Workshop digitale didactiekCBE Antwerpen 9/5/2014

Bronnenmateriaal vind je digitaal op http://bramvuur.be ;

op http://bit.ly/ICT-onderwijziger ;

op http://slideshare.net/brambruggeman

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman1

Inhoudsopgave

1 Inleiding..........................................................................................................................................3

1.1 Wat betekent technologie voor het leren en voor leraren?...................................................4

1.2 Blended learning.....................................................................................................................5

1.3 Digitale didactiek....................................................................................................................6

2 Werken met video..........................................................................................................................6

2.1 Duidelijk in de verschillende videoformaten..........................................................................6

2.2 Hoe kan ik filmpjes downloaden met Mozilla Firefox?...........................................................7

3 Wat is een screencast? En hoe maak ik er een?.............................................................................8

4 Educaplay.....................................................................................................................................10

5 Thinglink.......................................................................................................................................10

6 Creatief met afbeeldingen............................................................................................................11

7 Extra: filmpjes downloaden van deredactie.be............................................................................13

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman2

1 Inleiding

Technologie verandert het onderwijs. Steeds meer leerlingen en studenten hebben toegang tot een computer. Er is niet alleen sprake van een onvoorstelbare toename van informatie, maar ook van een onvoorstelbare toename van de toegankelijkheid daarvan via informatie- en communicatietechnologie. Dit treft het onderwijs in de kern. Of die kern nu bestaat uit kennis, opdrachten, de docent, de lerende, de organisatie of de cultuur.

Nog niet beseft elke leraar dat door deze technologie alles in het onderwijs aan het schuiven gaat. Niet alleen hoe er geleerd wordt, maar ook wat er wordt geleerd. Niet alleen de programma’s gaan schuiven, ook de leerlingen en studenten. Niet alleen de docenten en de leiding, ook de organisatie die we school noemen of universiteit. En wie gaan ook schuiven zijn de uitgevers van schoolboeken, de ontwerpers van cursussen, de begeleiders van scholen, de lerarenopleiders, de beleidsmakers. ICT dwingt hen te bedenken wat ze eigenlijk ‘in de kern’ aan het doen zijn.

Je eigen visie op onderwijs vormen is dus essentieel. Want alle onderzoek wijst in de volgende richting: de sleutel ligt in handen van de leerkracht. Het is de leerkracht die ICT effectief maakt, en niet omgekeerd.

Wat hebben we in het informatietijdperk werkelijk nodig en wat vermag het onderwijs daar aan bij te dragen? Volgens Mirande lijken vier accenten in toenemende mate van belang:1

1 Mirande M. (2000). Stilstaan bij een haastig medium. p.15.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman3

1.1 Wat betekent technologie voor het leren en voor leraren?2

Door de oogwimpers bekeken zijn er drie belangrijke consequenties voor de manier waarop geleerd zal gaan worden, die een revolutionaire verandering inhouden ten opzichte van het ‘traditioneel’, boekgestuurde curriculum (lineair, éénrichting, gestandaardiseerd, tegen standaard normen getoetst):

1. Vrijheid

Dit is de belangrijkste consequentie (Jarvis, 2009). De ICT-revolutie zal leerlingen en studenten de vrijheid geven om datgene op te zoeken en te bestuderen wat ze zelf willen

weten. Met nieuwsgierigheid als belangrijkste drijfveer.

Waar en wanneer ze dat willen (‘ubiquitous’ leren). Daar waar de boekdrukkunst een onderwijsvorm met zich meebracht die sterk gestandaardiseerd en daarmee verplichtend was (dezelfde ‘canon’ waar iedereen doorheen moet), zal deze standaardisatie onvermijdelijk afnemen. Dat kan een verrijking worden, waar onderwijshervormers al lang van dromen. Onderwijs hangt aan elkaar van de verplichte toetsen en leerlingen die zich vervelen. Iedereen die les geeft droomt ervan dat leerlingen oprecht geïnteresseerd zijn. Het vergroten van de keuzevrijheid vergroot simpelweg in belangrijke mate de kans dat een leerling datgene onder ogen krijgt dat hij echt interessant vindt.

2. Samenwerking

2 Martens R. (2011). Waarom ict de sleutel tot beter onderwijs is. OnderwijsInnovatie – nummer 4,

december 2011, p.11-13

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman

Informatietijdperk

Leren, niet voor school, maar

voor leven in de global village

Het delen van kennis en

inzichten met anderen

Reflecteren, aandacht voor langzaamheid

Het vinden van een eigen weg, door selectief

te zijn

4

ICT en mobiele technologie maken het mogelijk veel meer samenwerking op te zetten tussen leerlingen (social software), waarbij de traditionele grenzen van klas of school steeds minder betekenis krijgen. Ook maken ze andere samenwerkingsverbanden mogelijk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het gebruik van leeropdrachten uit echte bedrijven die voor vmbo-leerlingen zeer motiverend blijken te zijn. Ook concepten als learning cities, Opeduca (zie opeduca.nl)

en de coalition of essential schools (essentialschools.org) waarin leerlingen, geholpen en gesteund door mobiele technologie, leren in hun buurt of regio passen hierbij.

3. Competentie

Standaardisatie leidt vaak tot ongewilde onderlinge vergelijkingen. Uit motivatieonderzoek is bekend dat het werken met personal goals veel motiverender is dan het werken met

normenscores of afzetten tegen groepscores. Leerlingen worden dan dus niet met een normscore of met de groep vergeleken, maar worden vooral afgezet tegen hun eigen mogelijkheden, interesses en groei, met ‘zelfsturend’ materiaal. Een flexibele elektronische leeromgeving kan veel meer rekening houden met de unieke ontwikkeling van een leerling. Het onderwijsmodel wordt dan precies aangepast aan wat een leerling op een bepaald moment nodig heeft. Een leerling wordt minder in een standaard mal geperst en krijgt

daardoor een groter gevoel van competentie. Natuurlijk wordt dit in conventioneel onderwijs ook geprobeerd, maar onderzoek laat zien dat ICT de mogelijkheden op dit punt

enorm kan verruimen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van pc's om bij aanvankelijk lezen of rekenen het onderwijs te individualiseren en oefeningen af te stemmen, of meer in een spelvorm te gieten.

1.2 Blended learning

Blended learning is één van de termen die sinds 2005 gebruikt wordt om een onderwijsvisie te beschrijven.

Eén van de definities is "een combinatie van online leren en contactonderwijs" of " een combinatie van campusonderwijs en e-learning". Deze definitie is helaas niet de enige, aangezien hierover regelmatig discussies gevoerd worden.

De definitiekwestie wordt het meest helder verwoord door Oliver & Trigwell [1], die daarbij ingaan op de term ’blended’ en de term ’learning’. Zij stellen dat het begrip ’blended learning’ in veel gevallen wordt gedefinieerd als een ’mix’ van leren met en zonder technologie, waarbij een nadere afbakening en invulling niet wordt gegeven.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman5

1.3 Digitale didactiek3

Digitale didactiek is een begrip welke steeds meer te vinden is in het onderwijs. De door Robert-Jan Simons gehanteerde definitie 'De kennis en kunde met betrekking tot het gebruik van ICT bij het faciliteren van het leren' geeft een eenvoudige maar heldere uitleg aan het begrip digitale didactiek.

Digitale didactiek houdt niet per definitie in dat de ICT de rol van de docent gaat vervangen of dat er op een ouderwetse manier les gegeven gaat worden met behulp van de computer. Bij digitale didactiek gaat het voornamelijk om het inzetten van ICT om bepaalde leeractiviteiten beter maar ook effectiever te kunnen organiseren. Hierbij kan de winst niet alleen aan de kant van de leerling/student gelegd worden maar ook aan de kant van de docent.

2 Werken met video

2.1 Duidelijk in de verschillende videoformaten

Bij het werken met audio en video bestanden is het belangrijk om wat zicht te krijgen op de verschillende extensies (bestandsformaten).

Via volgende link krijg je een overzicht van de meeste videoformaten.

http://www.fileinfo.com/filetypes/common

De belangrijkste zijn:

mp4 extensie voor videobestanden, veelal gebruikt voor compressie van video op Youtube bvb

flv Flash video bestand, veel gebruikt op YouTube

avi Audio Video Interleave , een algemeen multimedia format (videobestand)

wmv Windows Media Video, door Microsoft gebruikte standaard voor video

2.2 Hoe kan ik filmpjes downloaden met Mozilla Firefox?

Belangrijk

VLC Mediaspeler is een gratis maar zeer veelzijdige Mediaspeler. Steeds meer scholen gebruiken deze Mediaspeler. Download hier: http://www.videolan.org/vlc/

Als je deze software gebruikt heb je geen problemen om al de verschillende videoformaten af te spelen. Dus een sterke aanrader …

3 http://www.biodesk.be/project_biodesk/wat_is_digitale_didactiek.php

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman6

Filmpjes downloaden van het internet

Voor de browser Firefox bestaan heel wat gratis extra toepassingen, zogenoemde “add-ons”. Dit zijn kleine programma’s die extra functies bevatten. Op deze manier kan Firefox uitgebreid worden met extra functies. Voor een overzicht van de Firefox add-ons surf naar: https://addons.mozilla.org/nl/firefox/

Een interessante add-on voor het downloaden van Multimedia materiaal is:

Downloadhelper

Installatie van de add-on

Start Firefox

1. surf naar www.google.be en zoek op “Firefox downloadhelper”

2. Klik door op het eerste resultaat.

3. Klik op “toevoegen aan Firefox”. Aangezien we al in Firefox werken kunnen we het makkelijk toevoegen aan de browser.

4. Bevestig bovenaan het venster – klik op Toestaan

5. Klik op “Nu installeren” en op “Firefox herstarten”

Uitvoeren – Downloadhelper gebruiken

1. De Firefox browser heeft er nu een extra icoontje bij op de werkbalk:

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman7

2. Wanneer er multimedia op een internet pagina aanwezig is, die kan gedownload worden. Dan is dit icoontje actief (en begint het te draaien)

3. Klap het icoontje open op het driehoekje, kies het bestand en klik door op Downloaden. Geef een plaats op, en klik op Opslaan.

Opmerking 1:Dit geopende menu kan meerdere items bevatten, kies voor Youtube filmpjes het bestand met de extensie .flv (Flash video) of .mp4.

Opmerking 2:

Er zijn nog vele andere mogelijkheden om filmpjes te downloaden! Bijvoorbeeld:

Any Video Converter

Ter informatie > http://ictbram.wordpress.com/2012/12/12/any-video-converter/

Bekijk dit gerust thuis eens … Het is een gebruiksvriendelijk programma.

http://afstandsleren.pcvo-gent.net/DCP-Audio/player.html

3 Wat is een screencast? En hoe maak ik er een?

Een screencast is een digitale opname van computerbeeldscherm door gebruik te maken van software die vastlegt wat er op het beeldscherm gebeurt. Vaak zijn deze screencasts voorzien van commentaar van de maker.

Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Screencast

Dit is een heel handig hulpmiddel in een krachtige leeromgeving!

Je geeft aanschouwelijk uitleg, los van het klaslokaal. Via een website (bvb embedden op je blog) of je elektronische leeromgeving (ook embedden). Anytime, anyplace, anywhere ...

Het is heel visueel, en bevordert zo het leren (Beeldslim, visueel-ruimtelijke intelligentie).

Het is heel helder, soms is het moeilijk om alles mooi op papier neer te schrijven hoe je iets doet. De screencast toont hoe het moet en geeft mondeling extra uitleg.

Je kan het gebruiken om feedback te geven op werkstukken, taken, etc. In plaats van alles uit te tikken, spreek je het in.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman8

Hoe een screencast maken?

Er zijn verschillende mogelijkheden om een screencast te maken.

De eenvoudigste zijn: Screenr en Screencast-o-matic.

Deze zijn volledig web-gebaseerd, werken dus in de browser.Wat heeft de browser nodig? Java . Dat is normaalgezien geïnstalleerd, of de browser zal daar om "vragen" om dit te installeren.

Beperking? Weinig extra mogelijkheden of bewerking, enkel opnemen. En beperkt in de tijd: Screenr: 5 minuten , Screencast-o-matic: 15 minuten.

Hoe werkt Screenr (trailer van hun site):

http://www.screenr.com/

Opmerking:

Screencasts zijn een essentieel onderdeel in het didactische principe “Flipping the classroom”.

Alternatief voor screenr.com = http://screencast-o-matic.com > Zelfde principe.

4 Educaplay

De website http://en.educaplay.com is een online alternatief voor Hot Potatoes.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman9

Het is Flash gebaseerde oefen-software waarmee je kruiswoordraadsels, matching oefeningen, invulteksten etc.

kunt maken.

Er is een goede handleiding online te vinden als je zoekt in Google op “Artevelde educaplay”. Geert Kraeye van

de Artevelde Hogeschool heeft deze handleiding geschreven. Je kan ze downloaden als pdf.

http://www.arteveldehogeschool.be/olo/ict/EDUCAPLAYweb/bestanden/Educaplay-Cursus.pdf

Manier van werken:

Inloggen

Klik meteen op “New Activity” (via My edacplay kan je aan bestaande oefeningen)

Kies je type oefening, taal Dutch , geef titel en beschrijving op, plus de leeftijd.

Klik op Next

Doorloop de stapjes: bijvoorbeeld aanmaken van de opties in het kruiswoordraadsel

“Add word”

Geef je oefening nog wat trefwoorden mee (Labels)

Klik op “Create another” (beetje slecht vertaald)

5 Thinglink

Via de website http://thinglink.com kan je afbeeldingen interactief maken.

Je kan een afbeelding opladen en dan “klik” opties toevoegen. Zo kan je hyperlinks, audio of YouTube filmpjes toevoegen aan een afbeelding.

Hoe?

Registreer op thinglink.com en log in Laad een afbeelding op Klik op de afbeelding waar je hotspots wilt toevoegen Voeg een hyperlink toe (bvb ook de rechtstreekse link naar een YouTube filmpje) Je kan het icoontje nog wijzigen afhankelijk van het type object Bewaar de afbeelding.

6 Creatief met afbeeldingen

Het goed gebruik van afbeeldingen in een les is vooral belangrijk omwille van aanschouwelijkheid.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman10

Aanschouwelijk onderwijs is een didactisch principe waarbij de leraar de gelegenheid geeft om waar te nemen met zoveel mogelijk zintuigen. Eén daarvan kan zijn door het gebruik van afbeeldingen (audio en/of audio-visueel kan ook).

“Waar aanschouwelijk materiaal ingeschakeld kan worden is dat te verkiezen boven veel woorden”

Aandachtspunten bij aanschouwelijk onderwijs:

1. Aanschouwelijke afbeeldingen zijn belangrijk bij het helder aanbrengen van (meer complexe) begrippen

2. Afbeeldingen stimuleren ook het leren waarnemen en kunnen gebruikt worden om aan te zetten tot discussie (een beeld zegt soms meer dan woorden). Gebruik daarom ook beelden in bijvoorbeeld een PowerPoint.

3. Afbeeldingen zijn ook een ideale illustraties voor een leerlingbundel of syllabus.

Leestip: http://www.searchenginepeople.com/blog/why-use-images-in-blog-posts-and-where-to-find-them.html

1. Vinden van afbeeldingen

Belangrijk bij het gebruik van afbeeldingen is dat je steeds de (gevonden) bron respecteert, door te verwijzen naar de website of auteur waar je de bron vond.

Meer informatie over het vrij gebruiken van bronnen (Creative Commons) lees je hier:http://nl.wikipedia.org/wiki/Creative_Commons

Er zijn websites waar je afbeeldingen en illustraties vrij kunt gebruiken. Enkele aanraders om aanschouwelijke afbeeldingen te gebruiken:

Een zeer interessante bijdrage van Klascement: http://klascement.info/help/vrij/

Morguefile: http://morguefile.com/ Een indrukwekkend aanbod aan (semi)professionele foto’s. Je kan ze makkelijk doorzoeken met (Engelstalige) zoekopdrachten.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman11

Gebruik: Onder elke foto staat onder welke licentie de foto verspreid wordt. Vaak hoef je zelfs geen bronvermelding toe te voegen.

Veel handige illustraties en cartoons: http://office.microsoft.com/nl-nl/images/ Tip:Klik bij een gevonden afbeelding door op “Stijl xxxx” rechts van de afbeelding. Zo krijg je alle afbeeldingen van die stijl te zien. Dan kan je eventueel andere afbeeldingen van dezelfde stijlgebruiken (uniformiteit).

2. Nemen van schermafdrukken

Er zijn verschillende manieren om een schermafdruk te nemen (screenshot). Een schermafdruk is handig om zelf deeltjes van je beeldscherm of delen van een foto als afbeelding op te slaan.

Eenvoudig met Knipprogramma, ook om afbeelding creatief aan te vullen:

Bekijk dit filmpje: http://www.screenr.com/kr87

Opdracht: Maak zelf een afbeelding die je aangevuld hebt met een zin, of trefwoorden of iets dergelijks. Om inspiratie op te doen, kijk eens naar volgende blog: http://www.articulate.com/rapid-elearning/

Zorg ervoor dat je de afbeelding opgeslaan hebt op je harde schijf, en plaats ze dan in een nieuwe blogpost in je eigen blog.

7 Extra: filmpjes downloaden van deredactie.be

Filmpjes downloaden van één, deredactie.be etcetera is niet zo eenvoudig. Men beschermt (terecht) de auteursrechten en wil zoveel als mogelijk verwijzen naar de websites zelf. Als het dus enigszins mogelijk is om het filmpje online en rechtstreeks te tonen in de klas, doe dat dan ook.

Er is wel een mogelijkheid om dat filmpje ook offline te krijgen. In elke geval vermeld steeds je bronnen.

Hoe? (bron: http://blog.vapoto.be/vrt-downloader-offline-gehaald/ )

Klik met de rechtermuisknop op de webpagina van het filmpje en kies ‘paginabron bekijken’

CTRL + F en zoek naar data-video-src Kopieer de exacte link die daar vermeld staat. Plak de link in een nieuwe browser venster, en er wordt gevraagd om het videobestand op te

slaan.

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman12

Veel succes!

CBE Antwerpen 9/5/2014 Bram Bruggeman13