Eindevaluatie project Kantelen doe je samen! -...

11

verslag

Datum 4 september 2013

Titel Eindevaluatie project Kantelen doe je samen!

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Zorg IVW

Stadhuis

Grote Kerkplein 15

Postbus 10007

8000 GA Zwolle

Telefoon (038) 498 32 30

[email protected]

www.zwolle.nl

Eindevaluatie project Kantelen doe je samen!

20



2

Inhoudsopgave

1 Inleiding 3

2 Doelstelling 3

3 Proces 3

4 Activiteiten 4

4.1 Werkgroepen 5

4.2 Werkgroep Keukentafelgesprek 5

4.3 Resultaten werkgroep keukentafelgesprek 5

5 Ervaringen keukentafelgesprek 6

5.1 Werkgroep Eigenkrachtwijzer 7

5.2 Werkgroep Civil Society 8

5.3 Werkgroep Communicatie 9

6 Scholing/training van de medewerkers op competenties 10

7 Samenvatting 11

7.1 Burger 11

7.2 Professional 12

7.3 Civil Society 12

7.4 Samenwerking 12

8 Conclusies en aandachtspunten 13

9 Hoe nu verder met de kanteling? 14

Bijlagen: 1. overzicht van het aantal gevoerde keukentafelgesprekken

2. overzicht van het aantal verstrekkingen van individuele voorzieningen

over de periode 1 oktober 2012 tot en met 31 mei 2013 ten opzichte

van de periode 1 oktober 2011 tot en met 31 mei 2012.

3. Stroomschema ‘Het Gesprek’.

20



3

1 Inleiding

In 2011 is het plan opgevat om in samenwerking met de partners van het Wmo-loket

van start te gaan met het project ‘Kantelen doe je samen”.

Aanleiding voor het project is dat met de komst van de Wet Maatschappelijke

Ondersteuning de zorgplicht is vervangen door het compensatiebeginsel. Dit betekent

dat er niet langer gedacht dient te worden in het verstrekken van en het recht hebben

op voorzieningen, maar dat er vraaggericht gehandeld dient te worden in aanvulling op

de eigen kracht van de burger. Dit vraagt om nieuwe vormen van hulp en ondersteuning

en er dient een nieuw samenspel te ontstaan tussen burgers, gemeente en

partnerorganisaties.

Centraal staat steeds de eigen kracht van de burger.

De zeven samenwerkende organisaties binnen het project zijn: - de Gemeente Zwolle - De Kern maatschappelijke dienstverlening - Stichting Focus - WIJZ - MEE IJsseloevers - Stichting Vrijwilligerscentrale Zwolle - Travers Welzijn

In deze eindevaluatie wordt een overzicht gegeven van het verloop en de behaalde

resultaten van het project Kantelen doe je samen!

2 Doelstelling

Het doel van het project is het stimuleren van de eigen kracht van de (kwetsbare)

burger zodat deze participeert in de samenleving.

Deze doelstelling is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. In de

samenwerkingsovereenkomst verklaren de partnerorganisaties en de gemeente dat:

• Zij gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het verbeteren van hulp aan het bereik

van kwetsbare burgers en zich verbinden aan de visie en doelstellingen van het

project De Kanteling. Zij zijn zich ervan bewust dat de beoogde centrale aanpak

effect kan hebben op bestaande structuren en werkwijzen, gehanteerde

methodieken en financieringsstromen.

• Zij bereid zijn met dit project een systeeminnovatie na te streven: van een zorgende

overheid naar het faciliteren van de burger ter versterking van de eigen kracht.

• Zij bereid zijn om vanuit hun eigen deskundigheid, taken en verantwoordelijkheden

optimaal samen te werken, omdat dit een essentiële voorwaarde is voor een

effectieve aanpak.

3 Proces

Het plan van aanpak voor het project is vastgelegd in een gezamenlijk projectplan. Er is

een stuurgroep gevormd die bestaat uit medewerker(s) van de deelnemende

organisaties. De stuurgroep zorgt voor het monitoren van de voortgang van het project

en de implementatie van de uitgangspunten, de werkwijze en doelstellingen van het

project binnen de eigen organisatie.

20



4

Hieronder wordt beschreven welke activiteiten er vanaf de start van het project tot nu

zijn ondernomen, de wijze waarop de activiteiten zijn verlopen en zich ontwikkelen.

Er wordt antwoord gegeven op de volgende twee vragen:

• Wanneer en hoe zijn we gestart?

• Welke werkgroepen zijn er en wat is er tot nu toe gebeurd?

4 Activiteiten

In januari 2012 zijn we als stuurgroep gestart met de voorbereidingen en hebben

gezamenlijk een werkwijze ontwikkeld die inzet op:

1. de burger,

2. de professional

3. de civil society

4. intensivering van de onderlinge samenwerking

Op 24 mei 2012 is er een bijeenkomst gehouden voor alle medewerkers van de

deelnemende organisaties. Deze bijeenkomst heeft plaatsgevonden bij zorgboerderij de

Langenhof te Zwolle.

Tijdens de bijeenkomst zijn medewerkers geïnformeerd over de Kanteling, het project

en de werkwijze.Daarnaast zijn er aan de hand van stellingen gesprekken gevoerd

tussen de medewerkers van de verschillende organisaties met als doel elkaar beter te

leren kennen; hoe staat een ieder tegenover de kanteling en wordt de kanteling al

toegepast in de huidige werkwijze.

Op 9 juni 2012 is het project officieel van start gegaan in de wijk Westenholte. Tijdens

de bijeenkomst is de samenwerkingsovereenkomst getekend door alle

directies/vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties en is het project via een

informatiemarkt in combinatie met de landelijke straatspeeldag onder de aandacht

gebracht van de wijkbewoners. Dit heeft plaatsgevonden in en rond Westenhage, het

nieuwe woonzorgcentrum in Westenholte.

In november 2012 is er een uitwisselingsweek georganiseerd tussen de deelnemende

organisaties. De medewerkers hebben een dagdeel mee gelopen bij een

partnerorganisatie of bij de afdeling individuele voorzieningen Wmo van de gemeente.

In september 2012 is besloten door de stuurgroep om de wijk Westenholte, betreffende

het onderdeel Het Keukentafelgesprek met ingang van 1 oktober 2012 uit te breiden

met de wijk Dieze. Dit besluit is genomen omdat bleek dat de sociale cohesie tussen de

bewoners van Westenholte al vrij groot is, waardoor burgers zich meestal met een

gerichte vraag rechtstreeks wenden tot de gemeente. Met het toevoegen van de wijk

Dieze konden de partnerorganisaties meer ervaring met de kanteling en de werkwijze

opdoen.

In juni 2013 is de eerste nieuwsbrief verspreid onder alle medewerkers van de

deelnemende organisaties.

Het project is per 1 juni 2013 beëindigd echter de werkwijze en samenwerking zal een

vervolg krijgen. De ervaringen uit dit project worden meegenomen richting de sociale

wijkteams. In het najaar van 2013 zal er wederom een bijeenkomst worden

georganiseerd voor de medewerkers die aansluit op de bijeenkomst van 24 mei 2012.

Doel van deze bijeenkomst is ervaringen uit te wisselen rondom het gekantelde werken

en het creëren van een doorkijk naar de toekomst.

20



5

4 Werkgroepen Als onderdeel van het project zijn vier werkgroepen opgericht:

1. Het Keukentafelgesprek

2. Eigen kracht wijzer

3. Civil Society

4. Communicatie

Per werkgroep worden de resultaten vermeld.

4.1 Werkgroep Keukentafelgesprek.

De werkgroep Het Keukentafelgesprek is geformeerd als één van de subgroepen om

op eenzelfde manier een keukentafelgesprek te voeren binnen het project.

Daarnaast zijn er diverse formulieren ontwikkeld die de medewerkers van de

organisaties gebruiken.

De ontwikkelde formulieren worden met regelmaat onder de loep genomen en zo nodig

aangepast en verbeterd.

De werkgroep Het Keukentafelgesprek bestaat uit medewerkers van de verschillende

organisaties die meedoen met het project en een vertegenwoordiger van de Wmo

adviesraad.

4.2 Resultaten werkgroep keukentafelgesprek

De volgende vijf resultaten zijn behaald:

1. Er is een notitie over het Keukentafelgesprek geschreven en deze notitie is

vastgesteld door de stuurgroep. De notitie beschrijft de werkwijze rondom het

Keukentafelgesprek en is verspreid onder de medewerkers van de

deelnemende organisaties. (zie bijlage 3)

2. Er is een intakeformulier voor Het Keukentafelgesprek ontwikkeld. De vragen

op het formulier worden tijdens het gesprek, ongeacht bij welke organisatie de

medewerker werkt, altijd gesteld.

3. Er is een gezamenlijk overdrachtsformulier ontwikkeld en in gebruik genomen.

4. Er is een formulier met een plan van aanpak/ arrangement ontwikkeld waar de

burger mee instemt.

5. Er is een registratieformulier ontwikkeld om gedurende het project de vragen

van de burger en de resultaten van het keukentafelgesprek vast te leggen.

Bij de afdeling IvW van de gemeente heeft de nieuwe werkwijze tot gevolg dat er sinds

oktober 2012 met een meldingsformulier wordt gewerkt, waarin een belemmering in

deelname aan de samenleving wordt gemeld in plaats van een aanvraagformulier voor

een voorziening. Naar aanleiding van de melding die een burger doet, vindt er een

keukentafelgesprek plaats. De uitkomst van een keukentafelgesprek kan zijn dat er een

aanvraag voor een voorziening wordt ingediend maar eerst wordt samen met de burger

bekeken of er andere oplossingen gevonden kunnen worden, welke in een arrangement

met de burger worden vastgelegd. De oplossingen worden gedurende het project

geregistreerd, zie resultaat 5.

20



6

5 Ervaringen met Het Keukentafelgesprek

De volgende ervaringen zijn tot nu toe opgedaan:

- Het merendeel van de keukentafelgesprekken wordt gevoerd door de Wmo-

consulenten van de gemeente. Bij de partners hebben in de periode na de

tussenevaluatie meer keukentafelgesprekken plaatsgevonden dan in de

periode voor de tussenevaluatie (zie ook de bijlage), mede omdat het

werkterrein is verbreed met Dieze. Bij een probleem in de zelfredzaamheid,

waarbij een voorziening een mogelijke oplossing kan zijn weten burgers de weg

naar de gemeente goed te vinden/herkennen.

- De mate waarin medewerkers van partnerorganisaties werken vanuit de

kantelinggedachte is gedurende het project toegenomen. Dit blijkt uit onderling

overleg en bij overdracht. Bij de leden van de stuurgroep is de

kantelinggedachte snel geaccepteerd. Bij de medewerkers op de werkvloer

heeft het meer tijd gekost om de omslag te maken van begeleiden van burgers

bij het aanvragen van een voorziening naar het samen met burgers zoeken

naar een oplossing voor het probleem.

- Het aantal aanvragen voor een voorziening is in 2012 en begin 2013 gedaald.

(zie bijlage 1 en 2) Voor een groot deel komt dit door de gekantelde gesprekken

door de Wmo-consulent, maar ongetwijfeld ook doordat bij alle organisaties de

basis van de werkwijze: hoe kun je de ander zelfredzamer maken en zoeken

naar (andere) oplossingen inmiddels goed is geland.

- Uit de gesprekken blijkt dat wanneer mensen de tijd krijgen om na te denken

over alternatieven, mensen meer geneigd zijn de oplossing in eigen kracht en

hun sociale netwerk te zoeken. Tijdens een eerste gesprek blijkt vaak dat

mensen zich soms overvallen voelen door de vraag of hun kinderen, buren of

andere mensen uit hun sociale netwerk kunnen helpen en dan geneigd zijn

direct met een ‘nee dat kunnen ze niet want zijn druk etc.’ te antwoorden.

Wanneer mensen de vraag in rust kunnen bespreken binnen de sociale

omgeving, blijkt dat het sociale netwerk best bereid is om (sommige) taken over

te nemen.

- Gebleken is dat wanneer het keukentafelgesprek gevoerd wordt door een

partnerorganisatie en leidt tot een aanvraag voor een voorziening toch een

aanvullend gesprek door de Wmo-consulent noodzakelijk blijft om binnen de

Wmo-voorzieningen tot een goed passende oplossing te komen. Dit betekent

dat de keuze voor de juiste voorziening specialistische kennis vraagt van

ziektebeelden en van de producten. Voor dit aanvullende gesprek vormt de

informatie uit het keukentafelgesprek, die is meegestuurd met het

overdrachtsformulier, de basis; met andere woorden de burger hoeft niet

nogmaals zijn verhaal te doen.

- De vraag wat de burger terug kan doen voor de civil society is voor

medewerkers soms moeilijk om te stellen. Met name aan burgers die door

specifieke beperkingen weinig tot helemaal niet in staat zijn om iets terug te

doen. En daarbij was er ook nog geen mogelijkheid om het aanbod van deze

burgers te koppelen aan een vraag. Inmiddels wordt hiervoor een systeem

ontwikkeld en kan het aanbod van de burger om iets terug te doen,

daadwerkelijk worden ingezet.

20



7

- In meerdere gesprekken, gevoerd door partnerorganisaties, ging het om

burgers die al bekend waren bij de desbetreffende organisatie. Het ging in deze

gevallen om meervoudige vragen waarvan de vraag voor een individuele

voorzieningen er één was.

- Medewerkers lopen aan tegen beperkingen van het netwerk rondom de burger.

Ook is de civil society nog niet zo ingericht dat hier te allen tijde een beroep op

kan worden gedaan. Soms is het nodig dat er door de complexiteit aan

problemen (tijdelijk) ondersteuning geboden wordt.

5.1 Werkgroep Eigenkrachtwijzer

De werkgroep Eigenkrachtwijzer had als opdracht te zoeken naar een digitaal

ondersteuningssysteem, dat aan de ene kant de burger ondersteunt bij het zoeken naar

de weg om zijn probleem helder te krijgen en vandaar te zoeken naar een oplossing en

aan de andere kant de uitwisseling van gegevens uit het keukentafelgesprek tussen

professionals mogelijk te maken.

De volgende, inmiddels landelijk ontwikkelde, systemen zijn als mogelijke oplossingen

onderzocht:

• Jekuntmeer.nl

• Matchcare

• Regelhulp

• Eigenkrachtwijzer

• Jalp

De systemen zijn vergeleken en er is feedback gevraagd bij gebruikers van de

systemen. Op 5 maart 2012 zijn de bevindingen uitgewisseld. Hieruit is gebleken dat

van de 5 systemen alleen de eigenkrachtwijzer in de richting komt van de werkgroep

voor ogen had.

De ervaringen van gebruikers zijn door werkgroepleden geïnventariseerd. Helaas waren

de bevindingen niet overwegend positief.

Als positief wordt gezien dat de site de burger aanspoort tot nadenken over de eigen

situatie, als negatief wordt gezien het gebruiksgemak (veel klikken, niet echt een

oplossing voor de specifieke situatie, taalgebruik te simpel). De voor- en nadelen

afwegend tegen de kosten van deelname aan de eigenkrachtwijzer heeft de werkgroep

besloten zich verder te oriënteren.

Besloten is om de wens om informatie tussen professionals middels een systeem uit te

wisselen voorlopig los te laten en in eerste instantie te richten op:

1 Een systeem voor vraagverheldering/ informatieverstrekking om tot een goede

oplossing van een probleem te komen

2. Een systeem om vraag en aanbod bij elkaar te brengen

Daarnaast is het inzicht gekomen dat het verstandig is om aan te sluiten bij bestaande

systemen, die landelijk gebruikt, vanuit het ministerie gepromoot en doorontwikkeld

worden.

Begin juli 2013 zijn er een aantal belangrijke keuzes gemaakt. De stand van zaken is nu

als volgt:

20



8

Regelhulp:

Regelhulp en de website van de Gemeente Zwolle hebben deeplinks gerealiseerd, dat

wil zeggen: de uitkomsten in regelhulp onder het postcodegebied van de Gemeente

Zwolle wordt direct gelinkt naar www.zwolle.nl zodat bezoeker de juiste informatie

krijgen.

Er wordt gewerkt aan een ‘Zwolse Regelhulp’, dit is een regelhulp met de looks van de

huisstijl van de Gemeente Zwolle. Er is voor gekozen om te wachten tot begin 2014 om

dit te realiseren omdat www.zwolle.nl in de tussenliggende periode een

huisstijlverandering ondergaat. Gekeken wordt of tegelijkertijd de ‘Zwolse Regelhulp”

gelanceerd kan worden.

Vraag en aanbod:

Er is gekozen om de samenwerking met de Stichting Vrijwilligerscentrale Zwolle, in de

vorm van ZwolleDoet aan te gaan. Hiermee wordt vraag en aanbod op het gebied van

(vrijwillige/informele) diensten en zorg gekoppeld.

Sociale kaart:

Er is gekozen om aan te sluiten bij de sociale kaart van MEE.

Aansluiting wordt na de zomervakantie in een afzonderlijk project gerealiseerd.

Resultaat:

Het resultaat zal zijn dat er een koppeling is tussen zwolle.nl en regelhulp ZwolleDoet

en de sociale kaart van MEE.

Voorbeeld: als je op Regelhulp komt met een postcode binnen de Gemeente Zwolle, dan zie je Regelhulp in de huisstijl van de Gemeente Zwolle met een duidelijke link en doorverwijzing naar ZwolleDoet, met de sociale kaart van MEE en met deeplinks naar het aanbod en informatie (WMO) van de Gemeente Zwolle.

5.2 Werkgroep Civil Society

De opdracht van de werkgroep Civil Society was om aansluiting te zoeken bij de

leefwereld van de buurtbewoners van Westenholte om met de bewoners en alle

betrokkenen in goed overleg interventies te plegen, welke bijdragen aan de uitvoering

van de Wmo.

Bewoners zijn het sociaal kapitaal waar de (buurt) samenleving niet buiten kan. Voor de

Kanteling is het van groot belang dat de eigen kracht van bewoners versterkt en

vergroot wordt met als doel dat de samenhang en onderlinge solidariteit vergroot wordt.

Iedereen doet mee en er wordt geïnvesteerd in zelfredzaamheid.

Door aanwezig te zijn in de wijk en aan te sluiten bij diverse overleggen en activiteiten

in de wijk, door afstemming met betrokken organisaties en bewoners in de wijk, heeft de

werkgroep een beeld gekregen van wat er te doen staat met betrekking tot de civil

society in Westenholte. De belangrijkste taak hierin was: Hoe activeren en mobiliseren we de eigen kracht van bewoners in Westenholte?

De werkgroep heeft de periode tot de tussenevaluatie gewerkt aan:

Oriëntatie, signaleren, onderzoeken en analyseren van de wijk

Kiezen van een strategie, en deze samen met de betrokken buurtbewoners verder te

ontwikkelen.

20



9

Activeren en mobiliseren van kwetsbare en vitale bewoners

Uitvoering geven aan de ontwikkelde methode en de voortgang bewaken.

Overdracht, inbedding of afsluiten met oog voor verduurzaming van de civil society in

de wijk.

Tijdens de periode tot de eindevaluatie zijn de actiepunten niet volledig gerealiseerd,

vanwege ziekte van de trekker van de werkgroep, medewerker van Travers. Het is

daarom g nniet mogelijk om een eindevaluatie te schrijven.

De rol van trekker is inmiddels overgenomen door een andere medewerker van Travers

Welzijn. De inzet richt zich de komende periode van augustus 2013 tot en met

november 2013 op de volgende vier actiepunten:

1. Koppeling van vraag en aanbod; onder andere door het inzetten van ZwolleDoet.nl

En het realiseren van een fysiek loket door en voor bewoners.

2. PR en communicatie door inzet van social media, dit wordt door een bewoner

opgepakt.

3. Campagne in de wijk met betrekking tot bovenstaande punten.

4. Alle actiepunten worden uitgevoerd in afstemming met de wijkvereniging en

de klankbordgroep.

5.3 Werkgroep communicatie

De werkgroep Communicatie is een aantal keren bij elkaar geweest en heeft

ondersteuning gekregen van een medewerker van de afdeling Communicatie van de

Gemeente Zwolle. De communicatie is gericht geweest op de mijlpalen van het project

en alleen gericht op de wijk Westenholte.

De werkgroep heeft een eerste nieuwsbrief uitgebracht, een tweede nieuwsbrief volgt in

het najaar van 2013. De nieuwsbrief is verspreid onder alle medewerkers van de

deelnemende organisatie met als doel iedere medewerker te informeren over de stand

van zaken van het project en medewerkers vertellen in de nieuwsbrief hoe zij de

keukentafelgesprekken ervaren. De ervaringen zijn met het keukentafelgesprek zijn

positief. Omdat informatie wordt overgedragen, hoeft de burger niet twee keer hetzelfde

verhaal te doen.

Dit project is per 1 juni 2013 beëindigd echter de werkwijze en samenwerking zal een

vervolg krijgen. Het zal verder worden uitgebouwd richting de sociale wijkteams. In het

najaar van 2013 zal er wederom een bijeenkomst worden georganiseerd voor de

medewerkers die aansluit op de bijeenkomst van 24 mei 2012. Het doel van deze

bijeenkomst is naast ervaringen uit te wisselen over het project, een blik naar de

toekomst te richten over hoe nu verder.

Resultaten

Voor de start van het project in de wijk Westenholte zijn posters en flyers gemaakt.

Deze zijn opgehangen en verspreid in de wijk.

In alle edities van Meedoen, die verschenen zijn in 2012 en 2013 hebben artikelen over

‘de Kanteling’ en het project gestaan.

Tijdens de keukentafelgesprekken met bewoners van Westenholte werd duidelijk dat de

meeste bewoners op de hoogte waren van het project. Bewoners geven aan dat zij het

gedachtegoed van de kanteling begrijpen. Een voorbeeld hiervan is dat bewoners die

een probleem hebben gemeld, het niet raar vinden dat er naar hun sociale netwerk

wordt gevraagd.

20



10

Daarnaast heeft Driezorg de notitie Het Gesprek opgevraagd en voert inmiddels de

gesprekken met bewoners van Westenhage op de wijze zoals in de notitie beschreven.

De eerste nieuwsbrief in het kader van het project is in juni 2013 verschenen, de

tweede nieuwsbrief volgt in het najaar van 2013.

6 Scholing/training van de medewerkers op competenties

De organisaties zijn verschillend omgegaan met aandacht voor scholing en training

op gespreksvoering en de Kanteling.

Hieronder wordt per organisatie beschreven wat er is gedaan:

• WIJZ: er zijn twee beroepskrachten uit het team Welzijn Thuis op training

‘zelfregie organiseren’ geweest. De training is georganiseerd door Arcon,

gegeven door Windesheim. De training voor de beroepskrachten is gericht op

het organiseren van zelfregie, eigen kracht en zelfmanagement van senioren.

Daarnaast zijn 19 medewerkers uit de wijkteams en Team Welzijn Thuis

geschoold tijden een training rondom het thema Keukentafelgeprek. De

gesprektechniek wordt de komende periode verder geïmplementeerd in de

dagelijkse praktijk.

• MEE IJsseloevers: Mee geeft aan dat binnen MEE IJsseloevers de

medewerkers al werken volgens het principe van de kanteling. Er heeft in het

kader van het project geen extra training plaatsgevonden. In oktober 2012

heeft MEE Ijsseloevers een presentatie van anderhalf uur gehouden voor 31

consulenten. De aanleiding voor de presentatie is geweest dat de wijk

Westenholte is uitgebreid met de wijk Dieze. Een verdiepingsslag wordt nog

overwogen.

• De Kern, maatschappelijke dienstverlening: de scholing van de medewerkers

wordt in een breed kader opgepakt, waarbij de kantelingsgedachte wordt

gekoppeld aan de inzet van de eigen kracht van hulpvrager. In het najaar van

2012 is hier een scholingsplan voor geschreven. Dit plan wordt sinds maart

2013 uitgevoerd in samenwerking met Hogeschool Windesheim en loopt door

tot de zomer van 2015. De scholing is verplicht voor alle hulpverleners van De

Kern.

• Stichting Focus: binnen stichting Focus is er twee maal een bijeenkomst gewijd

aan het project, de achterliggende gedachte en de stand van zaken. De

overdrachts- en registratieformulieren en de richtlijnen zijn besproken en

overgedragen om binnen de organisatie tot eenzelfde manier van werken te

komen. Daarnaast is er in een coördinatorenoverleg een uitgebreide overdracht

van inhoud, uitvoering en achterliggende gedachte gegeven. Deze overdracht

had als doel om de hele organisatie op de hoogte te stellen van het project en

de rol van Stichting Focus en de andere partners. Tenslotte is er binnen de

GGz-Voorlichtingspool, een korte training verzorgd over De Kanteling.

• Stichting Vrijwilligerscentrale Zwolle: De Vrijwilligerscentrale Zwolle geeft aan al

te werken vanuit de kantelingsgedachte; er heeft geen specifieke training

plaatsgevonden. Medewerkers hebben hun competenties wel ‘onderhouden’

door het volgen van congressen en themabijeenkomsten rondom het

gedachtegoed, in de lijn van de dienstverlening (zoals netwerkcoaching,

afstemming formele en informele zorg)

20



11

Er wordt wel gedacht aan vervolgtrainingen over het richting geven aan eigen

kracht. Een suggestie is om deze gezamenlijk te doen met collega’s uit de

partnerorganisaties, om zo elkaars expertise nog beter te benutten en nadere

samenwerking te stimuleren.

Verder is regelmatig aandacht besteed aan de kanteling in

werkoverleggen en ‘toegepast en uitgedragen in het contact met klanten zoals:

een artikel in het magazine Doen, een workshop voor

vrijwilligersorganisaties, toepassing in adviestrajecten en het stimuleren van

samenwerking zoals binnen het maatjesplatform. Tot slot is de ontwikkeling

meegenomen in de ontwikkeling van het nieuwe portal en registratiesysteem.

• Travers Welzijn: Travers Welzijn heeft haar gelden ‘deskundigheidsbevordering

2012’ ingezet om een aantal veranderingen die voortkomen uit de landelijke en

Zwolse ontwikkelingen met betrekking tot ‘de Kanteling’ tegemoet te kunnen

treden. De medewerkers hebben diverse trainingen en workshop gevolgd. Dit

zijn onder andere: Welzijnwerker Nieuwe Stijl, Motiverende gespreksvoering,

Zelfregieversterkend werken, Van trends en ontwikkelingen naar beleid.

• Afdeling individuele voorzieningen Wmo: bij de afdeling heeft eind 2010 een

training plaatsgevonden over de kanteling, georganiseerd door SCIO Consult.

In 2011 is er een training georganiseerd door Trivium, deze training heeft

volledig in het kader van het voeren van het keukentafelgesprek gestaan. In

2012 is er begonnen met intervisie voor Wmo consulenten waarbij de kanteling

en het keukentafelgesprek centraal staan. In de twee wekelijkse overleggen is

de kanteling standaard als onderwerp op de agenda geplaatst. Tevens is er

gebruik gemaakt van de expertise van Stichting Focus voor een training

psychiatrische ziektebeelden. Stichting Focus heeft een training georganiseerd

waarbij ervaringsdeskundigen zijn ingezet voor het trainen van de consulenten.

7 Samenvatting

In het projectplan is er een indeling gemaakt in burger, professional en civil society.

Deze indeling willen we hieronder opnieuw hanteren met daarbij de bevindingen en

resultaten tot nu toe. Als laatste willen we onder punt 4 de samenwerking tussen de

organisaties benoemen.

7.1 Burger

• Uit de gesprekken blijkt dat wanneer mensen de tijd krijgen om na te denken over

alternatieven, mensen meer geneigd zijn de oplossing te zoeken in eigen kracht en

hun sociale netwerk. Tijdens een eerste gesprek blijkt dat mensen zich soms

overvallen voelen door de vraag of hun kinderen, buren of andere mensen uit hun

sociale netwerk kunnen helpen en dan geneigd zijn direct met een ‘nee dat kunnen

ze niet want zijn druk etc.’ te antwoorden. Wanneer mensen de vraag in rust

kunnen bespreken binnen de sociale omgeving, blijkt dat het sociale netwerk best

bereid is om (sommige) taken over te nemen.

• Door het invoeren van een evaluatiemoment drie maanden na het gesprek, voelen

burgers zich meer serieus genomen en ervaren zij dat er goed naar ze geluisterd

wordt ook al is de oplossing van de vraag soms anders dan verwacht.

• In sommige gevallen is het nodig om een vervolggesprek te voeren om tot een

passende oplossing te komen. (zoals vermeld onder 5.1.2.)

20



12

• Burgers reageren niet altijd positief en ervaren eigen kracht/netwerk als extra

belasting en als moeilijk oplosbaar omdat het netwerk bijvoorbeeld al erg belast

wordt en het te druk heeft. Sommige burgers hebben onvoldoende eigen kracht en

zijn niet in staat om met behulp van eigen kracht tot oplossingen te komen. Het is

de taak van de professional om dit goed op te pakken en samen met de burger

naar een passende oplossing te zoeken.

• Daarnaast wordt ook duidelijk dat veel burgers al goed begrijpen wat de kanteling

inhoudt en bereid zijn om mee te denken en eigen oplossingen in te zetten.

7.2 Professional

• De professionals van de organisaties kennen elkaar beter. Er is meer overdracht

tussen de organisatie en de gemeente geweest. De samenwerking is verbeterd en

verhelderd. Er is uitwisseling van gegevens en overdracht.

• Professionals vinden het soms moeilijk om aan burgers de vraag voor te leggen wat

zij terug kunnen doen voor de Civil Society. Het gaat hier dan voornamelijk om

burgers die door hun beperkingen niet of nauwelijks in staat zijn iets terug te

kunnen doen.

• De week van de uitwisseling, waarin collega’s in een andere organisatie meelopen,

heeft veel bijgedragen aan het kennen en vinden van elkaar en is zeker voor

herhaling vatbaar. De uitwisseling is als zeer positief ervaren bij alle deelnemers.

• De meeste keukentafelgesprekken met betrekking tot het aanvragen van een

individuele voorziening worden gevoerd door de gemeente. Het blijkt dat

medewerkers van partnerorganisaties wel gekantelde gesprekken gericht op eigen

kracht voeren maar dit niet als zodanig betitelen.

7.3 Civil Society

Door de werkgroep is geprobeerd aan te sluiten bij bestaande initiatieven. Om dit goed

vorm te kunnen geven, is er veel tijd nodig. Er is een klankbordgroep opgericht en de

klankbordgroep heeft samen met de werkgroep een actieplan opgesteld. Dit actieplan

wordt in de periode van augustus tot en met november 2013 ten uitvoer gebracht.

Tijdens gesprekken blijkt dat medewerkers, soms,en meer dan verwacht, tegen

begrenzingen van het sociale netwerk aanlopen. Daarnaast blijkt dat de civil society nog

niet zo is ingericht dat er te allen tijde een beroep op gedaan kan worden.

7.4 Samenwerking

De samenwerking tussen de organisaties was al aanwezig maar is als gevolg van het

project verbeterd. Er wordt onderling contact gezocht, informatie uitgewisseld, er vindt

overleg plaats en er wordt gebruik gemaakt van elkaars expertise. De werknemers zijn

beter op de hoogte van elkaars werkzaamheden. Dit kan nog verder worden

uitgebouwd door onder andere de week van de uitwisseling jaarlijks te herhalen. De

overdracht van cliëntinformatie vindt plaats tussen de gemeente en de organisaties, of

tussen organisaties onderling. Dit dient verder te worden ontwikkeld en ondersteund

gezien de ontwikkelingen van de sociale wijkteams.

20



13

8 Conclusies en aandachtspunten

Met het project Kantelen doe je samen! is een belangrijke eerste stap gezet naar het

intensief samenwerken tussen de partners van het Wmo-loket, er wordt meer ingezet

op integrale dienstverlening.

De samenwerking tussen de organisaties was al aanwezig maar is door het project

verbeterd. Er wordt onderling contact gezocht, informatie uitgewisseld, er vind overleg

plaats en er wordt gebruik gemaakt van elkaars expertise. De werknemers zijn beter op

de hoogte van elkaars werkzaamheden. Dit kan nog verder worden uitgebouwd door

onder andere de week van de uitwisseling te herhalen.

Conclusies

• Er is tijd nodig om elkaar als verschillende organisaties te leren kennen en van

elkaar te leren, dit gaat steeds beter. Men weet elkaar te vinden.

• De week van de uitwisseling is als zeer zinvol ervaren en verdient het om herhaald

te worden, dit kan ook in een andere vorm en hoeft niet perse binnen één week.

• Burgers weten de weg naar de gemeente goed te vinden/herkennen en wenden

zich met een probleem in de zelfredzaamheid direct tot de gemeente op het

moment dat zij een voorziening willen aanvragen/nodig hebben. Dit geldt zeker voor

burgers die al bekend zijn bij de afdeling ivW zij wenden zich rechtstreeks tot hun

vaste consulent van de gemeente.

• Het merendeel van de keukentafelgesprekken die betrekking hebben op de melding

van een probleem op het gebied van wonen, mobiliteit, rolstoelen en vervoer, wordt

gevoerd door de Wmo-consulenten van de gemeente.(zie bijlage 1). Bij de

partnerorganisaties vinden inmiddels steeds meer keukentafelgesprekken plaats.

Deze burgers komen vaak niet in beeld bij de afdeling ivW, omdat er een andere

oplossing dan een voorziening voor het gemelde probleem is gevonden. Dit is

winst, aangezien deze vragen niet door de consulenten van de afdeling IvW hoeven

worden opgepakt.

• De mate waarin medewerkers van partnerorganisaties werken vanuit de kanteling

was in het begin van het project wisselend, inmiddels is dit verbeterd. In de

stuurgroep was de kantelinggedachte al volledig geaccepteerd. Bij de medewerkers

op de werkvloer heeft dit meer tijd gekost.

• Het aantal aanvragen voor een voorziening is in 2012 gedaald.(zie bijlage 1 en 2)

Voor een groot deel komt dit door de gekantelde gesprekken door de Wmo-

consulent, maar ongetwijfeld ook door gesprekken die plaatsvinden bij de

partnerorganisaties, maar niet geregistreerd worden als keukentafelgesprek en dus

niet in beeld komen bij dit project. Dit laatste is echter moeilijk meetbaar.

• Uit de gesprekken blijkt dat wanneer mensen de tijd krijgen om na te denken over

alternatieven, mensen meer geneigd zijn de oplossing te zoeken in eigen kracht en

hun sociale netwerk. Tijdens een eerste gesprek blijkt dat mensen zich soms

overvallen voelen door de vraag of hun kinderen, buren of andere mensen uit hun

sociale netwerk kunnen helpen en dan geneigd zijn direct met een ‘nee dat kunnen

ze niet want zijn druk etc.’ te antwoorden. Wanneer mensen de vraag in rust

kunnen bespreken binnen de sociale omgeving, blijkt dat het sociale netwerk best

bereid is om (sommige) taken over te nemen.

• Gebleken is dat wanneer het keukentafelgesprek gevoerd wordt door een

partnerorganisatie en leidt tot een aanvraag voor een voorziening toch een

20



14

vervolggesprek door de Wmo-consulent noodzakelijk blijft om binnen de Wmo-

voorzieningen tot een goed passende oplossing te komen; met andere woorden de

keuze van de juiste voorziening vraagt specialistische kennis van ziektebeelden en

van de producten. Zoals eerder genoemd gaat het hier om een vervolggesprek en

niet om herhaling van het keukentafelgesprek.

• Ook andere organisaties in de stad, buiten de partners van het Wmo-loket, tonen

belangstelling voor het project, hebben de stukken opgevraagd en zijn bezig om ‘de

Kanteling’ vorm te geven. Voorbeelden van deze organisaties zijn Driezorg en het

Leger des Heils.

• De keukentafelgesprekken zijn een goede basis om integraal te werken en vormen

mogelijk een belangrijk uitgangspunt voor de werkwijze van de sociale wijkteams.

Aandachtspunten

• Eind november 2013 dient het actieplan van de werkgroep Civil Society ten uitvoer

zijn gebracht.

• De gekantelde werkwijze en keukentafelgesprekken uitbreiden over de hele stad

• Het streven is dat er in januari 2013 een koppeling is realiseerd tussen zwolle.nl

http://www.zwolle.nl/, regelhulp.nl, ZwolleDoet! en de Sociale Kaart van MEE.

• De uitwisseling en overdracht tussen Gemeente naar organisaties, van organisaties

naar Gemeente en organisties onderling dient voortgezet te worden en bij voorkeur

uitgebreid

• Niet iedere burger heeft een sociaal netwerk en is in staat om iets terug te doen

voor de maatschappij, Belangrijk is om te onderzoeken of het voor deze burger

mogelijk is een sociaal netwerk op te bouwen.

9 Hoe nu verder met de kanteling?

Om te werkwijze van de kanteling en samenwerking te kunnen waarborgen hebben de

leden van de stuurgroep vanaf september 2013 elke drie maanden overleg over de

stand van zaken en voortgang van ‘de kanteling’. De aandachtspunten zullen in de

stuurgroep verder besproken worden. Daarnaast dient er een slotbijeenkomst te worden

georganiseerd voor alle medewerkers en in het najaar 2013 wordt de tweede

nieuwsbrief verspreid.

De werkwijze van het project en de samenwerking van de organisaties met de afdeling

IvW sluit goed aan bij het gedachtegoed van de sociale wijkteams. Men weet elkaar te

vinden en maakt gebruik van elkaars expertise. Informatieoverdracht en afgestemde

inzet kenmerkt de samenwerking. Binnen de gezamenlijke werkwijze wordt gekeken

naar de mogelijkheden van het brede aanbod van de verschillende aanbieders in

Zwolle. Dit kan de komende tijd worden uitgebouwd.

Het project is inmiddels gestopt maar heeft als resultaat gehad dat er een

cultuurverandering heeft plaatsgevonden bij de medewerkers van alle deelnemende

organisaties. De werkwijze uit het project is nu een onderdeel van de reguliere

werkwijze geworden, dus ook buiten de projectgebieden. Dit kan verder worden

doorontwikkeld. De werkwijze en cultuurverandering levert een bijdrage aan de

realisatie van de visie op het sociaal domein en sluit aan bij de doorontwikkeling van de

sociale wijkteams.

20



15

Verdere uitbreiding is mogelijk aan zowel de kant van de zorg- en welzijn, als aan de

kant van werk en inkomen. Al deze aspecten raken aan de onderwerpen van het

keukentafelgesprek.

Een concrete mogelijkheid voor doorontwikkeling is het verder integreren van het

keukentafelgesprek met de zelfredzaamheidmatrix. Hierdoor kunnen systematisch ook

aanpalende levensgebieden in kaart worden gebracht en waar nodig ondersteuning en

deskundigen op die terreinen worden betrokken bij het arrangement voor de betrokken

inwoner. Omgekeerd is ook een ontwikkeling mogelijk waardoor de partners in dit

project meer worden betrokken bij trajecten in andere levensgebieden.

20



16

Bijlage 1: Overzicht van het aantal gevoerde keukentafelgesprekken per organisatie gedurende de gehele projectduur.

De Kern: aantal gesprekken: 4

Vrijwilligercentrale: aantal gesprekken: 13

MEE IJsseloevers aantal gesprekken 11

Focus aantal gesprekken 4

WijZ aantal gesprekken 9

Afdeling IvW aantal gesprekken 152

Nr Vraag Antwoordenlijst

1 Op welk domeingebied ligt de vraag

van de cliënt?

(meerdere antwoorden mogelijk)

122

Het voeren van een

huishouden

42 Zich verplaatsen in, om en

nabij de woning

45 Zich lokaal verplaatsen per

vervoermiddel

20

Medemensen ontmoeten en

op basis daarvan sociale

verbanden aangaan

2 Was het sociale netwerk betrokken bij

het gesprek?

108 Nee

32 Ja, de mantelzorger was

aanwezig

27 Ja, andere familie, vriend of

buur was aanwezig (geen

mantelzorger)

19 Ja, professionele

hulpverlener was aanwezig

7 Ja, Vrijwilliger was aanwezig

20



17

3 Wat is de uitkomst van het

keukentafelgesprek? (Arrangement)

(Meerdere antwoorden mogelijk)

20 Cliënt lost het probleem zelf

op

11 Sociaal netwerk lost

probleem samen met cliënt

op.

0 Eigen Kracht Conferentie

20 Interne verwijzing (hulp door

eigen organisatie)

17 Externe verwijzing (hulp door

andere organisatie)

146 Aanvraag individuele

voorziening gemeente Zwolle.

4 Indien verwezen, waarheen is

verwezen?

Gezondheidszorg (somatisch)

1 GGZ of psycholoog

MEE

De Kern

WIJZ

1 Travers

Focus

3 Vrijwilligerscentrale

1 Eigen Kracht Centrale

1 Thuiszorgwinkel

4 Sociale Zaken

6 Reeds bekend bij een

organisatie

14 Overige

5 Wat kan iemand terugdoen voor de civil

society?

141 Cliënt is niet in staat om iets

terug te doen

13 Cliënt wil niets terug doen

3 Cliënt wil vrijwilligerswerk

doen

20 Cliënt doet al vrijwilligerswerk

16 Anders

6 Nazorg. Heeft de instelling na 3

maanden nog gecheckt hoe tevreden

de cliënt is met de geboden oplossing?

80

Ja, cliënt is tevreden

2 Ja, cliënt is niet tevreden en

20



18

dat heeft tot vervolgacties

geleid

2 Ja, cliënt is niet tevreden,

maar een oplossing lijkt/is niet

mogelijk

52 Nee, er heeft geen contact

plaatsgevonden

7 Nog af te ronden

keukentafelgesprekken.

57 Nog in behandeling/niet

afgerond en er heeft nog

geen evaluatie

plaatsgevonden

N.B. cliënten die een aanvraag voor bemiddeling andere en/of aangepaste woonruimte

hebben gedaan, zijn niet meegeteld tijdens het project omdat deze een specifiek traject

ingaan binnen de afdeling individuele voorzieningen gericht op andere of aanpassingen

van de woonruimte. Met deze cliënten is eveneens een keukentafelgesprek gevoerd.

Het werkelijke aantal gevoerde keukentafelgesprekken van de afdeling IvW ligt

daarmee hoger dan in de bijlage genoemd.

20



19

Bijlage 2: Overzicht van het aantal verstrekkingen van individuele voorzieningen over de periode 1 oktober 2012 tot en met 31 mei 2013 ten opzichte van de periode 1 oktober 2011 tot en met 31 mei 2012.

Verstrekkingen individuele voorzieningen 01-10-2012 tot en met 31 mei 2013

Westenholte 83 (daarnaast nog 10 in behandeling)

Dieze 126 (daarnaast nog 25 in behandeling)

Verstrekkingen individuele voorzieningen 01-10-2011 tot en met 31-05-2012

Westenholte 148

Dieze 198

20



20

JA

Hulpvrager heeft een vraag op minimaal één van de vier domeingebieden van de WMO.

T.w.:

1. zelfstandig voeren van een huishouding

2. zich verplaatsen in, om en nabij de woning

3. zich lokaal verplaatsen per vervoersmiddel

4. medemensen ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aangaan

NEE

Keukentafelgesprek bij:

Gemeente Zwolle afd. individuele voorz.

WIJZ, Vrijwilligerscentrale, Focus, MEE,

De Kern

Gemeente Zwolle

Afdeling Individuele

voorzieningen

“Werk” voor

Civil SocietyEinde

Verwijzing intern/

extern

Oplossing in

Netwerk

Door middel van

“intakeformulier”:

Probleemverheldering

Vraag achter de vraag

Netwerk in kaart brengen

Aanspreken op eigen kracht

Rol in civil society

Coördinatiepunt

Vrijwilligerscentrale

Let op:

De vraag valt buiten

het kader van de pilot.

Toch kan de oplossing

dezelfde zijn: namelijk

aanspreken op eigen

kracht, verwijzen

netwerk-partner, zelf

“conventioneel”

oplossen.

Start

Per 1 juni 2012

Hulp-

vrager woont in

postcodegebied

8042?

Oplossing/

Arrangement

Vrijwilliger

Wil zich inzetten

voor een ander.

Vraagwijzer

Aanbodwijzer

Sociale kaart

Eindevaluatie project Kantelen doe je samen! -...

Documents

Transcript of Eindevaluatie project Kantelen doe je samen! -...