Lerenreflecteren

experimenteren

www.ovsg.be/nascholing

Nascholing & Service 2018-2019

Een vliegende start voor je school

2

OVSG vzw • Onderwijskoepel van Steden en GemeentenRavensteingalerij 3 bus 7, B-1000 Brussel • T 02 506 41 50 • info@ovsg.beVerantwoordelijke uitgever: Patriek Delbaere Foto’s: Anne Berckmoes, Rudi De Jonghe, Julie Van Oost Coverfoto: Gemeenteschool De Bosrank in Zingem (© Julie Van Oost)

OVSG Vorming: een vliegende start voor je schoolWaarom?Als onderwijskoepel voorzien we elk jaar een vormingsaanbod voor scholen, centra, academies en schoolbesturen dat toelaat om voldoende beleidskracht te verwerven en de onderwijskwaliteit en de kwaliteit van de leerlingbegeleiding te optimaliseren.

Hoe?Voor OVSG vormen nascholing en begeleiding samen de pijlers van pedagogische ondersteuning. Doordat de OVSG-medewerkers nauw samenwerken, worden school- en academieteams aangemoedigd om de nascholing die ze volgden in te bedden in het beleid en concreet te maken. Zo wint de nascholing aan effectiviteit.

Wat?Voor de inhoud van het nascholingsaanbod vormen de noden van de scholen, centra en academies, het begeleidingsplan van OVSG en de onderwijsactualiteit een belangrijke inspiratiebron. OVSG biedt naast het vaste aanbod ook de mogelijkheid om nascholing op maat aan te vragen.Onze nascholingen krijgen vorm en invulling vanuit het breed gedragen referentiekader voor onderwijskwaliteit (rOK). Daarnaast kan je bij ons ook terecht voor jurering, evaluatie, consulting, tal van publicaties, de OVSG-toets, sport en openluchtklassen …De vormingen en seminaries in deze brochure zijn slecht een greep uit het volledige aanbod. Dat vind je op www.ovsg.be/nascholing.

Planmatig kiezenHoe ga je nu bepalen waar jouw team bij uitstek nood aan heeft? Om de nascholingsbehoeften helder in beeld te krijgen, hebben we ‘babbelkaarten’ ontwikkeld, die je midden in deze brochure vindt. Op het eind van de ‘babbel’ met je team, heb je meteen een aanzet voor je nascholingsplan klaar. En dan is het nog slechts kiezen uit ons aanbod op www.ovsg.be/nascholing.

Veel succes!An Budts, coördinator dienst vormingDirk Engels, coördinator Advies, Vorming en Service

3

Mieke Bonte, kleuteronderwijzers in GBS ’t Klavertje Vier in Wenduine, is rOK-ambassadeur. Lees haar getuigenis op www.mijnschoolisok.be.

Het kwaliteitsdecreet van 2009 geeft aan scholen, centra en academies de verantwoordelijkheid om kwaliteitsonderwijs te verstrekken en te ondersteunen.

Het referentiekader Onderwijskwaliteit (rOK) bevat minimale kwaliteitsverwachtingen die stimuleren om samen werk te maken van onderwijskwaliteit. De bedoeling van het rOK is om ondersteuning te bieden bij het realiseren van kwaliteit in de school door een eigen richting te bepalen en een eigen beleid te voeren.

Kwaliteitsverbetering is een continu proces

Let’s ROK! Wil je ontdekken hoe je de kwaliteit van jouw onderwijs verhoogt door gebruik te maken van het referentiekader Onderwijskwaliteit (rOK)? We organiseren een individuele vorming voor wie wil kennismaken met het rOK en wil weten wat dit kwaliteitskader betekent voor zijn school.

Deze individuele vorming legt het interne kwaliteitskader van OVSG naast het rOK, maakt de raakpunten concreet en staat stil bij de concentrische opbouw van het rOK. Verschillende rubrieken, kwaliteitsverwachtingen en kwaliteitsbeelden worden besproken en vertaald naar de schoolpraktijk en de klaspraktijk. De focus ligt op wat al werkt en op groeikansen.

De kwaliteit van het gevoerde onderwijsbeleid, de ontwikkeling en het leren van de leerlingen staan hierbij centraal. Deze vorming is een kans om te onderzoeken hoe beleid, kwaliteitsontwikkeling, teamwerking en het kernproces in de klas meer dan ooit impact kunnen hebben op de ontwikkeling van kinderen. We onderzoeken hoe een systematische en cyclische aanpak een krachtige motor kan zijn bij je eigen interne kwaliteit met duurzame effecten en resultaten!

Bouwen aan onderwijskwaliteit is geen eenmanszaak Het rOK stimuleert scholen, centra en academies om werk te maken van onderwijskwaliteit en een degelijk, effectief beleid te voeren. De gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid is een cruciaal element om tot schoolontwikkeling te komen.

Voor teams die samen werk willen maken van kwaliteitsontwikkeling vanuit het rOK bieden we vanaf januari 2019 ook een teamcursus aan. Via een interactief spel maakt het team kennis met de opbouw van het referentiekader en legt dit naast het interne kwaliteitskader van OVSG. Samen met het team zetten we de eerste stappen om goede praktijken en inzichten die in de school aanwezig zijn en items die verder uitgediept kunnen worden, in kaart te brengen.

Op een ludieke en speelse manier nemen we jullie mee in het rOK. Dit spel blijft nadien in de school zodat het opnieuw gespeeld kan worden. Kwaliteitsverbetering is immers een continu proces.

NIVEAUOVERSCHRIJDEND

4

Help! Zo veel diversiteit in mijn klas

Een greep uit ons aanbod

Flexibele leerwegenFlexibele leertrajecten zijn een opportuniteit om aan de diversiteit tussen leerlingen tegemoet te komen. Ontdek welke mogelijkheden er zijn.

Co-teaching, een antwoord voor onze school?Verken verschillende vormen van co-teaching en ontdek welke mogelijkheden dat biedt.

Doelgericht hoekenwerk in de kleuterschoolGeef je kleuters de kans om zelfstandig te leren door het vrij spel te transformeren in doelgericht hoekenwerk.

Inzetten op talentZet in op talenten om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren.

Expliciete Directe Instructie (EDI)Instructie is het krachtigste instrument van de leraar. Breng je onderwijsskills naar het hoogste niveau met EDI en zorg zo voor betere leerresultaten van je leerlingen.

De grote verschillen bij leerlingen vragen om een gedifferentieerde aanpak. Elke leerling leert anders, denkt anders, heeft andere talenten, reageert anders, heeft andere interesses.Omgaan met al deze uiteenlopende verschillen brengt je als leraar wel eens uit evenwicht. De behoefte om expertise te verbreden of verdiepen groeit.

Dialoog en samenwerken zijn belangrijke sleutelvaardigheden in omgaan met diversiteit. Het is een uitdaging voor het schoolteam om samen werk te maken van didactische aanpak, van klas- en schoolorganisatie en van interactie met leerlingen. Voor teams of individuele teamleden die nood hebben aan het versterken van deze leerkrachtvaardighe-den, om zo nog meer gebruik te kunnen maken van de kracht van diversiteit, biedt onderstaand aanbod een antwoord.

© De Knipoog Molenbeek

BASISONDERWIJS

5

Werk maken van lezen …

Een greep uit ons aanbod

Ontluikende geletterdheid: de luister- en de klankkast in de kleuterklas! Hoe bereiden we kleuters voor op aanvankelijk en vloeiend lezen?

Over leesparadijzen en boekenpaleizenWerken aan leesplezier in de klas.

Begrijpend lezen is een sleutel om de wereld te verkennenHandvatten om werk te maken van beter en effectiever begrijpend leesonderwijs

Licht op krachtig leesonderwijsEen gids voor goede leesdidactiek

Wist je dat …… er een grote samenhang is tussen goede en slechte lezers en de tijd die ze aan lezen besteden.… twintig minuten per dag ononderbroken lezen een effectieve aanpak is.… leesmotivatie de moeilijkheid van het leesniveau overstijgt.… wie meer en beter leest betere resultaten behaalt op school.… lezen de woordenschat vergroot.

BASISONDERWIJS

Lezen was volop in de media en daardoor ook onderwerp van gesprek in heel wat leraarskamers. De resultaten van het meest recente PIRLS-onderzoek gaven aan dat het gemiddelde niveau van begrijpend lezen bij leerlingen in Vlaanderen daalde. En nu?

Lezen is een absolute basisvaardigheid. Het is de verantwoordelijkheid van de school om kinderen te leren lezen en hen als volwaardige lezer de basisschool te laten beëindigen.Wil je werk maken van meer en beter leesonderwijs? Wil je de kwaliteit van je leesonderwijs en de leesre-sultaten van je leerlingen ‘boosten’? Dan is onderstaand aanbod een opstap.

© De Kleine Wereld Antwerpen

6

Werken aan kwaliteitszorg met de hele school

Een greep uit ons aanbod

Begrijpend lezen: een sleutel om de wereld te verkennenHandvatten om werk te maken van beter en effectiever begrijpend leesonderwijs

Tijd: van dagkalender tot historische tijdsbandOpbouwen van een verticale lijn ‘tijd’ met behulp van verschillende tijdskaders

Meetkunde: de kunst van de kundeWerk maken van meetkunde met het oog op functionaliteit

De TOETSWIJZER voor de lagere school biedt leerkrachten een welgekomen ondersteuning bij de samenstelling en kwaliteitsbewaking van hun toetsen. De TOETSWIJZER is niet methodegebonden en bestaat uit twee aan elkaar gelinkte producten, namelijk een website en een verzamelkaft.

De website www.toetswijzer.be bevat een ruim en divers aanbod aan toetsvragen: open en gesloten vragen, praktische proeven en pen- en papiertoetsen, beeldvragen en meerkeuzevragen:

• 3 volledige voorbeeldreeksen per domein van eerste leerjaar tot vijfde leerjaar• de eindtoets zesde leerjaar OVSG per domein• differentiatieopdrachten

De kaft bevat de correctiesleutels en instructiebladen, didactische suggesties en aanpak die horen bij de toetsen op de website. Abonnees ontvangen elk jaar een nieuwe bijwerking (voor kaft en website) met één nieuw domein:

taalbeschouwing in 2019, getallenkennis in 2020 en muzische vorming in 2021.

TOETSWIJZER is een nieuw pakket toetsen van het eerste tot het vijfde leerjaar die aansluiten bij de OVSG-toets. Net als de OVSG-toets vertrekken de toetsen vanuit de OVSG-leerplannen. Door gebruik te maken van deze toetsen breng je vaardig-heden van leerlingen in kaart.

Daarnaast, niet minder belangrijk, krijgt de school een breder beeld van haar wer-king. De TOETSWIJZER is het instrument bij uitstek dat scholen kan ondersteunen bij het onderzoeken van de eigen kwaliteit. Als resultaten van leerlingen kunnen verbeteren door in te zetten op professionalisering kunnen volgende vormingen deel uitmaken van het professionaliseringstraject.

BASISONDERWIJS

© De Knipoog Molenbeek

7

Een greep uit ons aanbod

Praktijkgerichte verkenning van het ontwikkelingsplan ICTEen beetje theorie, veel praktijk.

Workshops ICTExperimenteren met ICT, ontdekken van nieuwe tools.

Een schooleigen beleidsplan in de steigersStippel als school je eigen ICT-traject uit!

Tablet als nieuw didactisch hulpmiddel (iPad of Android)De sterktes van een tablet gebruiken in je klas.

iBrussel of iGentDe iPad als gids bij een activiteit teambuilding in Brussel of Gent.

Met de iPad als gids op stap … hoe doe je dat?

Wil je met je team een fijne teambuildingsactiviteit doen die ook een educatief karakter heeft? Ga dan op (i)Pad in Brussel of in Gent! De iPad is jouw trouwe reisgenoot op een interactieve ontdekkingstocht door Brussel of door Gent. Je ontdekt zowel verborgen pareltjes van onze steden als onverwachte talenten van je collega’s. Na een korte uitleg over het gebruik van de iPad trek je in kleine groepjes de stad in. Diverse opdrachten breng je op een ludieke en interactieve manier tot een goed einde. Tijdens het afsluitmoment delen we ervaringen en leggen we de link naar de klaspraktijk. Zo krijg je inzicht in de manier waarop je zelf zo’n dag kunt organiseren met je leerlingen.

‘Wij geven les vanuit de leefwereld van onze leerlingen’ staat in ongeveer elk pedagogisch project. Het is geen nieuws meer dat ICT tot die leefwereld van de leerlingen van de basisschool behoort. ICT-toepas-singen spelen immers een steeds grotere rol in onze maatschappij. Internet is ondertussen beschikbaar in meer dan 90% van de gezinnen. Smartphones, tablets, laptops … eisen overal hun plaats op, ook in de huiskamer van onze leerlingen.

Met een uitgebreid aanbod helpen we leerkrachten op weg om ICT op een kwaliteitsvolle manier in de eigen klaspraktijk te gebruiken. Elke nascholing zit propvol praktische, haalbare tools met als ultieme doel … Morgen ICT in jouw klas!

BASISONDERWIJS

8 SECUNDAIR- EN VOLWASSENENONDERWIJS

@GA voor Kunst Genk

Geïntegreerd beleid is iets waar de meeste leidinggevenden naar streven. Hoe groter de organisatie, hoe minder evident dat wordt. Leiderschap delen werkt bevorderend voor betrokkenheid en draagvlak.

Hoe maak je van je school/centrum een professionele leergemeenschap waarin gewerkt wordt aan ge-deeld onderwijskundig leiderschap? Om schoolleiders hierbij te ondersteunen biedt OVSG twee vor-mings-/begeleidingstrajecten aan.

Go all® for learning!De school als leergemeenschap vanuit een leergemeenschap van schoolleiders

Mijn school, een professionele leergemeenschap Gedeeld onderwijskundig leiderschap voor schoolleiders Een traject in de vorm van een professionele leergemeenschap

Tijdens dit traject brengen we schoolleiders uit verschillende scholen samen. Het voeren van geïntegreerd beleid en de verschillende kwaliteitsverwachtingen uit het referentiekader Onderwijskwaliteit (rOK) staan centraal. Na afloop van het nascholingstraject is het de bedoeling om duurzaam met deze leergemeenschap van directies te blijven samenkomen. Zo werk je bottom-up aan schoolontwikkeling en kwaliteitszorg.

In dit nascholingstraject … … leer je vormgeven aan een gedeeld onderwijskundig beleid in de school, met effect op de klaspraktijk. … krijg je als schoolleider inzicht in de meerwaarde van het werken met leergemeenschappen binnen de school. … verken je de voordelen van mogelijke kruisbestuiving met vakdidactische leergemeenschappen over de schoolmuren heen. … krijg je handvaten om vakgroepen als leergemeenschappen te organiseren in de school. … bereik je concrete resultaten op het vlak van professionaliseringsbeleid, onderwijskundig beleid en kwaliteitszorg die een plaats krijgen in het schoolwerkplan. … leg je de link tussen de inhouden en het referentiekader voor Onderwijskwaliteit zodat dit praktijkgericht verworven wordt.

© Instituut Anneessens-Funck

9SECUNDAIR- EN VOLWASSENENONDERWIJS

De vakgroep als leergemeenschap: een cruciale rol voor de procescoach Traject procescoach Een traject in de vorm van een professionele leergemeenschap

Tijdens dit traject brengen we vakcoördinatoren, voorzitters van werkgroepen of leraren die coachende vaardigheden willen versterken, samen. Samen met de groep wordt beslist aan welke praktijkrelevante thema’s concreet zal worden gewerkt. Door samen, in co-creatie, vernieuwend materiaal te ontwikkelen, de kwaliteit van deze materialen samen te bewaken en ze ook uit te proberen, ontstaat een diepgaand leerproces. Dat maakt dat je de nodige competenties ontwikkelt om zelf een leergemeenschap vorm te geven.

In dit nascholingstraject …… leer je een leergemeenschap op een doeltreffende wijze ondersteunen. … leer je de rol van procescoach op te nemen binnen een leergemeenschap.… ontdek je de meerwaarde van een leergemeenschap, zowel binnen de school als bij een schooloverstijgende vakdidactische leergemeenschap. … leer je hoe je als procescoach van een vakdidactische leergemeenschap haalbaar en praktijkgericht een verschil kan maken!

Ontwikkelen en bijsturen van didactische aanpak

Doelen bepalen

Evaluatie en aanpassing

Resultaten tegen elkaar af zetten

Lerende

ONDERWIJSKUNDIG

GEDEELD LEIDERSCHAP

Onderwijskundig leiderschap- Ondersteunen en sturen van kernprocessen- Verwachtingen bepalen samen met LG / PC / leraren

Procescoaches (PC)- Ondersteunen en sturen van leergemeenschappen- Ondersteunen van datagebruik- Gedeeld leiderschap- Structurele verankering- Ankerfiguren

Schoolontwikkeling- Transformationeel- Zelfevaluerend- Schooloverstijgend

Data- Structureren van data-verzameling en ondersteu-nen van gebruik

Interactie tussen opleiding, ervaring uit actie, intervisie, bijsturen van aanpak

10 SECUNDAIR- EN VOLWASSENENONDERWIJS - CLB

Centra voor leerlingenbegeleiding De Permanente Ondersteuningscel (POC) biedt vanaf schooljaar 2018-2019 een eigen nascholingsaanbod voor CLB’s. Het aanbod speelt in op de noden die onze begeleiders vaststellen in de centra en op recente maat- schappelijke veranderingen. We zetten hierbij voornamelijk in op de aanwezige competenties en ervaringen van de deelnemers, om zo tot een verdieping van de eigen werkwijze te komen. Op vraag kan aan elke nascholing een centrumspecifieke begeleiding of een lerend netwerk gekoppeld worden. Ons aanbod:

• Oriënteren. In gesprek over de schoolloopbaan met leerlingen. Aan de slag met Columbus, de Onderwijskiezer en ‘Mijn Loopbaan’.• Het R-CLB-K kader: het formuleren van prestatie-indicatoren, contextanalyses en resultaten in kaart brengen.• ‘Veel handen maken licht werk’: samenwerken in leerlingenbegeleiding• Het formuleren van ondersteuningsnoden van leerlingen en een handelingsgericht advies voor leraren(teams).• Dilemma’s. Hoe kom je als team tot een weloverwogen beslissing, rekening houdende met alle betrokken partijen, de regelgeving en de deontologische code?

Evidence-informed en praktijkgerichte trajectenOnze scholen, schoolleiders en leraren hebben te maken met grote uitdagingen. De samenleving vraagt daarenboven andere competenties. Leraren en scholen zullen zich moeten aanpassen. Onderzoek leert ons dat aanpassingen aan nieuwe contexten niet evident zijn. Als we daarin vooruitgang willen boeken is geleidelijk werken aan expertiseontwikkeling nodig. Verandering moet bottom-up gewenst en gedragen zijn. In deze trajecten willen we aansluiting zoeken bij individuele (leer-)noden en samen aan de slag gaan om antwoorden uit te werken op deze noden. Daarna probeer je dit uit in de praktijk en volgt verdere reflectie om het leerproces te verdiepen en te verbreden.

We brengen drie essentiële onderzoekslijnen samen: • het onderzoek naar wat (niet) werkt bij de professionele ontwikkeling van leraren • het onderzoek naar verschillende vormen van professionele leergemeenschappen en • het onderzoek naar leiderschap in scholen.

Via het uitwerken van een geïntegreerd geheel van leergemeenschappen en beleidsteams (‘Go all® for learning’) maken we dit concreet.

De trajecten worden vormgegeven in co-teaching door prof. dr. Wouter Schelfhout en An Buckinx of Elisabeth Serreyn van OVSG.

Prof. dr. Wouter Schelfhout (Universiteit Antwerpen) heeft jarenlange ervaring in het secundair onderwijs als leerkracht, beleidsmedewerker en inspecteur en met onderzoek en praktijkgericht ontwikkelwerk.

11

Een open geest, daar scoor je mee!

Voor wie?Directies en teamleden van basis- en secundair onderwijs, van dko en volwassenenonderwijs.

Wat?Een nascholingstraject van twee sessies …

Diversiteit erkennen, respecteren en als meerwaarde benutten: de krachtlijnen in praktijk Tijdens deze vorming ga je dieper in op de principes van actief pluralisme en ga je op zoek naar de kracht vandiversiteit.

Wat betekent dit voor de klas- en schoolpraktijk en welke plaats krijgt dialoog? Hoe bepaal je als school of academie jouw gemeenschappelijke waarden? Hoe ga je als leerkracht om met verschillende meningen van leerlingen? Laat je op school uiterlijke tekens van identiteit toe? Tijdens deze sessie worden handvatten aangereikt om actief pluralisme vorm te geven in jouw school of academie. Hierbij voorzien we ruimte om met elkaar in gesprek te gaan.

Van discussie naar dialoog: in gesprek met je leerlingen Tijdens dit vormingsmoment staat ‘dialoog’, als cruciaal principe van actief pluralisme, centraal. Willen we van onzeleerlingen burgers maken, die durven dialogeren, luisteren naar anderen, durven opkomen voor zichzelf en anderen,kunnen discussiëren over politiek, standpunten durven innemen, hun eigen ‘kijk’ en ook die van anderen willen en durven in vraag stellen ..., dan is het onze taak om hen hierin te begeleiden.Hoe leren we leerlingen respect opbrengen voor elkaars eigenheid? Hoe kan je als leerkracht gevoelige thema’s ombuigen tot gesprekken waarbij iedereen de mening van de ander respecteert? Hoe geraak je verder dan oppervlakkige cafépraat, die ook via de sociale media wordt gedeeld? Hoe kom je met leerlingen tot een democratische manier van meningen formuleren en hoe leer je ze luisteren en respectvol omgaan met elkaar, ook als de emoties hoog oplopen?

Voor deze uitdagende en gevoelige gesprekken leveren we je tijdens deze sessie tools aan die onmiddellijk bruikbaarzijn in de klas. Zo hoef je deze moeilijker lopende gesprekken voortaan niet meer uit de weg te gaan.

Deze sessie gaat over de toekomst van ons onderwijs.

@GBS Melle

NIVEAUOVERSCHRIJDEND

12 DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS

Een nieuw decreet DKO … nieuwe uitdagingen!

Het nieuwe leerplan in de praktijk

In dit traject doorloop je de volgende fases: • Introductiefase

Uitklaren van het leerplan• Vertalingsfase

Vertaling van het leerplan naar de eigen context en betekenis geven tot op de klasvloer• Toepassingsfase

º Leerlijnen/-velden ontwikkelen en uitdiepen naar de eigen lespraktijkº Competentiegericht lesgeven° Theorie benaderen vanuit de praktijk° Vormen van teamteaching° Uitbouwen van een evaluatiesysteem

• EvaluatiefaseEvaluatie van elke fase en actie in functie van de eigen onderwijskwaliteit

Tijdens dit traject leer je• het leerplan begrijpen;• leerlijnen/-velden ontwikkelen, rekening houdend met de context van de academie;• de leerlijnen/-velden vertalen naar je eigen vak;• het leerplan toepassen op de klasvloer met optimale inzet van pedagogisch-didactische middelen.

‘Zorg aanbieden voor iedereen’ start bij een realistisch zorgbeleid en een gedragen zorgvisie.

Dit traject bestaat uit:• een introductiedag voor het hele team• ontwikkelen van een zorgvisie• doorlopen van de verschillende stappen die nodig zijn om een gedragen zorgbeleid verder uit te bouwen• implementatie van het zorgbeleid realiseren tot op de klasvloer.

Tijdens dit traject leer je een plan van aanpak uitwerken en implementeren. De kerngedachte hierbij is ‘zorg dragen voor iedereen’.

Op 1 september 2018 treedt het nieuwe decreet voor het deeltijds kunstonderwijs in voege. Ook de 151 academies van steden en gemeenten zullen vanaf dan deze vernieuwing moeten implementeren in hun dagelijkse werking.

Deze innovatie vertalen naar de klasvloer vraagt om professionalisering van schoolteams en individuele leraren. OVSG werkte trajecten uit die opgebouwd zijn uit meerdere vormings-, begeleidings- en werk-sessies. Ze worden steeds in zijn geheel aangeboden en focussen op de belangrijkste en meest ingrij-pende elementen van de vernieuwing. Elk traject wordt verder uitgewerkt op maat van je academie om zo een antwoord te kunnen bieden op de noden van het lerarenteam.

13DEELTIJDS KUNSTONDERWIJS

Vakoverschrijdend samenwerken in de tweede graad muziekSamen bouwen aan een kast vol creatieve werkvormen

In dit traject worden de kennis en vaardigheden van elke leerkracht als uitgangspunt genomen. Ze worden ingezet en verrijkt door een alerte en brede kijk op muziekeducatie.

Tijdens dit traject gaan we in verschillende stappen op zoek naar verbinding tussen de aangeboden vakken.• We exploreren de mogelijkheden om samen musiceren vanaf het prille begin van de muziekopleiding een

centrale plaats te geven. Leren vanuit ervaren, beleven en reproduceren. Zowel instrumentaal als vocaal kan je op weg met de beginnende instrumentleerling die al dan niet enige voorkennis heeft.

• We ontdekken hoe het notenschrift of akkoordenschrift aangeleerd kan worden via vocale en instrumenta-le weg om zo de verankering van het lezen te versterken.

• We gaan op zoek naar manieren om de creativiteit van leerlingen te prikkelen door met hen te experimen-teren en te improviseren.

• Vanuit goede lesvoorbeelden en hand-outs voor improvisatie in de praktijk maken we de creativiteit wakker bij de leerling.

• We maken kennis met diverse vormen van team teaching en differentiatie om het toepassen van nieuwe methodes te vergemakkelijken.

Tijdens dit traject leer je• hoe je competenties verdeelt over de verschillende vakken;• hoe we de algemene muzikale kennis kunnen benaderen vanuit de praktijk en vice versa;• inhoudelijke verbanden leggen tussen de vakken: groepsmusiceren, instrument en muzikale vorming

en cultuur;• het pedagogisch-didactisch handelen uitwerken in functie van de de relatie tussen theorie

en praktijkvakken.

Het volledige aanbod vind je op www.ovsg.be/nascholing.

@ Stedelijk Conservatorium Mechelen

14

Oproep: Heb je Opstart gevolgd en stap je volgend jaar niet in het ambt van directeur maar wil je wel een verdieping van deze opleiding? Laat het ons weten via elke.staelens@ovsg.be. Bij voldoende vraag, organiseren we graag een vervolgtraject!

Traject Leidinggeven in Onderwijs Opleiding op maat voor toekomstige, beginnende en ervaren directeurs of andere leidinggevenden in het onderwijs

Opstart

Wie? Ben je geïnteresseerd in schoolontwikkeling? Neem je graag de leiding? Heb je ambities om directeur te worden? Of ambieer je een andere leidinggevende functie? Dan is deze opleiding zeker iets voor jou!

Wat en wanneer?Tijdens Opstart maak je kennis met de verschillende leerlijnen die je gedurende je loopbaan steeds diepgaander

uitwerkt. Zeven thema’s komen aan bod: leiderschap, visieontwikkeling, kwaliteitszorg, onderwijskundig beleid, personeelsbeleid, zelfzorg en communicatie.

Dit traject omvat een introductiedag en 7 lesdagen en kan zowel tijdens als buiten de schooluren gevolgd worden. Kostprijs, plaats en data zijn te vinden op onze website.

Aanvullend! Stap jij binnenkort in het ambt van directeur en wil je je graag al voorbereiden op en verdiepen in het juridische aspect? Schrijf je dan in voor de module ‘Administratie en Wetgeving’. Meer informatie vind je op www.ovsg.be/nascholing.

Het beroep en de taakinvulling van de directeur zijn veelzijdig. Om de functie op een kwaliteitsvolle manier uit te oefenen en om te groeien in de job, is een continue professionalisering en persoonlijke ontwikkeling noodzakelijk. Deze opleidingen ondersteunen directies bij het verwerven en verdiepen van competenties die essentieel zijn voor hun complexe job.

DIRECTIES

Door het volgen van deze opleiding krijg je zicht op je eigen leiderschapsstijl, word je gestimuleerd om te werken aan kwaliteitsvol onderwijs op schoolniveau, verwerf je bepaalde vaardigheden om samen met een team aan de slag te gaan én word je voorbereid op een leidinggevende functie in het onderwijs.

15

Topstart

Wie?Ben je net gestart als directeur in het (buitengewoon) basisonderwijs, (buitengewoon) secundair onderwijs, deeltijds kunstonderwijs, volwassenonderwijs of CLB? Of heb jij een andere leidinggevende functie in het onderwijs (adjunct-directeur, TA(C)’er …). Dan is deze opleiding iets voor jou!

Wat en wanneer? Deze tweejarige opleiding bouwt verder op de inhouden van Opstart en bestaat uit een basisaanbod en een modulair aanbod. In het basisaanbod van het eerste jaar komen onder andere volgende thema`s aan bod: leiderschap, coaching, klasbezoeken, kwaliteitszorg, vergadertechnieken, schoolorganisatie, personeelsbeleid en communicatie. We eindigen het jaar met een geïntegreerde oefening. Op basis van de inhouden die aan bod kwamen en in dialoog met enkele collega`s, vertaal je een onderwijskundige uitdaging naar een doordacht actieplan.

Daarnaast is er ook een modulair aanbod. Je bepaalt zelf in welke mate je nood hebt aan deze modules en wanneer je dit wenst te volgen.

Basisaanbod

Jaar 1: • introductiedag1 • tweedaags seminarie• 3 lesdagen• 1 practicum

Jaar 2: • 4 lesdagen• tweedaags seminarie• terugkomdag

Modulair aanbod

Module Wetgeving 2 lesdagen (basisregelgeving voor personeelsbeleid)

Module Functionerings- en evaluatiegesprekken

5 halve lesdagen(met verdieping: 7 halve dagen)

Module Veiligheid en preventie

Halve dag

Module gemeentefinanciering en -wetgeving

Halve dag(vanaf schooljaar 2019-2020)

Bezoek aan het Departement van Onderwijs & VormingIn gesprek met de inspectie

Volledige dag

Intervisie 2 halve dagen 2 halve dagen

1 Introductiedag: Opstellen van een beleidsplan + kennismaken met OVSG (enkel voor wie Opstart niet volgde)

Opstart gemist? Deze opleiding bouwt verder op Opstart. Via zelfstudie is het mogelijk om jezelf bij te werken.

DIRECTIES

Als startende directeur komt er heel wat op jou af. We willen je graag intensief begeleiden en ondersteunen in deze uitdagende job. Via het opleidingsaanbod bieden we handvaten aan om kritisch naar jouw eigen praktijk te kijken maar ook concrete tips en tools waarmee je aan de slag kan in jouw school.

Je volgt de opleiding in een vaste groep van startende directeurs. Dit laat toe om een netwerk op te bouwen en steun en inspiratie bij elkaar te vinden. Via begeleiding ondersteunen we de vertaling naar jouw praktijk en specifieke context. We bespreken hoe je de inhouden van de opleiding kunt inzetten, we reflecteren over succesverhalen en/of barrières die je ervaart. We bouwen aan een professionele leergemeenschap, waar jij als leider de nodige input en ondersteuning krijgt om een mooi en kwaliteitsvol onderwijsverhaal te schrijven in jouw school!

16

Toproute

Wie? Heb jij een leidinggevende functie in het onderwijs? Geloof jij sterk in levenslang leren? Wil je jezelf bijscholen over bepaalde thema’s? Dan hebben wij heel wat in de aanbieding …

Een greep uit ons aanbod

Visie maakt het verschil!Wat is een visie? Wat is een missie? Wat is het belang ervan? Welke werkvormen kan je hanteren om met een groep mensen samen tot een visie te komen?

LeiderschapWelk soort leider ben ik? Wat zijn mijn kwaliteiten en valkuilen? Wat zijn de kwaliteiten en valkuilen van mijn perso-neelsleden? Hoe komt het dat sommige mensen in mijn allergie zitten? Hoe ga ik hiermee om? We gaan met deze vragen aan de slag en maken daar onmiddellijk bruikbare en praktische tools van.

ZelfzorgZorg dragen voor jezelf is wezenlijk om ook goed zorg te kunnen dragen voor je school, de leerlingen, je team. Hoe doe je dat dan precies? Hoe kan je een effectief en zorgzaam schoolleider zijn die ook voor zichzelf zorgt en eigen grenzen respecteert? Hoe kan je in de complexiteit van de job toch grip houden op je doelen, planning en agenda en dus voor jezelf zorgen? Hoe kan je lastige klippen omzeilen, onvoorziene situaties oplossingsgericht ombuigen en hierin een inspirerend voorbeeld zijn voor anderen?

Benieuwd naar het volledige aanbod? Surf dan naar www.ovsg.be/nascholing.

DIRECTIES

17

De basisopleiding bestaat uit 5 modules:1. Het functioneringsgesprek In deze module krijg je inzicht in de functionerings- en evaluatiecyclus. We nemen het functioneringsgesprek onder de loep: wat is het doel en wat zijn de kenmerken? Welke onderwerpen snijd je aan? Hoe kunnen de eva-luator en de medewerker zich voorbereiden? Hoe verloopt het gesprek? Hoe stel je het verslag op en hoe volg je het gesprek op? Alle aspecten worden belicht.

2. Juridische toelichting over het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken

3. Gesprekstechnieken Tijdens deze module gaan we dieper in op actief luisteren, op waarnemen en interpreteren tijdens een gesprek. Hoe geef je feedback (waardering en kritiek) en hoe reageer je wanneer je zelf feedback krijgt?

4. Het evaluatiegesprek Wie zijn de evaluatoren en wat is hun rol? We bekijken hoe de evaluator zich kan voorbereiden op een evaluatie-gesprek, hoe dergelijke gesprekken verlopen en hoe een verslag eruit ziet.

5. Follow-up Deze module leert je omgaan met weerstand. Je krijgt inzicht in veranderingsprocessen en leert technieken om met weerstand en verandering om te gaan.

Na de basisopleiding krijg je de kans om je successen en valkuilen te bespreken nadat je zelf een eerste reeks gesprekken voerde.

Naast deze modules in de basisopleiding heb je ook de mogelijkheid om je verder te verdiepen in de vervolg- modules.

Waar vind ik de tijd? TimemanagementLeer jezelf en je tijdsinvestering beter kennen en krijg nuttige tips en adviezen bij het plannen en organiseren van activiteiten, gesprekken en afspraken.

ProjectmanagementVerwerf technieken om projecten succesvol op te leveren, rekening houdend met tijd, budget en de context van de school.

Intervisie en coachingTijdens deze coachingsmomenten kun je ervaringen uitwisselen en moeilijke situaties aankaarten met intervisie-technieken en werkvormen zoals de incidentmethode, carrousel ...

Functionerings- en evaluatiecursussen

Evaluatie is een sleutelelement in het personeelsbeleid van een hedendaagse onderwijsinstelling. De cyclus zorgt voor een rechtvaardige beoordeling en betere waardering van de prestaties van het personeel. Wanneer een personeelslid erkenning krijgt voor zijn inzet en voldoening vindt in zijn werk, dan weerspiegelt zich dat in de kwaliteit en de resultaten van de school.

Na de basisopleiding ontvang je een attest dat aantoont dat je hebt gekozen voor een grondige professionalisering. Nadien kan je in de verdiepingssessies je expertise aanvullen. Naast de groepsopleiding kan je ook een persoonlijk coachmoment aanvragen. De pedagogisch begeleider komt naar jouw school om schoolspecifieke vragen te bespreken en aan te pakken. Deze begeleiding is gratis voor de deelnemers van de basisopleiding.

DIRECTIES

18

DagopleidingenPositief omgaan met negatief gedrag Een visie op moeilijk gedrag bij anderen en bij onszelf ‘Jef is moeilijk, Jef heeft het moeilijk, ik heb het moeilijk met Jef, ik ben moeilijk…’Gepast inzicht, een gepaste ingesteldheid en een gepaste aanpak zorgen ervoor dat je moeilijk gedrag bij anderen gemakkelijker kan beleven. Via praktijkervaringen en intervisie zoeken we naar een goede aanpak. Deze sessie biedt geen kant-en-klare recepten, wel een hoopvol perspectief en een positieve impuls om moeilijkheden om te vormen in mogelijkheden.

Frans breed evaluerenFranse dialoogjes, een Franse spreekoefening ... Hoe kan je dit ‘breed evalueren’? Wat is de meerwaarde hiervan? Hoe laat je leerlingen zichzelf en elkaar evalueren? En wat doe je daar dan mee? Dit is een individuele nascholing voor leraren vijfde en zesde leerjaar waarin we ideeën uitwisselen en kennismaken met enkele bruikbare, inspirerende tools die leerlingen in staat stellen hun eigen leerproces in handen te nemen.

Coaching voor zorgleraren. Oefening baart kunst! Coaching is een vaardigheid die je als zorgcoördinator kunt inzetten om tegemoet te komen aan vragen van leraren. Stel als coach doelgerichte vragen en daag leraren uit om de situatie helder te krijgen, om zich verder te ontwikkelen en zo de weg vrij te maken voor mogelijke oplossingen. Aan de hand van reële probleemsituaties uit de klas en de school toetsen we de inhouden uit de sessie aan de praktijk.

Als ik aard, word ik aardig! Hoe kan ik mezelf zijn in mijn professionele rol als leidinggevende?Deze workshop biedt boeiende wegwijzers voor gezonde zelfkennis als leidinggevende én als mens. Je krijgt een beeld van je bloei- en groeipunten. We wisselen (sleutel)ervaringen en visies uit over ‘goed leiderschap’ en halen inspiratie uit heldere kaders. Zo krijg je inzicht in welke leiderschapsrollen je spontaan en vlot opneemt en welke je, vaak even spontaan en vlot, uit de weg gaat. Je ontdekt wat je schoolcultuur nodig heeft en hoe je een gebalanceerd management kunnen bevorderen.

Juf en meester bij de kleinste schatjes… niet voor watjes!Een volledige dag voor alle peuterleerkachten. Sommigen kiezen er van ganser harte voor, anderen ‘rollen erin’: de speelklas, knuffelklas, instappertjes ... Hoe je ze ook noemt, die jongste kleuters vragen een specifieke aanpak. In deze vorming staan we stil bij de eigenheid van

de peuter en wat dit betekent voor je klas, je aanbod en je ondersteuning. We creëren ruimte om met elkaar te overleggen en ervaringen uit te wisselen. Daarnaast zorgen we ook voor concrete voorbeelden en ideeën om je hoeken betekenisvol, maar op het niveau van de peuter te verrijken.

Plezier beleven in dansen met kleutersEen sessie voor leraren lichamelijke opvoeding, maar ook voor klaslera-ren die aan de slag willen gaan met een opeenvolging van bewegingen die resulteren in een frisse en uitdagende combinatie of dansen. Onmiddellijk bruikbaar in de praktijk.

NIVEAUOVERSCHRIJDEND

MARLEEN BORZÉE

OVSG MEDEWERKER

ANN VANDERMOTTE

MARLEEN BORZÉE

OVSG MEDEWERKER

KATHLEEN DE MEYER

OVSG MEDEWERKER

INGE PEERS

DANNY VERNEIRT

19NIVEAUOVERSCHRIJDEND

MARLEEN BORZÉE

OVSG MEDEWERKER

AN BUDTS

OVSG MEDEWERKER

MARGOT DE LEEUW

OVSG MEDEWERKER

KARINE STES

Residentiële seminariesStress versus werkplezier: draaglast en draagkracht in balans17 en 18 januari 2019, hotel Aazaert in Blankenberge

De grootste moeilijkheden zitten tussen onze oren. Maar daar zitten ook de grootste mogelijkheden!Het doel van dit seminarie is om werklast om te buigen tot werklust! Dat doen we door samen te reflecteren en ervaringen uit te wisselen, door elkaar te inspireren met nieuwe inzichten en ons eigen verhaal, door ons in zinvolle kaders te verdiepen, door informele babbels of een wandelcoaching … We ervaren een stukje zelfzorg als een ‘energieke rustpauze’ in alle drukte van het dagelijkse leven.

Buitengewoon onderwijs, experten aan het werk!3, 4 en 5 april 2019, hotel Aazaert in Blankenberge

Hoe bewaak je als directeur buitengewoon onderwijs samen met je team de onderwijskwaliteit in functie van de maximale ontwikkeling van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften? Hoe positioneert het buitengewoon onderwijs zich in een steeds inclusiever wordend onderwijslandschap? Hoe maak je maximaal gebruik van de expertise, talenten en kwaliteiten van het multidisciplinair team om de ontwikkeling van de lerende te stimuleren? Op die vragen zoeken we een antwoord tijdens dit driedaags seminarie.

Voor de zevende editie van het jaarlijks seminarie voor directies buitengewoon onderwijs kozen we een veelomvattend thema dat op heel wat manieren benaderd wordt. Wil je als directeur buitengewoon onderwijs, samen met gelijkgestemden, nadenken over en werken aan kwalitatief vormgeven en uitbouwen van een actueel buitengewoon onderwijs? Dan is dit seminarie een aanrader!

20

School- en centrumbesturenTucht voor personeel: hoe pak je dit aan?Onze experten van de juridische dienstverlening ontwikkelden deze cursus op maat van elke gemeentesecretaris of diensthoofd onderwijs die in zijn gemeente een degelijk personeelsbeleid wil voeren. Tijdens de cursus gaan we dieper in op wat tucht is, welke procedure gevolgd moet worden, hoe de Kamer van Beroep werkt, welke gevolgen een tuchtzaak heeft ... Je krijgt een leidraad over hoe je te werk gaat bij het opstarten van een tuchtdossier.

Congresdag schoolbesturenIn schooljaar 2018-2019 plannen we opnieuw een congresdag waarop netwerking en expertisedeling tussen verschillende partners en actoren van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs centraal staan. Hou onze nascholingswebsite (www.ovsg.be/nascholing) en e-zines in het oog!

De gemeentesecretaris, enige evaluator van de directeur van het gemeentelijk onderwijsDe gemeentesecretaris is verantwoordelijk voor het evalueren van het onderwijspersoneel van de gemeente. De evaluatie van het onderwijspersoneel verschilt van die van het gemeentepersoneel. Tijdens deze praktische en juridische vorming ligt de focus vooral op de evaluatie van de directeur. Ook jouw rol als tweede evaluator van het overige onderwijspersoneel komt aan bod.

Kiezen voor een lokaal onderwijsverhaal Steden en gemeenten staan voor grote uitdagingen, ook voor wat betreft het onderwijs dat ze organiseren. Ze zijn een belangrijke aanbieder, voor het openbaar basisonderwijs zelfs de grootste.Om mandatarissen te inspireren bij het vormgeven van hun lokaal onderwijsbeleid, tekende OVSG achttien verhalen op van gepassioneerde betrokkenen - schepenen, burgemeesters, leidinggevende ambtenaren, pedagogisch adviseurs, directeurs en academici - over het heden en de toekomst van het onderwijs in onze steden en gemeenten. Van Antwerpen tot Zottegem: wat betekent het om onderwijs te besturen, wat zijn de troeven van gemeentelijk onderwijs?

Het inspiratieboek KIEZEN VOOR EEN LOKAAL ONDERWIJSVERHAAL is verkrijgbaar via de webshop van Uitgeverij Politeia (www.politeia.be).

Meer informatie op www.ovsg.be

Onderwijskoepel van Steden en Gemeenten • www.ovsg.be

• Jureringen

• Evaluatie

• Consulting

• Publicaties

• Sport- en openluchtklassen

• OVSG-Toets

Je kunt bij ons ook nog terecht voor ...

INSPIRATIEBOEK

OVSG – Onderwijskoepel van Steden en Gemeenten vzw

KIEZEN VOOR EENLOKAAL ONDERWIJSVERHAAL