Een geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding waarbij de leerkracht er toe doet

Workshop Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 – Gent

Karen Jacobs, Universiteit Antwerpen

1

Inhoud

1. De SEG-vragenlijst

WERKMOMENT 1

2. Waarom socio-emotionele leerlingenbegeleiding?

3. Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: de leerkracht centraal

BESPREKING/DISCUSSIE 1

WERKMOMENT 2

4. Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: ondersteuning op school

BESPREKING/DISCUSSIE 2

Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding

1. De socio-Emotionele Geïntegreerde leerlingenbegeleiding (SEG) vragenlijst

3

SEG-Vragenlijst

• Ontwikkeld obv theorie, andere instrumenten, focusgroepgesprekken

• 3 delen

• 73 vragen

• Variant directie 72 vragen

4

SEG-Vragenlijst

• Deel 1: coördinatie en organisatie op school

- Rol & visie van de directie (7 vragen)

- Schoolklimaat (12 vragen)

- Schoolvisie (7 vragen)

- Zorgstructuren en –procedures (4 vragen)

5

SEG-Vragenlijst

• Deel 1: coördinatie en organisatie op school

- Rol & visie van de directie (7 vragen)

- Schoolklimaat (12 vragen)

- Schoolvisie (7 vragen)

- Zorgstructuren en –procedures (4 vragen)

6

SEG-Vragenlijst

• Deel 2: Ondersteuning van het leerkrachtenteam

- Professionalisering (6 vragen)

- Communicatie tussen leerkrachten (3 vragen)

- Schoolinterne samenwerking (9 vragen)

- Schoolexterne samenwerking (4 vragen)

- Communicatie met ouders (3 vragen)

7

SEG-Vragenlijst

• Deel 2: Ondersteuning van het leerkrachtenteam

- Professionalisering (6 vragen)

- Communicatie tussen leerkrachten (3 vragen)

- Schoolinterne samenwerking (9 vragen)

- Schoolexterne samenwerking (4 vragen)

- Communicatie met ouders (3 vragen)

8

SEG-Vragenlijst

• Deel 3: Begeleiding door de leerkracht

- Enge taakopvatting (6 vragen)

- Ruime taakopvatting (4 vragen)

- Handelingsbekwaamheid (8 vragen)

9

SEG-Vragenlijst

• Deel 3: Begeleiding door de leerkracht

- Enge taakopvatting (6 vragen)

- Ruime taakopvatting (4 vragen)

- Handelingsbekwaamheid (8 vragen)

werkmoment 1

Invullen SEG-vragenlijst deel 3:

• Taakopvatting deel 1&2

• Handelingsbekwaamheid

Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding

2. Waarom socio-Emotionele leerlingenbegeleiding?

12

Waarom socio-emotionele leerlingenbegeleiding?

De affectieve ontwikkeling heeft een onmiskenbare invloed op de cognitieve ontwikkeling

Emoties zijn inherent aan het leven

In onze huidige maatschappij worden leerlingen geconfronteerd met verschillende uitdagende situaties

Socio-emotionele leerlingenbegeleiding dient

een wezenlijk onderdeel te zijn van vorming en onderwijs

Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding

3. Geïntegreerde begeleiding: de leerkracht centraal

14

Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: de leerkracht centraal

“Geheel van in het curriculum opgenomen activiteiten gericht op het stimuleren van de persoonlijke en

sociale ontwikkeling van alle studenten”

Dus: Centrale rol voor de leerkracht

Leerkrachten zijn:

- Eerstelijnshelpers

- Goed op de hoogte, waardevolle informanten

- Best geplaatst om door te verwijzen

Bespreking/discussie 1

Geïntegreerde leerlingenbegeleiding: een realiteit?

• Bespreking resultaten survey (1415 leerkrachten, 77 directieleden)

• Discussie resultaten + eigen antwoorden

Enge taakopvatting

Beperkte rol voor leerkrachten en school inzake socio-emotionele leerlingenbegeleiding

17

Resultaten Survey

Socio-emotionele begeleiding van leerlingen is in hoofdzaak de taak van externe hulpverleners zoals het CLB of meer gespecialiseerde diensten zoals een centrum voor geestelijke gezondheidszorg (CGG).

18

Resultaten Survey

Socio-emotionele begeleiding van leerlingen gaat ten koste van de aandacht voor de overige leerlingen

19

Resultaten Survey

De beste hulp bij socio-emotionele problematieken wordt verleend door een gespecialiseerd team van hulpverleners

20

Resultaten Survey

Ik kan moeilijk inspelen op elke leerling die socio-emotionele begeleiding nodig heeft

21

Resultaten Survey

Ik ben er op de eerste plaats voor verantwoordelijk dat de leerlingen voldoende vakkennis wordt bijgebracht

22

Resultaten Survey

De voornaamste taak van de school is de leerling voor te bereiden op verdere studies of het beroepsleven

Ruime taakopvatting

Socio-emotionele leerlingenbegeleiding als taak van de leerkrachten en school

24

Resultaten Survey

Leerkrachten moeten aandacht hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen

25

Resultaten Survey

Leerlingen moeten op school vooral zichzelf kunnen zijn en zichzelf kunnen ontdekken

26

Resultaten Survey

Mijn belangrijkste taak als leerkracht is jongeren te begeleiden op weg naar volwassenheid

27

Resultaten Survey

Het ontwikkelen van sociale vaardigheden bij leerlingen is minstens zo belangrijk dan de ontwikkeling van intellectuele vaardigheden

Handelingsbekwaamheid

Voelen leerkrachten/scholen zich bekwaam om socio-emotionele leerlingenbegeleiding op te nemen

29

Resultaten Survey

In mijn lessen probeer ik expliciet de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen te bevorderen

30

Resultaten Survey

Ik volg de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen systematisch op

31

Resultaten Survey

Ik voer gesprekken met leerlingen over hun socio-emotionele ontwikkeling

32

Resultaten Survey

Ik heb de indruk dat ik een aantal leerlingen die socio-emotionele begeleiding nodig hebben laattijdig opmerk

33

Resultaten Survey

Ik mis de nodige vaardigheden om leerlingen te begeleiden op socio-emotioneel vlak

34

Intepretaties?

Conclusies?

Bedenkingen?

Bemerkingen?

Verklaringen?

Ik ben er op de eerste plaats voor verantwoordelijk dat de leerlingen voldoende vakkennis wordt bijgebracht

De voornaamste taak van de school is de leerling voor te bereiden op verdere studies of het beroepsleven

Mijn belangrijkste taak als leerkracht is jongeren te begeleiden op weg naar volwassenheid

↔ Het ontwikkelen van sociale vaardigheden

bij leerlingen is minstens zo belangrijk dan de ontwikkeling van intellectuele vaardigheden

Leerkrachten moeten aandacht hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen

Ik heb de indruk dat ik een aantal leerlingen die socio-emotionele begeleiding nodig hebben laattijdig opmerk

Ik mis de nodige vaardigheden om leerlingen te begeleiden op socio-emotioneel vlak

↔

werkmoment 2

Invullen SEG-vragenlijst deel 1 en 2:

• Rol en visie directie

• Professionalisering

Geïntegreerde socio-emotionele leerlingenbegeleiding

4. Geïntegreerde begeleiding: ondersteuning op school

39

Geïntegreerde begeleiding: ondersteuning op school

Leerlingenbegeleiding is niet louter de verantwoordelijkheid van de leerkracht

‘whole school approach’

Ondersteunend netwerk op school:

- zorg klimaat & duidelijke visie

- Ondersteunende structuren en procedures

- Efficiente communicatie en samenwerking

- professionaliseringsmogelijkheden

Bespreking/discussie 2

Is er ondersteuning op schoolniveau?

• Bespreking resultaten survey (1415 leerkrachten, 77 directieleden)

• Discussie resultaten + eigen antwoorden

Professionalisering

Professionaliseren leerkrachten zich met betrekking tot socio-emotionele leerlingenbegeleiding?

42

Resultaten Survey

Ik volg(de) nascholing in het kader van socio-emotionele begeleiding van leerlingen

43

Resultaten Survey

Ik doe beroep op de expertise mbt socio-emotionele begeleiding die aanwezig is bij collega’s

44

Resultaten Survey

Ik ga op zoek naar informatie om de socio-emotionele begeleiding van leerlingen te kunnen realiseren

45

Resultaten Survey

De directie stimuleert me om me bij te scholen met betrekking tot socio-emotionele begeleiding

46

Resultaten Survey

De directie stimuleert me om me bij te scholen met betrekking tot socio-emotionele begeleiding

ANTWOORD DIRECTIE

47

Resultaten Survey

Er wordt vorming georganiseerd op school in het kader van socio-emotionele begeleiding

Rol en visie directie

In welke mate voelen leerkrachten zich gesteund door de directie op school wat betreft de socio-emotionele begeleiding van leerlingen

49

Resultaten Survey

De directie stimuleert initiatieven inzake de aanpak van socio-emotionele problemen bij leerlingen

50

Resultaten Survey

De directie stimuleert initiatieven inzake de aanpak van socio-emotionele problemen bij leerlingen

ANTWOORD DIRECTIE

51

Resultaten Survey

De directie is op de hoogte van de ondersteuning die ik bied bij de socio-emotionele ontwikkeling

52

Resultaten Survey

De directie is op de hoogte van de ondersteuning die ik bied bij de socio-emotionele ontwikkeling

ANTWOORD DIRECTIE

53

Resultaten Survey

De directie laat weten dat elke leerkracht aandacht moet hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen

54

Resultaten Survey

De directie laat weten dat elke leerkracht aandacht moet hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van leerlingen

ANTWOORD DIRECTIE

55

Resultaten Survey

De directie ziet erop toe dat er op school werkmateriaal (bv. Boeken, tijdschriften, screeningsinstrumenten, werkfiches, …) voorhanden is omtrent socio-emotionele problematieken

56

Resultaten Survey

De directie ziet erop toe dat er op school werkmateriaal (bv. Boeken, tijdschriften, screeningsinstrumenten, werkfiches, …) voorhanden is omtrent socio-emotionele problematieken

ANTWOORD DIRECTIE

57

Intepretaties?

Conclusies?

Bedenkingen?

Bemerkingen?

Verklaringen?

Ik mis de nodige vaardigheden om leerlingen te begeleiden op socio-emotioneel vlak

Ik volg(de) nascholing in het kader van socio-emotionele begeleiding van leerlingen

Ik ga op zoek naar informatie om de socio-emotionele begeleiding van leerlingen te kunnen realiseren ↔

↔

De directie is op de hoogte van de ondersteuning die ik bied bij de socio-emotionele ontwikkeling

De directie ziet erop toe dat er op school werkmateriaal voorhanden is

De directie laat weten dat elke leerkracht aandacht moet hebben voor de socio-emotionele ontwikkeling van lln

De directie stimuleert me om me bij te scholen met betrekking tot socio-emotionele begeleiding

Conclusie

Geïntegreerde Socio-emotionele leerlingenbegeleiding is een realiteit/zou een realiteit kunnen zijn …

maar er zijn nog werkpunten, zeker op vlak van handelingsbekwaamheid en professionalisering