E-LEREN IN DE BEDRIJFSWERELD

Evy Ongena1BaTP – OHO

Academiejaar 2008-2009

Docent: Dhr. Wydooghe – ICT EN BRONNENONDERZOEK

Inhoud

1. Referentie.........................................................................................................................................32. Context van het artikel.....................................................................................................................33. Over de auteurs.................................................................................................................................4

3.1. Wilfred RUBENS..................................................................................................................43.2. Ditte LOCKHORST..............................................................................................................53.3. Wilfried Admiraal.................................................................................................................53.4. Publicaties van deze auteurs................................................................................................6

4. Structuur van het artikel...................................................................................................................65. Bewerking van het artikel.................................................................................................................76. Interessante bronnen om nog door te nemen..................................................................................14

6.1. Boeken................................................................................................................................146.2. Artikels................................................................................................................................156.3. Websites..............................................................................................................................15

7. Organisaties betrokken bij dit onderwerp......................................................................................158. Specialisten met betrekking tot dit onderwerp...............................................................................159. Definities en moeilijke woorden gebruikt in dit artikel.................................................................1610. Synthese van het artikel................................................................................................................1911. Interessante bronnen over e-leren.................................................................................................20

11.1 Krantenartikels...................................................................................................................2011.2 Boeken................................................................................................................................2011.3 Eindwerken.........................................................................................................................2111.4 Tijdschriften........................................................................................................................2111.5 Organisatie.........................................................................................................................21

12. Juridische context.........................................................................................................................2213. Politieke context...........................................................................................................................2214. Statistisch......................................................................................................................................2315. Reflectie........................................................................................................................................2316. Excel opdracht 1...........................................................................................................................2417. Bibliografie...................................................................................................................................26

Evy Ongena 1BaTP OHO 2

1. Referentie

RUBENS W., LOCKHORST D. & ADMIRAAL W. Kansen en belemmeringen voor e-learning in het MKB In: Opleiding & Ontwikkeling, jg. 19, 2007/blz. 21-24 en http://www.te-learning.nl/artleer.html

2. Context van het artikel

Het artikel ‘Kansen en belemmeringen voor e-learning in het MKB (Midden- en Klein Bedrijf) is te vinden op de website www.te-learning.nl. Alsook werd dit in juli 2007 gepubliceerd in het magazine Opleiding & Ontwikkeling. Het werd door de auteurs Wilfred Rubens, Ditte Lockhorst en Wilfried Admiraal geschreven naar aanleiding van een Europees onderzoek over e-learning in het midden- en kleinbedrijf.

Het ICT & MKB-project was een 3-jaar durend project gefinancierd in het kader van het eLearning-initiatief van de Europese Commissie en moest komen tot beleidsaanbevelingen.

Het doel: de praktijk van het technologisch ondersteund leren onderzoeken. Het project werd na uitgebreid onderzoek afgesloten in 2006. Na bestudering van alle verzamelde documetatie werd een stand van zaken opgemaakt van het technologisch ondersteund leren voor 7 Europese landen: Oostenrijk, Italië, Nederland, Polen, Spanje, Zweden en het Verenigd Koninkrijk.

Er werd gebruik gemaakt van een aantal onderzoeksmethoden: literatuurstudie, vragenlijst waamee kwantitatieve informatie werd verzameld, case studies, interviews met beleidmakers en focusgroepen. De bevindingen in dit artikel zijn afkomstig uit het onderzoek, tenzij expliciet naar literatuur wordt verwezen.Het project heeft een eigen website: http://www.smelearning.org/

De volledige titel van het project is:ICT-VET: De waarneming, het controleren en analyseren van de dynamiek van de praktijk in het gebruik van ICT als instrument voor leren in het beroepsonderwijs en-opleiding en het MKB.

3. Over de auteurs

Auteurs: Wilfred Rubens, Ditte Lockhorst en Wilfried Admiraal De inhoud en redactie van de publicatie is het resultaat van de samenwerking tussen drie personen.

3.1. Wilfred RUBENS

Evy Ongena 1BaTP OHO 3

is geboren op 23/06/1964 in het Zuid-Limburgse Kerkrade, studeerde van 1983-1989 Pedagogische Wetenschappen (specialisatie volwasseneneducatie) aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Van 1992-1994 heeft hij de opleiding gevolgd tot Master in Educational Management aan de Nederlandse school van Onderwijsmanagement in Amsterdam. Wilfred is vanaf 1990 gaan werken als adviseur binnen het beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie (met name op het gebied van onderwijsinnovaties, beleidsontwikkeling en voorlichtingsprojecten). Sinds eind 1995 houdt hij zich bezig met ICT en leren, zowel in het bedrijfsleven als in het onderwijs. De laatste jaren deed hij dat bij het Expertisecentrum ICT in het Onderwijs (Universiteit Utrecht). In oktober 2006 begon hij te werken als beleidsmedewerker van het college van bestuur bij Gilde Opleidingen, een organisatie van opleidingen in Noord- en Midden-Limburg. Rubens verzorgt ook presentaties en workshops en hij schrijft artikelen over e-learning. In zijn vrije tijd is hij hoofdredacteur van de website ‘e-learning.nl’ en houdt hij een weblog bij over de actuele ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en ict. Hij onderhoud ook een eigen website de weblog over e-learning: http://www.wilfredrubens.com

Email: g.f.l.m.rubens@ivlos.uu.nl

3.2. Ditte LOCKHORST

studeerde Sociale Geografie, zij werkte voor diverse organisaties in het Nederlandse onderwijs als multi-media ontwikkelaar en als onderzoeker op het gebied van de implementatie van ICT in de humane wetenschappen. Sinds 1991 werkt dr. Lockhorst voor IVLOS, Institute of Education, Universiteit Utrecht als een educatieve ICT-consultant voor middelbaar en hoger onderwijs, meer specifieke lerarenopleidingen. Haar activiteiten varieerden zich van het ontwikkelen van educatieve computerprogramma’s en de onderzoekswereld en van het projectmanagement van diverse ICT-projecten.De laatste jaren is ze werkzaam bij IVLOS. Ook is zij betrokken geweest bij verschillende Europese projecten op het gebied van ICT en op het werkplek leren in het midden-en kleinbedrijf. Tegelijkertijd werkte ze bij het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit. Zij is betrokken geweest bij het project "E-didaktiek", dat zich richt op de ontwikkeling en verspreiding van de pedagogie voor het gebruik van e-learning in de opleiding van leraren.Evy Ongena 1BaTP OHO 4

Email: d.lockhorst@ivlos.uu.nl

3.3. Wilfried Admiraal

is een onderzoeker, docent en beheerder van het Institute of Education van de Universiteit Utrecht. Zijn belangrijkste activiteiten omvatten het management van verschillende Europese projecten op het gebied van ICT en (hoger) onderwijs, onderzoek bij vergelijkbare projecten, studiebegeleiding PhD-studenten en de administratie van de onderzoeksafdeling van Centrum voor ICT in het onderwijs. Wilfried zijn academische achtergrond is sociale en organisatorische psychologie. Hij heeft een BSc en MSc in de psychologie aan de Universiteit van Amsterdam (1981-1988). Hij werkt voor het instituut sinds 1989. Zijn publicaties bestrijken lerarenopleiding, werkplek leren, educatieve ontwerpen en het gebruik van ICT.

Sinds 1992 is hij werkzaam als onderzoeker in verschillende projecten in verband met het departement onderwijs en universitaire faculteiten. Deze projecten omvatten de evaluatie van de lesmethoden aan de Universiteit Utrecht Law School, de schrijf- en leesvaardigheid van minderheidsbelangen studenten van de Universiteit Utrecht, computer confercing in verschillende departementen lerarenopleiding, het gebruik van telematica en student-leraren 'samenwerkend leren, peer assessment, en tweede-taalverwerving in lager en secundair onderwijs.

Sinds 1996 helpt hij bij de coördinatie van de afdeling wetenschappelijk onderzoek van IVLOS en heeft les gegeven over de methoden van onderwijsonderzoek.

Email: w.f. admiraal@ivlos.uu.nl

3.4. Publicaties van deze auteurs

Lockhorst, D., Admiraal, W., Laat, M. de, & Rubens, W. (2005). ICT ondersteuning voor werkplekleren: netwerkmodellen in het MKB. In M. Valcke, K. De Cock, D. Gombeir, & R. Vanderlinde (Eds.), Meten en onderwijskundig onderzoek (pp. 79-81). Gent: Universiteit Gent - Vakgroep Onderwijskunde.

Admiraal, W., Lockhorst, D. & Rubens, W. (2007). E-learning in SMEs in the Netherlands. In: Attwell, G. (eds).(2006). Searching, Lurking and the Zone of Proximal Development. E-learning in Small and Medium Enterprises in Europe. Wenen: Navreme Knowledge Development. 19-33.

Admiraal, W., Heijting, B., Laat, M. de, & Rubens, W. (2003). E-learning in het midden- en kleinbedrijf. In W. Rubens (Ed.), E-learning: Meerwaarde of meer van hetzelfde? (pp. 79-86). Deventer: Kluwer.

Dit zijn slechts enkele van de vele publicaties van de drie bovenstaande auteurs.Evy Ongena 1BaTP OHO 5

Op de site van het TE-learning vind je heel wat publicaties terug van Wilfred Rubens: [http://www.te-learning.nl/publicatielijstwilfred.txt]

Via deze link kan je de publicaties terugvinden van Ditte Lockhorst [http://www.ivlos.uu.nl/deorganisatie/wiewatwaar/medewerkers/lockhorst/7004main.html]

Op de site van de Universiteit van Amsterdam staat een overzicht van de alle publicaties van Wilfried Admiraal. Via de onderstaande link, kunt u zijn werken terug vinden.[http://www.ilo.uva.nl/homepages/wilfried/publications.htm]

4. Structuur van het artikel

De tekst van dit artikel is een verslag van een uitgebreid onderzoek.

Het artikel begint met een inleiding en bestaat vervolgens uit een 5-tal onderverdelingen waarvan een deel met subtitels. Deze titels doelen op wat verteld zal worden in het artikel.

Na de inleiding wordt er een antwoord geformuleerd op de vraag waarom leren zo belangrijk is.

Nadien worden de kansen en belemmeringen voor e-learning in het MKB besproken. Dit gebeurt door middel van inspringing wanneer het gaat over opsommingen. Kernwoorden in deze opsomming worden vet gedrukt. Dit zorgt er voor dat deze woorden onmiddellijk in het oog springen.

Vervolgens worden de kansen voor e-learning in de bedrijfswereld besproken en met welke middelen dit kan gebeuren bvb. door middel van social software.

Ten slotte maakt men als besluit dat het onderzoek voldoende redenen heeft om optimistisch te zijn over e-learning binnen het MKB.

Het artikel eindigt met een literatuurlijst en beperkte personalia gegevens wat betreft de auteurs.Het artikel is vlot geschreven en heeft een structuur door middel van de tussentitels. Er wordt geen gebruik gemaakt van voet- of eindnoten, noch van foto’s. In de tekst zelf worden een zeer beperkt aantal moeilijke woorden wel verduidelijkt tussen haakjes.

Verwijzingen, naar de literatuurlijst achteraan dit artikel, vinden we terug in de test tussen haakjes met de naam van de auteur(s) en de jaargang.

5. Bewerking van het artikel

Evy Ongena 1BaTP OHO 6

Essentiële begrippen, definities en moeilijke woorden

Verwijzingen naar geschreven bronnen en websites

Namen van instellingen of organisaties

Specialisten

Evy Ongena 1BaTP OHO 7

Evy Ongena 1BaTP OHO 8

Evy Ongena 1BaTP OHO 9

Evy Ongena 1BaTP OHO 10

Evy Ongena 1BaTP OHO 11

Evy Ongena 1BaTP OHO 12

6. Interessante bronnen om nog door te nemen

6.1. Boeken

Corporate e-learning: gids voor managers van leren : versie 1.0Door Erik J HuismanGepubliceerd door Uitgeverij Boom, 2001ISBN 9053526803, 9789053526804

E-learning: meerwaarde of meer van hetzelfde?Door Wilfred RubensGepubliceerd door Kluwer, 2003ISBN 9013005101, 9789013005103

Pool, H, van der en Smits, J. (2003). Synchroon en asynchroon (e-)leren in bedrijf. Praktijkvoorbeelden en succesvoorwaarden. In: Rubens, W. en Tjepkema, S. (2002). E-learning: meerwaarde of meer van hetzelfde? HRD Thema, jaargang 4, nummer 3, 38-46.

Leren in veelvoudDoor VocaGepubliceerd door GarantISBN 9044111930, 9789044111934

E-learning solutions: een onderzoek naar de succesfactoren van E-learning en de projectaanpak van syntegra voor e-learning projectenDoor H Schellekens, Faculteit Bedrijfskunde, Erasmus UniversiteitGepubliceerd door Erasmus Universiteit, 2003

Admiraal, W., Heijting, B., Laat, M. de, & Rubens, W. (2003). E-learning in het midden- en kleinbedrijf (MKB). In: Rubens W., Tjepkema, S., Poell, R., Wagenaar, S. & Dekker, H. (Eds) (2003). E-learning: meerwaarde of meer van hetzelfde?. HRD Thema 4(3).Deventer: Kluwer. 79-86.

Downes, S. (2005). E-learning 2.0. Op 29 november 2005 gehaald van: http://elearnmag.org/subpage.cfm?section=articles &article=29-1

Hotrum, M. (2005). Breaking Down the LMS Walls. International Review of Research in Open and Distance Learning, 6(1). Op 11 juli 2005 gehaald van http://www.irrodl.org/content/v6.1/technote44.html

Jong, J.P.J., de (2004). Innovatie in het MKB. Ontwikkelingen sinds 1999. Zoetermeer, EIM bv. Op 4 juli 2005 gehaald van http://www.eim.net/pdf-ez/M200406.pdf

Lockhorst, D., Admiraal, W., Rubens, W. & Laat, M. de (2005). ICT support for workplace learning in Small and Medium Enterprises. Paper gepresenteerd op de ORD2005 conferentie in Gent, België, 31 mei 2005

Marsick, V., & Watkins, K. (2001). Informal and incidental learning. In S. Merriam (ed.), New directions for adult and continuing education, no. 89 (pp. 24-34). San Francisco, CA: Jossey Bass.

Evy Ongena 1BaTP OHO 13

Rosenberg, M. (2001). E-learning. Strategies for Delivering Knowledge in the Digital Age.New York: McGraw-Hill

Rubens, W. (2003) Omzien in verwondering: de (prille) geschiedenis van e-learning?. In: Rubens, W., Tjepkema, S., Poell, R., Wagenaar, S. & Dekker, H. (Eds) (2003). E-learning: meerwaarde of meer van hetzelfde?. HRD Thema 4(3). Deventer: Kluwer. 9-17

Siemens, G. (2004). Learning Management Systems: The wrong place to start learning. Op 11 juli 2005 gehaald van http://www.elearnspace.org/Articles/lms.htm

6.2. Artikels

http://www.atrivision.com/images/stories/develop%204-2008%20assen%20van%20de%20pol.pdfhttp://www.leerbeleving.nl/wp-content/uploads/2008/12/develop-4-2008-leeuwe.pdf

6.3. Websites

http://www.atrivision.comhttp://www.wilfredrubens.com

7. Organisaties betrokken bij dit onderwerp

Website van het project:http://www.smelearning.org/

Het Expertisecentrum ICT in het Onderwijs van het IVLOS (Universiteit Utrecht)http://www2.ivlos.uu.nl/ictexpertisecentrum/index.html

8. Specialisten met betrekking tot dit onderwerp

Wilfred Rubens

Evy Ongena 1BaTP OHO 14

9. Definities en moeilijke woorden gebruikt in dit artikel

Chatprogramma:

Een softwareprogramma dat mensen in staat stelt om berichten naar anderen te sturen

Coaching: Een Engelse term die gemakkelijk voor veel verschillende begeleidingsvormen gebruikt wordt. Dergelijke synoniemen van die begeleidingsvormen zijn supervisie, mentoring, counseling, therapie enzovoort. De literatuur is niet eenduidig over een definitie. Coaching is in feite een specifieke vorm van begeleiden. Naast coaching bestaan er ook andere manieren om het begeleiden van mensen vorm te geven. Afhankelijk van de situatie en de omstandigheden moet steeds voor de meest passende vorm van begeleiding te worden gekozen.

Een definitie: Coaching is een vorm van persoonlijke begeleiding op basis van een gelijkwaardige één-op-één-relatie. De coachee leert, de coach ondersteunt dit leerproces. Binnen het coachingstraject worden de doelen vooraf bepaald. Doel van de coaching is het vergroten van de persoonlijke effectiviteit van de coachee. Coaching van groepen is echter ook mogelijk. De coach zoekt dan naar collectieve patronen in gedrag en denken in de groep.

Communities: Gemeenschappen, mensen die op grond van een gemeenschappelijke eigenschap een band, relatie met elkaar hebben. (Zie ook virtuele gemeenschap.)

Compliance: Een organisatie werkt in overeenstemming met vigerende wet- en regelgeving

Computer-based training: Dit begrip duidt op educatief materiaal dat op een cd-rom bij een boek wordt geleverd of gedownload kan worden van een internet site. De interactieve component met een netwerk ontbreekt hier vaak.

Computernetwerk: Een systeem voor communicatie tussen twee of meer computers.

Databanken: Een database, gegevensbank of databank is een digitaal opgeslagen archief, ingericht met het oog op flexibele raadpleging en gebruik. Databases spelen een belangrijke rol voor het archiveren en actueel houden van gegevens bij onder meer de overheid, financiële instellingen en bedrijven, in de wetenschap, en worden op kleinere schaal ook privé gebruikt.

Digitaal leermateriaal:

Een digitaal signaal is in essentie een reeks gehele getallen. Deze reeks getallen kan een analoog elektrisch signaal representeren, bv. een geluidssignaal (audio) of een beeldsignaal (video). Het omzetten van een analoog signaal naar een digitaal signaal noemt men analoog-digitaal (AD) conversie. Deze digitale representatie van een analoog signaal heeft vele voordelen: de opslag, verwerking en transmissie van het digitale signaal (de reeks getallen) kan in theorie foutvrij verricht worden; fouten of onnauwkeurigheden zijn uitsluitend bij de AD-conversie onvermijdelijk.Evy Ongena 1BaTP OHO 15

Dit is in tegenstelling tot analoog: het werken met waarden in een continuüm zonder stappen.

Zowel digitale als analoge technieken kunnen worden gebruikt voor de opslag en overdracht van informatie, de werking van een instrument, of de manier waarop een waarde wordt weergegeven.

E-learning: Leeractiviteiten waarbij je interactief gebruik maakt van een computer die verbonden is met een computernetwerk. Een andere definitie van e-learning (in brede zin) is: elke leervorm die gebruik maakt van een computernetwerk voor distributie, communicatie over en weer en facilitering. E-learning begint net zoals de woorden e-mail, e-zine, e-business en e-commerce met een 'e'. Deze e duidt op een elektronische component: in dit geval duidt de 'e' op het gebruik van de elektronische snelweg (internet) en de bijbehorende technologie.

E-learning wordt vaak gezien als een goed middel om distance learning (of afstandsonderwijs) mogelijk te maken. Dit komt door de eigenschappen van e-learning: het maakt plaats- en tijdonafhankelijk onderwijs mogelijk.

E-learning richt zich op:

Het leerproces zelf, zowel individueel als in groepsverband;Het ontwikkelen en beheersen van leermateriaal en leerprocessen;

Het organiseren van leeractiviteiten.

E-learning kan gebruikt worden op scholen (bijvoorbeeld bij Regionale Opleidings Centra, HBO-instellingen of Universiteiten) en binnen bedrijven, in het laatste geval spreekt men dan vaak van "corporate e-learning".

E-mail:Het versturen van digitale boodschappen van een computer naar een andere computer (e = electronic)

Informeel: niet-vormelijk, niet-deftig; niet-officieel

Innovatie:het invoeren van nieuwe ideeën, goederen, diensten en processen. Innovatie kan plaatsvinden binnen organisaties maar ook binnen bredere verbanden. Het proces van innovatie draait om dingen op een nieuwe (en zo mogelijk ook betere) manier aan te pakken.

High-tech:Spitstechnologie of hightech (afkorting van high technology) is een uitdrukking voor geavanceerde technologie. Hightechproducten of -diensten zijn meestal zeer geavanceerd en in zekere zin ook uitermate complex.

Licentiekosten:Patent, verlof; vergunning(sbewijs)

MKB:

Evy Ongena 1BaTP OHO 16

MKB is een in Nederland gebruikte afkorting voor Midden- en Kleinbedrijf. De term in Vlaanderen voor MKB is KMO (Kleine of Middelgrote Onderneming). Met MKB bedoelt men in het algemeen ondernemingen tot 250 werknemers.

Return on investment:Geeft de verhouding tussen het rendement en de investering aan. Indien de investering een verlies oplevert dan is de R.O.I. een negatief getal. Een alternatieve omschrijving is Rate of Return. (Ook komen de afkortingen R.O.I. en ROI voor. R.O.I. is volgens de spellingregels (2005) juist als men uitspreekt: "return on investment"; bij ROI hoort de uitspraak "er-oo-ie".)

Social software: Dit zijn applicaties waar mensen via Internet elkaar kunnen "ontmoeten", met elkaar kunnen communiceren en samenwerken. Social software wordt steeds vaker ingezet voor leerdoeleinden.

Technologie:de systematische en praktische toepassing van kennis.

Trial and error: Een manier om iets bij te leren of om een oplossing te vinden. De term probeerhandeling en de uitdrukking leren met vallen en opstaan drukken ongeveer hetzelfde uit.

Virtuele gemeenschap:Een virtuele gemeenschap, internetgemeenschap of online gemeenschap is een groep mensen die communiceren en/of samenwerken, met behulp van vooral het internet of een andere informatietechnologie, in plaats van elkaar in levenden lijve te ontmoeten. In het Nederlands taalgebied wordt de term gemeenschap ook regelmatig vervangen door de Engelse vertaling community (meervoud: communities).

Weblog: Een weblog kun je omschrijven als een soort logboek op Internet waar een auteur (of meerdere auteurs) schrijft over wat hem of haar bezighoudt. Vaak gaat dat om een bepaald onderwerp (zoals ICT in het onderwijs), maar een weblog kan ook over verschillende onderwerpen gaan. Een weblog is meestal vrij toegankelijk, maar kan ook beveiligd zijn met een wachtwoord. Bezoekers van een weblog kunnen dikwijls ook reageren op berichten van de "blogger" (de auteur van de weblog). Docenten/opleiders kunnen weblogs gebruiken om informatie aan studenten/cursisten te verstrekken en om discussie over onderwerpen te stimuleren. Ook kunnen studenten/cursisten als opdracht een weblog bijhouden.

Werkplekleren: Leren op de plaats waar men werkt

Wiki:De term is afkomstig uit Hawaï en betekent "snel". Het is een internettoepassing waarmee een groep mensen samen kunnen werken aan internetpagina's. De inhoud wordt onmiddellijk gepubliceerd, zonder dat een redactie dit nog moet accepteren. Een Wiki kan worden gebruikt om samen teksten te schrijven.

Evy Ongena 1BaTP OHO 17

Zelfstudie: Onderwijs zonder de hulp van een leraar. Deze zet hooguit de leerlijnen uit en zorgt dat de doelen worden behaald. Men moet hierbij voornamelijk denken aan de studie uit boeken, tijdschriften en dergelijke.

10. Synthese van het artikel

Het midden-en klein bedrijf speelt een belangrijke rol om van Europa de meest concurrerende kenniseconomie te maken, leren is hier heel belangrijk om aan de veranderende omstandigheden tegemoet te komen. De vraag die in het onderzoek centraal staat is welke de prikkels en de barrières dan ook zijn voor e-learning in het MKB. Wat ook opmerkelijk is is dat het aspect van informatietechnologie en communicatie een belangrijke rol speelt in het onderzoek.

In de reeds bestaande onderzoeken komt naar voor dat de meer traditionele vormen van leren plaats maken voor flexibele leerarrangementen onder de vorm van bijvoorbeeld het informele leren. Het e-leren zou het leren efficiënter en effectiver maken, maar kan ook het leren op de werkplek vergemakkelijken. Hierna volgt wat de prikkels en barrieres zijn voor de e-learning in het MKB.

De prikkels die de mate van het e-leren binnen de bedrijfswereld beïnvloeden:

- De complexiteit en de veranderlijkheid van de processen en producten- Standaardisatie van het werk- Voorkomen van crises binnen het bedrijf- ‘Compliance’, werken met wet- en regelgeving- De mate waarin het bedrijf ‘klant en service’ gericht is- Grootte van een bedrijf- Bedrijven gevestigd in meer ontwikkelde regio’s- Kenmerken van werknemers

Verder in het onderzoek gaat men ook na wat de barrières zijn voor de invoering van e-learning, Deze zijn:- Niet adequate ICT-infrastructuur- Kennis, vaardigheden en vooral houdingen- Houding van de manager- Kosten van e-learning- Nut niet inzien van ICT

In de praktijk blijkt het formele e-learning nog niet voldoende te zijn doorgedrongen in het MBK, het informele leren (bvb. werken met interne databanken, internet, e-mail, enz…) wordt daarentegen dan wel veel ingezet in de werkprocessen. Daarnaast merken we op dat in het MBk de infrastructuur van een voldoende hoog niveau is om e-learning operationeel te ondersteunen.

Een andere praktische opmerking is dat social software zoals chatprogramma’s, weblogs, communities of pratices en wiki’s steeds meer kunnen beschouwd worden als een krachtig middel om het leren te ondersteunen. Een andere ICT toepassing in opkomst zijn hulpmiddelen waarmee medewerkers hun competenties in kaart kunnen brengen.

Alsook kan e-learning populairder worden met meer efficiënte hulpmiddelen. Bedrijven verlangen nog steeds een hoge productiviteit in combinatie met een grote effectiviteitsgraad van de

Evy Ongena 1BaTP OHO 18

werknemers zonder hierbij veel tijd te verliezen aan opleidingen en zonder verhoging van de werkdruk. E-learning ziet men als een manier om kosten te besparen mbt het leren.

De conclusie van het onderzoek is dat e-learning nuttig kan zijn voor het MBK, althans moet er vermeld worden dat dit niet voor alle bedrijven even relevant is. De voorwaarden voor succes van e-learning bestaat uit de koppeling met het dagelijkse werk en een minimaal verlies aan productiviteit.

11. Interessante bronnen over e-leren

11.1 Krantenartikels

1. Serieus bedrijf kan niet meer om e-learning heen De Ondernemer 27/05/2008

2. Gediplomeerd door je eigen baas Dagblad Tubantia Februari 2008

3. Bedrijven zien opleiding niet langer als een luxeproduct De Tijd 14/03/2004

4. Britse internetpionier Andrew Keen kant zich tegen heersende Web 2.0-hype De Morgen 11/04/2008

5. Virtueel oefenen met ongevallen en rampen De Standaard 13/12/2008

11.2 Boeken

1.SMITS, M.H.S.B., STIJNEN, P.J.J., DE BIE, M.D., e.a., De E3 begeleider: effectief, enthousiast, elektronisch: ervaringen uit de praktijk van het hoger onderwijs, Wolters Noordhoff, Groningen,

2006

2. JOCHEMS, W.M.G., VAN MERRIENBOER, J.J.G., KOPER, E.J.R., e.a., Een geïntegreerde benadering van e-learning, Wolters Noordhoff, Groningen, 2004.

3. DUDENEY, G., HOCKLY, N., How to.... teach englisch with technology, Pearson Longman, Harlow, 2007.

4. VAN GELOVEN, M., SMULDERS, P. & DE VRIES, M.//Meerwaarde van e-learning in de praktijk: student, docent en manager aan het woord//Wolters Noordhoff, Groningen, 2006.

5. D'HAESE, I., Digitaal leren: ritsen tussen didactiek & ICT, VLHORA, Leuven, 2003.

11.3 Eindwerken

Evy Ongena 1BaTP OHO 19

1.SMAN M., Een website maken met kinderen, eindwerk/stageverslag, 2002. (Centrale Bib Tielt,

OLO 2002/15)

2.HOSTE L., TJOENS E., ICT in het basisonderwijs: werken met het programma Hot Potatoes en een

klaswebsite maken met het vierde leerjaar, eindwerk/stageverslag, 2006. (Centrale bib Tielt, 2006/35)

11.4 Tijdschriften

1. DE BOER S.,Weten waar je goede ict-toepassingen haalt, In: Didaktief, jg. 35, nr 5, 2005, p 36-37.

2.VAN DER NEUT I. & WARTENBERGH-CRAS F.,Computer scoort goed, In: Didaktief, jg 35,

2005, nr 7, p 38-39.

11.5 Organisatie

Het Expertisecentrum ICT in het Onderwijs van het IVLOS (Universiteit Utrecht)

Het Expertisecentrum ICT in het Onderwijs van het IVLOS (Interfacultair Instituut voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Studievaardigheden) (Universiteit Utrecht) was één van de partners in het driejarig onderzoekproject ICTVET, waarin is gekeken hoe ICT kan worden ingezet om het leren binnen het midden- en kleinbedrijf te ondersteunen.

HERSTELLINGSKRITIEK

Het IVLOS draagt bij aan de verbetering van de kwaliteit van onderwijs. Het is een universitair instituut waarbij de kracht ligt in de bundeling van theoretische know how, empirisch onderzoek en praktijkgericht denken over de sturing en ondersteuning van het leren. De site maakt verwijzingen naar het origineel bronnenmateriaal zoals het jaarverslag, publicaties, online tijdschriften, enz… Informatie zoals de missie, contact- en emailadressen, organogram, etc… is ook terug te vinden op deze pagina. De informatie is niet gemanipuleerd of aangepast.

OORSPRONGSKRITIEK

De bronneninformatie is duidelijk vermeld en men kan verwijzingen (links) vinden naar websites en emailadressen, dit maakt de informatie direct controleerbaar. Er is een contact pagina waar vermeld wordt wie de directeur en coördinator zijn, informatie betreffende het secretariaat, postadres, bezoekadres en routebeschrijving. Het IVLOS geeft nieuwsbrieven, brochures en jaarverslagen uit.

INTERPRETATIEKRITIEK

Deze site beschrijft oa. de missie, speerpunten, activiteiten en diensten, enz… op een objectieve en zakelijke manier. Er wordt geen standpunt ingenomen door de auteurs, ze werken louter beschrijvend. Projecten worden duidelijk omschreven onder meer met materiaal ter illustratie zoals filmpjes, powerpoints,…

Evy Ongena 1BaTP OHO 20

Nieuwsberichten worden gemeld met datum, auteur en functie en staan vermeld op een duidelijke plaats op de site (bij nieuws/agenda).

BEVOEGDHEIDSKRITIEK

Het IVLOS komt naar voor als een organisatie en de publicaties worden gedaan vanuit deze optiek en niet door één enkel auteur.

Wat betreft vragen in verband met de coördinatie van de website van de Universiteit Utrecht: organisatie, naam, telefoon en emailadres zijn duidelijk vermeld.

Vragen over de website zelf kunnen gestuurd worden naar de webmaster via email.

RECHTZINNINGHEIDSKRITIEK

Of de organisatie informatie achterhoudt of bewust niet belicht is moeilijk te achterhalen. De website is echter heel uitgebreid en met voldoende verwijzingen naar bronnen ed. De bezoekers van deze website kunnen voldoende informatie kunnen terugvinden op een gestructureerde manier.

12. Juridische context

Edulex is een databank met de geconsolideerde wetgeving betreffende het Vlaamse onderwijs en de omzendbrieven gebaseerd op die wetgeving, het is te vinden via de website [http://www.ond.vlaanderen.be/]

Enkele besluiten, decreten en wetten:

26 OKTOBER 2007. - Besluit van de Vlaamse Regering houdende goedkeuring van de geselecteerde tijdelijke projecten rond studie- en beroepskeuze en rond werkplekleren. [http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13945]

10 JULI 2008. - Decreet betreffende het stelsel van leren en werken in de Vlaamse Gemeenschap. [http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=14032]

Decreet voor sterk, soepel en doelmatig volwassenenonderwijs. Onderhandelingen bekrachtigen doelstellingen en verbeteren randvoorwaarden. Persmededeling Kabinet Vlaams minister van Onderwijs en Vorming. Datum: 16 maart 2007. [http://www.ond.vlaanderen.be/nieuws/archief/2007/2007p/0316-volwassenenonderwijs.htm]

13. Politieke context

Standpunt van de CD&V

Op de website van Vlaams Volksvertegenwoordiger en Ondervoorzitter van het Vlaams Parlement vond ik een motie van aanbeveling van o.a. de heer Carl Decaluwé (CD&V) naar aanleiding van de plenaire bespreking van de maatschappelijke beleidsnota “Digitaal Vlaanderen”

Evy Ongena 1BaTP OHO 21

Passage betreffende e-werken en e-leren

"E-werken en e-leren kennen tot nu toe een relatief bescheiden ontwikkeling in Vlaanderen. Voor het e-leren ontbreekt er een cruciale, centraal ondersteunende structuur. Daarom is er nood aan een Vlaams competentiecentrum, dat tevens dient als overlegplatform tussen alle betrokken partijen. Dit platform maakt een gezamenlijke actie op vlak van e-leren mogelijk, zowel op het vlak van expertiseopbouw als op het vlak van een eventuele gezamenlijke cursusontwikkeling. Het is tevens cruciaal dat de overheid, die de toepassing van e-werken in de maatschappij wil stimuleren, dit vooreerst consequent toepast in eigen rangen. De treinstaking van 20 mei zonder files leerde dat e-werken een belangrijk potentieel heeft."

Digitaal actieplan Vlaanderen

Wat?

Om de inspanningen op het gebied van informatie- en telecommunicatietechnologie te kaderen binnen een overkoepelend raamwerk keurde de Vlaamse Regering op 29 maart 2002 een raamwerknota goed omtrent de krachtlijnen en de strategische opties van het eFl@nders - Digitaal Actieplan Vlaanderen.

14. Statistisch

Eurostat (Europees Instituut voor Statistiek)

Eurostat is het bureau voor de statistiek van de Europese Gemeenschappen, opgericht in 1953. Hierop kon ik een statistiek terugvinden met betrekking tot het gebruik van e-leren in ondernemingen:

Percentage of enterprises using e-learning applications for training and education of employees

[http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1073,46870091&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_product_code=ISOC_PI_E3]

15. Reflectie

Toen we de opdracht kregen om een wiki te maken, wist ik totaal niet waaraan me te verwachten. Ik wist immers niet wat een wiki was en ik had er zelfs nog nooit van gehoord, laat staan dat ik wist wat dit inhield. Wat ik me ook zorgen maakte was het feit dat dit een groepsopdracht was. Hoe gingen we als groep communiceren, gingen we afspreken als er iemand met bepaalde problemen worstelde. We kenden elkaar immers nog niet want het was pas het begin van het schooljaar toen we de opdracht kregen….

Evy Ongena 1BaTP OHO 22

Eenmaal begonnen verdwenen de zorgen rond de samenwerking als sneeuw voor de zon want dit was een samenwerking die ik alleen maar wensen kon. Het resultaat van deze samenwerking mag er dus zeker zijn!! Ik denk wel dat ik mag zeggen dat iedereen zijn steentje heeft bijgedragen tot het tot stand komen van deze opdracht.

De opdracht op zich was een zeer leerrijke ervaring evenwel deze opdracht heel veel tijd en energie van ons vroeg. Concrete ervaring had ik enkel met word en excell. De wiki en powerpoint waren voor mij onbekend terrein. Door het veelvuldige contact met de medestudenten via mail en wat opzoekingswerk lukte dit vrij goed.

Het artikel dat ik koos, sluit nauw aan bij mijn interesse voor de bedrijfswereld, dit wekte meer interesse op voor het onderwerp e-leren. De programma’s die we dienden te gebruiken in het kader van deze opdracht, zullen me zeker nog verder helpen in mijn huidige job. Op deze manier leren we toch weer iedere dag zaken bij die we nog niet wisten…

16. Excel opdracht 1

1.1. Vul eerst de tabel (de aantallen) in op basis van de afzonderlijke artikels (per groep samentellen)

Maak samen een tabel over het soort bronnen dat via de artikels gevonden werd. In de tabel maak je onderscheid tussen :

Soort bronnen Aantal Procent

Boeken 24 20%

Tijdschriften 22 18%

Naslagwerk 8 7%

Websites 65 54%

Andere (folders,…) 2 2%

Totaal 121 100%

1.2. Bepaal op een correcte manier som en procenten.

1.3. Maak nu ook twee grafieken :

Evy Ongena 1BaTP OHO 23

a. Een cirkel 3D de stukken uiteen

b. Een staaf van cirkel met procenten waarbij boeken en tijdschriften links staan (met de categorie “overige”) en al de rest rechts.

Evy Ongena 1BaTP OHO 24

17. Bibliografie

ADMIRAAL W., http://www.ilo.uva.nl/homepages/wilfried/publications.htm, geraadpleegd op 29 januari 2009

DE BOER S. Weten waar je goede ict-toepassingen haalt, In: Didaktief, jg. 35, nr 5, 2005, p 36-37.

DECALUWE C., [http://www.carldecaluwe.be/030parlement/2004-2009/0305cjsm/tu/20080702.html], bezocht op 12 januari 2009

D'HAESE, I.Digitaal leren: ritsen tussen didactiek & ICT, VLHORA, Leuven, 2003

DUDENEY, G., HOCKLY, N.How to…. teach englisch with technology, Pearson Longman, Harlow, 2007.

EDULUX, wetgeving en omzendbrieven voor Vlaams onderwijs, http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13945

EUROSTAT, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1073,46870091&_dad=portal&_schema=PORTAL&p_product_code=ISOC_PI_E3

EXPERTISECENTRUM ICT VAN HET IVLOS, http://www2.ivlos.uu.nl/ictexpertisecentrum/index.html/, 2009

HOSTE L., TJOENS E. ICT in het basisonderwijs: werken met het programma Hot Potatoes en een klaswebsite maken met het vierde leerjaar, eindwerk/stageverslag, 2006. (Centrale bib Tielt, 2006/35)

HUYSMAN M.Een website maken met kinderen, eindwerk/stageverslag, 2002. (Centrale Bib Tielt, OLO 2002/15)

JOCHEMS, W.M.G., VAN MERRIENBOER, J.J.G., KOPER, E.J.R., e.a. Een geïntegreerde benadering van e-learning, Wolters Noordhoff, Groningen, 2004.

RUBENS W., http://www.wilfredrubens.com/, 2009

RUBENS W., LOCKHORST D. & ADMIRAAL W. Kansen en belemmeringen voor e-learning in het MKB In: Opleiding & Ontwikkeling, jg. 19, 2007/blz. 21-24 en [http://www.te-learning.nl/artleer.html]

SME LEARNING, [http://www.smelearning.org/], 2009

SMITS, M.H.S.B., STIJNEN, P.J.J., DE BIE, M.D., e.a. De E3 begeleider: effectief, enthousiast, elektronisch: ervaringen uit de praktijk van het hoger onderwijs, Wolters Noordhoff, Groningen, 2006

TE-LEARNING, technology enhanced learning, [http://www.te-learning.be], 2009

TOLLNET, Technologie – ondersteund levenslang leren, [http://www.toll-net.be], 2009.

VAN DALE WOORDENBOEK, [http://www.vandale.nl/vandale/]Evy Ongena 1BaTP OHO 25

VAN DER NEUT I. & WARTENBERGH-CRAS F. Computer scoort goed, In: Didaktief, jg35, 2005, nr 7, p 38-39.

VAN GELOVEN, M., SMULDERS, P. & DE VRIES, M. Meerwaarde van e-learning in de praktijk: student, docent en manager aan het woord, Wolters Noordhoff, Groningen, 2006.

UNIVERSITEIT UTRECHT, [http://www.ivlos.uu.nl/], geraadpleegd op 18 december 2008

WIKIPEDIA, [http://www.wikipedia.be]

Evy Ongena 1BaTP OHO 26