door Simon de Waard

To~n ik In hel beQin ~'an 1947 eindelijk uitvocrinl.'! kon ge~'cn dill' m~n reedt. taRf ~u"d(' pL:inncn om natuurfilms te. aaitn mArcen. wa!! lI4!1 onderwerp, dat me WCI h(:l n,,eut aon.I.rok. b« n,e.tu.u:rmonum.enl De Beer op hel e&lusd' R~~ De ,grote ver­scheidenheid Vlln 'tJ.1'Idld,tlfI'Ptn~ JuJT'I~ t'I'I u,"t'1Jen.

:~:~lliCh~t~l~::~;ld~; ~t~rr:~t:::tt, r~~lQ \'~~ mo(/elijkhedcn en bovcndiel'l Wh het vool mij \'nn Rotlerdam uil vluQ en ~Iflk te bcrcik~. Hel mocht me locn echtcr niN ~ukten- tèMlcmminjl hiervoor Ic \·crkri~. me.ar het fMt durop hnd ik meer succes. In liet- becln "an 1'9<f8 ~ hel Bestuur Vii" d~ Stichting NalllUtQlOtt~1 De B",cr ~o wcd. willend D,ij een vergultrun.a l~ v~ om eCl1 filz:n Ic "alln meLen Wln ,.Het Vorelelland'. Ik had hiertoe l'l1d: .UC!Mt yooc en na" maar Glit tijdens hel broed· lId&oen ~ loevaq lot de Icrrcint!n. wil<1rd oor ilc In ...... t 'Was V4m bet vroece "oarjnar af lol in de hcrfst at dall/cne op Ic ni'meo. dat bij kOr( drllJ::!i'n om cen 7.0. volledi" mOllelijk ~td te ,even v",n hel nilluurmonumcnt in zijn tCI{«lWOOtdtre fot>-,tanJ. Dit laab:lf: marl ik er wcl dcgcTijk bij vermelden. w;tnt et. U in de .Qij~ ~w4l1iQ iiUtln. die verlopen zijn ~ind~ het ~nen van kt .Fachtille boek .. Hel Vogel­~ .. I), erunm vMI Yfltandcrd op De B~er. LilnJ. ,cJ..,lJpt:lijk i, hel natuurmonument in de dchter ons b~nde jurcn er ontc'ilcnl.cagc1ijk op achtCl"Uil­~: dc flora en de avirauna zijn er ddanmleqen Roed arQckOmCn. zc "crkeren nOIf ~ or wc ... ~ _ Ira de oude vloriel Wal Óqfe.ne.., die voor het eersl !lil \'cle JaftJ'I 'veer mei de $' vp Prins, de "eermaJ;1:. ei« WAterweg ove~. ~t. is de fMt'L hllfe .d.ra-. die in de plub ~en Is ven hel oud.. NlJlantischc

232

fvJ.t /010', uan de lo'Chrijl'er .m tekeningen txm A n ton uan dClt Oord.

steigertj~ waarover wc "roelfer "01 vtrwachHngen onY,;t el)t1& 01' ht!l VOR~leiland moakien. O\'cr deLe Qfole, houh:.o mijcr. die in '31J klaar kwam. moesten eve:naU. over de fewc1dilfe. "iln belon "ervaa.dlgde ttel.lIlêr, d~ wat matr nailr hel Oo~tcn Rebouwd wcrd. d.! mati!riil(t;n aangt"ocrd wordcL'l. die dienen moesten

k~:e~~. :~~~~. ;:z~ ~Nl:~~ :z::: = dililr in '39 nl mee heconnen en llc hettnn« lilt no" goed. hoe wc in die dl1"Cn ,.moord en brnnd" 8chrceuwd e n om de onttakeling wtn het prachtige l~. Toch hkd! d.tt l.tet rnur kinder~pel te sQn ~w«at In vu~ _ het"n de be1.clter #, bij :&i1n pof~ om van ~ Beet cen ~teunpun! lil. de. Atlanttk-W.a11 te malten. het: uitvoeren. U zult zich ~lfIlIl\erton~. dn! In '44 een R'root dul van de mtmne1Qke bevoI:blR' "an Rotterdam en enke.ft: anden .,t.atsen een ,wullanll in de Hoek CL'l op R01.enburll te werk R'e~teld we.d. Wal \'00' "clen ~'Il ~iI,lr was en "oor allen een "cmcdcring. wa, \'oor mij loch ook ",cl een mCe\'al1er !e noemen. ".lIlt d"ardoor krecR' ik de R'cleQ'enheid mei ei Ren O::fcn de 'Ie!iltlderinQ'en op !e nemen. die in de ~n \·oorv.! ,,~e jilTcn op De Becr lot btand I.1ckomcJ\ waren. Nu. bd WQ rmt~tcllcndl O"cral waren ~ VU"',

~~~~i~. \k~~:e :~J~~:JJie: :~ad:~l:s t;1;l ~-'~~;!~ï i\:Jh!;"II~~d::~ ~ Z::\ó~ :alsu~~'c~6~~a:rd~~~~~ ~. ~, ~I<htl. retd. door opruimingswcrhaalllheden I~L'I ~.cte veranderd is! . J\.11ta. laten we Ie.ru;:keren nnr de W.~. w~~. neer hel bootj~ de R.cm:n.bwtse wal batlett. -l hun. die De Beer VfU\ ~ hL'lnen. j)~. et inplaats van de t. atddten 1n de uutè,6BI~ "iln de .stetfet" cen duIdelijke holt \'an zand ~ot8I'

" 33 zijn d" ~"I,h'n kldi'H j.!ek",-n"1 Ai.: ~lrooftl.-0p\V;ldrls \lan r },- 1\,.,.: ,n de ri\'le, I,:, 'on D<lardoor werd d~ v/Jdr!teul smaller en d" ~Iroom sneller, waar door dl' ri"in zich zdf op die:Jk hield.. Ja. :tclf,. ~k,·d_< di~per wf:"rd, Het zand, Jat dlê ~lroom uil dc 6{"ddinj;f meevo<,r,ll'. werd bij eb door ,I" neer. die /lelder de k"})-enonlltM{, ,-i,,,,,-,, ~lijdf!r, deI .. b{e-

!,:~~'/rrH:;:-,!;' rtW::"1: ',::rZ ,« ",i .r. ,.,L .. i ,,,,i,, i>el ... d IJ< '"'" hierovu ~,) uitgeweid.. omdat er nQr! iet~ ImJcrs door ~"'rijl"lo:rd is. "V,~nI ..... r we "rocJ:[er in IV:l voorj':'<JT nnar De Beer 'l'inlten, kwamen wc. ;::0 "uuw we op hEt ~ldQ'edJe a.OI1;l1,1,lpd wören al d.in'd. ja ';(' Jett VUl " 1èILmd. 0 ,( op de

" • .Ih..!" eI.1._ WieL-'" ,.,cId. ..t.' ".u.. hert, Ie .......

11'1'.\\1)' a(.."fàbheJj~n'~ oy(~r lIet sbi, l UlCf,lcn en hoc Jan, nl~ cr [wee p(lnrljc~ in dbuH! buurt wn::eild r!lak"'n. de mannetjes cl!-" .. r telkens In de V("fen dOllen en de wijfje$ door hun ,.~(·stool·· de vechtlust oIlLcl. ~ ct.a,..w.,kk< ,d~. En. \lis > ,,~IL" l.d«;n W6$

'lp cl<: ~dN> ri.«, ,,~',d.ar ,jt wl1b,,·n.dit! 1tO

jJ1c\chft,~n .'<ll"L". de .d\(Ji1t:I.·.ln'" ,j,e ~ 'w'+.Iièn in ik- ,,<,IHt~, d<, l<n,IH«U en <& kempJlancn (-n nog nndere VOR'",!s. die voedsef zochten

tt7:; ," ~ ~~ :~Il (~n: ~~l ~1! ~~I ~:~d I!,~ :';;ll~:~~t1:v:~1 (~n d'i'\-~I~~ riassen md maaiende $,,.(ve! lHM ollerlei kle;n ge­dkde vn1;:el;\, 1'> kl hd: YenanJ", dt ~ vogcls in de 0in~1 tte1jfe!l" la. \Valcrweg 11,..1.,., • .,.JwerH'1\" I. ",'nwoordtr ,"2 I'" ,;r V)'ijwcl all_n m~C\.l\~efl Ie :.::il"n, dir-, ,,!, de eh is inl«"j\l~n in een bn>,:r ,!ingerend" "I l(lnR~ de walerlij ... :".,.U\

fourilli"It'<\ of zich op h .. 1 ,irofl:<\aHenJe str«nd w·,· zamelen om er gelelllIl cOl uiltje 11.: knappen ] to,- YènlnderiI>C"'I" i',,, du,s n~ .,1 I., ", d.9<n: de ,,,,rL)fSó'Ilt.U&ll-(h~L·d,·,, 'Wnt wél nnt~~A:n Aa.tl

zÜ~ ràinp%<llige hi,] I,' ~ h- I'd radru-np~l;;rant, dot nJn~r ","lt ~ toé I" '.~ mll~ reslanten \'IlO het ,"ro-eR"-rt' dennerlbo$Je IUIl::l~ de \Valefwe~ oprijs!. Door de rrmdC' vorm \'an hf't ~c~,<d, mogelijk ook doordat ik hel nu •• 1 %0 dikwjjl~ ~~zkn heb ,'n Pf!I<lJl gewend bef) RCfiJi.l.kt vind ik 1\c1,ccrLij.k

/",d nkt .t',~" ',J -'ltIln In h, ",Llwp- Hel "r;,:"taat Leeft 'H::!OOP- at. v "NI)moto-. ~,>:ik ,:es:h:~~: :,.'::,~,,,,,.I, h: ::t'il~":i~,ui~~~,: Heel mooi ;.< ook het uitzicht op de Walerweft. voord I il1 de vröeg-e ~orgenurel1> I'll~ Je 7.on nog' bO\'('Jl de rivil"r slaot en de impoS1mtc <troom over zijn ~!~I.ele b"'é,-dJe. bh"kl ,·{"hi,:ert in ~I.v' 'J,,>. Neutel 'C "".i. h.t_", "md""''''. "\IV.....de .. :" pen m 110',', h,,' :Ic Let. tJa; .' h van 4k "n,,Jdi~~ tI\I),i~'n,- ,-,:"~,, , C' pt ~; ,j,e k"h tk dnu ",,,,I cè,j'- /lid verlaHgen n,b"f"ré!'l. Als ik uiIR,·k\,ken WHS- op dL' ril'jer, z{l<:h, Ik de west· kanl vun de omloop op en RellO<lt, voot ik mijn Il<lge uilkij~flO,t verliet. nog ('en tijdJiinil van ht·t ,,{'id-'t' l'.·_~p&nOJ'amll,

~~I! ;:~:!'li;'i<',fd~"h~ K::;!~~klfl1,~:!J}\::),:!h~~~ \',)n Df [1('('(. woon I. Hpt ,1".01 heel schilderachtig IUHen d .. dieren bovenop de duinenrij hlnllJ de Waler", ... \! AIln d(, achlE'l7.ijdt Vlln het huis maden de btl'.Q('l(T~ zijn hun \'c'j.!unnin(!' te toHell en cr

bvoedtijd lenelnde d"0~ ,;L· i" cr Korf-of zijn a-, de heer S' ",'1:.1". rond-Ie warde."

.-,chler het :':J" :0,-,pl een verhude weg, dk mei e.:n ~role boog helemaal 11.~dr do;- zuidkant van hel eildnd ,"oerl. In le(lcnstellilll< tot vroeger, loen CT.

wals recJ, Rc;:egd. o.lleen ~."nJIl<l"dje5 waren .. n men. (,Cf' 6:jv. iJBn d,,~ 'J. 'db",,! le komen """'"-" cen

wand.dm· '" H'st zien. kir- <':T Icllen-,,",iil met of dit fk:· h~l eind

t::>te ., .. ,'g IS,aHoth.,h"",: ",en fmui qczk'ü. fnuM' zijn d~ Il:td,lc'!fllien. de fUls.sen en de j~l,l<ttlll<~cn en al rli., nndere kleine VlI1Qcrtjcs cr niet VOOf wqilQ:cbJeven: ze "<inll"" nog even Juslill ol, vrocger in d,· vlie~!!n en ,J"iraloorn! links en 1cchts Vi;>, de weg, Rtr!Jls i5 cr ,,[ »,1.li<'1 van de \>",1 ,io.orIoopl N\ pla!lt~. Wil,)' vroeger beblad""l" lokken een wand<:I<ll!r vormden (deL< 7.1(. Vlierlaan is gekapt). J,-,n ,,"och.t ti cl!n "~H<l5Selld sc.hoon

233

Or' r, 'e"Henpln,; er hutlc de K ,,,,d: wel ~I, , hd "DO' veel \\1lltt, maar Jüorcl:,t in d.ie Uj'! ,1, wPi 4QOt IP'tJ,pel, o~twj~:tvd. werd, uU; d~ blinkenJ" -tpt. $p{ICMiQ

,·,trdwenen. In C(,. öOnoll lt ,ui,] oo&telijk ,,#n ct Kje,;Jléówti J"", opspoitb:q" ecn rr0te ~ onl-~I (, :,eeft zich ,IVOCT VilO h 1if)l!'5-

>'Ui afj2czt ,dOOf de Ki Q'c~n mter he,;il" ,L,or 51lillnt "",'er !ol

aeworde.-, hoc,cne k!ó s be",ordc> '''J?' njd uitll' ,.

Het IJdel_; nu (,'n •• edHe" p!'L~: lot iflAu;,.al'ond er In 1948 wüler. Hd hele \'oorjollrdoor I'e(>tttet~ prf'HI(/e drukte \'M ulJ..r!d W1lt~rvol!l'ls: wilde I!:el\~n ~luh· eenden. ·L"m'·rt,.,:i,~ ~fb\p!<:ll <!.n wa!tthü,"lltjc'

Sl'gt""n$ , )n!~I8.il.n Vi

o)\\nnlj;~l1 ' .. ,) I: '.\-, G. \';tn d~!

D_.I.III< h, d~ ,!,hlmQ v<on de \\'~,~" ... ~, 11 .. 1: ... tu".., .. .lc "',I~~lr" v .. " 1-..01 d<"nn .... bc,.Jc. bel ,,,d'U-4PPM",,1 ,1..1 I-.ln~1 ,,f~~L,~lrn ,~ .. rdl.

234

die in clèditèdéOihfe'rlnrbroMa)., en Vim ~ltb: kit:\lilcn, hm~lullrt. kém"hnn~n. rru..tto'. en schale\r­S:ten. di-e U-~ kt.men m~, Ook ~eendcn x.fjn er vMk te.zien, In ht'lt voorjluu' I. & plu voor W\ 8'001' dut hedekt m.t duiurukn bloe.n~ Q1\ dt dhe \'«ttm'llt'tOnkd et dan 1$ hd er welQP Wjl'l: rnOQUt. Ja. d~ l<J~'ilen­plO$; 1. ~ ~lJitt 1I,IlII;Ww,ûl Q.,k in tM ir.Qt1:Icrlijd Is het $' dec ~e: wllMd. .J. ~ eenlc. I.Glels ac­ani~ "fJn~ fcl~lten. k~ph"n~n. oe\·e1l-tt-pe!i, bo.­nrlten en 111'>1 Yele ~. * hier dan komen om ~ll~ ~dcel) bi het OQ.dlçe walu of op de slij. It-'re ttroken ~p de ~èn. Dan vindt u eJ l€»'ld

do ........ _Id. _ 11.-..1. "lanI"", d<n ..... ' Cl" de ~t.emu~nt en blinLJ er het ,oud M wit van J1{~dhlMdtes én aO«)ó~6tk~. Acllter dè pl .. het ~ ItGQftt!'. die hl'.l Slod I:cnoem(l

d:o~:ld!:'L i:nk:.d~«=id!:t=d. IJ~cc:;i lalen -$laan en Ji'l.tt nnd 'bedàtt bHfL Door de on­T1l1luurhJn vonn mt Jmt er nkt f'rae.t uH. mail! ik neeM ",4rt, dAt hét l\h!t: ~Jllr. Iè~ l$ p~l ~Vfti Ie \'ewl,jt:feren, Waf vllerfm'xouden et _ dunkt me ...... de tdi~ kmtet'l wel leIS "an wq kunnen n!métl.. Bo\'6n \"alt het Stort It:tij.-I men nlfl .lIeen ftn prach­lia e .... trdcht val'!. d1} Kte-gftèAplat, 1'n'ltIt'r ba'."ellcUcn kdt men aan -de andere' a.ijd.e. naar het Zldden t.~ ~ dH~ utb.lcht .ver hO'J n",~d, het. ,rok: ~hl~ ách\e;t de dwrten, en no~ \,~rdtr Wéi over d.e ult,uttekte ~ert van 'de Nieu\\& Polder. H~ Breed b vanouds h.et domein \'M de. wti&vogd. •• .Daar Jj~ ldevtt tnrtluut. r:rutta en kemph«t. ooIc «lhle. scMlebtm M rn;lj:! w .. t kleine Worlen ab keuwtrik frt ~. Bencdcn a<ln de rand YatI het vl.wtend. aOope:m{e Slar! !iUI cen ~chi!der. a.chUif. Ie.nfjl"tNkt pla .. -()U)~\"'11 Joor dllindoarn~

235

bCLocker~, die in de broedlijd mei e<tO \(611 J~ op.

:~C~ld~S Ki~v~::~J::{ ;:tde !:::nth: ::l ';:;i door d" duinen. lanc.t enlclc andere 1ilOOÎ~ plAt:téfi, ill ~llidwedr.lijke ridrtin, tip ~ Dijk un, Ja. die Dijkl \Vit IR ~ v.1t ~ k.!nl. qJ hti dm.ct mcl me ctns~. als il.~. d,t de ~ van de Dijk de arèlOtst"è, en me:ut fntrlj,Pende W!ran. derillf! i~. die hellerrein in dt ~0fÎ)a.re." neètl ondergaan. [)oor dei.(: dijk i~ \'00. (OCf! (.!"rool Jeel hel naluurlijk" "on hel land~{hilP \erdwcncn. \VU/H \'ro~gcr in htl winlcrhát~ bij ~lormYloeden de l' ('

lu,~en IMA du,ln~ dOOf' tol ver in hel Bre~J JOC~. dilIlIl' b flllltr nU ffn balt t~.,oePÇA. Dt.' wciJ"" en IIkklers lil!'ll!'n nu veil!, adt~ ~ b«d-e. groene ru:!. maa. dililrmee is t~~s h.~' pnidtUje: wilJ~ kolrdklcr "a" hel duin ,·cnh,·crtè'n. Te"\'ens \\l'ul in

23ó

Klull~~b .. a.1

h~1 Zuiden eeJ.t jlooi Ce&edillt Vlm het Gon: tII.d 7 . .ijn tId: til ~ .f.ge~n ., ottiqdoven:f.lil JUlfe , .. I<! ........ Iq .. .,.... ~ """wlaruL u.u-lkn on ... _ ..,~ In ... 1_ ~'" "on do ,.Ilen en d. Idd..d ....... dt. d. wIIk ...-men naar het Rletro, .... v66:t 4e DtJk 1a.n1t* de Bn~ Maa.,. Het 1:00. nie! ee.lijk :lijn om Je Dijk heltmüill in de s(hoen~n \'an d~ Duil~cr~ Ic <'IChuiycn. imme.,. dl' plolnncn \'oorne..fI,,!InlC!:! cr"4Q wt,rtn~~aliouduc

~~~ld~r~:;~JW~nddtOelr:~/h!0ru:=:~ echler ten kfeiner deel dan than. is utl.a~,!)oor de .. \VclHmftCht'· in de arm Ie nemen. hebbell Je .. Ned~rlande.s". die dailr belanQ' hJJ hru:ldeP... hrns rlC"li~n de uihoerinC' viln hun .. R"Tole pi..,'"' et déor Ie ~rrJIlCn Hel \\ ~tk h o\, .... lJZt·n~ rlr'J,eef &nör Neder·

JunJs~ 'ill"lillllu'!t uilRl<vnerd, V(~ L,-4èltc hu,11 et _n zijn 11Onlll'cT naar ,all'JlUrVrond i.lJ.een mA>,r llJ<'a'

\''''I'lrl Achtf;r ""'lI,tl. Hel Wd., _I'S u tich IWW",J hc:Y-~ zult. ,Ló lijd 0' "prod\MI. ,:[la", I>

l1:i".,>ing:' ko,'< n.):.!to.l iC·ld. man' die hfte" ~;d l:I.dnh! mf'<'. \IOOf&l niet lila oll/el In '44 IwL ik d~ ntt::Il"'", I'!)lda f\Of! ;;,,6Iert va" f...,,~bt In! ~!tuJ lied V"\'\'l- J,el Llo .. t~d~ küol.l.le-d . ..Jál. zo"l~ 11 \\ I. Ul b ' trijk Wi de ",' N7.ienjo TL" is het {", n , ":UW la",! ':",H diep, ))~c_{t. ~Iole,. rechtho"ki~ ~et:-ld en d!xm:no.:den m$l dnu'~, recbk \\'q1èn. dk :n,~m('l) 4ra.Fn als Schelflt:n"1:1. V,,!t~h,'eg en 'C~~f.(ve\!,: "'TI ,.t~-'J\V Jan;! t~"\ niem'"­w{)r.jnuen en I,H".~n en. )j",uwc b ,', n: bu, r~" ,,'<j Wa!, '1"". door :\<:1 .:'".rloasll~ -, <'i,) Vlll\ Inu, IHl.n:nUteJ(n ~'er" die hMl<' \\u:r een k~ui, <!Q

ee" nkuw j~ \2cvorMltm l".bb"",,!ho :\'iruWe PdJ,-r ,'a'll b";1,-,, d<: ure" .. ,·,) wIn hef m"'" ,jns kUl' wc Jié \ - ,I" builel' bk.ll. Bo~ __ ,m de Dijk Ilf ~,jken we uil over de iClW1c!Îtt brede. [!rocnc wantlvlllkte., V-ó6t de [)jj ligt cl" z,c:. n1~ii' aln!. w,,, . "d il\ (j" b"cdUjd ,,I "lele dl e':I' k,)((Ien en ;i~<if\ i~ V;).H L,,,, lerden I'", en ko,_

~'l\n:n, di~ l;;,.. l,I"'Tsrhij">iH .:H{l l'kh ~~, I.,..;,kn r-n r ... alleop hkrv[l,n zattr.,ttld'l: bun ,.",,11 W.d. t-e sITijk<.,'fl <!I\ te ord,·n,'Q,. M~lH er -.djrI. ook no:, Mdtt.(~ \O~L-r. l<- "i"n. vOllel eb, in dl' \ lng hvn < ,Iefl heL L-;;,~ , die hi ["'Hen om \:'y d.e 01"\"'" \'ledscl >"

:>~\1 ~("hollik~l', kip~'ttcn. J.rmph,'lnen en bont­htkp1.'ieren. O~ JlI'l:l"",ndètl en khmm té('W" é'r Ifraa«, r Tl n·1 dé' lJ,odlijd 'Itln !'r w~!t(I' .tMfc,.-. Jfé 1.","'( n de b"",,,., 'rij hre>l,.' diln si, ' t,.' eh. lep' 'i. wulp, P J,lverple' <,

'MIe ,&(,dcre ~ AlaWè ,'1.10. de DIJk af i" tlerichlillR' VMdeZ,'~ :i,'dU.

\V<' ftn fIt·",,·I,Lil totJirplex van dttindooru­zo go \\ "C d" L ,:,,1 dOOTllsh",h:n ij'epo

'~ijn. q! '<oeds de visdi-;:' die ov

"D, .. lqo-r.I,'<H'J"D~j ... n lI.t 8,,",d.n .. ~ .. do .tnood"'<o!Jr ..

h':l g{'l.~i,' .:rand w'i"c",,'d nul":,,,, Ij, d~ luc!',; i,-, en

:J.~::,\~'~~I!J(rJ;"de.l;~:~~\~"': ~_~~ :.:::~ '-iJ l'\u "\mtt Im oL" r:r in l~ -,17ft. WXl ---;-~ ,;-j". di~v{'n, 8000 I plQ'l. 2:,% k.okm .... 1

237

pj:krij, bov,;n de LroedplRRls CCD ~d(()(J",spd. d<lt mcn

j, ce,l oVl'fwcldiQcnd gelicht. \\;tt~ volf~', piachU1l' d van Je JlGJrterhmlt~l. 0." dllo~ hun talrijkheid hu

een bêzoek aan d" brocdh ,'NI (,nuilwhbarc i"druk mr:e Ie gC\'cn

2;')O!,,]-;,::id v(ln hl'l vo::ellC\'en op De ne~' "'iN,,! 11I"-ld"n de kokmeeuwen zich a' "-~",nk:; het feit. dill er "etl Vlln Im',

-",,,,,:kn. Er is op hel strand een ti' G,,,,:en "fgelel i,; de kokml-euwe"

• , • ., «CII; I.lI.'enlinq hun nesl hcbbr:n. mO~'T, één ei llouden en uil'"",_J, " ',I> ,,,,,J,.,,- Ld_"H"~UW_ eieren wordtn h~1 gchde ~ci:LOen door llCflHIPt. 'lö i, tenminsk de bcdocllna. maar in de pmklijk komt dhM

238

riid 'I,cl ,-,.rl IPrt·cht. wHnt doordnt de kokmeeuwen O'·'~' h!'l ",~h~lc terrein velspreid zilten. is hel VOOf de 6e,,,,J,,,,, $Chitr ondoenlijk alle tielen Ie ver:«1. md,:n CH Hl h~b ik dan ook tijdens mijn tochten Iled "fil nt~l~rl mei eier~n en Iflter ook mei jong-en Iilc1.;en. Hel eT dan ook naaI uil. dat voodopig nOl] heel

n, Bel'1 zullen- buizen. ~ie hqmking!" zult u 7.ich \Vel. cr ~jjl\ ondE:r dE: kok­clic zich v('rllrijpl!n IHUl eiqen \'ogd~ Cn d .. t IS natuurlijk een >'lOR' belan~ljikct is: door hun

'" mogelijk ook wel door hun \","erhollden 7.C llndcrc soortcn,

{',nt\-~ op hd~ Imfibl , ,o"""l<n 1..b.It, ~ h.t

mA'~r cc~ -';~~':;(~\~~vil:~'-;~~'l~nc~k d:~ \::_~ r~n n~! rand van ('Cri kolonit'tjc Rrole slem~ in ,I" ,,,huilhui zat. onldtklc ik Opf'CllS ecn kokmeeuw. di.' mrt C[fl

iong in 'I.ijn .• nEt'·cl tu~sc.n dc I!Tok skm~ """,b,m kwam. De. kokmeeuw werd aarll:èi'"ullcn en hel jonc. waarfnl':C hij aanll'clopcn dat hij. t«n ,lil plekje uckolllen, het ':1.11'1. dood. De jong al dood w,l~. loen :.djn \'twk dode jongen Ie qrott skrns. voorn I in \'o"d,(,lccbrrk. LlIlJt: ton komen de jonllcn dan 0"

Jn perioden ftIl moot wnrc.n. Hoe D- dtertje~

~kC:~:~i.d D:'~, op nomen vall; de ,..-otc "krn~­mdijk hel Vl)lqmde-, op. Bij 1)<',,' het plaahen van.de $chuilh"r uit de ditj,t.liithttVtnJ~ n,'!,k,·, ,"·n dat nlijn bc~lelder \·""..1",,,,,, ",b

\'oRels, dil' In de buutl '_;", ,j" hHI hun vrij $pocdlrz ItrUIl; \'00",1 J, vu",-L. ,],,_ hadden.' zlIten vrij ,pot:dl~ weer op hel nest. \'0'

Rt'k. Wi<ilrViln de Jong,," Mln de haai w:u<!n gegaan. trachtten dc--I.c Wl'l'r n:,:,r hd nClil1c lokken. Ze glngcTl hun kroo~1 ("fn dndje 'eRcmod IOn liepen don mei il f.

J;,m'lend. vleutels en opllnlchle- ,," l"kcn van slcrk!' ,wotl~. \lóIlri.<lurclld heler, uihl{)j""tl, vM, de jonr{.:n uit In d. dl hUnll' vau Ld f>- jongen moe~I"I~ )~1'\'rt'Ö'~ !ltnrlcre ne!len p~ en dt: daflTUp :z.!ttend~ j, kni;len mei uil~estokt.n nek Iln,Jr Je lIoQrbij l""" ",:, '00ll'l!;n, D" aró1e. ~ rno::v.n tT

van hObkn d",,-, r:i elkaar k n>llllélm.. er "torI! ('ert kleine rnimf," ('u·,t,m hr'l Tlp,I, ~l' ze Iteb .. nd('f(· dulden, ",),:'\, ,),,,1< noch jOl1jlf' vo .. ü., (Ir ug cc;ll

=drl::O!:'h~:' ;~lel,lr,el1,>o\!~:J"~~ k~v~J::I'\~;s,~ k!f~ d,,,-! het jonll "OO! ,1,,(,,] Ui'cÎ liucn, H!'i

,::tt'~'I~nd ik "0;; t: J",,:),:)II~~ ~:;!ll~eb~l'~i p" h n de liunvall"",t ~ weer op 7.i)" ~ ~ )'''''il~i' keerd. ging én' der oü,den; Dil.oIr '[ ,Irl [Ittende iu~le:' I,'e en bleef st"d" rOepen. tot ,J,. ,lTeul11eI- weet hH.·.v."ll: het krabb(;i:!,,: op d'6,,brtn ('n ~ukk& ...

achter de ou'', 8fQ). EVx'1\ In.ler 7,'!.! 11: feb ~ ju dl: ko!o1Ji.-: CU! n,,~. ':;tern de lucht h\::;:ln1

die een ji'>nR' uon , . .m yL·." 111. zijn $n!l\,j hw' at d.&t hij Viln een hoo"" '.'._<) "kr !ol viîr lf" ,1;"1 \",11"", Hoe- M <I<lurmec afliel). k, ~ de! zien, \\",,,1 h«t vld luist a.chler tcn klein d''''I1)',' I >oor deze wüdfl)tmil'l~ kllO-n ik lot rle H:J.<lü..k..:.;lciiinR. diJt Jergelijl" (','v"II", ~keJ~ plu;:,,," 11",bhtn. wal<lI~er. door \'0, dan ook. dc kolonie wordt tJl uit dl: buurt vlIn hd nf'~t Hel lijk! ,,', mo~ilc WiliU4 om hi"ro\'cr I!'I:N':geltJ Wi' """, nl' n wal nH:cr .. an Je wed te komen. OoorJ.lt Mt >Vaalt Ittlk s!c.chl ""'," ' ;,.,d ik nOR: <lt:er" n~~ 'I1tltl de hoLmc('uw':'!1 (L: visd.it!\.'cn ~"nT1cn. (lpnt'8iWll\. Ik lroo'<!le ft" IL-, ~~ednchtc. d.lt tr nóf tqd ,cnocil voor was. ','an de"le

fl\c,:"lnl la, iq Lel ~tüoerl n k zijn. De keren. <Iut (1., "cersom~lan·

gunstig war.-n. nam Ik J;jnrom maar een '.H, vele and~re \'"gi!lSCIortcn .. ""der de loupc". H, bH". me niel her;::nd'tn ooit CI:n hroed~d1.ocn Ie ~IJ)OI beleeÎd md LÓ wdtrig ~OJ1

Louis ik stC1'ct( !<,(j,~(.,d 1,,;;{ kw,,", ik ~'.fI?I,..,t\,-dan ook In .. t'ldnood dll/ me {!'enoodr< ' de scholekster., It rilmen "wlllubewolktt' h,·, Dut h", H""hll&1 !orh meeviel. \' e, danLcn <,,111 het ftit. dutlle! j",:t op een 5dil':',vl"Lr" lag: tetl'cn dt.~c. lichte nc!':ergYor,J kWdr:l';l) ,:e vop:ds R'elukkir;' Rew,:! \,,1 Het was het _te ,tebol .. Ltn­ne~t. d;,!!' , '1-1 wbl en één van cU drie eieren hL'ek op de 1:w,I'';'' >" ,j"v al uilrreko<l1cn t~ zijn. Mijn ,c_hol­f'chter.s ~,·,L(.( ~ ~'~ ,.tch voorlx,·ldt,. om !-ad half Uur

lo,~ten ~,(: ,·IL.,,,, ~d dl dailTbij ",'~ IMd I=!oed Ie merken. Jill de ~D:Ular<ln!o:atnne hun r,!.,.,(·w h~l ne~1 r,f~tonclen. Er Is ten 0PIlume. (i I, ";,,,-, >teeÎI hoc Je urJos$cr ~Ji.:' om de ", :"Jnl'j,· (liHlner [""'II,!rwt ... t~olk mei ee:u I,'·. ;"il1 ,nOlvcI de ;mJm.- clan Meds h"Jf oPlle1hnL l1\'-',j~ '~(ltt 11ccds dralcndt-',\:-,;11f -:;;', bet \""tc !lilnllJtl!lnl ptouts te n,a-I "at deze dan dnddijlç ook do~! 1,-1, ,u"ppig$ W'U oul; ti' .den. tocn [wcc andere ~chol­"f,tu~ in de buur! n8<"slrtken. F.r h<ld liet w;'er een n)I,"",;I\" pla!tls geh "l fen de afp-do5tt vog-d, dk noq

en we'o>~ k:""Lif: Dm.

Vlln \;\, l..d. dsof kopptitl 1t.d.en 'l.e

IHI<II 6L'~ -aebolZen. ~!Ond Ti"llcte en JrHilrbiJ \,o~.·1 op lu:t nesl deelde

de op" ""rin,' f" tiep. zolt>!\'i:! f.et drietal dmlr ",Ia!de ~ ~ wel:r ""nde. lui<

\\,,1!l1i6f:r een VBn de vOQ'd, 0:' ",es! kr('qt rk tJ~lrdc handelin!!,u,. k /i,,·, De

zcttr l.iji:tpo~ naàst de I'leren er, lid ,,;.-11 voor· voorover ~en om don. ,,:,'u'H'nd (lP de

!e poten allerlei ilJetne cmgnechll~h~:den "<.:~dom te had,el\: èet'lJ Hl i~ dat de vOlld

239

ijver dtH"b vcr ging. cL, ;";, hel- klein" dDf' ;"'lR ook hel ""t ::ilkr"bhelde\ Al, ,Je \'oQ:el \L ne~tkom op de"Lc )'!i'ljU: wot uilgedlepl had. I!inlf hij voorzichlill z.illen en c:bn vol!1dll strijk en "ct hei .. ro~" .~d'LHJdcn ven de buik- 1'1'1 6orslveren, wefke h .. ,,~dinl,! erop ~ i~ de d'm::l'1 ?,:,wel ul~ d,~

zo Roed n1(),_~,·i"" met Je h"jd in te brtn~('n, 11., duurde fTl1'c,;j",! niet

Met kleine lelter

~ :ii~~~f~ m~~:la~;ar~:~11~~;::,~"~; «:t. de N"", ,;, LaMen. Hij , u l<!word~" ,cdt " ..... Il ik le,'en 8'" r" is nooit,

,1 $wC'Cll. Ee;, , . '4:e Iidde , "cel ~rdrl Hij lrefde '. dui.zenll91 I. De mee! -

......, I:".·"-h,,nw&l!lr,' d, ,.,' -lr<'. 1iI'IL'" d"'p .. )j,,;\_ ~~",[',,·('u t..iUàdonleft)· ~~"'"~d,,, ..,.,.~ L~~! .. ali.

houden. ",io,en .. ~ .'" .-wekt <l"cr rtje, dal :j

, "et de r.!a;,(\. Und!, .. '~nt d .... " itmlll'J

,,' "i'" iJl. di" UI' '" ' de U.luur J' ,ui .... \·~r ;0,

~:':~"'~lr~I~,.ak.. d.,l je n" pc!Il,k-tmni~T binntlà lIU.l hu " ,: "Zu,IIea. ft,.:;. ,·,·n ,'ju,40 .. piu ~p,,~~n, db

':! :':;'1 "I;:~t :;::,\:,::';;w~~n\,,~:~I't' :Jala .':Î)~~,:.<~ii~1:: - ·ln, ~df á 1" '. [" pla......,n.-", ' t$ dt did.

~". waar d Jn d~ Z"oo'al 'e k .... km~u ....

240

nf het jon lil ~",\ "",der Je b.v,' "1 vandalt" ,:, n; het S!,h""",..U, een po,,"-,jl; de oude .Gud heen. tot hel genoeQ' kr~c~ ""n de VTijhei,1 en van dt: kou en dlln gilll;( hel zich wvpr flan de voorkflnl mei . den. W1larop ge o,~"- zich V«I~di, \H:'l:! onrkhuc {lo'\") hd Jon~ ~~jheid Ic. ~~ ~\der zijn h~ ~ruip;::o.

(\Vordl

':!: ~;::(;~::n':!r~~~n~<l~è~~::i':d" hem en hij WH, blij ~ TI" r~ide al 'i'" ,ti,,~ ~uw -: """'n-lal.l,

leht cl ,p' r, ~an dr, &hooJ" r oi" Jlkkj~~, ,ii, ",'~re:! ~~;' ," ""h' ~r!jen terug\'i

~,.:I~~/':1nC.: '''""" 'iill pl:ll''&<',n, _." ,""f,.':,~~-:~S' _~_ .,~:~:::,;;l)~;. =::;,;:1;.' ~::h'l::' !~;:'I~:_l;<:iJj~ lakn DG .. n~t·: Qnt.moedaJ, djl' ik mei .. bad. Wa' i"~r 0)$1_ 'WIIl],t,

l~ UI in 11" - d",,!hlll bij '" "p e.!n \ lndjeJ-. jn ~Ticnd I, 'I ',et naa, de ~bt:achl en ,~ boa! \'''rf''·'-' 1\- kan de ri, ,'. ,><, in de verf, >

/UtI1T",n n., ~ llUt Qj,_' l".m I"t '" n.o;d '''n hd .. l~JII bol it, h'~c!~iJ. ie ~ e-R'"'' bij lilt ia do iJl"JJ~ "~erj:"~

t I:.:~~l;"·';'~~ ~,'~"~~,~ 1.~~'~?:'~~1 \:';'i';'~,~!::: de -I ... """", ,~ 11'::clrc.-hl óp '-V til. '\""F/;'. ~1Il

fitie niet ~ p - -", kom ik " " 'dl mijn hut üjn .. m 1100' -< ~<: man. d' J~ kl~1' ..-an .fijn V ,I

ol or ?ijll <lgt, ",,',en en een njleJlijk hel 'I":'" kreo:! I' \\-al n,1Ot'1 dl jJ,; hijg I< b,'" I Ik :.jjn. ~ . C,>_, i i~ d", w.u) :> ... _,urd, wan! \1.:; t,!

ok- oudp llll wOJea .l$tI LINI "n dM ___ "0 "in De wiI.W doJl_)C'Tljl"n kij:kea mftl zrol~ "1'<'11 ö&tr ti die ni"u,,~ 1rie""·O. lk I"l( ~"\ 1: ..... ,. ~.,·d 'I~ ~.o ,kwaad .. h,-t ;;;,"1, 1Ûl .. ~, cl.1J ))., h~ ~ ~rJ ,~nJ. MMf, ~r' ho l. .. u h~ i>\~

~ be~·udig"". \'< d druil di" ;" r<'l o.-h .... m en Tr' ''''»nl d d., "ni,,,,i., ~sltlde $U \

D," kNd WIL U"'t Doru~, !-:JJ;~~;n~ s<:b ,n" zijn we h. , rl.d~ ,aan Oi

el) ".1..,],1.-0,.",..) of ,,, i~IiftLIMt ",n d", 1",<tI;1If_­III!:Î),J ","'.". Hij ~ a..:hl"rd,·. k:tt: 1i\ZI' .. "u h3d "tra ,hel. lJ~",I/lie!",~DiM'hJ."'~l.ln:,eri:umdMllJ()<,;.r,;hij/UltoaD bAt"k. d .• l ... e- l.meEllIi.dl"l'I,,'ltJ~·, ~ h3,hkn. ~ 111' ,I V,au...- _ ,... "tb·""" op ... JtfOPII"'T1 ~,~1 101*,"* 'IQ L,:,hnd~ "og~ 1. waar hü r.. nou op WI' "

'0>0 had zijl!, " lorie ~n hv 'A' ln de He v-ertrokken h;:bb.en h ",J~,,' nl>' vaak . \ 11: herinner

kt~",kt;~~;,.d;;'j)~~-;tcZI~.ii, :i~~ .~/ï!l :i~t:.,~,~ ~~~ ..,..",,, ~.,,,, 0fIill~"'~. ".',:j .. ,..... ... [,,,,: ",.1'4.,...

ê~;J,~;; ?nm::~ ~;.\';,'~';'/r:1 h~ U~;~ 0;1I~~·~~ .1":1 we h ... m ,:,,'1:+'-'1 'I"I'\&etl. H;j had d", ;e..-.... uden, , ) i het plan'

kid om b. i vinden er, <lp 1., lTap! ar uK'!n " 'llCh"rlllt'lin ""in ,rOl'oij

• etj.:-, dat h ' 'l Id:t$am is I ~ Dorm. ... i~!

-®~ ""'''' drie.­lI",h"Pl·".dIIldo.pä·,,·,,7.(jlilireä"'llalu'z"~

::~~I~r ~~n,~,~! :: ':l";I':"~~iJn,,, ~M -.- ".'rI. ~ Wij "ulltn bl:llb ... UÛI!"-,,

C.unn

!h .... G'--n,,~dl,~ oMdb ..... C.~" j' i,,;I.~bb.: .. ,,"rr .I" pl .... " j"J .... ·" ... d~n eg .--J<I~