Dyscalculie … een werkwoord

Annemie Desoete

1.03.2010

Ugent, Arteveldehogeschool & Sig

Inhoud lezing

• Inleiding : DC, hoe vaak?

• Begrippen/ oorzaken

• Varianten

• DC - angst : 3 perspectieven

• STICORDI

• Conclusies

Inleiding Begrippen/oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

OVERAL CIJFERS…

Inleiding Begrippen/oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

DYSCALCULIE

Inleiding Begrippen/oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

Begrippenkader

LEERPROBLEEM

LeerstoornisLeermoeilijkheid

Dyslexie

Dyscalculie

Dumont

5Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

Dyscalculie?

1. Achterstand

2. Hardnekkigheid

3. Niet door andere oorzaken

3 Criteria

Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

Achterstand

Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

Hoe vaak?

Prevalentie 2 – 13.8%(Barbaresi et al., 2005; Desoete et al., 2004; Geary, 2004)

Vlaanderen: 5%

Gender 1 versus 1of 2 =atypische OS

8

Dyscalculie: hoe vaak komt het voor?

Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

Wat is het ‘grootste’ getal ?

incongruente conditie

congruente conditie

2 4

2 4

DC uitlokken?

Inleiding Begrippen/ Oorzaken Varianten 3 perspectieven Conclusies

DC niet-DC

DC niet-DC

Inleiding Begrippen/ Oorzaken Kenmerken Conclusies

Oorzaak?

-semantische geheugen DC

-procedurele DC

(-VSLD

-getallenkennis DC)

Varianten

Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

Semantische geheugenDC

Problemen met temporekenen: tafels…

Minder accuraat/ trager in hoofdrekenen

Problemen met arbitraire informatie < >, teller,noemer…

Onregelmatige resultaten

Bij 20 à 30% meer tijd BETERE resultaten

Varianten

Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

Procedurele DC

Problemen met schriftelijk rekenen (‘lenen’, staartdelen)

Problemen met langere stappenplannen

Moeite met rekentaal

Bij gebruik van OPZOEKBOEKJE beter resultaten

Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

Visuospatiële subtype/ VSLD

Probleem met het ruimtelijk voorstellen

Probleem met meetkunde, wijzerklok

Probleem met schattend rekenen en vraagstukjes

Bij hulp met het voorstellen en talige hulpmiddeltjes

gaat het beter

Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

GetallenkennisDC:

= afzonderlijk subtype of overal in vervat?

Moeite met vergelijken van getallen, ordenen van getallen

Problemen met getallenkennis, metend rekenen

Problemen met getallen lezen en schrijven

Bij CONCREET MATERIAAL betere resultaten

Inl. Begrippen/Oorz. Varianten 3 perspectieven Conclusies

Angst & DC:

verweven?

3 perspectieven

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : 3 perspectieven Conclusies

- angst, slaap- en vermoeidheidsproblemen- 24-52% sociale en emotionele moeilijkheden (Gadeyne, Ghesquière, & Onghena, 1999; Karande et al., 2008; Mclean & Hitch, 1999).

- 73% gedragsproblemen (Scarborough & Parker, 2003)

- 45% internaliserende en 38.5% externaliserende stoornissen (Prior et al., 1999) meer externaliserende problemen (Scarborough & Parker, 2003)

-25 % ADHD ((Karande & Kulkarni, 2009)

-23% ODD of CD (Prior et al., 1999).

-30% fobie of angststoornis (Prior et al., 1999).

17

Comorbiditeit angst/gedragsproblemen:

dyscalculie ‘plus’

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : Perspectief 1 Conclusies

Leerstoornis

Procedurele

Dysc

Sem Geheugen

Dysc

Getallenkennis

Dysc

VSLD

Sterke kanten

Aandacht,

motivatie,

intelligentie,

EF

Dyscalculie & EF

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : Perspectief 2 Conclusies

EF

EF helpt aan nieuwe of veranderende situaties aanpassen.

Helpt om flexibel te reageren zonder slaaf van omgeving.

Noodzakelijk om doelgericht en toekomstgericht gedrag op een effectieve manier uit te voeren.

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : Perspectief 2 Conclusies

EF = systeem in ‘ontwikkeling’

+ te oefenenINHIBITIE

In peutertijd inhibitievaardigheid grote evolutie tss 7-12 m.

5 à 6 jaar inhibitievermogen van kind plafond.

FLEXIBILITEIT/ SHIFTING

Tussen 3 en 4 jaar ontstaat flexibliteit (shifting)

Evolueert sterk tussen 6 en 10 jaar.

PLANNEN, PROBLEMEN OPLOSSEN

4 jaar: kind voordenken en eenvoudige problemen oplossen.

Groeispurt tussen 7 en 9 jaar en tussen 11 en 13 jaar.

LASTIGE EF’s ONTW LAATST (tot in adolescentie) bv. zelfregulering/controle

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : Perspectief 2 Conclusies

Zelfbeeld/ faalangst en EF

Type l : BESCHIKBAARHEIDSDEFICIT

Type 2 : PRODUCTIEDEFICIT

EF faalangst

EF congres A. Desoete 23 april 2009

Soorten relatie

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : Perspectief 2 Conclusies

Falen + ‘buiten proportie’ attributie/

‘onjuiste’ gevoelens

probleem

- Onjuist negatief: depressie, angst, wanhoop,

waardeloosheidsgevoel

- Onjuist positief: dwepen, verafgoden, gevoel van

superioriteit

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten Angst – DC : Perspectief 3 Conclusies

Faalangst, onjuiste gevoelens

STICORDI voorkomt ‘angst’

/ de omgeving maakt het ‘verschil’:

vb. http://sticordibank.wikispaces.com

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten/ 3 perspectieven Conclusie

• Geef de tijd, ga na of studenten het begrepen hebben

• Let op met afspraken (digitale/analoge tijd noteren, tijdsduur inschattten

• Laat nooit onverwachts een oefening aan het bord oplossen

• Formuleer duidelijke doelen (wat is basisleerstof)

• Let op de bladspiegel: niet teveel op 1 blad / meer structuur

• Ga er niet vanuit dat jongeren splitsingen, tafels, … kennen. Herhaal dit

opnieuw.

• Vul samen planning voor examens

• Geef gedoseerde taken (kopieer de oplossing van de lesgever en geef dit

mee)

Algemeen

Toetsen

• Kondig taken/ examens ruim vooraf aan

• Geef meer tijd (20%) of minder vragen

• Zet de puntenverdeling bij de vragen

• Let op de vraagstelling (niet te lange zinnen)

• Laat schema’s (bv. tabel metend rekenen)/ regels/ formularium/ ruitjespapier/

stickertjes, kartonnetjes/ZRM gebruiken ook bij examens

• Laat tussenuitkomsten noteren of cijferen als hoofdrekenen niet lukt

• Gebruik geen complexe getallen indien niet nodig

• Laat bij telfouten mondeling toelichten

• Reken reken/nauwkeurigheids/telfouten minder zwaar aan

• Ondervraag enkel basisleerstof

Conclusie

• DC komt vaak voor (1/20)

• DC ≠ ‘reken-moeilijkheid’

• Varianten DC

• Angst & gedragsproblemen bij DC : • Comorbiditeit

• Tekort aan EF (evolutie in + te trainen)/ soorten EF problemen

• Secundaire faalangst: nood aan STICORDI

• Belang van psycho-educatie & omgeving (eisen

doseren/ STICORDI + geloof in kinderen opdat ze

in zichzelf zouden geloven)

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten/ 3 perspectieven Conclusie

Bedankt voor uw aandacht!

Meer informatie

annemie.desoete@ugent.be

Inl. Begrippen/Oorz/Varianten/ 3 perspectieven Conclusie