Gedichten doorheen het Huis

Dicht & Schrijf

colofonDicht & Schrijf | gedichten door het Huis.lkaft 250 gr. binnenwerk 120 gr. opmaak en omslag De wereld van Kina.druk de Folderfabriek Stad Gent oplage 300ex.foto's © common licensesomslagfoto: De Kijkhut, De wereld van Kina: het Huis.

Dicht & Schrijf is een uitgave van De wereld van Kina, maart 2015.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.Verantwoordelijke uitgever: stadssecretaris Paul Teerlinckstadhuis, Botermarkt 1, 9000 Gent.

[ 2 ]

slak 4kwal 6krokodil 8paard 10schepping 12hut 14hart 16tiet 18vogel 20dino 22

Dit bericht is gericht aan kinderen (van 10 tot 110 jaar jong).

Welkom in de wondere wereld van de woorden. Vandaag zullen jullie worden betoverd door poëzie in al zijn vormen. Hiervoor willen wij dat jullie zelf gaan ontdekken, plezier beleven en vooral je creativiteit de vrije loop laten. Dit boekje is ontwikkeld met de bedoelding om je grenzen te verleggen. Je zult zien dat het makkelijker is dan je denkt. Je brein doet al het werk (je hoeft dus zelf niets te doen).

We hopen dat dit boekje jullie inspireert en stoot naar verdere dichterlijke ervaringen.

Dries Vervaeck & Elke Waelkens Toekomstige fossielenHoGent

voorwoord

[ 4 ]

Duizend lichtjaren verglinstert zijn spoor

op de tegels van het tuinpadreist hij in een baan om de aarde

hoogbejaarde astronautop zoutloos dieet, dromend

van een grote stap voorwaartsin de regen.

Gerda de Preterr

Slak

Nog meer slingers? Zoek in het museum nieuwe woorden.

vb: museumkast kastdeur

deurb e l = museumkastd eurbel

.......................................... . . .......... . . ....................... . ....... . ........ . ...

.......... . ..................

......... . ................................ . . . . ....... .................

.......... .............. .......... .................... . .................. . . ......... .....

Nog meer slingers? Zoek in het museum nieuwe woorden.

vb: museumkast kastdeur

deurb e l = museumkastd eurbel

.......................................... . . .......... . . ....................... . ....... . ........ . ...

.......... . ..................

......... . ................................ . . . . ....... .................

.......... .............. .......... .................... . .................. . . ......... .....

Maak een woordslinger door een samengesteld woord te kiezen en van het laatste deel een nieuw samengesteld woord te maken. Hang op het einde alle woorden aan elkaar. Begin je woordslinger met 'slakken'.

[ 6 ]

Kwallen

Frans Kuypers

Kwallen,deze vliegende schotels van de zee,over bleke koraalstranden zwevend,wuivende jungles wier.

Onderwater-parachutisten.Zusters van de champignon.

Slakken zonder huis(De zee is hun huis.)

Door getijdestromen voortgedreven.(De maan is hun motor.)Op het strand liggend voor snot wachtend op de volgendevloed.

Kwallen.Dichters zijn kwallen.

..................................................

..................................

....................

.........................................................................

voortbeweging

...................................

....................woning

.....................................................

............... ....................................

......................................

..

vb: een kwal leeft in de zee zeelever

taal .....................................

........................................................

............................................

..................................

..................

....voeding

...........................................

..................................................

..................................

....................

.........................................................................

voortbeweging

...................................

....................woning

.....................................................

............... ....................................

......................................

..

vb: een kwal leeft in de zee zeelever

taal .....................................

........................................................

............................................

..................................

..................

....voeding

...........................................

Verzin zo veel mogelijk woorden die de kwal beschrijven. Bedenk eerst de functies en de eigenschappen van kwallen en maak van elke beschrijving een nieuw synoniem. Het moeten geen bestaande woorden zijn.

[ 8 ]

Er wonen in Zuid-Afrikawel honderd krokodillen:tien met een hele harde stem,dat zijn de krokogillen.

Zo'n twintig krokostilletjesdie laten zich niet horen;en veertien krokopilletjesmet pijntjes in hun oren

Een stuk of zes die niet goed zien,dat zijn de krokobrillen.En... vijftig met een dikke bips,dat zijn de krokobillen.

Rikkert Zuidenveld

Onder de krokodillen

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

................................................................................................

2

3

4

1

Beschrijf wat je nieuwe krokodil doet.

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

Er zijn nog vele krokodillen bijgekomen. Maak nieuwe namen voor hen in het skelet. Zorg dat het ook rijmt op krokodil(len).

[ 10 ]

Aan de kant van de weg

stond een heel mooi paard

met een zilveren staart.

Een kind spring erop

en sloeg op zijn kop.

En het paard en het paard,

het paard sloeg het kind

met z'n zilveren staart

van in mei tot in maart.

Geert De Kockere

Het paard

Ik heet equus.

Ik heb .......................................Ik heb .......................................Ik heb .......................................Ik heb .......................................

Jij heet .......................................Jij hebt .......................................Jij hebt .......................................Jij hebt .......................................Jij hebt .......................................

De evolutie van het paard is al 60 miljoen jaar bezig. Nu heet het paard equus. Maar wat als we nog eens 60 miljoen jaar verder gaan? Hebben ze dan echt een zilveren staart? Kruip in de huid van de equus (ik) en vertel hoe je nakomeling (jij) eruit zal zien.

[ 12 ]

ScheppingIn den beginne was er niks

toen was er een punten dat is gebarsten, pats

toen kwamen de sterren.

En de planeten, de manener was water, aarde

vuur, lucht, bliksem, donderen toen kwam het leven.

Paddestoelen, kastanjes, narcissenhagedissen, makrelen, tapuiten

luipaarden, monniksapen, mijn vadermijn moeder en toen kwam ik.

Remco Ekkers

Vul aan met je eigen fantasie.

Als een punt een driehoek was geweest dan ...................................................................................

Als wij de schedel van Lucie hadden dan ..........................................................................................

Als we nog op armen en benen liepen dan ......................................................................................

Als de apen baas waren dan .................................................................................................................

Als mijn overovergrootvader er nooit was geweest dan ...............................................................

Als we onder water leefden dan ...........................................................................................................

Lees het gedicht. Stel je eens voor als alles anders was. Wat dan? Als de bomen onder de grond groeiden of de vogels geen vleugels hadden, wat dan?

[ 14 ]

ThuisHet hoeft geen muur te zijnmet ruit en dak.Het mag van houtof rotsof kleiof bladof ijs.

Een boot op het waterja , een wagen op reis.Een hutje mag,een holof een paleis.Een schelp van slak,een nest op tak.In Paramariboof Praagof in Parijs.

Als er maar iemand isdie roept: Kom thuis!

Ik zal het wel verstaan.Elke taal bedoelt hetzelfde huis.

Ted Van Lieshout

De eerste mensen leefden in hutten. In hun hutten hadden ze andere dingen dan ons. Waaraan denk je als je 'thuis' hoort? Vul het schema in. Volg de pijlen en bouw telkens verder op het gevonden woord.

...................................

.....................

thuis

....................

...................................

..................... .....................

....................

...................................

....................

[ 16 ]

Open hart

Annet Bremen

mocht ik slapen, wist ik waardaar waarik dacht dat hij dood wasdaar waardat niet waar wasdaarop lucht, verpakt in veldaar waarop zondag zijn zuchtendaar waariets niet slaapt want iets daar klopt

ik dacht dat lucht stil was

op zijn buik leerde ik:dat je nog leeft als je slaapt, is geen leugen enook al lijkt iemand doodeen hart liegt nooit

Als licht stil is, waarom hoor je jezelf dan ademen. Hoe klinken je organen? Boots ze in letters na en schrijf ze in de juiste tekening.

Bedenk andere geluiden. Schrijf ze op en laat anderen raden wat je bedoelt.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

[ 18 ]

Tieten

Mieke Van Hooft

Ik liep zojuist de douchecel in,een hoop gegil, ach... typisch grieten.

Zag ik daar mijn kleine zusje,heeft die meid twee echte tieten!Ze was ineens mijn zus niet meer.

Ze is natuurlijk wel mijn zus.Maar ze is, wat zal ik zeggen?Mijn zusje is opeens een zús.

Ik wil alleenen ik wil stil.

Op mijn deur klinkt haar geklop.Maar ik zwijg,

te overrompelddoor die tieten in mijn kop.

Merk jij ook veranderingen op aan jouw lichaam? Ken je jezelf al wat? Kies zelf waar je je naam schrijft en schrijf bij elke letter een persoonlijke karaktereigenschap of lichaamsverandering.

[ 20 ]

Merel 2

Johanna Kruit

Mijn eerste vogel was een merel

Ik noemde alle vogels zo

tot ik leerde hoe ze heetten:

lijster, vink, spreeuw of mees

maar de merel bleef.

Overal vliegt hij me na

en waar ik ben of ga zingt

hij zijn lied, melancholiek

of licht, vanaf het dak of

dwars door mijn gedicht.

Maar nooit zal ik de tijd vergeten

Dat alle vogels merel heetten.

Een haiku is opgebouwd volgens vaste regels. De eerste regel telt 5 lettergrepen, de tweede 7 lettergrepen en de derde opnieuw 5 lettergrepen.

............................

............................

............................

.........................................

.........................................

.........................................

.........................................

.........................................

.........................................

.........................................

5 ....................................................................................7 ....................................................................................5 ....................................................................................

Ga op zoek naar jouw vogel in zijn natuurlijke habitat. In het midden schrijf je de naam van jouw vogel en daaronder alles wat ermee te maken heeft. Dit helpt je om een haiku te schrijven.

[ 22 ]

Wat je moet weten van de dinosaurus

De dinosaurus had geen hoeden ook geen regenjas.

De dinosaurus wist niet goedwat voor beest hij was.

De dinosaurus at geen dropen dronk geen bier of wijn.

De dinosaurus had geen kop, maar die was wel wat klein.

De dinosaurus had soms jeuk,dan was hij niet zo blij:

een ander krabben vond hij leuk,zichzelf kon hij niet bij.

De dinosaurus danste vaakof neuriede een lied.

De dinosaurus had geen spraak, dus liegen kon hij niet.

De dinosaurus had een kind,dat was nog in de groei.

De dinosaurus liet een wind.Toen dacht hij dat het woei.

Willem Wilmink

........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ...........................................................................................

Dit gedicht heeft een duidelijk rijmschema wat het mooi laat klinken. Maak nu zelf een vers waarbij de eerste letter van elk woord hetzelfde is. Zo kan je een gedicht ook mooi laten klinken.

Voorbeeld:De dinosaurus droeg de dolle duiven doorheen de dag door de drassige drinkplaats.

Maak ook zo'n vers over een dier in deze zaal.Je kiest zelf je dier.

[ 24 ]

1 Boeken

Adam, F. (2011). Als de bomen straks gaan rijden. Wielsbeke: De Eenhoorn.

Adam, F., Decancq, P., Daldini, R., Hendrickx, T. & Vereetbrugghen, M., (2003). Meer met po-ezie in de klas. Muzische werkvormen bij ‘mijn mond eet graag spinazie maar ik niet’ van Adam Frank. Neerpelt. Alamire.

Baseler, M. (2008). Schrijf! Alles over het schrijven van gedichten en verhalen. Antwerpen: The House of Books.

Bloem, J.C. (1968). Verzamelde gedichten. Amsterdam: Athenaeum-Polak & Van Gennep.

Cox, R, Keersmaekers, F., Verhegge, E. & Van Vlierden, C. (2012). Vorming Poëzie in de basis-school: er schuilt poëzie in elke maand. Antwerpen: Leesweb vzw.

Den Boon, T., Geeraerts, D. & van der Sijs, N. (2005). van Dale: Groot woordenboek van de Ne-derlandse taal. Utrecht: Van Dale Lexicografie.

Ebber, D. (2010). De poëziegids: inspiratiebronnen voor poëzielessen. Groningen: Zalsman.

Eggels, P. (2014) Spelen met gedichten Deel 2: Gedichten voor kinderen van 10 – 14 jaar met vra-gen en opdrachten. Katwijk: Panta Rhei.

Ganeri, A. (2014). Ik schrijf … Gedichten. Etten-Leur: Ars Scribendi.

Gerlach, E.(2008). Het punt met mij is dat ik alles kan. Amsterdam: Querido.

Heimeriks, N., Van Toorn, W.(1990). De hele Bibelebontse berg. De geschiedenis van het kinder-

Bibliografie

[ 25 ]

boek in Nederland en Vlaanderen van de middeleeuwen tot heden. Amsterdam: Querido.

Pollefliet, L.(2011, vierde druk) Schrijven van verslag tot eindwerk. Do’s & Don’ts. Uitgeverij Aca-demia Press, Gent, 2011, p. 267.

Pollet, F. (2003). Ik vind je hiëroglief. Waasmunster: Abimo.

Querido’s poëziespektakel 1, Gepresenteerd door Van Lieshout, T.(2008). Kwam dat zien! Kwam dat zien! Amsterdam: Querido.

Querido’s poëziespektakel 2, Gepresenteerd door Van Lieshout, T.(2009). Ik wil een naam van chocola. Amsterdam: Querido.

Querido’s poëziespektakel 3, Gepresenteerd door Van Lieshout, T.(2010). Wie heeft hier met verf lopen smijten? Amsterdam: Querido.

Querido’s poëziespektakel 4, Gepresenteerd door Van Lieshout, T.(2011). Vijf Draken Versla-gen. Amsterdam: Querido.

Querido’s poëziespektakel 5, Gepresenteerd door Van Lieshout, T.(2012). Er zit een feest in mij! Amsterdam: Querido.

Snoeks, M. (Red.). (2004). Straks wordt Beertje nat. Mechelen: Bakermat.

Van Coillie, J. (1990). Poëzie graag! Werken met gedichten in de kleuterklas en de basisschool. Averbode: Altiora Averbode.

Van Coillie, J. (2005). Poëzie ontdekken: gedichten in de klas. Averbode: Altiora Averbode.

Van Coillie, J. (2007, herziene editie). Leesbeesten en boekenfeesten: Hoe werken (met) kinder- en jeugdboeken? Leuven: Davidsfonds.

Van Coillie, J.(2009). Voel je wat ik voel? De 150 mooiste gedichten over gevoelens voor kinderen. Leuven: Davidsfonds.

[ 26 ]

Van Coillie, J.(2011). Wat je ziet, zit in je hoofd, Leuven: Davidsfonds.

Van De Vendel, E. & Cneut, C. (2009). Fluit zoals je bent, Wielsbeke: De Eenhoorn.

Van De Vendel, E. & De Goede, F.(2009). Opa laat zijn tenen zien, Amsterdam: Querido.

Van Hooft, M. (2006). Ik ben op jou, Tielt: Lannoo.

Van Lieshout, T.(2003). Jij bent mijn mooiste landschap & 300 andere gedichten en tekeningen. Amsterdam: Leopold.

Van Lieshout, T.(2011). Driedelig Paard, Amsterdam: Leopold.

Van Lieshout, T.(2012). Wij zijn bijzonder: Misschien zijn wij een wonder, Amsterdam: Leopold.

Van Lieshout, T.(2014). Het rijmt, Amsterdam: Leopold.

Vander Heyden, G. (2013). Kleine Stemmen. Hasselt, Amsterdam, New York: Clavis.

Wouters, J. (2012). Regen van limonade: Leuke liedjes en pittige gedichten. Sint-Niklaas: Abimo.

2 Artikels

Stevens, M. (2004/2005). Kinderen talen zich te pletter – een handleiding. School- en klasprak-tijk, nr. 186, pp. 33-43.

Van Gorp, K. & Colpin, M. (2001/2002). Samen rond een grote kist op de schoolzolder: Taak-gericht werken aan taalvaardigheid. School- en klaspraktijk, nr. 173, pp. 2 – 7.

[ 27 ]

3 Internet

De Kockere, G. (2014). In Wikipedia. Geraadpleegd op 28 november 2014 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Geert_De_Kockere

Gedicht. (2014). In Wikipedia. Geraadpleegd op 20 november 2014 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Gedicht

Groothuis, D. (2013). Diet Groothuis. Geraadpleegd op 15 november 2014 via http://www.dietgroothuis.nl/werk/boeken/

Hoenink, D. J. (2014). Recensie:Spelen met gedichten: Deel 2 [online]. Geraadpleegd op 10 no-vember 2013 via http://zoeken.bibliotheek.be/detail/Pierre-Eggels/Spelen-met-gedichten-deel-2/Boek/?itemid=|library/marc/vlacc|9187736

Jansen, T. (2014), Recensie: Gedichten [online]. Geraadpleegd op 7 november 2014 via http://zoeken.waregem.bibliotheek.be/detail/Anita-Ganeri/Gedichten/Boek/?itemid=|library/marc/vlacc|9125850

Janus, M. (1999). Mick’s Rijmwoordenboek. Geraadpleegd op 10 oktober 2014 via http://www.rijmwoordenboek.nl

Jongsma, J. (z.j.) Mijn kijk op poëzie. Geraadpleegd op 20 november 2014 via http://www.jani-nejongsma.nl/poezie-uitgelicht

Kakebeeke, H. (2009), Recensie: Schrijf!: alles over het schrijven van gedichten en verhalen [online]. Geraadpleegd op 9 november 2014 via http://zoeken.bibliotheek.be/detail/Marja-Baseler/Schrijf!-alles-over-het-schrijven-van/Boek/?itemid=|library/marc/vlacc|7011221

Poëzie Leestafel. (2014). Poëzie Leestafel. Geraadpleegd op 20 november 2014 via http://www.poezie-leestafel.info/

[ 28 ]

Poëzie. (2011). In Wikipedia. Geraadpleegd op 15 november 2014 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Poëzie

Poëzietuin. (z.j.) Wat is poëzie?. Geraadpleegd op 15 november 2014 via http://www.poeziet-uin.be/informatie/lexicon/26-wat-is-poezie?start=1

Rotsaert, K. (2013), Recensie: Regen van limonade: leuke liedjes en pittige gedichten [online]. Ge-raadpleegd op 7 november 2014 via http://zoeken.bibliotheek.be/detail/Jan-Wouters-1961/Regen-van-limonade-leuke-liedjes-en-pittige/Boek/?itemid=|library/marc/vlacc|8403080

Van de Vendel, E. (2013). In Wikipedia. Geraadpleegd op 28 november 2014 via http://nl.wikipedia.org/wiki/Edward_van_de_Vendel

Van Der Crabben, J. (2009). Ancient history Encyclopedia. Geraadpleegd op 16 november 2014 via http://www.ancient.eu

Vlaamse Overheid. (2013). Jeugd en poëzie vzw. Geraadpleegd op 15 november 2014 via http://www.jeugdenpoëzie.be

Wille, R. (z.j.). Riet Wille. Auteur van kinderboeken. Geraadpleegd op 28 november 2014 via http://rietwille.be/