DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als...

18
DIERENPASPOORT HAAI 1 Wij zijn : kraakbeenvissen Volwassen met: afhankelijk van de haai- ensoort. Sommige haaiensoorten zijn pas met ongeveer 10 tot 15 jaar volwassen Aantal jongen: wordt door het moeder- dier automatisch aangepast aan de kansen op overleving van de jongen Lengte: 20 cm tot 12 m Bedreiging: een aantal soorten is bedreigd Woonplaats: In zeeën en oceanen over de hele wereld. Voedsel: meestal vissen maar ook plankton, kreeftachtigen, weekdieren, zeezoogdieren en vogels Vijanden in de natuur: voornamelijk de mens Maximale leeftijd (wild): de meeste haaiensoorten worden 20 tot 30 jaar. De walvishaai meer dan 100 jaar. Zwanger: de zwangerschapsduur is heel verschillend bij de soorten haaien WETENSCHAPPELIJKE NAAM: SELACHIMORPHA, OOK WEL EUSELACHII WIST JE DAT... ...er al 450 miljoen jaar geleden haaien leefden?

Transcript of DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als...

Page 1: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

DIERENPASPOORT HAAI

1

Wij zijn : kraakbeenvissen

Volwassen met: afhankelijk van de haai-ensoort. Sommige haaiensoorten zijn pas met ongeveer 10 tot 15 jaar volwassen

Aantal jongen: wordt door het moeder-dier automatisch aangepast aan de kansen op overleving van de jongen

Lengte: 20 cm tot 12 m

Bedreiging: een aantal soorten is bedreigd

Woonplaats: In zeeën en oceanen over de hele wereld.

Voedsel: meestal vissen maar ook plankton, kreeftachtigen, weekdieren, zeezoogdieren en vogels

Vijanden in de natuur: voornamelijk de mens

Maximale leeftijd (wild): de meeste haaiensoorten worden 20 tot 30 jaar. De walvishaai meer dan 100 jaar.

Zwanger: de zwangerschapsduur is heel verschillend bij de soorten haaien

WETENSCHAPPELIJKE NAAM: SELACHIMORPHA, OOK WEL EUSELACHII

WIST JE DAT......er al 450 miljoen jaar geleden haaien leefden?

Page 2: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

2

Kijken is weten!Bekijk eerst eens een tijdje heel goed alle haai-

en van Diergaarde Blijdorp. Je kunt ze vinden

in een aantal verblijven in het Oceanium. De

meeste haaien vind je in het haaienbassin.

KraakbeenvisHet skelet van een haai bestaat helemaal uit

kraakbeen. Hoe voelt dat? Voel maar eens aan

je oorschelp. Dat is ook kraakbeen met huid

ANDERS DAN ANDERSOmdat er zoveel verschillende soorten haaien zijn, leggen we deze diersoort op een andere

manier uit dan de andere diersoorten. Je krijgt veel algemene informatie over

haaien. Daarna kun je lezen welke haaiensoorten in

Diergaarde Blijdorp leven.

WAAR KUN JE HAAIEN AAN HERKENNEN?

DIERENPASPOORT HAAI

Page 3: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

3

DIERENPASPOORT HAAI

erover. Maar dat is de binnenkant. Hoe herken je

een haai aan de buitenkant?

GestroomlijndElke haaiensoort is precies aangepast aan de

omgeving waarin hij leeft. Het lichaam heeft

een vorm die van dun naar dik naar dun gaat,

om snel door het water te kunnen bewegen.

Dat noemen we gestroomlijnd. Net als een

vliegtuig dat makkelijk door de lucht moet

kunnen vliegen.

Bewegen als een SAls je een haai van bovenaf ziet zwemmen, zie

je dat de verschillende lichaamsdelen elk een

eigen beweging maken. Het middenstuk, het

dikste gedeelte, beweegt haast niet, terwijl het

voorste en achterste deel naar de zijkant heen

en weer gaan. Je zou kunnen zeggen dat hij

de vorm van een S nadoet. Meestal maakt het

staartstuk de grootste bewegingen.

HElp, een haaienvin!Wat is het eerste beeld dat je voor je ziet

als je dit hoort? Heel vaak zo’n haaienvin die

boven het water uitsteekt en op iemand af-

komt, die dan hard begint te gillen (in films).

Die vin is heel sterk door het kraakbeen dat

erin zit en aan het skelet vast zit.

Maar een haai is nog meer dan die ene vin of

alleen die hele grote muil in de film “Jaws”.

Page 4: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

4

DIERENPASPOORT HAAI

Vinnen doen hun dingVan de voorste rugvin, de achterste rugvin,

de aarsvin en staartvin heeft de haai er maar

één. Dit noemen we ongepaarde vinnen. Van

de borst- en buikvinnen heeft hij er twee (is

een paar). Dat noemen we gepaarde vinnen.

Alle vinnen hebben hun eigen ding te doen. Ze

zorgen voor stuwkracht (vooruit duwen) even-

wicht, afremmen of afbuigen

Rugvin en billenvin?De meeste haaien hebben twee rugvinnen. Die

rugvinnen zitten niet bij alle haaisoorten op

dezelfde plek: bij de haaien die vooral op de

zeebodem leven, staan ze verder naar achteren

dan bij de haaien die altijd aan het zwemmen

zijn.

Haaien hebben ook een aarsvin. Een aars is een

poepgaatje. Bij mensen zou je het een billenvin

noemen maar een haai heeft nu eenmaal geen

billen (en wij mensen hebben geen vinnen ;-).

De aarsvin en de rugvin zijn belangrijk om te

sturen. Maar als de haai door de beweging

van de staart vooruit geduwd wordt, zorgt de

aarsvin er ook voor dat de haai niet heftig gaat

schommelen.

Page 5: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

5

DIERENPASPOORT HAAI

Haaienvinnensoep verboden!Nu weet je hoe belangrijk de vinnen zijn voor de

haaien. Je begrijpt ook waarom het verboden is

op haaien te jagen voor haaienvinnensoep. De

haaien worden namelijk levend gevangen, dan

worden hun borst- en rugvinnen eraf ge-

sneden. Daarna worden ze levend in zee

teruggegooid. Ze zinken dan hulpeloos naar

de bodem, omdat ze niet meer kunnen sturen

en vooruit zwemmen. Ze gaan dan langzaam

dood. Gemeen hè! Gelukkig is haaienvinnen-

soep nu in de meeste landen verboden.

Huid als schuurpapierHeb je wel eens een haaienhuid gevoeld? Nee,

niet in de oceaan maar bij ons in Diergaarde

Blijdorp, van een opgezette haai? Het lijkt net

schuurpapier! Daar is het ook eeuwenlang,

door allerlei volkeren voor gebruikt. Net zoals

de geloogde (bewerkte) huid werd gebruikt als

sterke bekleding voor meubels. Het leer heette

segrijn-leer en de handelsnaam was Galuchat.

Dus als je die namen nog eens tegen komt… niet

kopen hoor!

Page 6: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

6

DIERENPASPOORT HAAI

Tandjes of schubjes?Waardoor voelt de haaienhuid zo ruw aan,

vooral ‘tegen de draad in’? Hij voelt ruw aan

door de plaatschubben. We noemen ze ook wel

huidtandjes. Bekijk je ze door een vergrootglas

dan zie je een schijfje dat in de huid zit. Op dat

schijfje zit een stekel die in de richting van de

staart staat.

Die stekeltjes bestaan uit dentine (tandbeen),

en zijn bedekt met email net als tanden van

mensen en dieren. Als schubben uitvallen,

komen er nieuwe voor in de plaats. Een haai

kan er wel 20.000 per jaar verliezen. Als de haai

groeit worden ook zijn stekelschubben groter.

De taaie scherpe stekels aan de rugvin van veel

haaien zijn ook plaatschubben, maar dan wel

heel grote.

Functie van de plaatschubben » Bescherming tegen botsen en schaven,

vooral bij haaien die boven rotsachtige

zeebeddingen of koraalriffen leven.

» Bij haaienvrouwen van soorten die bij het

paren nogal vechten vind je een dikkere huid

met ook nog dikkere huidtandjes

» Soepel door het water glijden. De huidtand-

jes zorgen voor een gladde stroming van het

water. Sommige topzwemmers dragen een

haaienzwempak!

» Er zijn mensen die zeggen dat enkele zeer

snelle haaiensoorten zelfs de stand van hun

schubben tijdens het zwemmen kunnen ver-

anderen. Zoiets als de vleugelveren van een

vogel, die ook van stand kunnen veranderen

al naar gelang de snelheid.

Het gebitDe tanden van een haai zitten op dezelfde

manier in de bek als de plaatschubben in de

huid (weet je nog: in de vorm van piepkleine

tandjes). In de mondholte en keelholte zijn die

tandjes alleen groter.

Haaien krijgen hun hele leven lang nieuwe

tanden. In een ruimte in de kaak groeien als-

maar nieuwe tanden. Die groeien en duwen het

rijtje dat ervoor zit naar voren. Dit blijft maar

doorgaan dus vallen de tanden aan de voorkant

er op een gegeven moment uit en zit er weer

een scherpe nieuwe tand voor in de plaats.

Page 7: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

7

DIERENPASPOORT HAAI

Over het algemeen wordt geschat dat tanden

afzonderlijk elke 8-15 dagen worden gewisseld,

bij jonge haaien nog vaker! Dat zouden heel wat

muntjes van de tandenfee zijn!

Elke haaiensoort zijn eigen tandenAls een mens gebeten is door een haai, kun

je aan de beet zien welke haai dit geweest is,

want er blijven altijd wel wat losse tanden in

achter.

Haaientanden kunnen allerlei vormen hebben.

Dat ligt aan wat hun voedsel is. De prooi wordt

in zijn geheel of in stukken, meestal zonder kau

wen, doorgeslikt. Met de tanden, die vaak lijken

op scherpe messen (met of zonder kartel-

randen) worden grote stukken vlees van de

prooi gescheurd.

Er zijn ook haaiensoorten met lange en scherpe

tanden met punten aan de zijkant. Nodig om

bewegende en spartelende prooien te pakken

(bijvoorbeeld kleine vis en pijlinktvis). Bij andere

soorten lijken de tanden op maalstenen waar-

mee ze schaal- en schelpdieren kunnen kraken.

Boven- en ondertandenHet kan ook gebeuren dat de boventanden

anders zijn dan de ondertanden omdat dit voor

die soort handiger is. Meestal zijn de onder-

tanden scherper en smaller en vaak iets

gebogen voor een betere greep, terwijl de

boventanden meer om te

snijden zijn. Wil je eens een

heel groot gebit zien van

een uitgestorven haai-

ensoort? Loop dan in

WIST JE DAT......Gebitten verschillen zelfs per haai van dezelfde soort.

Zelfs bij de eigen soortDe tanden veranderen tijdens de groei van

vorm, doordat jonge en volwassen haaien

verschillende manieren van eten hebben.

Bij haaien van het geslacht Heterodontus, wat

‘met verschillende tanden’ betekent, vind je

allerlei tandvormen in één bek.

Page 8: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

8

DIERENPASPOORT HAAI

het Oceanium de wereldreis. Na de haaien-

tunnel kom je het gebit tegen. Het reuzengebit

van de Megalodon.

Het zesde zintuigHaaien hebben dezelfde vijf zintuigen als men-

sen. Ze kunnen zien, horen, ruiken, proeven en

aanraken.Maar ze hebben nog een zesde zin-

tuig; de zogenaamde ampullen van Lorenzini.

Meneer Lorenzini heeft ontdekt dat haaien

holten rond hun neus hebben die met vocht

gevuld zijn. Druk op het juiste knopje en kijk

maar eens naar de lichtjes (zie ook op de foto

hierboven) dan zie je dat die ampullen rond de

neus van de haai liggen.

Hoe werken die ampullen?Haaien kunnen er elektrische signalen van hun

prooidieren mee opvangen. Alle spieren (ook de

jouwe) wekken tijdens het bewegen een beetje

elektriciteit op. Dat is dus ook het geval bij de

prooidieren van de haai, bijvoorbeeld andere

vissen. Ook al zou een vis helemaal stil in het

water liggen. Hij moet toch ademen. Tijdens

het ademen wekken de ademhalings-spieren

van de prooi zwakke elektrische signalen op.

De haai voelt deze met zijn ampullen van

Lorenzini. Hij schiet naar de vis toe en eet hem

op. Hij hoeft hem dus helemaal niet te zien, hij

voelt hem. Om een idee te geven van de

gevoeligheid van die ampullen van Lorenzini:

zintuigen van de haaiVóór de haaientunnel kom je in het

Oceanium aan een van de muren een haai

tegen. Ook de jongen in haar buik zijn te

zien. Je kunt op allerlei knopjes drukken en

deze knopjes tonen bijzondere zintuigen

van de haai.

Page 9: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

9

DIERENPASPOORT HAAI

een voor ons lege batterij is voor de haai nog

een krachtige bron van energie.

Zijlijnorgaan‘Wat is dat nou weer?’, hoor ik je zeggen. Het

zijlijnorgaan van de haai loopt aan de zijkanten

van het lichaam, van de kop naar de staart. Het

is een orgaan om bewegingen en trillingen

mee te voelen van dieren die niet verder dan 1

meter van de haai zwemmen. Ook al handig in

het donker of in troebel water. En omdat een

zwemmende haai zélf beweegt, kan hij er ook

stilstaande obstakels mee voelen, zoals een

rotsblok of een koraaltak.

Zwemmende neuzenEen haai kan ontzettend goed ruiken. Het reuk-

orgaan zit aan allebei de kanten van de snuit,

meestal vlak bij de bek en het is ook met de

bek verbonden. Het water stroomt tijdens het

zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten.

Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem

rust, komt er water door de neusgaten binnen,

dat via de mondholte en de kieuwspleten weer

naar buiten stroomt. Zo ruikt een mannetje ook

of er een vrouwtje in de buurt is dat wil paren.

Beschermde ogenDiep onder water is de wereld heel anders dan

de onze. Onder de zeespiegel wordt het licht

steeds zwakker en de kleuren vervagen

langzaamaan tot blauwe tinten. Net als bij een

kat kan de pupil (zwarte punt in midden van

oog) van het haaienoog zich sterk vernauwen

of verwijden. Roofhaaien hebben meestal

ronde ogen met een derde ooglid, een ‘knip-

vlies’ dat ze dicht kunnen doen als ze een prooi

aanvallen.

Page 10: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

10

DIERENPASPOORT HAAI

Oren?Nee, haaien hebben geen oren zoals wij die

hebben. Maar ze hebben wel een ‘binnenoor’.

Alle trillingen die ze met hun hele lijf opvangen

worden doorgegeven aan dat binnenoor, maar

alleen geluiden van dichtbij prikkelen het

binnenoor. Geluiden van veraf prikkelen het zij-

lijnorgaan, waar we het al eerder over hadden.

KieuwspletenVeel vissen (beenvissen) kunnen met behulp

van hun kieuwdeksels en mondklep water door

hun mond pompen om te kunnen ademen. Ze

pompen dat water langs hun kieuwen waar de

zuurstof eruit gehaald wordt. Veel haaien

hebben wel kieuwen en kieuwspleten maar

geen kieuwdeksels. Hierdoor kunnen zij niet

zoals beenvissen het water langs hun kieuwen

pompen. Om toch voortdurend water langs

hun kieuwen te laten stromen, moeten ze altijd

blijven zwemmen. Soms gaan ze op een plekje

rusten waar veel stroming is zodat het water

vanzelf naar binnen stroomt. Slim hè!

Altijd maar zwemmenDe meeste haaien moeten altijd blijven zwem-

men, anders zouden ze naar de bodem zinken.

Ze hebben namelijk geen zwemblaas (ballon-

netje in het lichaam) zoals veel andere vissen.

Haaien hebben wel een grote oliehoudende

lever. De olie in de lever is lichter dan water en

zorgt dat een haai niet heel snel zinkt, maar de

olie is niet zo licht als gas. De haai moet dus wel

blijven zwemmen om niet te zinken.

WIST JE DAT......Haaien kunnen

zeer waarschijnlijk

ook kleuren zien.

Page 11: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

11

DIERENPASPOORT HAAI

Bijna overalHaaien leven in alle oceanen en zeeën, en op

alle dieptes. Er zijn ook zoetwaterhaaien, die

leven in rivieren en meren. Sommige haaien-

soorten leggen grote afstanden af, andere

blijven dicht bij huis en zwemmen in een klein

gebied. Weer andere haaiensoorten zwemmen

overdag in diep water en ’s nachts dichter bij

de kust om te eten. Alleen in de wateren rond

de Noordpool en Zuidpool komen geen haaien

voor. Daar is het te koud voor welke haaien-

soort dan ook.

Rovers!Alle haaien zijn roofdieren die andere dieren

eten. Die prooidieren kunnen klein zijn, maar ook

heel groot: plankton, weekdieren, inktvissen,

vissen, zeezoogdieren en zelfs andere haaien.

Soms zijn ze heel vraatzuchtig: bij onderzoek

naar de inhoud van de maag van allerlei soorten

haaien, kwamen wetenschappers resten van

zeevogels tegen maar ook flessen en

conservenblikken.

Soms alleen, soms in groepjesEen haai is nooit lang alleen. Vroeg of laat komt

hij andere haaien tegen, waaronder soort-

genoten. Sommige haaien trekken in groepjes

of in paren. Andere leven altijd alleen behalve

in de paartijd. Om het risico op gevechten en

verwondingen te verminderen, ‘praten’ haaien

met elkaar met hun lichaamstaal.

Praten met elkaarVeel soorten gebruiken vaste signalen om

andere haaien duidelijk te maken op afstand te

blijven. Ze krommen hun rug, wijzen met hun

borstvinnen naar beneden en zwemmen vast-

beraden. Werkt dit niet, dan krijgt de overtreder

een flinke beet in de zij of kop.

RangordeZoals alle dieren die in groepjes leven hebben

haaien een duidelijke rangorde. Hoe groter de

haai hoe belangrijker en dus hoger in de rang

orde hij is. Nu begrijp je zeker wel dat kleine

haaiensoorten zorgen dat zij niet dicht bij

grotere soorten zwemmen.

WAAR EN HOE LEVEN HAAIEN?

Page 12: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

12

DIERENPASPOORT HAAI

PijnlijkBij haaien is de paring niet bepaald zachtzinnig.

Om ervoor te zorgen dat het vrouwtje mee-

werkt bijt het mannetje haar in een vin. Met

veel duw-, trek- en bijtwerk paren de dieren.

Maar ook het mannetje komt beschadigd uit

de strijd met duidelijk zichtbare bijt- en snij-

wonden. Meestal op de rug en zij en vlak bij de

vinnen. Het mannetje is misschien agressiever,

maar het wijfje is groter. Het wijfje heeft nog

een ander verdedigingsmiddel, zij heeft name-

lijk een veel dikkere huid. Soms wel 2 x zo dik als

die van het mannetje.

EierenDe verschillende haaiensoorten hebben niet

dezelfde manier van jongen krijgen. De eieren

kunnen zich op 3 manieren gaan ontwikkelen:

» Zoals je al gelezen hebt moeten haaien die in

open zee leven altijd blijven zwemmen (zie

stukje ‘Altijd maar zwemmen’) Daarom zijn de

meeste soorten levendbarend (‘vivipaar’). Dat

wil zeggen dat de eieren al uitkomen in het

lichaam van de moeder. De jongen blijven

in een uitstulping van de eileiders in de buik

verder groeien. Via de dooierzak is er een

verbinding met het moederlichaam. Zo

krijgen de jongen alsmaar voedsel. Na een tijd

worden de jongen geboren. Ze zijn al groter

en minder kwetsbaar, wat in open zee nood-

zakelijk is.

» Bij haaiensoorten die veel zwemmen, maar

ook op de bodem kunnen rusten is het een

beetje anders. Zij planten zich eierlevend-

barend (ovovivipaar) voort. Ook hier komen

de eitjes uit in de eileider maar er is geen

verbinding tussen de dooierzak en het

moederlichaam.

Ze groeien een kort tijdje op voedsel uit de

dooierzak. Geen eten meer? Dan eet je ge-

woon alle andere eieren of soms zelfs jongen

op die om je heen zijn. Dan volgt de geboorte.

De jongen zijn kleiner maar kunnen zich de

eerste tijd op de bodem verstoppen.

HOE PLANT DE HAAI ZICH VOORT

Page 13: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

13

DIERENPASPOORT HAAI

» Bij de zandhaai is het vanuit menselijk oog-

punt gezien nog gruwelijker: de embryo’s

bevechten elkaar al zodra ze dat kunnen en

eten elkaar op totdat er in elke baarmoeder

(bij sommige soorten is de baarmoeder ver-

deeld in meerdere kamers) nog maar 1 over is.

Zo overleeft wel het sterkste jong! En dat is

goed voor de soort.

» de groep van de grondbewonende haaien is

eierleggend (ovipaar). De eieren hebben een

stevig kapsel en hechtdraden om aan het

wier vast te haken. Op deze manier verliezen

de haaien wel meer eieren en jongen, maar de

eierleggende haaien leggen dan ook veel

meer eieren; tot meer dan 100 per jaar. De

andere groepen houden het bij 1 tot enkele

tientallen.

Page 14: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

14

DIERENPASPOORT HAAI

VeelHet ligt er aan hoe groot de haaiensoort is,

maar over het algemeen kunnen we zeggen dat

haaien vissen eten, kreeften, inktvissen,

garnalen, zeerobben en een enkele haaiensoort

is ook niet vies van mensenvlees. En wat denk

je van overboord gevallen mensenvoedsel…

met blik en al?

WAT EET DE HAAI?

Page 15: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

15

DIERENPASPOORT HAAI

OceaniumIn het jaar 2000 is het nieuwe Oceanium voor

het eerst opengesteld (2001 officieel geopend)

en kon Blijdorp haaien laten zien in mooie,

nieuwe en vooral grote verblijven. Op dit

moment heeft Blijdorp verschillende soorten

haaien in de collectie, verdeeld over een aantal

aquaria

Grote haaienbassin in 2013 De grootste en zwaarste haai die Diergaarde

Blijdorp heeft is ‘dikke Mathilde’. Zij is ruim 3

meter en ze weegt ongeveer 100 kilo. Zij is een

verpleegsterhaai en leeft in het grote haaien-

bassin. Samen met:

» enkele andere verpleegsterhaaien

» zandbankhaaien (vroeger Atlantische

mensenhaaien genoemd)

» zwartpunthaaien

» zwartneushaaien

In het Noordzee-aquarium zwemmen de:

» gladde haaien

» kathaaien

» hondshaaien

In het kelp-aquarium zwemmen de:

» luipaardhaaien

Voeding in BlijdorpLaten we eens kijken naar het grootste haai-

enbassin in het Oceanium. Dat waar de tunnel

doorloopt en waar Mathilda te vinden is. In dat

bassin zit 3,5 miljoen liter.

HOE LEVEN HAAIEN IN DIERGAARDE BLIJDORP?

Page 16: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

16

DIERENPASPOORT HAAI

Het is 25x25x6 meter en de temperatuur is 24

graden.

In het begin werd het voer gewoon gericht naar

de verschillende dieren in het water gegooid.

Maar de schildpadden waren er telkens als de

kippen bij en haaien cirkelen altijd eerst een

paar keer rond het voer. Je begrijpt het al: de

schildpadden zouden zo al snel te dik worden

en de haaien te mager.

KlikkertrainingDe verzorgers zijn de bewoners van het bassin

gaan trainen. Op twee plaatsen werd een ronde

schijf in het water gelaten, waar de haaien als

ze deze schijf met de snuit aantikten, hun voed-

sel kregen. Dat werd op andere plekken in het

bassin met andere groepen bewoners gedaan.

En het was een succes!

WildebrassenMaar de Atlantische mensenhaaien en de 2

zwartpunthaaien moesten ook nog uit elkaar

gehaald worden. Tijdens het voeren ging het er

soms zo wild aan toe dat de dieren elkaar

beschadigden. Ook zij kregen aparte voeding-

plekken. En zo werd het eindelijk rustig tijdens

het voeren…nou…rustig…voor de dieren dan

want er zijn 7 verzorgers nodig voor het trainen

en voeren. Op dit moment herkent ieder dier

zijn eigen plek. Zodra de ronde schijf op die plek

in het water komt zwemt de haai er direct op af.

Zo kan de verzorger elk dier apart voeren. Knap

hè, van de dieren… èn van de verzorgers.

Hoe vaak?De dieren worden één keer per twee dagen

gevoerd. Elke maandag en vrijdag wordt al het

voer ingespoten met vitamine. Voor de haaien

zit hier extra jodium in, dit is nodig om schild-

klierproblemen te voorkomen.

Page 17: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

DIERENPASPOORT HAAI

17

De verzorgers hebben voor de haaien zelf

voerstokken gemaakt van ongeveer 1,5 meter

lang. Zo kunnen ze nooit in hun handen bijten.

De totale hoeveelheid voer per dag is ongeveer

15 kilo. (dus 45 kilo per week) De aangeboden

voersoorten voor de haaien, en roggen (en

schildpadden):

» makreel;

» haring;

» inktvis;

» sprot;

» Noorse garnaal;

» diverse soorten klein voer voor de rifvissen

(mossel, steurgarnaal, gesneden sprot en

inktvis).

Blijf van mijn lijf!Zoals je al gelezen hebt is de grootste haai ook

gelijk de baas. Maar er leven toch ook veel

kleinere vissen in het bassin. Eten ze die dan

niet op?Nee. Gelukkig zijn haaien ‘liever lui dan

moe’. Zolang ze maar genoeg te eten krijgen

zullen ze niet achter de andere vissen aangaan.

Toch blijven die kleinere vissen voor de zeker-

heid maar op afstand.

LuiaardenJe hebt al gelezen dat haaien nooit slapen maar

kijk maar eens goed op het tunneldak. Daar

liggen de haaien (en vaak juist de verpleegster-

haaien) te rusten. Lekker voor de instroom-

opening van vers water. Hoezo, liever lui dan

moe?

Page 18: DIERENPASPOORT HAAI - Diergaarde Blijdorp · zwemmen alsmaar naar binnen en naar buiten. Ook als hij met gesloten bek op de zeebodem rust, komt er water door de neusgaten binnen,

18

DIERENPASPOORT HAAI

KIJK VOOR MEER DIERENINFORMATIE OP:www.diergaardeblijdorp.nlTIP!

Wil je jouw spreekbeurt/

presentatie nog leuker maken?

Leen dan een themakist. Een

themakist is geen kant en

klare spreekbeurt, maar bevat

informatie & fotomateriaal. Kijk op

www.diergaardeblijdorp.nl/

themakist

Vijanden van de haaiDe vijand van de haai is vaak een

grotere haaiensoort. De grootste

vijand van alle haaiensoorten is de

mens. Hierboven heb je al gelezen

hoe mensen met haaien omgaan om

haaienvinnensoep te kunnen

verkopen. Ook komen haaien in

visnetten vast te zitten waarin ze stik-

ken (weet je nog: een haai moet altijd

blijven zwemmen).

Help, een mensJa, dat klopt. Af en toe zie je mensen duiken in

het haaienbassin. Nee, ze jagen niet op vissen;

1 á 2 maal per week wordt er gedoken om de

tunnel schoon te maken.

18