Irene Bronsvoort (Platform31) en Daniëlle Wolters (gemeente Bronckhorst) Wooncongres 2018, 4 december in Den Haag

Dorpslucht maakt vrij? Jongeren op de woningmarkt in dunbevolkte gebieden

Platform31 en bevolkingsdaling/regionale

ontwikkeling/stad-platteland

Waar hebben we het over?

• Uitdaging: woonwens van jongeren/starters op het platteland/in

dunbevolkte gebieden realiseren, aantrekkelijk wonen creëren.

• Probleem: kwalitatieve mismatch, soms ook een tekort aan

woningen, maar vooral….

Het risico: bouwen voor toekomstige leegstand? – verwachting of

realiteit: bevolkingsdaling = minder vraag

• Centrale vragen: Hoe komen we tegemoet aan woonwens van

jongeren en hoe zorgen we dat vraag en aanbod beter op elkaar

aansluiten?

Programma

• Onderzoek Blijven of vertrekken? De keuzes van Friese

jongeren - Fries Sociaal Planbureau

• CPO Pilot – Gemeente Bronckhorst

• Discussie over de ‘woningmarktparadox’

Eerst even kennismaken

Jonge blijvers in Fryslân

Blijven of vertrekken?De keuzes van Friese jongeren

Welke factoren spelen voor

Friese jongeren een rol om te

blijven, vertrekken of terug te

keren?

Keuzes mbo-ers:

* Hoog aandeel mbo’ers:Aandeel mbo’ers in 2016/2017:

Ooststellingwerf 64%Friesland 53%Nederland 40%

* Meeste jongeren die voor mbo-opleiding kiezen, doen dit in Friesland

* Na afronden studie: overwegend werk in Friesland

Bron: Propedeuserapport 2015-2016, bewerking FSP

Waar gaan Friese jongeren studeren voor

hoger onderwijs? Cohort havo/vwo 2015:

Waarom blijven Friese jongeren?

• Voor mbo’ers: vanzelfsprekend

• Sociale omgeving

• Friese taal en oriëntatie belangrijke factor van

verbondenheid

• Wonen is leidend: rust en ruimte gewaardeerd van

plattelandsregio, kleinschaligheid

Waarom vertrekken jongeren?

• Specifieke opleiding niet mogelijk in Friesland

• Geen passend werk in Friesland

• Minder binding met Friesland

• Nieuwe horizonnen verkennen

• Ambitie en carrière leidend

Is er genoeg geschikte woonruimte

voor jongeren die blijven?

• Te duur

• Wachtlijsten sociale huurwoningen

• Strenge regels hypotheek

Concluderend:

Welke jongeren willen blijven?

• Jongeren met een mbo-opleiding:

vanzelfsprekend

• Jongeren met een hbo- of wo-opleiding:

bewuste keuze -> perspectief

Trends en toekomst

• Afname aantal jongeren en vergrijzing

• Economisch herstel

• Technologische veranderingen

Titel pagina

Meer informatie:

• www.friessociaalplanbureau.nl

• hfernee@friessociaalplanbureau.nl

CPO pilot gemeente Bronckhorst

Woningbouw voor en door jongeren

OTB I Platform31

Wooncongres 2018

Werksessie 5:

Dorpslucht maakt vrij?

Jongeren op de woningmarkt in

dunbevolkte gebieden

Context

• Regio Achterhoek in 2014 aangemerkt als krimpregio

• De bevolking in Bronckhorst krimpt al enige jaren maar

er is nog sprake van een lichte huishoudensgroei.

• Het omslagpunt wordt voor zowel Bronckhorst als de

regio Achterhoek verwacht rond 2028.

• Vanaf 2011 al regionale samenwerking: 7 gemeenten, 4

woningcorporaties, provincie Gelderland en een

onafhankelijk regionaal coördinator

• Bronckhorst: van ruim 1.200 naar 385 woningen in de

periode 2010-2025

• Jarenlang geen nieuwe bouwplannen in behandeling

genomen en vigerende bestemmingen en

bouwvergunningen ingetrokken

Doel: voorkomen van bouwen voor

leegstand op de lange termijn en de

gevolgen daarvan zoals verpaupering

en waardedaling

In gesprek met jongeren

• Jongeren zochten steeds vaker contact met de

gemeente omdat zij vonden dat zij onvoldoende kansen

op de woningmarkt hadden:

– Wachttijden voor huurwoningen lopen op

– Er komen weinig betaalbare woningen op de markt

– De woningen die er wel zijn passen niet bij de wensen of zijn

alweer verkocht

• Op initiatief van de jongeren: 4 bijeenkomsten in september 2017,

150 deelnemers

Wat zoeken jongeren:

• Koopwoning

- 1 p. hh: € 120.000,- tot € 150.000,-

- 2 p. hh: € 150.000,- tot € 200.000,-

• Huurwoning: slechts als opstap naar koop

- € 500,- tot € 600,-

• Een ‘traditionele’woning: gemetselde

woning met tuin en 3 slaapkamers

• Een woning die ‘af’ is

• Een woning in de eigen kern, en als dat

niet kan verhuist men naar een kern

buiten de gemeente

Waarom CPO

• In het verleden starterswoningen aangeboden maar

daarvoor bleek onvoldoende belangstelling

• Door middel van CPO hebben de jongeren

kostenvoordeel (zo’n 10% t.o.v. een woning van een

ontwikkelaar)

Rol gemeente Bronckhorst

• Initiator en regisseur vanuit een politieke wens:

- Behoud jongeren in de gemeente

Bronckhorst

- De markt pakt het niet op en de

gemeente wil snel acteren op de

vraag naar starterswoningen

• Intensieve Begeleiding

– Externe procesbegeleider

– Fulltime gemeentelijk projectleider

– Projectgroep en stuurgroep

– Organisatie kennissessies en excursies

– Zorgvuldige communicatie

Financiële bijdrage gemeente aan CPO

• De gemeente neemt een aantal kosten voor haar rekening:

- Bestemmingsplanprocedure en bijbehorende

onderzoeken

- De aanleg van de parkeerkoffers op alle locaties

- Indien nodig: aanpassing van de openbare ruimte

- Op 1 locatie het verleggen van NUTS-voorzieningen

- Op 1 locatie de sloop van een basisschool

• De 5 locaties samen financieel gezien één project: kosten

en opbrengsten op de 5 locaties worden met elkaar

verrekend

• Werkbudget van ruim € 1 miljoen

Aan de slag met CPO

• 5 locaties in 4 kernen

– Hengelo Gld: 5 en 7 woningen

– Steenderen: 8 woningen

– Vorden: 12 woningen

– Zelhem: 14 woningen

• Iedere locatie kent zijn eigen uitdagingen en eigen

dynamiek

• Na 2 inschrijfrondes alle woningen gevuld

• 5 Verenigingen van Opdrachtgevers opgericht die

samen met een eigen procesbegeleider aan de slag zijn

om hun woningbouwlocatie te ontwikkelen.

Uitdagingen

• Het CPO traject duurt lang

• Het groepsproces vraagt veel aandacht

• Stijgende bouwkosten / bouwers zitten vol

• Wettelijke eis: per 1 juli 2018 nieuwbouw gasloos

• Wachttijden bij NUTS bedrijven

Hoe past CPO in ons woonbeleid

• Nieuw woonbeleid is zowel lokaal als regionaal in

ontwikkeling

• ‘We rollen het tapijt op’:

- Korte termijn: er is nog een beperkt

aantal woningen ‘extra’ nodig

- Lange termijn: over 10 tot 20 jaar

substantieel minder woningen nodig

• Aandacht zou zich nu moeten richten op de bestaande

woningvoorraad

• Daniëlle Wolters

• Beleidsmedewerker Wonen

• wonen@bronckhorst.nl

https://www.linkedin.com/in/danielle-wolters-8a16a632/

Vragen of meer informatie?

De woningmarktparadox

Discussie

Vraag 1

-Zijn CPO-projecten ook voor andere regio’s

interessant? Waarom wel of niet?

Vraag 2

-Hoe kunnen jongeren en starters beter

bediend worden zonder te bouwen

voor leegstand?

Vraag 3

-Wat zijn manieren om vraag en aanbod aan

woningen beter op elkaar aan te sluiten?

-Bijvoorbeeld: woningruilen, flexibele woningen

bouwen die aangepast kunnen worden, ‘waarde

maken uit leegstand’ etc…

EINDE

-Dank voor uw aandacht

Vragen/opmerkingen? irene.bronsvoort@platform31.nl