Onder redactie van

Pieter d’HoineBart Engelen

VAN FILMNAARFILOSOFIE

DEN

KB

EELD

EN

DEN

KB

EELD

EN Eenfi losofi sche

fi lmreeksOKTOBER 2008 – APRIL 2009

Film bedwelmt. In het duister van de fi lmzaal lijkt alles erop gericht het denken tot stilstand te laten komen. De beelden denken wel voor jou. Op het eerste gezicht is de relatie tussen fi lm en fi losofi e dan ook allerminst evi-dent.

Toch is fi lm een enorm dankbaar medium om fi losofi sche problemen te ensceneren voor een groot publiek. Of om precies de beperkingen te tonen van wijsgerige theorieën over mens, wereld en maatschappij.

Heel wat fi lmmakers gaan zelfbewust de confrontatie met de grote denkers aan. Omgekeerd geniet het medium fi lm de laatste decennia ook een toenemende belangstelling vanuit fi losofi sche hoek.

Denkbeelden wil aan de hand van tien fi lmklassiekers een staalkaart bieden van de hedendaagse fi losofi e. Elke fi lm wordt op een toegankelijke wijze ingeleid door een vakfi losoof. Een must voor de fi lmliefhebber die actief op zoek gaat naar meer. En een uitgelezen kans voor ieder-een die op een aangename manier wil kennismaken met de fi losofi e.

In aansluiting bij deze fi lmreeks stelden Pieter d’Hoine en Bart Engelen het boek Denkbeelden. Van fi lm naar fi losofi e samen. Het boek, waar zowel jonge onderzoekers als geves-tigde fi losofen uit Vlaanderen en Nederland aan meewerkten, verschijnt in januari 2009 bij Uitgeverij Pelckmans (Kapellen) en zal tijdens de fi lmreeks te koop aangeboden worden.

Voor meer informatie over het boek of voor bestellingen kan u contact opnemen met de uitgeverij via de website www.pelckmans.be of via het mailadres uitgeverij@pelckmans.be.

Van fi lm naar fi losofi e…Denkbeelden: het boek Programmaoverzicht

Contact: Bart.Engelen@econ.kuleuven.be / Pieter.dHoine@hiw.kuleuven.beV.u.: Bart Engelen, Naamsestraat 69, 3000 Leuven

Het FilmhuisCultuurcentrum Mechelen• Minderbroedersgang 5• 2800 Mechelenfi lmhuis_mechelen@hotmail.com• http://fi lmhuis.4d.be• tickets 5 euro / 3,5 euro (leden)•

Cinema ZedKunstencentrum Stuk• Naamsestraat 96, 3000 Leuven• 016/320.300info@cinemazed.be• tickets 5,5 euro • en diverse kortingenwww.cinemazed.be•

Een organisatie van:

In samenwerking met:

Met de steun van:Commissie Cultuur (KU Leuven) Voor meer info over Denkbeelden:

www.hiw.kuleuven.be/denkbeelden

Cinema Zed Filmhuis

Il conformista (Bernardo Bertolucci, 1970) 29/10: 19u1503/11: 22u30*

02/12: 20u

De Spiegel (Andrej Tarkovski, 1975) 12/11: 19u1517/11: 22u30*

Crimes and Misdemeanors (Woody Allen, 1989) 26/11: 19u1508/12: 22u30*

07/04 : 20u

Rashômon (Akira Kurosawa, 1950) 10/12: 19u1515/12: 22u30*

06/01: 20u

Ordet (Carl Theodor Dreyer, 1955) 17/12: 19u1522/12: 22u30*

Le Feu Follet (Louis Malle, 1963) 14/01: 19u1519/01: 22u30*

Metropolis (Fritz Lang, 1927) 28/01: 19u1502/02: 22u30*

Vertigo (Alfred Hitchcock, 1958) 11/02: 19u1516/02: 22u30*

03/02: 20u

Night of the Living Dead (George A. Romero, 1968) 18/02: 19u1523/02: 22u30*

03/03: 20u

Morte a Venezia (Luchino Visconti, 1971) 25/02: 19u1502/03: 22u30*

De fi losofi sche inleidingen bij de fi lms zijn vrij toegankelijk en beginnen om 19u15 in Cinema Zed en om 20u in Het Filmhuis. Wie alleen de fi lm wil zien, sluit aan om 20u in Cinema Zed en om 20u30 in Het Filmhuis. Na de fi lm blijft de spreker beschikbaar voor een informele fi losofi sche babbel in de bar.

* zonder fi losofi sche inleiding

F_2008 Denkbeelden A5 8 blz.indd 1F_2008 Denkbeelden A5 8 blz.indd 1 24-10-2008 09:57:1624-10-2008 09:57:16

Il ConformistaBernardo Bertolucci, 1970

wo 29/10 om 20u in Cinema Zed met voor-• afgaande inleiding om 19u15ma 3/11 om 22u30 in Cinema Zed• di 2/12 om 20u30 in Het Filmhuis met voor-• afgaande inleiding om 20u

Italië, 1938. Marcello Clerici, een afge-stofte dertiger in loondienst van Musso-lini’s geheime politie, huwt een beval-lig burgermeisje. De huwelijksreis naar Parijs is opgezet als dekmantel voor een clandestiene operatie. Die confronteert Marcello met zijn onverwerkt verleden, zijn gratuite conformisme… en zichzelf.

Zijn en schijnDoor Dr. Pieter d’Hoine (KU Leuven)

Verwondering is volgens Plato het begin van alle fi losofi e. Het is de gronderva-ring van de fi losoof dat wat we in het alledaagse leven vanzelfsprekend vin-den bij nader inzien allerminst evident is. Il conformista biedt een uitgelezen kans om deze gedachte toe te lichten.

Night of the Living DeadGeorge A. Romero, 1968

wo 18/02 om 20u in Cinema Zed met voor-• afgaande inleiding om 19u15 door Rudi Viskerma 23/02 om 22u30 in Cinema Zed• di 03/03 om 20u30 in Het Filmhuis met • voorafgaande inleiding om 20u door Filips Defoort

Als gevolg van een vreemde atmosferi-sche straling komen de doden van een kerkhof weer tot leven en veranderen in mensenetende monsters. Het belooft een lange, slapeloze nacht te worden…

De lachende derde. Over de ongrijpbaarheid van de doodDoor Prof. Dr. Rudi Visker (KU Leuven)

Sinds Romero zijn de doden niet zomaar dood. Leert dit ons iets over wat, of juister waar de dood is in onze samen-leving? En hoe moeten we de horror die een fi lm als deze opwekt fi losofi sch duiden?

Angst voor de doodDoor Drs. Filips Defoort (KU Leuven)

Aanvankelijk wilde Romero vleeseten-de aliens loslaten op de protagonisten van de fi lm. Doden die verrijzen wer-den uiteindelijk nog schrikwekkender bevonden. Waarom vrezen we ‘levende doden’? En vanwaar onze angst voor de dood?

Morte a VeneziaLuchino Visconti, 1971

wo 25/02 om 20u in Cinema Zed met voor-• afgaande inleiding om 19u15ma 02/03 om 22u30 in Cinema Zed•

Op vakantie in Venetië geraakt compo-nist Gustav von Aschenbach in de ban van de zinnelijke schoonheid van de jonge knaap Tadzio. Het schoonheids-ideaal dat de jongen verpersoonlijkt staat in schril contrast met Aschen-bach’s innerlijke onrust en de dodelijke pestepidemie die de stad teistert.

Muziek en betekenisDoor Dra. Marlies De Munck (KU Leuven)

Het lijkt niet onzinnig te beweren dat muziek betekenisvol kan zijn. Door velen wordt muziek zelfs beschouwd als het expressieve medium bij uitstek. Maar wat wordt er dan precies uitgedrukt in en door muziek? Over welk soort beteke-nis hebben we het dan?

De Spiegel [Zerkalo]Andrej Tarkovski, 1975

wo 12/11 om 20u in Cinema Zed • met voorafgaande inleiding om 19u15ma 17/11 om 22u30 in Cinema Zed•

De Spiegel vertelt het verhaal van de moeilijke jeugd van Alexei, een jongen die opgroeit in het Rusland van voor, tijdens en na Wereldoorlog II. In dit auto-biografi sch meesterwerk weeft Tarkovs-ki een net van persoonlijke reminiscen-ties, historische beelden en poëtische evocaties.

Het schone en het wareDoor Dr. Stéphane Symons (KU Leuven)

Op welke manier verhouden het schone, het ware en het goede zich tot elkaar? Vormt de schoonheid van waarneem-bare objecten een opstap naar de intel-ligibele schoonheid van de Ideeën of verwijdert ze ons daarentegen van de waarheid?

Crimes and MisdemeanorsWoody Allen, 1989

wo 26/11 om 20u in Cinema Zed met voor-• afgaande inleiding om 19u15 door Herman De Dijnma 08/12 om 20u30 in Cinema Zed• di 07/04 om 20u30 in Het Filmhuis met voor-• afgaande inleiding om 20u door Katrien Schaubroeck

Een welgesteld tandarts-specialist laat zijn maîtresse vermoorden om zijn gezin en zijn faam te vrijwaren. Een documen-tairemaker moet om den brode een fi lm-portret maken van een egocentrische en leeghoofdige TV-producer. Er lijkt geen rechtvaardigheid in de wereld noch tegenover het erge kwaad, noch tegen-over de kleine immoraliteit.

De kwetsbaarheid van de ethiekDoor Prof. Dr. Herman De Dijn (KU Leuven)

Is er een hellend vlak dat van kleine ver-grijpen en halfslachtige attitudes leidt naar grove misdaden? Heeft ethiek nood aan een objectief fundament, zoals een alziende God? We kijken hoe de persona-ges in de fi lm omgaan met schuld en met het ongestraft blijven van het kwaad.

Vrijheid en verantwoordelijkheidDoor Dr. Katrien Schaubroeck (KU Leuven)

Zijn mensen nog verantwoordelijk voor hun daden wanneer ze niet de keuze heb-ben om anders te handelen dan ze doen? Vrijheid lijkt een noodzakelijke voorwaar-de voor verantwoordelijkheid. Maar om welk soort vrijheid gaat het en hoe groot moet die vrijheid dan zijn?

VertigoAlfred Hitchcock, 1958

wo 11/02 om 20u in Cinema Zed met voor-• afgaande inleiding om 19u15 door Arnold Burmsma 16/02 om 22u30 in Cinema Zed• di 03/02 om 20u30 in Het Filmhuis met voor-• afgaande inleiding om 20u door Jens De Vleminck

Politieagent John ‘Scottie’ Ferguson gaat vervroegd met pensioen omwille van hoogtevrees. Op vraag van een oude schoolvriend schaduwt hij diens vrouw Madeleine. Ze lijkt geobsedeerd door haar verleden. Scottie raakt op zijn beurt ziekelijk geobsedeerd door Madeleine…

Zelfbewustzijn en persoonsidentiteitDoor Prof. Dr. Arnold Burms (KU Leuven)

Wat trekt ons precies aan in de ander wanneer we een betekenisvolle relatie tot hem of haar aangaan? En hoeveel veran-dering mag iemand ondergaan alvorens we onze interesse in die persoon verlie-zen? Een antwoord op deze vragen ver-schaft inzicht in het fi losofi sche probleem van de persoonsidentiteit.

De slaap van de redeDoor Drs. Jens De Vleminck (KU Leuven)

Zijn we als mens werkelijk een rationeel dier dat heer en meester is over eigen denken en handelen? Of worden we – meer dan we zelf durven vermoeden – bepaald door onbewuste drijfveren en duistere verlangens?

RashômonAkira Kurosawa, 1950

wo 10/12 om 20u in Cinema Zed • met voorafgaande inleiding om 19u15ma 15/12 om 22u30 in Cinema Zed• di 06/01 om 20u30 in Het Filmhuis • met voorafgaande inleiding om 20u

Ergens in het Japan van de twaalfde eeuw worden een samoerai en zijn vrouw aangevallen door de notoire bandiet Tajomaru. De samoerai sterft en Tajoma-ru wordt voor het gerecht gedaagd. De verschillende getuigenissen lopen echter zodanig uiteen dat niets nog zeker lijkt…

Waarheid en relativismeDoor Dr. Bart Engelen (KU Leuven)

Kunnen we ooit zeker zijn dat de wereld werkelijk is zoals we hem denken te kennen? In welke mate is onze kennis gekleurd door de bril waarmee we naar de werkelijkheid kijken?

Le Feu FolletLouis Malle, 1963

wo 14/01 om 20u in Cinema Zed met vooraf-• gaande inleiding om 19u15ma 19/01 om 22u30 in Cinema Zed•

Alain Leroy worstelt met een alcohol-probleem en een toenemend gevoel van vervreemding. Hij besluit enkele oude vrienden op te zoeken, maar het is maar de vraag of dit de wanhoop wegneemt dan wel aanwakkert.

Film en fi losofi eDoor Dr. Hans Maes (University of Kent)

De afgelopen decennia groeit de inte-resse van vakfi losofen in fi lm van dag tot dag. Vanwaar deze plotse belangstelling? En op welke manier kunnen fi lms fi loso-fi sch relevant zijn? Met deze lezing leidt Hans Maes in tot de ‘fi losofi e van de fi lm’.

Het Woord [Ordet]Carl Theodor Dreyer, 1955

wo 17/12 om 20u in Cinema Zed met vooraf-• gaande inleiding om 19u15ma 22/1 om 22u30 in Cinema Zed•

Johannes, een theologiestudent die door de studie van Kierkegaard krankzinnig is geworden en zich identifi ceert met Jezus, volbrengt een mirakel. Gesteund door het geloof en het vertrouwen van twee kinde-ren, wekt hij hun in het kinderbed gestor-ven moeder weer tot leven.

Geloof en vertrouwenDoor Prof. Dr. Paul Cruysberghs (KU Leuven)

Ordet behandelt een schijnbaar volstrekt achterhaalde problematiek. Wie gelooft nog in wonderen? En toch blijft de fi lm ons ontroeren. Wat gaat er schuil achter de absurditeit van een mirakel? Wat bete-kent geloven in een wereld waarin geen plaats meer is voor God?

MetropolisFritz Lang, 1927

wo 28/01 om 20u in Cinema Zed met vooraf-• gaande inleiding om 19u15ma 02/02 om 22u30 in Cinema Zed•

In de futuristische stad Metropolis leven arbeiders en rijken strikt gescheiden van elkaar. Door toedoen van de mooie Maria wordt Freder, de zoon van de burgemees-ter, zich bewust van het vreselijke lot dat de arbeiders treft. Hij besluit hen te hel-pen…

Vrijheid, gelijkheid en broederschapDoor Dr. Thomas Nys (Universiteit van Amsterdam)

Welke waarden zijn belangrijk bij het organiseren van een moderne samenle-ving? En hoe kunnen we deze waarden met elkaar verzoenen?

F_2008 Denkbeelden A5 8 blz.indd 2F_2008 Denkbeelden A5 8 blz.indd 2 24-10-2008 09:57:2224-10-2008 09:57:22

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 150 /GrayImageMinResolutionPolicy /Warning /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 550 /MonoImageMinResolutionPolicy /Warning /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 2400 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /PDFX1a:2001 ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError false /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox false /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (Europe ISO Coated FOGRA27) /PDFXOutputConditionIdentifier (FOGRA27) /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName (http://www.color.org) /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice