J.M. Pauw Een nieuwe / herziene bijbelvertaling? november 2005

1

Nadenken over een nieuwe / herziene bijbelvertaling

Vraag: Moet er een nieuwe / herziene bijbelvertaling komen?

Antwoord: Ja, want:

1. de taal van de Statenvertaling (SV) is in veel opzichten moeilijker dan nodig is

2. daardoor neemt de kracht van Gods boodschap af, omdat er eerst een (onnodige)

vertaalslag moet worden gemaakt

3. een nieuwe / herziene bijbelvertaling is in overeenstemming met een van de

belangrijkste principes van de Reformatie: alle mensen moet weer zelfstandig de

Bijbel kunnen lezen in hun eigen taal, zonder daarin afhankelijk te zijn van de

kerkelijke leiders

Tegenwerpingen:

a. je kunt ook volstaan met extra uitleg bij de SV (zoals kanttekeningen, verklaring van

moeilijke woorden, etc.)

Antwoord:

- dit kán inderdaad, maar het is een belemmering, een extra drempel voor de lezer

die niet nodig is

- dit is slechts geschikt als noodoplossing als er niets beters voorhanden is.

- kortom: deze tegenwerping is een pleidooi om star vast te houden aan de SV en

géén eerlijk argument tegen een nieuwe / herziene bijbelvertaling

b. om de Bijbel te verstaan hebben we allereerst de Heilige Geest nodig en niet een

nieuwe / herziene vertaling

Antwoord:

- omdat dit een vroom antwoord is, lijkt het erg overtuigend. Maar dit is het niet,

want het is een valse tegenstelling: het is niet óf … óf, maar én … én.

- verwoord het liever als volgt: we hebben allereerst een duidelijke bijbelvertaling

nodig, en bovenal Gods Heilige Geest: een duidelijke bijbelvertaling om de Bijbel

grammaticaal en taalkundig te begrijpen en de Heilige Geest om Gods boodschap

inhoudelijk te begrijpen, te geloven.

- als deze tegenwerping zou kloppen, dan is de consequentie dat de reformatoren net

zo goed tegen het gewone volk hadden kunnen zeggen: jullie hebben voldoende

aan die Latijnse Bijbel (Vulgata). Bid maar om de verlichting door de Heilige

Geest, dat is belangrijker dan een Bijbel in de volkstaal.

J.M. Pauw Een nieuwe / herziene bijbelvertaling? november 2005

2

- er is sprake van tweeërlei soorten duidelijkheid:

� grammaticale duidelijkheid: het is aan ons om de Bijbelse boodschap

grammaticaal zo duidelijk mogelijk te maken. Dit doen we door het gebruik

van een goede, hedendaagse vertaling

� inhoudelijke duidelijkheid: de inhoud van het evangelie, bijv. dat we zalig

kunnen worden door Iemand Die gekruisigd is, is voor de Grieken een

dwaasheid en voor de Joden een ergernis en daarom moeilijk te begrijpen (1

Kor. 1:23). Als is de tekst grammaticaal nog zo duidelijk, dan is de inhoud tóch

niet te begrijpen zónder de verlichting door de Heilige Geest. Hetzelfde was

het geval met de moorman in Hand. 8:31 (de tekst was grammaticaal wel

duidelijk, maar hij begreep niet dat de Messias moest lijden).

- kortom: dit is geen eerlijk argument; met de retoriek van een halve waarheid,

probeert men het eigen standpunt te verdedigen

- bovendien: iedere lezer van de SV maakt in gedachten een vertaalslag om de

moeilijke tekst te kunnen begrijpen. In feite maakt iedere lezer van de SV in

gedachten dus een eigen ‘herziene SV’.

c. de Statenvertalers waren geleerde mensen die óók door Gods Geest geleid en verlicht

werden

Antwoord:

- dat zegt alleen iets over de SV voor de 17e eeuw, namelijk dat de SV voor die tijd

een goede, betrouwbare en bruikbare vertaling was

- dat neemt niets weg van het feit dat de SV steeds verder van de hedendaagse taal

komt te staan

- zijn die mensen er vandaag niet meer? Zeker wel.

- dit mag niet leiden tot de opvatting dat de SV heilig en/of onfeilbaar is

- hoe zit het met bijbels die vandaag de dag worden vertaald in landen/talen die nog

geen Bijbel hebben? Zijn die niet betrouwbaar? Moeten mensen wereldwijd het

met een onbetrouwbare bijbelvertaling doen? Is de SV de enige beste vertaling?

d. een nieuwe / herziene bijbelvertaling draagt bij aan de verwarring en verdeeldheid in

de kerk

Antwoord:

- het is hier wel een verschil of we het hebben over een geheel nieuwe vertaling of

een herziening van de SV; een herziening van de SV is vergelijkbaar met het naast

J.M. Pauw Een nieuwe / herziene bijbelvertaling? november 2005

3

elkaar gebruiken van een hele oude versie van de SV en de nieuwste versie waarin

woorden als ‘kond gedaan’ en ‘wyf’ zijn vervangen door hedendaagse woorden

- je brengt verdeeldheid teweeg als je er een probleem van gaat maken welke

vertaling mensen (moeten) gebruiken; het levert toch – hoop ik – ook geen

verdeeldheid op wanneer een Nederlander en een Engelsman met elkaar spreken

terwijl ze een verschillende bijbelvertaling hebben?!

e. de SV staat vol met voor kerkmensen bekende en vertrouwde woorden, zoals geloof,

gerechtigheid, genade, ‘vreze des Heeren’.

Antwoord:

- dat is waar, maar dit is geen doorslaggevend argument. Immers, de mensen die

met de SV vertrouwd zijn en die willen blijven gebruiken, moeten dat vooral

blijven doen! Maar het is geen principieel bezwaar tegen een nieuwe / herziene

bijbelvertaling.

- in geval van meningsverschil heb je te maken met twee groepen mensen: 1)

mensen die vertrouwd zijn met de SV en 2) mensen die moeite hebben met de taal

van de SV. Stel dat je een afweging moet maken: wat weegt dan zwaarder: het

belang van de eersten om de oude vertaling te handhaven omwille van de

vertrouwdheid of het belang van de tweeden om de bijbelse boodschap beter te

begrijpen? Het antwoord lijkt me duidelijk ten gunste van de tweede groep

mensen.