Echt iets doen met ondernemende vrouwen

in het Zuiden

Presentatie voor het Gender MeerPartijen Initiatief

Saskia Vossenberg, 2013Maastricht School of Management vossenberg@msm.nl

Introductie

Saskia Vossenberg

Onderzoeker & OndernemerEvaluatie - Onderwijs – Training - Advies

Ondernemerschap, gender en ontwikkeling: de impact van beleid

Inspiratie

Ondernemerschap van vrouwen: een wereld te winnen

Kan ondernemerschap bijdragen aan betere sociale, politieke en economische positie van vrouwen? Hoe dan?

Waarom is het belangrijk om ondernemerschap van vrouwen te stimuleren? Wat is eigenlijk het probleem?

Ondernemende vrouwen als agents of change: wat zijn de voorwaarden en condities voor Women Booming Business?

Ondernemerschap van vrouwen: veel verwachtingen

Vrouwen in het Zuiden starten massaal bedrijven Vrouwen als ‘motor voor groei’: onderbenut

economisch potentieel voor werkgelegenheid en groei Vrouwen als ‘agents of change’: (meer dan mannen)

geacht te investeren in de gemeenschap en gezin

Gender gap in ondernemerschap

• Wereldwijd 48% vrouwen, 52% mannen • Motief is noodzaak: armoede en uitsluiting van

arbeidsmarkt • Vrouwen operen vooral in de informele economie • Op bestaansminimumniveau als micro-ondernemer• Weinig vrouwen in innovatie, technologie of export• Bedrijfsprestaties: lagere omzet, minder werknemers,

hogere exit-rate

Data afkomstig uit GEM Women’s Report: Global Entrepreneurship Monitor (2010)

Veelgenoemde barrières

o Toegang tot technologie en markteno Toegang tot kennis en expertiseo Toegang tot krediet en investeringeno Ondernemerschapsvaardighedeno Geloof in en hebben van kennis en kunde

Genderperspectief?

Het ondernemerschapsklimaat: voorbij de voordeur

o Sociale, economische, politieke en wettelijke context waarin in minder of meerdere mate een gender-bias zit

o Stereotype opvattingen, rigide rolpatronen, sociale verwachtingen

o Geworteld in normatieve en regulerende aspecten die de condities bepalen

Barrières in de praktijk…

Steun en respect van partner en familie Combinatie bedrijf met zorgverantwoordelijkheden Geweld en veiligheid Machteloze netwerken Genderongelijke wet en regelgeving Toegang tot training en ervaring

Ondernemerschap van vrouwen: wat weten we wel

• Ondernemerschap is niet alleen een economische activiteit maar onlosmakelijk verbonden met familie en omgeving

• Genderbias in de context op verschillende niveau’s weerbarstige barriere en obstakel voor start-up en groei

• Beleidsinstrumenten richten zich veeal op verhogen van omzet en inkomen van vrouwen, impact op genderbias blijft uit

• Genderongelijkheid lost nooit vanzelf op• Genderongelijkheid vertraagt economische groei en ontwikkeling• Economische groei leidt niet vanzelf tot gendergelijkheid

Succesfactoren Vrouwen & Ondernemerschap

Wet en regelgeving Eco-systeem Normen en waarden

Gelijke rechten (eigendom) en garantie van veiligheid

Kansen en toegang tot (nationale, regionale, internationale) markten

Ondersteuning partner, familie en delen van zorgtaken: TIJD!

Genderrechtvaardige belastingsystemen

Toegang tot kinderopvang of andere zorgfaciliteiten

Aanwezigheid van vrouwen in topmanagement van groeisectoren

Toegang tot MKB ondersteuning Toegang tot kennis, onderwijs en ervaring in verschillende sectoren

Maatschappelijke acceptatie van vrouwen als (succesvolle) ondernemer

Toegang tot financiering (onderpand / investeringen)

Toegang tot technologie en internet (innovatie en competitie)

Ondernemerszin! Geloof in kennis, kracht en kunnen

Gelijke beloning Toegang tot krachtige machtige netwerken

Aanwezigheid van vrouwen in posities van macht en besluitvorming

Quickscan van het beleid

Wat draagt het beleid bij aan?

… succesvol ondernemerschap van vrouwen?

… gendergelijkheid?

Een vergelijkingGender neutraal

Gender sensitief

Transformatief

Probleem analyse

Doelen en ambities

Visie op ondernemerschap

Instrumenten en middelen

Actoren

Doelgroep

Indicatoren v succes

Effecten en impact

Wat valt op?• Elementen uit de matrix aanwezig maar ook blinde vlekken • De ‘ondernemer’ als homo economicus, zonder gender en

los van familie, gemeenschap, cultuur;• Gendergelijkheid wordt alleen genoemd in de context van

vrouwenrechten en SRGR;• Gendergelijkheid: doelstelling van beleid gericht op

ondernemers of randvoorwaarde voor ondernemerschap;• Waar is het genderperspectief in de uitwerking van

instumenten? • Ondernemerschap van vrouwen: middel of doel?

De ambitie…

• Als gendergelijkheid prioriteit is van het beleid ...• En het stimuleren van ondernemerschap gezien

wordt als belangrijke middel voor inclusieve economische groei ...

• Zijn de huidige beleidsinstrumenten dan afdoende om de ambities te verwezenlijken?

Zinvolle strategieen

1. Waarborgen van gendergelijkheid in wet & regelgeving (hervormingen)

2. Verbeteren van randvoorwaarden: gendervriendelijke eco-systemen voor ondernemende vrouwen

3. Veranderen van gendered normatieve opvattingen en verhoudingen

Beleid dat werkt...

Meerdere sporen, formule:

Ondernemerschap bevorderen + gendergelijkheid = succesvol ondernemerschap van vrouwen

Wedden op het juiste paard! Het stimuleren van micro-entrepreneurs in de

informele sector brengt geen werkgelegenheid of gendergelijkheid

Welke onderneemsters hebben wél potentie en kans invloed uit te oefenen op politieke, economische en sociale agenda?

Welke obstakels en barrieres ervaren zij?

Alternatieve ‘doelgroepen’

Stop fixing women, start fixing the context

Social Marketing

Grenzen verleggenBesteed een belangrijk deel van de middelen aan het verbeteren en

waarborgen van gendergelijkheid en daarmee de randvoorwaarden en condities voor succesvol ondernemerschap van vrouwen.

Ondersteun innovaties en bestaande interventies die de vertaalslag kunnen maken naar effectieve beleidsinstrumenten.

Vergroot kennis, kunde en data over ondernemerschap van vrouwen, gendergelijkheid en beleid door middel van onderzoek.

Heb een lange adem...

Bedankt!

Contact, ideeën en vragen altijd welkom

vossenberg@msm.nl