Dirk Van Heuven18 september 2014

Seminar Publius & van der Feltz

De Belgische en Vlaamse Bestuurlijke

Lus onder VuurIs Nederland een Democratie?

2

Bestuurlijke lus

Wat?Mogelijkheid om in het kader van een geding aan verwerende partij voor te stellen om een vastgestelde onregelmatigheid in de loop van het proces te herstellen om aldus een vernietiging te vermijden.

Ratio– een loutere vernietiging leidt vaak tot een onbevredigende situatie voor zowel het

bestuur als voor de rechtszoekende wat aanleiding geeft tot een carrousel van beslissingen, beroepen en vernietigingen (pyrrusoverwinning)

– de toepassing van de bestuurlijke lus beoogt ‘onnodige nieuwe procedures te voorkomen, tijdwinst te boeken en meer en sneller rechtszekerheid te bieden’

3

De mosterd komt uit Nederland…

• Wet van 14 december 2009 tot aanvulling van de Algemene Wet Bestuursrecht met een regeling voor herstel van gebreken in een besluit hangende beroep bij de bestuursrechter

• Kadert in evolutie waarbij de bestuursrechter een steeds actievere en meer oplossingsgerichte rol inneemt

• Onze bestuurlijke lus lijkt aanzienlijk beperkter dan Nederlandse bestuurlijke lus:– Nederlandse bestuursrechter in laatste aanleg kan aan het bestuursorgaan het

bevel geven om de vastgestelde onregelmatigheid te (laten) herstellen– Nederlands bestuursorgaan beschikt over de mogelijkheid om de vastgestelde

onregelmatigheid te herstellen door middel van een nieuw, vervangend besluit

4

Vlaamse bestuurlijke lus (RvVb)

Wettelijke regeling Raad voor Vergunningsbetwistingen“Ter oplossing van een voor de Raad gebrachte betwisting kan de Raad het vergunningverlenende bestuursorgaan in elke stand van het geding met een tussenuitspraak de mogelijkheid bieden om binnen de termijn die de Raad bepaalt een onregelmatigheid in de bestreden beslissing te herstellen of te laten herstellen, tenzij belanghebbenden, vermeld in artikel 4.8.11, daardoor onevenredig kunnen worden behandeld.” (artikel 4.8.4. § 1 VCRO)

Voorwaarden– de onregelmatigheid moet herstelbaar zijn belanghebbenden mogen niet

onevenredig worden benadeeld– alle middelen moeten onderzocht zijn op hun gegrondheid – bestreden beslissing kan inhoudelijk niet worden gewijzigd

–

5

Bestuurlijke lus RvVb

Procedurele aspecten– eigenlijke initiatiefrecht in handen van de RVV, partijen kunnen wel suggesties

doen– in “elke stand van het geding” middels tussenarrest, binnen termijn die de RVV

bepaalt– mogelijkheid voor het vergunningverlenend bestuur– mededeling tussenuitspraak binnen ordetermijn van 15 dagen– griffie brengt partijen op de hoogte of het vergunningverlenend bestuur gebruik

wil maken van de herstelmogelijkheid– tegenspraak na herstel binnen de 30 dagen– RVV bepaalt verdere procedure binnen een ordetermijn van 20 dagen

6

Belgische bestuurlijke lus (RvS)

Wettelijke regeling Raad van StateIn geval van beroep tot nietigverklaring bedoeld in artikel 14, §1, kan de afdeling bestuursrechtspraak de verwerende partij bij tussenarrest opdragen om een gebrek in de bestreden akte of het bestreden reglement te herstellen of te laten herstellen (art. 38, §1 RvS-Wet).

Toepassingsvoorwaarden:– de bestuurlijke lus is alleen van toepassing in het annulatiecontentieux – de bestuurlijke lus mag er niet toe leiden dat de bestreden beslissing een andere

inhoud krijgt– alle middelen moeten zijn onderzocht op hun gegrondheid de mogelijkheid tot

herstel moet binnen de bevoegdheid liggen van de verwerende partij – De bestuurlijke lus kan enkel worden toegepast wanneer er geen veto is van de

verwerende partij

7

Bestuurlijke lus RvS

Procedurele aspecten– de bestuurlijke lus wordt ingezet via tussenarrest. Het mogelijk herstel kan alleen

betrekking hebben op de gebreken die in dat arrest werden vastgesteld.– het tussenarrest bepaalt termijn waarbinnen het herstel moet plaatsvinden (het

herstel moet in beginsel gebeuren binnen de 3 maanden)– RvS spreekt zich uit over de toepassing van de bestuurlijke lus na

tegensprekelijk debat (verschil met RvVb!)– herstelbeslissing wordt door de hoofdgriffier betekend aan de andere partijen

waarna zij 15 dagen de tijd hebben om hun opmerkingen over de wijze van herstel te geven

Gevolgen– indien RvS vaststelt dat het gebrek niet volledig is hersteld of het herstel is

aangetast door nieuwe gebreken, wordt het bestreden (of herstellend) besluit nietig verklaard

– indien het gebrek volledig is hersteld, gelden de gevolgen van de bestuurlijke lus met terugwerkende kracht en wordt het beroep verworpen

8

Vlaamse bestuurlijke lus vernietigd!Grondwettelijk Hof 8 mei 2014

(Vlaamse) Bestuurlijke lus RVV in strijd met: – onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter: rechterlijk toezicht RvVb

mag zich niet op het domein van de opportuniteit begeven. Wanneer de Raad een bestuurlijke lus voorstelt, neemt zij al een standpunt in over de uitkomst van het geschil

– rechten van verdediging, het recht op tegenspraak en het recht op toegang tot de rechter: aan de partijen wordt geen mogelijkheid geboden om een tegensprekelijk debat te houden over het voorstel tot toepassing van de bestuurlijke lus. Ook is er geen mogelijkheid voorzien om hoger beroep in te stellen tegen de beslissing die met toepassing van de bestuurlijke lus is genomen.

– formele motiveringsplicht: door de bestuurlijke lus kan een motivering na het nemen van de beslissing worden gewijzigd of aangevuld, waardoor wordt afgeweken van de wet van 29 juli 1991 waarin wordt gesteld dat men onmiddellijk kennis moet kunnen nemen van de motieven die een beslissing verantwoorden

– gelijke toegang tot de rechter: art. 4.8.28 §2, derde lid VCRO

9

Bestuurlijke lus RvS in gevaar!

Problemen– beginsel van onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechter: RvS heeft de

mogelijkheid om zich in het tussenarrest uit te laten over de te wijzigen aspecten van de bestreden beslissing

– beperking recht op toegang tot de rechter voor belanghebbenden die geen beroep hebben ingesteld tegen de beslissing en die niet zijn tussengekomen in het geding.

– formele motiveringsplicht

Alternatief?– RvS kan vernietigen maar met instandhouding van de gevolgen van de

vernietigde akte indien zij meent dat de schending van een vormgebrek niet in overeenstemming is met de sanctie (art. 14ter RvS-wet)

– Belang bij het middel

En hoe zit het met de Nederlandse bestuurlijke lus?

Geen Nederlands Grondwettelijk Hof

Maar gelden argumenten GwH niet evenzeer (en nog meer) voor de Nederlandse bestuurlijke lus?

• Vragen

• Bedenkingen

10

11

Gegevens

Dirk Van Heuven

dvanheuven@publius.be

PUBLIUS

Pres. Kennedypark 6/24

8500 Kortrijk

T+32 (0)56 74 56 00 f+ (0)56 74 56 01

www.publius.be

Slides zijn binnenkort tevens consulteerbaar op www.publius.be/slides