Duurzaam richting 2030 - INretail · aan een betere wereld. Voor de retailer betekent dit dat...

Duurzaamrichting2030WAT KUN JIJ ALS RETAILER MORGEN DOEN?

DUUR·ZAAM 1. lang durend

2. weinig aan slijtage of bederf onderhevig

3. het milieu weinig belastend: duurzame energiebronnen wind, zon, waterkracht enz.; duurzaam produceren

Op 29 juli 2019 was het Earth Overshoot Day1. Dit is de dag waarop de mensheid de grondstoffen heeft opgemaakt die de aarde in een jaar tijd kan voortbrengen. Dit betekent dat we wereldwijd nu grondstoffen gebruiken alsof we 1,75 aardbollen hebben, en dus lenen van de toekomst. Vanaf 1970 is Earth Overshoot Day gestaag verschoven van begin januari naar eind juli. In vergelijking met het gemiddelde scoort Nederland erg slecht. Als de hele wereld consumeerde zoals Nederland, zou Earth Overshoot Day op 4 mei 2019 zijn gevallen. Een gevaarlijke ontwikkeling die ons vertelt: hoe we nu produceren, distribueren en consumeren kan niet lang doorgaan - het is niet duurzaam.

Wat is dan wel duurzaam? We zoeken naar een balans waarin het milieu, mens en dier worden beschermd. Volgens de Van Dale is iets duurzaam als het weinig belastend is. Mag het dan wel een beetje belastend zijn? Nee. Uiteindelijk niet, want dan schuiven we de rekening door naar toekomstige generaties. Voor nu is het belangrijk dat we stappen zetten in de goede richting om steeds dichterbij de balans te komen. Gezien de ontwikkelingen moet dat in grote stappen en een hoog tempo. Enerzijds komt er meer druk van consumenten en wetgeving om het anders te doen. Zo wil de Nederlandse overheid dat onze economie in 2030 voor 50% circulair is, wat inhoudt dat afval wordt hergebruikt als grondstof zodat verlies aan natuurlijke grondstoffen en negatieve impact op het milieu worden tegengegaan.

Anderzijds ligt hier voor de retailer een belangrijke verantwoordelijkheid. INretail en Q&A deden in 2017 grootschalig onderzoek naar de toekomst van retail en brachten samen het rapport Retail richting 2030 uit. Hierin kwamen twaalf shifts naar voren die het retaillandschap richting 2030 gaan veranderen. Drie daarvan hebben betrekking op het onderwerp duurzaamheid. Q&A en ABN AMRO zijn initiatiefnemer van het onderzoek achter deze publicatie. Het uiteindelijke doel van dit project is het inspireren van de retailbranche tot (verdere) verduurzaming. Dit doen we door te inspireren en het onderwerp klein en concreet te maken.

In deze publicatie bundelen we de visie op duurzaamheid in retail van consumenten, retailers en experts. We zoomen in op vier belangrijke retailbranches en delen nieuwe consumentendata, concrete tips en inspiratiecases van vakgenoten. We dagen je uit om na te denken over je eigen rol in deze duurzame transitie en gaan hier graag met je over in gesprek.

Maartje van Barneveld, Business Consultant Retail bij Q&A

Henk Hofstede, Sectorbanker Retail bij ABN AMRO

Introductie

Duurzaamheid – een containerbegrip dat we steeds vaker horen om ons heen. We moeten er iets mee. Ook in retail. Voor sommigen een belangrijk onderwerp, voor sommigen een bron van irritatie of wanhoop. Want wat is nu echt de lading van dit woord? Wat is je rol als retailer, en hoe pak je dit dan aan?

INTRODUCTIE

Aanleiding Uit het onderzoek Retail richting 2030 dat Q&A in opdracht van INretail heeft uitgevoerd kwamen twaalf shifts naar voren die de retail gaan veranderen in de toekomst. Drie van deze shifts hebben betrekking op duurzaamheid en vormen de aanleiding van dit onderzoek. Deze trends worden op pagina 4 verder toegelicht.

BranchesNaast een algemene visie op duurzaamheid in retail staan vier branches centraal: food, mode, wonen en elektronica. Binnen non-food retail is er gekozen voor branches die veel consumenten raken en die symbool staan voor ontwikkeling op het vlak van duurzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan het groeiende aanbod aan duurzame kleding, nieuwe huurmodellen voor meubels en een groeiende markt voor refurbished elektronica. Uiteraard speelt duurzaamheid ook in andere branches een grote rol, maar deze branches zijn niet in dit onderzoek meegenomen.

OnderzoeksmethodeDeskresearchVoor ondersteunende informatie is gebruik gemaakt van deskresearch. Bronnen die zijn geraadpleegd tijdens deskresearch staan vermeld op pagina 24.

Expertsessie Om tot een goede visie te komen op de ontwikkelingen in de verschillende retailbranches is een groep van retailers en experts gevraagd een bijdrage te leveren. Tijdens de expertsessie zijn de drie trends uit Retail richting 2030 besproken en hebben deelnemers een impactanalyse gemaakt.

Hierbij hebben zij per branche op een 10-puntenschaal aangegeven hoe groot de impact van een trend zal zijn op de consument in 2030. De resultaten van deze analyse zijn te vinden op de pagina ‘Wat gebeurt er in …?’ voor iedere branche. Ook is per branche input verzameld op de vragen ‘wat betekenen de trends voor het business model van de retailer?’, ‘hoe kun je inspelen op de trends om omzet te genereren?’ en ‘welke tips geef je andere retailers om morgen mee aan de slag te gaan?’, waarvan de bevindingen zijn verwerkt in deze publicatie. De namen van de deelnemers van de expertsessie staan vermeld op pagina 25.

ConsumentenonderzoekQ&A en ABN AMRO hebben in augustus 2019 een online consumentenonderzoek uitgevoerd onder 1595 Nederlandse consumenten. Hierbij zijn op brancheniveau vragen gesteld met betrekking op belangrijke duurzaamheidsaspecten tijdens het winkelen, aankoopgedrag rondom duurzame producten en verantwoordelijkheden en geloofwaardigheid rondom duurzaamheid in retail. De data op pagina’s 7, 11, 15 en 19 is volledig afkomstig van het online consumentenonderzoek. Data op totaalniveau is een gemiddelde van de branchescores food, mode, wonen en elektronica.

Totstandkoming visie Voor de visies in deze publicatie is input van bovenstaande bronnen gebundeld en aangevuld met de visie van Q&A en ABN AMRO.

Onderzoeksverantwoording

3

Disclaimer:Alle teksten, cijfers, percentages, tabellen en figuren die in deze rapportage zijn opgenomen zijn met de grootst mogelijke zorgvuldigheid weergegeven. Q&A Insights B.V. aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor de mogelijk negatieve gevolgen door mogelijke fouten die zijn gemaakt bij het vervaardigen van deze teksten, cijfers, percentages, tabellen en figuren in deze rapportage.

ONDERZOEKSVERANTWOORDING

2030

Van besteden naar bijdragenConsumenten worden zich steeds bewuster van de impact die hun keuzes hebben op milieu, dier, mens en maatschappij. Ze willen graag zonder schuldgevoel consumeren en bijdragen aan een betere wereld. Voor de retailer betekent dit dat verantwoord ondernemen niet langer telt als een nice-to-have, maar steeds meer geldt als een zakelijke vereiste. Er komt een grotere vraag naar verantwoorde producten en transparantie over de productieketen. Het betekent een toenemende verantwoordelijkheid voor de retailer om bij te dragen aan een betere wereld, waarbij financiële prestatie niet langer eenzaam bovenaan mag staan.

Van bezit naar gebruikWe maken een ontwikkeling door van een bezit-maatschappij naar een gebruik-maatschappij. Steeds meer producten worden gebruikt via nieuwe vormen van lease- en huurcontracten, ook wel bekend als Product as a Service (PaaS). De consument wordt ontzorgd met service, heeft niet langer een hoge aanschafdrempel en krijgt meer flexibiliteit. Voor de retailer betekent dit dat producten ontworpen moeten worden voor een lange lifecycle. Daarnaast wordt de retailer een serviceprovider en blijft hij eigenaar van het product en de grondstoffen, om daar uiteindelijk weer nieuwe producten van te kunnen maken.

Van wegwerpen naar doorgevenMet een eindigheid aan grondstoffen zullen we steeds meer moeten hergebruiken. Hierbij valt te denken aan tweedehands, refurbished en gerecyclede producten. Niet alleen kan dit consumenten geld besparen – zij kiezen ook steeds vaker voor niet-nieuwe producten om hun impact te reduceren. Voor de retailer betekent dit een transformatie van een lineair naar een circulair business model.

TRENDS

Trends

4

De verwachting is dat consumenten richting de toekomst hogere eisen gaan stellen aan retailers op het gebied van duurzaamheid. Dit is het moment om hen naar je toe te trekken en stappen te maken in het verduurzamen van je business model. Nu kun je je als retailer nog onderscheiden in de markt, maar in de nabije toekomst is duurzaam ondernemen een voorwaarde die door zowel de consument als de overheid gesteld gaat worden. Hoewel een investering soms direct winst kan opleveren door besparing en efficiëntie, is dit niet altijd het geval. Waar zit de winst dan in? Het bereidt je voor op de markt van de nabije toekomst.

Deze voorbereiding begint met de vraag: waarom bestaat mijn bedrijf? Zijn wij er om zo veel mogelijk producten te verkopen? Zijn wij er om een bijdrage te leveren aan de wereld van morgen? Soms gaat dit hand-in-hand en soms is het nodig om de koers van het bedrijf bij te sturen. We gaan van een lineaire naar een circulaire economie, waarbij het aantal verkochte producten ondergeschikt is aan het verduurzamen van de keten. Om mee te gaan in deze ontwikkeling moeten retailers hun bedrijfscultuur ombuigen.

Consumenten kiezen om verschillende redenen voor duurzame opties. Bij tweedehands, refurbished en huurproducten geeft de helft van de consumenten aan dat duurzaamheid een rol of hoofdrol speelt in de keuze. Bij gerecyclede producten speelt dit bij driekwart een rol of hoofdrol2. Maar duurzaamheid alleen is niet genoeg.

Van de consumenten die aangeven niet altijd duurzaam te kopen wordt twee derde tegengehouden door een hogere prijs2. Toch is er bereidheid onder consumenten om meer te betalen voor een duurzaam

product. Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat consumenten gemiddeld 12% meer willen betalen4. Hierbij is het essentieel dat zij ook echt geloven dat een product duurzaam is. Naast prijs zijn er meer obstakels waardoor consumenten een duurzaam product laten liggen. Gebrek aan informatie over duurzaamheidsaspecten (39%) en een tegenvallend product (26%) zijn twee belangrijke drempels2. Op deze punten kun je als retailer een verschil maken. Het aanbieden van duidelijke informatie moedigt maar liefst 42% van de consumenten aan om een duurzaam product te kiezen. Een effect dat bijna net zo sterk is als een lagere prijs (49%)2.

Daarnaast voelt de consument zich niet zo verantwoordelijk voor het realiseren van duurzamere consumptie. Volgens de consument ligt deze verantwoordelijkheid in de eerste plaats bij producenten, in de tweede plaats bij weten regelgeving van overheden, in de derde plaats bij de verkopers van producten en daarna pas bij hemzelf2. Dit betekent niet dat de consument niets hoeft te doen. Het betekent dat je als retailer niet kunt wachten tot je klant stopt met het kopen van minder duurzame producten. Retailers verleiden de klant met aanbiedingen, lage prijzen, de mooiste producten en altijd vernieuwende collecties. Hoe kunnen we verwachten dat de consument uit al dat aanbod de meest verantwoorde keuze maakt? Niet. Consumenten willen guilt-free shoppen en verwachten dat je kritisch bent richting producenten bij het inkopen van producten. Als je echt impact wil maken zorg je ervoor dat de klant het bij jou niet fout kan doen.

Visie richting 2030

VISIE RICHTING 2030

Van volgen naar leidenElke retailer heeft een aandeel bewuste klanten. Voor de één is dit wat groter dan voor de ander. In de food-, mode-, woon- en elektronicabranche zegt gemiddeld 48% van de consumenten duurzaamheid belangrijk te vinden bij het kiezen van een product2. Toch laten de meeste klanten hun keuzes nog niet leiden door duurzaamheidsaspecten. Retailers moeten groeien om de toenemende bedrijfskosten en benodigde innovatie te kunnen financieren. Hierdoor ligt de focus vaak op hogere verkoopvolumes en lagere kosten op korte termijn. Dat een investering in verduurzaming dan niet de hoogste prioriteit krijgt, is dan vaak het gevolg. Als retailer moet je uiteindelijk winst maken voor je langdurige bestaansrecht, maar heb je ook de verantwoordelijkheid om met zorgvuldigheid en bewustzijn iets terug te geven aan de maatschappij voor een leefbare toekomst.

Als we één ding kunnen leren van de Retail Apocalyps is het dat het bestaansrecht van een retailer afhangt van zijn relevantie voor de klant. Op het gebied van technologie, convenience en experience wil iedereen voorop lopen. Hierin investeren maakt je namelijk relevant op de lange termijn. We willen ons voorbereiden op de klant van de toekomst - op de millennial, Gen Z en misschien al op Gen Alpha. Maar verdiepen we ons wel goed genoeg in wie zij zijn en wat zij belangrijk vinden?

Uit de Global Millennial Survey 2019 van Deloitte blijkt dat millennials vinden dat de prioriteiten van bedrijven afwijken van hun eigen prioriteiten3. Zij geven aan dat bedrijven in hun optiek te veel bezig zijn met winstgeneratie en te weinig met het beschermen en verbeteren van het milieu. Deze mismatch is nog groter onder Gen Z en Gen Alpha. In 2030 zal de millennial de belangrijkste consument zijn. Hoe kun je als retailer relevant zijn voor de aankomende generaties? Door te zorgen dat je strategie aansluit op wat zij belangrijk vinden.

De consument wordt steeds bewuster, en daarmee steeds kritischer en beter geïnformeerd. Maar liefst 71% van de consumenten is negatief of neutraal over de geloofwaardigheid van winkels en merken wanneer zij zeggen dat hun product duurzaam is2. De twee belangrijkste redenen zijn ontbrekende of ontoereikende informatie over materialen/ingrediënten en over de productieketen. Consumenten vragen zich af: wat zit er in een product? Waar, hoe en door wie is het gemaakt? Zonder deze informatie wordt een duurzaamheidsclaim al snel gezien als greenwashing, wat erg schadelijk is voor je imago.

In plaats daarvan wil de consument zien dat retailers de leiding nemen. 52% van de Nederlandse consumenten vindt dat bij keuzes op het gebied van inkoop en productie, duurzaamheid leidend moet zijn2. Duidelijke keuzes durven maken en laten zien dat het anders kan.Voor ieder retailer ligt hier een geweldige kans. De duurzame retailmarkt ligt nog voor een groot deel open. Op de vraag hoe vaak men daadwerkelijk duurzame aankopen doet zegt ongeveer de helft ‘soms’. In food geeft 40% aan ‘vaak’ bewust te kiezen. In mode is dit 27%, in wonen 30% en in elektronica 32%2.

De volgende generaties vinden dat bedrijven zich te veel bezig houden met winstgeneratie.

Blijf uit de buurt van greenwashing. Toon lef en zet échte verandering in gang.

Het ‘recht’ op overconsumptiebestaat niet.

Wat levert een investering jou op? Duurzame groei door relevant te worden voor de consument van de toekomst.

Het hele assortiment moet kloppen, pas dan ben je onderscheidend.

Duurzaamheid op zichzelf is geen USP. Over de kwaliteit mag geen discussie zijn.

5

EXPERTTIPS

Experttips voor duurzame retail

6

1. Toon leiderschapMaak duidelijke keuzes en pak leiding in je branche. De meeste retailers volgen de markt op het gebied van duurzaamheid. Er wordt gewacht met het maken van stappen tot de consument het niet meer pikt, de concurrentie een nieuwe standaard neerzet of weten regelgeving hen verplicht. Retailers laten hier een geweldige kans liggen.

2. Sta voor je kernwaardenGa terug naar de basis en bedenk waar je bedrijf voor staat. Stel heldere kernwaarden op zodat alle neuzen dezelfde kant op staan. Hierbij horen ook bindende regels om te garanderen dat processen en producten voldoen aan de verwachting die je richting je klant communiceert.

3. Achterhaal je true priceOm duurzame initiatieven tot uitvoering te laten komen is een stimulerende bedrijfscultuur essentieel. Hierbij hoort mandaat voor managers om (snel genoeg) duurzame keuzes te kunnen maken. Waar nu nog veelal gestuurd wordt op omzet- en resultaatgerichte KPI’s is het tijd voor KPI’s voor duurzaamheid. Het introduceren van beloningen zorgt ervoor dat duurzaamheid steeds meer doordringt tot de kern van de bedrijfscultuur. Dit is belangrijk, want personeel heeft een enorme rol in het verduurzamen van je bedrijf.

4. Buig de bedrijfscultuurBreng je volledige productieketen in kaart en vind de true price van je producten. Dit zijn de totale productiekosten inclusief verborgen milieukosten en verborgen sociale kosten. De meeste producten hebben een ‘true price gap’: er zit een verschil tussen de inkoopprijs die de retailer betaalt en de prijs die de impact op het milieu zou dekken. ABN AMRO publiceerde het rapport ‘True Pricing in de jeansketen’5. Hierin lees je inzichten en aanbevelingen die je helpen om je keten te verduurzamen.

5. Wees transparant en glashelderDe consument van vandaag verwacht informatie over jouw productieketen en product. Denk bijvoorbeeld aan materialen, productielocatie, arbeidsomstandigheden, dierenwelzijn, eerlijke handel, transport en prijsopbouw. Kies een passende manier om dit te communiceren en help de klant bij het maken van een bewuste keuze. Denk bijvoorbeeld aan QR-codes, duurzame labels en digitale landkaarten om de herkomst van een product aan te duiden.

6. Ontwerp slimNieuwe producten (en hun verpakkingen) moeten circulair zijn. Dit betekent dat er wordt nagedacht over iedere fase van de productcyclus: van productie en gebruik tot end-of-life en hergebruik. ‘Design for disassembly’ zorgt ervoor dat een product gemakkelijk uit elkaar te halen is voor hergebruik of grondstofrecycling. Daarnaast moet het ontwerp de impact van iedere fase zo veel mogelijk reduceren. Hiervoor is samenwerking met ketenpartners noodzakelijk. Materiaalkeuze is erg belangrijk: het liefst biologisch afbreekbaar en non-virgin, en niet belastend in gebruik. Net zo belangrijk zijn kwaliteit, levensduur en de aantrekkelijkheid van het product. Het product moet uiteraard passen bij de behoefte van de consument. Duurzaamheid alleen is niet onderscheidend genoeg, de combinatie wel.

7. Maak duurzaam vindbaarVoor de consument is het moeilijk om duurzame producten te herkennen, zowel offline als online. Online platforms en online retailers kunnen consumenten helpen duurzame keuzes te maken door deze producten als zodanig aan te duiden. Bol.com doet dit in verschillende productcategorieën en ziet de verkopen stijgen. Bol.com is samen met verschillende ketenpartijen, waaronder GS1, een initiatief gestart om te zorgen voor een digitale database waarin duurzame keurmerken beschikbaar zijn.

8. Verklein je aanbodHet enkel vindbaar maken van duurzame opties binnen je assortiment is niet genoeg. Heroverweeg je assortiment op basis van je kernwaarden. Door producten te elimineren die hier niet meer aan voldoen blijft er een overzichtelijker assortiment over waarmee de klant het niet fout kan doen. Betreft het een product dat veel winst genereert of onmisbaar is? Zoek of ontwikkel een duurzamer alternatief en informeer de klant over deze keuze.

9. Bouw milieuneutraalZorg dat nieuwe winkels en distributiecentra milieuneutraal of -positief zijn. Hergebruik zo veel mogelijk materiaal, richt panden in op duurzaam gebruik (afvalscheidingsruimte, LED), zorg voor zelfvoorziening van stroom (zonnepanelen) en realiseer circulaire processen (water, energie, warmte).

10. Ontdek nieuwe business modellenDenk out-of-the-box. Wat zijn de mogelijkheden voor andere business modellen zoals leasing, verhuur en pay-per-use (hierbij betaalt de klant per gebruiksmoment)? De voordelen zijn tweeledig. Door klanten te verleiden gebruikte spullen terug te brengen met een incentive (statiegeld, korting, spaarsysteem) kun je als retailer een lange termijnrelatie met hen opbouwen. Tegelijkertijd kan een dergelijk business model ervoor zorgen dat producten langer meegaan en de klant zuiniger wordt in gebruik.

11. Begin met een hybridemodel

In één keer overstappen op een ander business model zal kostbaar en risicovol zijn. Hanteer daarom een hybridemodel: probeer één product te verduurzamen en op te schalen. Dit is een leerzaam proces. Als het succesvol verloopt kun je andere producten die minder duurzaam zijn gaan afschalen of juist verduurzamen.

?Wat vindt de consument?

van de consumenten vindt duurzaamheid belangrijk bij het kiezen van voedingsproducten.

Hoe vaak kiezen consumenten voor een duurzame optie?

FACTSHEET FOOD

Als de retailer kan bewijzen dat een product duurzaam is door inzicht te geven in de prijsopbouw, vertrouw ik dit sneller en koop ik het product ook sneller.

Man, 44 jaar

Duurzame producten zijn vaak duurder, maar waarom? Als me dat wordt verteld zou ik het wellicht sneller kopen.

Vrouw, 77 jaar

Ik zou eerder duurzame producten kopen als deze duidelijker zichtbaar zijn in de winkels. Via receptsuggesties met alleen duurzame producten bijvoorbeeld!

Man, 60 jaar

Nooit / zelden 12%Soms 46%Vaak / altijd 42%

Consumenten letten op...

Dierenwelzijn 46%Werkomstandigheden 43%Gebruikte ingrediënten 42%Geen kinderarbeid 39%Materialen verpakking 33%

47%

7

VerpakkingenConsumenten uiten steeds meer kritiek op de hoeveelheid verpakkingsmateriaal dat te vinden is in de supermarkt, waarbij de nadruk ligt op plastic. Europa produceerde in 2014 25 miljoen ton plasticafval, waarvan maar 30% is gerecycled11. Het CBL zet zich in voor 20% minder verpakkingsmateriaal in de supermarkt in 2025. Daarnaast moeten verpakkingen tegen die tijd voor 95% recyclebaar zijn en voor 50% uit gerecycled materiaal bestaan. Om deze doelstelling te halen lopen verschillende projecten met leveranciers van versproducten om verpakkingen te verbeteren. Een aantal supermarkten zijn op weg om hun versafdelingen vrij te maken van wegwerpverpakkingen, waarbij de bekende zakjes worden verbannen en verpakkingen opnieuw worden ontworpen. Kleine spelers zoals Puur Bezorgd uit Rotterdam laten zien dat er wel degelijk vraag is naar verpakkingsvrije versproducten. Het groeiende online bestel- en bezorgplatform levert boodschappen in glazen potten die worden hergebruikt. Tegelijkertijd worden er alternatieve materialen ontwikkeld die een duurzaam en toch veilig alternatief bieden voor plastic. Verpakking hebben namelijk ook de functie om voedselverspilling tegen te gaan. Denk bijvoorbeeld aan vleeswarenschaaltjes van Vibers die gemaakt zijn van olifantsgras.

VoedselverspillingOok het tegengaan van voedselverspilling is een urgent onderwerp in de foodbranche. De Verenigde Naties wil wereldwijd de voedselverspilling met 50% verminderd hebben in 2030. In een markt van verleidelijke producten, prijzenoorlogen en voordeelverpakkingen koopt de consument te vaak meer dan hij consumeert. Ook bij dit onderwerp is de vraag bij wie de verantwoordelijkheid ligt. De consument is de laatste stap in de keten voordat eten afval wordt. Toch kan je als retailer een belangrijke rol spelen in het opvoeden en sturen van de consument. Je kunt consumenten uitleggen hoe zij hun eten het beste kunnen bewaren en opmaken. Een nog belangrijkere taak richting de toekomst is het tegengaan van overconsumptie. Waar marketing in de foodbranche veelal aanzet tot meer aankopen zou er meer aandacht moeten zijn voor kwaliteit en gepaste hoeveelheden. Meer is niet altijd beter, en dat moet uitgelegd worden.

ToekomstvisieIn vergelijking met andere branches zal het bewustzijn van consumenten de meeste impact hebben op de foodbranche. Consumenten zijn erg kritisch op foodretailers en -producenten. Ze komen iedere dag met de producten in aanraking en het heeft invloed op hun eigen gezondheid. Er worden veel stappen gezet, waardoor de lat voor retailers snel hoger wordt. Supermarkten bieden steeds meer transparantie over hun eigen ketens, maar dit is nog niet de standaard. Ook het aanbod van producten verandert in een hoog tempo mee met de vraag van de klant. De trend van doorgeven is in de foodbranche vooral merkbaarder op het gebied van verpakkingen. Kritische geluiden vanuit de maatschappij nemen toe. Hierdoor moeten retailers in samenspraak met producenten grote stappen zetten op het gebied van plastic om geen klanten te verliezen. Moet je je als retailer schamen als je nog plastic verpakkingen in het schap hebt liggen?

Impact 2030Bijdragen 9,13Doorgeven 7,50

Wat gebeurt er in food?

WAT GEBEURT ER IN FOOD?

Als we kijken naar de impact van retail kunnen we niet om food heen. Wereldwijde voedselproductie zorgt jaarlijks voor 13,7 miljard ton aan CO26.Daarnaast gooit de gemiddelde Nederlander jaarlijks ongeveer 50 kilogram voedsel weg, wat zorgt voor de helft van alle voedselverspilling in Nederland (4,4 miljard euro per jaar)7. Consumenten zijn zich bewuster van deze belasting en van de mogelijkheid om duurzamere keuzes te maken. NGO’s spelen een belangrijke rol in het vergroten van dit bewustzijn. Als resultaat worden de voorwaarden en verwachtingen die de consument stelt aan foodretailers steeds veeleisender. Hij wil door zijn keuzes in wat hij consumeert een bijdrage leveren aan een betere wereld.

Duurzame productenEén manier om als consument je impact op de wereld te reduceren, en volgens onderzoek zelfs de meest effectieve manier, is door vlees en zuivel te minderen7. Steeds meer consumenten passen hun dieet aan, en dit is merkbaar in de stijgende verkoop van duurzamere producten en dalende verkoop van vlees en zuivel. Tussen 2017 en 2018 is het aantal verkochte vleesvervangers in de Nederlandse supermarkt met 51% gestegen. Tegelijkertijd daalde de verkoop van rund-, varken- en wildvlees met 9%8. Niet alleen vegetarische en veganistische producten stijgen in populariteit, er wordt ook meer aandacht besteed aan hoe voedsel wordt geproduceerd. Wereldwijd is er sprake van een groeiversnelling van biologische landbouw en consumptie. Ten opzichte van het jaar ervoor hebben supermarkten in 2017 6% meer omzet gerealiseerd in biologische producten9. Daarbij steeg de wereldwijde omzet van Fairtrade producten in 2017 met 8%, waarvan de grootste

groei zit in cacao, koffie en bananen10. Het aanbod van duurzamere alternatieven groeit in een hoog tempo. Waar de bewuste consument eerder hard moest zoeken naar een duurzaam alternatief, kan hij inmiddels terecht bij de meeste supermarkten en foodservicebedrijven. De verwachtingen die de consument van deze partijen heeft worden door het veranderende aanbod steeds hoger.

TransparantieEen tweede belangrijke ontwikkeling is de toegenomen behoefte van consumenten aan transparantie. Waar komt eten vandaan, hoe wordt het geproduceerd, worden betrokken partijen eerlijk behandeld en wat is de impact van dit product? Informatie over de achtergrond van producten helpt de consument bij het maken van bewuste keuzes. Als retailer moet je steeds meer vragen kunnen beantwoorden. Hierbij is stap één het inzicht krijgen in je eigen keten. Stap twee is het communiceren richting de klant op een passende manier. Carrefour introduceerde in 2018 een productlabel met QR-code die de consument kan scannen om inzicht te krijgen in de productieketen van kippenvlees. Door de productieketen heen wordt op allerlei punten informatie opgeslagen met blockchain technologie zoals de geboortedatum van de kip, het type voer dat hij krijgt en de datum van slachting. In Nederland deed Albert Heijn een vergelijkbare zet met sinaasappels en eieren. In augustus 2019 kwam de supermarkt met een digitale wereldkaart. Hierop zijn ruim 1.200 locaties te vinden waar de laatste stap in de productieketen van AH-huismerken wordt uitgevoerd.

We maken in ons assortiment keuzes voor de consument, want als hij aan het schap staat beslist toch vaak de portemonnee.

Je onderscheiden is goed, maar het voldoen aan basic human rights zou toch nooit een USP moeten zijn. Dat is een morele verplichting die je hebt aan de wereld, aan de maatschappij, en aan jezelf.

We zien het als onze verantwoordelijkheid om aan verpakkingsreductie te werken.

Eric Leebeek – Commercieel Directeur PLUS

Ynzo van Zanten - Choco Evangelist Tony’s Chocolonely

Eric Leebeek – Commercieel Directeur PLUS

Het kan heel snel gaan. Volgens mij is over maximaal 15 jaar alle fastfood compleet vegetarisch.

Ynzo van Zanten - Choco Evangelist Tony’s Chocolonely

8

EXPERTTIPS FOOD

Experttips food

Pak verpakkingen aanZorg ervoor dat verpakkingen van nieuwe producten in de ontwerpfase al circulair worden gemaakt. Werk bij bestaande producten aan betere materialen (waar mogelijk biologisch afbreekbaar, anders recyclebaar of gerecycled) en minder materiaal (dit kan ook verpakkingskosten reduceren). Stop met het gebruik van wegwerptasjes, -zakjes, -bekers en -bestek. Naast de plasticbesparing is dit een kans om alternatieve producten te verkopen die lang gebruikt kunnen worden, zoals katoenen zakjes en bamboe besteksetjes.

Zet in op package-freeZodat je de groeiende groep consumenten kunt bedienen die zijn eigen verpakking meeneemt. Een mooie kans, want deze groep wordt nu nog niet bediend door reguliere foodretailers. Package-free werkt niet voor alle producten, maar heeft wel potentie voor bijvoorbeeld noten, ontbijtgranen, hagelslag en verse sinaasappelsap.

Optimaliseer voorraadbeheerVoorraadsystemen worden steeds slimmer. Met behulp van AI en data krijgen retailers nauwkeuriger inzicht in de voorraad en wordt het inkoopproces geautomatiseerd. Deze technologie blijft ontwikkelen, daarom is het belangrijk om hierin te blijven investeren. Dit reduceert niet alleen voorraadontwikkeling, het maakt transport ook efficiënter.

Introduceer dynamic pricingMet deze technologie stimuleer je klanten om producten te kopen met de kortste THT door een lagere prijs. Minder voorraad derving voor de supermarkt en een prijsvoordeel voor de klant.

Benut overschottenProducten waarvan de THT dreigt te verlopen kunnen op verschillende manieren worden benut. Zo kunnen ze dienen als ingrediënten voor partnerrestaurants of kunnen ze voor een gereduceerde prijs worden verkocht in de winkel of via een app (NoFoodWasted, Too Good To Go). Ook liefdadigheidsorganisaties kunnen deze producten gebruiken.

Lokaal en seizoensgebondenVerklein je aanbod tot producten die dichtbij geproduceerd worden en die bij het seizoen horen. Dit heeft een enorme impact op de footprint van je assortiment. Tegelijkertijd reduceert het keuzestress bij de klant.

Samenwerking en investering in de ketenDoor langdurige samenwerkingen aan te gaan met verantwoorde ondernemers kun je de klant transparantie geven over de productie. Hierbij is eerlijke handel en investering in de keten belangrijk.

9

Inspiratiecases

LoopDe verpakkingsvrije online supermarktOp de World Economic Forum Annual Meeting 2019 werd Loop geïntroduceerd. Loop is het eerste, wereldwijde, circulaire e-commerce platform dat verpakkingsafval elimineert door een nieuwe manier van verpakken. Of toch niet zo nieuw? Het principe lijkt erg veel op hoe de melkboer het vroeger deed, maar dan met het gemak van online bestellen. Loop werkt niet met wegwerpverpakkingen, maar verpakt producten van bekende A-merken in duurzame verpakkingen, bijvoorbeeld van RVS. Consumenten kunnen producten bestellen in de webshop of bij aangesloten supermarkten (o.a. Carrefour en Tesco) en krijgen deze in herbruikbare ‘Loop Totes’ thuisbezorgd.

Na gebruik worden de lege verpakkingen gratis opgehaald, gereinigd, hervuld en hergebruikt. Op deze manier worden producenten aangemoedigd om duurzame verpakkingen te ontwikkelen die ten minste 100 keer kunnen worden gebruikt. Naast food biedt Loop producten aan in de categorieën huishouden en persoonlijke verzorging. Nu alleen nog in Amerika en Frankrijk, maar de ambities zijn wereldwijd. De grootste fast-moving merken werken mee aan dit initiatief, waardoor de impact in de toekomst erg groot kan zijn.

PLUSMeest Verantwoorde Supermarkt van Nederland Al vijf jaar op rij is PLUS door GfK uitgeroepen tot Meest Verantwoorde Supermarkt van Nederland. Maar wat doen zij dan zo goed? PLUS is zich ervan bewust dat consumenten minder vaak verantwoord kopen dan dat zij eigenlijk zouden willen. Daarom stapt PLUS waar mogelijk volledig over op het verantwoorde alternatief. Zo verkoopt PLUS al 10 jaar lang uitsluitend Fairtrade bananen en is alle koffie, thee en de cacao in alle chocolade van het huismerk Fairtrade gecertificeerd. En vrije uitloopeieren zijn bij PLUS de standaard. In hun totale assortiment wordt het aandeel verantwoorde producten continu vergroot. Zo wil PLUS dat eind 2019 het volledige assortiment groente en fruit van Hollandse bodem voldoet aan de criteria van ‘On the way to PlanetProof’. Op de winkelvloer, op verpakkingen van huismerkproducten, in het magazine en op online kanalen legt PLUS op een transparante manier het verhaal achter de producten uit.

Ook wordt er aandacht besteed aan hoe consumenten op een zo duurzaam mogelijke manier met producten om kunnen gaan. Naast het gezonder en duurzamer maken van het assortiment, onderneemt PLUS concrete acties om minder en duurzamer te verpakken. Het doel is om in 2019 10% minder plastic afval in de winkels te hebben en minimaal 500 producten minder en duurzamer te verpakken. Daarbij worden zwarte kunststofverpakkingen in 2019 uitgefaseerd. Volgens het opgestelde verpakkingsbeleid worden verpakkingen aangepast, zodat ze passen in een circulaire economie. PLUS zet zich in voor het minimaliseren van het verpakkingsmateriaal, heeft een voorkeur voor hernieuwbaar materiaal en zorgt voor verpakkingen die te recyclen zijn binnen de huidige inzamel-, sorteer- en recyclesystemen.

INSPIRATIECASES FOOD10

40%van de consumenten vindt duurzaamheid belangrijk bij het kiezen van modeproducten.

Consumenten kiezen wel eens voor een...


FACTSHEET MODE

Tweedehands product 41%Gerecycled product 18%Lease-/huurproduct 3%

Wat vindt de consument?

Bied ook tweedehandsproducten en items met een productiefout aan in de winkel.

Vrouw, 23 jaar

Ik zou graag meer informatie krijgen op een label of op de website over hoe ik het product het beste kan behandelen om het zo lang mogelijk te kunnen gebruiken. En wat ik vervolgens kan doen als ik het niet meer ga dragen!

Vrouw, 53 jaar

Eerlijke informatie die ook controleerbaar is zou mij helpen om duurzamere keuzes te maken.

Man, 47 jaar



Geen kinderarbeid 58%Werkomstandigheden 47%Gebruikte materialen 43%Fair trade 30%Maker van het product 29%

11

Aan de productiekant zien we dat ruim 97% van de mode wordt gemaakt van virgin materialen, en ongeveer 2% van de materialen afkomstig is uit andere branches (zoals PET-flessen)15. Een nadeel van het recyclen van plastic tot kleding, net als bij kleding van bijvoorbeeld nieuw nylon of polyester, is dat er schadelijke microvezels vrijkomen bij het wassen. Om die reden moeten materialen met synthetische microvezels worden uitgefaseerd. Grote retailers kunnen volumes uit de markt halen en een voorbeeld zijn voor kleinere retailers. H&M heeft de ambitie om in 2030 een collectie te hebben die volledig gerecycled is of van duurzame materialen is gemaakt. Ook Inditex belooft in 2025 een collectie te hebben van 100% duurzaam katoen en linnen en 100% gerecycled polyester. Synthetische microvezels worden nog niet verbannen, maar deze toonaangevende retailers zetten stappen in de goede richting.

Mode als serviceEen andere manier om de waarde van kleding te behouden is door het niet te verkopen, maar het als service aan te bieden. De retailer blijft eigenaar van de kleding waardoor grondstoffen opnieuw gebruikt kunnen worden. Een Product as a Service model bereikt het beste resultaat wanneer producten van hoge kwaliteit zijn en zo goed mogelijk recyclebaar zijn. Mode is erg trendgevoelig, en bij kinderen maatgevoelig, daarom kan een abonnement met inwisselbare kleding van meerwaarde zijn. Ook op het gebied van gemak kan de retailer inspelen. Denk hierbij aan stomen, reparaties, bezorging en zelfs opslagruimte. Rent the Runway biedt in Amerika verschillende kledingservices aan. Dit varieert van éénmalige huur tot een onbeperkt aantal inwisselbare kledingstukken. Ook in Nederland is PaaS in opkomst: bij Hulaaloop sluiten klanten een abonnement af waarmee

ze een aantal kinderoutfits thuisbezorgd krijgen. Klanten kunnen onbeperkt wisselen en ruilen de kleinere maat weer in voor hergebruik.

Tweedehands en RaaSDe markt voor tweedehands mode groeit explosief. Waar fysieke retail het over het algemeen zwaar heeft stijgt het aantal tweedehands kledingwinkels. Tussen 2007 en 2017 groeide het aantal tweedehands kledingwinkels met 26%, terwijl het aantal mode- en kledingwinkels af nam met 9%16. Consumenten worden gedreven door lage prijzen, retro modetrends en duurzaamheidsoverwegingen. De markt groeit het sterkst online en onder Gen Z en millennials17. Het Amerikaanse online platform ThredUp faciliteert doorverkoop van tweedehandskleding voor particulieren. Eind augustus kondigde ThredUp aan te beginnen met Resale-as-a-Service (RaaS), waarbij retailers en merken gebruik kunnen maken van de infrastructuur om tweedehands kleding te kunnen verkopen. Hierbij kun je denken aan verzendlabels en tegoedbonnen voor klanten die kleding verkopen. Voor de retailer levert de service loyaliteit, traffic en opbrengsten, data en online zichtbaarheid op.

ToekomstvisieConsumenten zijn zich steeds meer bewust van de impact van de modebranche, en richting de toekomst zal dit sterk toenemen. Ook de taboe op onverantwoorde fast fashion neemt toe. NGO’s en overheden zorgen voor afspraken en normeringen in de branche. Doordat steeds meer grote ketens stappen zetten worden andere retailers gestimuleerd en uiteindelijk gedwongen om mee te bewegen. Kleine spelers voorzien de consument nu goed in tweedehands kleding, waardoor de verwachting richting grote retailers oploopt. Toenemende circulariteit zal de meeste impact hebben in de branche. Lineaire business modellen waarbij grondstoffen na gebruik verloren gaan hebben in de toekomst minder bestaansrecht. Daarnaast zal de consument meer gewend raken aan PaaS concepten.

Impact in 2030Bijdragen 8,88Doorgeven 9,00Gebruik 8,13

Wat gebeurt er in mode?

WAT GEBEURT ER IN MODE?

De mode industrie is één van de meest belastende industrieën. De drie grootste problemen bij kledingproductie zijn het enorme watergebruik, de vervuiling door bestrijdingsmiddelen en de slechte arbeidsomstandigheden. De modebranche wordt in verband gebracht met kinderarbeid, uitbuiting en het ontbreken van een leefbaar loon. Het maken van een jeans kost gemiddeld 8.000 liter water12. Katoenproductie is wereldwijd verantwoordelijk voor 11% van het gebruik van pesticiden en 24% van het gebruik van insecticiden13. Daarbij stoot de modebranche jaarlijks 1,2 miljard ton broeikasgassen uit en zorgt het wassen van kleding jaarlijks voor een half miljoen ton microvezels in ons natuurwater14. Helaas is het voor de klant moeilijk te achterhalen wat er schuil gaat achter het prijskaartje en hoe deze tot stand komt.

WegwerpproductNederlandse consumenten kopen per jaar voor ongeveer 10 miljard euro aan nieuwe mode. Tegelijkertijd gooit Nederland jaarlijks 235 miljoen kilogram kleding weg, wat neerkomt op 13 kilogram per persoon. Gemiddeld wordt een kledingstuk 10 keer gedragen voordat het wordt weggedaan12. Op wereldniveau wordt ongeveer 73% van de gebruikte kleding verbrand of naar afvalbergen gebracht14. Fashion is een wegwerpproduct geworden. De opkomst van fast fashion draagt hieraan bij. Hierbij gelden niet de vier klassieke seizoenen, maar kent een modejaar 52 micro-seizoenen. Veel kleding is erg trendgevoelig en ontworpen om niet lang mee te gaan. Door lage prijzen blijven consumenten kleding kopen.

Slow fashionAls tegenreactie op de groeiende fast fashion markt is het concept slow fashion in opkomst. Slow fashion is gebaseerd op het idee dat producten zo lang mogelijk gebruikt worden doordat ze van hoge kwaliteit en minder trendgevoelig zijn. Dit is minder belastend dan recycling, dat zelden alle grondstoffen kan behouden en energie kost. Het Amerikaanse merk Everlane sluit zich bij deze filosofie aan en maakt op een ethisch verantwoorde wijze producten van duurzame materialen. De ontwerpen zijn simpel, modern maar ook tijdloos, zodat deze een basisgarderobe vormen die zo lang mogelijk meegaat. Een andere manier waarop retailers consumenten stimuleren om langer met kleding te doen is door gebruiksadvies te geven en reparatieservice aan te bieden. Outdoormerk Patagonia heeft een Repair & Care guide op de website staan waar klanten een uitgebreide uitleg vinden hoe zij zelfstandig kleding kunnen reinigen, verstellen en repareren. Daarnaast kunnen klanten een beschadigd kledingstuk opsturen zodat deze kosteloos wordt gerepareerd onder de Ironclad garantie.

Flow fashionNaast het verlengen van de levensduur van kledingstukken wordt er nagedacht over de ‘end-of-life’ fase van een product. Om de impact van de modebranche te reduceren moeten we toe naar circulair gebruik van grondstoffen. Het concept flow fashion is gebaseerd op het principe dat kledingstukken aan het eind van hun gebruik weer als grondstof dienen voor nieuwe producten. Circulaire fashionproductie kan op verschillende manieren. Aan de afvalkant zien we dat slechts 12% van de oude kleding wordt verzameld voor recycling, waarvan het grootste deel wordt versnipperd tot matrasvulling, isolatiemateriaal en schoonmaakdoekjes. Minder dan 1% wordt in een closed-loop gerecycled tot nieuwe kleding15. Om dit percentage te verhogen moet kleding ontworpen worden om gemakkelijk te recyclen, waarbij materiaalkeuze een belangrijke rol speelt.Vaak zijn het chemische processen en gaat een deel van de grondstoffen verloren.

In de toekomst gaan we naar chemische recycling. Er ligt daarbij een grote uitdaging in het designproces van kleding: vaak worden verschillende materialen gecombineerd, wat recycling lastig maakt.

Retailers kunnen hun schaalgrootte aanwenden om misstanden in de supply chain aan te pakken. Samenwerken met andere retailers en producenten is hierin belangrijk.

Erik de Groot - Co-founder Iron Roots

Arnoud van Vliet - Manager CSR & Quality Zeeman

12

EXPERTTIPS MODE

Experttips mode Zet in op tweedehandsTweedehands is niet alleen een duurzame kledingkeuze, het is ook daadwerkelijk in de mode. Tweedehands kleding van je eigen merk verkopen laat de klant zien dat de kwaliteit goed is. Daarnaast kan het zorgen voor meer klantbinding: klanten kunnen kleding inleveren voor een waardebon en je spreekt een breder publiek aan door de lagere prijs. Met name in online zit potentie. Bied gemak en een uniek aanbod met een webshop of online platform. Maar ook offline kan een wisselende tweedehands collectie in de winkel zorgen voor een inspirerende winkelervaring, meer traffic en langere bezoektijd.

Geef inzicht in prijsopbouwOntrafel de impact van je productieketen. Door te investeren in verduurzaming van de keten zal de verkoopprijs veelal stijgen. Het is belangrijk om aan de consument uit te leggen hoe de prijs van een kledingstuk is opgebouwd. Denk hierbij aan kosten voor betere grondstoffen, zuiniger vervoer, leefbaar loon, minder watervervuiling en je eigen marge.

Faseer microvezels uitEen kledingstuk van gerecycled polyester heeft een lagere impact dan een kledingstuk van virgin polyester. Toch is het belangrijk dat je als retailer kritisch bent op de materialen die je verkoopt, of ze nu nieuw zijn of niet. Zoek voor synthetische microvezels een alternatief zoals (gerecycled) lyocell, hennep, linnen of bamboe. Communiceer naar de klant waarom dit beter is.

Start met nieuwe business modellen zoals PaaSRetailers richten zich nu vooral op het behalen van omzet door zo veel mogelijk kleding te verkopen, maar dit kan ook op andere manieren. Denk out-of-the-box en onderzoek andere business modellen. Juist omdat de modebranche zo trendgevoelig is zit er veel potentie in Product as a Service. Hierbij zijn verschillende modellen mogelijk. Bijvoorbeeld het éénmalig verhuren van een los product, een abonnementsmodel waarbij de klant meerdere producten kan afwisselen of het beheren van de kledingkast. Onderzoek waar voor jouw klanten de meeste waarde in zit.

Bied reparatie aanKleding wordt vaak weggedaan vanwege een defect, terwijl het verder nog in goede conditie verkeert. Door reparatieservice aan te bieden kan de levensduur van producten worden verlengd. Daarnaast is het een manier om klanten naar je winkel te trekken en de loyaliteit te verhogen.

Samen zorgen voor inzamelingOude kleding die via containers wordt ingezameld krijgt lang niet altijd een tweede leven. Kleding is vaak vervuild en daardoor onbruikbaar. Daarnaast weigeren steeds meer ontwikkelingslanden gedoneerde kleding omdat het de lokale economie verstoort of tot afval leidt. Om grondstoffen binnen de keten te houden kunnen moderetailers samenwerken en een gezamenlijk inzamelsysteem opzetten. Hierbij hergebruiken deelnemende retailers de textiel voor nieuwe productie. Het is belangrijk dat het inleveren aantrekkelijk wordt gemaakt voor de consument: genoeg gemakkelijke inzamelpunten met een incentive.

Ontwerp duurzaamDuurzame kleding is van hoge kwaliteit en geschikt voor recycling. Veel kleding is van gemengde materialen gemaakt, wat recycling lastig maakt. Ontwerp daarom producten die van pure materialen zijn gemaakt, en waarvan onderdelen van verschillende materialen gemakkelijk uit elkaar te halen zijn. Het recyclebaar maken van kleding is met name belangrijk bij kleding die veel gedragen wordt (en dus snel slijt) of trendgevoelig is.

13

Inspiratiecases

Iron Roots Sportkleding zonder microplasticsIron Roots is opgericht door drie vrienden die iets willen doen aan het probleem dat bijna alle sportkleding plastics bevat. Van polyester tot nylon, bij het wassen van deze materialen komen microplastics vrij die via ons afvalwater in de natuur belanden. De zoektocht naar een milieuvriendelijk alternatief kwam uit op textiel gemaakt van hennep. Een heel geschikt materiaal voor sportkleding, want de zachte stof wordt niet statisch en heeft een antibacteriële werking.

Andere materialen die gebruikt worden zijn eucalyptus en organisch katoen. Bij alle producten staan design, functionaliteit en duurzaamheid centraal. Iron Roots heeft sinds november 2018 een webshop met duurzame herenkleding, dameskleding en accessoires. Daarnaast is de kleding te koop in twee winkels, in Amersfoort en Bussum. Het merk is hard bezig met een crowdfunding campagne om verdere groei te realiseren.

ZeemanKetentransparantie als basisprincipeVoor Zeeman is ketentransparantie één van de basisprincipes van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Jarenlang heeft de retailer geïnvesteerd in goede en duurzame relaties met fabrikanten. Juist daarom was er eerst angst voor concurrentiegevoeligheid bij het inzichtelijk maken van de producenten. Maar tegenwoordig vinden ze dat 100% transparantie een vereiste is. Op de website van Zeeman is een wereldkaart te vinden waarop de leveranciers worden getoond, met naam, adres, type fabriek en het aantal medewerkers. Deze informatie helpt vakbonden bij het toetsen en verbeteren van arbeidsomstandigheden. Zeeman heeft zich onlangs aangesloten bij het Leefbaar Loon project van Schijvens Corporate Fashion, een bedrijf dat samen met Zeeman een meerderheidsleverage heeft in de fabriek in Pakistan.

Dit betekent dat prijzen worden verhoogd zodat fabriekseigenaren vanaf 1 oktober 2019 in staat worden gesteld om de starten met de implementatie van een Leefbaar Loon. Naast transparantie wil Zeeman de consument laten zien dat verantwoord gemaakte producten niet duur hoeven te zijn. Zo werd in mei 2019 de duurzame én betaalbare collectie, bestaande uit onder andere zwembroeken gemaakt van PET-flessen en sneakersokken van achtergelaten visnetten, geïntroduceerd. Op dit moment wordt 10% van al het katoen dat Zeeman gebruikt ingekocht via het Better Cotton Initiative. In 2020 wil Zeeman dat 25% van de totale collectie uit duurzame materialen bestaat.

INSPIRATIECASES MODE14

van de consumenten vindt duurzaamheid belangrijk bij het kiezen van woonproducten.



FACTSHEET WONEN

Gerecycled product 25%Refurbished product 14%Lease-/huurproduct 9%


Duurzame producten mogen meer in de spotlight worden gezet. Als het verschil met minder duurzame producten ook wordt uitgelegd dan is er nog maar één goede keuze!

Vrouw, 24 jaar

Ik weet op dit moment niet waar ik precies aan bijdraag als ik een duurzame keuze maak.

Vrouw, 20 jaar

Ik heb vooral behoefte aan duidelijkheid en eerlijkheid. Waar is het product van gemaakt? Hoeveel kilometer heeft het afgelegd? Wat zijn de werk-omstandigheden in de fabriek?

Man, 61 jaar



Gebruikte materialen 50%Geen kinderarbeid 41%Werkomstandigheden 38%Impact op milieu 28%Fair trade 26%

Tweedehands product 53%

48%

15

Een mogelijk doeleinde voor teruggebrachte meubels is het opnieuw verkopen voor een gereduceerde prijs. Hiermee wordt de levensduur verlengd en kan de verkoopprijs de opknapkosten dekken. Een ander doeleinde is het recyclen van de grondstoffen. Hierin stellen steeds meer retailers doelen. Zo bestond de omzet van Beter Bed in 2017 voor 9% uit deels gerecyclede materialen, en wil de retailer in 2020 naar 25% zijn gegroeid. De meeste recyclingprocessen betreffen nu nog deelse recycling (niet alle materialen in het product) of downcycling (hierbij neemt de zuiverheid van een grondstof af). Volledige recycling is nu nog moeilijk omdat ingeleverde producten lang niet altijd gemakkelijk uit elkaar te halen zijn. Producenten en retailers moeten in de ontwerpfase al rekening houden met het recyclebaar maken van het product (ook wel bekend als ‘design for disassembly’). Een andere uitdaging zit in de logistiek: het verwerken van toenemende retourstromen. Retailers zullen moeten investeren in geschikte faciliteiten of samenwerkingen met gespecialiseerde partijen.

Interieur als serviceEen andere manier om producten binnen de keten te houden is om ze niet te verkopen, maar om het gebruik ervan als service aan te bieden. Verhuur en abonnementsmodellen zijn in opkomst, hoewel de consument nog aan het idee moet wennen. Het potentieel van een Product as a Service model is groot bij doelgroepen zoals studenten en expats. Zij zijn op zoek naar flexibiliteit en gemak, en hebben misschien minder budget beschikbaar voor een vast interieur. IKEA startte in december 2018 al met een pilot in Nederland, waarbij

studenten meubelpakketten kunnen huren. Inmiddels kijkt de retailer naar meer toepassingen en een wereldwijde uitrol. Ook voor consumenten die hun interieur vaak veranderen kan het PaaS model een uitkomst zijn; wie iedere drie jaar een andere bank wil kan hem beter huren dan kopen.

ToekomstvisieHoewel de woonbranche ten opzichte van food nog niet erg transparant is zal dit in de toekomst veranderen. Consumenten zullen kritischer worden op materialen en eisen informatie over hoe producten zijn gemaakt. Verder zal de branche op korte termijn grote stappen zetten richting circulariteit. IKEA vervult als grote speler een inspirerende rol in het experimenteren met duurzame business modellen, waardoor consumenten wennen aan andere manieren van consumeren. Het gros van de woonretailers zal circulariteit opnemen in hun producten dienstenassortiment, waardoor het huren of inleveren van een bank steeds normaler wordt. Om dit te bewerkstelligen zal er geïnvesteerd moeten worden in logistiek, servicepersoneel en recyclingfaciliteiten, waarbij samenwerking met andere retailers een uitkomst kan zijn.


Wat gebeurt er in wonen?

WAT GEBEURT ER IN WONEN?

In food en mode komen duurzaamheidskeurmerken in de winkel en discussies in de media steeds vaker voor, wat zorgt voor een stuk bewustwording onder consumenten. In de woonbranche wordt nog minder gecommuniceerd over duurzaamheid en is de bewustwording minder groot. 46% van de consumenten vindt dat duurzaamheid leidend moet zijn bij keuzes van een retailer op het gebied van inkoop en productie. In food en mode is dit 54%2. Toch leent de woonbranche zich er goed voor om bewustwording te creëren. Woonartikelen worden minder frequent gekocht en aankopen worden uitgebreider overwogen. Doordat consumenten betrokken zijn tijdens de oriëntatiefase krijgen retailers de kans om meer nadruk te leggen op duurzaamheid en aan te sturen op betere keuzes.

Beperkte transparantieDe woonbranche biedt nog niet veel inzicht in de productieketen van woonartikelen. De consument let op het gebied van wonen meer op gebruikte materialen (of ingrediënten) dan bij food, mode en elektronica2. Materialen zoals hout, bamboe, glas en jute hebben een natuurlijk uiterlijk en zijn de laatste jaren populairder geworden. Toch is het voor consumenten lastig te weten waar materialen vandaan komen en of ze daadwerkelijk duurzamer zijn. Voor hout zijn FSC en PECF bekende keurmerken, maar verder hebben consumenten weinig objectieve informatie tot hun beschikking. Dit geldt ook voor de herkomst van producten, inzicht in de productieketen en informatie over de impact op het milieu.

Levensduur verlengenDe beste manier om de relatieve impact van een woonartikel te verlagen is om de levensduur zo veel mogelijk te verlengen. Retailers doen dit al op verschillende manieren, zoals het aanbieden van reparatieservice of garantie. Omdat woonartikelen ook trendgevoelig en stijlgebonden zijn kunnen losse accessoires en textiel een uitkomst bieden. IKEA past dit bijvoorbeeld effectief toe door verschillende hoezen aan te bieden voor zitmeubelen. In een tijd van verstedelijking en ruimtegebrek zijn modulaire interieurs in opkomst. Denk hierbij aan meegroei-bedden, verstelbare kasten en banken met losse zitdelen. Hoewel deze markt nu nog niet groot is heeft het met name potentie voor consumenten met veranderende levensstijlen, zoals gezinnen en studenten. Modulaire meubels bieden de consument gemak en zijn veelzijdig in gebruik, waardoor ze langer te gebruiken zijn.

Circulaire meubelsEen andere manier om de impact te verminderen is door te zorgen dat een afgedankt woonartikel niet wordt weggegooid, maar een tweede leven krijgt. Woonretailers beginnen langzaam meer producten terug te nemen. Vaak is een incentive nodig om de consument zo ver te krijgen. Je kunt inspelen op gemak, bijvoorbeeld met een gratis ophaalservice, of op het creëren van loyaliteit, bijvoorbeeld met een kortingsbon voor een nieuw product.

Mensen willen in eerste instantie gewoon prettig wonen. Duurzaamheid moet je combineren met comfort en design.

Alberic Pater - Country Sustainability Manager IKEA

Je hoeft niet radicaal te innoveren om klanten langer met producten te laten doen.


Van conventioneel katoen naar duurzaam katoen is niet genoeg. Je zult echt naar de recycled content moeten. Daar geloof ik heilig in.


De consument maakt onbewust de connectie tussen duurzaamheid en kwaliteit.

Pieter van der Manden - Sustainable Brand Strateeg Rainbow Collection

Er is voldoende markt voor tijdelijke meubels. De uitdaging zit in de retouren logistiek. Hoe zorg je er voor dat je meubels weer een tweede leven geeft?


16

EXPERTTIPS WONEN

Experttips wonen Communiceer over materialenConsumenten letten in de woonbranche bovengemiddeld op gebruikte materialen. Zij zijn op zoek naar informatie over de kwaliteit en achtergrond van materialen. Dit is een kans voor de retailer om transparantie te bieden en duurzame producten een zetje te geven. Je kan denken aan het duidelijk vermelden van keurmerken op de website of bij het product in de winkel. Ook inzicht in de productieketen, door middel van bijvoorbeeld blockchain technologie, helpt de klant begrijpen dat een product echt duurzaam is.

Investeer in een gesloten cyclusDe huidige woonbranche is nog niet ingericht op het terugkrijgen van gebruikte producten. Investeer in closed-loop recyclingfaciliteiten en in een infrastructuur om retouren te kunnen verwerken. Zoek hierbij samenwerkingen op met andere retailers en producenten. Producenten hebben enerzijds een verantwoordelijkheid voor wat zij maken, en anderzijds baat bij waardevolle retourstromen van grondstoffen. Lukt het niet de cyclus volledig te sluiten? Richt je dan voorlopig op een andere vorm van recycling waarbij zo min mogelijk materiaal en energie verloren gaan.

Stimuleer langer gebruikMeubels zijn echte gebruiksvoorwerpen en kunnen wel eens slijtage of schade oplopen. Als retailer kan je een belangrijke rol spelen in het verlengen van de levensduur van woonartikelen. Door het aanbieden van reparatieservice, merkgarantie en vlekkengarantie blijf je na de aankoop betrokken bij het product en kan je voorkomen dat een product wordt weggedaan. Losse hoezen, onderdelen en accessoires zijn simpele oplossingen die je kunt opnemen in het assortiment. Daarnaast kunnen DIY tips op social media op een leuke manier zorgen voor langer gebruik.

Maak duurzaam aantrekkelijkDuurzaamheid op zichzelf is niet genoeg. De inrichting van een huis is enerzijds heel functioneel, maar zegt ook veel over persoonlijke stijl. Comfort, design en gemak zijn daarom essentiële eigenschappen van een goed woonproduct. Zorg ervoor dat een duurzaam product aantrekkelijk is op deze pijlers, zodat het zelfs de consument die niet zo bewust koopt kan verleiden.

Start met nieuwe business modellen zoals PaaSNet als in de modebranche geldt voor wonen: probeer verder te kijken dan het klassieke model van producten verkopen. Houd een brainstormsessie om in kaart te brengen welke business modellen geschikt zouden zijn voor bepaalde producten. Hoe kun je klanten in hun behoeften voorzien én zorgen voor een duurzame manier van gebruik? Laat je inspireren door het verhuurmodel van IKEA of het recyclingsysteem van Auping. Producenten hebben enerzijds een verantwoordelijkheid voor wat zij maken, en anderzijds baat bij waardevolle retourstromen van grondstoffen. Lukt het niet de cyclus volledig te sluiten? Richt je dan voorlopig op een andere vorm van recycling waarbij zo min mogelijk materiaal en energie verloren gaan.

17

Inspiratiecases

IKEACirculaire woonruimte voor jongerenIKEA is de samenwerking aangegaan met Amsterdamse woningcorporatie Stadgenoot om een business model voor circulaire interieurs te testen. Sinds eind 2018 loopt een pilot in woningcomplex Stek Oost, dat bestaat uit 250 woonunits voor jongeren tussen de 18 en 27 jaar. IKEA verhuurt meubelpakketten voor minimaal twee jaar, waarna de gebruikte meubels een tweede leven krijgen of overgekocht worden door de huurder. IKEA stimuleert consumenten om de meubels zo lang mogelijk te gebruiken. Zo krijgen klanten tips en advies om meubels een nieuwe look of functie te geven en kunnen ze gebruik maken van de reparatieservice.

Daarnaast zijn de gezamenlijke ruimtes van Stek Oost ingericht met hergebruikte IKEA meubels. De ‘gangmakers’, aangewezen bewoners die een rol hebben in de community building, krijgen vouchers van deelplatform Peerby om gereedschappen te kunnen lenen van buurtgenoten voor onderhoud aan de ruimtes. IKEA ziet potentie in het verhuurmodel bij jongeren omdat zij minder waarde hechten aan het bezitten van spullen. De consument krijgt flexibiliteit en verkleint zijn ecologische voetafdruk, terwijl IKEA eigenaar blijft van de producten. Auping

Richting een gesloten grondstoffencirkelAuping maakt al 130 jaar matrassen voor langdurig gebruik. Inmiddels is deze gedachte uitgewerkt tot een duurzaamheidsbeleid dat is gebaseerd op circulariteit, energiezuinigheid en lokale verbondenheid. Auping heeft in 2011 het Auping Take Back System geïntroduceerd om deze grondstoffen te sparen. Hierbij wordt het oude matras van de klant, ongeacht het merk, gerecycled door Retour Matras als de klant een Auping matras koopt. Materialen worden gescheiden en gebruikt voor nieuwe matrassen of andere producten zoals judomatten. In 2020 wil Auping volledig naar closed-loop recycling. Een paar jaar geleden heeft Auping het productieproces volledig verduurzaamd zodat dit flexibeler en efficiënter is.

Nu is er één productielocatie met daarin de houtfabriek, de staalfabriek en het naaiatelier. De fabriek bespaart 90% aardgas, 60% water, 30% elektriciteit t.o.v. 2010. Matrassen worden alleen op order gemaakt waardoor er nooit overproductie is. Auping heeft langdurige relaties met lokale leveranciers waardoor flink wordt bespaard op transportkilometers. Naast het verkopen van matrassen is Auping in samenwerking met Bedzzzy begonnen met een PaaS business model. Consumenten kunnen vanaf 12,50 euro per maand een matras gebruiken. Het matras blijft in het bezit van Auping, waardoor grondstoffen niet verloren gaan en opnieuw gebruikt kunnen worden voor de productie van matrassen. Hiermee is ook een lange termijnrelatie met de klant mogelijk.

INSPIRATIECASES WONEN18

van de consumenten vindt duurzaamheid belangrijk bij het kiezen van elektronicaproducten.



FACTSHEET ELEKTRONICA

Refurbished product 27%Gerecycled product 15%Lease-/huurproduct 8%


Duidelijke en dezelfde eerlijke informatie verstrekken over alle producten helpt mij om een betere vergelijking te kunnen maken en te kiezen voor duurzame opties.

Vrouw, 52 jaar

Een vergelijking tussen de duurzame en niet-duurzame variant van een product kan mij aansporen om vaker voor de duurzame optie te kiezen.

Man, 29 jaar

Als de retailer uitlegt dat een duurzamer product goedkoper is in gebruik, dan neem ik dit sneller in overweging.

Man, 35 jaar



Impact op milieu 42%Geen kinderarbeid 40%Gebruikte materialen 35%Handeling na gebruik 31%Werkomstandigheden 30%

Tweedehands product 40%

56%

19

bieden vaak reparatieservices aan, wat ook weer zorgt voor klanttevredenheid en loyaliteit. Toch zijn veel reparaties niet mogelijk omdat producten nog zelden modulair worden ontworpen. Onderdelen zijn vaak niet uit elkaar te halen of los te verkrijgen. Een circulaire toekomst zit in ‘design for repair’, maar bewegen producenten zoals Apple, Microsoft en Samsung langzaam op dit vlak. Producent Fairphone laat zien hoe het anders kan door modulaire smartphones te produceren waarvan losse onderdelen gemakkelijk te vervangen zijn.

RefurbishedHet principe ‘refurbished’ wordt over het algemeen populairder, maar is groot geworden in de elektronicabranche. Consumenten vinden het normaler om producten niet nieuw te kopen, maar verwachten wel dat alles werkt. Het verkopen van tweedehands elektronica gebeurt zowel aan ondernemingen als aan particulieren. Retailers kunnen consumenten meer zekerheid bieden door tweedehands producten te verzamelen, te repareren en met garantie te verkopen.

PaaSDe elektronicabranche is reeds bekend met het Product as a Service principe. Dat is ook niet vreemd, want elektronica is vaak duur in de aanschaf, vernieuwt in een hoog tempo en heeft een zwaar servicecomponent. We kennen het principe al van mobiele telefoonabonnementen waarbij het toestel uiteindelijk wordt ingeleverd. Inmiddels experimenteren retailers met het aanbieden van gebruik tegen een maandelijkse vergoeding of een vergoeding per gebruik. Kijk bijvoorbeeld naar Homie, een wasmachineservice waarbij klanten

betalen per wasbeurt en beloond worden door duurzamer te wassen. De grootste uitdaging voor retailers zit in de blijvende verantwoordelijkheid van het product.

ToekomstvisieConsumenten vinden duurzaamheid steeds belangrijker bij het kiezen van een elektronicaproduct. Kritiek vanuit de media en NGO’s zal toenemen. Hierdoor komen producenten onder druk te staan om transparanter te zijn over hun ketens. Voor aanbieders van witgoed en elektronica zit op korte termijn de grootste verschuiving in het business model. Steeds meer retailers zullen PaaS gaan aanbieden. Dit betekent dat er geïnvesteerd moet worden in het faciliteren van de retourstromen. Meer dan in andere branches is het bij elektronica belangrijk dat retailers en producenten met elkaar samenwerken. Dit is nodig voor meer transparantie en meer middelen om closed-loop recycling te kunnen realiseren. Daarbij kan samenwerking resulteren in het gerichter ontwikkelen van duurzame producten van hoge kwaliteit. Tot slot zullen retailers richting de toekomst meer services gaan aanbieden die circulariteit bevorderen en de levensduur van een product verlengen. Ook hier kan een goede samenwerking met producenten van pas komen.


Wat gebeurt er in elektronica?

WAT GEBEURT ER IN ELEKTRONICA?

Elektronica heeft onze levens veranderd. De ontwikkeling is nog nooit zo hard gegaan als op de dag van vandaag. Om de haverklap komen nieuwe smartphones en laptops uit met innovatieve functies. Dit is een belangrijke reden dat de aankoopfrequentie van computerelektronica een stuk hoger ligt dan bij witgoed en andere huishoudelijke apparaten. Tegelijkertijd is dit de productgroep met de meest belastende productieketen. Jaarlijks gooit Nederland zo’n 600.000 koel- en vriesapparaten, 620.000 witgoedapparaten, 540.000 televisies en 10 miljoen kleine apparaten weg18. Witgoedapparaten hebben een levensduur van acht tot tien jaar en worden pas aangeschaft als het huidige product kapot is. Zowel bij witgoed als bij huishoudelijke apparaten heeft het gebruiksgedrag van de consument veel invloed heeft op de totale impact van het product.

Daarbij zijn veel apparaten niet ontworpen op duurzaam gebruik, waardoor het product veel energie en water verbruikt als het eenmaal bij de consument terechtkomt. Vaak is de retailer zich niet goed bewust van wat er schuil gaat achter een nieuw apparaat, en de consument nog minder.

Grip op de ketenHelaas leunt de productie van deze moderne retailbranche op grondstofbronnen die belastend zijn voor mens, dier en milieu. Bij de productie van de meeste elektronicaproducten wordt veel bruine energie gebruikt. Maar liefst 70% tot 80% van de CO2 impact over de volledige levensduur van computerapparaten is afkomstig uit de productiefase. Voor metalen en mineralen die verwerkt zitten in bijvoorbeeld smartphones is gevaarlijke en oneerlijke mijnbouw nodig en bij de meeste productieprocessen komen giftige

chemicaliën vrij19. Het goud in telefoons en laptops wordt direct in verband gebracht met gevaar en geweld in Congo, waar in toenemende mate illegaal goud wordt gewonnen. De documentaire ‘Congo’s Gold’ laat zien hoe de macht van het edelmetaal vele mensen van het leven berooft. Vaak is het moeilijk om de herkomst van grondstoffen in elektronica te herleiden. Naast metalen en mineralen bevat elektronica veel stoffen die afkomstig zijn van aardolie, zoals PET en PVC. Deze stoffen zijn moeilijk en zeker niet oneindig te recyclen. Bovendien wordt het grootste deel van de wereldwijde e-waste op een onverantwoorde manier verwerkt door slecht betaalde arbeiders en kinderen, waarbij chemicaliën een gevaar vormen voor de gezondheid.

Maar liefst 56% van de consumenten vindt duurzaamheid belangrijk bij het kiezen van een elektronicaproduct2. Toch laten producenten weinig los over materialen, werkomstandigheden en de impact op het milieu. Bij producenten ligt een belangrijke taak: het in kaart brengen van de ketens achter hun producten. Over het algemeen is het voor consumenten onduidelijk welke grondstoffen in een apparaat verwerkt zitten en waar deze vandaan komen. Ook retailers hebben weinig inzicht in de keten, en zouden hier een kritischere houding in moeten aannemen richting producenten.

Het is van groot belang dat ketens circulair worden, zodat kostbare grondstoffen niet verloren gaan. Retailers zijn een belangrijke schakel als het gaat om het inzamelen van gebruikte elektronica. Anderzijds bewegen merken zoals Apple, Samsung en Miele ook meer richting een direct-to-consumer model, waardoor zij bij de consumenten kunnen gaan inzamelen. Logistiek gezien is dit complex.

Langer gebruikOmdat een groot deel van de impact van elektronicaproducten plaatsvindt tijdens de productiefase, is het nodig om de levensduur te verlengen. Belangrijke oorzaken voor een korte levensduur zijn onder andere reparatiekosten en een gebrek aan middelen zoals onderdelen en handleidingen. Retailers

Ik denk dat klanten en artikelen vinden voor PaaS niet het probleem is. De uitdaging zit in de blijvende verantwoordelijkheid van een producent of retailer voor het artikel, waarbij je op een hele andere manier naar je businessmodel moet kijken.

Jori Ebskamp - Lead MVO & Duurzaamheid bol.com

Duurzame elektronica gaat om twee dingen: het apparaat moet lang meegaan en het moet zuinig zijn in gebruik.

Colin Bom - CEO Homie

Wij zijn bezig met het opvoeden van de consument, maar ook met het ontwikkelen van duurzamere apparaten met de producent.

Colin Bom - CEO Homie

20

EXPERTTIPS ELEKTRONICA

Experttips elektronicaStimuleer langer gebruikHelp klanten hun producten langer te gebruiken door het aanbieden van services. Dit kan aan de ene kant door kapotte producten te repareren en aan de andere kant door producten te updaten. Modernere onderdelen en software modules zorgen ervoor dat apparaten prettig blijven in gebruik, waardoor aanschaf van een nieuw apparaat niet nodig is. Het aanbieden van deze services biedt ook een mooie mogelijkheid tot upselling en versterkt de klantbinding.

Stuur op zuinig gebruikGeef consumenten op een actieve manier advies over hoe zij het product zuiniger kunnen gebruiken. Dit kan door het meegeven van gebruiksinformatie en tips. Ook vóór het moment van aankoop is informatie belangrijk: laat de consument zien wat de echte kosten zijn van ieder model. Je kunt het verwachte water- of energieverbruik laten zien voor verschillende huishoudens en een tool maken waarin klanten dit kunnen vergelijken tussen apparaten.

Samen met producentenEen belangrijke stap in het verduurzamen van de elektronicabranche is het verbeteren van producten. Omdat er weinig druk uit de markt komt gaat innovatie bij producenten nu nog traag. Retailers kunnen samenwerken om een stem te krijgen in de keten. Het is belangrijk dat producenten de noodzaak van innovatie inzien en anders gaan produceren. Tot die tijd moet je als retailer kritisch zijn in het samenstellen van je assortiment. Neem de beschikbare informatie mee in je keuzes. Leg de consument uit waarom je bepaalde producten niet aanbiedt of juist aanprijst.

Help je klant kiezenHet is voor jou als retailer al lastig om te weten welke producten het meest duurzaam zijn, laat staan voor de consument. Doe het huiswerk en maak gebruik van onafhankelijke rapporten die producenten onderzoeken, zoals de Greenpeace Guide to Greener Electronics. Neem de bevindingen mee in de communicatie richting de consument. Dit kan door beter scorende producten uit te lichten of hoger in zoekresultaten te laten verschijnen.

Verdere ontwikkeling van PaaS modellenDe elektronicabranche is al een tijd bekend met Product as a Service, en loopt hierin voor op de woonbranche. Toch is het belangrijk dat deze ontwikkeling doorzet. Experimenteer met meerdere business modellen en onderzoek met welke productgroepen je kan uitbreiden. Het succes van een nieuw business model is afhankelijk van de toegevoegde waarde voor je klant. PaaS modellen kunnen flexibiliteit en beschikbaarheid bieden, de aanschafdrempel van een product verlagen en voorzien in ondersteunende service.

21

Inspiratiecases

HomieZuiniger wassen door pay-per-useDeze innovatieve startup benadert wassen op een nieuwe manier. Homie heeft de ambitie om de witgoedsector op zijn kop zetten, zodat deze circulair wordt. Klanten kopen geen wasmachine, huren hem ook niet, maar betalen per wasbeurt. Kosten van de aanschaf, levering en onderhoud zijn voor rekening van Homie. De voordelen van dit businessmodel zijn tweeledig: de klant wordt ontzorgd en krijgt flexibiliteit, en het pay-per-use model stimuleert zuiniger machinegebruik.

Een ingebouwd kastje in de machine houdt bij welke wassen gedraaid worden, waarna de klant een online betaalverzoek ontvangt. Een 30-graden was is tweeëneenhalf keer zo goedkoop als een 90-graden was. Om de klant nog meer aan te moedigen geeft Homie tips op basis van een analyse van het wasgebruik. Dat het concept ook echt werkt blijkt uit de gebruikersdata. In vergelijking met klanten die een vast bedrag per maand betalen wassen klanten met pay-per-use 20 tot 25% zuiniger, en blijven dit op lange termijn ook doen. Een aanzienlijke besparing op water en energie dus.

FairphoneDe smartphone met hart voor mens en planeet Fairphone heeft als missie om de elektronische industrie eerlijker en duurzamer te maken. De beste manier om dit te doen is door onderdeel van de industrie te zijn. Daarom produceert Fairphone sinds 2013 duurzamere smartphones. Zo laten ze zien dat er eindeloze mogelijkheden zijn voor een eerlijkere toekomst voor iedereen. Wat is een duurzame smartphone? Een smartphone die zo lang mogelijk mee gaat en makkelijk gerepareerd kan worden door het modulaire ontwerp. Voor het toestel zijn verantwoorde materialen ingekocht en wordt het welzijn van arbeiders gestimuleerd. Daarnaast werkt Fairphone aan de vermindering van e-afval door de aanvoer van gerecycled materiaal via terugnamepromoties te bevorderen.

Een transparante communicatie over de resultaten zorgt voor nieuwe maatstaven in de industrie. De transparantie is terug te vinden op de website met de publicatie van alle leveranciers en een wereldkaart waarop wordt aangegeven waar alle componenten van de Fairphone vandaan komen. 100% fair is de telefoon helaas nog niet, er is nog veel werk te verzetten in de industrie. Daarom heeft Fairphone een actieve community opgezet met Fairphone Angels en Community Forum leaders. Gezamenlijk werken ze aan het vergroten van het netwerk onder het motto: ‘Change is in your hands!’

INSPIRATIECASES ELEKTRONICA22

Duurzaamheid en circulariteit steeds belangrijkerDuurzaamheid is voor ondernemers in de non-food retail een steeds belangrijkere pijler. De druk op de kleding- en textielsector neemt toe als het over duurzaamheid gaat. In Nederland heeft de sector deze uitdaging actief opgepakt en het initiatief genomen voor het kledingconvenant. Daarin werken de kleding- en textielsector samen aan verbeteringen van de productie, milieu en arbeidsomstandigheden binnen de textielsectoren. De lange weg die een kledingstuk aflegt naar de winkel en de risico’s die in dat hele traject op de loer liggen worden in kaart gebracht en verbeterd. Steeds meer merken en retailers communiceren naar consumenten hoe en waar kleding gemaakt wordt. Dit wordt steeds belangrijker en daarom is het goed dat retailers die niet zelf produceren hun toeleveranciers en agenten vragen om transparant te zijn over hun duurzaamheidsaanpak.

Een ander belangrijk thema is circulariteit. Zowel in de kleding- en textielsector als in de woonsector wordt het steeds belangrijker dat een afgedankt product de grondstof kan vormen voor een nieuw product of een bewerkte vorm een tweede leven krijgt.

Stappen naar een circulaire ketenDit kalenderjaar nog wordt een plan rond circulaire textiel en circulaire matrassen afgerond. Daarin wordt beschreven welke stappen nodig zijn om in 2040 over een circulaire keten te kunnen spreken. Dit vraagt om nieuwe vormen van eco-design en ook om het aanpassen van businessmodellen. Het daagt de sector uit om de levensduur van producten te verlengen en bijvoorbeeld herbruikbare grondstoffen in te zetten. Er moet nagedacht worden hoe concepten en producten kunnen blijven aansluiten bij veranderende klantwensen. Oplossingen zijn te vinden in bijvoorbeeld lease- en abonnementsvormen en hergebruik. Dagelijkse bedrijfsvoeringDuurzaamheid is al lang geen nichemarkt meer. Bij steeds meer retailers heeft het een plek in de dagelijkse bedrijfsvoering. Het hoort bij professioneel ondernemerschap anno 2019. Zeker bij de grote ketens heeft het veel aandacht en ook het MKB maakt stappen. In de herfst komt INretail met een inkoopwijzer die ondernemers stimuleert en helpt om duurzamer in te kopen. Door deze stap te zetten, wordt een wezenlijke bijdrage geleverd. Ontwerpster Vivienne Westwood sprak ooit de woorden “buy less, choose well and make it last”. Steeds meer consumenten handelen er naar en steeds meer retailers beseffen dat door hetzelfde te doen ze de aansluiting met hun klanten behouden.

INRETAIL OVER NON-FOOD

INretail over duurzaamheid in non-food

23

1 Overshootday.org

2 Q&A consumentenonderzoek, 2019

3 Deloitte ‘The Deloitte Global Millennial Survey 2019’

4 ABN AMRO ‘Circulariteit in retail’, 2018

5 ABN AMRO ‘True Pricing in de jeansketen’, 2019

6 Poore & Nemecek, ‘Reducing food’s environmental impacts through producers and consumers’, 2018

7 WUR.nl, ‘Hoe voorkom je voedselverspilling?’

8 IRI Nederland via NOS.nl, ‘Vleesvervangers bezig met snelle opmars, verkoop vlees daalt’, 2019

9 Bionext trendrapport, 2017

10 Fairtrade ‘Annual Report 2017 -2018’

11 European Commission ‘Changing the way we use plastics’, 2018

12 ABN AMRO ‘Sustainable fashion: werk aan de winkel’, 2018

13 Fashion for Good ‘The Five Goods’, 2019

14 Ellen MacArthur Foundation ‘Make Fashion Circular’, 2017

15 World Economic Forum ‘Fashion has a huge waste problem. Here’s how it can change’, 2019

16 CBS StatLine, 2019

17 ThredUp ‘2019 Resale Report’

18 Area-afval.nl

19 Greenpeace ‘Guide to Greener Electronics 2017’

Bronnen

24 BRONNEN

IKEA Alberic Pater (Country Sustainability Manager)

Tony’s ChocolonelyYnzo van Zanten (Choco Evangelist)

Bol.comJori Ebskamp (Lead MVO & Duurzaamheid)

ZeemanArnoud van Vliet (Sustainability Manager)

PLUSEric Leebeek (Commercieel Directeur) en Debbie Huisman (MVO Communicatie Specialist)

Iron RootsErik de Groot (Co-founder)

HomieColin Bom (CEO)

Rainbow CollectionPieter van der Manden (Sustainable Brand Strateeg)

INretailFemke den Hartog (Manager CSR en board member Fair Wear Foundation)

Ace & TateKennisdeling ‘Innovation & Sustainability in retail design’ op 1 augustus 2019

Met dank aan:

Q&A Maartje van BarneveldBusiness Consultant Retail

[email protected]

ABN AMRO

Henk HofstedeSectorbanker Retail

[email protected]

Heb je vragen, wil je praten over dit onderwerp of heb je interesse in een verdiepend onderzoek in jouw branche? Neem gerust contact met ons op.

Duurzaam richting 2030 - INretail · aan een betere wereld. Voor de retailer betekent dit dat...

Documents

Transcript of Duurzaam richting 2030 - INretail · aan een betere wereld. Voor de retailer betekent dit dat...