Eneco onderzoek e-Risk

7/29/2019 Eneco onderzoek e-Risk

1/50

Het technisch potentieel van lokale decentraleduurzame energie opwek oplossingen in 2020

literatuur onderzoek

November 2012


2/50

Inhoud

14-11-2012 eRisk Group 2

1. Inleiding

2. Samenvatting

3. Realisatie overheidsdoelstellingen

4. Technologien

i. Zon PV

ii. Zonneboilers

iii. Windiv. Biogas en Biomassa

v. Bodemwarmte / energie

5. Potentiele bijdrage decentrale energieoplossingen aan duurzame energie-, CO2 reductie- en

energiebesparingsdoelstellingen

6. Bijlagen

i. Scenarios

ii. Energieproductie onder diverse scenarios in PJ

iii. Voorwaarden voor groei decentrale technieken

iv. Definitie lokaal decentrale energieopwek

v. London: Decentralized energy capacity study, Een vergelijking met London

vi. Bronnen


3/50

Inleiding


Het doel van deze studie is te onderzoeken wat het verwachte technisch potentieel van lokale decentrale

duurzame energie opwek technieken is in 2020. Deze studie is alleen op bestaande studies gebaseerd. Een

uitvoerige bronvermelding van de gebruikte studies is te vinden onder bijlage vi. Ter vergelijking zijn ook

enkele studies uit het buitenland meegenomen bij het onderzoek. Van n daarvan zijn de belangrijkste

resultaten in een bijlage (v) opgenomen.

Met lokaal decentrale duurzame energie wordt energie opwek bedoeld die door particuliere of decentrale

overheidsinitiatieven tot stand komen en een maximum capaciteit hebben van 10 MW. Voor wind is een

uitzondering gemaakt waar in hoofdstuk wind op teruggekomen wordt. Een lijst met technologien is inbijlage iv bijgevoegd.

Het technisch potentieel is de hoeveelheid energie die geproduceerd dan wel bespaard kan worden

rekening houdend met de stand van de techniek en de fysieke mogelijkheden van Nederland, zoals

bijvoorbeeld geschikte m2 dakoppervlak (zon PV), geschiktheid van de ondergrond voor WKO en max. PJ

die de ondergrond kan leveren voor geothermie per m2.

Niet onderzocht zijn de financile haalbaarheid en eventuele regulatorische issues en andere mogelijke

belemmeringen om het technisch potentieel ook daadwerkelijk te realiseren.

Er zijn een drietal groeiscenarios ontwikkeld:

BAU: De huidige marktconsensus

Transitie: Een goed haalbaar scenario met de huidige stand van de technologie

Revolutie: Maximaal gebruik van het technisch potentieel

Meer details worden gegeven in bijlage i.


4/50

Samenvatting - 1


Alle decentrale duurzame energie oplossingen

kunnen nog substantieel groeien. De grootste

potentie lijkt in Zon PV.

Wind op land kan zowel in kleinschalige als in

grootschalige projecten voor meer groei

zorgen dan in de gangbare scenarios

voorzien. Het onderscheid tussen centrale en

decentrale projecten is echter arbitrair. Biogas en biomassa hebben potentie

waarschijnlijk alleen tegen relatief hoge

kosten en veelal in concurrentie met andere

toepassingen.

De Nederlandse bodem is zeer geschikt voor

WKO installaties. De potentie wordt mogelijk

beperkt door de stand van de technologie en

de mogelijke interferentie tussen projecten

onderling. Daarnaast heeft geothermie

mogelijk ook een groot potentieel.

Zonneboilers lijken een behoorlijk potentieel

te hebben hoewel in absolute aantallen de

geproduceerde PJs laag blijven.

Productie bruikbare energie 2011-2020

vaste biomassabiogas

Productie Zon PV en Wind 2011-2020

Ontwikkeling bodem- en buitenwarmte 2011-2020


5/50

Samenvatting - 2


Decentrale duurzame energie opwek kan onder het

transitiescenario bijna 9% van de totale finale energievraag

in Nederland voorzien (is 2,207 PJ in 2020, PBL /ECN 2012),

hetgeen overeenkomt met 10% van de totale primaire

energievraag in Nederland voorzien, wanneer de totale

primaire energievraag rond de 3,500 PJ geschat wordt.

Decentrale duurzame energietechnologien hebben een

enorme potentie. Voor een aantal lijkt ook de economischehaalbaarheid hoog. Hoewel de terugverdientijden aanzienlijk

kunnen zijn, zijn zowel warmtepompen, WKO installaties en

zon PV rendabel zonder subsidies. De verwachtingen van de

bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de

overheid voor 2020 moeten waarschijnlijk drastisch naar

boven bijgesteld worden.

Of decentrale energie technologien een substantile

bijdrage kunnen leveren is derhalve niet de vraag. Wel in

hoeverre dit binnen het huidige kader van regelgeving en

vergunningverleningstrajecten is te realiseren en in hoeverre

de technologien in onderlinge samenhang hun volle

potentieel kunnen realiseren.

Transitiescenario (t.ov. finale energivraag)

Transitiescenario

(t.o.v. primaire energievraag)


6/50

Realisatie overheidsdoelstellingen


De EU doelstelling voor duurzame energie bedraagt 20%

in 2020, volgens het Climate Change and Energy Package

20-20-20 by 2020.

De bijdrage van Nederland in deze doelstelling omvat

ongeveer 14% met betrekking tot de totale energievraag,

hetgeen neer komt op ongeveer 35% voor het aandeel in

de elektriciteitsproductie.

Het aandeel decentrale duurzame elektriciteit bedraagtin het BAU-, Transitie- en Revolutiescenario

respectievelijk 8%, 19% en 41%. Deze getallen zijn wel

inclusief alle wind op land.

De EU doelstelling voor het reduceren van emissies

bedraagt 20% in 2020, volgens het Climate Change and

Energy Package 20-20-20 by 2020.

De Nederlandse bijdrage aan de non-ETS doelstelling is

16%. Binnen het ETS is de EU reductiedoelstelling 20%.

De CO2reductie realisaties (ten opzichte van 213 Mt

CO2-equivalent in 1990) bedragen in het BAU-, Transitie-

en Revolutiescenario respectievelijk 4,2%, 7,6% en

14,6%.

Bijdrage decentrale duurzame elektriciteit in 2020

De CO2reductie in 2020 t.o.v. 1990

Target (35%)

Target (20%)

Bron: Team analyse


7/50

Realisatie overheidsdoelstellingen: energiebesparing


De onderzochte technologien worden alle geschaard

onder opwek en daarmee dus niet onder besparing.

Het is echter aannemelijk dat een aantal decentrale

duurzame installaties impliciet bijdragen aan de

besparingsdoelstelling aangezien ze niet correct worden

opgenomen in de statistieken voor duurzame opwek.

In het transitiescenario, draagt decentrale duurzame

energie opwek door zon en bodemwarmte ongeveer 11%bij aan de totale besparingsdoelstelling indien deze niet

als opwek worden geregistreerd.


8/5014-11-2012 eRisk Group 8

Technologien


9/50

Zon PV



10/50

Ontwikkelingen zon PV


Momenteel is het opgesteld vermogen ongeveer 145 MW1

echter bestaat er grote onzekerheid en lopen serieuze

schattingen uiteen van 200-300 MW (Wim Sinke).

De potentie is enorm. Ter illustratie, indien het

Markerwaard met zonnepanelen zou worden overdekt

levert dat al bijna net zoveel elektriciteit op als Nederland

jaarlijks verbruikt. De capaciteit zou ongeveer 110 GW zijn,

de mogelijke jaarlijkse productie ongeveer 95 TWh.Vanzelfsprekend is er dan nog wel een groot probleem met

het afstemmen van vraag en aanbod.

In diverse studies is onderzocht hoeveel dak oppervlak er

in Nederland beschikbaar is voor zon PV en hoe groot de

groei percentages zouden kunnen zijn per jaar. Ook in

andere landen zijn vergelijkbare studies gedaan waardoor

een goede sanity check mogelijk is.

Voor alle berekeningen is als uitgangspunt een nu

gangbare zon PV installatie aangenomen die tegen

normale marktprijzen leverbaar is2 (157 Watt/m2, 867 uren

per jaar, 136 kWh per jaar per m2).

1) Aanname project Leveranciersverplichting (mei 2012)2) Zie bijvoorbeeld de website www.metdezon.nl

Historie ontwikkeling Zon PV en

huidige marktconsensus tot 2020


11/50

Vesta Model km2

Huishoudens (max 10m2) 60

Glastuinbouw 103

Utiliteit 356

Totaal 519

Potentieel zon PV


Alternatieve berekeningen

Diverse studies hebben in het verleden een

inschatting proberen te maken van hetbeschikbare dakoppervlak in Nederland.

Er lijkt geen eenduidige methode te bestaan voor

het berekenen van het potentieel.

Er zijn inschattingen van ECN (897 km2) en de IEA

(357 km2) uit 2004 resp. 2001.

Daarnaast wordt ter illustratie nog het scenario

weergegeven indien de gehele Markerwaard zou

worden bedenkt met zonnepanelen (700 km2). ECN maakt in een studie uit 2011 een andere

inschatting: 343 km2 op daken van huizen en

gevels in 2050 (ter illustratie dit staat gelijk aan

1% van het totale Nederlandse land oppervlak).

Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft in

2011 een ruimtelijk energiemodel voor de

gebouwde omgeving ontwikkeld (Vesta). In het

kader van dit model is veel data verzameld en

onderzocht, waaronder opnieuw de

beschikbare hoeveelheid dakoppervlak welke

geschikt is voor zon PV.

Binnen dit model wordt verondersteld dat perhuishouden gemiddeld 10 m2 geschikt is voor

zon PV. Hierbij is het aantal huishoudens

gecorrigeerd voor verschillende type woningen,

zoals flats. Dit levert een relatief laag getal op

voor beschikbare dakoppervlakte per

huishouden. Echter voor de utiliteit sector

wordt juist een veel hoger getal berekend dan

in vergelijkbare onderzoeken.

Voor de glastuinbouw wordt geen oppervlakte

aangenomen. Om de tabel toch compleet te

maken is de totale dakoppervlakte van de

glastuinbouw erbij vermeld.


12/50

Resultaten zon PV


Het technisch potentieel maakt uiteindelijk meer dan

100 GW zon PV mogelijk.

Echter het is niet realistisch te veronderstellen dat een

dergelijke omvang de komende 8 jaar kan worden

bereikt op decentraal niveau.

Daarom zijn er drie scenario's gedefinieerd:

i. BAU: tot dusver gehanteerde raming, 28% YOY groei.

ii. Transitie: een versnelde groei als gevolg van dehuidige gridparity voor de consumenten markt. 50%

YOY groei.

iii. Revolutie: een scenario waar alles op alles wordt

gezet om tot maximale groei te komen. 100% YOY

groei.

De benodigde oppervlakte blijft in alle scenarios onder

de door alle studies berekende minimaal beschikbare

oppervlakte.

Ontwikkeling capaciteit Zon PV 2012 - 2020

Ontwikkeling productie uit Zon PV 2012 - 2020

Onderzoek km2

GW

IEA 2001 357 56

ECN 2004 897 141

ECN 2011 343 54

PBL 2011 416 65

Revolutie 237 37


13/50

Zonneboiler



14/50

Ontwikkelingen zonneboilers


Momenteel levert het opgesteld vermogen 1040 TJ per jaar

(inclusief industrie en utiliteit).

Zonneboilers zijn in competitie met Zon PV voor het

beschikbare dakoppervlak. Een zonneboiler kan per m2 per

jaar ongeveer 1,3 GJ warmte leveren. Een gemiddeld systeem

gebruikt ongeveer 2,5 tot 3,5 m2.

Momenteel worden er ongeveer 10.000 zonneboilersystemen

per jaar in Nederland genstalleerd. Dit aantal is redelijkstabiel.

Indien alle daken van huizen in Nederland voor zonneboilers

worden ingezet (7,7 mln. huizen in 2020) zal dit tot een

besparing van 1,1 tot 2,6 BCM aardgas per jaar leiden

Bijgaande grafiek geeft alleen de ontwikkeling van de

zonneboilers bij huishoudens weer.

1) Zie bijvoorbeeld de website www.metdezon.nl

Historie ontwikkeling Zonneboilers


15/50

Potentieel zonneboilers


Het technisch potentieel van zonneboilers is niet specifiek onderzocht. Vaak genoemd als n van de

mogelijkheden wordt het overschaduwd door andere warmte technologien zoals WKO.

Voor het BAU scenario is dezelfde groei als het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar aangenomen.

Het Vesta model noemt een scenario waarbij 600.000 huizen van zonneboilers worden voorzien als reel.

Dit is in het transitiescenario aangenomen.

Een studie uit 2009 (o.a. Ecofys) voorziet een mogelijke groei tot 2020 naar een productie van 6 PJ. Dat zijn

ongeveer 2 mln. boilers. Per jaar moeten dan 400.000 systemen worden verkocht (i.p.v. de 10.000 nu). Dit

is als het revolutiescenario aangenomen.


16/50

Resultaten zonneboilers


BAU scenario: Dezelfde groei als het gemiddelde van de

afgelopen 10 jaar is aangenomen (ongeveer 9%)

Transitiescenario: Het Vesta model noemt een scenario

waarbij 600.000 huizen van zonneboilers worden

voorzien als reel. Daarnaast wordt 0,5 PJ verondersteld

in de utiliteit.

Revolutiescenario: Een studie uit 2009 (o.a. Ecofys)

voorziet een mogelijke groei tot 2020 naar eenproductie van 6 PJ. Dat zijn ongeveer 2 mln. boilers. Per

jaar moeten dan 400.000 systemen worden verkocht

(i.p.v. de 10.000 nu).

Ontwikkeling capaciteit Zonneboilers 2012 - 2020


17/50

Wind



18/50

Ontwikkelingen decentraal wind (10MW of onder)


Lokaal decentrale windenergie zijn windparken van 10 MW

en kleiner waarvoor vergunning en subsidie losstaat van

andere aanvragen. Zo wordt er subsidie en/of vergunning

voor sommige grote parken worden aangevraagd in delen

van 7,5 MW. Dit is bijvoorbeeld het geval voor het windpark

gepland op de Noordoostpolder. Voor bestaande parken

geldt dit soms ook. Echter dit betekent niet dat deze

(deel)parken onder de definitie van dit onderzoek als lokaaldecentraal kunnen worden aangemerkt.

Als onderdeel van de laatste Voornemen Opstelling

Windenergie valt de cordinatie voor parken > 100 MW

onder de verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid.

Recent nieuws (zoals de positie van Noord-Holland) laat

zien dat Provincies niet altijd constructief staan tegenover

de ontwikkeling van kleinere windparken in hun gebied.

Voor wat betreft het gerealiseerde vermogen is

gedifferentieerde informatie beschikbaar. Volgens de

Rijksoverheid droegen de lokaal decentrale windparken ( additionele E-vraag van 1.8 TWh.

- Transitie: warmtelevering 55 PJ (15.3 TWh) => additionele E-vraag van 3.8 TWh.

- Revolutie: warmtelevering 150 PJ (41.7 TWh) => additionele E-vraag van 10.4 TWh. De additionele elektriciteitsvraag (ten opzichte van BAU scenario) wordt in meerdering gebracht op de

Nederlandse elektriciteitsvraag in Nederland zoals gemodelleerd in PPSGen:

- BAU: 0 TWh, Transitie 2.0 TWh en Revolutie 8.6 TWh.

- Verondersteld dat het patroon gelijk is aan die van de elektriciteitsvraag in Nederland.

CO2 reductie

Gebaseerd op gevolg van verdringing inzet gasgestookte ketels (referentie efficintie 90%).

CO2 emissies als gevolg van additionele E-Vraag worden berekend door model (PPSGen).

P t ti l bijd d t l i


39/50

Potentiele bijdrage decentrale energie aan

duurzame energiedoelstellingen


Decentrale duurzame elektriciteitsproductie naar bronin 2020

Bron: Team analyse

De totale productie aan decentrale elektriciteit is in het

BAU-, Transitie- en Revolutiescenario respectievelijk 11,1

TWh, 26,2 TWh en 58,5 TWh. Deze getallen zijn wel

inclusief alle wind op land en exclusief extra verbruik

door genereren van warmte uit de bodem en de

buitenlucht.

Op de totale vraag zoals ingeschat voor 2020 (134 TWh),

bedraagt het aandeel decentrale duurzame elektriciteitin het BAU-, Transitie- en Revolutiescenario

respectievelijk 8%, 19% en 41%.

De EU doelstelling voor het duurzame energieproductie

bedraagt 20% in 2020, volgens het Climate Change and

Energy Package 20-20-20 by 2020.

De bijdrage van Nederland in deze doelstelling omvat

ongeveer 16% met betrekking tot de totale energievraag

hetgeen neer komt op ongeveer 35% voor het aandeelin de elektriciteitsproductie.

Ten opzichte van het BAU scenario is de extra productie

duurzame elektriciteit voor het transitie scenario: 15,1

TWh (11,2%), en voor het revolutie scenario: 47,4TWh

(33,8%).

P t ti l bijd d t l i CO2


40/50

Potentiele bijdrage decentrale energie aan CO2

doelstellingen


Emissiereductiepotentieel naar bron in 2020

Bron: Team analyse

Emissiereductiepotentieel naar eindgebruik in 2020

De totale emissiereductie is in het BAU-, Transitie- en

Revolutiescenario respectievelijk 9,0, 16,2 en 31,2 Mt.

Ten opzichte van de emissies in 1990 (213 Mt), bedraagt

het CO2 reductie potentieel voor decentralee energie in

het BAU-, Transitie- en Revolutiescenario respectievelijk

4,2%, 7,6% en 14,6%.

De EU doelstelling voor het reduceren van emissie

bedraagt 20% in 2020, volgens het Climate Change andEnergy Package 20 20 20 by 2020.

De bijdrage van Nederland in deze reductiedoelstelling

omvat ook ongeveer 20%.

Emissiereductiepotentieel, ten opzichte van BAU-

scenario, bedraagt respectievelijk 7,3 Mt (3.4%) and 22,2

Mt (7,0%) in de transitie- en revolutiescenario.


41/50

Lokaal duurzame energie opwek en energiebesparing


De onderzochte technologien worden alle geschaardonder opwek en daarmee dus niet onder besparing.

Het is aannemelijk te veronderstellen dat een aantal

lokaal duurzame energie installaties zoals zonneboilers,

zon PV en warmtepompen waar geen subsidie voor is

aangevraagd buiten de duurzame CBS statistieken

zullen vallen. Het gevolg daarvan is dat ze per saldo

zullen worden meegenomen als energiebesparing. De energiebesparingsdoelstelling van de EU is een

reductie van 20% in 2020 ten opzichte van het in 2007

geprognotiseerde primaire energieverbruik.

Het potentieel voor energiebesparing voor elektriciteit

is veel complexer aangezien enkele CO2-maatregelen

juist zullen leiden tot een groei in de elektriciteitsvraag

(zie bijvoorbeeld warmtepomp, elektrische auto).

Bijdrage decentrale duurzame elektriciteit aanbesparingsdoelstelling in 2020 onder het Transitiescenario

Indien wordt aangenomen dat de

energiebesparingsdoelstelling 1,6% per jaar is en 100% van de

lokaal decentraal opgewekte energie met zonneboilers, zon

PV en WKO in de besparingsstatistieken terecht komt, zal in

2020 bijna 11% van de energiebesparing afkomstig zijn van

energie opwek.In de berekening is het energieverbruik en de energie

opbrengst van alle technologien omgezet naar primair

energieverbruik.


42/50

Bijlagen


i. Scenarios

ii. Energieproductie onder diverse scenarios in PJ

iii. Voorwaarden voor groei decentrale technieken

iv. Definitie lokaal decentrale energieopwek

v. London: Decentralized energy capacity study, Een vergelijking met London

vi. Bronnen


43/50

Scenarios


Er zijn voor alle onderzochte technologien drie scenarios bepaald:

Business as usual (BAU): De huidige marktconsensus

Hoewel de overheid geen specifieke doelstellingen heeft per technologie zijn daar wel aannames voor te

maken. In de eerdere studie die door SQ Consult en eRisk Group is verricht in het kader van de

leveranciersverplichting is uitvoerig onderzocht wat het meest voor de hand liggende groeipad is per

technologie, zowel centraal als decentraal.

Transitie: Een goed haalbaar scenario met de huidige stand van de technologie

Bij dit scenario is het uitgangspunt een realistisch succespercentage van de projecten die nu worden voorzien

rekening houdend met technische inpasbaarheid. De jaar op jaar groei ligt aanmerkelijk hoger dan onder het

BAU scenario, echter is in het verleden al wel gedemonstreerd.

Revolutie: Maximaal gebruik van het technisch potentieel

Onder dit scenario wordt de maximale potentie van Nederland volledig benut. Met name de samenhang

tussen de diverse technologien zal een grote uitdaging worden.


44/50

Energieproductie onder diverse scenarios in PJ


Productie in 2020 in PJ

BAU Transitie Revolutie

2011

Zon PV 0.4 3.3 11.6 98.6

Wind 15.7 46.9 72.8 96.8Biogas 8.7 15.3 23.4 32.0

Vaste biomassa 18.2 19.1 23.2 29.9

WKO 2.5 25.7 55.0 150.0

Zonneboilers 1.0 2.3 3.3 6.5

Totaal 46.5 112.5 189.2 413.8

2020


45/50

Zonder additioneel beleid komen decentrale duurzame energietechnieken moeizaam tot stand en wordt niethet gehele potentieel gerealiseerd. Een aantal van de belangrijkste voorwaarden worden hier aangegeven.

Instandhouden huidige energiebelastingsysteem met hoge tarieven voor kleinverbruikers.

Fiscale stimulering voor technologie met hoge initile investeringen (bijvoorbeeld zon PV of WKO).

Nieuwbouwwijken, nieuwe bedrijvenparken en industrieterreinen moeten gestimuleerd worden om

decentrale technieken zoals bijvoorbeeld WKO, wind of kleinschalige biomassa centrales voor warmte- en

elektriciteitsproductie te gaan toepassen.

Lokale netwerkbedrijven moeten gestimuleerd worden om de lokale energie infrastructuur voor detoepassing van decentrale technieken zoals bijvoorbeeld lokale warmte netten, te ontwikkelen.

Lokale netwerken (lage voltage en lage druk netwerken) voor gas en elektriciteit moeten aangepast worden

(bijvoorbeeld met opslagsystemen voor duurzame elektriciteit en biogas) om decentrale energiestromen

optimaal en efficint in te passen of elkaar te versterken bijvoorbeeld biogas WKK als back-up voor zon PV.

De centrale overheid moet bindende afspraken maken met provincies en gemeenten om tot een efficinte

en optimale uitrol van de toepassing van decentrale technieken per regio te komen en potentile

bottlenecks m.b.t. transport of regulering adequaat op te lossen.

Voorwaarden groei decentrale technieken

11/14/2012 eRisk Group 45


46/50

Definitie lokaal decentrale energieopwek


Voor de onderzochte technologien zijn diverse aannames gemaakt.1. Zon PV en Zonneboilers

Er is aangenomen dat alle scenarios kunnen worden gerealiseerd met behulp van kleinschalige projecten, dat

wil zeggen op daken van huizen, kantoorgebouwen, overheidsgebouwen en het midden en kleinbedrijf. Er is

daarom geen expliciete grenswaarde vastgesteld, echter deze zal altijd beneden de 10 MW liggen.

2. Wind

Voor de historische analyse is 10 MW als bovengrens gebruikt bij de definitie van decentrale wind energie. Dit

sluit bijna alle parken uit die door bijvoorbeeld landelijke energieleveranciers zijn gerealiseerd. Deze scheidingis voor de toekomstscenarios lastiger te maken. Het aangehaalde "Guldenlijn" initiatief spreekt van

burgerparticipatie en impliceert kleinere parken.

3. Biogas

Er is aangenomen dat alle biogas projecten kleinschalig zijn en daarom


47/50

Vergelijking methoden


eRisk DECC GLA tailored

Photovoltaics Potentieel wordt bepaald a.d.h.v.:

beschikbaar dak en land oppervlak, van

huishoudens (gecorrigeerd voor flats; met

een gemiddelde van 10m2), glas- en

tuinbouw en utiliteits gebouwen en land

beschikbaar; en groei percentages.

Stappenplan: bepalen aantal geschikte daken beschikbaar (25%

van alle woningen, 40% van alle commercile gebouwen, en

80% van alle industrile gebouwen); bepalen beschikbaarheid

nieuwbouw daken (50%), berekenen potentieel met 2KW voor

woningen, 5KW op commercile gebouwen en 20KW op

industrile gebouwen).

Stappenplan: bepalen van de footprint van alle gebouwen; dakoppervlak

bepalen met de juiste richting, de invloed van schaduw en andere

gebouwen meenemen; beschermde gebouwen en gebieden uitsluiten; en

het potentieel berekenen.

Wind turbines Potentieel wordt bepaald a.d.h.v.:

beschikbaarheid land voor parken;

windlijnen; beleid en vergunningen.

Stappenplan: bepalen van windsnelheid in de regio; uitsluiten

van gebieden met te lage windsnelheden (< 5m/s); bepalen van

fysieke beperkingen voor plaatsen turbines (bijv. vliegvelden);

uitsluiten van gebieden waarin niet redelijk zou zijn om

windturbines te plaatsen (bijv. oude bosgebieden).

Meegenomen worden turbines ~2,5 MW (hoogte 45m). De impact van windturbines op residentile faciliteiten wordt

bepaald door te kijken naar de afstand van bebouwde gebieden.

Stappenplan DECC, met de volgende verschillen:

Meegenomen worden turbines ~250 KW (hoogte 45m en 25m).

De impact van windturbines op residentile faciliteiten wordt bepaald

door te kijken naar individuele gebouwen en hun functie.

Toekomstige ontwikkelingen worden meegenomen als (mogelijke)

beperkingen, zoals toekomstige woonwijken.

Biomassa Potentieel wordt bepaald a.d.h.v.:

onderscheid tussen vaste

stromen en biogas; inschatting

hoeveelheid elektriciteit, warmte

en groen gas met de beschikbare

vaste biomassa (AVIs en

houtkachels) of biogas (uit

installaties als stortgas,

(mest)vergisters en

(riool)waterzuivering)

kan worden gegenereerd.

Stappenplan: bepalen van bestaande en toekomstige

hoeveelheid feedstock (hoeveelheid biomassa beschikbaar in de

regio); bepalen van hoeveelheid biomassa per MW capaciteit

benodigd is; en uitsluiten van milieu- en marktbeperkingen op

biomassa beschikbaar.

Stappenplan: bepalen van hoeveelheid beschikbare feedstock; dit

omzetten naar primaire energie; beperken van beschikbaarheid naar

technische en milieu beperkingen; beperken van beschikbaarheid a.d.h.v.

alternatief gebruik; de overgebleven hoeveelheid beschikbare bronnen

omzetten naar primaire energie.

* Meer dan 98% van biomassa bronnen beschikbaar komt van

gemeentelijk, commercieel en industrieel afval, vanwaar het merendeel

(41%) uit papier afval bestaat. De overige hoeveelheid, van minder dan 2%,

komt uit landbouw en bosbouw afval.

Warmte pompen Potentieel wordt bepaald a.d.h.v.:

onderscheid tussen WKO (open en

gesloten systemen) en geothermie (bijv.

voor stadsverwarming); bij WKO rekening

houden met interferentie en

inpasbaarheid; bij geothermie kijken naar

bestaande en mogelijke nieuwe

warmtenetten.

Stappenplan: bepalen van geschikte gebouwen (75% van alle

vrijstaande en semi-vrijstaande gebouwen, 50% van alle

rijtjeshuizen en 25% van alle flats); bepalen van toekomstig

potentieel (50%); berekenen potentieel met 5KW bij woningen

en 100KW bij commercile systemen.

GSHP & residentieel: bepaal totaal aan woonplaatsen excl. Flats, bepaal

de impact van Londens energie prestatie op geschiktheid voor GSHP,

bereken potentieel met 5KW voor alle systemen (= 13% van stock).

GSHP & niet-resid.: bepaal totaal aantal commercile en industrile

gebouwen, bepaal geschiktheid van deze gebouwen voor GSHP (5% van

comm.; 40% van indust.), bereken potentieel met 100KW.

ASHP & residentieel: aantal woonplaatsen, impact van energieprestatie

op geschiktheid, uitsluiten van GSHP.

ASHP & niet-resid.: Commercieel + industrieel, geschiktheid (50%),

potentieel ASHP bepalen met uitsluiting GSHP.


48/50

De Decentralised Energy Capacitystudie richt zich op de Greater London Authority (GLA). Klimaat en cultuur (quaafval) van de twee gebieden zijn vergelijkbaar maar fysieke omstandigheden van het ondergrond en

bevolkingsdichtheid verschillen. Omdat deze de meeste gedetailleerde studie is die openbaar is, hebben wij de

resultaten omgerekend naar de Nederlandse situatie. Vanwege de lastige en bij sommige technologien soms

onvergelijkbare omstandigheden is dit nadrukkelijk alleen ter illustratie bedoeld.

De berekeningen om het potentieel in Nederland uit de getallen van de UK studie te halen is als volgt: (Totaal aan

GWh gesteld voor die technologie / 1.572 km2) * 33.718 km2 (Nederland) * 0,1035 (bevolkingsdichtheid in

procenten van de bevolkingsdichtheid van GLA) = potentieel in GWh in Nederland per technologie en per methode.

Toepassing GLA methodiek voor Nederland


Londen & DECC Londen & GLA tailored NL & DECC NL & GLA

tailored

eRisk 2020 scenarios

Wind

turbines

1,5 TWh (elektriciteit) 4,1 TWh (elektriciteit) 3,4 TWh

(elektriciteit)

9,1 TWh

(elektriciteit)

BAU: 8,3 TWh, Transitie: 20,2 TWh,

Revolutie: 26,9 TWh

Biomassa 3,9 TWh (1,4 TWh

elektriciteit; 2,5 TWh

warmte)

- 8,7 TWh

(energie)

Biogas max. e.: 3 TWh. BAU e.: 0,8

TWh;

Biogas max. w.: 12,2 PJ, BAU w.: 3,2 PJ;

Biomassa w. max. AVI: 6,5 PJ,

Houtkachels.: 53,8 PJ, Overig: 4,2 PJBiomassa w. BAU. AVI: 4,4 PJ,

Houtkachels: 16,7 PJ, Overig: 2,7 PJ

PV 2,6 TWh (elektriciteit) 8,6 TWh (elektriciteit) 5,8 TWh

(elektriciteit)

19.039 GWh

(elektriciteit)

BAU: 0,9 TWh, Transitie: 3,2 TWh,

Revolutie: 22,5 TWh

Warmte

pompen

48,5 TWh (13,9 TWh


warmte)

41,6 TWh (12,8 TWh


warmte)

107,7 TWh

(energie)

92,4 TWh

(energie)

BAU: 0 TWh, Transitie 4 TWh en

Revolutie 17 TWh


49/50

1. Algemeen: CBS, Hernieuwbare energie in Nederland 2011, 20122. Bio-energie: Agentschap, statusdocument bio-energie in Nederland, 2011

3. Bio-energie: Agentschap, evaluatie van de vergisters in Nederland, 2011

4. Bio-energie: Agentschap/PwC, inventarisatie verschillende afzetroutes voor groengas, 2012

5. Bio-energie: SenterNovem, beschikbaarheid biomassa voor warmte en elektriciteitsproductie in

Nederland, 2009

6. Bio-energie: SenterNovem EWAB marsroutes biomassa, 2004

7. Bio-energie: BTG, mogelijkheden inzet biomassa voor energieopwekking in de MRA regio 2008

8. Bio-energie: SER, Biobased Economy in Noord-Nederland, 2010

9. Warmte: CE, overzicht van het warmtepotentieel in Nederland, 2010

10. Warmte: DE-Koepel, duurzame warmte & koude, visiedocument, 2007

11. Warmte: ECN, Duurzame warmte en koude in Nederland, 2009

12. Warmte: ECOFYS, Duurzame Warmte en koude2008-2020, 2007

13. Warmte: PBL, Vesta ruimtelijk energie model voor de gebouwde omgeving, 201214. Warmte: PBL, Naar een duurzamere warmte voorziening, 2012

15. Warmte: MNP productie en opslag van warmte en koude, 2009

16. Wind: NWEA, Ruimte voor wind op land, visiestuk, Juni 2011

17. Wind: Agentschap NL, toezeggingen SDE (2009, 2010, 2011)

18. Wind: Bosch en van Rijn, Update Projectboek Windenergie, 2011

Bronvermelding 1



50/50

19. Wind: Guldenlijn Initiatief20. Wind: Klimaat en Energieakkoord voor 2020

21. Wind: Aanbod Provincies Februari 2011 tav realisatie in 2020

22. Zon PV: Potentials and Cost for Renewable Electricity Generation, ECN 2003

23. Zon PV: Naar een schone economie in 2050, Planbureau voor de Leefomgeving en ECN, 2011

24. Zon PV: ruimtelijk energiemodel voor de gebouwde omgeving, data en methoden, Planbureau

voor de gebouwde omgeving, 2011

25. Zon PV: www.metdezon.nl

26. London: Decentralised energy capacity study - Phase 1 (2011,

http://www.london.gov.uk/sites/default/files/DE%20Study%20Phase%201%20report%20-

%20Technical%20assessment.pdf)

27. London: Renewable and low-carbon energy capacity methodology (2010,

http://www.sqw.co.uk/file_download/246)

Bronvermelding 2
http://www.metdezon.nl/http://www.london.gov.uk/sites/default/files/DE%20Study%20Phase%201%20report%20-%20Technical%20assessment.pdfhttp://www.london.gov.uk/sites/default/files/DE%20Study%20Phase%201%20report%20-%20Technical%20assessment.pdfhttp://www.sqw.co.uk/file_download/246http://www.sqw.co.uk/file_download/246http://www.london.gov.uk/sites/default/files/DE%20Study%20Phase%201%20report%20-%20Technical%20assessment.pdfhttp://www.london.gov.uk/sites/default/files/DE%20Study%20Phase%201%20report%20-%20Technical%20assessment.pdfhttp://www.london.gov.uk/sites/default/files/DE%20Study%20Phase%201%20report%20-%20Technical%20assessment.pdfhttp://www.metdezon.nl/

Eneco onderzoek e-Risk

Documents

Transcript of Eneco onderzoek e-Risk