INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN

Een opname in een woon- en zorgcentrum: wat nu?

INHOUD

1. INLEIDING ................................................................................................5 1.1 Wat als thuis niet langer haalbaar is? ..................................................... 5 1.2 Wat is het verschil tussen een rusthuis (ROB) en een rust- en

verzorgingstehuis (RVT)?......................................................................... 6 1.3 Wachtlijsten ............................................................................................ 7 1.4 Ontslagbeleid van het ziekenhuis ........................................................... 8

2. HOEVEEL KOST EEN WZC .........................................................................9 2.1 Wat is in de dagprijs van een woon- en zorgcentrum inbegrepen? ........ 9 2.2 Welke supplementen kan een woonzorgcentrum aanrekenen bovenop

de dagprijs?........................................................................................... 10 2.3 Mag een woonzorgcentrum de dagprijs verhogen? ............................. 10 2.4 Is er een verband tussen de dagprijs en de kwaliteit? .......................... 11�2.5��Diverse�financiële�aspecten .................................................................. 11

3. RECHTEN EN PLICHTEN ..........................................................................13 3.1 Vrije keuze van arts ............................................................................... 13 3.2. Vrije keuze van kinesist, kapper, pedicure,... ....................................... 13 3.3 Beheer van gelden en goederen ........................................................... 13 3.4 Behoud van de kamer ........................................................................... 14 3.5 Bezoekrecht + bewoners gaan vrij uit ................................................... 14 3.6. Vrijheid van roken ................................................................................ 14 3.7 Infrastructuur ........................................................................................ 15 3.8 Meubilair .............................................................................................. 15 3.9 Personeel .............................................................................................. 15 3.10 Inspraak: gebruikersraad..................................................................... 16 3.11 Opzeg van de overeenkomst ............................................................... 16 3.12 Overlijden van een bewoner ............................................................... 17 3.13 Het wassen van lakens en persoonlijk linnen ..................................... 17 3.14 Opnameformaliteiten ......................................................................... 18�3.15��Maaltijden ........................................................................................... 18 3.16 Dieren ................................................................................................. 18

4. BETALING, OCMW EN ONDERHOUDSPLICHT ..........................................19�4.1��Als�u�voldoende�financiële�middelen�heeft�om�de�kosten�van�het�

woonzorgcentrum te dragen ................................................................ 19 4.2 Als het woonzorgcentrum een borgstelling vraagt ............................... 19 4.3 Als u de kosten van het woonzorgcentrum niet kunt betalen .............. 20 4.4 Wat is de onderhoudsplicht? ................................................................ 21 4.5 Hoeveel zakgeld houdt u over? ............................................................. 24

4.6. Welk OCMW is bevoegd? ..................................................................... 25 4.7 Wat gebeurt er met de eigendommen als het OCMW tussenbeide moet

komen? ................................................................................................. 25 4.8 Kan het OCMW het geld terugvorderen van een eigendom dat u hebt

verkocht voor uw WZC-opname? ......................................................... 26 4.9 Kan het OCMW u verplichten van WZC te veranderen? ....................... 27 4.10 Als u niet meer in staat bent uw eigen gelden te beheren ................. 28

5. ONGERUST IN EEN WOON- EN ZORGCENTRUM ......................................31 5.1 De Woonzorglijn ................................................................................... 31 5.2 Hulplijn 1712 ......................................................................................... 31

Bijlage: De KATZ-Schaal .............................................................................32 Bijlage: Checklist .......................................................................................33

1. Vragen over prijs ..................................................................................... 33�2.��Inrichting�en�meubilair ............................................................................ 34�3.��Maaltijden ............................................................................................... 34 4. Verzorging ............................................................................................... 34�5.��Animatie .................................................................................................. 35 6. Vrijheid .................................................................................................... 35 7. Algemeen ................................................................................................ 35

Contact en openingsuren ...........................................................................37

4

De brochure werd ontwikkeld door de dienst patiëntenbegeleiding van az Vesalius.Alle rechten voorbehouden.Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van az Vesalius.

Bron: www.woonzorglijn.be

Uw sociale werker is:

5

1. INLEIDING

1.1 Wat als thuis niet langer haalbaar is?

Voor velen staat ‘goed verzorgd worden’ gelijk met thuis verzorgd worden. Dit� klopt�niet� altijd,� er� kunnen�verschillende� redenen� zijn�waarom�het� thuis�niet langer kan. Ouder worden kan immers geleidelijk een verminderde zelfredzaamheid tot gevolg hebben. Een (plotse) ziekte kan dit proces nog versnellen.� Sommige� situaties� vereisen� dan� een� permanent� medisch� en/of� verpleegkundig� toezicht� dat� jammer� genoeg� aan� huis� niet� altijd� kan�worden gerealiseerd, maar wel in een woon- en zorgcentrum (WZC).

De draagkracht van de naasten die voor u zorgen (= de mantelzorgers) verschilt� ook� van� situatie� tot� situatie.� Mantelzorgers� hebben� meestal� wel�de� intentie�om�hun� familielid� thuis� te� verzorgen.�Dit� blijkt� echter� niet� altijd�haalbaar omdat zij zich niet bewust zijn van de complexiteit van zorg die zich in de loop van uw verouderingsproces kan aanbieden. Wanneer door� overbelasting,� de� zorg� thuis� niet� langer� kan� worden� aangeboden,�dan� is� het� voor� de� mantelzorger� niet� altijd� evident� om� dit� met� u� te�bespreken.� Op� dat�moment� is� een� open� communicatie� heel� erg� belangrijk.

Geef� uzelf� en� uw� mantelzorger� voldoende� tijd� om� deze� veranderingen� te�aanvaarden�en�de�stap�te�zetten�naar�een�nieuwe�thuis.�Houd�er�echter�wel�rekening mee dat er lange wachtlijsten bestaan bij de zorginstellingen. Wanneer u op een bepaald moment in acute nood verkeert en een verblijf in het thuismilieu onhoudbaar blijkt te zijn, dan kunt u naar alle waarschijnlijkheid niet onmiddellijk terecht in het woon- en zorgcentrum van uw keuze. Vandaar dat wij u adviseren om�u�tijdig�te�laten�inschrijven�op�meerdere�wachtlijsten�van�verschillende�woon-�en zorgcentra. U vergroot daardoor de kans dat er binnen de vooropgestelde tijd� een� plaats� vrijkomt� in� de� zorginstelling� waar� u� het� liefst� wil� verblijven.

Om samen met u op zoek te gaan naar de meest geschikte woongelegenheid dient de verantwoordelijke van de zorginstelling een juist beeld te krijgen van de�zorgen�die�u�effectief�nodig�hebt.�Gelieve�hiervoor�de�KATZ-schaal in bijlage te laten invullen door uw behandelende arts of thuisverpleegkundige en mee te nemen naar de zorginstelling wanneer u daar naartoe gaat voor uw inschrijving op de wachtlijst. Maak steeds vooraf een afspraak met de instellingen zodat de verantwoordelijken u en uw familie in alle rust kunnen ontvangen.

6

Een lijst van de lokale woon- en zorgcentra kan u bekomen bij de medewerkers� van� de� dienst� patiëntenbegeleiding� of� downloaden� op:www.azvesalius.be/patiëntenbegeleiding�of�in�de�gouden�gids�www.goudengids.be (rubriek 6995 - Rusthuizen). U kunt ook terecht op volgende website: www.derusthuizen.be� of� www.desocialekaart.be� (inhoudstafel:Ouderen/�Woonmogelijkheden/� Rustoorden� en� rust-� en� verzorgingstehuizen� )

1.2 Wat is het verschil tussen een rusthuis (ROB) en een rust- en verzorgingstehuis (RVT)?

Een woon- en zorgcentrum (WZC) is wellicht beter bekend onder de vroegere naam rusthuis. (In deze brochure gebruiken we WZC voor Woon- en zorgcentrum.) Als in een WZC ook speciale plaatsen zijn voor zwaar zorgbehoevende ouderen, spreken we van een rust- en verzorgingstehuis (RVT).Een WZC biedt permanente opvang en verzorging aan ouderen. Voor wie� er� verblijft.� Een� WZC� is� dikwijls� meer� dan� een� “rusthuis”.� Er� kan�ook een dagverzorgingscentrum of centrum voor kortverblijf aan verbonden� zijn,� of� serviceflats� en� groepen� van� assistentiewoningen.�Het WZC kan ook samenwerken met zorgverleners uit de thuiszorg.

Rusthuis (ROB)Een� rusthuis� (ROB)� is� een� collectieve� woonvorm� waar� aan�personen� ouder� dan� 65� jaar� huisvesting� wordt� geboden� met� de�mogelijkheid gebruik te maken van dagelijkse hulp en verzorging.

Rust- en verzorgingstehuis (RVT)In een rust- en verzorgingstehuis (RVT) kan men terecht wanneer men zwaar zorgbehoevend is. In tegenstelling tot het rusthuis waar men op eigen houtje naartoe kan, kan men pas opgenomen worden in een RVT als men aan een aantal criteria van de KATZ-schaal�voldoet�en�is�er�een�medisch�attest�noodzakelijk.

De mate van zorgbehoevendheid bepaalt voor welk type bed u in aanmerking komt. Deze zorgbehoevendheid wordt bepaald aan de hand van een aantal criteria: kan de oudere zich zelfstandig kleden, kan hij zelfstandig eten, zich wassen, zich verplaatsen, naar toilet gaan ... Die criteria worden uitgezet op een schaal: de Katz-schaal. (zie bijlage) Wanneer u voldoende punten behaalt op deze Katz-schaal komt u in aanmerking voor een RVT-bed.

In veel WZC zijn een aantal rust- en verzorgingsbedden (RVT-bedden)

7

geïntegreerd. Voor een RVT-bed wordt door de overheid een hoger zorgforfait toegekend. Dat betekent dat het verzorgingstehuis hiermee meer�personeel� kan� en�moet� inzetten� voor� de� verzorging� en�de� verpleging.�Hoe meer RVT bedden erkend zijn, hoe meer personeel aanwezig moet zijn. De verzorgingstehuizen worden dan ook gecontroleerd op deze strengere personeelsnormen. Sommige supplementen zijn ook inbegrepen wanneer�u�op�een�RVT-bed�verblijft.�Dit� is�niet�steeds�zo�voor�een�ROB-bed.

Het is echter niet omdat een woon- en zorgcentrum niet over RVT-bedden beschikt, dat er geen zwaar zorgbehoevenden kunnen worden opgenomen en verzorgd.

Verder in deze brochure kan u een antwoord vinden op de meest voorkomende vragen over een opname in een woon- en zorgcentrum.Uiteraard�staan�wij�ook�ter�beschikking�wanneer�u�nood�heeft�aan�bijkomende�informatie� of� ondersteuning� in� uw� zoektocht� naar� een� geschikt� verblijf.

1.3 Wachtlijsten

In de meeste WZC zijn er lange wachtlijsten. Vaak�is�er�een�preventieve�wachtlijst�en�een�definitieve�of�drin�gende�wachtlijst.

De preventieve wachtlijst bevat kandidaat-bewoners die nog niet onmiddellijk wil len opgenomen worden, maar die zich voor het geval ze zorgbehoevend worden, hebben laten inschrijven.

Gezien de lange wachtlijsten in de meeste woon- en zorgcentra adviseren we u�dan�ook�tijdig�in�te�schrijven�op�deze�preventieve�wachtlijst.

De definitieve of dringende wachtlijst is er voor kandidaat-bewoners die (om medische redenen) opgenomen wen sen te worden zodra er� een� plaats� vrij� is.� Wijzig� tijdig� uw� inschrijving� van� preventief� naar�definitief� zodra� u� beslist� heeft� om� effectief� opgenomen� te� worden.

Bespreek� met� het� WZC� hoe� de� wachtlijst� werkt:� moet� de� toekomstige�bewoner zelf contact opnemen met het WZC als ze echt wensen te wor den opgenomen of contacteert het WZC de bewoner?

8

De meeste voorzieningen geven voorrang aan bewoners met een hoge graad van zorgbehoevendheid. Soms zijn er ook voorrangs regels voor de bewoners van de eigen gemeente.

Op verzoek van de zorginstellingen vragen wij u met aandrang om,� na� uw� (definitieve)� opname,� de� inschrijvingen� op� de� andere�wachtlijsten� te� schrappen.� Zo� krijgen� de� WZC� een� realistischer� beeld�van� het� aantal� bejaarden� dat� effectief� wachtende� is� voor� een� opname.

1.4 Ontslagbeleid van het ziekenhuis

Indien u gehospitaliseerd bent en u kunt omwille van uw ziektetoestand niet meer terug naar uw thuismilieu dan vragen wij uw mantelzorger(s) om u binnen de week�in�te�schrijven�in�vijf�woon-�en�zorgcentra�(WZC),�met�een�realistische�kans�tot opname, en ons hiervan de inschrijvingsbewijzen te bezorgen. Deze bewijzen kunt u bekomen bij de opnameverantwoordelijken van de rusthuizen. U kunt bij de sociaal werker van het ziekenhuis terecht voor advies in verband met de WZC waar er binnen de vooropgestelde termijn mogelijkheid tot opname is of kan zijn.

Zodra u ontslagklaar bent (uw medische toestand het toelaat) en er� een� alternatieve� opvang� is� gevonden,� wordt� u� ontslagen� uit� het�ziekenhuis. We kunnen jammer genoeg niet verzekeren dat dit ook het WZC van uw eerste keuze is. Het staat u evenwel vrij om nadien door te stromen naar dit WZC. U vergroot de kans tot opname in het WZC van uw� keuze� door� u� vroegtijdig� op� de� (preventieve)� wachtlijst� te� plaatsen.

We hopen dat u zich snel thuisvoelt in uw nieuwe woonomgeving.

9

2. HOEVEEL KOST EEN WZC

De prijs van een woon- en zorgcentrum wordt niet uitgedrukt in een maandprijs, maar in een dagprijs. Die wordt vastgelegd in een overeenkomst die de oudere met zijn WZC afsluit.

De diensten en leveringen waarvoor het woon- en zorgcentrum een extra vergoeding vraagt, moeten uitdrukkelijk in de overeenkomst vermeld staan.

2.1 Wat is in de dagprijs van een woon- en zorgcentrum inbegrepen?

In de dagprijs moeten volgende kosten inbegrepen zijn:• de woongelegenheid met bijhorende infrastructuur;• een bed (volledig uitgerust), hang- en legkast, nachtkastje, tafel, stoel

en leunstoel, een wastafel met stromend warm en koud water, een oproepsysteem, verwarming, sanitair, koelkast, kamersleutel

• de verpleging en verzorging;• incontinentiemateriaal;• de gewone animatie en ergotherapie;• logopedie (indien vereist);• kinesitherapie is�inbegrepen�wanneer�u�verblijft�op�een�RVT�bed.�

Wanneer�u�op�een�ROB�bed�verblijft�mag�dit�als�supplement�worden�aangerekend.

• al het verzorgingsmateriaal dat in de tegemoetkomingen van het RIZIV�(verklarende�woordenlijst)�inbegrepen�is:�ontsmettingsmiddelen,�verbanden,�steriele�compressen,�injectiemateriaal,�…

• de maaltijden en de door een arts voorgeschreven dieetvoeding;• de accommodatie en het gewone gebruik van gemeenschappelijke

ruimten;• onderhoud en herstel van gebouw en tuin;• dagelijks onderhoud,�zowel�van�individuele�als�collectieve�vertrekken,�

inclusief het reinigen en verversen van het bedlinnen;• alle inrichtingskosten van de kamer;• wand-�en�vloerbekleding,�schilderwerken,�gordijnen,…• allr energieverbruik;• opslaan en verwijderen van huisvuil;• de risico’s van bewoning;

10

• de verzekering tegen brand en burgerlijke aansprakelijkheid;• alle administratieve kosten,�belastingen�en�taksen�die�verband�houden�

met het verblijf.

Extra verzorging mag geen aanleiding geven tot het aanrekenen van bijkomende kosten�(behalve�voor�bewoners�die�enkel�voor�“grote�risico’s”�verzekerd�zijn).�In een R.V.T. mogen nooit bijkomende verzorgingskosten aangerekend worden, ook niet voor bewoners die uitsluitend voor grote risico’s verzekerd zijn.

2.2 Welke supplementen kan een woonzorgcentrum aanrekenen bovenop de dagprijs?

Volgende kosten kan het woonzorgcentrum als supplement bovenop de dagprijs aanrekenen:• sondevoeding en TPN (totale parenterale voeding) : het surplus op de

gebruikelijke�voedingskost,�na�aftrek�van�de�door�het�RIZIV�terugbetaalde�tegemoetkoming;

• dokterskosten,�sommige�paramedische�kosten�en�medicatie;• kapper;• abonnement op kabeldistributie; telefoonkosten;• reiniging van persoonlijke kleding;

De gefactureerde supplementen moeten uitdrukkelijk in de overeenkomst tussen de bewoner en het woon- en zorgcentrum vermeld staan.

Als u de verblijfskosten van verschillende woonzorgcentra wilt vergelijken, moet u met alle kosten rekening houden. Vergeet dus niet de supplementen die niet in de dagprijs zijn inbegrepen, mee in rekening te brengen. Zelfs dan is vergelijken moeilijk. U moet immers ook proberen een prijs-kwaliteitvergelijking te maken. Daarvoor houdt u rekening met factoren zoals:• Hoeveel personeel is er in dienst?• Hoe zien de kamers er uit?• Wat�is�de�kwaliteit�van�de�maaltijden�(dagvers/�eigen�keuken)?• Welke�activiteiten�worden�aangeboden?• ...

2.3 Mag een woonzorgcentrum de dagprijs verhogen?

Dat kan, maar het woon- en zorgcentrum moet daarvoor wel aan een aantal

11

regels voldoen.• Een WZC mag één keer per jaar de prijzen aanpassen aan de index.• Een�WZC�kan�daarnaast�de�prijzen�verhogen�als�het�dat�heeft�aangevraagd�

bij�“het�Agentschap�Zorg�en�Gezondheid”�en�als�die�prijsverhoging�is�goedgekeurd door de minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.

Het WZC kan de mogelijkheid om de prijzen te verhogen, opnemen in het reglement van orde. Dikwijls gebruikt het daarvoor de formulering “prijzen� worden� verhoogd� met� naleving� van� de� prijzenreglementering”.

2.4 Is er een verband tussen de dagprijs en de kwaliteit?

Een duur woon- en zorgcentrum is niet noodzakelijk een goed woon- en zorgcentrum. De dagprijs van een WZC wordt immers door zeer veel factoren bepaald. Het is dan ook al te simplistisch� om� kwaliteit� gelijk� te� schakelen� met� een� hoge� dagprijs.

In� de� praktijk� is� het� wel� zo� dat� de� zorgforfaits� die� het� RIZIV� uitkeert,� niet�volstaan voor het WZC om voldoende verpleeg- en zorgkundig personeel in dienst te nemen. Veel woonzorgcentra hebben meer personeel in dienst dan de norm hen oplegt. Hiermee willen ze een betere kwaliteit van zorg leveren. De loonlasten van de verpleegkundigen en verzorgenden die het WZC niet kan betalen met de toelage van het RIZIV, worden in de dagprijs verrekend. Ze vallen dus ten laste van de bewoners.

Een goede raad: doe navraag bij� familieleden,� vrienden,� kennissen,…� van�een�bewoner�die�in�het�WZC�verblijft�dat�u�interesseert.�Vraag�hen�naar�hun�bevindingen�rond�de�sfeer,�verzorging,�openheid,� (nieuwe)�accommodatie,...Smaken� en� verwachtingen� verschillen� ook.� Leg� daarom� een� persoonlijk bezoek� af� om� na� te� gaan� of� het� WZC� voldoet� aan� uw� verwachtingen.�Tijdens het bezoek kan u gebruik maken van de checklist in bijlage.

2.5 Diverse financiële aspecten

2.5.1 Vermindering bij afwezigheidDe woonzorgcentra moeten bij afwezigheid (opname in� ziekenhuis,� vakantie� ...)� vanaf� de� eerst� volgende� dag�afwezigheid een beperkte korting op de dagprijs verlenen.Die� terugbetaling� kunt� u� beschouwen� als� een� compensatie� voor�

12

de� niet-verbruikte� producten.� (bijv.� kosten� van� de� maaltijden,� …)

2.5.2 Kan ik veranderen van woon- en zorgcentrum?Een bewoner kan autonoom beslissen om naar een ander woon- en zorgcentrum te gaan en de overeenkomst met het WZC te verbreken mits het respecteren van een opzegter mijn. Deze kan 30 dagen of 15 dagen zijn naargelang het WZC erkend is door de Vlaamse Gemeenschap, de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) of de Franse Gemeenschapscommissie (COCOF).

De eersteste maand van de opname is een proefperiode: gedurende die maand is de opzegtermijn beperkt tot 7 dagen. De bewoner die naar een ander�WZC�wil,�is�niet�verplicht�de�reden�te�geven�waarom�hij/zij�het�WZC�verlaat. (zie ook punt 2.11)

2.5.3 WaarborgIn de meeste woonzorgcentra wordt een waarborg gevraagd. Die mag niet hoger zijn dan 30 maal de dagprijs. De waarborg moet op een speciale rekening geplaatst worden. De interesten zijn bestemd voor u, de bewoner.

2.5.4. Factuur

Op het einde van de maand moet de instelling een rekening opmaken. Daarop moet volgende informatie�staan:�de�dagprijs;�het�aantal�dagen�verblijf; een gedetailleerde opsomming van al de extra vergoedingen die bovenop de dagprijs worden aangerekend (supplementen).

Als diverse familieleden deels de rekening betalen, is het logisch dat ook zij elk kopie van de rekening krijgen.

13

3. RECHTEN EN PLICHTEN

3.1 Vrije keuze van artsBent u bewoner in een woon- en zorgcentrum, dan mag u vrij een huisarts kiezen. In dringende gevallen kan het WZC zelf een arts contacteren. Als er 1 of meerdere artsen aan het WZC verbonden zijn, mag de vrije keuze niet beperkt worden wegens organisatorische redenen.

3.2. Vrije keuze van kinesist, kapper, pedicure,...

Verblijft�u�in�een�ROB�(rusthuis)�dan�mag�u, indien u dat wenst, zelf een kinesist kiezen. U moet de behandeling wel zelf betalen.�Met�een�doktersvoorschrift�is�er�een gedeelte lijke terugbetaling van het ziekenfonds.Verblijft�u�in�een�RVT�(rust-�en�verzorgingstehuis) dan kan u niet kiezen omdat de kinesist deel uitmaken van de vaste perso neelsequipe.

Kinesitherapie is inbegrepen in de dagprijs zodat u hier niet voor moet betalen.

De�bewoner�mag�verder�een�eigen�kapper,�pedicure,�…�kiezen.

3.3 Beheer van gelden en goederen

U kunt als bewoner nooit verplicht worden het beheer van uw gelden� en/of� goederen� toe� te� vertrouwen� aan� de� inrichting,�een� beheerder� van� de� inrichting� of� een� personeelslid.

Indien het WZC deze mogelijkheid aanbiedt, kunt u er wel voor kiezen dat vrijwillig� te� doen� via� een� schriftelijke� overeenkomst.Dat kan alleen onder toezicht van een commissie voorgezeten door een magistraat, een notaris of een bedrijfsrevisor.Het�beheer�of�de�bewaring�van�uw�gelden�en/of�goederen�kan�ook�uitsluitend�aan de dagelijkse verantwoordelijke van de instelling worden toevertrouwd.

14

De leden van de commissie zijn tot geheimhouding verplicht. De eventuele kosten die dat toezicht met zich meebrengt, mogen onder geen enkel beding individueel aan u ten laste worden gelegd. De kosten kunnen alleen in de dagprijs worden verrekend.Deze vrijheid kan wel beperkt worden indien u steun krijgt van het OCMW of wanneer u onder bewindvoering werd geplaatst.

3.4 Behoud van de kamer

U kunt als bewoner alleen naar een andere kamer verplaatst worden als u daarmee uitdrukkelijk akkoord gaat en de reden vermeld staat in de overeenkomst; of als er een ernstige reden is zoals storend gedrag, verbouwing van de instelling of gevaar voor de veiligheid.

Het nummer van de kamer die u wordt toegewezen moet uitdrukkelijk in de overeenkomst vermeld staan.

3.5 Bezoekrecht + bewoners gaan vrij uit

In een WZC zijn de bezoekuren vrij. Enkel om organisatorische redenen kan het WZC een voorkeur opgeven voor de meest geschikte uren. Eventuele beperkingen moeten uitdrukkelijk in het reglement van orde vermeld staan.U kunt als bewoner van een WZC dan ook het woon- en zorgcentrum verlaten wanneer u wilt, bijvoorbeeld om ergens op� bezoek� te� gaan,� met� vakantie� te� gaan,...

3.6. Vrijheid van roken

Elk WZC moet over een rookruimte beschikken die goed verlicht, verlucht en verwarmd is.

15

Het WZC kan u een rookverbod opleggen voor de gemeenschappelijke ruimten van het WZC, de meerpersoonskamers en-wegens de veiligheid - bijvoorbeeld in bed.

3.7 Infrastructuur

• Bij elk bed en iedere sanitaire ruimte moet een aan de toestand van de bewoner aangepast oproepsysteem aanwezig zijn

• Kamers die na 1985 gebouwd zijn, moeten minimaal een oppervlakte hebben van 12 m², toilet niet inbegrepen. De kamers moeten een toilet op de kamer hebben

• Meerpersoonskamers moeten minimaal 8 m² per bewoner tellen, toilet niet inbegrepen

• Er moet ten minste één lig-, zit- of stortbad per 20 personen zijn

3.8 Meubilair

In sommige WZC mag u geheel of gedeeltelijk zelf uw kamer inrichten. Als u dat niet kunt of wilt, moet het WZC u gratis minimaal het volgende meubilair ter beschikking stellen: een bed, een hang- en legkast, een nachtkastje, een tafel, een stoel en een leunstoel.

3.9 Personeel

Zowel�‘s�nachts�als�overdag�moet�er�voldoende�gekwalificeerd�personeel�aanwezig zijn om elke oproep te kunnen beantwoorden.

De minimale personeelsomkadering in een woonzorgcentrum bestaat uit:• een�dagelijks�verantwoordelijke�(directie);• per�15�opgenomen�bewoners:�2,5�voltijdse�functies�verpleeg-�en�

zorgkundig personeel, waarvan ten minste één verpleegkundige;• per�15�opgenomen�bewoners:�één�onderhouds-�/keukenpersoneelslid;• per�30�bewoners:�halftijdse�functie�in�de�animatie�en�activatievanaf�50�

bewoners�en�per�groep�van�50�bewoners:�een�halftijdse�bijkomende�betrekking�in�de�animatie�en�activatie.

16

3.10 Inspraak: gebruikersraad

In elk WZC moet er een gebruikersraad zijn die ten minste één keer per trimester vergadert.De raad bestaat uit bewoners van het WZC, familieleden en mantelzorgers. Minimum�de�helft�van�de�gebruikersraad�moet�uit�bewoners�bestaan.�De�lijst�met�de namen van de leden moet op een goed zichtbare plaats worden uitgehangen.

Van de vergaderingen wordt een verslag gemaakt. Alle bewoners moeten dat kunnen inkijken. Ook de dagelijks verantwoordelijke moet het verslag krijgen.In ieder WZC moet op een makkelijk toegankelijke plaats een register voor suggesties, bemerkingen of klachten liggen. Bewoners, de bewonersraad, bezoekers of familieleden kunnen daar hun opmerkingen inschrijven.

Het WZC moet de persoon die een klacht formuleert op de hoogte brengen van het gevolg dat eraan wordt gegeven.

3.11 Opzeg van de overeenkomst

3.11.1 Door de bewoner of de gevolmachtigdeHet decreet op de ouderenvoorzieningen voorziet een opzegtermijn van 30 dagen.�In�de�praktijk�wordt�tot�nu�toe�aanvaard�dat�de�opzegtermijn�ingaat�de�eerste dag volgend op de ontvankelijke betekening van de opzeg. De bewoner of�de�gevolmachtigde�hoeft�geen�reden�op�te�geven�waarom�hij/zij�WZC�verlaat.

Als een woongelegenheid ontruimd en opnieuw bewoond wordt binnen de opzegperiode, is het billijk dat de opzegvergoeding slechts aangerekend wordt tot de dag dat de nieuwe bewoner zijn intrek neemt.

3.11.2 Door het woon- en zorgcentrumEen ouderenvoorziening die een bewoner opneemt, verbindt er zich toe� hem/haar� niet� te� ontslaan.� Alleen� wegens� “heirkracht”� (overmacht)�of wegens redenen die vermeld staan in het reglement van orde, kan de overeenkomst opgezegd worden. Het woon- en zorgcentrum moet dan de procedure volgen die vermeld staat in het reglement van orde.

Ook�als�de�oudere�na�verloop�van�tijd�meer verzorging�nodig�heeft,�kan�dat�geen�reden zijn tot ontslag. Tenzij die toegenomen verzorging de andere bewoners of de werking van het woon- en zorgcentrum zwaar verstoort. Enkel in een WZC

17

voor valide ouderen (ROB) kan zorgbehoevendheid een reden zijn tot ontslag.

Bij� ontslag� moet� de� uitbater� altijd� zorgen� voor� een� passend verblijf. De uitbater doet dat in overleg met de oudere en met de personen die voor zijn opname instaan. De opzeggingstermijn wordt� verlengd� tot� de� uitbater� een� nieuw� verblijf� gevonden� heeft.

Definitieve� overplaatsing� naar� een� meer� passende� instelling�moet� altijd� gebaseerd� zijn� op� het� oordeel� van� een� geneesheer.�In de eerste plaats is dat de huisarts van de bewoner.Opname in een ziekenhuis wordt niet aanvaard als een passende oplossing.

3.12 Overlijden van een bewoner

Het� overlijden� van� de� bewoner� stelt� de� facto� een� einde� aan� zijn/haar�verblijf. In de overeenkomsten van de verschillende woonzorgcentra staan momenteel�diverse�regelingen�wat�betreft�de�verder�aan�te�rekenen�kosten.

Het is echter gebruikelijk om de dagprijs, verminderd met de in de overeenkomst� bepaalde� aftrek� bij� afwezigheid� (zie� vermindering� bij�afwezigheid) verder aan te rekenen gedurende een beperkte periode, zijnde maximaal 5 dagen. In die periode moet de woongelegenheid ontruimd worden. Als ze eerder opnieuw bewoond is, is het billijk dat de kosten slechts aangerekend worden tot het moment van die nieuwe bewoning.

In sommige WZC wordt bij het betrekken of verlaten van de kamer een extra vergoeding aangerekend voor opsmuk van de woongelegenheid. Dat druist in tegen het principe dat de uitbater geacht wordt een behoorlijke infrastructuur ter beschikking te stellen en die kosten� in� de� algehele� uitbating,� dus� de� dagprijs,� moet� verrekenen.

3.13 Het wassen van lakens en persoonlijk linnen

Het woon- en zorgcentrum moet lakens, dekens en matrassen voorzien en onderhouden. De lakens worden minimaal om de 14 dagen en telkens als dat nodig is vervangen.

Voor het wassen van persoonlijk linnen zijn er twee mo-gelijkheden: ofwel gebeurt dit door de familie ofwel door het WZC.

18

Indien het WZC instaat voor het wassen van het persoonlijk linnen, zal� dit� bijna� altijd� aangerekend� worden� als� een� supplement.De prijzen van de wasserij kunnen sterk verschillen.

3.14 Opnameformaliteiten

Nog voor u in een WZC wordt opgenomen, moet u de opnameovereenkomst en de interne afsprakennota ontvangen hebben.

3.15 Maaltijden

U moet minstens één warme maaltijd� per� dag� opgediend�krijgen. Het voedsel moet in voldoende hoeveelheid beschikbaar zijn. Het moet gezond, afwisselend en aangepast zijn aan uw gezondheidstoestand.Het door de behandelende arts voorgeschreven dieet dient in acht genomen te worden.Voor de bereiding ervan mag geen supplement aangerekend worden.Het menu dient ten minste één dag op voorhand op een goed zichtbare plaats uitgehangen te worden.

3.16 Dieren

U mag geen dieren houden die hinderlijk zijn voor de bewoners of een gevaar kunnen�zijn�voor�de�hygiëne�in�of�rond�het�woonzorgcentrum.De meeste WZC laten niet toe dat u een huisdier houdt. Soms worden wel vissen of een vogel toegelaten.Sommige woonzorgcentra hebben kleinvee of een gemeenschappelijke hond in eigen beheer.

19

4. BETALING, OCMW EN ONDERHOUDSPLICHT

4.1 Als u voldoende financiële middelen heeft om de kosten van het woonzorgcentrum te dragen

Als u over voldoende middelen beschikt om de kosten voor uw WZC zelf te betalen, dan moet het OCMW in principe niet tussenbeide komen.Het staat u dan vrij een WZC te kiezen in�functie�van�de�financiële�middelen�waarover�u�beschikt.�U�hoeft�geen�verantwoording af te leggen over hoe�u�zult�betalen.�U�hoeft�ook�geen�informatie�te�geven�over�uw�spaargelden,�eigendommen, pensioen, ...

U kunt ook nooit verplicht worden het beheer van uw goederen of de bewaring ervan over te laten aan een persoon die verbonden is aan de instelling waarin u bent opgenomen. U kunt er wel voor kiezen dat vrijwillig te doen.

Het volstaat om voor de opname een schriftelijke opnameovereenkomst af te sluiten met het WZC. Op het einde van de maand zal het WZC een factuur opmaken met een gedetailleerd overzicht van de uitgaven.

In een aantal gevallen kan het OCMW wel tussenbeide komen bij het betalen van de woonzorgcentrumkosten, ook al beschikt u als oudere over voldoende middelen. Dat kan gebeuren als:• het OCMW zich borg stelt;• u niet meer in staat bent uw eigen kapitaal te beheren;• u vrijwillig het beheer van uw goederen overdraagt aan het WZC.

4.2 Als het woonzorgcentrum een borgstelling vraagt

Sommige WZC vragen dat het bevoegde OCMW zich borg stelt, ook al betaalt u als oudere�zelf�uw�opvang.�De�meeste�OCMW’s�zullen�zo’n�waarborg�ook�afleveren.

Het� hoeft�niet� per� se� het�OCMW� te� zijn� dat� zich� borg� stelt.� In� principe� kan�ieder rechtsbekwaam persoon als borgsteller fungeren, ook de kinderen.

20

Als een WZC vraagt dat de kinderen zich borg stellen, hoeven niet alle kinderen dat te doen. We adviseren evenwel met alle kinderen samen de borgstelling te ondertekenen. Wie zich (hoofdelijk) borg stelt, staat ingeval van tekorten immers in voor de volle schuld.

Woonzorgcentra� kunnen� de� borgstelling� door� de� kinderen� wettelijk� niet�afdwingen.�Ingeval�van�tekorten�zijn�de�kinderen�financieel�wel�onderhoudsplichtig�volgens het principe van het kindsdeel. (Zie punt 3.4: Wat is de onderhoudsplicht?)

4.3 Als u de kosten van het woonzorgcentrum niet kunt betalen

Wanneer u hulpbehoevend wordt gaat u best samen met de sociaal werker� van� het� ziekenhuis,� ziekenfonds� en/of� OCMW� na� of� u� recht� heeft�op aanvullende tegemoetkomingen (bijv. Vlaamse zorgverzekering, Hulp aan bejaarden van de federale overheidsdienst sociale zekerheid,� …)� Hierdoor� worden� eventuele� financiële� tekorten� kleiner.

Als� u� hierna� nog� onvoldoende� middelen� heeft� om� de� kosten� van� uw�WZC�te betalen, kunt u een beroep doen op het bevoegde OCMW. Dat is het OCMW van de gemeente waar u bent ingeschreven vóór de opname.

4.3.1 Onderzoek naar eigen middelenHet OCMW zal pas een tussenkomst verlenen als na onderzoek blijkt dat uw eigen middelen inderdaad niet volstaan.U zult eerst uw pensioen, huuropbrengsten, spaargelden, obligaties,� enz.� moeten� aanspreken� om� de� verblijfkosten� te� betalen.

U bent dan ook verplicht om op vraag van het OCMW een correct overzicht te geven van de spaargelden waarover u beschikt. Als u hierover foute inlichtingen�verschaft,�dan�kan�het�OCMW�de�gemaakte�kosten�terugvorderen.

Het� OCMW� kan,� mits� akkoord� van� de� betrokkene,� de� informatie�natrekken� bij� de� verschillende� financiële� instellingen.Zijn ook de spaargelden opgebruikt of onbestaande, dan kan het OCMW een tussenkomst verlenen.

4.3.2 Terugvordering van de verblijfskostenIndien het OCMW een tussenkomst verleent, ‘kan’ het de gemaakte kosten terugvorderen.� Om� een� terugbetaling� van� de� gemaakte� verblijfkosten�

21

te waarborgen, kan het OCMW een hypothecaire inschrijving nemen op de bestaande onroerende goederen (vastgoed) van de oudere.

Alvorens een tussenkomst te verlenen, zal het OCMW ook nagaan in hoeverre de�verblijfkosten�kunnen�worden�teruggevorderd�van�de�onderhoudsplichtigen.De� onderhoudsplichtigen� zijn� in� eerste� instantie� de� kinderen�van� de� oudere.� Mogelijk� zullen� zij� een� financiële� inspanning�moeten leveren om de plaatsing mogelijk te maken.

4.4 Wat is de onderhoudsplicht?

OCMW’s� hebben� altijd� de� mogelijkheid� om� de� kosten� voor�de plaatsing in een oudereninstelling, geheel of gedeeltelijk terug te vorderen van de onderhoudsplichtige familieleden.De� wetgever� verplicht� de� familie� immers� tot� solidariteit� op� financieel� vlak.

Elk�OCMW�moet�dan�ook�een�onderzoek�instellen�bij�de�onderhoudsplichtigen�om�na te gaan of zij kunnen bijdragen in de gemaakte kosten. De kans bestaat dus dat de�onderhoudsplichtigen�moeten�bijdragen�om�een�plaatsing�mogelijk�te�maken.Om� de� onderhoudsplichtige� bijdragen� te� kunnen� vaststellen,�zal het OCMW een maatschappelijk onderzoek uitvoeren.

4.4.1 Wie is onderhoudsplichtig?• Echtgeno(o)t(e): het OCMW moet terugvorderen.• Kinderen en schoonkinderen: het OCMW moet terugvorderen. De

bijdrage wordt beperkt tot het kindsdeel.• Kleinkinderen: het OCMW mag terugvorderen. Dat gebeurt uitzonderlijk.• De wegens overlijden gewezen schoonkinderen die kinderen hebben: het

OCMW mag terugvorderen. Dit gebeurt uitzonderlijk.

De wegens echtscheiding gewezen schoonkinderen zijn niet onderhoudsplichtig.

Er bestaat geen onderhoudsplicht tussen broers en zussen, noch tussen neven en nichten.

22

4.4.2 Wanneer kunt u als onderhoudsplichtige vrijgesteld worden van die onderhoudsplicht?Er�zijn�twee�gevallen�waarin�iemand�die�normaal�onderhoudsplichtig�is,�toch�vrijgesteld kan worden van zijn onderhoudsplicht.• Als�het�inkomen�van�de�onderhoudsplichtige�te�laag�is;• Op grond van de zogenaamde billijkheidsredenen.

1. Het inkomen van de onderhoudsplichtige is te laagHet OCMW mag nooit kosten terugvorderen als het belastbaar inkomen van de�onderhoudsplichtigen�zich�situeert�beneden�een�bepaalde�inkomensgrens.

De� terugvordering� van� kosten� van� opname� en� huisvesting� is� niet�mogelijk als het gezamenlijk netto belastbare inkomen van de onderhoudsplichtige� niet� hoger� is� dan� 2.2011,90 euro/jaar, vermeerderd met 3.082,- euro per persoon ten laste (index 2014).

In� de� praktijk� gaan� de� meeste� OCMW’s� uit� van� het� gemeenschappelijk belastbaar inkomen. D.w.z. dat het inkomen van man én vrouw getoetst wordt aan de inkomensgrens waaronder het OCMW niet kan terugvorderen.

Het OCMW baseert zich op uw aanslagbiljet voor het voorlaatste kalenderjaar. Als uw niet-geïndexeerd kadastraal inkomen (Ki) minder dan 2.000,- euro bedraagt, dan worden uw onroerende inkomsten niet meegeteld. Bedraagt het Ki meer, dan wordt uw inkomen gecorrigeerd met�drie� keer� uw�Ki.�De�maximumbijdrage� geeft�aan�wat� u�maximaal� en� in�totaal�kan�moeten�betalen,�ook�als�u�meerdere�verwanten�in�een�WZC�heeft.

2. BillijkheidsredenenHet�OCMW�kan�de�onderhoudsplichtigen�vrijstellen�van�het�betalen�van�de�onderhoudsplichtige�bijdragen�op�grond�van�bepaalde�feiten,�de�zogenaamde�billijkheidsredenen:• Een slechte relatie�tussen�de�oudere�en�de�onderhoudsplichtige.• Jarenlange verbreking van het contact tussen oudere en

onderhoudsplichtige.• De gezondheidstoestand van�de�onderhoudsplichtige,�diens�echtgeno(o)

t(e)�en/of�diens�kinderen.• Het gepensioneerd zijn�van�de�onderhoudsplichtige.

Het OCMW is niet gebonden om rekening te houden met deze billijkheidsredenen.

23

4.4.3 Hoeveel bedraagt de onderhoudsplicht?De onderhoudsplicht wordt beperkt door 3 factoren:• de�reële�kostprijs;• het kindsdeel;• het barema of de schaal van het OCMW.

De reële kostprijsHet OCMW mag nooit meer aanrekenen aan de� onderhoudsplichtige� dan� de� reële� kostprijs.Opmerking:� onderhoudsplichtige� bijdragen� hebben� een� éénmalig�karakter. Als er dus zowel voor vader als voor schoonvader een onderhoudsplichtige� bijdrage� moet� geleverd� worden,� dan� moeten�de betrokken OCMW’s een verdeelsleutel hanteren. De kinderen zullen� dus� geen� 2� bijdragen� moeten� leveren� onafhankelijk� van� elkaar.

Het kindsdeelDe terugvordering mag ook niet meer bedragen dan het kindsdeel.Een voorbeeld: vader wordt opgenomen in een instelling. Het OCMW moet 300,-�euro�opleggen�bovenop�het�pensioen.�Vader�heeft�3�kinderen.�Dan�kan�het OCMW per kind niet meer terugvorderen dan één derde. D.w.z. 100,- euro. Stel�nu�dat� vader�maar�2�kinderen�heeft.�Dan�kan�het�OCMW�per�kind�niet�meer�terugvorderen�dan�de�helft�(1/2de)�van�die�300,-�euro,�d.w.z.�150,-�euro.

De� maximale� onderhoudsplichtige� bijdrage� wordt� dus� begrensd door het kindsdeel. En dat kindsdeel wordt kleiner naarmate er meer kinderen zijn.Hetzelfde principe geldt voor de kleinkinderen. Als het OCMW ervoor zou kiezen om terug te vorderen van de kleinkinderen, dan zal ook daar de terugvordering begrensd worden door het kindsdeel.

Uitzonderlijk kan het OCMW het principe van het kindsdeel niet toepassen. Dat kan als�er�bij�een�van�de�onderhoudsplichtigen�een�grote�welstand�wordt�vastgesteld.

Het barema of de schaal van het OCMWIn theorie kan het OCMW het volledige gedeelte boven de inkomensdrempel� terugvorderen� van� de� onderhoudsplichtige.� De� enige�begrenzing is het kindsdeel. De kinderen zouden al te vaak een zeer grote bijdrage moeten leveren. Vandaar dat elk OCMW een barema of� schaal� hanteert� om� de� onderhoudsplichtige� bijdrage� te� bepalen.

De�onderhoudsplichtige�moet�de�toegepaste�terugvorderingschaal kunnen

24

inzien.

In�de�praktijk�blijkt�dat�bij�de�berekening�van�de�onderhoudsplichtige�bijdrage,�geen eenvormigheid bestaat tussen de verschillende OCMW’s. Er zijn 3 mogelijke benaderingen te onderscheiden:• De bijdrage wordt berekend aan de hand van het gezamenlijk belastbaar

inkomen.• De bijdrage wordt berekend aan de hand van het netto inkomen.• De�onderhoudsplichtigen�betalen�het�volledige�kindsdeel, ongeacht de

grootte�van�het�inkomen.

4.4.4 Is de onderhoudsplicht fiscaal aftrekbaar?Ja. Onderhoudsgelden zijn voor 80% van het kindsdeel aftrekbaar als� zij� op� regelmatige� basis� gestort� worden.� Hiervoor� moet� u�een� attest� van� het� OCMW� bij� de� belastingsaangifte� voegen.

4.4.5 Kan ik als onderhoudsplichtige in beroep gaan tegen mijn onderhoudsplicht?De� onderhoudsplichtigen� dienen� steeds� op� de� hoogte� gebracht� te� worden�van de grootte en de berekeningswijze van de door hen te betalen bijdragen.

Als� de� onderhoudsplichtigen� niet� akkoord� gaan� met� het� vastgestelde�bedrag, volstaat het om gewoon niet te betalen. Bij een dergelijke weigering van betaling zal het OCMW zich als schuldeiser tot de rechtbank moeten wenden om betaling te verkrijgen.In de eerste plaats moet het OCMW echter een schikking in der minne nastreven. Het OCMW kan daarvoor een voorstel doen. Het staat de� onderhoudsplichtigen� dan� vrij� dat� voorstel� te� aanvaarden� of� niet.Als er geen akkoord bereikt wordt, kan het OCMW of de familie tot een rechtsvordering overgaan. In principe is de arbeidsrechter bevoegd.

4.5 Hoeveel zakgeld houdt u over?

Vooraleer het OCMW een tussenkomst verleent, moet u eerst uw eigen middelen aanspreken.U�hoeft�echter�niet�alles�af�te�staan,�u�hebt�recht�op�zakgeld.�Anders�zou�er�immers niets meer overblijven voor uw persoonlijke uitgaven.

25

De wetgeving biedt u een bedrag van minimaal 1.097,10 euro/jaar of 91,42/maand� (1/12/2014).� Dit� bedrag� wordt�geïndexeerd� samen� met� het� leefloon.Giften van�niet-onderhoudsplichtigen�(vrienden,�kennissen, broers of zussen) moet u ook niet afstaan.

4.6. Welk OCMW is bevoegd?

Als u een beroep wilt doen op een OCMW om de kosten voor uw WZC te betalen, dan is dat het OCMW van uw woonplaats.Ook als u verhuist naar een WZC in een andere gemeente,�blijft�het�OCMW�van�uw�eigen�gemeente bevoegd.

4.7 Wat gebeurt er met de eigendommen als het OCMW tussenbeide moet komen?

Stel dat u eigendommen bezit en ook een beroep doet op het OCMW om uw kosten voor het WZC te betalen. In dat geval moet u aan uw OCMW melden dat u eigendommen bezit.

Doorgaans zal het OCMW een hypothecaire inschrijving nemen op de eigendommen. Zo waarborgt het OCMW de terugbetaling van de eventuele tussenkomst die het verleent voor uw opvang in een WZC.� Het� geeft� het� OCMW� met� andere� woorden� de� zekerheid� dat� de�verblijfkosten� of� althans� een� gedeelte� ervan,� terugbetaald� zullen� worden.

Het�OCMW�hoeft�voor�de�hypothecaire�inschrijving�geen toestemming te krijgen van u.

Door die hypothecaire inschrijving kunt u uw eigendom niet verkopen zonder medeweten van de ontvanger van het OCMW. De kosten die een hypothecaire inschrijving met zich meebrengt, vallen ten laste van het OCMW.

Het� OCMW� kan� tijdens� uw� verblijf� in� een� instelling,� uw� huis� of�

26

eigendom niet in bezit nemen tenzij u dat zelf toestaat. D.w.z. dat het OCMW u niet kan dwingen uw huis te verkopen of te verhuren. In de� praktijk� zien� we� nochtans� dat� een� aantal� OCMW’s� verplichten� tot�verhuren� terwijl� andere� aandringen� en/of� verplichten� tot� verkoop.

Verhuurt u vrijwillig uw huis, dan worden de huurgelden beschouwd als maandelijkse inkomsten. Ze moeten dus gebruikt worden voor de betaling van� de� verblijfkosten.� Als� uw� inkomen� ontoereikend� is,� zal� het� OCMW� -�met het oog op het behoud van het patrimonium - moeten instaan voor de� betaling� van� grondbelastingen,� herstellingswerken,� etc.� Bij� een� latere�verkoop van de eigendom kunnen die kosten in rekening gebracht worden.

Als u de eigendom wenst te verkopen, zal het OCMW aanspraak maken op het� gedeelte� van� de� opbrengst� waarin� u� gerechtigd� bent.� Bent� u� eigenaar�van het hele pand, dan zal het OCMW zijn rechten doen gelden op de volledige� verkoopopbrengst.� Heeft� u� kinderen� die� mede-eigenaar� zijn,�dan kan het OCMW nooit beslag leggen op het gedeelte van uw kinderen.

In geval van verkoop verliest u normaliter wel uw tegemoetkomingen van de Federale overheidsdienst sociale zaken (FODSZ)!

4.8 Kan het OCMW het geld terugvorderen van een eigendom dat u hebt verkocht voor uw WZC-opname?

Als� u� een� eigendom� verkocht� heeft� vóór� u� in� het� WZC� bent� opgenomen,�dan hangt het ervan af hoe lang dat geleden is: binnen de 5 jaar voor de opnameaanvraag of langer (meer dan 5 jaar) geleden.

4.8.1 Verkoop binnen vijf jaar voor aanvraag tot opname

In�dat�geval�kan�het�OCMW�geld�terugvorderen�van�de�onderhoudsplichtigen.�Dat kan als uit het onderzoek zou blijken:• dat uw patrimonium de laatste 5 jaar vóór de

opname in belangrijke mate is verminderd;• én als er een redelijk vermoeden bestaat

dat het OCMW erdoor schade lijdt en de onderhoudsplichtigen�er�voordeel�uit�gehaald�hebben.

27

4.8.2 Verkoop meer dan 5 jaar vóór opnameEen�terugvordering�is�wettelijk�gezien�niet�meer�mogelijk.Toch gaan een aantal OCMW’s in dergelijke gevallen over tot een gehele of gedeeltelijke terugvordering van de verkoopopbrengst.Het kan ook zijn dat ze weigeren tussenbeide te komen in de kosten voor het woon- en zorgcentrum.

4.9 Kan het OCMW u verplichten van WZC te veranderen?

De�woonzorgcentra�in�Vlaanderen�kunnen�door�3�verschillende�instanties�beheerd worden:• door een openbaar bestuur (meestal een OCMW, uitzonderlijk een

gemeente);• door een vzw;• door�een�vennootschap�of�particulier�persoon�(privé).

In principe kunt u naar het WZC van uw keuze gaan.Doet u een beroep op een OCMW om uw WZC te betalen, dan spelen er echter 3 criteria mee bij de keuze van uw WZC of overplaatsing naar een WZC:

1. Ten eerste is er de mate van zich thuis voelen, het geïntegreerd zijn in een WZC. Een�WZC�is�geen�tijdelijke�verblijfplaats�zoals�een�ziekenhuis,�maar�een�echte�thuis. Een gedwongen verhuis betekent het loslaten van bekenden, van een leefpatroon,�terug�aanpassen�aan�een�nieuwe�situatie.�Het�is�duidelijk�dat�dit�bij�de�hoogbejaarde�bewoner�een�ernstige�emotionele�schok�kan�teweeg�brengen.

2. Een tweede criterium is de kostprijs. Het verschil in kostprijs kan zeer aanzienlijk� zijn� tussen�het�WZC�waar�u�als�oudere�verblijft�of�wilt� verblijven�en andere woonzorgcentra, waaronder dat van het OCMW. Het is aan het OCMW�om� dan� uit� te�maken� hoe� sterk� de� sociale� en� emotionele� gevolgen�bij� een� overplaatsing� doorwegen� tegenover� de� financiële� consequenties.

3.� Een� derde� overweging� betreft� de� geschiktheid van het WZC, vooral gelet op de gezondheid, de graad van zorgbehoevendheid en� de� zorgomkadering� die� u� als� oudere� nodig� heeft.

28

De meeste OCMW’s kiezen dan ook voor een tussenoplossing. Het OCMW zoekt dan naar een evenwicht tussen de woonwensen van de bewoner en het kostenplaatje. Dat wordt bereikt door de tussenkomst in de dagprijs te begrenzen tot bijvoorbeeld de dagprijs in de eigen instelling, de gemiddelde dagprijs gangbaar in de streek of tot een bepaald concreet bedrag.

Tegen een beslissing van een OCMW aangaande steunverlening kunt u binnen de maand bij de arbeidsrechtbank in beroep gaan. De mogelijkheid tot beroep en de concrete procedure hiertoe dienen normaliter vermeld te zijn in de brief van het OCMW waarin de beslissing meegedeeld wordt.

4.10 Als u niet meer in staat bent uw eigen gelden te beheren

4.10.1 De buitengerechtelijke bescherming of gevolmachtigde vertegenwoordigerHet kan gebeuren dat een zwaar zorgbehoevende of dementerende bewoner niet meer in staat is zijn eigen middelen te beheren. Daarom is het aangewezen dat u vóór uw opname�een�gevolmachtigde�vertegenwoordiger�aanduidt.�Het�is�in�elk�geval�belangrijk�dat�u�daar�tijdig�ernstig�over�nadenkt.�Blijft� u� gespaard� van� dementie,� dan� heeft�u� die� gevolmachtigde� niet� nodig.

AanstellingEen�gevolmachtigde�vertegenwoordiger�kiest�u�door�een�vertrouwenspersoon�schriftelijk�aan�te�duiden�en�deze�te�bekleden�met�een�lastgeving.

Een�lastgeving�is�een�schriftelijk�contract�waarbij�een�persoon,�genaamd�lastgever (de oudere) aan een ander persoon, genaamd lasthebber (de vertrouwenspersoon),�de�opdracht�geeft�in�zijn�naam�één�of�meer�juridische�handelingen te stellen.

Op�het�ogenblik�dat�u�iemand�een�volmacht�geeft,�moet�u�nog�steeds�wilsbekwaam zijn. U kan ervoor kiezen om deze lastgeving onmiddellijk te laten ingaan of pas op het ogenblik dat uw wilsongeschikt bent geworden.

Deze lastgeving moet geregistreerd worden in het centraal register van lastgevingsovereenkomsten�via�de�griffie�van�het�vredegerecht�of�de�notaris.

TakenZo’n�contract�geeft�de�lasthebber�het�recht�om�in�naam�van�uzelf�uw�

29

pensioen te innen, huuropbrengsten te ontvangen, enz.

De lasthebber kan de goederen van de oudere niet verkopen. Het recht om goederen te verkopen wordt beschikkingsrecht genoemd. In de lastgeving moet het beschikkingsrecht van de lasthebber over meubilair, roerende� goederen� (effecten,� kasbons� ...)� uitdrukkelijk� bepaald� worden.

Als de oudere een of meerdere huizen bezit,�is�een�notariële�akte�vereist�om�aan de lasthebber het beschikkingsrecht te verlenen over de onroerende goederen.� De� lastgeving� kan� door� de� oudere� altijd� ingetrokken� wordenzonder� dat� hij� daarvoor� verantwoording� moet� afleggen.

De buitengerechterlijke bescherming kan alleen voor het beheer van de goederen. Zodra er bescherming nodig is die de persoon raakt, dringt gerechtelijke bescherming zich op.

4.10.2 De rechterlijke bescherming of bewindvoeringAls� u� zelf� geen� gevolmachtigde� vertegenwoordiger� heeft� aangeduid�of wanneer de buitengerechterlijke bescherming niet (meer) volstaat, kan de vrederechter een bewindvoerder aanstellen.

Op dit ogenblik is de wet van 17 maart 2013 van toepassing. Dat is de wet over de bescherming van de persoon en goederen die door hun lichaams- of geestestoestand geheel of gedeeltelijk onbekwaam zijn (te beheren). Hieronder vallen o.a. dementerende ouderen die in een woon- en zorgcentrum verblijven.

AanstellingIndien u weet wie u later wenst als bewindvoerder kan u dit laten vastleggen in een verklaring van voorkeur. De vrederechter zal in principe uw keuze volgen bij de aanstelling van de bewindvoerder. Deze verklaring moet geregistreerd worden in het centraal register van� verklaringen� via� de� griffie� van� het� vredegerecht� of� de� notaris.

Iedere belanghebbende, woonzorgcentrumdirecteur, familie of andere persoon die een bescherming van de belangen van personen beoogt, kan bij de vrederechter de aanwijzing van een voorlopige bewindvoerder aanvragen. Ook de te beschermen persoon zelf kan een dergelijk verzoek indienen. De territoriaal bevoegde�vrederechter�is�die�van�de�“verblijfplaats”�van�de�te�beschermen�persoon.

De procedure wordt ingeleid met een verzoekschrift. Dat moet ondertekend

30

worden� door� de� indiener� of� zijn� advocaat.� Bij� het� verzoekschrift� moet�onder meer een attest van woonst en een geneeskundig verslag toegevoegd worden. Dit mag ten hoogste 15 dagen oud zijn en beschrijft� de� gezondheidstoestand� van� de� te� beschermen� persoon.De wet voorziet dat bij voorkeur een familielid wordt aangeduid om deze taak op zich te nemen. Wanneer dit niet mogelijk of aangewezen is, kan ook een advocaat of notaris aangesteld worden.

TakenDe� voorlopige� bewindvoerder� heeft� tot� taak� te� waken� over� de�goederen (beheer van het patrimonium) en de persoonlijke rechten (beslissingsrecht; bijv. keuze van verblijfplaats) van de beschermde persoon.

De vrederechter bepaalt, rekening houdend met de aard en de samenstelling van het patrimonium, evenals met de gezondheidstoestand van de beschermde persoon, de omvang van de bevoegdheden van de voorlopige bewindvoerder.

Mits�bijzondere�machtiging�van�de�vrederechter,�kan�de�bewindvoerder�een�reeks handelingen stellen:• de roerende en onroerende goederen van de beschermde persoon

beheren;• leningen aangaan en hypotheken toestaan;• een nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving aanvaarden of

verwerpen• een schenking of een legaat aanvaarden;• een pachtovereenkomst of een handelshuurovereenkomst sluiten;• een dading aangaan.

Jaarlijks en op het einde van zijn mandaat moet de voorlopige bewindvoerder rekenschap geven van zijn beheer aan de vrederechter én aan de beschermde persoon, behalve indien de gezondheidstoestand van die laatste het niet toelaat.

De vrederechter kan aan de voorlopige bewindvoerder, bij een gemotiveerde� beslissing,� een� vergoeding� toekennen,� waarvan� het� bedrag�niet hoger mag zijn dan 3% van de inkomsten van de beschermde persoon.

Meer informatieMeer�informatie�is�te�vinden�in�volgende�brochure:�“Hoe jezelf en je vermogen beschermen wanneer je het zelf niet (meer) alleen kan?“ te verkrijgen bij: Koning�Boudewijnstichting,�T.�02�511�1840��of�op�de�website:�www.kbs-frb.be.

31

5. ONGERUST IN EEN WOON- EN ZORGCENTRUM

Wanneer� u� vragen� heeft� over� bepaalde� voorvallen� in� een� woon-�en zorgcentrum adviseren we u eerst contact op te nemen met de hoofdverpleegkundige�en/of�directie�van�de�instelling.�In�de�meeste�gevallen�leidt� een� constructief� en� verhelderend� gesprek� in� adequate� oplossingen.

In�de�andere�gevallen�kan�u�ook�terecht�bij�onderstaande�instanties�voor�advies en ondersteuning:

5.1 De Woonzorglijn

Bij de Woonzorglijn kunt u terecht met al uw vragen en klachten over ouderenzorgvoorzieningen.U kunt de Woonzorglijn bereiken op het nummer 078 15 25 25. De Woonzorglijn is elke werkdag telefonisch bereikbaar van 9.00 tot 12.00 uur.U kunt ook een e-mail sturen naar: woonzorglijn@zorg-en-gezondheid.beMeer�informatie�op:�www.woonzorglijn.be

5.2 Hulplijn 1712

1712�is�een�gratis�hulplijn�voor�elke�burger�die�vragen�heeft�over�geweld, misbruik en kinder- en oudermishandeling.1712 is er voor jou: kind, jongere, volwassene en oudere.1712 is er voor elke vraag over elke vorm van geweld of misbruik. Niet alleen lichamelijk geweld. Ook psychisch, economisch of seksueel geweld.1712�is�er�voor�slachtoffer�en�dader,�jongen�en�meisje,�man�en�vrouw,�homo�en hetero.Bereikbaar: elke werkdag, telefonisch van maandag tot vrijdag, van 9 tot 17 uur�en�24/24�via�www.1712.be

32

BIJLAGE: DE KATZ-SCHAAL

33

BIJLAGE: CHECKLIST

Waarmee kunt u het best rekening houden om een beeld van het WZC te krijgen? Neem deze lijst mee zodat u onmiddellijk kan aankruisen of�u�iets�positief�of�negatief�vond.

Lijst vragen en aandachtspunten Positief Negatief

1. Vragen over prijs + -Prijs per dag?

Welke supplementen worden aangerekend en hoeveel bedragen deze:

• kinesist, logopedist

• sondevoeding

• incontinentiemateriaal�(verplicht�inbegrepen in de dagprijs)

• persoonlijke was

• kapper/�Pedicure

• verzekering burgerlijke aansprakelijkheid (verplicht inbegrepen in de dagprijs)

• aansluiting�van�TV,�kabel,�internet,�…

Is�er�een�proeftermijn�voorzien?�(wettelijk�verplicht)

Wordt er een voorschot gevraagd?

Hoe wordt het voorschot verrekend?

Wordt er een waarborg gevraagd?

Staat de waarborg op een speciale rekening?�(wettelijk�verplicht)

34

Wordt�er�bij�afwezigheid�(hospitalisatie,�vakantie,�…)�een�korting�op�de�dagprijs�toegekend,�hoeveel�bedraagt�deze�korting?

Hoeveel dagen worden nog aangerekend na overlijden?

2. Inrichting en meubilair + -Kunnen er eigen meubels worden meegebracht?

Mag er iets opgehangen worden in de kamer?

Is het meubilair aangepast aan zorgbehoevende ouderen?

Is�er�een�telefoon-�/�internetaansluiting�voorzien?

Is er een aangepast bad voorzien?

Hoe vaak wordt er gepoetst?

3. Maaltijden + -Is er keuzemogelijkheid bij middag- en avondmaal?

Is er keuze om in de kamer of in het restaurant�de�maaltijden�te�gebruiken?

Is�er�’s�namiddag�een�koffieronde?

Wordt er voor het slapengaan nog een drankje aangeboden?

4. Verzorging + -Wordt er rekening gehouden met de gewoontes van de bewoner: uur van opstaan,�slapen�gaan,�maaltijden?

Welke zorgen worden geboden?

Hoeveel personeelsleden zijn er ’s nachts aanwezig? Zijn dit verpleeg- of zorgkundigen?

35

Wordt�er�met�specifieke�afdelingen�gewerkt? Bvb. voor dementerenden

Welke�kwaliteit�van�incontinentiemateriaal�wordt er gebruikt? Hoe vaak wordt dit ververst? Krijgt iedereen hetzelfde materiaal of�wordt�er�gekeken�naar�specifieke�noden?

5. Animatie + -Welke�animatie,�uitstappen,�activiteiten�worden er georganiseerd?

Is er een cafetaria, tuin, internetruimte, hobbykamer,�kapsalon,�…

Functioneert�er�een�participatieraad/�gebruikersraad�(wettelijk�verplicht)?

6. Vrijheid + -Mag ik het rusthuis verlaten?

Kan ik mijn huisarts zelf kiezen?

Kan ik mijn kinesist, kapster en pedicure zelf kiezen?

Is er mogelijkheid tot beleving van de eigen filosofische,�godsdienstige�en�politieke�overtuiging en in welke mate?

Kan ik vrij en op elk moment bezoek ontvangen?

Bij wie kan ik terecht bij vragen en klachten?

7. Algemeen + -Vraag�een�huishoudelijk�reglement�/interne�afsprakennota en een overeen komst om thuis te lezen. Observeer hoe men reageert op uw concrete vragen en beslis voor uzelf of u voldoende duidelijke antwoorden gekregen�heeft.

36

Vraag een rondleiding in het rusthuis: let op netheid, frisheid en sfeer. Wordt u gegroet door het personeel?

Let�op�de�houding�van�de�directie,�het�personeel: wordt er op de deur geklopt alvorens het binnengaan van de kamer, hoe worden de bewoners aangesproken?

Krijgt u een duidelijk antwoord op uw vragen of wordt u afgewimpeld?

Heldere, eenvoudige, directe en concrete antwoorden�zijn�een�posi�tieve�indicatie.�Rond de pot draaien, algemeenheden, wrevel�en�te�weinig�tijd�zijn�negatieve�indicaties

37

CONTACT EN OPENINGSUREN

De dienst patiëntenbegeleiding bevindt zich op A0.

Bereikbaar: iedere werkdag van 9.00 tot 16.00 uur

T. 012 39 61 11

E-mail: patientenbegeleiding@azvesalius.be

www.azvesalius.be/patiëntenbegeleiding

38

NOTITIES

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

BR-011

53-NL,�7�fe

brua

ri�20

20Hazelereik 51 • 3700 Tongeren • 012 39 61 11 Hospitaalstraat 15 • 3740 Bilzen • 012 39 61 11

www.facebook.com/azVesaliuswww.twitter.com/az_Vesalius

www.azvesalius.be