Naam: Lien Gressens

Academiejaar: 2014-2015

Keuzevak 3.1: De online begeleider

2

I n h o u d s t a b e l

Inhoudstabel…………………………………………………………………………………2Inleiding……………………………………………………………………………………....31 Probleemstelling..........................................................................................42 Burn-out.......................................................................................................52.1 Wat?..............................................................................................................5

2.2 Oorzaken/risicofactoren?...............................................................................6

2.3 Behandeling?.................................................................................................7

3 Interventie....................................................................................................83.1 Bestaande initiatieven...................................................................................8

3.1.1 Pluk je geluk..................................................................................................8

3.1.2 soChicken......................................................................................................9

3.2 Type online aanbod en categorisering...........................................................9

3.3 Doelstellingen..............................................................................................11

3.4 Theorieën....................................................................................................12

4 Kwaliteitscheck..........................................................................................124.1 Gebruikersvereisten....................................................................................13

4.2 Technische vereisten...................................................................................14

4.2.1 Functionele vereisten..................................................................................14

4.2.2 Systeemvereisten........................................................................................14

4.2.3 Betrouwbaarheid leverancier.......................................................................15

4.3 Deontologie.................................................................................................15

5 Te verwachten bereik en effectiviteit.......................................................156 Realiteitscheck..........................................................................................15Referenties………………………………………………………………………………….16Bijlagen………………………………………………………………………………………17

3

I n l e i d i n g

Voor het keuzevak ‘De online begeleider’ in het 3de jaar Bachelor in de orthopedagogie

werd gevraagd om een beroepsproduct te maken rond een online interventie.

Ik heb lang getwijfeld over wat ik nu juist wou gaan maken. Op mijn werkplek is het

uitwerken van een online toepassing niet zo aan de orde. Ik moest dus op zoek naar een

andere invalshoek wat aanvankelijk niet zo simpel leek. Uiteindelijk vond ik een thema, de

druk en het leven in de huidige maatschappij, specifieker het gevolg ervan ‘Burn-out’. Dit

thema is zeer actueel en er wordt alsmaar meer over geschreven, gepraat, … Ik ben zelf

nauw betrokken bij dit thema en het spreekt me sterk aan om hier iets mee te doen. De

interventie houdt het maken van en applicatie in voor Android. Deze applicatie zal

informatie geven, tips, oefeningen en activiteiten aanbieden. Het thema hierbij is

welbevinden, ontspanning en zelfzorg. De beoogde doelgroep zijn volwassenen tussen 30

en 60 jaar.

In het eerste deel van dit product wordt duidelijk van waar de vraag en het thema komt.

Ook wordt hier al even aangeraakt wat ik graag wil doen, welke doelgroep ik hier voor kies

en wat het draagvlak zou kunnen zijn.

Het volgende deel gaat over wat burn-out nu precies inhoudt. Binnen dit hoofdstuk wordt

concreter ingegaan op wat burn-out is en wat oorzaken kunnen zijn.

In het derde hoofdstuk wordt de interventie duidelijk omschreven. Er wordt duidelijk wat de

bedoeling is, wat er al bestaat, wat het doel is van de uitgewerkte interventie en vanuit

welke theorie dit gestaafd kan worden.

Het vierde deel handelt over de kwaliteit van de ontworpen interventie. Hierbij wordt

rekening gehouden met een kwaliteitstest maar wordt ook het schema van de

inspiratieboom van kwaliteitscriteria voor onlinetoepassingen in welzijnswerk besproken in

functie van de interventie.

In het voorlaatste hoofdstuk wordt besproken wat het te verwachten bereik en de

effectiviteit van de interventie kan zijn.

Tenslotte sluit ik af met het laatste hoofdstuk, hoofdstuk 6, waarin besproken wordt of de

interventie realistisch is of niet.

4

1 PROBLEEMSTELLING

“Helft Vlamingen loopt risico op burn-out: ‘De tank loopt leeg’.” is de titel van een

krantenartikel dat me onmiddellijk opviel. Het klinkt zo sterk en groots. Als er verder

gekeken wordt naar wat de media allemaal schrijft over burn-out komen we op titels als:

‘één op tien werknemers riskeert burn-out’ of ‘Burn-out is synoniem geworden voor

chronische stress’. De term ‘Burn-out’ is niet meer weg te denken uit de huidige

maatschappij. Volgens onderzoek raakt stress 64% van de werknemers. Dit betekent een

stijging van 18% sinds 2010 (Securex, 2014). Deze cijfers tonen aan dat stress en burn-

out heel actuele begrippen zijn in de huidige maatschappij. De Standaard (2014) heeft het

over 220 000 Vlaamse werknemers die een burn-out riskeren. De krant stelt dat hoge

werkdruk en emotionele problemen de voornaamste risico’s op een burn-out zijn.

In de maatschappij wordt het alsmaar drukker. De samenleving vraagt alsmaar meer om

te presteren. Dit draait niet enkel om schools presteren maar wordt uitgebreid naar het

presteren op het werk, in de relatie, in hobby’s. Mensen moeten in alles ‘succesvol’ zijn. Er

wordt verwacht dat iedereen de juiste studierichting kiest, een diploma behaald, een

goede job (liefst goed betaald) vind, een relatie opbouwt met iemand, kinderen krijgt, een

eigen huis heeft, … Dit lijstje wordt alsmaar langer en de druk wordt groter. Het is dus niet

vreemd dat heel wat mensen ‘uitvallen’ omwille van deze druk. Ze ervaren stress maar dit

wordt uiteindelijk te veel om te dragen. Zo is de kans groter dat mensen een burn-out

ontwikkelen. In het tweede deel van dit werk zal concreet besproken worden wat een burn-

out inhoudt.

Als interventie wil ik graag werken rond dit thema. Vaak wordt er gezegd tegen mensen

die veel last hebben van stress dat ze moeten ‘onthaasten’, ‘neem wat tijd voor jezelf’ of

‘wees gewoon gelukkig’. Het is makkelijk zeggen wat te doen maar al snel stelt zich de

vraag hoe begin ik daaraan. Mensen weten vaak niet meer hoe ze tijd voor zichzelf

moeten invullen omdat ze zo druk bezig zijn, dag in dag uit, met het zorgen voor de

kinderen, het werk, het huishouden, hobby’s, .. noem maar op. We zien de kleine dingen

niet meer die belangrijk zijn, we zijn gewoon te druk. Hier wil ik met het ontwikkelen van

mijn applicatie hulp in bieden. Ik wil deze mensen graag informatie, tips en oefeningen

aanbieden om zo te helpen zoeken naar ‘geluk’, het vinden van rust en het doen aan

zelfzorg. Het is belangrijk hierbij stil te staan zodat er naast de stress ook plaats vrijkomt

voor positieve energie om de volgende stressvolle situatie opnieuw aan te kunnen en het

risico op een burn-out te verkleinen. De app zal dus eerder een preventief doel hebben om

5

te voorkomen dat er overbelasting optreedt. ‘Dewegnaarminderstress-app’ zal beschikbaar

zijn voor iedereen die een toestel heeft dat werkt op Android. De interventie zal

voornamelijk gericht zijn op personen tussen 30 en 60 jaar. Dit is de middengroep van de

samenleving. Deze doelgroep komt veel in aanraking met stress door factoren als werk,

gezin, vrije tijd, sociaal leven, etc. Jongeren en senioren zijn aparte doelgroepen en

bevinden zich in andere levensfases met hun eigen uitdagingen, problemen en

stressfactoren. Ook deze mensen kunnen gebruik maken van de.

‘Dewegnaarminderstress-app’ indien zij dit wensen al is dit niet specifiek mijn doel.

2 BURN-OUT

2.1 Wat?

Het is belangrijk bij aanvang van deze alinea eerst te vertellen dat stress niet altijd negatief

hoeft te zijn. Stress is zelfs een natuurlijke reactie en een overlevingsmechanisme.

Wanneer we met gevaar geconfronteerd worden moet het lichaam klaar zijn om gepast te

reageren. Er is helemaal niets mis met stress! Het wordt echter wel een probleem

wanneer de draaglast groter wordt dan de draagkracht. Als deze negatieve spiraal te lang

aanhoudt bestaat de kans dat een burn-out ontwikkeld wordt. Burn-out is voor velen nog

steeds een negatief begrip terwijl dit eigenlijk niet klopt. Ook in de maatschappij is het

hebben van een burn-out nog steeds taboe. Je wordt al snel bekeken alsof je lui bent, je

overdrijft of je dingen inbeeldt. Mensen met een burn-out krijgen juist een duidelijk signaal

dat ze grenzen aan het overschrijden zijn en er aanpassingen moeten gebeuren in hun

leven zodat de energie, de draagkracht en draaglast, weer in evenwicht kan komen (Jobat,

z.d.).

Een mogelijke definitie van burn-out luidt als volgt: “Burn-out is een toestand (of dreiging

van) emotionele uitputting naar aanleiding van menselijke interactie. De emotionele

uitputting wordt vaak gevolgd door ‘depersonalisatie’ of cynisme en minder vertrouwen in

de eigen capaciteiten.” (Stichting Burnout, 2014).

Bij een burn-out zijn er zowel fysieke, psychische als gedragsmatige veranderingen bij het

individu. Deze zijn opgesomd in figuur 1. Vaak denken mensen dat deze symptomen uit

zichzelf weer zullen verdwijnen. Ze willen geen slachtoffer zijn en blijven de symptomen

negeren. Wanneer deze situatie blijft aanslepen zal er overbelasting optreden. Wanneer

deze overbelasting zo groot is dat enkel rust zelfs niet meer helpt kan er gesproken

worden van een burn-out. Het individu voelt zich opgebrand, uitgeput. Tenslotte wil ik in

6

deze alinea nog even het verschil duidelijk maken tussen stress en een burn-out aan de

hand van een schema dat je terugvindt bij figuur 2 (Geestelijk gezond Vlaanderen, 2014).

Fysieke symptomen Psychische symptomen Gedragsmatige veranderingen

- Aanhoudende moeheid

- Slapeloosheid

- Spierpijn, rugpijn

- hoofdpijn

-darmstoornissen,maagpijn

- Slechte eetlust

- Verminderde weerstand

tegen infecties

- hartkloppingen

- verhoogde bloeddruk en

cholesterol

- niet meer tot rust komen

- gejaagdheid

- prikkelbaar, geïrriteerd

- sombere buien, angst,

piekeren, huilbuien

- niet meer genieten

- lusteloos en futloos

- besluiteloosheid

- concentratieverlies

- vergeetachtigheid

- minder zelfvertrouwen

- minder presteren en meer

fouten maken

- meer roken, alcohol, drugs

- meer slaap en

kalmeermiddelen gebruiken

- sociale contacten uit de weg

gaan

Figuur 1: Veranderingen bij burn-out.

Stress Burn-out

Teveel engagement of inzet

Emoties zijn versterkt

Brengt drukte en hyperactiviteit teweeg

Verlies aan energie

Leidt naar angst

Vooral lichamelijke gevolgen

Geen engagement of inzet meer

Emoties zijn gedempt

Hulpeloosheid en hopeloosheid

Verlies aan motivatie, idealen en hoop

Leidt naar gevoelloosheid, depressie

Vooral emotionele gevolgen

Figuur 2: Verschil tussen stress en burn-out.

7

2.2 Oorzaken/risicofactoren?

De risicofactoren die de kans op een burn-out verhogen kunnen opgedeeld worden in drie

grote groepen nl. situaties, persoonlijkheid en de omgeving. Deze drie groepen zullen kort

besproken worden in deze alinea.

Ten eerste is er de situatie. Binnen deze groep zijn er verschillende gradaties mogelijk.

Een situatie kan tijdelijk stresserend zijn of langdurig. Er kunnen dagelijks terugkerende

situaties zijn zoals een slechte relatie met baas, collega of partner. Anderzijds kunnen er

ook traumatische gebeurtenissen zorgen voor stress. Hierbij wordt gedacht aan het

overlijden van een dierbare, echtscheiding of ontslag.

Vervolgens speelt de persoonlijkheid ook een grote rol bij het al dan niet ontwikkelen van

een burn-out. Bepaalde persoonlijkheidskenmerken kunnen zowel een positieve als een

negatieve invloed hebben. Ieder individu ervaart stress op een andere manier. Wat voor

de één wat uitdagender is, kan voor de ander al een behoorlijk stressvolle situatie zijn.

Risicofactoren kunnen zijn: je gevoelens moeilijk uiten, moeilijk steun of hulp vragen,

moeilijk nee kunnen zeggen en een weinig positieve kijk op eigen prestaties. Protectieve

factoren (beschermen je tegen de negatieve invloeden van stress) kunnen zijn: humor,

over gevoelens kunnen praten, hulp vragen, neen kunnen zeggen, optimisme en eigen

prestaties goed inschatten.

Tenslotte oefent de omgeving invloed uit. Wanneer je bij mensen terecht kunt die je

begrijpen en die je willen steunen en helpen zorg je ervoor dat je beschermt wordt tegen

de negatieve invloed van stress. Ook mensen waar je regelmatig fijne momenten mee kan

doorbrengen helpen je moeilijke, stresserende situaties beter aan te kunnen (Geestelijk

gezond Vlaanderen, 2014).

2.3 Behandeling?

Wanneer er zich toch een burn-out ontwikkeld heeft is het in eerste instantie nodig om de

klachten te reduceren. Dit kan gebeuren met slaap- of kalmeermiddelen en soms ook

antidepressiva. Zo kan de conditie verbeteren en de lichamelijke klachten afnemen.

Wanneer dit bereikt is, is het van zeer groot belang te gaan onderzoeken wat de oorzaak

is van de stress en de overbelasting. Cognitieve gedragstherapie wordt hier vaak

vernoemd. Binnen deze therapie kan je inzicht krijgen in de situatie, hoe je denkt en wat je

gedrag vervolgens is. Vaak worden er ook bepaalde vaardigheden aangeleerd zodat

mensen beter leren omgaan met stressvolle situaties.

8

Snel ingrijpen bij overbelasting is dus de boodschap! Des te langer de overbelasting of de

burn-out aanwezig is, zoveel te langer zal het herstel duren (Geestelijk gezond

Vlaanderen, 2014).

3 INTERVENTIE

In het derde hoofdstuk zal concreter ingegaan worden op de uitgewerkte interventie. Hier

wordt rekening gehouden met wat er al bestaat, wat ontworpen zal worden, wat het doel

hiervan is en vanuit welke theorie dit idee gestaafd kan worden.

3.1 Bestaande initiatieven

Een applicatie zoals deze is eigenlijk nog niet bestaande. Wel is het zo dat er

verschillende apps op de markt zijn die relaxatietechnieken aanbieden, meditatiemuziek,

yoga-oefeningen, … Al deze dingen zijn sterk vertegenwoordigd. Ik kies ervoor deze niet

elk apart te bespreken omdat dit ons te ver zou leiden binnen dit product. Kort samengevat

zijn er van alle onderdelen die ik in mijn app opneem al enorm veel apps op de markt. Een

app die al deze dingen combineert en er structuur in aanbrengt ben ik nog niet

tegengekomen.

In de volgende alinea’s bespreek ik twee websites die lijken op wat ik wil ontwikkelen in

mijn interventie. Deze websites zijn veeleer gericht op geluk dan stress op zich. Toch

sluiten ze aan bij de gedachtegang die achter ‘dewegnaarminderstress-app’ schuilgaat.

3.1.1 Pluk je geluk

De website heeft het vooral over het CM-geluksplan. Dit plan zet je op het spoor van een

gelukkiger leven. Het plan volgt enkele strategieën om je geluksgevoel te vergroten op

basis van de zeven gelukslijnen. Elke gelukslijn is verdeeld in kleinere stukjes met

informatie, oefeningen, etc.

Onderzoek heeft aangetoond dat je voor 40% je geluk in eigen hand hebt. Daaruit is de

gelukscoach ontstaan. Als je je goed voelt in je vel dat kan je beter functioneren maar hoe

pak je dat eigenlijk aan? Daar wil de gelukscoach een antwoord op bieden en mensen in

ondersteunen. Het kan gezien worden als een cursus die je helpt bij het verhogen van je

mentale fitheid en je geluk.

Om de gelukscoach te kunnen gebruiken dien je je te registreren en een vragenlijst in te

vullen. Op basis van deze vragenlijst raadt de coach de gelukslijnen die je nog kunnen

9

helpen bij het vergroten van je geluk. In de coach zijn er oefeningen, een moodmeter,

meer informatie, een forum, etc (Plukjegeluk, 2014).

3.1.2 soChicken

“Bij soChicken broeden we op een leuker leven”. Dit staat te lezen op de website van Jelle

Hermus. De website is de laatste drie jaar uitgeroepen tot de Beste Gezondheid & Welzijn

Website van het jaar (Jelle Hermus, 2014).

Al de principes van soChicken worden ter harte genomen in zowel de website, als de

nieuwsbrief, als sociale media als in de eigen app. Bij soChicken draait het om het

volgende:

- Simpel en gelukkig leven.

- Gezond leven.

- Je zelfvertrouwen opbouwen en van jezelf leren houden.

- Minful leven, accepteren, loslaten en genieten van ieder moment.

- Uitzoeken wat je dromen zijn en je dromen stap voor stap waarmaken.

- Vrijheid en minimalisme.

- De wereld mooier maken.

- Liefdevol leven.

3.2 Type online aanbod en categorisering

Deze interventie ‘dewegnaarminderstress-app’ behoort tot de familie van de apps. Al

reeds enkele jaren hebben apps hun intrede gedaan in de hulpverlening. De apps die

ontwikkeld worden kunnen zowel gratis als betalend zijn voor de gebruiker. Wanneer apps

gebruikt worden in de hulpverlening is het belangrijk na te gaan of deze over voldoende

kwaliteit beschikken. Iedereen kan immers apps ontwikkelen, ook voor commerciële

doeleinden. De kwaliteit van ‘dewegnaarminderstress-app’ zal in hoofdstuk 4 uitgebreider

aan bod komen.

Claeys (2012), medeontwikkelaar van de website www.online-hulpverlening.be, stellen dat

apps in de geestelijke gezondheidszorg enkele voordelen kunnen hebben. Een eerste

groot voordeel is dat de persoon de app steeds binnen handbereik heeft. De app kan

steeds gebruikt worden en tegenwoordig ook bijna overal. Dit zorgt ervoor dat de

hulpverlening eenvoudig en toegankelijk is. Men hoeft niet steeds te wachten op de

10

volgende sessie met een hulpverlener maar kan tussen de sessies door ook zelf aan de

slag. Een tweede voordeel is dat de ingegeven informatie vaak wordt opgeslagen zodat

deze later geraadpleegd kan worden door de gebruiker. Het kan ook heel nuttig zijn deze

informatie vervolgens te gebruiken in een sessie met de hulpverlener als de persoon in

kwestie in therapie of dergelijke is. Tenslotte wil ik graag een belangrijke opmerking

vermelden. Het gebruik van een app kan vaak nuttig zijn en ondersteunend werken. Het is

immers wel zo dat wanneer de klachten te ernstig zijn, het gebruik van een app een

therapeutische begeleiding niet kan vervangen.

De app bestaat uit verschillende onderdelen. Deze onderdelen zullen hier kort toegelicht

worden.

- Stress herkennen: Binnen dit onderdeel is het belangrijk dat mensen signalen

van stress en overbelasting leren herkennen en begrijpen hoe het lichaam

reageert op de stressfactoren. Er worden een aantal signalen opgesomd waar

men op kan klikken om dan de nodige informatie terug te vinden. Wanneer

mensen de signalen herkennen, erkennen en begrijpen zullen ze ook sneller en

adequater reageren op stressprikkels.

- Belangrijke principes: Deze principes handelen over het belang van eten,

bewegen, slapen en ontspannen. Hier is informatie terug te vinden over hoe men

kan leven op een zo gezond mogelijke manier. Goed voor jezelf en je lichaam

zorgen is immers belangrijk om een evenwichtig energiepeil te kunnen behouden.

- Dagelijkse gedachte: Dit onderdeel is een verzameling van allemaal spreuken of

teksten die te maken hebben met geluk, rust, ontspannen, leven, … Deze

gedachte kan de persoon even in zich opnemen en over nadenken.

- Dagboek: In het dagboek kan men alles neerschrijven wat men wil. Dit kan ook

een manier zijn om, na een vermoeiende en stressvolle dag, alles van zich af te

schrijven en het op deze manier een plaats te geven.

- Persoonlijk ontstressplan: Hier kunnen enkele vragen ingevuld worden bv. “Wat

maakt je blij?” of “Van wat word je rustig?”. Dit kan men steeds verder aanvullen.

Wanneer er stress ervaren wordt kan men teruggrijpen naar dit plan en lezen wat

op andere keren geholpen heeft voor hen persoonlijk.

- Positief denken: Onder deze titel zitten allerlei technieken, oefeningen, verhalen

en informatie. Het is belangrijk de juiste mindset te hebben om te kunnen omgaan

11

met stressvolle situaties. Als men geconfronteerd wordt met stress heeft de

manier waarop iemand erover denkt veel invloed over de belasting, gevolgen, …

- Ontspan!: Bij dit onderdeel zijn verschillende oefeningen terug te vinden die te

maken hebben met de ademhaling, meditatie, … Deze kan men gebruiken om

opnieuw tot rust te komen of zich te trainen om rustig te blijven in bepaalde

situaties.

- Contact: Hier kan men contact opnemen met de beheerder wanneer er zich

problemen zouden voordoen. Hier zal ook vermeld worden waar men terecht kan

als de app niet voldoende hulp zou bieden.

Voor de categorisering van de interventie komen we terecht bij volgend schema.

Aan de hand van het schema wordt duidelijk dat er in elk van de categorieën iets terug te

vinden is. Er zijn zowel toepassingen zonder interactie als met interactie. Het is niet de

bedoeling om een contact op te zetten tussen cliënt en hulpverlener maar wel om de

persoon de kans te geven om aan zelfzorg te doen. De app gaat voornamelijk informeren

en ondersteunen. Men kan wel contact opnemen met de beheerder wanneer er problemen

zijn met de app, als men opmerkingen heeft of als men suggesties wil doen (Bocklandt, De

Zitter, Saelens en Saelens, 2013).

3.3 Doelstellingen

Zoals in de probleemstelling in hoofdstuk 1 reeds beschreven word het leven van de

gemiddelde mens steeds drukker. De mens moet op alle gebieden alsmaar meer

presteren en succesvol zijn. Tussen de leeftijd van 30 en 60 jaar bevinden mensen zich in

de periode dat ze een goede job moeten hebben, een gezin stichten, kinderen opvoeden,

12

carrière maken, goed sociaal leven uitbouwen en behouden, etc. Door de drukte heen is

het soms moeilijk om tijd te nemen voor jezelf of te ontspannen. Hier wil ik met mijn

interventie hulp in bieden.

Met ‘dewegnaarminderstress-app’ wil ik een houvast bieden voor mensen. Een app heeft

de meerderheid van de mensen altijd binnen handbereik. Men kan er altijd beroep op doen

als er een stressvolle situatie is, wanneer men er nood aan heeft, gewoon wil oefenen of

lezen. Men heeft al de informatie en oefeningen 24 op 7 bij zich. Een ander doel van de

interventie is de preventie van overbelasting en burn-out. Door middel van deze app biedt

ik informatie aan over ontspannen, onthaasten en ontstressen. Ook is het de bedoeling om

mensen te laten nadenken en stil staan bij zichzelf waardoor ze beter kunnen zorgen voor

zichzelf. In het volgende hoofdstuk bespreek ik graag de theorieën die ik link aan mijn

interventie.

3.4 Theorieën

De app heeft voornamelijk een preventieve functie. De interventie wil ervoor zorgen dat

mensen zich meer bewust worden van stress en wat de effecten hiervan zijn maar vooral

wat men hier aan kan doen. Het zet mensen terug in hun kracht. Het zal dan ook niet

verbazen dat het begrip empowerment op de proppen komt. Empowerment staat voor zelf

keuzes maken, beslissingen nemen, grip krijgen op het eigen leven, gevoel van

eigenwaarde hebben en controle hebben over het eigen leven. De persoon zelf heeft de

regie in handen (Voets, 2012). Verder sluit hier de positieve psychologie ook bij aan. Ook

binnen deze stroming wil men de mensen terug in hun kracht zetten en positief leren

denken. Sonja Lyubomorsky (2013) stelt dat we voor 40% zelf instaan voor ons geluk en

onze mentale fitheid. Zij biedt ook twaalf strategieën aan die zouden helpen bij het

vergroten van het geluk. Deze zal ik hier niet verder bespreken omdat dit ons te ver zou

leiden. Seligman is ook een zeer bekende naam als het over positieve psychologie en

dergelijke gaat.

Vervolgens wil ik nog even ingaan op de therapeutische werking van het schrijven. De app

biedt ook de mogelijkheid om dingen op te schrijven zodat mensen van zich af kunnen

schrijven en op een later tijdstip dit kunnen raadplegen. Dit is zowel handig om het later bij

de hand te hebben alsook dat het een uitlaatklep is voor stressvolle situaties. Wanneer

men iets van zich afschrijft en het visueel kan zien, kan men er vaak ook realistischer en

neutraler over nadenken en ermee omgaan.

13

Ik wil besluiten met het feit dat deze app een preventieve functie vervult. Het wil mensen

bewust maken, psycho-educatie aanbieden en vervolgens de levenskwaliteit en mentale

fitheid helpen verbeteren en ondersteunen.

4 KWALITEITSCHECK

Ten eerste is er een test op apps te scoren op kwaliteit. Deze test heet de MARS-test

(Mobile Application Rating Scale). In deze test worden allerlei vragen gesteld die de

gebruikers moeten beantwoorden. In bijlage 1 vind je een voorbeeld van een dergelijke

test.

Vervolgens wil ik de inspiratieboom van kwaliteitscriteria voor onlinetoepassingen in

welzijnswerk bespreken en toepassen op ‘dewegnaarminderstress-app’.

4.1 Gebruikersvereisten

Deze vereisten bespreek ik in functie van mijn interventie. Aangezien de interventie nog in

de praktijk omgezet is, is deze bespreking vooral hypothetisch.

Bocklandt, et al. (2013) beschrijven bruikbaarheid als volgt: “Een tool of toepassing is

bruikbaar als hij waardevol, gebruiksvriendelijk, toegankelijk en beschikbaar is”.

Vervolgens passen we deze definitie toe op de interventie. Ten eerste wordt gekeken of

de interventie waardevol is. De interventie is zinvol en personaliseerbaar. Het voordeel

14

van de app is dat men de oefeningen en informatie altijd bij de hand heeft. Ook is de app

personaliseerbaar door het dagboek en het persoonlijk ontstressplan. Vervolgens wordt de

vraag gesteld of de interventie gebruiksvriendelijk is. De app is overzichtelijk, eenvoudig te

gebruiken en werkt foutloos. De gebruiker ziet duidelijk wat de mogelijkheden zijn, behoudt

het overzicht en vindt alles terug op de juiste plaatsen. Ten derde gaat het over

toegankelijkheid. De interventie is goed begrijpbaar en leesbaar. De taal die gebruikt wordt

is toegankelijk voor de doelgroep van volwassenen tussen 30 en 60 jaar. Tenslotte blijft er

nog de beschikbaarheid over. Om de app te gebruiken moet er niets extra geïnstalleerd

worden. Alles is bereikbaar in de app zelf. De app is gratis waardoor de app beschikbaar

is voor iedereen. Ik heb gekozen voor android omdat ik van mening ben dat vele mensen

dit besturingssysteem hebben. Een Iphone en dergelijke zijn doorgaans duurder en dus

minder beschikbaar voor een aantal mensen. Later kan dit uitgebreid worden indien nodig.

De eigen gegevens blijven ook beschikbaar. Dit is te zien bij het dagboek. Alles wat de

personen ingeven in het dagboek blijft raadpleegbaar.

“Een tool of toepassing is vanuit gebruikersperspectief veilig en betrouwbaar als het

gebruik van de tool de privacy respecteert, als de tool veilig en stabiel is en als de

aanbieder betrouwbaar is” (Bocklandt, et al., 2013). Als eerste is er de privacy. De

gebruiker dient geen persoonlijke gegevens in te geven om gebruik te maken van de app,

zo blijft de anonimiteit gewaarborgd. Vervolgens wordt er gekeken naar de veiligheid en

stabiliteit. De app werkt soepel en stabiel. Tenslotte is het belangrijk dat de aanbieder

betrouwbaar is. Er wordt duidelijk vermeld bij ‘contact’ wie de app ontwikkeld heeft en hoe

men de beheerder kan bereiken bij eventuele vragen en/of problemen.

4.2 Technische vereisten

“De technische vereisten houden criteria en voorwaarden in, die een welzijnsorganisatie

mag stellen t.a.v. onlinetoepassingen zodat deze goed werken en de werking daarvan ook

kan opgevolgd worden. Dit zijn de functionele vereisten. Op die manier kan er ook

bekeken worden of de onlinetoepassing op voldoende krachtige hard- en software draait

zodat ze vlot werkt (de systeemvereisten) en of ze van een betrouwbare leverancier

afkomstig is waardoor een feilloze werking kan gegarandeerd worden (de

betrouwbaarheid van de leverancier)” (Bocklandt, et al., 2013).

15

4.2.1 Functionele vereisten

Volgens Bocklandt, et al. (2013) gaat het bij functionele vereisten om de capaciteiten

waaraan de technische drager moet voldoen én om de mogelijkheid voor de organisatie

om dit op te volgen. De hoofdacties werken allemaal, zijn duidelijk en volgen op elkaar.

4.2.2 Systeemvereisten

De systeemvereisten beschrijven de condities om het functioneren van de technische

hard- en software waar de onlinehulptoepassing op draait te beoordelen (Bocklandt, et al.,

2013). Ten eerste is er de prestatie. De app werkt snel en efficiënt. Vervolgens wordt er

gekeken naar de omgeving. De taal die gebruikt wordt in de app is Nederlands. De

applicatie staat op zichzelf, het is niet nodig om extra software te installeren om alle delen

te gebruiken. Ten derde is er de beschikbaarheid. De app is 24/24 en 7/7 beschikbaar

voor de gebruikers. De beveiliging is een laatste punt. Er is een mogelijkheid om een

wachtwoord in te stellen zodat niemand anders kan inloggen. Zo blijft de privacy (zoals

voor het dagboek) ook behouden.

4.2.3 Betrouwbaarheid leverancier

Bij deze app is er momenteel nog geen externe leverancier. Hierbij zal ik dit deel dan ook

niet verder bespreken. Wanneer de app zou uitbreiden en effectief in de praktijk omgezet

zou worden zullen er mensen gevraagd moeten worden met professionele kennis om de

app volledig te ontwikkelen.

4.3 Deontologie

De anonimiteit is gegarandeerd. De gebruikers dienen geen persoonlijke gegevens in te

geven of te delen om gebruik te maken van de app. Als men vragen of opmerkingen heeft

kan men wel mailen naar de beheerder. Hierdoor komt het e-mailadres van de gebruiker

bij de beheerder terecht. Deze is verbonden aan de privacywet en zal geen informatie of

gegevens doorgeven aan derden.

5 TE VERWACHTEN BEREIK EN EFFECTIVITEIT

Met de interventie wil ik graag volwassenen bereiken tussen de 30 en 60 jaar die graag

willen werken aan een leven met minder stress. De app is voor iedereen beschikbaar die

een toestel heeft dat op Android werkt. Later kan de app uitgebreid worden door

professionelen indien hier vraag naar is.

16

De app wil volwassenen bereiken om hen informatie te bieden over hoe het leven anders

aangepakt kan worden indien men te veel stress ervaart. Ook wil ik graag mensen

handvaten geven om beter om te kunnen gaan met stressvolle situaties. Dit kan gaan over

oefeningen om vaardigheden te oefenen, gedachtegang veranderen of leren mediteren en

ontspannen.

6 REALITEITSCHECK

Deze interventie lijkt me absoluut realistisch. Er zijn vele mensen bezig met hoe ze meer

aan stressmanagement kunnen doen in hun leven. Als je kijkt naar de hoeveelheid van

apps en initiatieven die bestaan om te leren relaxeren, ontspannen en mediteren wordt

duidelijk dat hier wel vraag naar is. Deze interventie biedt een alles-in-één app bij wijze

van spreken.

R e f e r e n t i e sBocklandt, P., De Zitter, M., Saelens, C. & Saelens, S. (2013). Draagvlak, dromen en drempels voor onlinehulp in Vlaams welzijnswerk.

Claeys, H. (2012). Apps in de hulpverlening (1). In online-hulpverlening. Geraadpleegd op 4 januari 2015, http://www.online-hulpverlening.be/blog/2012/online-hulpverlening/apps-in-de-hulpverlening-1/

Geestelijk gezond Vlaanderen (2014). Stress, overspannenheid en burn-out. In Geestelijkgezondvlaanderen (wegwijs). Geraadpleegd op 2 januari 2015, http://www.geestelijkgezondvlaanderen.be/stress-overspannenheid-en-burn-out

Hermus, J. (2014). Broeden op een leuker leven. In soChicken (over). Geraadpleegd op 4 januari 2015, http://sochicken.nl/over

Lyubomirsky , S. (2013). De maakbaarheid van het geluk: een wetenschappelijke benadering voor een gelukkig leven. Amsterdam: Bruna uitgevers, A.W.

Plukjegeluk (2014). Het CM-geluksplan. In plukjegeluk (het CM-geluksplan). Geraadpleegd op 4 januari 2015, http://www.plukjegeluk.be/spoor-naar-geluk

Plukjegeluk (2014). Ontdek de gelukscoach. In plukjegeluk (ontdek de gelukscoach). Geraadpleegd op 4 januari 2015, http://www.plukjegeluk.be/detail/ontdek-de-gelukscoach-0

17

Securex (2014). Te veel stress bij werknemers bezorgt ook werkgevers kopzorgen. Geraadpleegd op 2 januari 2015, http://www.securex.be/export/sites/default/.content/download-gallery/nl/pressrelease/PR-140205-Stress-werk-NL.pdf

Stichting Burnout. (2014). Wat is burnout ?. In burnout (Wat is burnout ?). Geraadpleegd op 2 januari 2015, http://www.burnout.be/watisburnout/watisburnout.htm

Tanghe, Nico. (16 december 2014). Eén op tien werknemers riskeert burn-out. De Standaard. Geraadpleegd op 2 januari 2015, http://www.standaard.be/cnt/dmf20141215_01431441

Urban, A. (2012). Burn-out voor dummies. Amsterdam: Pearson Benelux bv.

Van de Ligt, N. (z.d.). Een burn-out is een gezonde reactie. Geraadpleegd op 2 januari 2015, http://www.jobat.be/nl/artikels/een-burn-out-is-een-gezonde-reactie/

Voets, L. (2012). Orthopedagogiek 2.1. Hasselt: Katholieke Hogeschool Limburg.

B i j l a g e nBijlage 1: Een voorbeeld van een MARS-test die ingevuld werd (Beliën, L., persoonlijke communicatie, 7 januari 2015).

18

19

20

21

22

23

24