NieuwsbriefCaritas Catholica Vlaanderen vzw

Afgiftekantoor Brussel 4 P4A9097 Nummer 72 • Mei–Juni 2013

72Kort tweemaandelijks bericht van Caritas Catholica Vlaanderen vzw

IMF-aanpak verergert crisis

Tweemaandelijks tijdschrift verspreid bij bestuurders en directieleden van aangesloten instellingen.

Alles wat in dit blad te lezen staat, mag overgenomen worden, mits vermelding van de bron.

NieuwsbriefCaritas Catholica Vlaanderen vzw

Edito

Redactie & administratieCaritas Vlaanderen vzw

Liefdadigheidstraat 39 – 1210 Brussel

T 02 608 00 72 – F 02 608 00 75

post@caritas.be

Grafisch ontwerp & drukLicap cvba

Guimardstraat 1 – 1040 Brussel

T 02 509 96 83

www.licap.be

VerschijntTweemaandelijks tijdschrift

Oplage2450 exemplaren

Verantwoordelijke uitgeverDominic Verhoeven,

Directeur

Maatschappelijke zetel Caritas Vlaanderen vzw:

Liefdadigheidstraat 39 – 1210 Brussel

dominic.verhoeven@caritas.be

InhoudstafelEditORiaal p. 03

CaRitas in BElGië p. 04

aRmOEdE p. 06

sOlidaRitEit p. 09

VRijwilliGERs p. 10

KERK & samEnlEVinG p. 13

pastORaal & idEntitEit p. 14

in mEmORiam p. 15

CaRitas in EuROpa p. 16

GEzOndhEid & wElzijn p. 18

puBliCatiEs p. 23

aanKOndiGinGEn p. 24

Foto frontpage: © AcampaSevilla

p. 0372Nieuwsbrief

Edito

Kort nadat de Belgische regering haar meerdere in de Europese Commissie had erkend, en met knikkende knieën haar oordeel had aangehoord - en er gelukkig met een blaam en een resem vakantietaken vanaf was gekomen – kwam die andere internationale scheidsrechter met een meer dan opmerkelijke verklaring.

Het Internationaal Monetair Fonds gaf toe dat er fouten gemaakt zijn bij de noodhulp aan Griekenland. ‘De Griekse staatsschuld leek houdbaar maar was dat niet, zo blijkt nu. Ook is onderschat hoeveel schade de geëiste bezuini-gingen aan de Griekse economie zouden berokkenen’. De foute inschatting werd gemaakt door het negeren van de eigen regels, staat in het rapport. Griekenland voldeed immers niet aan de eisen om in aanmerking te komen voor hulp… Maar, aldus het IMF, we waren niet de enigen, de Europese Commissie maakte nog meer fouten dan wij. Waarop Europees Commissaris Ollie Rehn repliceerde dat ‘het niet getuigde van echt partnership dat het IMF zijn handen probeert schoon te wassen’, maar dat het tenslotte toch echt wel de schuld van de Grieken zelf is.

Inzake rechtvaardigheidsparameters zakte de Internationale Morele Fatsoenstandaard daarmee naar een nieuw dieptepunt. Het is op zich natuurlijk positief dat organisaties als het IMF een mea culpa slaan. Maar dan wel een zonder gevolgen: het IMF kan – net als de ratingbureaus overigens – niet politiek verantwoordelijk worden gehouden en afgestraft worden door de kiezer. De kapotbespaarde economieën uit Zuid-Europa worden er niet beter van. De talrijke wanhopigen in Spanje, Italië en Griekenland die zelfmoord pleegden komen er niet mee terug.

Tegelijk leerden we begin juni dat het globale vermogen van de Verenigde Staten nu hoger ligt dan voor de crisis van 2007, alleen is de verdeling van dat vermogen wat gecorrigeerd: de kloof tussen rijk en arm is alleen maar toegenomen. De crisis die voor een groot deel het gevolg was van de ontembare hebzucht van een kleine financi-ele topkaste, is gedicht door te snoeien in sociale programma’s en uitgaven, met gemeende dank aan de zware inspanningen van het hardwerkende lompenprofitariaat. O tempora o mores.

Ook een studie van Caritas Europa over hoe de verschillende sociale modellen in Europa de crisis ondergingen, toont uitdrukkelijk aan dat het gevoerde soberheidsbeleid een tegengesteld effect had, en de kansen op economi-sche relance vak(on)kundig versmoorde. Het adagium van Keynes dat de overheid in goede tijden moet sparen en in slechte tijden moet investeren, werd omgekeerd. Onder meer omdat in de goede tijden de voorradige middelen werden gebruikt voor korte termijn electoraal gewin.

De sociale ontwikkeling, het gemeenschappelijke sociale project van Europa moet terug op de sporen komen. Daar moeten we met z’n allen werk van maken. En in tegenstelling tot het IMF moet het Europees Parlement volgend jaar wel langs de kiezer passeren.

Luk De Geest Dominic Verhoeven

voorzitter directeur

dE sChaamtE VOORBij

p. 0472Nieuwsbrief

alGEmEnE VERGadERinG

CaRitas VlaandEREn stElt pRiORitEitEn sChERp

Op 6 juni boog de buitengewone Alge-

mene Vergadering van Caritas Vlaan-

deren zich over de prioriteiten voor de

toekomst. Met deze oefening kregen

in feite ook de verschillende stappen in

het heroriënteringsproces die de laat-

ste jaren gezet werden, hun uiteinde-

lijke beslag. Caritas kiest daarbij voor

een duidelijk diaconaal profiel.

Principieel uitgangspunt bij het denkproces was de uiteinde-

lijke opdracht van elke Caritasorganisatie wereldwijd om, in het

spoor en in de naam van Jezus Christus de kerkelijke diaconie

gestalte te geven, en zo mee getuigenis af te leggen van Gods

liefde voor ons, mensen - en vooral dan voor de gekwetste,

arme, uitgesloten medemens - en van Zijn Blijde Boodschap

die toekomst en perspectief biedt voor eenieder. Daaraan willen

we met onze solidariteit en betrokkenheid helpen meebouwen,

die hoop willen we mee uitdragen. In de Belgische context is

dit een gezamenlijke opdracht, die we delen met de andere

Caritasorganisaties, Caritas International België, en Caritas en

Belgique Francophone et Germanophone.

Welke prioriteiten voor Caritas vlaanderen ?

Vanuit dit universele uitgangspunt trachten we ons diaconaal handelen richting te geven. Sinds de laatste heroriën-

tering van Caritas Vlaanderen, onderkennen we reeds, voor onze vier werkvelden – gezondheid en welzijn, solidari-

teit, kerk en samenleving, en de verdieping van de caritasopdracht zelf - drie prioritaire invalshoeken: pastoraal en

identiteit, vrijwillig engagement en solidariteit en armoedebestrijding. Het zijn deze invalshoeken die door de Alge-

mene Vergadering scherper werden gesteld, en die meer uitdrukkelijk de focus van onze werking zullen uitmaken.

solidariteit en armoedebestrijding

Armoedebestrijding is vanuit haar aard één, zo niet dé kerndoelstelling van alle caritasorganisaties. Op operationeel

vlak ligt de focus echter vooral op het internationale niveau (met de werking van Caritas International). In eigen land is

Caritas International actief inzake asiel en migratie, maar dan hoofdzakelijk voor buitenlanders van buiten de EU. Caritas

Hulpbetoon vzw daarentegen is wel op de eigen inwoners gericht,, maar verhoudingsgewijs blijft deze werking beperkt.

Hier ligt een eerste prioriteit: het verder uitbouwen van de operationele werking van Caritas Hulpbetoon, zowel door

het versterken van de inhoudelijke focus (o.m. met betrekking tot ‘begeleide individuele hulpverlening’ (we helpen indi-

viduele mensen, maar steeds met tussenkomst en begeleiding door een externe en competente dienst), als door een

versterkte regionale inbedding, mede door het uitbouwen van diocesane ‘crisisfondsen’. We willen het diocesane niveau

ook opnieuw uitbouwen als impulscentrum van waaruit diaconale activiteiten kunnen worden opgezet en georganiseerd.

Behalve het verder uitbouwen van een operationele werking willen we ook sterker inzetten op analyse, maatschap-

pelijke bewustmaking en beleidsbeïnvloeding. Hier willen we ons ook sterker inschrijven in het gedegen werk dat

gebeurt op het niveau van Caritas Europa.

Caritas in BElgië

caritasV l a a n d e r e n

p. 0572Nieuwsbrief

atieven, zoals het congres rond identiteit onder de

titel ‘Vele brillen één verhaal’, later dit jaar.

In de toekomst willen we zowel inzetten op een

verbreding van de werking (naar alle geïnteres-

seerde voorzieningen) als op een verdieping ervan

– specifiek voor voorzieningen die hun maatschap-

pelijke opdracht expliciet vanuit een christelijke op-

stelling willen gestalte geven. Verticale ontschot-

ting moet dit mogelijk maken.

Welke struCtuur voor Caritas vlaanderen ?

Welke structuur hebben we nodig om deze op-

drachten het best te realiseren ? Caritas Vlaande-

ren ontstond in 1986 als koepelstructuur in een

beweging om alle met Caritas verbonden organisa-

ties samen te brengen na de splitsing in taalvleu-

gels van de Caritas Confederatie van Instellingen.

De idee van een hiërarchische koepelstructuur werd

gaandeweg ingeruild voor die van een overleg- en sa-

menwerkingsplatform. Maar de idee van een leden-

vereniging bleef daarbij wel behouden, en de ope-

rationele invulling van de opdrachten bleef beperkt.

De afgeslankte koepelstructuur (1999) zorgde voor

een eerste interne hertekening van de opdrachten,

maar de voortschrijdende pluralisering, schaalver-

groting en verzelfstandiging van de sectoren maakte

een verdere uitklaring van de opdrachten en eigen-

heid van de onderscheiden organisaties aangewezen.

Caritas Vlaanderen wil zich in dat verband vooral

toeleggen op haar thematische en maatschappelijke

opdrachten, zowel operationeel, inhoudelijk als op

het vlak van beleidsbeïnvloeding, en ziet zich niet

langer als een koepel met een particuliere opdracht

naar zijn leden. Wel blijven de banden met het werk-

veld bestaan, onder meer inzake de samen gedra-

gen werking rond pastoraal en identiteit.

De samenstelling van haar organen werd aan

deze logica aangepast. Door het loslaten van het

lidmaatschapsmodel kan Caritas Vlaanderen ook

een lichtere structuur krijgen terwijl het sterker

ingebed wordt in een samenwerkingsverband met

de andere Caritasgeledingen in België. Caritas

Vlaanderen blijft zich daarbij richten op de eigen

thematische invalshoeken en op haar kruispunt-

functie voor de Vlaamse gemeenschap.

Dominic VerhoevenDirecteur Caritas Vlaanderen

vrijWillig engagement

Een tweede prioriteit die we ons stellen is die van

het vrijwillig engagement. Ook hier gaat het om een

‘inherente prioriteit’: de meeste Caritasorganisaties

wereldwijd werken immers in belangrijke mate met

vrijwilligers. In Europa spant Duitsland de kroon

met meerdere honderdduizenden vrijwilligers.

Bij ons is het vrijwilligerswerk in Caritasverband

tot nu toe vooral een zaak van inzet in voorzienin-

gen, met een eigen focus op vorming en begelei-

ding (o.m. van vrijwilligersverantwoordelijken), van-

uit Present Caritas Vrijwilligerswerk en Joka. Hier

ligt een nieuwe prioriteit, met name het verbreden

van de aandacht voor en de inzet van vrijwillig

engagement naar de brede operationele werking,

onder meer in verband met de werking rond de

opvang van asielzoekers.

Daarnaast blijven we aandacht besteden aan de

inhoudelijke focus op het vrijwillig engagement. Mo-

menteel wordt werk gemaakt van een Caritas Cahier

rond het ondersteunen van de inzet van bestuursvrij-

willigers in voorzieningen. Naar volgend jaar toe zal

tevens het project rond ‘Active Parishionership’ wor-

den opgenomen, dat in navolging van het jaar van

actief burgerschap ook wil bijdragen tot een diaco-

naal engagement van de brede kerkgemeenschap.

pastoraal en identiteit

Het thema van pastoraal en identiteit is van ouds-

her een prioriteit voor Caritas Vlaanderen. Het

is een typisch aandachtspunt voor Caritasorgani-

saties die actief zijn in gezondheid en welzijn. De

aandacht voor pastoraal en identiteit is steeds

een belangrijke gegeven geweest voor Caritas

Vlaanderen en dat willen we ook continueren.

Sinds een drietal jaren werd de directe perso-

neelsomkadering hiervoor ook gevoelig uitgebreid.

Inhoudelijk gaat het zowel om ondersteuning van

pastorale commissies en werkgroepen als om pu-

blicaties (Pastorale Perspectieven), een website

(Elisabeth, samen met de KULeuven), cahiers (o.m.

rond euthanasie) en studiedagen en vormingsiniti-

p. 0672Nieuwsbrief

mediprima

OCMW’s noteren hun beslissingen tot tenlasteneming van medi-

sche kosten in de database. Deze database kan geconsulteerd

worden door de zorgverstrekkers. Zo weten zij onmiddellijk welk

OCMW optreed en wat aan welke instantie moet gefactureerd

worden. De zorgverstrekkers voeren dan de elektronische fac-

turen in het programma en sturen het zo naar de Hulpkas voor

ziekte- en invaliditeitsverzekering. De HZIV controleert die factu-

ren en betaalt ze, in naam van de POD MI. Bij consultatie door

de zorgverstrekkers wordt ook meteen een verbintenisnummer

afgeleverd, waardoor er een echte betaalgarantie ontstaat.

tWee direCte doelen

De POD MI wil met dit project twee doelen nastreven. Enerzijds

worden de OCMW’s ontlast. Zij zullen minder medische factu-

ren behandelen en kunnen zich hierdoor toeleggen op hun kern-

taken, namelijk het helpen van mensen in armoede of andere

problemen. Ook voor de zorgverstrekkers anderzijds heeft het

nieuwe systeem een positief gevolg. Voor hen is het bij aanvang

duidelijk wie wat betaalt en aan welke instantie zij hun facturen

moeten opsturen. Op die manier hoopt de POD MI ook voor de

zorgverstrekkers meer duidelijk te creëren.

invoering in fasen

De invoering van Mediprima gebeurt in fasen. Een timing is nog

niet gekend. In de eerste fase komen enkel de ziekenhuisfac-

turen van wie geen ziekte- en invaliditeitsverzekering (ZIV) kan

genieten en die zich niet kunnen aansluiten bij het ziekenfonds

in aanmerking. Het betreft bijvoorbeeld mensen zonder wettig

verblijf, mensen met een ontvankelijke aanvraag medische regu-

larisatie (art. 9ter Vw), asielzoekers in financiële hulp of LOI,...

De Programmatorische

Overheidsdienst Maatschappelijke

Integratie (POD MI) van de

federale overheid heeft een

computerprogramma klaar dat

de terugbetaling van medische

kosten door OCMW’s sterk moet

vereenvoudigen. Mediprima, zo

heet het programma, centraliseert

OCMW-beslissingen tot tussenkomst

in de medische kosten.

hERVORminG mEdisChE hulpVERlEninG dOOR OCmw’s

armoEdE

© Isabelle Pateer, Otherweyes

© Is

abel

le P

atee

r, Ot

herweyes

p. 0772Nieuwsbrief

` Met een waarborg voor tenlasteneming

wordt minstens één zorg gedekt voor een

welbepaalde periode. Het OCMW en/of

de Staat (via de HZIV) nemen deze kosten

ten laste.

Per zorgcategorie wordt begin- en eind-

datum vermeld, ook het gedeelte dat

het OCMW ten laste neemt. Bij een

gedeeltelijke tenlasteneming door het

OCMW kan het OCMW bijzondere

voorwaarden toevoegen en/of zorgin-

stellingen of een beperkende lijst van

zorgverstrekkers aanduiden.

– Afdruk van het ‘informatieformulier

betreffende medische hulp’

Dit formulier inzake tenlasteneming medi-

sche kosten bevat gegevens om toegang

te krijgen tot de elektronische beslissing

tot tenlasteneming, bv. het INSZ-nummer.

Het formulier is geen attest tot tenlas-

teneming door het OCMW, en verleent

geen rechten aan de houder!

Het formulier wordt aangemaakt voor

elke meerderjarige wiens foto erop staat.

Het vermeldt ook elke minderjarige per-

soon ten laste.

Voor de zorgverstrekker

De zorgverstrekker die een zorgvraag krijgt, kan

voor de volgende zaken in Mediprima terecht:

– Verzekerbaarheid en de elektronische

beslissingen tot tenlasteneming raadplegen

` Op basis van het INSZ-nummer kan de

zorgverstrekker via zijn medische software

(My)Carenet of de toepassing WebConsult

van de POD MI in Mediprima nagaan of de

zorg gedekt wordt door een ziekenfonds of

het OCMW (al dan niet via de HZIV).

Dit nummer is terug te vinden op het

OCMW-formulier inzake tenlasteneming

medische kosten of op een identiteitsdo-

cument of SIS-kaart.

` Bij de raadpleging van een beslissing tot

tenlasteneming, maakt het systeem auto-

matisch een betalingsverbintenisnummer.

Dit is het nummer dat de zorgverstrekker

als betaalgarantie zal kunnen vermelden

in de elektronische factuur.

Zowel facturen voor hospitalisatie, als voor am-

bulante zorg in een verpleeginstelling komen in

aanmerking. Een volgende fase voorziet in de uit-

breiding naar alle zorgverstrekkers en alle aanvra-

gers van medische hulp bij het OCMW.

waarvoor kan je in mediprima terecht?

We gaan voorlopig enkel in op de eerste fase.

Voor het OCMW

Het OCMW dat een hulpvraag krijgt, kan voor

de volgende zaken in Mediprima terecht:

– Nagaan of er bestaande beslissingen zijn

` Zo ja, dan krijgt het OCMW dat de beheer-

der van de beslissing is, zicht op de volledi-

ge inhoud van die beslissing. Is het OCMW

geen beheerder, dan wordt het OCMW on-

der meer op de hoogte gesteld van het

OCMW dat deze beslissing aanmaakte.

– Een simulatie uitvoeren

` Zo onderzoekt het OCMW de mogelijk-

heid tot tenlasteneming door de POD MI,

via de HZIV. Dit leidt niet tot een actie in

de databank. Er worden geen beslissin-

gen geregistreerd in Mediprima.

– Registratie van de OCMW-beslissing

in het centraal beslissingssysteem

` Uiterlijk op het moment dat het OCMW zijn

beslissing meegedeeld heeft aan de betrok-

kene, moet deze in het gecentraliseerde

systeem zijn ingevoerd. Dit is dus maximaal

binnen acht dagen nadat de OCMW-raad

(of een andere beslissingsinstantie van het

OCMW) de beslissing genomen heeft.

` Met een principiële beslissing stelt het

OCMW zich enkel bevoegd en erkent het

de behoeftigheid van de betrokkene.

Het geeft geen enkel recht op een fi-

nanciële tegemoetkoming in de medi-

sche kosten, noch door het OCMW,

noch door de POD MI. Het geeft geen

zorgcategorie weer.

p. 0872Nieuwsbrief

Mediprima zou, eens het volledig operationeel is,

moeten kunnen functioneren als een geautomatiseerd

derdebetaler-systeem voor mensen die recht hebben

op medische hulp, maar niet in orde zijn met hun ziek-

teverzekering. Het moet de administratieve taken van

zowel OCMW als zorgverstrekker vergemakkelijken,

en het zal daardoor hopelijk ook bijdragen aan een

drempelverlaging voor de zorgvraag...

solidaritEit ` Deze beslissing vermeldt ook de modalitei-

ten van de tussenkomst: categorie(ën) van

zorg, duur toegestane dekking, budgettaire

grenzen, vastgelegde zorgverstrekkers

Ook of een attest van ‘dringende medi-

sche hulp’ moet worden opgemaakt.

– De elektronische facturatie aan de HZIV

` Zorgverstrekkers verzenden hun elektro-

nische factuur naar de HZIV.

` Voor het saldo dat niet ten laste wordt

genomen door de HZIV, verzenden ze de

factuur naar de patiënt, of het OCMW

als dit OCMW voor dit saldo geheel of ge-

deeltelijk tussenkomt. Als de tenlastene-

ming door het OCMW niet kon worden

vastgesteld, mag de zorgverstrekker ook

aan het OCMW factureren als hierover

een akkoord met het OCMW bestaat.

` Elke maand bezorgt de zorgverstrekker

via (My)CareNet zijn factureringsbestan-

den met de zorg van de personen die me-

dische bijstand genoten.

Dit staat los van de verzending van de fac-

turen met betrekking tot de verzekerden.

` Er mag geen enkel papieren factuur naar

de HZIV worden opgestuurd. Het saldo

dat niet ten laste wordt genomen door

de HZIV wordt aan het OCMW en/of de

patiënt geadresseerd.

` De HZIV heeft een helpdesk voor vragen

over de elektronische facturatie: Medipri-

ma@hziv.fgov.be

` Meer info staat ook in het referentiedocu-

ment van de HZIV: ‘instructies aan zorgin-

stellingen met betrekking tot de elektro-

nische facturatie van de zorgverlening in

het kader van Mediprima – fase 1’.

Thijs SmeyersStafmedewerker Armoede en Armoedebestrijding

Caritas Vlaanderen | Caritas in Belgium

meer weten?

Op onze website

vind je de derde

editie van de

Vlaamse

Armoedemonitor

in pdf-formaat.

Al tien jaar organiseert ‘Tochten van Hoop’ in Ant-

werpen en Brussel wandelingen die leiden naar plaat-

sen waar men normaal niet komt. Plaatsen waar

men duidelijke sporen vindt van de positieve en hoop-

volle manier waarop in de stad met armoede wordt

omgegaan. Ter gelegenheid van dit jubileum brengt

de organisatie een boek uit over de Zeven Werken

van Barmhartigheid. Ieder thema wordt uitgewerkt

aan de hand van een duiding, getuigenissen, een

meditatietekst en verwerkingsvragen. Het boek bevat

een inleidend hoofdstuk van prof. em. Roger Burg-

graeve en wordt geïllustreerd met sprekende foto’s

van Brandpunt 23 en van Tram 66-sociale fotografie

over samenleven in de grootstad.

tOChtEn Van hOOp

Caritas Vlaanderen wil meevieren met ‘Tochten van Hoop’ en geeft daarom vijf exemplaren van het boek weg. Op deze

manier hoopt Caritas Vlaanderen ook binnen de zorgsector aandacht te creëren voor de armoedeproblematiek. Het

boek zelf is ook een ‘leestocht van hoop’ geworden, waarmee wij hopen voorzieningen warm te maken om zelf de

broodnodige aandacht te schenken aan de armoedeproblematiek.

WIN EEN BOEK

U kan een exemplaar van het boek winnen door een mailtje te sturen aan thijs.smeyers@caritas.be, met als onder-

werp “Tochten van Hoop”. Veel succes!

p. 0972Nieuwsbrief

Het conflict in Syrië heeft vele

gezichten, van onmenselijke

wreedheid tot ‘ongeziene’ solidariteit.

In Jordanië helpt Bassam, zelf een

Syrische vluchteling, bij de opvang

van de vluchtelingen

Bassam woonde met zijn vrouw en twee dochter in Homs. Hij had er

een informatica-winkel. Ongeveer een jaar geleden is hij met zijn ge-

zin gevlucht uit angst voor de bombardementen. Op You Tube zag hij

recent beelden van zijn vernielde winkel en huis, een grote puinhoop.

Bassam heeft zich als vrijwilliger gemeld bij Caritas: “Ik hou me sinds

drie maanden bezig met huisbezoeken. De meeste mensen registre-

ren zich ter plaatse op het kantoor van de sociale dienst maar voor

sommige is dat erg moeilijk. Oudere personen, mensen met een

handicap, alleenstaande moeders met kleine kinderen. Meestal zijn

het buren of kennissen die vragen om eens bij hen langs te gaan.

Heel wat onder hen komen in aanmerking voor materiële hulp of een

financiële tussenkomst bij het betalen van de huur”.

Bassam heeft alles moeten achterlaten en het leven in ballingschap is hard, maar hij vindt dat hij geluk heeft gehad in

dit conflict. Uit dankbaarheid wil hij andere vluchtelingen helpen waar hij kan. Hij zou met zijn collega’s meer willen doen

maar de middelen ontbreken. “Niemand is voorbereid op een vlucht, op een leven dat vanaf nul moet heropgebouwd

worden. De mensen krijgen 2 bonnen: 50 Jordaanse dinar (45 EUR) voor eten en 40 dinar (36 EUR) voor kleren,

maximum 3 keer. Dat is veel te weinig. De Syrische vluchtelingen mogen niet werken in Jordanië. Het betalen van

huur is dan ook niet evident. Ook de Jordaniërs zelf hebben het moeilijk omdat de huurprijzen de hoogte inschieten.

Sommige verliezen hun werk aan vluchtelingen die in het zwart werken tegen een salaris dat 4 tot 5 keer lager ligt.”

Meer weten over de hulp van Caritas International in Syrië en in de buurlanden: www.caritas-int.be.

Meer weten over de actie 1212: www.1212.be.

Bassam, sYRisChE VluChtElinG,

VRijwilliGER VOOR CaRitas jORdanië.

solidaritEit

caritasInterna t iona l

p. 1072Nieuwsbrief

mEER dan 10 miljOEn uuR ‘pREsEnt’

pREsEnt CaRitas VRijwilliGERswERK ViERt haaR 50stE VERjaaRdaG

Present organiseert al 50

jaar lang vrijwilligerswerk in

algemene en psychiatrische

ziekenhuizen, palliatieve eenheden,

voorzieningen voor ouderen en

gehandicaptencentra. Wat in 1963

startte als een project van Caritas

en het V.V.I. is inmiddels gegroeid

tot een zelfstandige vzw die 3500

vrijwilligers telt. Alle vrijwilligers

samen zijn al meer dan 10 miljoen

uren present, aanwezig, in een

zorgvoorziening om patiënten,

bewoners of cliënten individuele

extra aandacht te schenken. Op

zaterdag 27 april 2013 zette

Present haar vrijwilligers centraal.

Ze organiseerde een groot feest

om samen met de vrijwilligers deze

50ste verjaardag te vieren.

Hun aanWezigHeid, een gesCHenk!

De vrijwilligers nemen geen taken over van het personeel, maar

helpen met kleine taken die een middel zijn om het contact met

de zorgvrager vlotter te laten verlopen. Het komt er voorna-

melijk op neer dat de vrijwilliger tijd maakt voor de zorgvrager

en aandacht heeft voor hem. Zo kunnen de vrijwilligers deze

mensen een bezoekje brengen, luisteren, helpen bij de anima-

tie, begeleiden bij de maaltijden, instaan voor het vervoer van

patiënten, bewoners of cliënten, helpen bij de palliatieve zorg

of bij de pastorale dienst.

nationaal dankfeest

Op zaterdag 27 april organiseerde Present een groot verjaar-

dagsfeest om al haar vrijwilligers in de bloemetjes te zetten.

Op deze manier wilde Present iets terugdoen voor de onbetaal-

bare inzet die de vrijwilligers het ganse jaar door tonen. Verder

wenste zij hen ook een extra portie energie mee te geven om

het te blijven doen en om misschien ook andere mensen aan te

sporen hen te volgen in hun vrijwillig engagement.

370 mensen schreven zich in voor het feest in ‘De Montil’ in

Affligem. De locatie was prachtig en zeer geschikt voor de

waaier aan activiteiten.

VrijwilligErs

50

p. 1172Nieuwsbrief

gulle lach met de tussenkomsten van improvisa-

tietheater ‘Inspinazie’. Zij slaagden erin om op een

zeer humoristische en fijne manier in te spelen op

de thema’s van Present, en ze brachten zelfs heel

de zaal - inclusief de genodigden - op een ludieke

manier in beweging.

De namiddag werd afgesloten met een feestelijke

receptie.

Present Caritas vrijwilligerswerk vzw is 50 jaar.

Dit verjaardagsfeest was het symbolisch hoogte-

punt van 50 jaar groeiende, bloeiende en blijvende

inzet van vele duizenden vrijwilligers. De toekomst

ligt nu open voor nog vele jaren van enthousiast

vrijwillig engagement in zorg- en welzijnsvoorzie-

ningen, om net dat ietsje meer te betekenen voor

bewoners, patiënten en cliënten.

Kim Vandenhoeck - Liliane Krokaert

Vanaf de middag stroomden de vrijwilligers toe, de

meesten met de bus, anderen op eigen kracht. Er

waren koffie en koffiekoeken, een tentoonstelling

over 50 jaar Present en een Vlaamse kermis met

initiatie ‘folkbal’, volksspelen, een crea-workshop,

een workshop ‘creatief schrijven’ en veel kans tot

ontmoeting en gesprek.

Om 15 uur begon de feestzitting met een aange-

name afwisseling tussen sprekers en ontspanning.

Liliane Krokaert, nationaal coördinator verwelkom-

de de aanwezigen en schetste de geschiedenis

van Present, vroeger Caritas Gemeenschaps-

dienst. Zij nam daarbij ook de tijd om Walter Van

Goubergen figuurlijk in de bloemetjes te zetten.

Hij is immers al actief als steunende kracht bij de

organisatie sinds 1973 en nam gedurende onge-

veer 20 jaar het voorzitterschap van de vereniging

op zich. Ererector van de KU Leuven, prof. Roger

Dillemans, gaf, doorspekt met de nodige humor,

zijn visie op de toekomst van het vrijwilligerswerk

in de zorg. Vicaris Luc De Geest, voorzitter van

Caritas Vlaanderen, bedankte alle vrijwilligers voor

hun inzet en zorgde voor een moment van inspi-

ratie. Tot slot nam Present-voorzitter Albert Cluc-

kers het woord met een positieve boodschap voor

de werking naar de toekomst toe.

Tussendoor werd de nieuwe voorstellingsfilm van

Present getoond, kwamen enkele vrijwilligers aan

het woord en was er tijd voor ontspanning en een

p. 1272Nieuwsbrief

50 jaaR

EEn REdEn Om tE ViEREn!

Dat was het dan, het is voorbij, de dozen worden op-

geslagen, de panelen verwijderd, het prieel gevouwen,

bureaus worden weer in elkaar gezet, klaar voor het

dagelijkse werk van onze vereniging. Gedurende meer

dan zes maanden, werd de vereniging omgevormd tot

een team van eventorganizer-uitslovers. De vereniging

bereidde de vijftigste verjaardag voor, leefde in functie

van de 50 jaar.

Aan de vooravond van zaterdag 20 april, was het

hele team druk bezig met de organisatie van de

feestviering en de installatie van tuinhuisjes en ta-

fels in de tuin. De opstelling van de tentoonstelling

werd afgerond.

En dan was het zover. Een zonnige dag in april, geen

hittegolf, maar net warm genoeg voor deze jubileum-

dag. Het cateringteam rondde de opbouw van het

prieel af, installeerde de vloer, de tafels, de decoratie

en de traiteur zette al het lekkers voor het feest. Het

team dat gedurende zes maanden aan de realisatie

van de tentoonstelling werkte controleerde de laatste

details en legde het gastenboek klaar.

De festiviteiten vonden plaats in de lokalen van

Volont’R in de Liefdadigheidstraat. Binnen in het

gebouw, konden de aanwezigen de voorstelling het

‘Regards’ project bezoeken, een interactieve foto-

tentoonstelling, gerealiseerd door jonge vrijwilligers,

om mensen warm te maken voor vrijwilligerswerk.

In de tuin maakte een clown een heel stel kinderen

blij, en gedurende de ganse namiddag kon men jong-

leurs en leerling-acrobaten aan het werk zien.

De aanwezigen werden vergast op drie toespraken.

Charles Petit, voorzitter van Volont’R, lichtte het be-

lang van een 50-jarig bestaan van een vereniging toe.

Minister Evelyne Huytebroeck, benadrukte het belang

van jongerenparticipatie. Brigitte Jacquemin, van de

Federatie van de Ziekenhuizen, prees het werk van

vrijwilligers in ziekenhuizen overal ter wereld.

Na de toespraken kon het publiek de tentoonstelling

‘Volont’R, 50 jaar solidariteit’ bezoeken, die de evolu-

tie van de organisatie schetste. De rode draad door

deze retrospectieve waren de belangrijke momenten

vanaf oprichting tot nu. De bezoeker kon archiefstuk-

ken ontdekken en er was zelfs een reconstructie

van een bureau uit de jaren 80. Dit alles aangevuld

met multimedia- en videomontages. Volont’R bood

alle bezoekers een boekje aan met een overzicht van

het archief- en opzoekwerk naar aanleiding van deze

tentoonstelling.

Vijftig mensen woonden in de namiddag een referaat

bij van de filosoof Michel Dupuis, over het thema

‘De banalisering van de mens in het systeem van de

zorg’. Hij bracht het relationele aspect van het vrijwil-

ligerswerk en de motivatie van waaruit men vrijwil-

ligerswerk doet perfect onder woorden.

Gedurende de ganse dag, werden de aanwezigen

vergast op exquise hapjes, een buffet met lekkere

broodjes en konden ze deelnemen aan een loterij.

De dag werd afgesloten in stijl met het aansnijden

van de verjaardagstaart, een prachtige frambozen-

bavarois. Het was een dag vol ontmoetingen, herin-

neringen, maar ook boeiende gesprekken over toe-

komstige projecten.

Volgende afspraak op het eeuwfeest van Volont’R!

KErK & samEnlEVing

p. 1372Nieuwsbrief

CampaGnE

zOndER watER, GEEn latER

protos

PROTOS is een niet-gouvernementele ontwikkelingsorganisatie

(NGO) die meer dan 30 jaar actief is. PROTOS is gespecialiseerd

in water: drinkwater, hygiëne en sanitatie, in gebruik van water

voor landbouwdoeleinden, alsook in integraal waterbeheer.

Voor PROTOS is “Water de hefboom tot ontwikkeling”

de missie van protos

PROTOS wil rechtvaardige en wederzijds verrijkende relaties

tussen Noord en Zuid bevorderen.

PROTOS wil helpen bij duurzame en bevrijdende processen, die

geïntegreerd zijn in het plaatselijke institutionele kader, de cultuur

en sociale omstandigheden, en die moeten zorgen voor een be-

tere welvaart en welzijn van de kansarme bevolkingsgroepen in

het Zuiden.

Daarbij is water essentieel. Gezien haar expertise op dat ter-

rein, komt PROTOS speciaal op voor een rechtvaardig, duur-

zaam en participatief waterbeheer in Noord en Zuid.

PROTOS is actief in België, en in 9 landen in ontwikkeling: Ha-

iti en Ecuador in Latijns-Amerika, en Benin, Mali, DR Congo,

Rwanda, Burundi, Oeganda en Madagaskar in Afrika.

Wat kan je doen

Boek een Waterkwis, een bezinning of vorming over water.

Download de liturgische suggesties.

Bestel de infoposter.

Dossier Water, Deel I: Internationale samenwerking rond water, Marc Despiegelaere, directeur Protos.

Downloaden kan via www. netrv.be/nl/ecokerk/campagne_geen_water_geen_later-218.

Meer info:

PROTOS VZW ECOkerk

Flamingostraat 36 Huidevettersstraat 165

9000 Gent 1000 Brussel

Tel 09/ 235 25 10 Tel 02 502 75 28

info@protosh2o.org ecokerk@netrv.be

www.protosh2o.org www. netrv.be/nl/ecokerk

2013 is het internationale jaar

van de samenwerking rond water.

In 2012-2013 besteedt Ecokerk

daarom, in samenwerking met

Protos, extra aandacht aan dit

thema. Onder het motto

‘Zonder Water, Geen Later’

roept Ecokerk op om ook in jouw

parochie, gezin of gemeenschap

extra aandacht te besteden aan

duurzaam omgaan met water.

KErK & samEnlEVing

p. 1472Nieuwsbrief

in mEmoriamPastoraal & idEntitEit

nEtwERK REChtVaaRdiGhEid & VREdE

KijO sOlidaRitEit: REFlECtiE- En OntmOEtinGsdaG OVER duuRzamE OntwiKKElinG

Op 21 mei organiseerde de werkgroep ‘KiJo Solidariteit’ van het netwerk Rechtvaardigheid en Vrede voor de derde

keer een reflectie- en ontmoetingsvoormiddag. In deze werkgroep zijn naast leden uit de lidorganisaties ook mensen

uit het VSKO en uit de jeugdbewegingen vertegenwoordigd. de doelstellingen zijn onder meer het samenbrengen van

de leidinggevenden uit de verschillende organisaties, en de inhoudelijke uitwisseling rond de vraag wat solidariteit en

engagement betekenen voor de kinderen en jongeren (KiJo) vandaag.

Duurzame ontwikkeling bleek een ideaal thema te zijn, niet alleen omdat het bij alle lidorganisaties op een of andere

manier op de agenda staat, maar ook omdat het bij uitstek een toekomstgericht thema is waarvoor kinderen en jon-

geren open staan. Bovendien bouwt de werkgroep met dit thema verder op de lijn van de vorige edities, die peilden

naar de betekenis van het Bijbelse visioen voor de identiteit van de organisatie of de school. De eerste spreker, Pieter-

Jan Depijpere van Studio Globo, leidde het thema in aan de hand van enkele definities. Heel algemeen kan gesteld

worden dat duurzame ontwikkeling gaat over ‘genoeg voor iedereen, voor altijd’. Er zijn dus verschillende dimensies

aanwezig in het begrip (ruimte: noord-zuid, tijd: nu-later). Tijdens de uitwisseling werden hier nog andere dimensies aan

toegevoegd. Bert D’hondt van Welzijnszorg wees op het belang van de lokale duurzaamheid en wat dit betekent voor

armoedebestrijding. Wie op een duurzame wijze armoede bestrijdt, heeft een duidelijke lange-termijn-visie en kiest van

daaruit voor specifieke strategieën. Mattias Van der Vloet van Pax Christi vulde verder aan met een pleidooi voor de

relationele dimensie van duurzaamheid. In de manier waarop mensen met elkaar communiceren (geweldloos en met

respect), zit de kern vervat van duurzame relationele ontwikkeling.

Na deze inleiding namen Linde Berteloot en Ivan Delaere, respectievelijk godsdienstleerkracht en pedagogisch directeur

van het VTI in Menen, het woord om te getuigen over wat duurzame ontwikkeling betekent in een secundaire school voor

wetenschap en techniek. Hun indrukwekkende presentatie overtuigde het publiek van het feit dat duurzame ontwikkeling

in alle aspecten van het schoolgebeuren aanwezig is, van de bespreking van het scheppingsverhaal in de godsdienstles

(uiteraard), over het engageren van de leerlingen in allerlei (sociale, ecologische,…) projecten, tot het verzamelen van

werkmateriaal in het atelier en het hergebruiken van grondstoffen zodat er zo weinig mogelijk ‘verspild’ wordt (minder

evident). Na deze presentatie vervolgde Peter Ketelers van Broederlijk Delen met de voorstelling van een Nederlands

onderzoek over ‘Young Mentality’: een onderzoek bij 12 tot 18-jarigen over hun visie op duurzaamheid, waaruit blijkt

dat er verschillende profielen bestaan, gaande van ‘eigenzinnige idealisten’, ‘enthousiaste verkenners’ tot ‘honkvaste

gemakszoekers’ en ‘extraverte statuszoekers’. Wie er rekening mee houdt dat dit natuurlijk een indeling is op basis

van statistieken (en dus relatief), kan hier toch heel veel van opsteken. De verschillende profielen vereisen immers

verschillende manieren van communiceren om jongeren te bereiken, te sensibiliseren en te engageren.

De voormiddag werd afgesloten door Egbert Rooze, een protestantse dominee, die een aantal inhoudelijke lijnen die

hem tijdens de voormiddag opvielen, te verbinden met Bijbelse thema’s. Het scheppingsverhaal – dat reeds genoemd

was in de presentatie van Linde Berteloot – kwam aan bod, maar ook het prachtige verhaal van Ruth en het verhaal

van de Barmhartige Samaritaan.

Meer info over het thema, inclusief alle presentaties, is te vinden op www.netrv.be.

p. 1572Nieuwsbrief

tREEs dEhaEnE

BRuGGE 5 nOVEmBER 1946

hEREnt 10 mEi 2013 Als psychologe en seksuologe stond Trees Dehaene als pionier mee aan de wieg van Fara, toen nog cRZ (centrum

voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen), waarvan zij als coördinator jarenlang het boegbeeld was. Het

was geen makkelijke opdracht om in een maatschappelijk gepolariseerde samenleving vanuit het christelijke mid-

denveld een centrum uit te bouwen dat op een genuanceerde manier wou nadenken over relatievorming en zwan-

gerschapskeuzes, met inbegrip van ongeplande zwangerschap, abortus, tienerzwangerschap en prenatale diagnose.

In het maatschappelijke debat rond abortus was het voor Trees duidelijk dat het cRZ voor alles aan de kant van

de kwetsbaren moest staan, terwijl het inzake ongeplande zwangerschap al even duidelijk was dat het steeds om

twee personen ging, het kind én de moeder. Het binnenbrengen van de beleving van de vrouw, bracht mee dat

het cRZ ook nazorg bij abortus ging aanbieden. ‘Christelijke barmhartigheid” vereist immers om naast de vrouw

te gaan staan op dit moeilijke moment in haar leven.

Op het Congres naar aanleiding van de viering van 20 jaar cRZ en van de lancering van FARA voor hulpverleners,

op 19 oktober 2012, hield Trees nog een gesmaakte toespraak. Weinige maanden later verloor ze het gevecht

tegen kanker. Trees overleed op 10 mei 2013.

patER VinCEnt FERRant

wilRijK 14 juli 1949 – hEVERlEE 5 mEi 2013

lid Van dE jEzuïEtEnCOmmunitEit Van hEVERlEE.Vincent Ferrant trad in de Sociëteit te Oudergem-Brussel op 14 september 1980 en werd priester gewijd te

Heverlee-Leuven op 20 december 1986.

We kennen Vincent vooral als verantwoordelijke voor de gezondheidspastoraal in Brussel. Van 1993 tot 2008

maakte hij als bisschoppelijk afgevaardigde voor het vicariaat Brussel deel uit van de statutaire organen van Caritas

Vlaanderen vzw. Hij combineerde dit ook met een eigen inzet als pastor, zowel in het Instituut Bordet als in het

Universitair Medisch Centrum Sint-Pieter (en tussendoor ook in het VUB-ziekenhuis in Jette, en in Elsene).

Sinds 2000 was Vincent pastoraal medeverantwoordelijke van de Portugese gemeenschap van het Vicariaat.

Vorig jaar ging hij op sabbatjaar naar Portugal, om zich daar verder te vormen in Ignatiaanse spiritualiteit. Al vrij snel

moest hij echter terugkeren naar België, doordat de eerste tekenen van een ernstige hersenkwaal zich manifesteerden.

Sinds eind oktober werd hij verzorgd in Heverlee waar hij zachtjes overleed op zondag 5 mei 2013.

in mEmoriam

p. 1672Nieuwsbrief

Met de inzet van 479 medewerkers en 216 vrijwilligers, ijvert

Caritas Luxemburg voor sociale inclusie in Luxemburg en in de

hele wereld.

Sinds de oprichting in 1932, heeft Caritas Luxemburg haar

stempel gedrukt op de geschiedenis van de sociale sector en

het vrijwilligerswerk in het Groothertogdom. De werking, voor

en met kinderen, gezinnen, ouderen, migranten, vluchtelingen

en ontheemden, heeft zich door de jaren heen ontwikkeld. De

internationale dimensie werd bevestigd met de oprichting van

Caritas Internationalis in 1949, en waarvan Caritas Luxemburg

een van de oprichters was.

Sinds 2012 zijn de verenigingen Caritas Accueil et Solidarité

asbl, Caritas Jeunes et Familles asbl en de Fondation Caritas

Luxembourg , bekend onder de naam Caritas Luxemburg. Sa-

men stellen ze zich op een complementaire en gecoördineerde

wijze ten dienste van de diaconie van de katholieke Kerk, voor

het welzijn van mannen en vrouwen, vooral zij die uitgesloten,

hulpeloos of arm zijn, ongeacht hun afkomst, leeftijd, nationali-

teit of religieuze of filosofische opinie. De verschillende diensten

van Caritas Luxemburg bieden een luisterend oor, advies en

bijstand, met een bijzondere aandacht voor huisvesting, voor

kinderen en jongeren in probleemsituaties, bij het overbruggen

van precaire situaties, bij het vinden van een job waardoor men

terug aansluiting vindt bij de maatschappij.

Op internationaal niveau, biedt Caritas Luxemburg hulp aan

de slachtoffers van natuurrampen en gewelddadige conflicten,

ondersteunt ze wederopbouw en herstel, en helpt bij het op-

starten van ontwikkelingsprojecten. Caritas Luxemburg werkt

hiervoor steeds samen met de mensen in nood, evenals met

de lokaal verankerde organisaties in het Zuiden.

Wat de socio-politieke actualiteit betreft, wil Caritas Luxem-

burg tolk zijn voor mensen in nood en steeds de stem zijn van

hen die vaak niet gehoord worden, sensibliseert ze de politieke

overheid en alle belanghebbenden in de bevolking, naar meer

solidariteit, meer verantwoordelijkheid en meer vrijgevigheid.

Sinds 2007 is jaarlijkse uitgave “Sozialalmanach” – een analyse

van de sociale situatie in Luxemburg – een echt instrument voor

de dialoog met beleidsmakers en het midenveld.

Via haar outreach-programma ‘Plaidons responsable’ organiseert

Caritas Luxemburg, steeds in dialoog met de politieke actoren,

CaRitas in luxEmBuRG

Caritas in EuroPa

© Nicholson Patrick

© Aleksandra Pawloff Kind

© Caritas Luxembourg

p. 1772Nieuwsbrief

‘CaRitas ButtEK’Hoewel Luxemburg gekend is als een rijk land, heeft het onder zijn inwoners een groeiend aantal mensen die

getroffen zijn door armoede. De economische crisis treft vooral eenoudergezinnen en kinderen. In 2011, leefde

één op de vijf kinderen onder de armoedegrens.

In deze context is de opkomst in de ‘Fairness Center’

van Caritas Luxembourg in Esch-sur-Alzette en Die-

kirchdan ook blijven stijgen in 2012. Deze centra zijn

ontmoetingsplekken,waar vooral geluisterd wordt, waar

vorming georganiseerd wordt, en waar een breed gam-

ma van tweedehands kleding beschikbaar is. Men vindt

er ook, geïntegreerd in het ‘Fairness Center’, een so-

ciale kruidenier, ’Caritas Buttek’, waar mensen in nood

terecht kunnen voor etenswaren en basic hygiënische

verzorgingproducten. In 2012, hebben in totaal 961

mensen gebruik gemaakt van de sociale kruidenier om

boodschappen te doen voor hun families.

De prijzen voor personen in nood ligt ver onder de prij-

zen in de supermarkten en is eerder een symbolische

bijdrage. Alleen degenen wier behoefte objectief werd

vastgesteld door erkende sociale en maatschappelijke

diensten, kunnen via een systeem van een persoon-

lijke toegangskaart van ‘Caritas Buttek’ gebruik maken.

Klanten worden zo nodig, geadviseerd bij hun aanko-

pen. Opgeleid personeel, ondersteund door toegewijde

vrijwilligers, bieden hen een warm welkom. Momenteel

doen 300 gezinnen hun boodschappen bij de sociale

kruideniers gerund door Caritas Luxemburg.

Klanten van ‘Caritas Buttek’ zien hun koopkracht toe-

nemen, en hun toegang tot een betere evenwichtige

voeding en een gezond en hygiënisch leven sterk verbeterd. Gedurende het hele proces, worden deze mensen

uiteraard ondersteund door professionele hulpverleners van sociale diensten en andere erkende diensten.

Om de continuïteit van de sociale kruideniers te garanderen, rekent Caritas Luxemburg op de vrijgevigheid van

de Luxemburgse bevolking. Een deel van de donaties verzameld tijdens de traditionele campagne in mei, ‘Caritas

Challenge’, wordt gebruikt om kansarme kinderen en hun families te ondersteunen.

de particuliere sector en het maatschappelijk mid-

denveld, sensibliseringsacties en vormingspro-

gramma’s over de Noord-Zuid problematiek en de

dubbele uitdaging van enerzijds wereldwijde sociale

rechtvaardigheid en anderzijds het respecteren van

de grenzen door toenemende milieuproblematiek.

Het aanbod ‘Young Caritas’ promoot het vrijwil-

ligerswerk van jongeren in de context van sociale

en humanitaire projecten – een groeiend succes.

© Aleksandra Pawloff

p. 1872Nieuwsbrief

“Een dienend leider herken je aan de mensen om hem heen: die groeien.”

Dienend leiderschap heeft niet zoveel te maken met trucjes of gedragingen volgens specifieke regels. Het is een

manier-van-zijn. Dienende leiders voelen van binnen dat ze willen bijdragen aan de ontwikkeling van anderen.

Hun houding is vooral gericht op de belangen van alle belanghebbenden op de lange termijn in plaats van hun

eigen (kortetermijn)belangen. Ze besteden veel zorg aan het tegemoetkomen aan de prioriteiten van anderen.

Maar hoe maak je dat waar in de praktijk van alledag?

Wenda Tijssen en Roy de Brabander stellen in hun artikel ‘Kompassie is leiderschap’ drie kernkwaliteiten waarover

een dienend leider beschikt: kompassie, kwetsbaarheid en kracht.

kompassie

Kompassie in leiderschap gaat over het helder krijgen van het eigen kompas. Je innerlijke kompas heeft vooral te maken

met zelfinzicht, kennis van eigen sterktes en zwaktes én de interactie met die van de ander. Een praktische aanbeveling

hierbij is om met je team eens aan de slag te gaan met de kernkwadranten van Ofman of je teamleden systematisch

uit te nodigen jouw blinde vlekken te belichten. Vraag je je bijvoorbeeld samen af wat ieders aandeel is in het in stand

dYnamisEER jE tEam

lEidERsChap als tEGEnpOOl Van dOminantiE

gEzondhEid & wElzijn

p. 1972Nieuwsbrief

Dat resultaten geboekt moeten worden en besluiten

moeten worden genomen leidt geen twijfel. Het zul-

len resultaten zijn die niet alleen geboekt worden. Er

is een proces van verbinding aan voorafgegaan en

er zullen meerdere eigenaren van die resultaten op

verschillende plekken in en buiten de organisatie zijn.

Dat zijn degenen die zich gezien en gehoord voelen

en ook trots zijn omdat zij weten dat hun bijdrage er

toe deed en doet. Zie daar dé kans om af te stappen

van de klassieke schouderklopjes, maar mensen di-

rect en concreet te waarderen voor de effecten van

hun handelen, hún bijdrage aan het grotere geheel.

leiding geven vanuit systeemdenken

De dienende leider focust vanuit kompassie, kwets-

baarheid en kracht op de interactie in het team.

Door de tijd te nemen om het team voldoende te

observeren worden dan patronen en dynamieken

in het sociale verkeer zichtbaar. Vanuit systeem-

denken ga je op zoek naar oplossingen voor pro-

blemen zonder schuldigen aan te wijzen. Je zoekt

daarentegen naar inzicht in hoe een systeem, met

mogelijk ongewenste patronen of resultaten, zich-

zelf in stand houdt. Daarvoor is het vermogen no-

dig om een beeld te vormen van het onderhuidse

proces, de opvattingen die het gedrag bepalen. Je

gaat zien welke acties elkaar versterken en welke

acties elkaar belemmeren en wat de versterkende

en belemmerende opvattingen zijn in het systeem.

De focus van de aandacht van de leider ligt hier-

bij meer op de interactie dan op de individuele in-

breng. Er is aandacht voor het individu, maar niet

zozeer applaus voor een briljante opmerking, maar

meer voor diens bijdrage aan het grotere geheel.

Dit kan je door je leiderschapskwaliteiten aan te

scherpen door:

• te werken vanuit een krachtige en duidelijke visie;

• de kunst te verstaan om deze visie tot een ge-

deelde visie te maken voor alle leidinggevenden

en medewerkers;

• medewerkers te stimuleren tot het opnemen

van verantwoordelijkheid;

• de vaardigheid te verwerven om te delegeren en

ruimte te geven, en toch overzicht te behouden.

Of door je coachingsvaardigheden verder aan te

scherpen door:

• structuur en inspiratie in coachende gesprek-

ken aan te brengen;

houden van dynamieken die spelen in jouw team? Zo

krijg je een helder zicht op de fase waarin je organi-

satie, je team, je teamleden en jezelf. Je ziet sneller

wat je te doen staat om verschillen te overbruggen,

in jezelf en in de organisatie. Wees daarin eerlijk én

mild voor jezelf en anderen.

kWetsbaarHeid

Men zou leiderschap kunnen vergelijken met het

beroep van de schaapsherder: de herder ‘leidt’

niet in de zin dat hij vóór de groep staat. Hij zet

wel ‘langs achter’ zijn kudde in beweging, heeft

een visie, een strategie en een richting. Zijn hon-

den, zijn staf, houden de groep bijeen en wisselen

feedback uit, onderling, met de groep en de her-

der. Het zijn de schapen die voorop lopen, zíj zijn

de ogen en oren van de organisatie. Dat creëert

betrokkenheid: een proces waarbij eenieder die

meepraat zich eigenaar kan voelen van de uitda-

ging en zeker ook van de oplossing.

Van de leidinggevende vraagt dat lef. Niet lef in de

zin van stoer doen. Wel, lef om je kwetsbaar op

te stellen. Het resultaat is alleszins dat mensen

dingen doen die ze anders niet zouden doen; de

beïnvloeding op de groep wordt zo maximaal.

Vragen stellen en de tijd nemen om te luisteren

naar de antwoorden is iets anders dan een vraag

stellen en weten welk antwoord je wilt horen. Het

maakt andere talenten los, en zet een proces van

innovatie in gang. In die zin kun je stellen dat je

medewerkers niet moet ‘motiveren’, maar enkel

de randvoorwaarden moet verzorgen waarbinnen

ze vrij kunnen bewegen: als mensen al in een be-

paalde richting lopen en je duwt ze, gaan ze dan

harder lopen of gaan ze tegenhangen?

kraCHt

De professional van vandaag wil vooral weten wat er-

uit moet komen, hoeveel het tijd en energie het mag

kosten en aan welke criteria zijn werk moet voldoen.

In die zin is een dienend leidinggevende resultaatge-

richt, besluitvaardig en regelmatig onconventioneel.

p. 2072Nieuwsbrief

• coaching een plaats te geven in uw persoonlijk

leiderschap;

• te werken met een (gespreks)leidraad die hou-

vast en ruimte biedt;

• motiverend uit te dagen;

• doelgericht vragen te stellen;

• inspirerend te adviseren;

• om te gaan met weerstand;

• hulpbronnen te genereren.

“Je creëert een betere wereld door je eigen mo-

gelijkheden te realiseren en door te vertrouwen in

je eigen kunnen. (Dalai Lama)

VOCA Training en consult ontwikkelde hier rond het leertraject:

DE ESSENTIE VAN LEIDERSCHAP IN DE ZORG

Een inspirerend praktijklabo voor iedereen die wil experimenteren met de essentials van leiderschap

Deinze, 14, 15 november en 5 december 2013

Een 3-daags programma:

Met maximum 15 personen beginnen we met een krachtige tweedaagse kick-off waarna elke deelnemer

met een gepersonaliseerde leiderschapstoolbox naar huis gaat. We stellen enkele krachtige actiepunten op

die werkelijk een verschil maken in je leiderschap van alledag.

Drie weken later wordt onze leergroep een supervisiegroep en leggen we jouw casussen samen onder de

microscoop. Zo zorgen we ervoor dat we van elkaar leren hoe we de implementatie van wat jij in de praktijk

wil brengen kunnen faciliteren.

doelgroep:

Deze opleiding richt zich op iedereen die wil kunnen spelen met de essentiële handvaten rond leidinggeven.

(Voor leidinggevenden die hun ex-collega’s aansturen, ontwikkelden wij het leertraject ‘van collega naar leidinggevende’)

Reacties van vorige deelnemers:

“Na vier opleidingen eindelijk een training waar ik volgende maandag direct mee aan de slag kan gaan.”

“Een ludieke en veilige sfeer die uitnodigt tot leren.”

“Leuke afwisseling tussen krachtige theoretische handvaten, herkenbare praktijkvoorbeelden uit de zorg, leuke

filmpjes en interactiemomenten rond de vraag hoe men de theoretische kaders toepast op eigen casussen.”

“Mijn job als leidinggevende heeft bij deze een serieuze facelift gekregen.”

Meer informatie – inschrijven: www.voca.be

Roeland Broeckaert is consultant bij VOCA Training & Consult.

Hij is van opleiding onderwijzer en master in de educatieve studies. Verder is hij practitioner in het

neuro-linguïstisch programmeren en volgde hij de communicatiecursus persoonlijke ontwikkeling en

beroepsmatige effectiviteit. Hij werkte drie jaar in het ervaringsgericht onderwijs en werd daar ge-

boeid door het ervaringsgericht werken met groepen. Ook was hij vier jaar actief in het algemeen

welzijnswerk waar hij bezig was met projectmatig werken en beleidssignalering.Van hieruit werd

zijn passie gevoed voor alles wat mensen drijft en wat ensen nodig hebben om hun functie met

maximale betrokkenheid naar de organisatie te kunnen uitvoeren. Hij is gefascineerd door effectief

en inspirerend leidinggeven, VTO-beleid, HR-thema’s, organisatieontwikkeling en communicatie.

Diestepoort 1 – 3000 Leuven, T 016 40 41 01, E info.voca@voca.be

Bezoek ook onze website: www.voca.be

p. 2172Nieuwsbrief

OndERnEmERs in wElzijn:

EEn BijzOndERE RElatiEOp 21 mei 2013 hield het Vlaams Welzijnsverbond

zijn jaarvergadering onder het motto: “Samen on-

dernemer in welzijn”. Hiermee werd een driejarige

cyclus afgesloten die begon op de jaarvergadering

van 17 mei 2011 met een toespraak van toenma-

lig premier Yves Leterme, die verwees naar “de

twee grondbegrippen van ons Rijnlandmodel: on-

dernemen en zorgen.” In de voorbije jaren werden

aan deze bijzondere relatie meerdere studiemo-

menten gewijd, die druk bijgewoond werden door

de initiatiefnemers van welzijnsvoorzieningen.

Een charter en een boek

Tegen de achtergrond van belangrijke uitdagingen

voor de welzijnssector formuleerde het Vlaams

Welzijnsverbond een charter ‘Samen ondernemer

in welzijn’ én werd een boek met de gelijknamige

titel samengesteld, waarin een aantal bevoor-

rechte getuigen aan het woord komen. Zij geven

antwoorden op vragen als: waarom willen we

welzijnsgericht ondernemen? Welk is de sociale

meerwaarde hiervan? Hoe kun je best samen-

werken? Wat verstaan we onder ondernemerszin

in welzijn? Hoe betrekken we alle stakeholders

hierbij? Hoe kunnen we waardegericht en ethisch

ondernemen? Ook hete hangijzers als effecti-

viteit en efficiëntie komen aan bod, naast duur-

zaam ondernemen, omgaan met markt en winst,

aangepaste structuren en financieel beleid. Ook

wordt ingegaan op de unieke relatie tussen over-

heid en welzijnssector. Het boek bevat bijdragen

van Linda Beirens, Frank Cuyt, Dirk Dalle, Steven

De Looze, Raf De Rycke, Fons Geerts, Koen Her-

mans, Pascal Hoedt, Lieve Jacobs, Marc Morris,

Paul Ongenaert, Jan Renders, Theo Rombouts,

Richard Timmerman, Renaat van der Stock, Jan

Verbanck, Paul Verhaeghe en Bram Verschuere.

Het is een uitgave van Lannoo Campus en te koop

in de boekhandel of via de link: http://www.lan-

noo.be/samen-ondernemer-welzijn.

Reactie van paul Verhaeghe

Op de jaarvergadering van het Vlaams Welzijns-

verbond werd het boek voorgesteld en formu-

leerde psychoanalyticus Paul Verhaeghe zijn

commentaar op het boek. Hierbij ging hij onder

meer in op het cynische van het overheersende

sociaal-darwinistische model, dat alle heil ver-

wacht van privatisering en commercialisering

van de zorg. Tegenover individualisme stelt hij het

‘samen’, niet toevallig ook de eerste term in ons

charter! Hij pleit ervoor om de zorgrelatie en niet

de cijfers centraal te stellen, voor vertrouwen

in plaats van concurrentie, voor vakmanschap

tegenover protocollen… Hij besluit: “Samen on-

dernemen in welzijn, dat klinkt voor mij als de

beste formule voor een geslaagde samenleving.”

De tekst van de reactie is na te lezen op de web-

site www.vlaamswelzijnsverbond.be.

Info: Frank Cuyt, 0477 / 75.31.90

p. 2272Nieuwsbrief

pROVinCiEhuis lEuVEn11 OKtOBER 2013 PuBliCatiEs

p. 2372Nieuwsbrief

PuBliCatiEs

In de negende maand van de islamitische maankalender her-denken de moslims overal ter wereld dat Mohammed de eerste teksten van de Koran geopenbaard kreeg. Tijdens deze Ramadanmaand respecteren de meeste moslims het vasten. Vasten houdt in dat drinken, eten, roken… niet mag,

maar ook dat gelovigen slechte zaken achterwege laten en goede daden zoals het geven van aalmoezen verrichten. Tijdens deze maand proberen moslims ook de gehele Koran te lezen. Wanneer de maand voorbij is, vieren moslims drie dagen feest. Het Suikerfeest of ‘Id al-Fitr’ valt dit jaar op +/- 8 augustus. De wenskaart in zes talen (Nederlands, Frans, Arabisch, Turks, Spaans en Engels), dient om feestwensen over te maken aan moslims die deze belangrijke en feestelijke maand beleven of juist afgerond hebben.

Deze kaart voor Rosj Hasjana is specifiek opgesteld ter gelegenheid van het joodse Nieuwjaar 5774. Dat valt dit jaar op 5 en 6 september 2013.Op beide dagen van Rosj Hasjana wordt er in de synagoge honderd maal op de sjofar (de ramshoorn) geblazen. Als symbool voor een goed jaar worden zoete dingen gegeten. Traditioneel worden stukjes appel met honing gegeten, waarbij de aanwezigen elkaar een gelukkig feest wensen.

Verder is er een gebruik op de middag van Rosj Hasjana om naar stromend water, met liefst levende vissen erin, te gaan. Daar werpen gelovige joden dan broodkruimels in het water tijdens het opzeggen van een gebed. Tasjliech betekent letterlijk ‘het wegwer-pen’ en staat symbool voor het zich ontdoen van slechte dingen en gedachten.De dag waarop Rosj Hasjana valt, heet ook Jom Teroea, letterlijk de ‘dag van het blazen van de ramshoorn’ of ook wel ‘dag van de bazuin’. Rosj Hasjana luidt de Aseret Jemei Tesjoeva (‘tien dagen van inkeer’) in wat een periode van inkeer is. Tijdens deze periode worden enkele speciale gebeden toegevoegd aan de dagelijkse gebedsdiensten. De tien dagen eindigen met Jom Kipoer (Grote Verzoendag) waarin de verzoening met God wordt voltooid.

De bedoeling van deze kaart is om de individuele relatie tussen niet-joden en joden aan te moedigen. Iemand die joodse vrienden of collega’s heeft kan tijdens deze joodse feestdagen een kaart met een wens geven of versturen.

Prijs voor de kaarten: per stuk 0,60 €, korting bij bestelling vanaf 50 exemplaren. Bestellen kan via: bestellingen@kms.be

Deze wenskaarten bieden dikwijls de kans tot een eerste ontmoeting, de kans om een eerste stap te zetten naar een ongekende ander. Als een gevolg kan men van die ongekende een gekende maken en kan het een begin zijn van een echt gesprek.Er bestaan ook wenskaarten voor andere gemeenschappen. Zo zijn er kaarten voor Boeddhadag, voor het Diwalifeest van hindoes, sikhs en jains en ook een kaart voor het islamitische Offerfeest. Najaar 2013 volgen er nog wenskaarten voor feesten in andere religieuze en levensbeschouwelijke tradities.

Meer info: Johan Vrints, adjunct-coördinator • KMS vzw, Huidevettersstraat 165, 1000 Brussel • 02 502 11 28, johan@kms.be • www.kms.be

wEnsKaaRtEindE Ramadan

wEnsKaaRtROsj hasjana

p. 2472Nieuwsbrief

waarover gaat het?

Het bekroonde project wil de zorg menselijker maken dankzij informatieverstrekking, luisterbereidheid en bege-

leiding van de patiënt en zijn familie. De luisterbereidheid, informatieverstrekking en begeleiding van patiënten en

hun familie moeten een dominante plaats innemen binnen het project.

De initiatieven kunnen zich in heel uiteenlopende domeinen situeren zoals acute of chronische ziekten, neurologi-

sche en neuropsychiatrische aandoeningen, hart- en vaatziekten, ademhalingsaandoeningen en andere.

Voor wie?

Elke persoon of team werkend in het ziekenhuismilieu, in een instelling of in een vereniging hieraan verbonden,

die een bijzondere inspanning heeft geleverd inzake luisterbereidheid, informatieverstrekking en begeleiding van

patiënten en/of hun familie.

Indien het project ingediend wordt door een persoon uit het zorgnetwerk, dan dient er in elk geval een samen-

werking te zijn met een ziekenhuis.

Financiële steun: € 30.000

timing Start 30/04/2013

Dien uw dossier in vóór 04/09/2013

Bekendmaking selectie 04/12/2013

Meer informatie?

Rechtstreeks via de website van de Koning Boudewijnstichting: www.kbs-frb.be, zie Thema’s > Gezondheid >

Kwaliteit van zorg>projectoproepen.

Of via de link op de Caritas-website: www.caritas.be.

thE EuROpEan awaRd: sOCialE innOVatiEs in OudER-wORdEn inFORmatiE En KandidaatsdOssiER EnKEl in hEt EnGElswaarover gaat het?

The award has been launched to promote and support social innovation in the field of active and healthy ageing

in Europe. Social innovation is more than a trend. It is about a new culture of innovation which responds to social

problems and needs in a sustainable and socially accepted way. Social innovation depends on people like you who

develop and implement innovative solutions in the field of active and healthy ageing.

The ageing of population creates manifold challenges for individuals as well as society. How can people as they

age become active participants in their communities? How can they learn to better cope with health issues?

pROjECtOpROEpEn KOninG BOudEwijnstiChtinG

FOnds GERt nOël: EChtE luistERBEREidhEid, BEtERE VOORliChtinG En mEER humanE mEdisChE zORGEn

aanKondigingEn

p. 2572Nieuwsbrief

How can they be better supported by institutions

and professionals? How can their employment op-

portunities be increased?

We want to invite you to participate in this award,

to share information on your initiative and to be-

come part of a European community for social

innovation in active and healthy ageing.

The 25 finalists of the award will participate in a

case study analysis where researchers will take a

closer look at the context, the process, and the

impact of your social innovation. Three finalists will

be selected as award winners receiving prizes of

up to € 10.000.

Voor wie?

Social entrepreneurs, researchers, companies, non-

profit organizations, individuals who developed initi-

atives presenting a potentially innovative solution to

problems within the Active and Healthy Ageing fields.

Financiële steun: € 3.000 tot € 10.000

timing start 15/05/2013

submit your application before 15/07/2013

announcement of the selection 31/03/2014

Seksueel misbruik in de hulpverlening kwam de afgelopen jaren geregeld in het nieuws en bracht heel wat teweeg:

in de publieke opinie, in zorginstellingen, bij beroepsverenigingen, in verenigingen van familieleden en cliënten. Er

werd gewerkt aan methodieken voor verwerking en richtlijnen werden scherper gesteld.

De studiebijeenkomst wil een forum creëren waarin het thema van seksueel misbruik binnen de hulpverlening op

een brede manier gekaderd wordt. Zo is er ruim aandacht voor de aanpak en de methodiek van zorginstellingen,

en voor de begeleiding van zorginstellingen door externe vertrouwenspersonen.

Er is aandacht voor de begeleiding van slachtoffers en ook voor de hulpverlening aan daders. Verder wordt

nader ingegaan op de bredere levensbeschouwelijke aspecten van het thema. Zo wordt aandacht besteed aan

de complexe verwevenheid van trauma, seksualiteit en religie. Op die manier krijgt het thema ook een belichting

vanuit het perspectief van zingeving en spiritualiteit: in de analyse van het thema, maar ook in de wegen die er-

rond gevonden worden in hulpverlening, begeleiding en verwerking. Zingeving, levensbeschouwing en spiritualiteit

krijgen in die zin dan ook een belichting als bronnen van verwerking in een integraal zorgperspectief.

De studiebijeenkomst wil rond de genoemde items dialoog en uitwisseling bevorderen. Daarom wordt ruimte

gegeven aan discussie na de lezingen en aan interactie in de workshops.

Deze studiebijeenkomst wordt georganiseerd door het ksgv, kenniscentrum voor levensbeschouwing en geestelijke

gezondheid (Tilburg), in samenwerking met het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum (Geel), het Provincialaat

van de Broeders van Liefde (Gent), en Caritas Vlaanderen.

Het ksgv is een wetenschappelijke vereniging die een geestelijk gezonde omgang met levensbeschouwing, zingeving en religie

wil bevorderen door publicaties, studiedagen en bijzondere leerstoelen.

misBRuiK, hulpVERlEninG En thERapiE, mEt OOG VOOR

zinGEVinG En spiRitualitEit

Meer informatie?

Rechtstreeks via de website van de Koning Boudewijnstichting:

www.kbs-frb.be, onder Thema’s>Gezondheid>Levenskwaliteit van ouderen>partnerschappen.

Of via de link op de Caritas-website: www.caritas.be.

p. 2672Nieuwsbrief

intErsECtoralE BEhEErsinformatiE

OVERziChtslijst

Sinds het verschijnen van de vorige Nieuwsbrief heeft Caritas Vlaanderen volgende intersectorale beheersinformatie verspreid over volgende onderwerpen:

1045 Verplichte aanvullende vorming en jaarlijkse bijscholing van preventieadviseurs in de interne dienst voor preventie en bescherming in zorginstellingen – rechtzetting inzake de verplichte bijscholing van de preventieadviseurs.

1046 Hygiënevoorschriften in grootkeukens van verzorgingsinstellingen

1047 Codex welzijn op het werk – nieuwe basiseisen voor arbeidsplaatsen – aanvullende informatie.

1048 Bijdragen Fonds sluiting ondernemingen voor 2013.

1049 SWT (brugpensioen): het vastklikken van de verworven rechten – CAO nr 107.

1050 SWT (brugpensioen) voor mindervalide werknemers en SWT op 56 jaar na 33 jaar beroeps verleden: verlenging van de bestaande stelsels.

1051 Preventie van prikongevallen in de zorgsector – nieuwe wetgeving.

1052 Gedeeltelijke werkhervatting: voortaan mogelijk zonder voorafgaande toestemming geneesheer.

1053 Relanceplan: versterking patronale vermindering voor mentors.

1054 Educatief verlof: voortaan ook voor opleidingen van mentors.

1055 Gelijkgestelde periodes pensioen.

programma

9.00 Onthaal en registratie.

9.15 Opening met situering van de studiebijeen-

komst in de context van de Vlaamse ksgv-

werking door Walter Krikilion, dagvoorzitter.

9.30 Gust Rector: De aanpak van een zorginstel-

ling bij misbruik door hulpverleners.

10.00 Ruard Ganzevoort: Ultieme breuken – ultieme

bronnen: de fundamentele relatie tussen sek-

sualiteit, trauma en religie.

10.30 Discussie met beide inleiders.

10.45 pauze

11.00 Drie workshops:

workshop 1: Johan Galle, Seksueel misbruik:

loyaliteit en relationele verwevenheid.

workshop 2: Koen De Fruyt en Pierre De Smedt,

Begeleiding van seksueel delinquenten:

behandeling, therapie en zingeving.

workshop 3: Linus Vanlaere, De begelei-

ding van een zorgorganisatie na seksueel

misbruik:getuigenis van een extern ethisch

adviseur/vertrouwenspersoon.

12.00 Plenaire afsluiting onder leiding van Dominiek

Lootens, met impressies vanuit de drie work-

shops door Ruard Ganzevoort.

12.30 – 13.00 Receptie met broodjes.

Aanmelding, uitgebreid programma en verdere inlichtingen via :

ksgv@ksgv.nl • Postbus 90153 • nl-5000 le Tilburg • 0031 (0)13

466 33 42 • www.ksgv.nl

De deelnamekosten bedragen voor ksgv- leden en -donateurs e 30

per persoon en voor overigen e 60. Bij uw aanmelding graag ook uw

workshopkeuze vermelden.

U kunt een toegangsbewijs schriftelijk, telefonisch of per e-mail vooraf

aanvragen (zie contactgegevens hierboven). U kunt met betaling

wachten totdat u uw toegangsbewijs met een nota ontvangt.

p. 2772Nieuwsbrief

Dat toegankelijkheid van de zorg ook door Caritas

Vlaanderen als een belangrijk instrument in de

strijd tegen armoede en sociale uitsluiting gezien

wordt, zal de lezers van de rubriek ‘Armoede’ in de

Caritas Nieuwsbrief intussen wel duidelijk zijn. Het

‘Redactioneel’ van Lief Vanbael in Handiscoop is

dan ook volledig op zijn plaats in deze Nieuwsbrief.

Want, zonder negatief te willen zijn, en ondanks

alle stappen in de goede richting naar een toegan-

kelijke zorg voor iedereen, zijn we er nog lang niet.

Er valt nog een lange weg af te leggen...

pROCEssiE Van EChtERnaCh...

Al van bij de oprichting van KVG, direct na wereld-

oorlog II in 1945, ijveren wij voor een toeganke-

lijke samenleving. Als mensen met een handicap,

net als alle andere burgers, willen schoollopen,

werken, sporten, naar film en theater gaan, rei-

zen, hun bank- en ander administratieve zaken

afwerken, vrienden bezoeken, enz. dan moeten

ze daar ook de kansen toe krijgen. Hoe beter toe-

gankelijk onze samenleving is, hoe zelfstandiger

mensen met een handicap kunnen functioneren.

Wij hebben het dan niet alleen over het wegwer-

ken van drempels en trappen. Maar ook over o.a.

informatie in ‘klare taal’ voor mensen met een

verstandelijke handicap; over duidelijke contras-

ten, geleidelijnen en digitale of gesproken info voor

mensen met een visuele handicap; het gebruik van

de Vlaamse Gebarentaal;...Hoe meer initiatieven

er op dit vlak genomen worden, hoe meer comfort

een grote groep mensen in onze samenleving zal

ervaren. Want ook bejaarden, ouders met kinde-

ren, winkelende mensen, rugzaktoeristen,... varen

hier wel bij.

Van in het kleinste dorpje in Vlaanderen tot in

Brussel, hoe vaak nam KVG niet het voortouw bij

allerlei acties voor een meer toegankelijke samen-

leving? Vorig jaar nog bijv. was er onze actie ‘busje

komt zo’. Met medewerkers van De Lijn zochten

we actief mee naar oplossingen om bussen,

trams, haltes en opstapplaatsen beter toegan-

kelijk te maken. Samen bekeken we hoe minder

mobiele reizigers beter geïnformeerd kunnen wor-

den. Wij dachten dat wij door deze actie op een

kritische, maar altijd opbouwende samenwerking

konden rekenen met De Lijn. Groot was dan ook

onze verbazing toe wij enkele weken geleden zo-

maar, zonder enig voorafgaand overleg, een brief

van hen ontvingen met de mededeling dat scoot-

mobielen niet langer welkom zijn op hun bussen

en trams. I.p.v. een stap vooruit te zetten wat

betreft een beter toegankelijk openbaar vervoer,

wordt er nu een stevige stap achteruit gezet.

Naar een zo toegankelijk mogelijke samenleving

voor zoveel mogelijk mensen is er nog een lange

weg te gaan. Want als er op één vlak schot in de

zaak komt, gaat men er op een ander vlak weer

op achteruit. Of wat voor de een goed is, biedt

voor een ander weer minder mogelijkheden. Neem

nu onze bankensector. Door de toenemende au-

tomatisering kunnen een aantal minder mobiele

mensen van achter hun pc zelfstandig al hun bank-

verrichtingen doen. Mooi is dat. Maar als deze

toenemende automatisering met zich meebrengt

dat men de persoonlijke dienstverlening aan het

loket afbouwt, dan worden weer andere mensen

uitgesloten. Geen geld meer kunnen afhalen aan

het loket van de bank, zorgt ervoor dat een groot

aantal mensen op dit vlak afhankelijk worden van

anderen.

Hetzelfde geldt voor de raadpleging van je persoon-

lijk dossier: E-health, ‘mijn.vaph.be, handiweb, ...

Wij kunnen alleen maar toejuichen dat iedereen

op elk moment zijn eigen dossier kan raadplegen

en aanvullen. Maar niet als het ten koste gaat van

de individuele dienstverlening aan de telefoon of

tijdens persoonlijke contacten. Het gat hier om de

ene OF de andere dienstverlening. Beide mogelijk-

heden moeten naast elkaar bestaan. Laat ons dit

alsjeblief niet uit het oog verliezen!

Lief VanbaelHoofdredactie Handiscoop

in: Redactioneel, Handiscoop mei 2013

BEEldVERhaal in

Caritas Nieuwsbrief is gedrukt op papier gecertificieerd door de Forest Steward Council (FSC). Deze organi-satie promoot en waarborgt een verantwoord bosbeheer dat economisch leefbaar, milieuvriendelijk en sociaal rechtvaardig is. CU-COC-811200

BEEldVERhaal

Geluk

In het Nederlandse Oosterhout, vlak bij Breda, zag ik een tijdje geleden deze spreuk. Achter de gevel van de voormalige Heilig Hartkerk, waar buiten de gevel en de klokkentoren niets meer van overblijft, werd in de jaren ’80 van de vorige eeuw een klein en gezellig pleintje gebouwd. In het midden van dit plein, vind je dit beeldje van een priester lezend in de Bijbel met achter hem een zuil met vier spreuken. Mij trof de spreuk die elke bezoeker te zien kreeg: “Niet wie weinig heeft, maar wie veel verlangt, is arm.”

Eerder die dag trokken we naar het museum Oud-Brabant. “De mensen hadden niet veel, er was armoe troef; maar ieder-een was er gelukkig”, onthoud ik uit één van de teksten. Mensen hadden inderdaad niet veel, maar wat ze wel hadden was tijd. Tijd om te luieren op het veld, om te babbelen met de buren, te spelen en te ravotten.

Wat moet het leven rustig en gemoedelijk geweest zijn. Geen streven naar meer, anders en beter. Gewoon, tevreden over wat er is. Net genoeg. Niet te weinig, geen honger of dorst, maar zeker ook niet te veel. Misschien is dat wel geluk. Misschien ligt daar de rijkdom.

Thijs SmeyersStafmedewerker Armoede en Armoedebestrijding

Caritas Vlaanderen | Caritas in Belgium