eHealth - VilansEHealth is meer dan de iPad introduceren of een app ontwikkelen. Als kenniscentrum...

eHealth Negen innovatielessen

uit de praktijk

http://www.vilans.nl/Thema-eHealth.html


uit de praktijk

Sandra Suijkerbuijk

Marloes Versleijen

Augustus 2014



uit de praktijk

Hoe werkt dit?

Over dit onderzoek

De negen innovatielessen

Tot slot

Vilans



uit de praktijk

Hoe werkt dit?

Terug naar het hoofdscherm

Dit is een interactieve PowerPoint presentatie. Door te klikken

op je linkermuisknop, of de pijltjes op je toetsenbord te

gebruiken, doorloop je deze presentatie.

Je kunt steeds op de knoppen in het linker paneel klikken om

terug te komen bij het hoofdscherm.

Hoe meer je door klikt in deze presentatie hoe meer informatie

je krijgt. Wil je alleen op hoofdlijnen lezen? Klik dan steeds

terug naar het hoofdscherm via het linker paneel.

Vragen over deze presentatie? Neem dan contact op met

Sandra Suijkerbuijk, [email protected]

mailto:[email protected]



uit de praktijk

Over dit onderzoek

EHealth is meer dan de iPad introduceren of een app

ontwikkelen. Als kenniscentrum voor de langdurende zorg wil

Vilans zorgorganisaties helpen met visievorming en

succesvolle implementatie van eHealth. We weten allemaal dat

er veel gebeurt in de wereld van eHealth en dat er daardoor

ook veel informatie is over de (on)mogelijkheden. Maar hoe

worden die inzichten in het veld gevonden en gebruikt bij de

daadwerkelijke besluitvorming? Om dit te beantwoorden

hebben we interviews afgenomen met mensen die betrokken

zijn bij de aanschaf en implementatie van eHealth en die zorg

en technologie verbinden in de dagelijkse praktijk van de

zorgmedewerker.

Interviews met:

• 11 zorgorganisaties, 14 personen

• Medewerkers uit de thuiszorg, ouderenzorg,

gehandicaptenzorg, GGZ en eerstelijn

Terug naar het hoofdscherm Lees meer



uit de praktijk

Over dit onderzoek

De interviews hebben negen innovatielessen opgeleverd. Per

innovatietip vind je een toelichting met voorbeelden uit de

interviews en met inspirerende quotes die je aan het denken

zetten. Gekoppeld aan de lessen vind je verwijzingen naar

relevante literatuur, modellen en informatie.

Lees terug Terug naar het hoofdscherm Lees meer


Wij danken de respondenten voor hun bijdrage:

Jotine Leijtens en Fabrizio Greidanus

Eugen Zuiderwijk

Frank Heemsbergen

Angela Scholten

Erik Asbreuk

Eric Huskes

John Rietman

Esther Jacobs

Kees Spitters

Angela Moenis en Frits Ariëns

Ruud Kavelaars en Patrick Leijte

Innovatie Werkplaats

Huisarts, algemeen directeur KetenZorg NU

Functioneel analist, afdeling informatievoorziening

Manager Sector Jeugd en WMO

Huisarts, Voorzitter van bestuur van EMC

Hoofd Afdeling Digitale Innovatie & Ondersteuning

Adviseur/projectmanager (directie) VanMorgen

Projectleider domoticazorg

Manager Onderzoek en ontwikkeling

Projectmedewerker en programmamanager eHealth

Innovatieteam


uit de praktijk

Over dit onderzoek


http://www.zuidzorg.nl/

http://www.gcmbroek.nl/

http://www.magentazorg.nl/

http://www.delichtenvoorde.nl/

https://www.emcnieuwegein.nl/

http://www.zorggroepsintmaarten.nl/

http://www.vanmorgen.nu/

http://www.zzgzorggroep.nl/

http://www.ggze.nl/professionals/wetenschappelijk-onderzoek/high-tech-psychiatrie

http://www.cordaan.nl/

http://www.lunetzorg.nl/


De interviews hebben negen innovatielessen opgeleverd.

Zo lijkt een onlosmakelijk verbonden te

zijn aan innovatieve projecten. Belangrijk is dat dit proces

gevoed wordt door de in

alle soorten en maten. Daar is

voor nodig, zodat er kunnen worden

gemaakt. Als we binnen zorgend Nederland willen leren van

elkaar, is er nodig. Zo kunnen we zien

hoe andere organisaties omgaan met bijvoorbeeld het creëren

van . Ook lezen en horen we

veel over visievorming, maar daarvoor is het ook belangrijk dat

deze wordt toegepast ( ).

Wees door een

toekomstbestendige visie en kijk uit naar oplossingen die

mogelijk maken.

eHealth

Iteratief proces

Koppeling van onderzoek

Tijd, geld en ruimte

Passende Keuzes

Open innovatie

Draagvlak en co-creatie

Visie, strategie en tactiek

Voorbereid op de toekomst

Inbedding


De innovatielessen

Negen innovatielessen

uit de praktijk



uit de praktijk

Iteratief proces Doe eens een stapje terug

Koppeling van onderzoek Voed je proces met kleinschalig onderzoek

Tijd, geld en ruimte Faciliteer tijd die nodig is om te innoveren

Passende keuzes De ene eHealth toepassing is de andere niet

Open innovatie Combineer interne ideeën met externe ideeën

Draagvlak en co-creatie Start vanuit cliënten en medewerkers

Visie, strategie en tactiek Laat je visie leidend zijn voor alle keuzes

Voorbereid op de toekomst Bedenk hoe de wereld eruit gaat zien

Inbedding Ben bewust van de impact van eHealth


klik

klik

klik

klik

klik

klik

klik

klik

klik


Iteratief proces

Iteratief proces


uit de praktijk

Een innovatief proces is niet rechtlijnig. Je zult dingen uit

moeten proberen. “Iteratief” betekent dat je sommige

onderdelen van het proces herhaalt, waarbij je voortschrijdend

inzicht gebruikt om steeds een stapje verder te komen. Een

iteratief proces kenmerkt zich door vallen en opstaan. Hoe doe

je dit dan? Bijvoorbeeld door het doen van goede pilots.

Het opzetten van pilots lijkt niet veel problemen te geven. Pilots

rondom eHealth zien we in alle organisaties terug. Iedereen

kent wel een voorbeeld. Het is belangrijk om goed na te

denken over de reden van de pilot. Wat haal je er uit? Hoe

gebruik je dit voor de verdere ontwikkeling van de eHealth

toepassing?

Probeer ook steeds terug te komen op de oorspronkelijke

vraag. Is de toepassing daadwerkelijk dé oplossing voor de

behoefte? Is de behoefte er überhaupt (nog)?



Lees meer



uit de praktijk

Een pilot moet aangepast, bijgestuurd en zelfs helemaal

omgegooid kunnen worden. Je gaat immers iets uitproberen.

De uiteindelijke oplossing kan dus heel anders uitpakken dan

dat je van te voren dacht. En het hoeft ook geen eHealth

toepassing te zijn! Door dit te erkennen en niet alles vast te

leggen aan het begin, kom je tot de beste oplossing voor het

probleem.

Iteratief proces



Lees terug Lees meer


eHealth

De praktijk vertelt:

Patrick Leijte van Lunet zorg over het proces wat ze doorliepen

bij een zelfontwikkelde app voor de organisatie: “Maar het blijft

een iteratief proces. Eigenlijk is het nooit af. Je blijft aan het

leren over wat je kunt verbeteren.”

Frank Heemsbergen van Magentazorg geeft aan dat er soms

een stapje terug gedaan zou moeten worden tijdens projecten:

“Wat ik merk bij de huidige projecten is dat er al heel snel in de

uitvoeringsfase wordt gedacht. We gaan te snel naar de kleine

details, terwijl de grote lijnen nog vastgesteld moeten worden.

Er worden te grote sprongen gemaakt in de projectcyclus.”

Iteratief proces





uit de praktijk


eHealth


Fabrizio Greidanus van ZuidZorg vertelt hoe hij exploratief de

(on)mogelijkheden van track-and-trace systemen onderzocht.

Bij het stellen van de juiste vragen, kom je tot een betere

oplossing: “Ik heb allerlei producten bekeken, maar toen dacht

ik dat je beter in het voorstadium kunt zitten. Waarom gaat

iemand dwalen? Hoe komt het? Kun je signalen krijgen?”

Even later vertelt hij: “Hoe vaak komt het nou voor dat de

zorgcentrale overdag en ‘s avonds iemand kwijt is? Daar

konden ze over het laatste half jaar niks noemen. Dus dan

denk ik, is er dan een vraag? Is er ook een echte behoefte?”

Iteratief proces





uit de praktijk


eHealth


Bij de GGzE hebben ze een e-lab opgericht om innovaties te

bedenken en uit te proberen. Kees Spitters, GGzE: “Je moet

het e-lab zien als de trechter van innovatie. We kunnen daar

ideeën van hulpverleners, cliënten en externen uitproberen. Wil

je echt tot innovatie overgaan dan heb je 10 tot 20 ideeën

nodig om uiteindelijk één toepasbaar idee over te houden.”

Later vertelt Kees: “Van sommige dingen waarvan we in het

begin dachten dat het heel geweldig was, komen we er al

relatief snel achter hoe achterhaald deze zijn.”

Iteratief proces





uit de praktijk


eHealth


Angela Moenis en Frits Ariëns van Cordaan hadden 50

beeldhorloges tot de beschikking. Een mooie gelegenheid om

eens te onderzoeken hoe medewerkers en cliënten daar op

reageren. Frits: “Het is niet zoveel moeite om even 50 van die

dingen te kopen en gewoon te gaan proberen.”

Om eens te peilen hoe mensen op bepaalde nieuwe

technieken reageren, hoef je nog geen proven technology te

gebruiken. Zo vertelt Angela: “Er worden vaak een aantal

‘proven technology’ voorbeelden gegeven. Maar er zijn

natuurlijk ook heel veel dingen die nog niet ‘proven technology’

zijn. En die moeten op de een of andere manier wel eerst

ingezet worden om te kijken of de toepassing bruikbaar is in de

praktijk. Dus je ziet ook wel dat het nodig is om dat uit te

proberen.”

Iteratief proces





uit de praktijk


Kortom: Blijf jezelf vragen stellen gedurende het project. Soms

is een stapje terug, juist een stap vooruit. En klaar... dat zijn de

projecten over het algemeen nooit!

eHealth

Iteratief proces

Meer over de aanpak van ZuidZorg [externe link]



Lees terug

Meer over een iteratief proces voor eHealth toepassingen [externe link] .


uit de praktijk

http://www.creative-council.nl/trots/het-verhaal-van-zuidzorg


http://www.utwente.nl/igs/ehealth/

http://www.utwente.nl/igs/ehealth/


Koppeling van

onderzoek


eHealth

Zorg dat je je eigen proces voedt door middel van kleinschalig

onderzoek. Laat de effectstudies en onderzoek naar de ‘proof

of technology’ aan derden over, zoals universiteiten of

hogescholen. Wat je als organisatie wel zelf kan doen, is in de

gaten houden wat voor impact de nieuwe eHealth toepassing

heeft. Wat vinden cliënten of medewerkers belangrijk? Hoe

bevalt de nieuwe methode? Hebben zij nog tips en trucs?

Door het meten van dit soort zaken op verschillende momenten

in het project krijg je inzicht in de meerwaarde van het totaal

project. Het geeft je direct terugkoppeling op waar je vooral

mee door moet gaan en waar je misschien moet bijstellen. Dit

zijn ook bruikbare resultaten voor het opstellen van een

maatschappelijke businesscase.



Lees meer


uit de praktijk


eHealth


Zo vertelt Jotine Leijtens van ZuidZorg dat ze wel zit te

wachten op ‘proven technology’: “Proof of technology

onderzoeken zijn nooit helemaal up-to-date maar ik vind het

wel fijn als iemand gewoon eens een jaar gaat proberen, gaat

uittesten. [..] En zeg dan eens: het werkt wel of het werkt niet.”





Ontwerpen

Meten

Leren

Product Data

Ideeën Negen innovatielessen

uit de praktijk


eHealth


Onderzoek levert inzichten op, maar is ook spannend. Zo

vertelt Angela Scholten van de Lichtenvoorde: “Die 1-meting

vond ik toch wel wat spannend voor de organisatie. [..] In het

traject merk je dat het belang van de medewerker toch iets

sterker gaat wegen dan het belang van de zelfstandigheid van

de klant. Want als het allemaal zo vlekkeloos draait dan wordt

de klant veel meer zelfstandig. En dan vraagt de medewerker

zich af waar zijn uren blijven. Maar dat hebben we gewoon

transparant gemaakt en blootgelegd. Die 1-meting heeft dat

dus opgeleverd. Maar het heeft ook laten zien dat de jongeren

het heel interessant vinden en het als een meerwaarde zien

voor de toekomst.”






uit de praktijk


eHealth


Onderzoek kan aangeven waarom je door moet gaan, zoals bij

het onderzoek bij Gezondheidscentra Maarssenbroek (GCM).

Eugen Zuiderwijk: “Het feit dat er binnen twee weken een

response van 43% was op een online enquête. Dat alleen al is

enorm! [..] Het leeft bij patiënten echt veel meer dan dat ik

vermoed had. Het bleek dat meer dan de helft van de

gebruikers het portaal na kantoortijd gebruikte. Dat komt dus

echt tegemoet aan de 7x24-uurdienst. [..] We hadden een en

ander van tevoren goed doordacht met partners en ik had maar

één doel; om te laten zien dat het kan werken in de praktijk. En

dat blijkt dus ook!”

Klik hier voor het onderzoek van GCM [PDF, externe link]






uit de praktijk

http://essay.utwente.nl/63716/1/Rianne_Immink_-_The_use_usability_and_persuasiveness_of_PAZIO_an_online_healthcare_portal.pdf



eHealth

Houd onderzoeksinstellingen in de gaten die de mogelijkheid

hebben om langdurig onderzoek te doen, zoals het eLabEL of

het Innovate Dementia project.


Meer over eLabEL [PDF, externe link] .

Meer over Innovate Dementia [externe link] .



Lees terug


uit de praktijk

http://www.caretechnologyresearch.nl/elabel/wp-content/uploads/2014/02/folder_digitaal_2p.pdf


http://www.innovatedementia.eu/en/news/innovate-dementia-symposium-for-care-professionals-in-eindhoven



Tijd, geld en

ruimte


eHealth

Innoveren kost tijd, geld en ruimte. Dat is niet anders in de zorg

vergeleken met andere sectoren. Het is dan ook belangrijk dat

er aan verwachtingsmanagement wordt gedaan. Er is tijd, geld

en ruimte nodig om dingen uit te proberen. Poging 1 slaagt

vaak niet direct. En de businesscase kan nog niet altijd

rondgemaakt worden. Denk van te voren na hoe je die ruimte

gaat creëren en hoe dit bekostigd kan worden. Denk

bijvoorbeeld aan het vrijstellen van bepaalde medewerkers om

mee te denken over innovaties op het gebied van eHealth.



Lees meer


uit de praktijk



eHealth


Eugen Zuiderwijk van Gezondheidscentra Maarssenbroek vindt

dat de verwachtingen om te innoveren in de zorgsector in het

algemeen te hooggespannen zijn: “Ik vind dat we in de zorg te

weinig tijd gegund krijgen om innovaties daadwerkelijk tot

stand te brengen. Innovaties in de profit sector; dat is bekend

dat dat veel tijd kost. Het heeft de banken jaren gekost om het

internetbankieren op een kritische massa te krijgen. En de

middelen en de incentives om te innoveren zijn veel duidelijker

en eenduidiger.”





uit de praktijk


eHealth


Bij ZuidZorg is er een innovatiewerkplaats. Als er mensen van

de vloer mee werken dan hebben ze daar ook een oplossing

voor. Fabrizio Greidanus: “Als we denken dat het iets is, dan

vragen we aan de medewerker of die mee wil doen. Want we

gaan het niet alleen doen. Daar heb je innovatieverlof voor

nodig anders komen er problemen op de werkvloer. Daar

hebben we financiën voor geregeld.”

Kees Spitters van GGzE: “Voor een van de projecten hebben

we onszelf 1,5 tot 2 jaar gegeven. Daar moet je mensen dus

ook in faciliteren. [..] Dit hebben we binnen GGzE vorm

gegeven door budget vrij te maken om de ‘verletkosten’ van

medewerkers die in dit proces actief zijn voor de afdelingen te

compenseren.”






uit de praktijk


eHealth

Maar hoe maken we de organisatie bewust van de noodzaak

van zoiets als tijd? Zie hieronder een overtuigend filmpje!

Wil je testen hoe hoog jouw organisatie op de innovatieladder

staat? Doe hier de scan!


Klik hier [externe link] …



Lees terug


uit de praktijk

https://scans.mkbservicedesk.nl/innovatieladder




Passende

keuzes

Passende keuzes

eHealth

eHealth heeft een andere invulling in thuiszorg, ouderenzorg,

gehandicaptenzorg, GGZ of de eerstelijn. De relatie tussen

zorgverlener en zorggebruiker is anders, dus worden er ook

andere eisen gesteld aan de eHealth toepassingen. Zo brengt

een toezichthoudend camerasysteem in een intramurale

setting hele andere consequenties met zich mee dan een

portaal waarin een patiënt online afspraken kan inplannen bij

de huisarts. Een zorginhoudelijke innovatie is vaak spannender

dan een nieuwe toepassing die alleen extra service verleent

aan de zorggebruiker. Dit heeft ook te maken met risico’s en

privacy aspecten van eHealth.



Lees meer


uit de praktijk


eHealth


Erik Asbreuk, huisarts EMC Nieuwegein, vertelt over zijn

zorgen bij het kiezen van de juiste gezondheidsapps: “Als mijn

dochter zegt dat ik een bepaald spelletje moet downloaden

omdat dat leuk is, dan kan dat. Maar als ik als huisarts tegen

mijn patiënt zeg dat hij een app moet downloaden, dan mag die

patiënt iets verwachten.”

Passende keuzes

“There is an app for that”





uit de praktijk


eHealth


Het is ook zaak om scherp te hebben wat nu eigenlijk het doel

is van de toepassing. Frits Ariëns van Cordaan geeft aan dat

verschillende technologieën om een andere aanpak vragen:

“Beeldhorloges, dat kunnen we vrij snel oppakken. Daarvan is

duidelijk wat het product doet, wat de toegevoegde waarde is

en wat de kosten zijn. Dan is het alleen: willen we dit?

Beeldbellen is wat ingewikkelder.”

Esther Jacobs van ZZG zorggroep vertelt over het starten

vanuit behoeften van de cliënt in plaats vanuit een bepaalde

technologie: “We willen ons vanuit cliëntenperspectief actiever

gaan opstellen. Dat we zeggen: welke technologie kan helpen

om mensen langer thuis te laten wonen?”

Passende keuzes





uit de praktijk


eHealth


Belangrijk is om zelf de touwtjes in handen te houden van het

proces. Niet de leverancier of verkoper; maar de organisatie,

medewerkers en cliënten zijn de experts! Erik Asbreuk van

EMC geeft aan hoe beperkt de leverancierskeuze soms kan

zijn: “We willen wel graag binnen het huisartsen informatie

systeem (HIS) blijven. Daar zit ook een filosofie achter. Je

moet niet meerdere schermen op je bureau hebben, dan word

je gek.[..] Nou dan ben je snel klaar bij de andere leveranciers”.

Eugen Zuiderwijk vertelt hoe hij dat aanpakte voor een

integraal systeem in Gezondheidscentra Maarssenbroek: “En

toen dachten wij op een gegeven moment; wij moeten

PharmaPartners en Pazio bij elkaar brengen en we moeten ze

eigenlijk gewoon dwingen om te integreren want dan hebben

wij ‘the best of both worlds’.”

Passende keuzes





uit de praktijk


eHealth


Angela van Moenis van Cordaan vertelt over de Zorg & ICT

beurs, waar ze juist op zoek gaat naar kleinere leveranciers:

“Die grote partijen die kennen we allemaal wel. Als je echt naar

innovatie gaat kijken dan is het juist wel interessant om bij die

kleine partijen langs te lopen. Die zijn echt met nieuwe dingen

bezig.”

En soms moet je ook besluiten dat techniek misschien niet het

passende antwoord is. John Rietman, VanMorgen: “Een aantal

jaren geleden had je nieuwe ontwikkelingen zoals schermzorg,

die kwamen op je pad en dan moest je er wat mee. Nu gaat het

anders. We hebben een probleem en het moet goedkoper en

beter. Misschien is de oplossing helemaal geen techniek, maar

wel iets anders.”

Passende keuzes





uit de praktijk


eHealth

Niet-zorginhoudelijke toepassingen lijken een goed begin te

zijn om het innovatieklimaat in een organisatie aan te

wakkeren. Maak de zorgverleners bekend met technologie die

wat minder zorginhoudelijk is zoals Lunet zorg deed met een

platform om onderling kennis te delen binnen de organisatie.

Zo ervaart de vloer de meerwaarde van nieuwe techniek.

Daarnaast ontdek je zelf wat er allemaal komt kijken bij de

inbedding van een nieuw systeem in het werkproces.

De wereld van eHealth lijkt soms ook beknellend. Denk aan

ICT-systemen die niet aan elkaar gekoppeld kunnen worden of

weten regelgeving rondom privacy. Door als organisatie te

focussen op mogelijkheden in plaats van onmogelijkheden, kan

je zelf de regie nemen om te zorgen dat er toch een passende

oplossing komt.

Passende keuzes



Lees terug


uit de praktijk


Open innovatie

Open innovatie

eHealth

Open innovatie is het combineren van interne en externe

ideeën om tot de best mogelijke oplossing te komen. Een

organisatie moet hiervoor openstaan voor ideeën van buiten de

eigen muren. Er is bereidheid nodig om informatie vanuit de

eigen organisatie te delen met de buitenwereld, ongeacht of

het over successen of problemen gaat.

Projecten



Lees meer

Chesbrough, 2003


uit de praktijk


Open innovatie

eHealth




We willen allemaal dat de zorg beter wordt. Alleen door het

delen van informatie en ideeën kunnen de beste oplossingen

gevonden worden. Zo hoeft niet iedereen het wiel uit te vinden

maar leren we van elkaar.


uit de praktijk


eHealth


De behoefte om met elkaar te delen en samen te innoveren

bestaat, geven een aantal van de geïnterviewden aan:

Jotine Leijtens, ZuidZorg: “Ik wil gewoon horen waar er echt

tegenaan gelopen wordt. Eerlijke informatie, daar heb ik

behoefte aan.”

Erik Asbreuk, EMC Nieuwegein: "Wij zijn niet de enige die over

implementatie van eHealth nadenken, dat kan ik me niet

voorstellen. Iedereen loopt tegen dezelfde ellende aan.”

Frank Heemsbergen, Magentazorg, heeft soms het idee dat ze

het wiel opnieuw uitvinden: “Soms heb ik weleens het idee dat

er op andere locaties hetzelfde wordt gedaan. Waar kan ik

referenties vinden? Waar kan ik in contact komen met andere

organisaties? [..] Zo weet ik zeker dat er veel organisaties in

Nederland al ECD's geïmplementeerd hebben.”

Open innovatie





uit de praktijk


eHealth


Patrick Leijte van Lunet zorg: “Eigenlijk moet je innovatie hier

zien als open en exploratief. Dus vooral veel in gesprek,

observeren, meekijken en meedenken. Kijken wat de vraag is

en waar de behoefte zit. Dat klinkt heel cliché maar dat is het

wel.”

Later vertelt hij: “Ik denk ook dat innovatie gewoon open moet

zijn. Het moet niet zo zijn dat Lunet zorg een plek wordt van

topzorg en dat iedereen die hier woont geluk heeft en in

Amsterdam pech.”

Open innovatie





uit de praktijk


eHealth


Kees Spitters van GGzE over kennis uitwisselingen binnen de

zorgsector en met het bedrijfsleven: “We zouden veel meer

aan elkaar kunnen hebben. [..] Als GGZ zijn we goed in

bepaalde zaken. Maar in een aantal andere zaken zijn anderen

weer goed. [..] Douwe Egberts was goed in koffie branden,

Philips was goed in het maken van koffiezetapparaten.

Combineer die dingen en dan krijg je het principe van Senseo.”

Open innovatie




1 + 1 = 3


uit de praktijk


eHealth

Hoe werkt dat nou, open innovatie? Zie hieronder een

overtuigend filmpje van Mooibedacht, waar ook aan bod komt

hoe crowdsourcing innovatie naar een hoger niveau brengt!

Open innovatie

Meer over open innovatie [externe link]

Lees meer over open innovatie en wat dit teweeg kan

brengen:



Lees terug


uit de praktijk

http://sync.nl/winnende-bedrijven-laten-klanten-meepraten/



Draagvlak en

co-creatie


eHealth

Om innovaties te laten slagen is er draagvlak nodig onder de

groep mensen waarop de verandering de grootste impact

heeft. Vaak zijn dit de zorgprofessionals en de cliënten. De

eHealth toepassing moet aansluiten bij hun behoeften en

dagelijkse praktijk, en moet voor hen van toegevoegde waarde

zijn. Het verkennen van deze behoeften is het startpunt van je

innovatieproces.

Draagvlak creëren kost tijd en lijkt soms niet direct iets op te

leveren. Aan draagvlak moet je continu aandacht blijven

besteden, je bent er nooit klaar mee. Draagvlak kun je creëren

door bijvoorbeeld het organiseren van inspiratiesessies of

visiebijeenkomsten. Uiteindelijk lijkt co-creatie met

medewerkers en cliënten, de adoptie van nieuwe toepassingen

het meest te bevorderen.



Lees meer


uit de praktijk


eHealth


Een aantal geïnterviewden geven aan dat draagvlak cruciaal is

maar dat het niet vanzelfsprekend is.

Eric Huskes van Zorggroep Sint Maarten over de oplevering

van een domoticasysteem: “De implementatie is allemaal

bouwen installatiewereld. Dat is een soort black box. Daar

kun je als ICT weinig aan doen. Laat staan dat de zorg er wat

aan kan doen. Dus op het moment van de oplevering, heb je in

een keer de nieuwe techniek daar staan.[..] We waren te laat

begonnen met de nieuwe techniek te laten zien.”

Frank Heemsbergen van Magentazorg: “Toen ben ik met een

collega alle afdelingen langs geweest en dan blijkt die nieuwe

technologie een heel onbekend fenomeen te zijn”.






uit de praktijk


eHealth


Kees Spitters van GGzE vertelt hoe het e-lab bij hen werkt aan

draagvlak, door het organiseren van lunchbijeenkomsten en

inspiratiesessies. “Een pilot rondom het gebruik van een

smartphone bij ambulante hulpverleners was erg succesvol.

Dan presenteren ze de resultaten in een lunchbijeenkomst op

het e-lab. Het gaat er dus niet om dat er iedere keer 100

mensen moeten zijn. Maar doordat je iedere keer kleine

groepjes benadert zie je vanzelf dat het gaat lopen.” Zo wordt

er een sneeuwbaleffect gecreëerd. “Die groene petjes

(ambassadeurs) die moeten eigenlijk in de adoptie-rol komen

richting de andere hulpverleners. Je moet jezelf de opdracht

geven; ik ga vijf collega’s ondersteunen, helpen en

begeleiden.”






uit de praktijk


eHealth


Esther Jacobs van ZZG Zorggroep vertelt over de kracht van

concrete voorbeelden bij het creëren van draagvlak bij de

zorgmedewerker: “Hoe de technologie werkt en waar je het

voor kan gebruiken dat is nog wel helder. Maar hoe je dat nu

voor moet stellen? Hoe het past in een zorgplan? [..] Dat is iets

waar je naar op zoek moet gaan. Dus bij een mevrouw van 85

met dat en dat ziektebeeld hebben we deze technologie

ingezet. [..] Dat is iets wat medewerkers als een spons

opnemen.”


Adoptie van

nieuwe ideeën:





uit de praktijk


eHealth


Uiteindelijk zou je je als organisatie willen richten op nog meer

dan alleen maar draagvlak. Fabrizio Greidanus en Jotine

Leijtens van ZuidZorg vertellen over hoe zij ideeën vanaf de

werkvloer proberen te stimuleren: “We zijn begonnen met een

stukje onderzoek. We hebben medewerkers analoge camera’s

meegegeven en dan moesten ze foto’s schieten van innovaties

die ze graag wilden, daar zijn wel dingen uitgekomen.”

Jotine: “De dingen die we hier aan de muur hebben hangen,

dat zijn ideeën van binnenuit. We zeggen dat dat niet zo

spetterend is [..] maar als je een idee heb wat van de werkvloer

komt dan heb je meer kans dat het gaat leven.”






uit de praktijk


eHealth


Ook bij de Lichtenvoorde worden de medewerker gestimuleerd

mee te denken. Angela Scholten over het digitaal planbord:

“We hebben de medewerkers die op die voorziening werkten

met de LVB jongeren een voorstel gedaan: Dat moet toch

anders kunnen dan met zo’n groot bord? [..] Toen waren er een

paar medewerkers die wel wilden meedenken over de inhoud.”






uit de praktijk


eHealth


Voor de aanpak in het innovatieteam van Lunet zorg is co-

creatie bijna vanzelfsprekend. Elke laag van de organisatie

wordt benaderd. Ruud Kavelaars: “Het uiteindelijk

implementeren ligt bij de mensen. Daarom neem je ze vooraf

en tussendoor mee, en zo laat je ook de vraag aan hen hoe zij

denken hoe we het uit kunnen rollen. De ene keer is dat met

een directeur en manager en de andere keer gewoon met een

begeleider uit het veld.”






uit de praktijk


eHealth

Voor meer informatie over co-creatie in de zorg, kun je lezen

over een ondersteuningsprogramma van een Brits

gezondheidsfonds gericht op eigen regie en zelfmanagement.


Klik hier [externe link]



Lees terug


uit de praktijk

http://www.vilans.nl/docs/KCZ/Co-creating_Health.pdf




Visie, strategie

en tactiek


eHealth

Alle managementboeken zijn het er over eens: alles start met

een heldere visie! Veel organisaties hebben dan ook een visie

geformuleerd op eHealth, die vaak bekend is binnen

verschillende delen van een organisatie. Toch lijkt het moeilijk

om die visie door te laten dringen in alles wat we doen als

organisatie.

Wat is ons doel? Wat zijn de behoeften van onze medewerkers

en cliënten? Draagt een bepaalde eHealth toepassing

daadwerkelijk bij aan onze visie? Zien we eHealth niet teveel

als een doel in plaats van een middel? Dit lijken makkelijke

vragen, maar het blijkt in de praktijk lastig om hier gevolg aan

te geven.



Lees meer


uit de praktijk


eHealth

Steeds uitgaan van de visie maakt het voor organisaties

makkelijker om keuzes te maken. Deze keuzes zijn niet altijd

financieel aantrekkelijk. Het vergt dan ook lef van een

organisatie om vast te houden aan de visie en andere wegen

te vinden voor bijvoorbeeld financiering.






uit de praktijk


eHealth


Eugen Zuiderwijk van Gezondheidscentra Maarssenbroek

vertelt hoe zij tot een gezamenlijke visie kwamen binnen de

organisatie: “Een jaar of vier geleden hebben we een hele dag

aan ICT gewijd. Toen is bedacht wat onze toekomstvisie was

op ICT voor ons centrum. Dat was een eerste belangrijke stap.”

Om de strategie en tactiek in lijn met de visie te bewaken

gingen ze zelfs nog een stapje verder: “Het gaat zelfs zo ver

dat mijn directeur en ik op een gegeven moment hebben

gezegd dat we in de raad van toezicht een IT man of vrouw

nodig hadden.” Hierdoor kwam er op een cruciaal moment in

het project toch toestemming vanuit de RvT voor het

doorzetten van het patiëntenportaal.






uit de praktijk


eHealth


De patiënt stond centraal in de implementatie van MijnGCM

(portaal). Eugen Zuiderwijk vertelt hoe patiënten een rol

hadden tijdens een congres waar het patiëntportaal werd

gepresenteerd: “We hadden al onze pilotdeelnemers

(patiënten) ook uitgenodigd. Zij mochten het portaal

demonstreren. Ze zaten prominent op het podium. [..].”






uit de praktijk


eHealth


Angela Scholten van de Lichtenvoorde beschrijft haar

intrinsieke motivatie, haar persoonlijke visie en wat haar

drijfveer is in haar dagelijkse werk: “Ik kwam 15 jaar geleden bij

de VG sector en toen dacht ik wel: wat zijn die mensen hier

afhankelijk, zeg. Ze kunnen geen deur of raam zelf open doen.

Daar is heel veel te winnen en dat heeft me heel erg getriggerd

om in deze sector stevig aan de slag te gaan met technologie.

Dat doe ik met heel veel plezier.”

Zo drijft haar motivatie tot een nieuwe ontwikkeling van het

digitale planbord van de Lichtenvoorde.

“In het begin toen ik deze functie had toen kwam ik met

regelmaat bij deze groepen. Daar zag ik overal briefkasten

hangen en magneetborden met wie wat moet doen. [..] En wat

deden die jongeren? Die hadden hun mouwen opgetrokken en

die veegden hun naam van het bord.”






uit de praktijk


eHealth


Angela vertelt verder dat, in combinatie met collega’s met

dezelfde visie, zo’n idee dan van de grond komt. Angela: “We

hebben hier in de interne organisatie een dominante coalitie,

een expertgroep. Dat zijn trajectbegeleiders in elke sector. Met

elkaar kijken we steeds: aan welke technologie hebben we wat

en wat kunnen we daarop ontwikkelen. Dat digitale planbord

hebben we opgepakt.”






uit de praktijk


eHealth

Bedenk als organisatie hoe innovatief je wilt zijn. Waar zit je als

organisatie op de adoption/innovation curve van Rogers?

Bedenk dat dat je tactiek bepaalt en dat je daarmee bepaalde

risico’s accepteert: óf je neemt het risico om geld en tijd in

nieuwe onzekere ideeën te stoppen, óf je accepteert dat jouw

organisatie niet de eerste is in het gebruik van nieuwe

innovaties. En waar staan je cliënten op de curve…?


Meer over Rogers’ curve on speed [externe link]



Lees terug


uit de praktijk

http://www.frankwatching.com/archive/2014/06/12/toekomst-van-customer-relations-adoptie-curve-is-on-speed/



Voorbereid op

de toekomst


eHealth

De technologie ontwikkelt zich in rap tempo, waardoor de zorg

soms moeite heeft dit allemaal bij te benen. Nieuwe apps

schieten als paddenstoelen uit de grond. Waar staan we over

een jaar? Dit is een moeilijke vraag maar wel een vraag die je

je, als je met eHealth bezig bent, moet blijven stellen.

Consumentenelektronica lijkt op de loer te liggen. Wat gaat dit

betekenen voor de eigen organisatie? Ook hier geldt weer dat

de visie op eHealth vanuit de organisatie leidend moet zijn. Is

eigen regie belangrijk? Dan zou de cliënt toch zijn eigen apps

en apparaten moeten mogen gebruiken in de zorg die hij krijgt?

Praat binnen je organisatie over het gebruik van zaken als

WhatsApp en FaceTime. Denk aan wat je als organisatie wilt

doen als een van de mantelzorgers een camera ophangt. Zou

serious gaming kunnen bijdragen aan het welzijn van je

cliënten?



Lees meer


uit de praktijk



In de eerstelijn zien we vooral toekomstplannen over

geïntegreerde platformen of dossiers, die worden gevoed door

apps en eventueel gedeeld met andere zorginstanties en

gemeentes. Enige weerstand bij collega’s merken Erik Asbreuk

en Eugen Zuiderwijk wel.

Erik Asbreuk, ECM Nieuwegein: “Het beeld wat ik voor me zie

voor de toekomst is: écht patiëntgestuurd. Zo halen we

gegevens uit het HIS met ‘Eerstelijn in cijfers’. We zijn aan het

kijken of we die gegevens kunnen koppelen aan een

patiëntendossier en zelfs aan de Wmo-gegevens van de

gemeente. [..] Alleen al in mijn eigen maatschap krijg ik terug:

‘’Maar gaat de patiënt dan ook baas van HIS worden?’”

Meer over Eerstelijn in cijfers [externe link] ..


eHealth





uit de praktijk

http://www.eerstelijnincijfers.nl/





eHealth


Erik Asbreuk vertelt verder: “Uiteindelijk wordt het dan geen

HIS maar is het een patiënten/cliënten/burgers/inwoners-

informatiesysteem. Het goede woord heb ik nog niet. Maar

patiënt is niet het goede woord want dat gaat nog veel breder.”

Eugen Zuiderwijk van Gezondheidscentra Maarssenbroek:

“Wat toch ongelofelijk spannend is, is hoe in dit hele verhaal de

ontwikkeling van apps zal gaan. [..] Dan moet er wel een

ontwikkeling ontstaan dat leveranciers van apps aan bepaalde

voorwaarden gaan voldoen. Zodat informatie uit consumenten

apps in een platform geladen kan worden, en dat die informatie

dan vanuit het platform wel of niet gedeeld kan worden met het

achterliggende dossier van verschillende zorginstanties. [..]

Maar voor de meeste van mijn collega’s is dit echt nog een

brug te ver, hoor.”





uit de praktijk



eHealth


Ook bij Cordaan houden ze rekening met

consumententechnologie. Volgens Angela Moenis moet je het

vooral benoemen. Angela: “Als de zorg daar niets van vindt,

dan krijg je straks zoons en dochters die de huiskamer vol

gaan hangen met camera’s.”

Later vertelt Angela: “Ook de hele implementatie van het EPD

loopt volgens mij bij heel veel organisaties moeizaam. Maar

straks komt Apple met z’n Healthbook. Dat ga ik zelf als

consument wel allemaal invullen.”





uit de praktijk



eHealth

Bij de GGzE, ZuidZorg en Lunet zorg zijn ze al bezig met

serious gaming.

Een initiatief om in de gaten te houden is Growing Games. Dit

is een tweejarig stimuleringsprogramma (2014-2015) om de

duurzame groei van de Nederlandse applied game-sector te

bevorderen. Meer dan 25 partners uit het bedrijfsleven,

kennisinstellingen en overheden werken hierin samen.





uit de praktijk



eHealth

Robert Houtenbos, expert eHealth Vilans, vertelt over de

komende ontwikkelingen:

“Spannende tijden. In 2015 willen we met het thema eHealth

gaan onderzoeken wat consumententechnologie kan

betekenen voor de langdurende zorg. Google en Apple hebben

al aangekondigd dat ze vol zullen inzetten in gezondheid en

platforms voor thuistechnologie en slimme huizen. Er zijn

talloze apparaatjes en gadgets ontwikkeld of nog in de

voorbereiding op crowdfunding sites als Kickstarter. Neem nu

iBeacon: een bewegingssensor van Apple die gekoppeld is aan

een app op een iPhone waardoor je precies weet wie wanneer

waar is. Nog mooier is dat je de app kunt laten reageren op

deze patronen. Bijvoorbeeld: je loopt voor

de derde keer langs de wasmachine, en je

telefoon trilt en stuurt je een herinnering om

de was uit de machine te halen.”





uit de praktijk



eHealth

Robert vertelt verder:

“Of automatisch gedetailleerd tijdschrijven voor

thuiszorgmedewerkers. Al die apparaatjes worden als serieuze

technologie voorbereid voor een brede markt.

Vaak is gezondheid of zorg nog niet eens het primaire doel van

dit soort toepassingen, maar zouden ze een goede (en veilige)

toepassing kunnen bieden om mensen langer thuis te kunnen

laten wonen? De verwachting is dat het goedkoper zou moeten

kunnen zijn dan industriële apparatuur en meer gefocust op de

ervaring en beleving van eindgebruikers.”



Lees terug


uit de praktijk


Inbedding

Inbedding

eHealth

Vergis je niet welke impact een eHealth toepassing heeft op

werkprocessen. Een werkproces waar de meeste

medewerkers en cliënten al jaren aan gewend zijn. Wil het een

succes worden, dan moeten oude routines vervangen worden

door nieuwe gewoontes. De eHealth toepassing moet ingebed

worden in het werkproces. Een eHealth toepassing in je

organisatie implementeren heeft dan ook heel wat voeten in de

aarde.

Dingen waar je aan moet denken zijn bijvoorbeeld: Welke

taken komen te vervallen en worden vervangen door nieuwe

taken? Hoe gaan we registreren? Wat is het protocol als een

technologie tijdelijk defect is? Hoe gaan we cliënten

informeren? Wie is waar verantwoordelijk voor? Wie is het

aanspreekpunt voor vragen? Welke (structurele) scholing is er

nodig voor onze medewerkers?



Lees meer


uit de praktijk


Inbedding

eHealth

Naast het stellen van die vragen aan jezelf, is het ook

belangrijk om deze vragen bij de leverancier van de eHealth

dienst te leggen. Kies een leverancier die met je mee wilt

denken over het inbedden van het systeem in de

werkprocessen.

Als laatste is het ook goed om het gebruik van de eHealth

toepassing te stimuleren met prikkels, zowel voor cliënt als

zorgmedewerkers. Geef bijvoorbeeld meer opties bij het maken

van een afspraak online ten opzichte van het maken van een

afspraak via de telefoon. Op die manier zorg je dat het gebruik

van de eHealth toepassing vanzelfsprekender wordt.



Lees meer Lees terug


uit de praktijk


Inbedding

eHealth


Frits Ariëns van Cordaan vertelt over problemen die ze mogelijk

tegenkomen bij de implementatie van een beeldhorloge: “In dat

team zitten 10 medewerkers. Wanneer is wie dan aan de beurt om

dingen te veranderen in die computer? [..] Waar moet ik ook

alweer inloggen? Wat was ook alweer de gebruikersnaam? [..]

Hoe zorg je dat degene die het moet regelen het ook kan

regelen?”

Esther Jacobs van ZZG zorggroep over obstakels die ze

tegenkwamen na implementatie van de slimme medicatiedoos, de

Medido: “Alles wat er fout kon gaan, ging fout. In eerste instantie

de technologie zelf. [..] Maar ook bijvoorbeeld mensen die

overleden waren die niet afgemeld waren waarbij de Medido bij

het grof vuil was meegegeven. Verder gaf het problemen als

cliënten overgingen naar een andere aanbieder, of als de indicatie

van cliënten niet meer toereikend was. Enzovoorts…”





uit de praktijk


Inbedding

eHealth


Fabrizio Greidanus van ZuidZorg over een track-en-trace

systeem: “Want de opvolging is ook nog zo’n probleem. Stel dat

er iemand in Amsterdam gaat dwalen, dan kunnen wij daar niet

naar toe gaan. Als organisatie moet je daarover nadenken.”





uit de praktijk


Inbedding

eHealth


Een manier om inbedding te realiseren vanuit de cliënt is door

het creëren van incentives bij het gebruik van de eHealth

oplossing. Angela Scholten van de Lichtenvoorde over hoe je

cliënten overtuigt van de meerwaarde voor hen zelf: “Ons doel is

om een behandelprogramma van twee jaar terug te draaien naar

anderhalf jaar. Met behulp van het eHealth programma denken

wij dat we de jongeren raken in hun verantwoordelijkheid. En

jongeren van een jaar of 16 die willen al gauw weg uit zo’n

behandelsetting met allemaal regeltjes. We stimuleren de

jongeren vanaf een bepaalde leeftijd; als je nu actief mee werkt

en je neemt je verantwoordelijkheid, dan zou het maar zo kunnen

zijn dat je een half jaar eerder niet meer in de die

behandelgroepen zit.”





uit de praktijk


Inbedding

eHealth


Ook Eugen Zuiderwijk heeft al ideeën om prikkels te generen

voor het gebruik van het patiëntenportaal: “We willen prikkels

gaan introduceren. Bijvoorbeeld als je gewoon belt voor een

afspraak dat je dan minder keuze hebt dan via een e-afspraak.

Dat is gewoon wat de banken ook hebben gedaan; je gaat

‘dissatisfiers’ inzetten.”





uit de praktijk


Inbedding

eHealth



Lees terug

Inbedding in het zorgproces is lastig en er vallen daarom ook

nog niet veel succesverhalen te vinden. Wees voorbereid op

deze drempel door bijvoorbeeld na te denken over het trainen

van de zorgmedewerkers die met de eHealth toepassing aan

de slag moeten. Vind een manier om een helpdesk in te richten

voor zorgmedewerkers en cliënten met vragen.

Kijk eens hoe andere sectoren te werk zijn gegaan!

Hoe stimuleerden de banken het gebruik van de pinpas?

Hoe zorgde Google Gmail ervoor dat anderen het gingen

gebruiken? Waarom is iedereen zo fan van Facebook?

Wat voor stappen maakt het onderwijs richting de

digitalisering?

Een blog over digitalisering in het onderwijs [externe link] …..


uit de praktijk

http://kennisnetonderzoek.wordpress.com/inleiding/leren-van-anderen-10-suggesties-om-het-gebruik-van-digitale-leermiddelen-te-versnellen/




eHealth

Deze lessen hebben veel overlap met elkaar. Zie je kansen in

het creëren van een groter draagvlak, dan zal je zien dat de

inbedding ook een stuk gemakkelijker wordt. Als er genoeg tijd,

geld en ruimte voor een nieuwe innovatie wordt uitgetrokken,

dan zal het innovatieproces ook weer beter verlopen.

Ga er mee aan de slag en blijf communiceren richting andere

organisaties over successen maar ook over de zaken die

lastiger zijn. Zo bouwen we samen aan een

toekomstbestendige zorg.



Tot slot

Lees meer


uit de praktijk


eHealth



Tot slot

Gebruikte bronnen

Wij hebben de volgende externe links gebruikt, in volgorde van voorkomen:













http://www.ehealthresearchcenter.org/wiki/index.php/CeHRes_Roadmap

http://essay.utwente.nl/63716/1/Rianne_Immink_-

_The_use_usability_and_persuasiveness_of_PAZIO_an_online_healthcare_portal.pdf



http://www.invoorzorg.nl/ivz/bijeenkomst-bijeenkomst-business-case-technologie-maatschappelijk-en-

financieel.html




http://www.frankwatching.com/archive/2014/06/12/toekomst-van-customer-relations-adoptie-curve-is-on-

speed/


http://kennisnetonderzoek.wordpress.com/inleiding/leren-van-anderen-10-suggesties-om-het-gebruik-van-

digitale-leermiddelen-te-versnellen/



uit de praktijk



























http://www.ehealthresearchcenter.org/wiki/index.php/CeHRes_Roadmap






















http://www.invoorzorg.nl/ivz/bijeenkomst-bijeenkomst-business-case-technologie-maatschappelijk-en-financieel.html








































































eHealth



Tot slot

Gebruikte bronnen

Wij hebben de volgende filmpjes opgenomen, in volgorde van voorkomen:

KreativMagazin (2011, 28 september). Café Communications -- Deadlines [Video file]. Gevonden op

https://www.youtube.com/watch?v=jgvx9OfZKJw

Pondsmedia (2013, 8 Mei). Mooibedacht, aflevering 1 [Video file]. Gevonden op

https://www.youtube.com/watch?v=79BckaKnY3s

DeLichtenvoordeTube (2013, 3 jan). De Lichtenvoorde Digitaal Planbord [Video file]. Gevonden op

https://www.youtube.com/watch?v=q7W1uAFr9qQ

Winny Christiaanse (2014, 25 februari). GCM Congres e health 2014 Time to go online [Video file]. Gevonden

op https://www.youtube.com/watch?v=6DmDpZYrHKI

EBUtrecht (2013, 5 december). Showreel Growing Games [Video file]. Gevonden op

https://www.youtube.com/watch?v=j3jmIa1aw9w

Opgenomen foto’s zijn verkregen vian Thinkstock.



uit de praktijk

https://www.youtube.com/watch?v=jgvx9OfZKJw

https://www.youtube.com/watch?v=79BckaKnY3s

https://www.youtube.com/watch?v=q7W1uAFr9qQ

https://www.youtube.com/watch?v=6DmDpZYrHKI

https://www.youtube.com/watch?v=j3jmIa1aw9w


eHealth

Vragen over deze presentatie?

Neem contact op met Sandra Suijkerbuijk,

[email protected]

Ondersteuning nodig?

Vilans biedt advies en ondersteuning op maat voor

zorgorganisaties die eHealth oplossingen zoals zorg op

afstand, domotica, apps en patiëntportalen willen inzetten

in het zorgproces. Neem voor meer informatie contact op met

Robert Houtenbos, [email protected].

Vilans

Catharijnesingel 47

Postbus 8228

3503 RE Utrecht

www.vilans.nl of direct naar onze eHealth pagina

@VilansNL



Vilans


uit de praktijk



http://www.vilans.nl/


https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=Qpl1UCX6TAxfPM&tbnid=oWETrefvDo5arM:&ved=0CAUQjRw&url=https://twitter.com/twitter&ei=Wf36U-qiMo2sPeTwgPAM&bvm=bv.73612305,d.ZWU&psig=AFQjCNEk8FLhfdBg_QQ99rSXN52voP4Bsw&ust=1409044183647114

https://twitter.com/VilansNL


eHealth - VilansEHealth is meer dan de iPad introduceren of een app ontwikkelen. Als kenniscentrum...

Documents

Transcript of eHealth - VilansEHealth is meer dan de iPad introduceren of een app ontwikkelen. Als kenniscentrum...