Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om...

32
Energiebesparing in de bestaande bouw Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passenArjan Bogerd 1276603 1 oktober 2009 Peiling 4

Transcript of Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om...

Page 1: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

Energiebesparing in de bestaande bouw

“Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen”

Arjan Bogerd

1276603

1 oktober 2009

Peiling 4

Page 2: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

2

Inhoud

Energiebesparing in de bestaande bouw

Inhoud van de presentatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Page 3: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

3

Duurzaamheid in Nederland

Huidig kabinet heeft vergaande ambities m.b.t. CO2 reductie;

De uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 30% verminderen vergeleken met 1990.

Het tempo van energiebesparing verdubbelen van 1% nu naar 2% per jaar.

Het aandeel duurzame energie in 2020 verhogen van ongeveer 2% nu naar 20%

Energiebesparing in de bestaande bouw

Introductie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Page 4: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

4

Duurzaamheid in Nederland

Op dit moment is 56% van de Nederlandse woningvoorraad in handen van eigenaar-bewoner

Dit zal groeien naar 70% in de nabije toekomst Eigenaar-bewoner is een belangrijke doelgroep om hoge

CO2 reducties te halen

Energiebesparing in de bestaande bouw

Introductie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Page 5: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

5

Hoofdvraag

In welke mate is een eigenaar-bewoner bereid om energiebesparende maatregelen toe te passen in de bestaande woning?

Energiebesparing in de bestaande bouw

Introductie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Doelstelling

Het verkrijgen van inzicht in de balans tussen bouwtechnische mogelijkheden, financiële middelen en gedragscomponenten bij de keuze van een energiebesparingsconcept door eigenaar-bewoner.

Page 6: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

6

Classificatie framework

Energiebesparing in de bestaande bouw

Vooronderzoek: Welke onderzoeksmethode?

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Een vignet is een korte beschrijving van een hypothetische situatie die relevant geachte informatie bevat en die wordt voorgelegd aan respondenten om een oordeel te krijgen over een beschreven persoon of situatie (Veenma et al., 2004).

[Breidert, 2006]

Page 7: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

7

Wat is een vignet?

Energiebesparing in de bestaande bouw

Vooronderzoek: Onderzoeksmethode

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Attributen: Techniek, Beelddiagonaal en Prijs

Niveaus: LCD/CRT; 54/82/107; 299/399/499

Page 8: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

8

Bepaling attributen

Energiebesparing in de bestaande bouw

Vooronderzoek: Onderzoeksmethode

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Aan de hand van gesprekken met “experts” en literatuur is een lijst gemaakt van mogelijke attributen

Isolatiegraad Technische maatregelen Investeringskosten Terugverdientijd Comfort Ingreep in woning Tijdsduur werkzaamheden Onderhoud Woningvergroting Gedrag Waardestijging woning

Page 9: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

9

Bepaling attributen

Energiebesparing in de bestaande bouw

Vooronderzoek: Onderzoeksmethode

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Workshop Rigoureus 15 december 2008 Ir. Rogier Donkervoort (TNO) Ir. Frans Koene (ECN) Ir. Ragna Clocquet (DHV) Ir. Guus de Haas (TU Delft) Dr. Clarine van Oel (TU Delft)

Attributen Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3

Isolatiegraad Light Medium High

Laagwaardige isolatie Medium isolatie Hoogwaardige isolatie

Technische maatr. Zonering Excergie Vraag/ aanbod matching

Verschillende temperaturen Warmtepomp Zonneboiler en

in woning opslagvat 1 kuub

Terugverdientijd 3 - 7 jaar 7 - 14 jaar 14 - 21 jaar

Comfort Geen woningvergroting Dakkapel 2 verdiepingen

Overlast 1 maand in rommel 1 maand uit huis

Gedragsverandering Geen verandering A++ apparatuur Wasdroger eruit

Page 10: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

10

Full Factorial

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

3 x 3 x 3 x 3 x 3 x 2= 486 unieke combinaties

Fractional Factorial (SAS design) 36 keuzesets 72 vignetten Enquête: 3 blokken van 12 keuzesets

Page 11: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

11

Attribuut 1: Isolatiegraad

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

High: Compleet nieuw prefab gevel en dak Medium: Pleisterwerk gevelisolatie en na-isolatie dak aan

binnenzijde Light: Spouwisolatie gevel

Page 12: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

12

Attribuut 2: Technische maatregelen

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Zonering: Woning wordt opgesplitst in verschillende delen met verschillende temperaturen

Warmtepomp: Koelen in zomer, verwarmen in winter Zonneboiler: Verwarmen van tapwater

Page 13: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

13

Attribuut 3: Terugverdientijd

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

3-7 jaar 4-17 jaar 14-21 jaar

Geen verandering Plaatsing van dakkapel Aanbouw over 2 verdiepingen

Attribuut 4: Comfort

Page 14: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

14

Attribuut 5: Overlast tijdens werkzaamheden

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

1 maand in rommel 1 maand uit huis

Geen verandering Vervangen van witgoed door A++ witgoed apparatuur Wasdroger eruit

Attribuut 6: Gedrag

Page 15: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

15

Voorbeeld 1

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Page 16: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

16

Voorbeeld 2

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Operationalisatie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Page 17: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

17

Onderdelen

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Uitgave

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Naast vignetten ook directe vragen over: Informatie over de woning Renovatie van de woning EPBD Vignettenenquête Achtergrond informatie

Page 18: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

18

Vereniging Eigen Huis (VEH)

Energiebesparing in de bestaande bouw

Enquête: Uitgave

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Gegevens over definitieve enquête:Datum: 3 april 2009 tot en met 15 april 2009Doelgroep: Leden van Vereniging Eigen Huis die

geabonneerd zijn op de nieuwsbriefTotale steekproef: Ongeveer 135.000Aantal respondenten: 2373 (1.8%)Aantal afgeronde enquêtes: 1565

Page 19: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

19Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Vignettenanalyse hoofdeffecten

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Analyse in SAS: 37.416 waarnemingen (1559 resp. x 12 sets x 2 vignetten) Significantieniveau 5% Weergave in utiliteit (waardering)

Page 20: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

20Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Vignettenanalyse hoofdeffecten

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Analyse in SAS: Attributen met de hoogste waardering

Page 21: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

21Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Vignettenanalyse hoofdeffecten

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Analyse in SAS: Attributen met de hoogste waardering Attributen met een positieve waardering

Page 22: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

22Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Toetsing attribuutniveau`s

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Isolatiegraad Respondenten hebben een sterke voorkeur voor Light t.o.v. High

(utiliteit=0.26) Verschil tussen Medium en High is vrij klein (utiliteit=0.07)

Technische maatregelen Warmtepomp heeft een zeer hoge waardering (0.52) Zonneboiler heeft een matige waardering (0.24) Zonering heeft zeer lage waardering

Page 23: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

23Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Toetsing attribuutniveau`s

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Terugverdientijd 3-7 jaar heeft een zeer hoge waardering (1.09) 7-14 jaar heeft een matige waardering (0.76) Terugverdientijd van 14-21 jaar is onacceptabel

Comfort (woningvergroting) Vergroting van de woning leidt tot een aanzienlijke verbetering van

waardering Waardering dakkapel= 0.37 Waardering uitbouw over 2 verdiepingen= 0.43

Page 24: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

24Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Toetsing attribuutniveau`s

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Overlast tijdens werkzaamheden In directe vragen is 11% bereidt de woning te tijdelijk te verlaten Een maand uit huis heeft een zeer negatieve waardering (-0.45)

Gedrag Het wegdoen van de droger heeft geen draagvlak Het vervangen van witgoed door A++ label witgoed heeft een

opmerkelijk hoge waardering (0.72), meer dan helemaal niets doen (0.33)

Page 25: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

25Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Eerste orde interacties

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Wat is een interactie effect?

Invloed van attributen onderling

Invloed van externe factoren (bijv. leeftijd en inkomen)

Significantieniveau van 1%

Bij de interacties is niet de waardering weergegeven, maar de kans dat het alternatief is gekozen.

Page 26: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

26Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Eerste orde interacties

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Attributen:

Terugverdientijd met technische maatregelen

Terugverdientijd met comfort

Page 27: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

27Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Eerste orde interacties

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Externe factoren:

Comfort en leeftijd

Comfort en huishoudsamenstelling

Page 28: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

28Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Eerste orde interacties

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Milieubewustzijn:

A.d.h.v. een schuifbalk is respondenten gevraagd waar ze meer waarde aan hechten, welvaart of klimaat

Page 29: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

29Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Representativiteit

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Milieubewustzijn:

A.d.h.v. een schuifbalk is respondenten gevraagd waar ze meer waarde aan hechten, welvaart of klimaat

Page 30: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

30Energiebesparing in de bestaande bouw

Resultaten: Conclusie

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Eigenaar-bewoner geeft de voorkeur aan isolatiegraad Light, de attribuutniveau`s High en Medium zijn waarschijnlijk te ingrijpend

Zonering heeft een lage waardering, respondenten geven de voorkeur aan zonneboiler en met name warmtepomp

Een terugverdientijd van 14-21 is niet acceptabel

Woningvergroting en warmtepomp leidt tot een hogere acceptatie van langere terugverdientijden

Respondenten willen duidelijk in hun huis blijven tijdens een ingrijpende verbouwing

Het attribuutniveau “A++label witgoed” heeft een opmerkelijk hoge waardering, zelfs meer dan niets doen

Het wegdoen van de droger is geen optie

Page 31: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

31Energiebesparing in de bestaande bouw

Aanbevelingen: Energiebesparingsconcepten

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Isolatiegraad High lijkt te extreem (overlast en complexiteit) om verder doorontwikkeld te worden

Nader onderzoek om waardering van isolatiegraad Medium te verbeteren door een metselwerk buitenblad terug te plaatsen i.p.v. pleisterwerk

Het toepassen van warmtepompen en/of zonneboilers in concepten, zonering is geen aantrekkelijke optie

Nader onderzoek om de overlast tijdens aanbrengen van warmtepomp te reduceren

Een terugverdientijd van 14-21 is niet acceptabel, TVT van 7-14 jaar lijkt acceptabel door woningvergroting of plaatsing van warmtepomp

Woningvergroting vergroot draagvlak voor concepten, is wel afhankelijk van levensfase

Concepten aanbieden in gefaseerde aanpak om overlast voor bewoner te verkleinen

Page 32: Energiebesparing in de bestaande bouw “ Een onderzoek naar de bereidheid van eigenaar-bewoners om energiebesparende maatregelen toe te passen ” Arjan Bogerd.

32Energiebesparing in de bestaande bouw

SLOT

Introductie

Vooronderzoek

Enquête

Resultaten

Aanbevelingen

Zijn er nog vragen?