Didactische ICT-bekwaamheid van docenten

Johan van Braak, Joke Voogt, Liesbet Verplanken, Maaike Heitink, Petra Fisser, Amber Walraven

Jaarlijkse Kennisnet conferentie“Weten Wat Werkt met ICT in het onderwijs”

4 juni 2014, Den Haag

Didactische ICT-bekwaamheidDidactische ICT-bekwaamheid is de mogelijkheid van docenten om ICT-kennis en –vaardigheden in de praktijk te integreren met bestaande vakinhoudelijke en didactische kennis,

én het vermogen om professioneel te redeneren over deze praktijk

ondersteund door zelfvertrouwen, positieve opvattingen en houdingen.

Centrale onderzoeksvraag

Op welke wijze brengen docenten PO en VO hun eigen ICT-bekwaamheid in beeld?

En sluiten hun redenaties – als onderdeel van didactische ICT-bekwaamheid – hierbij aan?

Methode niet-representatieve steekproef 157 deelnemers uit het primair en voortgezet onderwijs. per deelnemer een vragenlijst video (8-12 min): ICT-praktijk + reflectie volgens vast protocol

Belangrijkste bevindingen1. In welke vakgebieden toont de docent zijn ICT-bekwaamheid?

POtaal en/of lezen: 45%

wereldoriëntatie: 25 %rekenen/ruimtelijk inzicht: 25 %

Handelen met ICT = in hoofdzaak vakgebonden

2. Welke functies van ICT-gebruik laten docenten zien?

PO

werktuig +oefenmiddel +

instructiemiddel +presentatiemiddel +

informatiebron +

communicatiemiddel –evaluatiemiddel –

ondersteuning leerprocessen –simulatie werkelijkheid –

samenwerking –

VO

werktuig +instructiemiddel +informatiebron +

presentatiemiddel –oefenmiddel –

communicatiemiddel –evaluatiemiddel –

ondersteuning leerprocessen –simulatie werkelijkheid –

samenwerking –

3. Hoe ondersteunt ICT bepaalde onderwijseigenschappen?

PO oefenen en memoriseren van leerinhouden + +

aanbieden van een authentieke leeromgeving + –ondersteuning van probleemoplossend leren –

leren van leerstrategieën –ontdekkend leren –

VO vergelijkbaar, wel minder oefenen en memoriseren van leerinhouden

4. Is er een fit tussen ICT-middel, vakinhoud en didactiek? (PO)

PRAKTIJKICT + didactiek + vakinhoud = 34%

ICT + didactiek = 21%ICT + vakinhoud = 41%

REDENATIEICT + didactiek + vakinhoud = 43%

ICT + didactiek = 38%ICT + vakinhoud = 15%

MATCH PRAKTIJK + REDENATIE = 56%

VO = vergelijkbaar

5. Hoe rijk zijn de professionele redenaties van docenten?

Docenten reflecteren over de rol van ICT in functie van drie tot vier van de acht categorieën.

leerling-voortgang

curriculum

doelen

instructie

interactie

leerlingenkosten en

baten

leerprocessen

Relevantie praktijk1. uitgebreide en waardevolle bron aan goede praktijkvoorbeelden

2. uitwerking van relatie tussen ICT, didactiek en vakinhoud

3. belang van redenaties als onderdeel van didactische ICT-bekwaamheid

Aanbevelingen1. verdere ontsluiting praktijkvoorbeelden

2. ontwikkeling van ICT-praktijken waarbij ICT een essentiële en niet enkel een ondersteunende rol speelt voor effectief onderwijs

3. stimulering van ICT-bekwaamheid van leraren: inzetten op fit technologie, vakinhoud en didactiek versterking van professionele redenaties die didactisch handelen

begeleiden

Bewijs getoonde ICT-bekwaamheid = verlengde van vertrouwde

onderwijspraktijk; beperkte opening naar innovatie

ICT = reproductie didactische praktijken

ICT-bekwaamheid = handelen + reflectie !

Het team

Joke Voogt (UvA/ Windesheim)

Johan van Braak (UGent)

Liesbet Verplanken (UGent) Maaike Heitink (UT)

Amber Walraven (ITS) Petra Fisser (SLO)

Didactische ICT-bekwaamheid van docenten

Johan van Braak, Joke Voogt, Liesbet Verplanken, Maaike Heitink, Petra Fisser, Amber Walraven

Jaarlijkse Kennisnet conferentie“Weten wat werkt met ICT in het onderwijs”

4 juni 2014, Den Haag