vakblad voor tandartsenDentz

JAARGANG 6 - 2014 - NUMMER

Zo vader, zo dochter ‘Ik wil net zo goed worden als mijn vader’

4 EEN WONING KOPEN VOOR JE STUDERENDE KIND?

BESLISSEN ZONDERTOMTOM

HENK DE JONG: ‘HERVATTING EXPERIMENT VRIJE TARIEVEN VERDIENT OVERWEGING’

ROL VOOR ORTHODONTIST EN TANDARTS BIJ VOLKSZIEKTE OSAS

Het snelste digitale dossier

X-Ray software

Thomas Monitor SystemsAmstel 3121017 AP Amsterdam

De meest gebruiksvriendelijke beeldbewerkingssoftware voor

tandheelkundige klinieken

info@thomsystems.com020 - 672 2610www.visiquick.nl

VOORWOORD

Ivo voor den Dag, bladmanager

3Dentz

ColofonDentz, waarin opgenomen ‘tANTwoord, ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) Redactieadvies raad Sjoerd Algera (tandarts), Ronald Bos (Ivoren Kruis), Reinier Hoogeveen (OVAP), Ed Kolsteeg (secretaris VGT), Han Verhoeven (NVIJ) Aan dit nummer werkten mee Winnie Boegborn, Arnoud Jungheim, Wilfred Kniese, Liza Leijenhorst, Cor van Loveren, Reina de Raat, Dagmar Else Slot, Jan Willem Vaartjes, Frank van Wijck. Redactie Dentz APPR B.V., Postbus 5135, 1410AC Naarden, 035-6942878, dentz@appr.nl, www.appr.nl Advertenties Herman Wessels, 035-6942878, herman@appr.nl Vormgeving Merit op de Dijk (art direction), Marlies Mulder Bladmanager Ivo voor den Dag, ivo@appr.nl Druk Ten Brink, Meppel. De redactionele inhoud van Dentz verwoordt niet noodzakelijk de standpunten van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt de ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. De inhoud van ’tANTwoord valt onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de ANT. Copyright niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestem-ming van de uitgever. ©2014 APPR bv. ISSN 1877-3753

Hoe ziet de dag van een tandarts er over tien jaar uit? Met de huidige beleidsplannen, proef-ballonnen vanuit de sector zelf, maar ook daarbuiten is dat moeilijk te voorspellen. Toch zijn veel tandartsen nog altijd blij en trots als hun kind op een dag thuiskomt met de mede-deling: ‘Ik word tandarts.’Ingeborg, de dochter van tandarts Cees Baaij uit Zwolle gaat volgend jaar tandheelkunde studeren in Groningen. Hij heeft ervoor ge-kozen om haar te vertellen over alle facetten van het vak. Niet alleen over de dankbare pa-tiënten en mooie casussen. Bovendien heef hij haar mee te laten lopen in de praktijk, en ook een kijkje te laten nemen in de praktijk van collega’s. Op die manier heeft zij een gebalan-ceerd beeld gekregen. Ingeborg is nog steeds heel enthousiast en kan niet wachten om te beginnen aan haar studie. Na haar studie wil ze – eventueel met haar broertje – de praktijk van haar vader overne-men. Hoe die praktijk er dan uit zal zien weet

niemand. Maar het belangrijkste is dat zij met de juiste informatie en op basis van een bijna aangeboren liefde voor het vak voor haar toe-komst heeft gekozen. Toen ik ging studeren wist ik niet dat ik blad-manager van een vakblad voor tandartsen zou worden. Toch ben ik blij dat het op mijn pad is gekomen, in drie jaar heb ik veel geleerd over de tandartssector, de politiek die erbij komt kijken en niet in de laatste plaats de dynamiek van jullie vak. Toen de vorige Dentz naar de drukker ging, wist ik ook niet dat het mijn voorlaatste zou zijn. Vanaf 1 augustus heb ik een nieuw uitdaging.Vanaf deze plek wil ik u bedanken voor uw goede adviezen, uw positieve bijdrages, uw kritieken en natuurlijk voor het lezen van Dentz. Een bezoek aan de tandarts zal niet meer hetzelfde zijn; het vertrouwen in de goede in-tenties en het vakmanschap is enorm gestegen. Ik hoop dat de sector dit bij dalle consumenten en patiënten zal bereiken.

Toekomst

INHOUD

22 Henk de Jong: ‘Hervatting experiment vrije tarieven verdient serieuze overweging’

3018 Hayé Remmelink: Rol voor orthodontist en tandarts bij volksziekte Osas

Beslissen zonder TomTom

Column Wilfred Kniese . . . . . . . . . . . . . . . 49

Gebruikelijk loon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Klacht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Energie voor Praktijken . . . . . . . . . . . . . . . 55

Buitenlandstage met Van Nouhuysbeurs . . 56

Vraag & Aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

ANT Opleidingen Agenda . . . . . . . . . . . . . 61

ANT Servicepagina . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

En verder...

Column Jan Willem Vaartjes . . . . . . . . . . . . 7

Nieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Productnieuws . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

StuDentz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Erfgoed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Zo vader, zo dochter: ‘Ik wil net zo goed worden als mijn vader’

Een woning kopen voor je studerende kind?

42

34

36

Praktijk van . . .

’tANTwoord

Referenties: 1. Du MQ et al. Am J Dent 2008; 21(4): 210−214. 2. Pradeep AR et al. J Periodontol 2010; 81(8): 1167−1113. 3. Salian S et al. J Clin Dent 2010; 21(3): 82–87. 4. Tai BJ et al. J Clin Periodontol 2006; 33: 86–91. 5. Devi MA et al. Int J Clin Dent Sci 2001; 2: 46–49. 6. GSK data on fi le (study 23690684). Prepared June 2013.

Wij werken voortdurend aan de verdere ontwikkeling van ons specialistisch assortiment om aan de verschillende behoeften van mensen met gevoelige tanden te kunnen voldoen. Daarom hebben wij Sensodyne® Complete Protection ontwikkeld.

Complete verzorging voor patiënten met gevoelige tanden*1–6

* Bij 2 maal daags poetsen

nieuw

CH

SE

NO

/002

3/13

SCHOONGEVOELIGHEID GLAZUUR TANDVLEES FRIS TANDPLAK WHITENING

1 COMPLETE

7 VOORDELEN

TANDPASTA VOOR GEVOELIGE TANDEN

SPECIAAL ONTWIKKELD MET

1014_12_SD_Andromeda_Anz_210x297_NL.indd 1 11.04.14 09:37

7Dentz

COLUMN Jan Willem Vaartjes, voorzitter ANT

Ooit werd de NZa gezien als een correcte en saaie club ambtenaren. Het zal u niet ontgaan zijn dat van dat beeld inmiddels weinig over is. De reputatie van de Nederlandse Zorgau-toriteit heeft zelfs behoorlijke schade opgelo-pen. In de eerste plaats heeft de ANT duidelijk aangetoond dat de marktscans ondeugdelijk waren. Die boodschap hebben we helder en overtuigend via de media overgebracht. Daar-naast bleek er bij de NZa intern van alles aan de hand te zijn. Het leidde zelfs tot het aftreden van het bestuur. Vooralsnog blijven de talloze krassen en deuken in de lak zonder gevolgen. In feite is de macht van de NZa onverminderd groot. Als de zorgwaakhond de tandartsen aan wil pakken, is er niemand in de politiek die dat zal tegenhouden. Er is immers geen alter-natief. Bovendien heeft Den Haag de NZa niet voor niks opgericht. Iemand moet immers de rotklusjes opknappen.De komende periode zal duidelijk worden of de NZa de ramkoers van de afgelopen jaren, waarbij alles zo negatief mogelijk werd uitge-legd, blijft volgen. In de persberichten ging de NZa er soms met gestrekt been in, iets dat zeker heeft bijgedragen aan imagoschade van onze beroepsgroep. Zulke schade is niet zo-maar weg te poetsen. Dat ondervindt de NZa nu zelf.

Pas op de plaatsMisschien is het voor de NZa lastig om de koers te wijzigen. Ze hebben zich immers in-gegraven in bepaalde posities en aannames. Vorig jaar gaven wij al aan dat het kostenon-derzoek geen rekening houdt met de diversiteit van de praktijken. Het onderzoek richt zich bijvoorbeeld alleen op de praktijkwinst zonder te corrigeren voor het aantal zorgverleners (onder andere zzp’ers) dat in deze praktijk werkt. Dit levert uitkomsten op die niet ge-

schikt zijn om het tarief voor een behandeling mee te onderbouwen. Als zelfs de zorgverze-keraars zich zorgen maken over de uitkomsten dan is het tijd voor een pas op de plaats. Ondanks alles heb ik de stille hoop dat de recente gebeurtenissen een cultuurverandering teweeg zullen brengen. Dat er een sfeer ontstaat waarin ruimte is voor meer redelijkheid en overleg. Dat de communicatie minder hard wordt en de inhoud weer leidend. Ik kan me niet voorstellen dat de NZa op de oude voet verder wil en weer lijnrecht tegenover de tandartsen komt te staan. Wederom jaren van onenigheid, tegenonderzoeken en negativiteit. Een verdere escalatie van de discussie rond de betrouwbaarheid van de NZa lijkt me voor niemand wenselijk.

Spannend najaarHopelijk volgt de NZa de werkwijze van het Zorginstituut (voorheen CvZ). Die organisatie praat met belanghebbende partijen en maakt in goed overleg redelijke afspraken. Ik mocht er zelf een paar keer langskomen om te praten over de overkappingsprothese. Ze hadden er geen enkele moeite mee om aan de hand van argumenten hun mening bij te stellen. Het Zorginstituut heeft overigens wel een bezui-niging doorgevoerd, maar die is op een rede-lijke manier tot stand gekomen. Kortom, je hoeft beroepsgroepen niet het mes op de keel te zetten om tot afspraken te komen. Het wordt een spannend najaar voor de mond-zorg. De onrust die de beroepsgroep sinds 2012 in zijn greep heeft, nadert zijn hoogtepunt. Ik heb vertrouwen in een goede afloop. ■

Nieuwe ronde, nieuwe kansen?

NIEUWS

8 Dentz

Doet u ook mee met de landelijke Themamaand Incidenten melden?In september 2014 organiseert het Portaal voor Patiëntveiligheid/CMR, hét landelijke meldpunt voor inciden-ten, een nationale Themamaand voor de tandartsenzorg. Verschillende ver-enigingen, waaronder de

ANT werken mee aan deze thema-week. Het ministerie van VWS steunt deze themaweek.Elke week in september staat een bepaald incident centraal. Deze wordt op maandag verspreid via email en is beschikbaar op de website. Hierbij wordt aan u gevraagd of u dit incident herkent en hoe u dit heeft of zou kun-nen voorkomen.

Daarnaast kunt u, als u een incident binnen uw praktijk mee maakt, deze registreren op het meldformulier. Dit formulier is specifiek voor de tandart-senpraktijk aangepast. De meldingen zullen door medewerkers van het Portaal voor Patiëntveiligheid en ex-perts uit de praktijk anoniem gescreend worden. Interessante casuïstiek, waar zorgverleners van kunnen leren, zal worden uitgewerkt en voorzien van verbetersuggesties verspreid worden.Zelfs ogenschijnlijk kleine incidenten, bijvoorbeeld onvolledige overdracht, kunnen grote gevolgen hebben. Ook door kleine dingen te melden kunnen zorgverleners van elkaar leren. Informatie: www.vim-digitaal.nl

NEN: ‘Onduidelijkheid over HKZ-certificatie’

Afgelopen tijd is NEN-HKZ geconfronteerd met tandprothe-tische praktijken die het HKZ-logo op hun website vermeld-den zonder dat zij HKZ-gecertificeerd waren. In een aantal gevallen bleek dat de betrokken organisaties in de veronder-stelling waren dat zij wel het HKZ-certificaat hadden. Een

vervelende situatie omdat de praktijk tijd en geld geïnvesteerd had in het behalen van het HKZ-Keurmerk en dit vervolgens niet bleek te hebben. Uit navraag blijkt dat er onduidelijkheid is over HKZ-certificatie en het HKZ-keurmerk. Informatie: www.nen.nl

Congres Diagnostiek in de praktijkPatiënten met een chronische ziekte, een knobbelfractuur, periapicale radi-olucenties, kaakgewrichtsklachten, beginnende cariëslaesies,  psychische problemen of een ongezond parodon-tium. De tandarts en de mondhygiënist komt ze dagelijks tegen in de praktijk.Tijdens het congres ‘Diagnostiek in de praktijk’, dat op 31 oktober in de Amsterdam Rai georganiseerd wordt, leggen acht sprekers in acht lezingen van veertig minuten uit wanneer bij de behandeling extra oplettendheid is geboden. Zij vertellen wanneer een

behandeling wel ingezet moet worden en wanneer (nog) niet. Is de parodon-tale status van de patiënt ineens veel slechter? Is beginnende cariës vroeg-tijdig te herkennen en kan de tandarts/mondhygiënist de patiënt aanzetten tot gedragsverandering? Is een gebar-sten element nog te redden en voldoet een 2D-röntgenopname, of is een 3D-opname noodzakelijk? Moet een een endo direct worden uitgevoerd of is rustig afwachten beter? Is de  pa-tiënt  gezond en hoe is zijn of haar psychische gemoedstoestand?De spre-

kers hebben een goed gestructureerde congresdag samengesteld. Diverse diagnostische vraagstukken, waarmee de  tandarts/mondhygië-nist  dagelijks te maken krijgt, wor-den  tijdens het congres besproken. Zowel de theoretische achtergronden als heel praktijkgerichte  informatie zullen uitgebreid aan de orde komen. Informatie: www.diagnostiek.org

9Dentz

Na het succes in 2012 organiseert Implant College, voor de tweede keer op rij, het congres “Tot op

het bot”. Deze keer is er gekozen voor de sfeervolle locatie Burgers Zoo in Arnhem. Het congres

wordt geheel gewijd aan de verschillende augmentatietechnieken die anno 2014 worden toegepast.

Doelstelling van dit congres is de mogelijkheden en onmogelijkheden van botregeneratie vanuit

alle denkbare invalshoeken te belichten en de kennis met zoveel mogelijk kaakchirurgen,

implantologen en tandartsen te delen. De deelnemer aan dit interactieve congres moet een zodanig

inzicht krijgen, dat het eenvoudiger wordt een verantwoorde keuze bij behandelingen te maken.

De sprekers zijn o.a.: Dr. S.A. Zijderveld kaakchirurg St. Antonius Ziekenhuis, Utrecht Prof. dr. G.M. Raghoebar hoogleraar implantologie en prothetische tandheelkunde UMC, Groningen Prof. dr. G.J. Meijer hoogleraar orale implantologie UMC St. Radboud, Nijmegen Drs. L.J. Poort kaakchirurg-onderzoeker Academisch Ziekenhuis, Maastricht

Moderator: Drs. H.J.Y. van Drie tandarts, vice-voorzitter NMT

Voor meer informatie kunt u de website implantcollege.eu in de gaten houden:

> VRIJDAG 26 SEPTEMBER 2014

> SAFARI MEETING CENTRE, BURGERS ZOO

> ARNHEM

Congres

26 september: congres Tot op het bot 2014Botaugmentatie is momenteel één van de belangrijkste onderwerpen binnen de tandheelkundige implantologie. De reconstructie van botdefecten, zoals het opbouwen van de alveole met autogene-, allogene- of alloplastische bottransplantaties, heeft de afgelopen 25 jaar een grote vlucht genomen. Door voortschrijdende wetenschap en een beter begrip van de biologische processen bij bothe-ling, -regeneratie en –remodellering, is de kans op een behandeling met implantaten, voor patiënten sterk toe-genomen.Voor de augmentatie van botvolume zijn in de loop der jaren verschillende technieken grondig getest en beschik-

baar gekomen. Maar welke techniek, met welk product, is geschikt voor welke patiënt?Op 26 september van dit jaar wordt voor de tweede maal het congres “Tot op het bot” georganiseerd door Implant College (onderdeel van BioComp) en Implacademy (onder-deel van Implacom). Deze keer in Burgers’ Zoo te Arnhem. Op dit congres geven gerenommeerde specialisten hun visie op botaugmentatie en vertellen zij over hun ervaringen. De tips en tricks, toepasbaar in de eigen praktijk, worden on-derbouwd met wetenschappelijke onderzoeken.Informatie en aanmelden: www.implantcollege.eu of www.implacademy.nl.

vakblad voor tandartsenDentz

nl.surveymonkey.com/s/dentz

Doe het lezersonderzoek

NIEUWS

10 Dentz

AdverteerdersindexACTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17Algold . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Arseus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64Bureau Kalker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Cleandeal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Coltene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46Dental Pharma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28GC Benelux Office . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11, 48GlaxoSmithKline . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6, 25Goedegebuure Slaaptechniek . . . . . . . . . . . . . . . . . 14ICX Implants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58Johnson & Johnson Consumer . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Medieq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Miele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Minilu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

NVOI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

NVT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Score . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44, 58

Septodont . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Sibbing & Wateler c .s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Tandartspraktijk H .J . van Mill . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Thomas Monitor Systems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Vertimart Consultants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

W&H Benelux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Zeelte Dental Equipment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

BioComp Rally 2014 groot succesOp 14 juni werd voor de derde keer de BioComp Rally voor oude en bijzondere auto’s verreden. Decor was deze keer Nederlands- en Belgisch Limburg. Start- en eindpunt was de idyllische locatie van Kasteel Heysterum in Linne. Het weer was zeer gunstig voor een toerrit, licht bewolkt op de dag en zonnig bij de barbecue. De 36 equipes zijn met veel enthousiasme en een goede voor-bereiding aan de start gekomen. De verrassend mooie

route, uitgezet door Jan Timmers en Jos Heltzel (zeer ervaren rallyrijders), bood voor zowel de tour- als de sportklasse, vele uitdagingen. Ook onverharde wegen werden niet gemeden. Tijdens de lunch in Tongeren werden ervaringen gedeeld. Wie had welke post gemist en hoe ging het kaartlezen waren enkele veelbesproken onderwerpen.Informatie: www.biocomp.eu

Foto: Emoifotography

GC EUROPE N.V. - Head Offi ce - Tel. +32.16.74.10.00info@gceurope.com - http://www.gceurope.com

GC BENELUX B.V. - Tel. +31.30.630.85.00info@benelux.gceurope.com - http://benelux.gceurope.com

G-ænial Universal Flo.Een hooggevuld röntgen-

opaak fl owable composiet.

Uitmuntend te appliceren in lastig bereikbare caviteiten,

vooral bij approximale restauraties, tandhalzen en kegelvormige

defecten.

G-ænial Universal Flo vloeit uitstekend maar zakt niet uit. Het blijft op zijn plek

en is direct vormstabiel.

G-ænial G-ænial Universal Flo van GC. De fl owable voor uw approximale restauraties.

maar zakt niet uit. Het blijft op zijn plek en is direct vormstabiel.

Competentie in fl owables

AD_UniFlo_90x267_4c_NL_02.indd 1 01.07.11 10:32

LOGO ‘NEDERLANDSE VERENIGING VOOR ORALE IMPLANTOLOGIE (NVOI)’ adapted for Marcelis Dékavé

••• Pantone 322C, 717C en 447C

• Grayscale o.b.v. Pantone 447C (en percentages daarvan)

©2012 JanWillemVis@ArtDirected.nl voor Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie (NVOI), Avenhorn

LOGO ‘NEDERLANDSE VERENIGING VOOR ORALE IMPLANTOLOGIE (NVOI)’ adapted for Marcelis Dékavé

••• Pantone 322C, 717C en 447C

• Grayscale o.b.v. Pantone 447C (en percentages daarvan)

©2012 JanWillemVis@ArtDirected.nl voor Nederlandse Vereniging voor Orale Implantologie (NVOI), Avenhorn

•••• CMYK 92x275 PAOI De Verdieping 2014 C0 OUTLINED Dentz #4 (obv def opmaak Dentz Integraal)

© 2014 JanWillemVis@ArtDirected.nl voor NSOI / NVOI, Avenhorn

Dentz4.PAOI2014.DeVerdieping_C0def.indd 1 7/18/14 12:28:02 PM

De eerste therapeutische mondspoeling van

* In labotests, na 6 spoelbeurten ** Sharma D. et al., A novel potassium oxalate-containing tooth-desensitising mouthrinse: A comparative in vitro study, Journal of dentistry 41S4 (2013) S18–S27 Dit product is een medisch hulpmiddel.

Vult al na 6 spoelbeurten 92% van de blootliggende dentinekanaaltjes op en biedt een langdurige bescherming tegen tandgevoeligheid.*

NIEUWVanaf maart bij DA, Dio, de apotheek en

tandartsplein.nl

Voor gevoelige tanden

Gepatenteerde behandeling met Kristaltechnologie:u Vult meer blootliggende dentinekanaaltjes op dan andere

mondspoelingen voor gevoelige tanden.*u Oxalaat vormt in combinatie met het speeksel kristallen.u De kristallen zetten zich af op het tandbeen en diep in de kern

van de blootliggende dentinekanaaltjes en vormen een fysisch beschermschild.

u Effectieve verlichting van de pijn, al na slechts enkele dagen – klinisch bewezen.**

Meer over de werkwijze van LISTERINE® PROFESSIONAL Sensitivity Therapy in de video

www.listerineprofessional.nl

u

Full launch ad_STANDBY_QR HCP_vanaf 15 maart.indd 1 14-03-14 15:53

PRODUCT

13Dentz

GCP Dental stelt communicatiepakketten ter beschikkingGCP Dental, bekend van Glass Car-bomer, heeft communicatiepakketten gemaakt d ie tandartsen kunnen ge-bruiken in hun communicatie naar patiënten. ‘De pakketten nemen een

voorlichtende taak over van de tand-arts. Het pakket bestaat uit een poster die verwijst naar de voorlichtingsfol-der die in de tandartspraktijk opvalt, een folderbakje van bioplastic (uit

restafval van mais) en een link op de site van de tandarts zelf naar een speciaal voor patiënten ontwikkelde voorlichtingswebsite. Informatie: www.gcp-dental.com

Barco breidt zijn familie beeldschermen voor tandartsen verder uit met de Eonis 24 inch

Meer dan twintig jaar lang al, vertrouwen radiologen, chirurgen en specialisten wereldwijd op medische beeld-schermen van Barco om accurate diagnoses te stellen. Sinds 2013 bundelt Barco zijn ervaring in een reeks displays voor tandartsen: de Eonis-familie. De Eonis-beeldschermen geven alle grijswaarden scherp weer, met een hoge contrastwaarde, zodat u digitale rönt-gen, 3D CT-scans snel afleest, tot in de kleinste details. Zelfs in scherp verlichte tandartsenpraktijken. Om een consistente beeldkwaliteit te garanderen, is elke Eonis uitgerust met een unieke sensor die de helderheid

automatisch aanpast als het scherm wordt aangezet. Eonis wordt standaard geleverd met Barco’s QAWeb, het online platform voor automatische kalibratie en kwaliteitsgaran-tie. Zo kunt u altijd en overal op dezelfde uitstekende beeldkwaliteit rekenen. Omdat hygiëne cruciaal is in een tandartspraktijk, zorgde Barco voor een afgedicht ontwerp met een passend be-schermend glas. De Eonis-glasplaat is kras-, water- en stofbestendig. U kunt het volledige scherm veilig schoon-maken en desinfecteren (met tot 70 procent alcohol). Informatie: www.bnc-distribution.nl

Activa Bio-Active-Restorative

Activa Bio-Active-Restorative combi-neert volgens de producent de esthe-tiek, sterkte en veerkracht van com-posiet met bioactieve eigenschappen en fluorideafgifte, superieur aan gla-sionomeren. Het zijn de eerste tandheelkundige restauratieve materialen met een bio-actieve kunstharsmatrix, een schok-absorberend kunstharscomponent en bioactief glas-vulmateriaal die de fy-sieke en chemische eigenschappen van natuurlijke tanden nabootsen. Dit

alles levert langetermijnvoordelen voor uw patiënten op.Activa is volgens de leverancier een slim materiaal en esthetisch en duur-zaam. De bioactieve eigenschappen van Activa houden zichzelf in stand en blijven werken nadat uw patiënt de praktijk verlaat. Dit gaat oneindig door, zodat patiënten een leven lang profiteren van de voordelen van elke behandeling Geïndiceerd voor klasse I, II, III en IV-restauraties. Een combinatie van fysieke en chemi-

sche eigenschappen zorgt voor bioac-tiviteit, hardheid, veerkracht, duur-zaamheid en marginale integriteit.• Gepatenteerde bioactieve kunsthars• Gepatenteerde met rubber verrijkte

kunsthars• Bioactief glasionomeerBeschikbaar in makkelijk te gebruiken automixspuiten – niet mixen, geen capsules, geen poreusheid, geen ver-spilling.

Informatie: www.hofmeester.nl

Algold dental Tel.: 0341 423385Overveld 7 B info@algold.nl3848 BT Harderwijk www.algold.nl

• Unieke gepatenteerde ultra microvezel borstels• Verwijdert plaque en verkleuring veroorzaakt

door bijvoorbeeld wijn, koffie, thee en roken• Maakt tanden intens schoon en witter• Eenvoudig in gebruik, direct resultaat • Zonder schuurmiddelen of chemicaliën • Volkomen veilig voor glazuur en gingiva

Lach! Witte tanden! Mooi!

HAPPY SMILE TAND WHITENING BRUSHES

Goedegebuure tandtechniek Kijk op onze website www.goedegebuure.nl of bel Paul Goedegebuure: 0318-632908

Expert in gebitsslijtage

vakblad voor tandartsenDentz

nl.surveymonkey.com/s/dentz

Doe het lezersonderzoek

PRODUCT

15Dentz

Henry Schein Dental breidt assortiment uit

De nieuwe Sirona Intego behandeleenheid is nu verkrijg-baar bij Henry Schein Dental. De nieuwe behandeleenheid is er in twee versies: Intego en Intego pro. Elk model kan worden geleverd met han-gende slangen (TS) of als zweepunit (CS) in een uitge-breide range van kleuren. Intego pro biedt uitgebreide

functionaliteiten. Bepaalde functies zoals de vierweg-voetschakelaar en de automatische desinfectiemodule zijn al standaard op het basis Intego pro model. Daarbij biedt de Intego pro opties zoals EasyTouch bedieningspaneel met optionele apex locator en een geïntegreerde saneer-functie. Het product is gebaseerd op een stoelconcept die de vier dimensies van ergonomie waarborgen: intuïtief zitten, comfortabel positioneren, optimale visibiliteit en geïnte-greerde workflows. Hiermee is de behandelaar verzekerd van het behalen van ideale resultaten. De individuele functies, de instrumenten en de instellingen kunnen een-voudig worden geselecteerd en bediend met een intuïtieve gebruikersinterface.Volgens de leverancier is het een ideale toevoeging aan de productlijn van Sirona behandeleenheden, die hiermee voldoet aan de eisen van een groot aantal tandartsen. Het duurzame ontwerp, de robuuste materialen, de Duitse kwaliteit en een focus op ergonomische procedures en patiëntcomfort maken deze behandeleenheid niet alleen toekomstbestendig, ook het alledaagse werk van tandartsen en assistenten wordt optimaal gefaciliteerd. De Intego is vanaf eind juni in de showroom in Almere te bezichtigen. Informatie: www.henryschein.nl

Dentsply Implants introduceert app en Facebook pagina

Dentsply Implants introduceert een uniek digitaal patiëntenpaspoort. Dit paspoort geeft patiënten de mogelijk-heid om gegevens over de Dentsply implantaatsystemen, te weten Astra Tech Implant System, Ankylos en XiVE, op een veilige en snelle manier op te slaan. Daarnaast is in de app achtergrondinformatie te vinden over garantie en dagelijkse gebits- en implantaatreiniging. De app is ver-krijgbaar in de Apple store en via Google Play. Na het plaatsen van een Dentsply implantaat kan er een speciale flyer

met de nodige informatie hier-over aan de patiënt meegegeven worden. De patiënt downloadt de app en neemt daarmee de implantaatgegevens in het di-gitale implantaatpaspoort op. Daarnaast introduceert Dentsply Implants de eigen Facebook pagina, waarop nieuws en mededelingen staan over eve-nementen en producten.

Informatie: facebook.com/Dentsply-ImplantsBenelux

16 Dentz

PRODUCT

Minilu levert binnen 24 uur Meer dan 500 verschillende verbruiksmaterialen heeft een tandartspraktijk gemiddeld op voorraad. Logisch dat ma-teriaalbeheer veel planning vergt. Maar in het hectische dagelijks werk in de praktijk en ook in het laboratorium blijft vaak geen tijd om materiaalbestellingen op lange voorhand te plannen. Goed als dan een nalevering op korte termijn kan worden besteld. Online winkel Minilu levert alle bestellingen 24 uur. Snel en eenvoudig functioneert ook de bestelling. De meer dan 20.000 artikelen in de winkel kunnen via het zoeken naar trefwoorden of in productcategorieën worden gevonden. Vanaf een goederenwaarde van 250 Euro is de verzending zelfs gratis. Als er eens iets terug moet worden gezonden, kunnen klanten hiervoor gewoon een formulier uit de shop downloaden, waarop alle stappen voor een retour overzichtelijk zijn samengevat.Informatie: www.minilu.nl

EXA’lence van GC: Vinyl PolyEther Silicone Afdrukmateriaal

Met haar uitgebreide ervaring in de chemie en het bedenken van oplos-singen voor de tandheelkunde, heeft GC naar eigen zeggen de beste kwa-liteiten van de twee meest gebruikte afdrukmaterialen samengevoegd tot de nieuwste generatie afdrukmateriaal: Vinyl Polyether Silicone (VPES).Met EXA’lence tilt GC de tandheel-kunde naar een nieuw niveau door een aantal bekende problemen, die zich voordoen tijdens het nemen van afdrukken, te tackelen. Voorspelbaar afdrukken onder iedere omstandig-heid, EXA’lence vertegenwoordigt een nieuwe generatie afdrukmaterialen die dat kan.EXA’lence bezit een hoge elasticiteit, een grote treksterkte, het is blijvend hydrofiel en heeft een uitmuntende vloeikarakteristiek. Met deze combi-natie van eigenschappen maakt u nauwkeuriger afdrukken dan tot nu toe mogelijk was en de kans dat een

afdruk moet worden overgemaakt is minimaal. EXA’lence reproduceert de fijnste details trefzeker; een “must”

voor optimaal passende restauraties. Ieder aspect van EXA’lence’s unieke chemische structuur is geoptimali-seerd om het meest ideale afdrukma-teriaal te kunnen bieden aan tandart-sen en tandtechnici die streven naar klinische perfectie.De kenmerken van EXA’lence, volgens GC:• Intrinsiek hydrofiel om de fijnste

details te reproduceren, ook in een vochtig mondmilieu.

• Uitmuntende vloeikarakteristiek en een thixotroop karakter om alle details, waaronder ook de prepara-tiegrenzen, duidelijk te reproduce-ren.

• Superieure elasticiteit met een hoge weerstand tegen scheuren.

• Prettige muntsmaak. • Uitgebreide keuze aan uitharding-

tijden en viscositeiten.Informatie: www.benelux.gceurope.com

Het nascholingsbureau van het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA)

Wij bieden een uitgebreid programma voor het gehele tandheelkundige team. Ons programma bevat leergangen, cursusdagen, workshops en symposia. We bespreken graag de mogelijkheden voor nascholing bij u in de praktijk of op een locatie naar keuze.

Heeft u vragen over ons aanbod of een specifieke cursus, neem dan contact op met een van onze cursuscoördinatoren.

Kijk op onze website voor meer informatie over onze producten en diensten. Gustav Mahlerlaan 3004, 1081 LA Amsterdam, T 020 - 5980 308, ade@acta.nl

In ons aanbod:12 september of 28 november 2014 Dento-alveolaire chirurgie in de algemene praktijk

1 november 2014 Symposium ‘de Gefaalde restauratie’

8 november 2014 Masterclass ondernemerschap in de Tandheelkunde (totaal 8 dagen, laatste lesdag 6 juni 2015)

27, 28 november en 12 december 2014 Conebeam CT

Kijk op de website voor het gehele cursus aanbod en uitgebreide cursus informatie.

SChrijf je nu in!

ACTA Dental education nu ook op

www.facebook.com/actadentaleducation

10 adv ACTA A5 liggend Dentz 4 11 juli 2.indd 1 03-07-14 10:41

Je nieuwe beste collegaDe nieuwe sterilisator van Miele

Snel. Zeer korte programma’s.

Zeker. Ingebouwde waterbehandeling, voor snelle en

veilige sterilisatieprocessen.

Betrouwbaar. Betrouwbare resultaten en lange levensduur.

Reinigen/DesinfecterenSteriliserenDocumenterenGaranderen

Voor meer informatie: www.miele-professional.nlTelefoon: (0347) 37 88 84

www.miele-professional.nl/dentaalsterilisatie

UniekeCashBack actieOntvang € 750,-retour van MieleProfessional

18 Dentz

Remmelink schreef van 1986 tot 2004 abstracts voor het Nederlands Tijd-schrift voor Tandheelkunde. In die

hoedanigheid kwam hij een case report tegen in de New England Journal Of Medicine. ‘Het was een klein artikeltje van Peter George, een orthodontist uit Honolulu, en een longarts. Ze beschreven de toepassing van een orthodon-tische beugel bij een patiënt met zeer ernstige apneu. Door de beugel werden de onderkaak en de tong naar voren geduwd en werd het aantal ademstops per uur teruggebracht van 79 tot 5. Ik vond het een logisch verhaal. Toch kostte het me erg veel moeite om het in het NTvT gepubliceerd te krijgen.’

HomeopathieToen hij in 1987 als eerste orthodontist in Nederland zo’n snurkbeugel of mandibulair repositieapparaat (MRA) toepaste bij patiënten met Osas had niet iedereen daar begrip voor. ‘Het werd beschouwd als een soort homeopa-thie, iets dat je niet serieus kon nemen. Ook de verzekeraars vonden het maar flauwekul. Daardoor kregen de patiënten geen vergoeding, terwijl het voor velen echt een uitkomst was.’

Een van de sceptici was longarts Michiel Eijs-vogel van het Medisch Spectrum Twente. ‘Eijsvogel geloofde het eerst ook allemaal niet. Totdat hij mijn patiënten onderzocht. Toen zag hij tot zijn verbazing dat die beugel heel erg effectief was. Mede door zijn onderzoek werd het geleidelijk een reguliere behandeling in de gezondheidszorg. Ook de oprichting van de Nederlandse Vereniging voor Tandheelkun-dige Slaapgeneeskunde in 2008 heeft de behan-deling meer body gegeven. Het ministerie heeft de methode erkend en er zijn officiële NZa-codes voor gekomen. Daar hebben we ons als bestuur voor ingezet. In 2010 zijn de behande-lingen met MRA’s in de basisverzekering ge-komen. Daardoor is het aantal MRA’s specta-culair gestegen. Inmiddels krijgen jaarlijks zo’n 10.000 patiënten een MRA aangemeten.’

Onbekende volksziekteDe afgelopen jaren is Osas meer en meer in de belangstelling komen te staan. Niet in de laatste plaats door de komst van de vele slaap-centra, verbonden aan ziekenhuizen, en slaap-klinieken, inmiddels zo’n 90 in totaal. Deson-danks lopen patiënten gemiddeld 5 tot 8 jaar

Liza Leijenhorst

De Almelose orthodontist Hayé Remmelink houdt zich al jaren bezig met de behandeling van

het obstructieve slaapapneusyndroom (Osas). Volgens recent onderzoek hoort deze aandoening

in het rijtje volksziekten thuis. Ook bij kinderen komt het vaker voor dan we denken.

Rol voor orthodontist en tandarts bij

volksziekte Osas

19Dentz

met Osas rond voordat ze de diagnose krijgen.‘Osas is nog steeds niet zo bekend’, vertelt Rem-melink: ‘Zelfs niet bij huisartsen. Dat terwijl het een negatieve invloed heeft op de gezond-heid. Het verhoogt de bloeddruk en het ver-groot de kans op hartfalen en beroerte. En door vermoeidheid zijn Osas-patiënten ook vaker betrokken bij ongevallen in het verkeer en op het werk. De overlevingscurves van patiënten met Osas zijn dan ook geen leuke grafieken. Van de groep patiënten die behandeld wordt is 90 procent na tien jaar nog in leven. Bij de groep die niet behandeld wordt is dat 70 pro-cent. Een significant verschil. Daarnaast is er een enorme onderdiagnostiek van Osas. In de literatuur kom je vaak prevalentiepercentages tussen de 2 en 4 procent tegen. Maar een grootschalig onderzoek onder bijna 14.000 medewerkers van Philips laat een percentage zien van 6,4 procent, veel meer dan we dach-ten. Het zou betekenen dat er in Nederland

470.000 volwassenen met Osas zijn. Als je dat in het rijtje zet van volksziekten, dan is dit een hele grote. Er zijn bijvoorbeeld 300.000 diabe-tespatiënten in Nederland.’

KinderenHelaas zijn het niet alleen volwassenen die met Osas te maken kunnen krijgen. Naar schatting komt Osas bij 1 tot 4 procent van de gezonde kinderen voor. De prevalentie van Osas bij kinderen met overgewicht is zelfs zo’n 13 pro-cent. In de groep kinderen met een ernstige comorbiditeit, zoals achondroplasie, neuromus-culaire aandoeningen en mucopolysacharidosen schieten de percentages verder omhoog; de prevalentie varieert tussen 42 en ruim 90 pro-cent. Van de kinderen met Down syndroom heeft bijvoorbeeld meer dan 50 procent Osas. ‘Bij syndromen ontstaat Osas bijvoorbeeld door de vorm van het tand-kaakstelsel, schisis of de slappe musculatuur’ legt Remmelink uit. ‘Osas bij kinderen vind ik veel ernstiger dan bij volwassenen. Het kan ze in hun hele ontwikkeling belemmeren. Ze kunnen niet alleen groeistoornis-sen en cardiovasculaire problemen krijgen, maar ook neurocognitieve problemen. Ze vertonen vaker abnormaal gedrag. Ze worden ADHD-achtig, krijgen problemen op school, lopen een achterstand op. Een groot probleem dus.’

RichtlijnVorig jaar verscheen de landelijke richtlijn Osas bij kinderen. Remmelink zat in de werkgroep en publiceert in het najaar een artikel over de richtlijn in het NTvT. De belangrijkste conclu-

Wat is Osas?Het obstructieve slaapapneusyndroom (Osas) wordt gekenmerkt

door veelvuldige perioden van luchtwegobstructie tijdens de

slaap, door afsluiting van de farynx. De episoden met volledige

of gedeeltelijke onderbrekingen van de luchtstroom (resp. apneus

en hypopneus) zijn geassocieerd met zuurstofsaturatiedaling in

het bloed. Pas als de patiënt door zuurstoftekort en CO2-stijging

in het bloed onbewust halfwakker schrikt, herstelt de luchtstroom

zich en wordt de ademhaling weer hervat. Bij elke ontwaak-

reactie (‘arousal’) vindt er een overgang naar een minder diep

slaapstadium plaats. Osas gaat doorgaans gepaard met hevig

snurken en ernstige bewegingsonrust.

• super easy online bestellen

• tegen mega sterke mini prijzen

• binnen 24 uur geleverd

• reeds meer dan 6.000 contente klanten

Typisch minilu:mini prijzen – MAXI-kwaliteit – in turbotempo

Alles voor

de praktijk en

het laboratorium

binnen

24 uur!

Medieq is door W&H erkend als service partner. Wij hebben de meestup-to-date kennis in huis voor een preventieve onderhoudsbeurt ofreparatie aan uw Lisa/Lina autoclaaf.

MedieQ biedt u tevens de mogelijkheid om een onderhoudscontact afte sluiten voor uw autoclaaf.

Deze bieden wij aan in 2 vormen:

1: Standaard onderhoudscontract, deze is kosteloos!

2: Vast en zeker onderhoudscontract, hierbij betaald u € 55,- per maand en heeft u garantie op uw autoclaaf zolang het contract loopt.

Kijk voor meer informatie op: www.medieq.nl

S t e l l i n g m o l e n s t ra a t 1 0 0 ,1 3 3 3 C N A l m e r eTe l e f o o n : 0 3 6 - 5 4 9 9 1 7 1

21Dentz

waarden die kenmerkend zijn voor een teruglig-gende mandibula, Angle Klasse II malocclusie en een grote mandibulavlakhelling een sterk verhoogd risico op Osas te hebben.Cefalometrisch onderzoek zou dan wel dege-lijk een nuttig hulpmiddel zijn bij de diagnos-tiek van Osas, naast een medische anamnese met aandacht voor snurken, stokkende adem-haling tijdens de slaap, beperkte neusdoorgan-kelijkheid, neusallergieën, astma en obesitas.’ Remmelink zou ook graag meer onderzoek zien over de negatieve gevolgen van bepaalde orthodontische ingrepen. ‘Mogelijk werken die Osas soms juist in de hand. Dat geldt met name als er kiezen worden getrokken voor een beu-gel. Als de tanden ver naar achteren gedrukt worden, krijgt de tong minder ruimte en kan er een vernauwing van de luchtweg ontstaan. Ook kaakchirurgische ingrepen waarbij de onder- of bovenkaak naar achteren wordt ge-plaatst kan Osas verergeren of veroorzaken.’

TandartsenDe mede door Remmelink opgerichte NVTS heeft nu zo’n 300 leden. ‘Dat is een mooi aantal’ zegt Remmelink. ‘Tegelijkertijd is het nog maar een klein clubje. De meeste tandartsen weten nog niet zo veel van Osas af. De KNO-arts is de be-langrijkste verwijzer naar de slaapcentra, gevolgd door de longarts, de kaakchirurg en de neuroloog. Tandartsen zouden een grotere rol kunnen vervul-len bij een snellere diagnose van apneu door een vraag over apneu in de anamnese op te nemen. Vraag de patiënt of hij snurkt en of hij ’s nachts ademstops heeft. Obesitas, roken, de vorm van het hoofd en alcohol zijn enkele predisponerende factoren. De Epworth Sleepiness Scale is een korte vragenlijst die daarbij ook nuttig kan zijn. Is er een vermoeden van apneu, verwijs de patiënt dan naar de huisarts. Die kan de patiënt op zijn beurt weer verwijzen naar een slaapcentrum.’ Bij kinderen verraadt de vorm van het hoofd en de kaak het een en ander. En kijk ook eens in de keel naar de amandelen.’

sie van de richtlijn is dat bij gezonde kinderen vergrote neus- of keelamandelen meestal de oorzaak van Osas zijn. De meeste kinderen komen in eerste instantie dan ook in aanmer-king voor een adenotonsillectomie. Bij de se-cundaire behandelopties is er een rol voor de orthodontist weggelegd. Die kan MRA en ‘rapid maxillary expansion’ toepassen. Remmelink ziet de rol van de orthodontie bij de behandeling van Osas bij kinderen als een stap vooruit. Tegelijkertijd denkt hij dat er nog meer moge-lijkheden zijn. Bijvoorbeeld op het vlak van de diagnostiek. ‘Er liggen ontzettend veel moge-lijkheden voor onderzoek op dat vlak. In de tijd dat ik artikelen voor het NTvT samenvatte, was het verband tussen de wijze van ademhalen en de ontwikkeling van het tand-kaakstelsel een van mijn stokpaardjes. Daar werd in die tijd veel over gepubliceerd. De conclusie was dat kinderen met een beperkte luchtwegdoorgang, bijvoorbeeld door grote amandelen, de mond vaker open hebben en hun hoofd vaak een beetje naar achteren houden. De groei van de kaken en het gebit past zich daarop aan. De onderkaak staat wat stijl en neigt naar achteren. De onderste voorste gelaatshoogte, dus de af-stand tussen neus en kin, is relatief groot.’

Cefalometrische waarden Volgens de nieuwe richtlijn zijn deze cefalome-trische metingen beperkt van waarde. Er zou nog onvoldoende bekend zijn over de sensitivi-teit en de specificiteit van deze metingen bij de diagnostiek van Osas bij kinderen. Remmelink ziet dat anders: ‘Recent verschenen systematisch literatuuronderzoek naar de relatie tussen cra-niofaciale morfologie en Osas bij kinderen levert een heel andere conclusie op. Uit deze meta-analyse bleken kinderen met cefalometrische

MRAEen mandibulair repositieapparaat is een op maat gemaakte

beugel. Dit hulpmiddel houdt de onderkaak naar voren waardoor

de keelholte gedurende de nacht openblijft. Zo nemen het snurken

en/of apneus af. Het boven- en onderstuk van de beugel kan vaak

met een stelschroef worden versteld, zodat de juiste spanning wordt

aangebracht. De zogeheten snurkbeugel wordt vooral toegepast bij

milde en matige vormen van apneu. Bij ernstig Osas is CPAP (een

luchtpomp met een masker) de aangewezen behandeling.

Meer weten?Kijk op de website van de Nederlandse

Vereniging voor Tandheelkundige

Slaapgeneeskunde (www.nvts.nl).

22 Dentz

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn de uitgaven aan tandheelkundige hulp in tandarts-

praktijken in 2013 met 0,9 procent gedaald ten opzichte van 2012. Een mooi cijfer, vindt alge-meen directeur Henk de Jong van Fa-med, maar we moeten er vooral niet al te veel waarde aan hechten. Hij legt uit: ‘CBS heeft de gegevens van de basisverzekering gebruikt om een schatting te maken van de kosten in de aanvullende ver-zekering. In de basisverzekering wordt de tand-heelkundige zorg nagenoeg honderd procent vergoed, op basis daarvan kun je geen uitspraken doen over de aanvullende verzekering.’

Wat is er dan wel gebeurd? ‘In 2012 heeft de regering een aantal belastingverhogende maat-regelen doorgevoerd, die niet gecompenseerd zijn in salarisverhogingen’, zegt De Jong. ‘Men-sen kregen dus minder te besteden. Tegelijker-tijd gingen op het oog de tarieven in de mond-zorg naar beneden. Per saldo werd de mondzorg dus goedkoper, en mensen werden voorzich-tiger met geld uitgeven. Ze gingen onder an-dere minder vaak naar de tandarts, wat logi-scherwijs een effect had op de ontwikkeling van de zorgkosten.’ En wat behelsde dat effect dan wel, als dat CBS-cijfer van 0,9 procent niet klopt? ‘Op basis van de cijfers die wij tot onze

Frank van Wijck

De financiële positie van de tandarts is veel minder rooskleurig dan menigeen denkt,

stelt Henk de Jong van Fa-med. De Nederlandse mondzorg dreigt hierdoor internationaal

af te zakken naar de middenmoot, en dit zal forse consequenties hebben.

Henk de Jong: ‘ Hervatting experiment vrije tarieven verdient serieuze overweging’

23Dentz

Henk de Jong, directeur Fa-med

beschikking hebben, denk ik dat het in de aanvullende mondzorg om een daling van acht of negen procent gaat’, zegt De Jong. ‘En dan heb ik het over de volle breedte van de mond-zorg. Vergeet ook niet dat er volgens de normen van de Nederlandse Zorgautoriteit een verla-ging van de tarieven is geweest, die werkt ook door. Die daling, gecombineerd met dat getal van 0.9 procent van het CBS, suggereert een enorme volumestijging. Die is er zeker niet geweest, de agenda’s waren duidelijk leger.’

Niveau handhavenDe tandarts heeft dus in 2013 minder verdiend dan in voorgaande jaren. Dit blijft niet zonder gevolgen, waarschuwt De Jong. ‘Het laat min-der ruimte voor investering in infectiepreven-tie, permanente educatie en nieuwe methoden en technieken’, zegt hij. ‘De realiteit van het inkomen van de tandarts is echt anders dan de perceptie hierover onder de algemene be-volking. De financiële positie van de tandarts is veel minder rooskleurig dan mensen denken.

Er zijn wel ondernemende tandartsen, maar die zijn niet representatief voor de totale groep. Ze zijn niet zielig, maar je ziet wel dat banken steeds kritischer worden als het gaat om finan-ciering van praktijkovernames.’Volgens De Jong werpt dit de vraag op of het hoge niveau van tandheelkunde dat Nederland kent, vol te houden is. Hoe erg is dat? ‘Als je bedenkt dat wij een land zijn dat zelfs zorgken-nis exporteert naar China is het denk ik heel erg’, zegt hij. ‘Het koopt die kennis niet meer bij ons in als wij nummer vijf of tien op de wereldranglijst zijn. Als we het waardevol vinden onze zorgkennis te kunnen blijven vermarkten, moeten we dus iets doen.’

Afwijkende afsprakenHoe keren we het tij? Door bewuste keuzes te maken in ons ambitieniveau voor de tandheel-kunde en te financieren wat nodig is om die ambities te kunnen waarmaken, stelt De Jong. Hij legt uit: ‘De stopzetting van het experiment vrije tarieven betekende een teruggang naar de

24 Dentz

uniforme particuliere tarieven. Dit maakt dif-ferentiëren in kwaliteit moeilijk. Mijn advies is dus: handhaaf de UPT, maar geef de patiënt het recht om afwijkende afspraken te maken met de tandarts. Als je als patiënt geen aanvullende

tandartsverzekering hebt, waarom moet je dan toch verplicht mee in het sy-steem? Waarom is het niet toegestaan dat de patiënt meer betaalt omdat de tandarts van zijn keuze gespecialiseerd is in de

behandeling die hij nodig heeft, of bereid is die patiënt op zaterdag te helpen? Als dat wel toe-gestaan is, nodig je tandartsen ook uit om te concurreren op kwaliteit.’

Hervatting experimentWe zijn te vroeg gestopt met het experiment vrije tarieven, concludeert De Jong. ‘Op het moment dat de tandartsen er echt klaar voor

waren, heeft de minister de stekker eruit ge-trokken’, zegt hij. ‘Ze heeft niet de tijd genomen om te kijken wat het zou kunnen opleveren.’ Betekent dit dat hervatting van het experiment aan de orde is? ‘We moeten bereid zijn er weer naar te kijken’, vindt De Jong, ‘maar dan wel in een andere vorm. Er is te weinig voorberei-dingstijd genomen, waardoor teveel tandartsen niet op tijd in staat waren om te communice-ren over de tarieven die zij hanteerden. Bo-vendien hebben we écht een kans laten liggen door te weinig oog te hebben voor de mond-zorg voor bejaarden en sociaal zwakkeren. En we zijn te bang geweest voor de Autoriteit Consument en Markt, waardoor te weinig transparantie ontstond over de behandelingen en tarieven. Van die lessen moeten we leren. Maar dat is geen reden om niet aan een nieuw experiment te beginnen. Als we dan maar veel helderder communiceren over wat we willen bereiken in de mondzorg. De beroepsgroep moet dan echt laten zien dat ze er wil zijn voor de hele samenleving: meer aandacht voor preventie en voor kwetsbare ouderen dus. En als we in het kader van een nieuw experiment ruimte willen bieden voor kwaliteit, dan bedoel ik daarmee dus niet alleen geïnstitutionali-seerde kwaliteit, maar vooral ook kwaliteit zoals de patiënt die beleeft: op zaterdag gehol-pen kunnen worden, de tijd nemen voor uitleg over de behandeling, een zorgjaarplan bespre-ken. Individuele kwaliteit dus, die is minstens even belangrijk.’

Blijven strevenAcht De Jong de kans op hervatting van het experiment reëel? ‘Natuurlijk’, zegt hij, ‘je moet er nooit van uit gaan dat het kansloos is, en je moet altijd blijven streven naar verbetering. Het zal lang gaan duren, maar we zijn niet voor niets aan dat experiment begonnen.’En verwacht hij dat ondertussen de omzet van de tandarts zich zal herstellen nu de economi-sche crisis bezworen lijkt te zijn? ‘Is die voor-bij dan?’ kaatst De Jong terug. ‘In het eerste kwartaal hadden we weer economische krimp en de werkloosheid stijgt nog. We zien wel een lichte toename in het zorggebruik, maar die is heel broos. Als we daarop wachten om het huidige ambitieniveau in de mondzorg te handhaven, wachten we te lang.’

‘ Individuele kwaliteit minstens zo belangrijk als geïnstitutionali-seerde kwaliteit’

Het is bewezen dat Proglasur bij tweemaal daags gebruik het door zuur zacht geworden tandglazuur verhardt en langdurige bescherming biedt

tegen de gevolgen van tanderosie.1

Zijn uw patiënten op de hoogte van dagelijkse zuren?

Zuurrijke voedingsmiddelen en dranken zijn

steeds meer onderdeel van het moderne voe-

dingspatroon. Toch zijn veel patiënten er zich

niet van bewust hoe schadelijk fruit, koolzuur-

houdende dranken en wijn bijvoorbeeld zijn

voor het gebit.

Als het tandglazuur herhaaldelijk wordt bloot-

gesteld aan zuren uit onze dagelijkse voeding,

wordt het kwetsbaar voor tanderosie. Toch mer-

ken patiënten het niet op, omdat het lastig is de

eerste tekenen van tanderosie te herkennen.

Een vroegtijdige diagnose en goede adviezen

over tandverzorging zijn essentieel om tande-

rosie te helpen onder controle te krijgen en te

voorkomen. Dit helpt ook om onomkeerbare

schade te vermijden.

Helpt dagelijks beschermen tegen de gevolgen van tanderosieGa voor meer informatie naar www.proglasur.nl

Bron: 1. Hara AT et al. Caries Res 2009; 43: 57–63. Prepared October 2011, Z-11-163. CH

NL

/CH

SE

NO

/001

5/14

1014_23_SD_ProGlasur_Relevency_210x297_NL.indd 1 02.06.14 09:43

STUDENTZIn deze rubriek maakt u kennis met prominente of anderszins opmerkelijke studenten tandheelkunde. Eefke Schleepen studeert Mondzorgkunde in Nijmegen, dit jaar is zij Assessor II in het bestuur van TFV Nijmegen. Vanaf het moment dat ze zelf bij een mondhygiënist kwam werd zij geboeid door het vak. Ze ging zelfs mee met de tandartsbezoekjes van vriendinnen, zodat ze kon meekijken en soms zelfs kon helpen.

27Dentz

Naam: Eefke Schleepen

Geboortejaar en –plaats: 1993 te Venlo

Beroep vader: Assembly-operator

Beroep moeder: Filiaalmanager modezaak

Woonplaats: Nijmegen

Studie: Mondzorgkunde

Universiteit: Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

(Faculteit Tandheelkunde St. Radboud)

Aanvangsjaar studie: 2011

Verwacht jaar van afstuderen: 2015

Lid van studientenvereniging: NVM-Studentencommissie en de Tandheel-

kundige FaculteitsVereniging Nijmegen.

Bijbaantje(s): Tandartspraktijk Raktoe te Arnhem

Sport(en): Tennis, hardlopen

Relatie: Nee

Eefke Schleepen

Had Nijmegen als studiestad je voorkeur? Nijmegen had zeker mijn voorkeur. Het is een erg gezellige en knusse stad. Er is altijd wat te te zien en te doen.

Hoe bevalt de studie je tot nu toe? De studie bevalt mij heel erg goed. Ik zit nu in mijn derde jaar en ben volop patiënten aan het behandelen. Het plezier en de voldoening in je werk met als eindresultaat een enthou-siaste en blije patiënt is geweldig! Soms zijn er zware periodes, maar blijven doorzetten is mijn motto.

Wat is je rol als Assessor IIMet mijn functie ben ik verantwoordelijk voor de relatie met Tandheelkunde en Mondzorg-kunde en de samenwerking tussen beide opleidingen. Contacten met Mondzorgkunde en de TFV gaan via mij. Tevens werk ik mee aan de onderwijszaken wat betreft Mondzorg-kunde en organiseer ik leuke feestjes met de eerstejaarscommissie.

Heb je eerder actieve rollen binnen TFV Nijme-gen of daarbuiten vervuld? Vorig jaar heb ik, samen met de Almanakcom-missie, een anderhalf jaar gewerkt aan de Lustrumalmanak ter ere van het 50 jarige be-staan van de TFV. Daarnaast ben ik een tijdje jaarvertegenwoordiger geweest en vorige zomer was ik mentorouder tijdens de introductie van Tandheelkunde en Mondzorgkunde.

Welke ambities heb jij met betrekking tot je bestuursjaar?Mijn ambities zijn vooral klaarstaan voor de leden en hen bieden wat een student nodig heeft. Ik vang leden op met onderwijsproble-men op het gebied van Mondzorgkunde en probeer hier samen met de studenten en do-centen een oplossing voor te zoeken. Daarnaast

Wat wilde je vroeger worden ‘als je later groot was’?Vroeger wilde ik dierenarts worden.

En wanneer wist je dat je mondhygiënist wilde worden?Vanaf het moment dat ik een orthodontische behandeling onderging en bij de mondhygi-enist kwam. Het boeide mij heel erg. Vanaf die tijd ging ik met iedereen mee naar de tandarts en mondhygiënist en mocht ik meekijken. De tandarts liet mij soms ook nog wel iets doen, zoals de afzuiger vasthouden of met de uithardingslamp spelen.

Wat was je tweede studiekeuze, mocht je worden uitgeloot?Ik had niet echt een tweede keus, dit is hele-maal mijn ding. Ik heb mijn uiterste best gedaan om ingeloot te worden voor Mond-zorgkunde. Mocht ik toch uitgeloot worden, dan zou ik uiteindelijk toch gaan studeren. Wat ik zou gaan studeren, is tot op heden een groot vraagteken. Het jaar daarna zou ik opnieuw meedoen met de loting voor Mond-zorgkunde.

Assessor II TFV Nijmegen

Foto’s: ©NFP Photography - Henk Tukker

Isolatiesysteem voor zachte mondweefsels(4 x 3 ml spuitjes)

Thuisbleken (4 x 3 ml spuitjes in 10%, 15% of 18% CB)

Nu met gratis siliconen bitje,Direct bleken mogelijk!

(1 x 3 ml spuit, 6 tips, 6% HP)

Aan de stoel (6 x 3ml spuitjes,6% HP, 6 x 3 ml spuitjes FastDam, 6 borstel en tips)

Contrast EuropeHet tandenbleeksysteem met

ongekende resultaten

Al onze whitening produkten zijn 100% veilig,

geven direct resultaat en zijn gemakkelijk in gebruik.

Voor meer informaties, technisch advies of proefpakket:

Administratie: Postbus 64, 5110 AB Baarle Nassau (NL) Magazijn: Z3 Doornveld 114 bus 2, B-1731 Zellik, België

tel +31 416 671740 • fax +31 416 652178 • gsm +31 619069461algemeen@contrasteurope.nl • www.contrasteurope.nl

Contrast am

Contrast pm plus

Fastdam

Contrast am Nonvital FasttrackTongue & Cheek ReactorsPer 10 stuks (in small, medium en large)

TandpastaDagelijkse whitening voor tanden met DIRECT resultaat.

Teeth whitening pen1 whitening pen (met 3% car-bomide peroxide)Eenvoudig in gebruik, alleen geschikt vanaf 12 jaar

Onze whitening produkten voldoen 100% aan de laatste voorwaarden van de EU regels

COMFORTABEL WERKEN IN EEN GEZONDE HOUDING

HET IS TENSLOTTE UW RUG

Ergo Special Products BVAdministratie: Postbus 64, 5110 AB Baarle Nassau (NL) Magazijn: Z3 Doornveld 114 bus 2, B-1731 Zellik, België

tel +31 416 651212 • fax +31 416 652178 • gsm +31 619069461algemeen@ergosp.nl • www.ergosp.nl

Pony Comfort

openPony Populair Pony Comfort

Pony Pur Pony Comfort open de luxe

Pony Comfort de luxe

Bambach standaard

e

Bioswing Boogie Ergo

Ergo-Balanc

NIEUW DYNAMISCH ZITTEN

Gasveer beweegt 12 graden naar links rechts voor en achter daardoor geen druk meer op

benen en corrigeert bekkenfunctie

Voor een gratis proefplaatsing of

informatie met een deskundig

advies:

STUDENTZ

29Dentz

vind ik het belangrijk dat de leden een toffe tijd hebben bij de studievereniging en ze voor alles bij mij terecht kunnen.

Wanneer is het jaar voor jou een succes?Ik kan nu al zeggen dat het jaar een succes is met alle gezelligheid die ik heb met mijn me-debestuursleden en leden. We krijgen leuke complimenten. Als leden tevreden en enthou-siast zijn over de nieuwe dingen die wij als bestuur georganiseerd hebben en nog gaan organiseren dit jaar, doet mij erg goed.

Wat zijn je professionele ambities na je afstuderen?

Tijdens de opleiding kijk ik op verschillende gebieden. Ik ben nog lekker bezig met oriën-teren. De parodontologie en de prékliniek vind ik erg interessant.Mijn ambitie is ook dat ik ooit een eigen mondhygiënepraktijk wil beginnen, omdat ik het ondernemen ook een leuke uitdaging vind.

Hoe ziet je persoonlijke en professionele leven er hopelijk uit over tien jaar?Over tien jaar hoop ik met veel plezier en leuke collega’s hard te werken in een mooie praktijk. In welke stad of in welke praktijk ik dan werk laat ik op mij afkomen. ■

30 Dentz

Meten, beslissen en monitoren is ook een veel gehoorde termen in de tandheelkunde. Zo beho-

ren we bij elke patiënt de DPSI te bepalen en te beslissen of parodontale behandeling nodig is en tijdens elke controle te monitoren of de beslissing de juiste is geweest. In de cariologie bepaalt vroegdiagnostiek hoe de caries behan-deld moet worden en blijven het proces volgen.

Ondersteuning door praktische richtlijnen Toch is er ook een groot verschil tussen de TomTom en de tandheelkunde. Het navigatie-systeem heeft al beslismomenten en daarop volgende acties ingebouwd in het systeem: een zoet gevoicede stem zegt immers “omkeren” en een piepje waarschuwt ons voor een snel-heidsmetingen. In de tandheelkunde moeten de beslismomenten worden herkend door de professional waarna hij ook zelf actie moet ondernemen. Hierin zijn keuzes mogelijk. Voorheen bleef dit verborgen in de professio-nele autonomie, tegenwoordig wordt transpa-rantie gevraagd; er moet evidence based ge-handeld worden. Het ontbreekt in de tandheelkunde vooralsnog aan (computerge-

stuurde) ondersteunende beslissystemen. Deze systemen kunnen worden gezien als de hoog-ste trede van de hiërarchie van beoordeeld bewijs. De beslissingen van dergelijke systemen worden ondersteund door richtlijnen. Deze komen er in de mondzorg. Het KiMo (Ken-nisinstituut Mondzorg) gaat zich bezighouden met de ontwikkeling en implementatie van richtlijnen in de mondzorg. Het KiMo is een samenwerkingsverband van beroepsorgani-saties, wetenschappelijke verenigingen en opleidingen in de mondzorg. Richtlijnen zijn een middel om beschikbare kennis en ervaring op het gebied van goede mondzorg in kaart te brengen en toegankelijk te maken voor gebruik. Praktische en compacte richtlijnen ondersteunen de zorgverlener bij het maken van afwegingen en bij de keuze voor de beste behandeling voor de patiënt. Bovendien kun-nen richtlijnen een rol vervullen bij het infor-meren van patiënten over nut en noodzaak van een behandeling.

Onderzoek met meer of minder zeggingskrachtBinnen onderzoek is er een hiërarchie van kwaliteit. De inhoud van richtlijnen is bij

In de vakantie gaan we veelal met de auto op weg naar een zonnige bestemming. Alles

in de kofferruimte, kinderen braaf op de achterbank, nog even de TomTom instellen en

op naar de eindbestemming. Toch knap dat het navigatiesysteem altijd weet waar je bent,

waar je naar toe gaat, hoe hard je rijdt en waar snelheidscontroles zijn. Dat is nog eens

echt meten, beslissen en monitoren!

Dagmar Else Slot

en Cor van Loveren

Beslissen zonder TomTom

31Dentz

voorkeur gebaseerd op systematische reviews. Systematische reviews worden vaak geprezen als het hoogste wetenschappelijk bewijs. Hierin worden studies objectief beoordeeld en studies van goede kwaliteit samengevat. Bij voorkeur wordt er alleen gebruik gemaakt van gerandomiseerd, gecontroleerd onder-zoek en eventueel van experimenteel onder-zoek zonder randomisatie. Andere typen onderzoeksdesigns zoals cohort, case con-trole, casuïstiek series, cross sectioneel onder-zoek en observaties hebben diverse nadelen en hebben daardoor minder zeggingskracht. Soms is het niet mogelijk om een bepaald type onderzoek uit te voeren. Praktische maar ook financiële of ethische redenen kunnen hiervan de oorzaak zijn. Men moet dan met minder genoegen nemen. De directe genera-liseerbaarheid van laboratoriumonderzoek naar de dagelijkse praktijk is vaak niet van toepassing en daarmee lastig. De ‘good old’ mening van een expert staat echter altijd onderaan in elke piramide van bewijs.

Validiteit van het onderzoekHet grootste verschil tussen de diverse vormen van onderzoek en studiedesigns is de mate waarin de condities gecontroleerd worden. Het

antwoord op therapievraagstukken wordt veel-al gebaseerd op onderzoek waarin de te verge-lijken therapieën het enige verschil vormden tussen de test- en controlegroep. Deze voor-waarden zijn alleen gegarandeerd als het on-derzoek zorgvuldig is uitgevoerd volgens de regels van het gerandomiseerde, gecontro-leerde onderzoek. Kwaliteit van uitvoeren van onderzoek wordt vaak vormgegeven door good clinical practise, een werkwijze die de fout-marge reduceert en werkt met protocollen voor alle handelingen, dit zou je kunnen vergelijken met ISO/HKZ in de praktijk, maar dan voor het uitvoeren van onderzoek. Als een onderzoek gepubliceerd is moet het gelezen worden. De kunst van het lezen van onderzoek is om na te gaan of te ‘controleren’ of de regelen der kunst inderdaad zijn toegepast of dat hier omissies zijn. Een ander belangrijk punt is om je als lezer/behandelaar te realiseren of de patiënt waarvoor de therapie bedoeld is een van de proefpersonen zou kunnen zijn in het onderzoek, dit heet de generaliseerbaarheid of externe validiteit van het onderzoek. De pil is immers geen goed anticonceptiemiddel voor mannen.Niet elk onderwerp leent zich echter om on-derzocht te worden met gerandomiseerd ge-controleerd onderzoek. Bijvoorbeeld als de

Als Service Dental Depot, staan wij u graag bij en geven advies over uw apparatuur en praktijk. Al vanaf 1986 verlenen wij service aan onder andere lucht-gestuurde apparatuur van merken zoals: Pelton & Crane Ι ETI Ι DCI Ι A-dec Ι Marus

Daarnaast vindt u bij ons een uitgebreid programma met mogelijk- heden, zoals zweep units, hangende slangen en rijdbare carts. Wilt u liever persoonlijk advies betreffende de mogelijkheden bij u in de praktijk? Wij zijn u graag van dienst.

Nu nieuw van Faro: de LED operatielamp die regelbaar is tot 50.000 Lux. Bel voor een demonstratie bij u in de praktijk of bij ons in de showroom.

Voor persoonlijk advies kunt u contact opnemen met Githa den Boer,

Frank van Wichen of Klaas-Jan Zeelte.

Showroom: Industrieweg 5, 8325 DA, Vollenhove, Tel: 0527-241782 info@zeelte.nl www.zeelte.nl

Dentz2 Zeelte.indd 4 20-03-14 14:00

WWW.CLEANDEAL.NL

Gedemineraliseerd water nodig? Schoonmaak en desinfectie? Plastic handschoenen op?

Altijd gratis verzendingvanaf 20,- EUR

Persoonlijk advies door ervaren adviseur

Bereikbaar van 7u00 tot 21u00via telefoon / mail / chat

Voor 21u00 besteld, volgende werkdag in huis!

PROMO !!! Ontvang 10% korting Code: MOOIETANDENPROMO

10032014_Dentz_repair.indd 1 10-03-14 12:46

33Dentz

komen logisch dat het niet naspoelen ervoor zorgt dat actieve bestanddelen langer in de mond blijven en daardoor effectiever kunnen zijn. Het onderzoek dat dit als eerste aan het licht bracht was een onderzoek waarin bleek dat kinderen die goed uitspoelden meer ca-riës hadden voor en kregen tijdens het onder-zoek naar het effect van verschillende fluori-deconcentraties in de tandpasta. Voor dit effect was een perfect gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek ontworpen, maar het effect van het naspoelen werd gezien bij kinderen die dit toch al deden ten opzichte van kinderen die dit niet deden. Waarom was dat zo? De ver-klaring zou kunnen zijn dat kinderen die goed de mond spoelen, tandpasta niet lekker vinden en daarom minder gebruiken of korter poet-sen. Deze twee factoren zouden ook het effect op de hoeveelheid cariës kunnen bepalen.

Laboratoriumonderzoek op de laagste tredeBij de andere onderzoeksdesigns sluipen steeds meer onzekerheden in over de gelijkheid van de onderzochte groepen en over hoe de te onderzoeken factor is uitgevoerd. Daarom wordt de bewijskracht voor en de waarde in de dagelijkse praktijk steeds minder. Op de laagste trede staat het laboratoriumonderzoek. Niet alleen staat de uitkomstmaat ver af van de praktijk, maar bij laboratoriumonderzoek moet altijd aangepast worden op het werkingsme-chanisme van de te onderzoeken stof. Een voorbeeld is chloorhexidine (CHX) en sodium lauryl sulfaat (SLS) die laten zich moeilijk ver-enigen in een laboratoriummodel. Daar komt dan ook het advies vandaan dat bij gebruik van een CHX-spoelmiddel er alleen gebruik kan worden gemaakt van SLS-vrije tandpasta of er moet minimaal dertig minuten tussen zitten. Uit klinisch onderzoek (RCT) met mensen blijkt dit echter niet het geval te zijn, naast CHX-spoelmiddel kan prima een SLS-houdende tandpasta worden gebruikt. Laboratoriumon-derzoek wordt weleens door de pers opgepakt en breeduit verkondigd zonder aandacht te besteden aan de bovengenoemde problematiek. De stap van een petrischaaltje naar de patiënt is snel genomen toch lijkt deze stap soms enorm groot. Aan de andere kant is het vaak een eerste stap naar nieuwe ontwikkelingen.

schadelijkheid van iets de interesse heeft, het is niet ethisch om aan mensen te vragen zich vrijwillig bloot te stellen aan gevaar met moge-lijk blijvend letsel. Bij dergelijke onderwerpen kunnen alleen mensen vergeleken worden die zichzelf (bewust) blootstellen aan het gevaar met mensen die dit (bewust) niet doen. Denk hierbij aan het effect van roken ten opzichte van niet roken bij de wondgenezing na implanteren. Aan mensen opdragen te gaan roken zal niet worden goedgekeurd door een medisch ethische commissie. Daarbij, indien het wel zou mogen geeft het vragen zich vrijwillig aan het gevaar van roken bloot te stellen ook nog een ander probleem. Stel mensen gaan akkoord en stem-men in met deelname dan mag je verwachten dat deze groep anders denkt over gezondheid dan de mensen die niet mee willen doen. Dit introduceert een generalisatieprobleem.Het effect van bepaalde omgevingsrisicofac-toren zoals roken is wel goed te volgen in cohortonderzoek. Veelal twee aparte groepen (cohorten), die met elkaar vergeleken kunnen worden, waarvan een wel bloot staat aan de risicofactor en de andere niet. Als dit een bewuste keuze is van de personen verschillen zij dus. Waarschijnlijk is de te onderzoeken factor lang niet het enige verschil tussen de cohorten. Een ander voorbeeld hiervan dat in de tandheelkunde speelt is het wel of niet naspoelen na het tandenpoetsen. Het is vol-

34 Dentz

Mondzorg MiddenmeerWIENaam: G.L.A. (Gijsbrecht) Wermenbol    Leeftijd: 32Studie: ACTA

WATStoelen: 4Medewerkers: 12Bestaande uit: 1 praktijkhouder tandarts die tevens implanteert,

2 praktijkmedewerkers tandarts, 1 prothetist, 1 beugeltandarts, 1 mondhygiëniste, 1 mond­hygiëniste i.o., 1 praktijkmanager, 1 tandarts­assistente, 3 preventieassistentes

WAAR Middenmeer

WEBSITE www.mondzorgmiddenmeer.nl

In de praktijk van...

35Dentz

Foto’s: ©N

FP Photography

PANDDe praktijk startte in 2010   uit een overname. De praktijk was toen ge­vestigd in een rijtjes huis en had één behandelkamer in de woonkamer van het huis. In 2011 is het contact gelegd met architect Daan Bruggink van Orga Architect. Een kavel werd aangekocht en een ultramoderne en eigentijds gebouwde duurzame, ecologische tandartspraktijk werd gerealiseerd. Biobased materialen en kort­cycli­

sche producten werden gebruikt. Duurzaamheid en de beleving van de patiënt waren uitgangspunt bij het ont­werp. Het pand heeft een natuurdak en aan de noordzijde en de kopse kanten is een verticale tuin. De zuidkant, die uitkijkt over de polders, is van glas. Het natuurlijke licht en het uitzicht zorgen ervoor dat mensen zich er aangenaam voelen. Iedere behandelkamer heeft drie deuren: één voor de patiënt, één voor de tandarts en één voor de assistent.

Gekozen is voor gesloten behandelka­mers voor meer privacy maar met een raam tussen de verschillende behandel­kamers waardoor oogcontact tussen de teamleden mogelijk is. Hierdoor kan de tandarts dus eenvoudig zien of zijn hulp in een andere ruimte gewenst is en kan hij efficiënter werken.Patiënten kunnen door het raam ach­ter de balie een kijkje nemen in de werkgang van het behandelteam waar­door er veel  transparantie is.

36 Dentz

De erf- en schenkbelasting zijn op-genomen in de Successiewet 1956 en hierin wordt bepaald wanneer

en hoeveel erf- of schenkbelasting verschuldigd is. Wanneer iemand overlijdt, is er (meestal) erfbelasting verschuldigd. Wanneer iemand vermogen schenkt, moet er (meestal) schenk-belasting betaald worden. De Successiewet 1956 is zo opgezet dat er alleen erf- of schenk-belasting verschuldigd is als de erflater of schenker in Nederland woont of in de 10 jaren voor vererving of schenking heeft gewoond. De woonplaats van de erfgenaam of de begun-stigde is in de Successiewet 1956 voor het

bepalen van de hoogte van de belasting niet relevant. Wel is het zo dat de erfgenaam of de begunstigde van de schenking, de erfbelasting of schenkbelasting moet voldoen (betalen).

TarievenDe Successiewet 1956 kent een zogenoemde dubbele progressie. Dit betekent dat de hoog-te van de verschuldigde erf- of schenkbelasting zowel afhankelijk is van de verwantschap tus-sen erflater/schenker en de erfgenaam/begif-tigde, als van de hoogte van de verkrijging. De hoogte van de tarieven voor de erf- en schenk-belasting zijn als volgt (tarieven 2014):

Arnoud Jungheim

Als tandarts zult u vooral te maken hebben met inkomstenbelasting en loonbelasting.

Als u zelfstandig ondernemer bent, zult u tevens veel met omzetbelasting in aanraking

komen. Wellicht dat uw praktijk wordt uitgeoefend binnen een vennootschap en de ven-

nootschap hierdoor ook vennootschapsbelasting verschuldigd is. In dit artikel staat

echter de erf- en schenkbelasting centraal.

Inleiding in erf- en schenkbelasting in Nederland

Een woning kopen voor je studerende kind?

Hoogte van de verkrijging in 2014 (na toepassing van de vrijstellingen)

De verkrijger is kind of echtgenoot

De verkrijger is een kleinkind

De verkrijger is een ander (bijv. broers, zussen, neven of nichten)

Tussen € 0 en € 117.214 10% 18% 30%

€ 117.214 en meer 20% 36% 40%

De hoogte van de tarieven voor de erf- en schenkbelasting

37Dentz

Vrijstellingen schenkbelasting Wanneer een schenker vermogen schenkt aan zijn of haar kinderen is er een algemene vrijstelling van 5.229 euro per verkrijgend kind van toepassing. De vrijstelling van 5.229 euro geldt elk jaar opnieuw. Naast deze jaar-lijkse vrijstelling kan eenmalig tot 25.096 euro belastingvrij worden geschonken aan (eigen) kinderen tussen de 18 en 40 jaar (dit was voor 1 januari 2013 tussen de 18 en 35 jaar). Deze vrijstelling van 25.096 euro wordt verhoogd tot 52.281 euro in het geval het geschonken vermogen wordt aangewend om een eigen woning te kopen, een hypotheek-schuld (eigenwoningschuld) op de eigen woning af te lossen of wordt besteed aan een studie waarvan de kosten aanzienlijk hoger zijn dan gebruikelijk. Voor schenkingen aan anderen dan eigen kinderen, bijvoorbeeld kleinkinderen, bestaat er een jaarlijkse vrij-stelling van 2.092 euro. Naast de vrijstellin-gen hiervoor genoemd, bestaan er ook

vrijstellingen voor het geval het object van schenking een onderneming is, bijvoorbeeld een tandartsenpraktijk, of aandelen van een vennootschap waarbinnen een onderneming (tandartsenpraktijk) wordt gedreven.

Extra verhoogde vrijstellingDe eenmalig verhoogde vrijstelling bij schen-kingen van ouders aan kinderen tussen de 18 en 40 jaar voor schenkingen die verband houden met de eigen woning, is tijdelijk ver-hoogd en verruimd. De verhoging en verrui-ming houden in dat de hoogte van de vrijstel-ling tijdelijk (namelijk van 1 oktober 2013 tot 1 januari 2015) is verhoogd van 51.407 tot 100.000 euro. Daarnaast vervalt eveneens tijdelijk (voor dezelfde periode) de beperking dat de schenking moet zijn gedaan door een ouder aan zijn/haar kind en dat zijn/haar kind tussen de 18 en 40 jaar moet zijn. Dit betekent dat tot 1 januari 2015 iedereen vrij van schenk-belasting een schenking mag ontvangen van

manier tot 40.000 euro erfbelasting bespaard wanneer tot 1 januari 2015 wordt geschonken en de schenking wordt aangewend voor de aflossing van een hypotheekschuld.

Besparen door lenenIn plaats van vermogen te schenken, dat wordt aangewend om de hypotheekschuld af te los-sen, is het ook mogelijk dat de kinderen geen schenking ontvangen, maar een lening bij de ouders aangaan. Met de lening van de ouders kan de hypotheekschuld bij de bank worden afgelost. In het vervolg wordt voor de finan-ciering van de eigen woning dus niet meer van de bank geleend, maar van de eigen ouders. Het voordeel zit hierbij in het feit dat de ouders in dat geval meer rendement op hun vermogen maken dan op een reguliere bankrekening. Dit voordeel kan vervolgens jaarlijks terug ge-schonken worden aan het kind dat de rente betaalt. Wanneer het kind een rente betaalt van (stel) 5 procent en de ouder genoegen neemt met een rendement van 1,7 procent (vergelijkbaar met de huidige rente op een bankrekening) en de overige 3,3 procent terug schenkt, ‘verdient’ het kind aan de lening van zijn ouders. De rente van 5 procent is namelijk bij het kind aftrekbaar in box 1 (het tarief in box 1 is afhankelijk van het inkomen van het kind, maar in 2014 maximaal aftrekbaar tegen 51,5 procent,). Het kind betaalt dus, in ons voorbeeld, na het toepassen van de hypotheek-renteaftrek een netto rente van 2,4 procent aan zijn ouders en ontvangt vervolgens 3,3 procent terug. Wanneer het kind bij de bank had ge-leend, had het kind uiteraard niets terug ontvangen. Per saldo heeft het kind dus een voordeel van 3,3 procent over het geleende bedrag. Uiteraard kan hierover nog, afhanke-lijke van andere giften en de hoogte van het geschonken bedrag, schenkbelasting verschul-digd zijn. Maar zelfs wanneer door het kind 10 procent schenkbelasting over de schenking is verschuldigd, is het fiscale voordeel nog steeds 2,97 procent (3,3 procent min 10 procent schenkbelasting over dit percentage).

Wat is fiscaal gunstiger?Of het aflossen van een bestaande lening bij een bank door de verhoogde schenkingsvrij-stelling van 100.000 euro gunstiger is dan het

maximaal 100.000 euro ongeacht de verwant-schap of leeftijd, mits de schenking wordt aangewend voor de aankoop van een eigen woning of de aflossing van een hypotheek-schuld op de eigen woning. Indien in het verleden bij een schenking van ouders aan een kind al gebruik is gemaakt van de verhoogde vrijstelling, kan het bedrag van de schenking uit het verleden tot 1 januari 2015 vrij van schenkbelasting worden aange-vuld tot het bedrag van 100.000 euro. De belangrijkste eisen die gesteld worden, om gebruik te kunnen maken van de ver-hoogde vrijstelling van 100.000 euro, is dat de schenking wordt gedaan onder de op-

schortende voorwaarde dat de begunstigde een eigen woning verwerft, danwel dat de hypo-theekschuld van de be-gunstigde met het be-drag van de schenking wordt afgelost. Van de

schenking moet aangifte schenkbelasting worden gedaan en in deze aangifte moet een beroep op de vrijstelling worden gedaan. Tevens moet schriftelijk kunnen worden aangetoond dat de begunstigde van de schenking, de schenking heeft aangewend voor de aankoop van een eigen woning of de aflossing van de hypotheekschuld. Besparen van erfbelasting door schenkingUit het schema op pagina 36 blijkt dat er meer belasting is verschuldigd naarmate het ver-mogen dat vererft of geschonken wordt hoger is. Om te voorkomen dat erfbelasting betaald moet worden tegen het hoogste tarief, is het fiscaal aantrekkelijk om tijdens leven (jaar-lijks) te schenken. Op deze manier kan de verschuldigde erfbelasting bij overlijden eenvoudig verlaagd worden met minimaal 10 procent, maar in veel gevallen met 20 procent. Door tot 1 januari 2015 de verhoogde vrijstel-ling van 100.000 euro toe te passen, wordt dus op een eenvoudige manier 20.000 euro aan toekomstige erfbelasting bespaard. Bij schenkingen gedaan door andere familieleden (dan door ouders aan eigen kinderen), of door derden, wordt zelfs op een eenvoudige

‘ Neem altijd contact op met een belastingadviseur’

38 Dentz

39Dentz

aflossen van de banklening en het aangaan van een geldlening bij de ouders, hangt vooral af van de besparing van erfbelasting in de toe-komst. De mogelijke besparing van de erfbe-lasting van maximaal 40 procent (derden ta-rief) moet afgezet worden tegen het jaarlijkse voordeel (in ons voorbeeld 3,3 procent) bij het lenen en terugschenken. Bij de berekening van de gunstigste situatie, moet ook rekening ge-houden worden met het feit dat leningen die na 1 januari 2013 nieuw zijn ontstaan, in maximaal 30 jaar moeten worden afgelost, wil de rente aftrekbaar zijn in box 1. Het moet hierbij wel gaan om echt nieuwe leningen. Omzettingen van voor 1 januari 2013 be-staande leningen vallen niet onder deze ver-zwaarde aflossingseis.

Voorwaarden en clausules Indien een schenking wordt opgenomen in een schriftelijke overeenkomst, is het mogelijk om aan de schenking verschillende voorwaar-den te verbinden en verschillende clausules op te nemen. Een voorbeeld hiervan is een uitsluitingsclausule. Een uitsluitingsclausule houdt in dat in de overeenkomst van schenking wordt bepaald dat het geschonken vermogen niet in een wettelijke gemeenschap van goe-deren valt of moet worden verrekend op grond van een periodiek danwel finaal verrekenbe-ding dat is opgenomen in huwelijkse voor-

waarden. Door het opnemen van een uitslui-tingsclausule wordt voorkomen dat de begiftigde bij een echtscheiding de schenking moet delen of verrekenen met de (ex)partner.

Laat u adviserenUit het voorgaande blijkt wel dat door middel van het schenken van vermogen grote fiscale voordelen zijn te behalen. Om uw vermogen fiscaal zo optimaal mogelijk over te dragen, maar ook op een manier waarbij u vertrouwen heeft in de manier van overdracht, adviseren we u om contact op te nemen met een belas-tingadviseur, die tevens veel kennis heeft van de civielrechtelijke mogelijkheden omtrent schenkingen (bijvoorbeeld met betrekking tot uitsluitingsclausules). Wellicht dat hij of zij ook kan adviseren hoe voor uw tandartsen-praktijk fiscale voordelen zijn te behalen.

Arnoud Jungheim is belastingadviseur

bij Loyens & Loeff,

arnoud.jungheim@loyensloeff.com

40 Dentz

ERFGOED

Soms heb je een ander nodig om weer opmerk-zaam gemaakt te worden op het bezit van een bijzondere verzameling. Dit keer is het een bezoek van een Spaanse wetenschapper die onderzoek doet naar de humane fossiele resten uit Atapuerca in Noordoost-Spanje. Het on-derzoek richt zich op de morfologie van het gebit. De Spaanse onderzoeksgroep was op zoek naar referentiemateriaal en vond dat in de verzameling die de tandarts C.A.W. Koren-hof (1929-1994) achterliet.

AapachtigenHet Universiteitsmuseum Utrecht bewaart het wetenschappelijk materiaal van het onderzoek uit de vorige eeuw dat resulteerde in een dis-sertatie (1960) van wereldfaam. De grote hoeveelheid (sub)fossiele molaren werden verzameld door de antropoloog Von Koenings-wald (1902-1982). Bij deze gebitselementen, die gevonden waren in rivierbeddingen bij Sangiran (Java), was in de tropische grond de dentine van de kiezen verdwenen, maar het glazuur bleek intact. In de tweede helft van de negentiende eeuw overheerste het idee dat rassen onafhankelijk van elkaar geschapen waren. Op basis van overeenkomsten in de taal werd beredeneerd dat de oorsprong van het Europese ras, het Kaukasisch ras, in Centraal-Azië moest liggen. In de jaren tachtigvan de negentiende eeuw had de Nederlandse Marie Eugène Dubois

(1858- 1940) onderzoek gedaan naar het ont-staan van de mens en vond, min of meer bij toeval, op Java een schedeldak van de zoge-naamde Pithecanthropus. Deze tot dan toe oudste menselijke vondst, ook wel bekend als Javamens, werd door Dubois tussen de aap-achtigen en de mens op de evolutionaire lad-der geplaatst. Tot die tijd had men de zoektocht naar de wording van de mens vooral gerela-teerd aan onderzoek binnen de vergelijkende anatomie en embryologie. Dubois toonde met zijn vondst aan dat ook de paleontologie van wezenlijk belang was bij de analyse met betrekking tot de afstamming van de mens. Hoewel Dubois’ conclusies veel kritiek kregen, genereerde het tegelijkertijd weer veel nieuw onderzoek. Mede onder invloed van Dubois koos Von Koeningswald voor Nederlands-Indië als onderzoeksgebied: daar waar Dubois zijn grote vondst had gedaan. Zoals gebruikelijk in die tijd, liet hij de plaatselijke bevolking mee zoeken naar fossiele resten en beloofde ze voor elke vondst een cent. Een van de Javanen vond een gave schedel, maar omdat elk fossiel object een cent opbracht, besloot de man zijn vondst in stukken kapot te slaan, zodat hij elk fami-lielid een stuk van de schedel kon geven om daarmee een cent te verdienen. Von Koenigs-wald heeft de botdelen zorgvuldig aan elkaar weten te plakken en kwam toen tot de conclu-sie dat de Pithecanthropus weldegelijk tot

Reina de Raat

Een cent van de professor: evolutionair gebitsonderzoek

Reina de Raat is conservator van de tandheelkundige collectie van het Universiteitsmuseum in Utrecht. In iedere aflevering van Erfgoed neemt zij u mee terug in de tandheelkundige tijd. Deze keer gaan we via fossielen negen miljoen jaar terug. Want wat zeggen de tanden van onze voorouders over ons?

41Dentz

mensachtigen (Hominidae) behoorden.Dubois was het niet eens met de bevindingen van Von Koeningswald en bleef zich, tot het einde van zijn leven, heftig verzetten tegen deze bewering. Dubois’ grootste bezwaar was dat er geen conclusies getrokken mochten worden op basis van een aan elkaar geplakte schedel.

Dichter bij primaten dan gedachtHoewel Von Koeningswalds in 1940 al een start had gemaakt met het bestuderen van deze glazuurkappen, kreeg Korenhof in de jaren na zijn afstuderen (1954) de kans het nog relatief onbewerkte materiaal van Von Koeningswald verder te onderzoeken. Door afgietsels (endo-casts) te maken van de binnenzijde van de glazuurkap was het mogelijk de anatomie van het glazuur-dentine grensvlak te bestuderen en te vergelijken met de buitenzijde, het oppervlak, van de kies. Onderzoek naar de morfologie van het zoogdiergebit had aan het licht gebracht dat

bij de groei van de kiezen op dat grensvlak een knobbelpatroon bestond die genetisch bepaald is. Met een afgietsel hiervan konden evolutionair oudere structuren herkend worden; vormen die door de dikke emaillen laag van de tandkap tot dan toe bedekt waren gebleven. Korenhof vond overeenkomsten tussen het knobbelpatroon op het grensvlak van deze kiezen en die van de fossiele mensaap Dryopithecus. Dit is een mensapensoort die circa negen miljoen jaar geleden leefde: een mogelijke gezamenlijke voorouder van de mens en de huidige mens-apen. Hij bewees daarmee dat het gebit van een mens veel dichter bij de primaten stond dan tot dan toe aangenomen werd.

Goed besteedVoor zijn wetenschappelijke bijdrage ontving Korenhof twee jaar na zijn promotie een prijs van de Stichting De Snoo-van ’t Hoogerhuys. Zijn promotor, Von Koenigswald, had niet kunnen bevroeden dat zijn onderzoeksmate-riaal na de overdracht van de soevereiniteit aan Indonesië deel uit zou gaan maken van het veel geciteerde onderzoek van de tandarts C.A.W. Korenhof, en dat jaren later zijn be-taalde vondsten nog zoveel enthousiasme op zouden roepen bij Spaanse onderzoekers. Zij kunnen dankzij deze verzameling het evolu-tionair onderzoek voortzetten en de belang-rijke Spaanse fossielen dateren. De centen van de professor zijn goed besteed. ■

Boven: Het onder-zoek van Korenhof.

Onder: Korenhof bij promotie in 1960

C.A.W. Korenhof

42 Dentz

‘Ik wil net zo goed worden als mijn vader’

Zo vader, zo dochter

Kees Baaij en zijn dochter Ingeborg

43Dentz

‘Op mijn oma na had iedereen in onze familie twee linker-handen’ vertelt Kees Baaij,

tandarts in Zwolle. ‘Ik was juist vrij handig, was altijd dingen aan het bouwen en verbouwen. Mijn moeder zei toen een keer: ‘Is tandheel-kunde niks voor je?’ Ik ben daarna naar de open dag in Groningen gegaan en het leek me inder-daad een leuke studie en een mooi vak. Ik doe mijn werk nog steeds met veel plezier.’ Ook zijn dochter is handig. ‘Ze maakte als baby de sluitingen van het autostoeltje al los’, lacht hij. Zijn dochter Ingeborg vult hem aan: ‘Handvaardigheid was één van mijn lieve-lingsvakken op school, vooral solderen. Dat vond ik echt geweldig.’

Kind aan huisIngeborg wist al vanaf de basisschool dat ze tandarts wilde worden. ‘Mijn vader kwam altijd thuis met mooie verhalen over zijn werk. Ik ben aangestoken door zijn enthousiasme en liefde voor het vak.’ Baaij heeft zijn dochter en zoon altijd bij zijn praktijk betrokken. De kinderen komen als patiënt en maken schoon in de praktijk. ‘Mijn broer en ik voelen ons kind aan huis in de praktijk’, zegt Ingeborg. ‘Als je er op zo’n positieve manier bij betrokken wordt, voelt de praktijk heel vertrouwd’. Net als haar vader heeft ze ervoor gekozen om in Groningen te gaan studeren. ‘Ik heb een hele leuk tijd gehad in Groningen. Het is een gewel-dige stad, ik was lid van een studentenvereniging –Vindicat - en de studie was plezierig. Het eigen denken werd er aangemoedigd, je mocht anders denken. Ik ken iemand die college geeft op alle

universiteiten en die zegt dat het nog steeds zo is in Groningen’, legt Baaij uit.

Naast de stoelVader Kees denkt dat het vak heel goed bij zijn dochter past: ‘Met dank aan haar moeder is ze communicatief en sociaal sterk, zeker voor haar leeftijd. Ze helpt graag anderen.’ Om echt zeker te weten of tandheelkunde de juiste keuze was, heeft Ingeborg twee zomers bij haar vader in de praktijk meegelopen. Daarna is ze op zijn advies bij collega’s in de stad stage gaan lopen. ‘Je kunt wel een romantisch beeld heb-ben, maar verschillende perspectieven vanuit diverse praktijken ervaren is verstandig voor de eigen beeldvorming van het vak’, zegt Baaij.Ingeborg is het met haar vader eens: ‘Door deze ervaringen wist ik het zeker; ik wil tandarts worden. Het was boeiend om de verschillen te zien tijdens het werk zelf en in de omgang met assistentes en patiënten. Wat ik bewonder aan mijn vader is dat hij heel stabiel is. Hij is rustig en legt alles goed uit, vooral aan kinderen. Zijn positieve werk-houding zorgt voor een rustig en positief werkklimaat, wat ook prettig is voor de pa-tiënten. Ik ben echt trots op mijn vader. Ik hoop dat ik later net zo geordend en rustig kan werken als hij. Zijn patiënten zijn zo tevreden. Ik wil ook zo goed worden.’

Realistisch beeldKees Baaij deelt ook de mindere kanten van het vak met zijn gezin: ‘We praten veel met elkaar tijdens het eten. Ik vertel dus ook over de zaken die niet lopen zoals ik had gehoopt

Liza Leijenhorst

Kees Baaij is alweer 25 jaar tandarts. Zijn dochter Ingeborg begint dit jaar met haar

studie tandheelkunde in Groningen. Twee generaties over de vele mooie en de enkele

minder mooie kanten van het vak.

VRAAG EEN GRATIS PROEFPLAATSING AAN OP ZITTEN.NL

Beleef het comfort van een zadelkruk. De ergonomisch gevormde zadelzitting zorgt voor een juiste zithouding, terwijl je voeten stevig op de vloer staan. Door de zadelvorm komt de wervelkolom in een houding die minder tot vermoeidheid leidt.

Zadelkrukken

Bent u Bijna afgestudeerd?Sibbing & Wateler begeleidt (startende)

tandartsen. Wilt u weten wat wij na uw

studie voor u kunnen betekenen?

Neem dan vrijblijvend contact met ons

op voor het maken van een afspraak.

telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl

Praktijkadviseurs

voor

tandartsen

• Kleinschalig (maximaal 8 personen).• Techniek door middel van verticale condensatie methode

met warme gutta percha en Pro-taper.• Evidence-based procedure helder uitgelegd.• Met gebruik van state-of-the-art technieken.• Unieke werkomgeving met één op één coaching.• Iedere kamer uitgerust met Zeiss microscoop. • Tijdens iedere cursus wordt er een “live demonstratie” gegeven.

Tweedaagse hands-on seminar Endodontie te Amstelveen

Tandartsenpraktijk H.J. van Mill

Data 2014: Shape Clean and Pack: 29-30 augustus / 21-22 november Data 2015: Retreatments: 16-17 januariLocatie: Parmentierlaan 76a te AmstelveenPrijs: € 1450,- Website: www.hjvanmill.nl • E-mail: hjvanmill@xs4all.nl • Telefoon: 020 - 6416 566

Picture Coutesy of Dr. Clifford Ruddle “Advanced Endodontics”

Dentz4 Van Mill.indd 4 21-07-14 09:40

45Dentz

net als haar vader. Baaij: ‘Ze kan van mij dingen leren in de praktijk. Tegelijkertijd kan ik van haar straks ook weer leren. Er komt een nieuwe generatie tandartsen aan. Het vak wordt digitaler. Ik probeer daar ook in mee te gaan.’ Daarnaast hoopt hij dat zijn dochter gaat genieten van haar studententijd. Ingeborg: ‘Mijn vader heeft mij als advies gegeven om mensen te ontmoeten en te genieten. Hij heeft zelf veel plezier gehad in zijn studententijd en studie. Hij zei: ‘Ik zou ook wel weer willen gaan studeren.’ Het lijkt me leuk om bij de faculteitsvereniging actief te zijn. Het zijn 48 studenten dit jaar, dat is een kleine groep. Ik heb een kamer in het centrum. Of ik net als mijn vader bij een studentenvereniging ga, weet ik nog niet. Ik kijk het eerst maar eens een jaartje aan.’En is er al gesproken over praktijkovername? ‘Ze komt bij mij in de praktijk’, zegt Kees Baaij. ‘Dat wil ze graag. Ik heb daar geen druk op uitgeoefend. Misschien komt ze er tijdens haar studie achter dat ze andere facetten interes-santer vindt. Ik hoop natuurlijk vooral dat het vak haar veel vreugde zal brengen.’Maar zijn dochter weet het zeker: ‘Ik wil heel graag bij mijn vader gaan werken. Ik kan niet wachten! En waarschijnlijk komt mijn broertje er ook nog bij. Die zit in vwo 5 en wil net als ik graag tandarts worden. Dat zou geweldig zijn’. Baaij lachend: ‘Ik denk dat ik er op een gegeven moment gewoon word uitgegooid.’

of over patiënten met negatieve energie die soms je hele dag kunnen bepalen. Verder moet je ook een bedrijf runnen, daar komt van alles bij kijken. We praten ook over de zorgverze-keraars en het NZa-onderzoek waar ik aan mee moet doen. Ingeborg is van al dit soort zaken al aardig op de hoogte. Het is wel eens teleur-stellend dat tandartsen een slecht imago heb-ben. Je doet alles voor je patiënt terwijl soms het beeld wordt gewekt dat alles om geld draait.’Als dochter van de tandarts is Ingeborg wel eens door medeleerlingen op dat imago aan-

gesproken. ‘Ze snappen soms niet hoe het is om een eigen bedrijf te heb-ben. Dat je niet wordt doorbetaald als je ziek bent, dat je zelf voor je pensioen moet zorgen et cetera. Daarbij is het ook

een zwaar vak. Mijn vader werkt nu vier dagen zodat hij op dag vijf aan de slag kan gaan met de organisatie van de praktijk en een beetje extra rust kan nemen. Mensen die het vak niet kennen, weten niet hoeveel het van je vergt.’ Toch zijn de negatieve kanten voor haar geen belemmering om haar droom te verwezenlij-ken: ‘Dit soort zaken hoort er helaas bij, dat heb je bij elk beroep.’

StudententijdIngeborg verheugt zich erg op haar studie,

‘ Mensen die het vak niet kennen, weten niet hoeveel het van je vergt’

134 ° C

…de regeneratieve NiTi-vijl!Als een feniks uit de as…

> Geen vormgeheugen + extreme flexibiliteit = superieur volgen van het kanaal

> Vorm keert terug na warmtebehandeling = meerdere keren te gebruiken

> Meer dan 300 % beter bestand tegen instrumentbreuk

De nieuwe generatie NiTi-vijlen

0012

60

www.hyflex.info

134 ° C

…de regeneratieve NiTi-vijl!Als een feniks uit de as…

> Geen vormgeheugen + extreme flexibiliteit = superieur volgen van het kanaal

> Vorm keert terug na warmtebehandeling = meerdere keren te gebruiken

> Meer dan 300 % beter bestand tegen instrumentbreuk

De nieuwe generatie NiTi-vijlen

0012

60

www.hyflex.info

Nu ook leverbaar GPF NITI

Dentz3 Coltene.indd 7 16-05-14 09:13

47

50Afweging gebruikelijk loon

53Een klacht

55Energie voor praktijken

56Buitenlandstage Van Nouhuys-beurs

Ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen • Onder redactie van de ANT • communicatie@ant-online.nl

’tANTwoord

GC EUROPE N.V. - Head Offi ce - Tel. +32.16.74.10.00info@gceurope.com - http://www.gceurope.com

GC BENELUX B.V. - Tel. +31.30.630.85.00info@benelux.gceurope.com - http://benelux.gceurope.com

G-ænial Universal Flo.Een hooggevuld röntgen-

opaak fl owable composiet.

Uitmuntend te appliceren in lastig bereikbare caviteiten,

vooral bij approximale restauraties, tandhalzen en kegelvormige

defecten.

G-ænial Universal Flo vloeit uitstekend maar zakt niet uit. Het blijft op zijn plek

en is direct vormstabiel.

G-ænial G-ænial Universal Flo van GC. De fl owable voor uw approximale restauraties.

maar zakt niet uit. Het blijft op zijn plek en is direct vormstabiel.

Competentie in fl owables

AD_UniFlo_90x267_4c_NL_02.indd 1 01.07.11 10:32

NIEUWPerfect onderhoud en sterilisatie in slechts 20 minuten

+

Met de Assistina 3x3 en de Lisa Fast cyclus worden

instrumenten op een perfecte manier gereinigd,

gesmeerd en gesteriliseerd.

Zonder verkorting van de levensduur, en in slechts

20 minuten tijd.

W&H Benelux, Reepkenslei 44, B-2550 Konticht +32 (0)475 51 63 63, f +32 (0)3 844 61 31

office.benelux@wh.com, wh.com

Gevalideerd proces

ReinigingsresultaatReinigingsresultaat

boven de 99 procent

W&H Assistina+Lisa_Dentz_92x275_NL_Layout 1 30.03.2013 16:25 Seite 1

49

Oranje boven & Theo geeft de pijp aan Maarten

Het is officieel, de NMT is niet meer, de KNMT is geboren. Een nieuwe lente en een nieuw logo. Dus snel even de website aangeklikt. Was me dat schrikken. Even dacht ik op de voetbalpagina van de Telegraaf te zijn beland. Let-terlijk oranje boven. Ik bezit nog een paar oude visitekaart-jes met een deftig donkerblauw. Blauw bloed is van adel en de NMT heeft er al jaren op geanticipeerd. Maar om nu meteen op oranje over te stappen omdat je de koning te rijk bent…Maar er is meer. Want we kunnen voortaan lezen ‘KNMT verbindt’. Had er gestaan ‘KNMT verbind’ dan had ik het begrepen. Gebiedende wijs ofwel de imperatief. Een krach-tige oproep aan de leden en aan de sector om gezamenlijk op te trekken en elkaars belangen te verdedigen. Maar nee, de ‘t’ van tandarts moest erbij. Imperatief is inderdaad keizerlijk en niet koninklijk.Nu staat er KNMT verbindt. Een heel ander probleem. Hebben we net dat Jubileumcongres in de Beurs gehad waar Rob, tandarts, hel en verdoemenis over zich afriep door de tandarts op de stoel van de huisarts te willen zet-ten, hetgeen met een sisser leek te zijn afgelopen. En dan krijgen we deze nieuwe provocatie. Daarom neem ik dit-maal namens de ANT krachtig stelling: de tandarts boort, de huisarts verbindt. Zo is het altijd geweest en zo moet het ook blijven.Blijft niettemin de vraag wat onze zusterorganisatie in verbinding wil gaan brengen. Tandartsen en mondhygië-nisten? Dat is een mooie gedachte die goed van pas gaat komen in de beleidsagenda van VWS. Een hechtere band met de VVD? Zelfde oranje balkje en veel tandartstraditie maar niet bepaald een partij waar de mondzorg nog veel van te verwachten heeft. Kortom, een fraai nieuw logo met een mysterieus tintje.

De vuile was van de NZaTheo deelt niet langer de lakens uit. Na diep wroeten en krachtig gebruik van de rechten die de WOB ons burgers geeft hebben een paar journalisten alsnog de vuile was van de NZa buiten gehangen die de woordvoerster had getracht binnen te houden. Onze minister heeft daarom – overigens wel tandenknarsend – besloten tot een spelerswissel. In-

middels is in de persoon van dhr. Maarten Ruys een waardige interim-opvolger gevonden met een onberispe-lijke staat van dienst. Theo heeft zogezegd de pijp aan Maarten gegeven.

Ruis met Ruys bestrijden Als je de tsunami van het rapport Gotlieb glansrijk overleeft en de minister haar blind vertrouwen in je uitspreekt moet het wel pijnlijk zijn als je min of meer struikelt over de trekhaak van je voorganger, waarbij en passant vragen worden gesteld over de ethiek van de uitgedeelde lakens. De NZa lijkt inderdaad een organisatie geweest onder en boven de wet. Besluitvorming achter gesloten deuren, per definitie de waarheid in pacht en volstrekt onafhankelijk van VWS en politiek. Het soort organisatie waar de Nati-onale ombudsman alleen maar van kan dromen. De poli-tiek trouwens ook. Democratie op zijn tijd is best leuk, maar het moet allemaal niet te transparant worden. In een troebele Hofvijver is het immers beter vissen.Theo laat een woordvoerster, een leger bekwame maar welwillende ambtenaren en een schier onafzienbare hoe-veelheid rapporten, protocollen, research papers, consul-tatiedocumenten, besluiten, monitors en marktscans achter, sommige van enigszins dubieuze kwaliteit. Er heeft inderdaad, zoals we allen weten, de afgelopen maanden nogal wat ruys gezeten in de communicatie van en met de NZa. Ruis met Ruys bestrijden zal de minister gedacht hebben. Gepresenteerd als een tussenpaus. Per-soonlijk denk ik niet dat Maarten over een paar maanden geruysloos via de achterdeur gaat verdwijnen. Tijd dus om nader kennis te maken! Onze uitnodiging ligt reeds op de mat, aan de NZa om nu de toegestoken hand te schudden.

Wilfred Kniese, vicevoorzitter ANT

50

Tandartsen die werken in een bv-constructie en daarin vijf of meer procent van de aandelen bezitten, worden wettelijk (thans artikel 12A Wet op de loonbelasting 1964) verplicht zichzelf een gebruikelijk loon uit te keren. Bouallouch: ‘Deze verplichting bestaat sinds 1997 en is ingesteld als reactie op de mogelijkheid om het belastbaar inkomen zover mogelijk omlaag te brengen. Het was heel aantrekkelijk om dit te doen, want je hebt het recht om zelf te bepalen hoe je als aandeelhouder geld aan een bv onttrekt, en de gehele winst van jezelf als loon uitkeren is fiscaal vaak de minst aantrek-kelijke manier om dit te doen. De verplichting jezelf een gebruikelijk loon uit te keren moest een beperking bieden aan de mogelijkheid om het belastbaar inkomen te verlagen.’

44.000 euro tenzijDe Belastingdienst hanteert als minimaal uit te betalen loon uit een bv voor dit jaar 44.000 euro. Maar de wet stelt dat iemand verplicht is zich een hoger loon uit te keren als dit bij een soortgelijke dienstbetrekking gebrui-kelijk is waarbij een aanmerkelijk belang geen rol speelt. Hierbij geldt een doelmatigheidsmarge van dertig procent. Dus: het loon dat iemand zichzelf uitkeert uit de bv mag maximaal dertig procent lager zijn dan het loon dat ge-bruikelijk is bij een soortgelijke dienstbetrekking, maar het moet in beginsel altijd minimaal 44.000 euro zijn. Ook geldt: als binnen de bv of een verbonden lichaam een werknemer een hoger salaris geniet dan 44.000 euro, dan moet de bv-houder voor zichzelf ook het gebruikelijk loon ophogen naar wat die best betaalde medewerker verdient, waarbij ook rekening mag worden gehouden met voornoemde marge.‘De vraag wat een soortgelijk beroep is leidt natuurlijk altijd tot discussie’, zegt Bouallouch. ‘In het geval van een

tandarts is het dus zaak te kijken naar wat andere tandart-sen verdienen. Maar kijk je dan naar een tandarts in Groningen of in de Randstad? Of kijk je naar de vergoe-dingen van de in de praktijk werkzame waarnemend tandartsen? Is de omvang van de praktijk van belang en is het relevant of er parttime wordt gewerkt?’

Arrest uit 2004Voor de fiscus is het lastig om te bepalen wat een soort-gelijk beroep is, als basis om te bepalen hoe hoog het gebruikelijk loon van een tandarts moet zijn. De fiscus was dan ook blij met een arrest van de Hoge Raad uit 2004, waarin de term ‘afroommethode’ werd geïntro-duceerd, toepasbaar als het resultaat van de vennoot-schap voor minimaal negentig procent afhangt van de door de Directeur Groot Aandeelhouder (DGA) ver-richte arbeid. Bijvoorbeeld: als een tandarts in een bv voor negentig of meer procent de omzet van die bv bepaalt, wordt het gebruikelijk loon bepaald op basis van de winst van de bv minus de kosten, en mag op de uitkomst daarvan alleen nog de doelmatigheidsmarge van dertig procent worden toegepast. Wat overblijft, moest de bv-houder zichzelf als loon uitkeren. ‘Voor de fiscus was dit arrest aanleiding om deze werkwijze zonder nuance te gaan toepassen’, vertelt Bouallouch. ‘In de praktijk werken veel tandartsen middels een bv samen in een werkmaatschappij of maatschap, maar daarmee hield de fiscus geen rekening. Ook niet als er personeel was dat ook omzet genereerde voor de bv.

Toepassing doelmatigheidsmarge‘In de praktijk heeft iedere maat zijn eigen holding en gaat de managementfee vanuit de werkmaatschappij naar de

Het belang van een goed onderbouwde afweging over het gebruikelijk loon

De term ‘gebruikelijk loon’ kan voor verwarring zorgen en leidt zelfs regelmatig tot rechts-zaken. Advocaat en belastingadviseur Mohamed Bouallouch (Ekelmans en Meijer Ad-vocaten) geeft uitleg, en adviseert tandartsen over de vraag hoe ze het best met deze materie kunnen omgaan.

Frank van Wijck

51

holding-bv. Stel dat de werkmaat-schappij, waarin de tandartspraktijk met twee tandartsen zit, vier ton winst maakt. Die winst wordt verdeeld naar de holdings en een van de twee tand-artsen deelt zichzelf slechts het gebrui-kelijk loon toe van 44.000 euro. Dan blijft dus in diens holding ruim an-derhalve ton over, die hij liever als dividend wil uitkeren. Maar de fiscus gaat op basis van de afroommethode die de Hoge Raad introduceerde sim-pelweg uit van twee ton en zei: na aftrek van kosten blijft 194.000 euro over en na toepassing van de doelma-tigheidsmarge dus 135.800 euro. Het gebruikelijk loon moet dus geen 44.000 euro zijn, maar 91.800 euro méér. Over dat bedrag volgt dan een correctie met mogelijke boete.’

Afroommethode onterecht toegepastTwee arresten, allebei van 9 november 2012, maakten een einde aan deze handelwijze van de fiscus. Het eerste heeft betrekking op een orthodon-tiste die moest toezien hoe de fiscus het door haarzelf uitbetaalde loon van 59.783 euro op basis van de afroom-methode verhoogde naar 77.017 euro, gebaseerd op de winst van de bv, maar geen rekening houdend met het feit dat in de praktijk ook mondhygiënis-ten en assistenten werkzaam waren. Bouallouch: ‘De Hoge Raad stelde dat de fiscus rekening had moeten hou-den met het feit dat de orthodontiste verantwoordelijk was voor minder dan negentig procent van het resultaat van de vennootschap en dus niet de afroommethode mocht toepassen. Het gerechtshof besliste vervolgens dat de fiscus het salaris van de ortho-dontiste moest vergelijken met dat van iemand met een soortgelijk be-roep. De vergelijking met een tand-arts, die de fiscus toen maakte, vond het gerechtshof ontoereikend, dus vernietigde het de aanslag.’De tweede zaak had betrekking op

Mohamed Bouallouch

52

advocaten, vrije beroepsbeoefenaars, die met elkaar een maatschap aangingen in plaats van een werkmaatschap-pij. ‘Je ziet dit bij tandartsen ook’, vertelt Bouallouch, ‘een holding-bv creëren en van daaruit participeren in een maatschap waarin de praktijk wordt uitgeoefend. Bij die advocaten was sprake van twaalf maten en daarnaast in de maatschap ruim honderd personeelsleden. De advocaat in kwestie gaf zichzelf een loon van 120.000 euro, het bedrag dat de best betaalde advocaat in loon-dienst ook verdiende. De fiscus gebruikte de afroom-methode om voor het bedrag dat de advocaat in de bv liet zitten een naheffing en een boete te eisen. Ook hier zei de Hoge Raad: dit is alleen toegestaan als het aandeel in de holding voor minimaal negentig procent wordt bepaald door het aandeel hierin van de DGA. Ook hier moest de fiscus daarom bakzeil halen.’

Zorg voor onderbouwingDe kern is dus dat de fiscus de afroommethode niet mag toepassen als de winst van de bv niet voor minimaal negentig procent afhangt van de DGA in de bv. ‘Het mag dus niet als er personeel is dat samen tien of meer pro-cent van de winst binnenhaalt, of als er een samenwer-kingsverband is waarbij het winstaandeel voor meer dan tien procent beïnvloed wordt door arbeid van de mede-compagnon’, verduidelijkt Bouallouch. ‘Dit is belang-rijke informatie voor tandartsen die in een groter juri-disch verband werken. De rechtbanken en gerechtshoven kijken sinds deze twee arresten strikter naar de vraag of

de fiscus de afroommethode wel terecht toepast. Onder-bouw dus als tandarts waarom bij een soortgelijke dienstbetrekking een bepaald salaris hoort, overeenkom-stig het salaris dat je jezelf uit de bv toebedeelt. Je staat sterker tegenover de fiscus als je dit vooraf geregeld hebt, dan als je het nog moet gaan uitzoeken op het moment dat de fiscus al op de stoep staat. Dan ben je veelal te laat. En als het om een correctie en een boete gaat op basis van boekenonderzoek over de afgelopen vijf jaar, kan dat enorm in de papieren lopen.’Er is wel nog één punt om rekening mee te houden. De wetgever heeft eind 2013 aangekondigd de doelmatig-heidsmarge van dertig procent te gaan inperken. Boual-louch: ‘Er is ook een bedrag aan gekoppeld dat deze maatregel de fiscus moet gaan opleveren. Op basis hier-van ga ik ervan uit dat deze marge zal worden verlaagd naar tien procent. Waarschijnlijk zal dit al per 1 januari 2015 ingaan, dus het is zaak te letten op wat hierover op Prinsjesdag wordt gezegd. De discussie over wat een pas-send salaris is voor een soortgelijke dienstbetrekking wordt dan nog belangrijker. Ook hierom geldt voor tandartsen: zorg voor onderbouwing van wat je in de boeken opneemt over je salaris. En zorg dat je je salaris ook keurig indiceert. Dan ben je goed voorbereid op bezoek van de fiscus.’

In Dentz 5 zal het vraagstuk van btw-vrijstelling nader worden toegelicht.

Twee arresten maakten een einde aan de handelwijze van de fiscus.

53

Waarover gaat de klacht?Een orthodontische behandeling bij een jongen. Zijn vader wenst terugbetaling van de behandelingskosten.

Waaruit bestaat het ongenoegen?Volgens de vader heeft de tandarts - een behandelaar gespe-cialiseerd in orthodontie - een ouderwetse methode gebruikt. Waarom ‘ouderwets’? Omdat de vader eenzelfde soort beu-gel heeft gedragen in zijn jeugd: een Van Beek activator. Mede op basis van een second opinion door een andere tandarts, zegt hij dat er betere technieken zijn. De vader vindt ook dat de beugel onprettig is. Deze bezorgde zijn zoon problemen met eten en veroorzaakte corrosie op de kiezen.

Hoe luidt het verweer van de tandarts?Die ontkent een verouderde methode te hebben gebruikt. Na de behandeling met de activator heeft de tandarts een Herbst-beugel met RPE geplaatst om de overbeet verder te corrigeren en verbreding van de bovenkaak te bevorde-ren. Maar de jongen beëindigde de behandeling voortijdig.

Wat oordeelt de Klachtencommissie?Dat de tandarts een juiste therapie heeft ingezet. Hij heeft door het overleggen van een gedocumenteerd dossier en doorwrocht behandelplan aangetoond een degelijke route gekozen te hebben om een stabiele eindsituatie te bereiken. Zo is het gebruik van een Herbst-beugel met RPE alom geaccepteerd en wordt deze als betrouwbaar ervaren.

En de grief over corrosie?De bandjes om de molaren leiden niet tot corrosie of an-dere schade op de kiezen. Mogelijk doelt de vader van de patiënt op het ontstaan van ontkalkingen. Maar ook deze zijn niet het gevolg van de orthodontische apparatuur zelf, wél van een gebrek aan mondhygiëne.

Komt de term ‘gebrek’ vaker terug in deze casus?Ja, het is zelfs de crux. Vooral ‘een gebrek aan discipline’. Bij een orthodontische behandeling is de medewerking van de patiënt essentieel: hoe beter de discipline, hoe korter de behandelduur. Maar bij de Klachtencommissie

doemt een beeld op van een verwend kind dat zijn ortho-apparatuur niet wil dragen en een vader die niet inziet dat het dragen van apparatuur gewenning behoeft. Sterker, een vader die zijn kind steunt in diens koppigheid.

Had deze klacht kunnen worden voorkomen? Vaak kan een tandarts een klacht vermijden. Niet zelden oordeelt de Klachtencommissie dat duidelijkere commu-nicatie of beter verwachtingsmanagement ontevredenheid had kunnen voorkomen. Maar in dit geval lijkt de tandarts te zijn geconfronteerd met een slecht werkbare situatie die menige collega zal herkennen: een kind dat van zijn ouders in alles gelijk krijgt en niet tot doorzettingsvermo-gen wordt gestimuleerd.

En dus?De Klachtencommissie acht de klacht ongegrond.

Nog meer?Vader en zoon voelden zich gesterkt door de second opinion van een collega-orthodontist. Deze heeft zich negatief uitge-laten over de behandeling van haar collega, terwijl diens ingezette therapie niet als verouderd te boek staat. Het was verstandig en collegiaal geweest als de collega-orthodontist zich objectiever had opgesteld, ook bij een afwijkende the-rapie-keuze. In plaats daarvan laadt zij de verdenking op zich de patiënt te hebben willen werven voor haar eigen praktijk.

Afgebroken orthodontie-behandeling

LEERPUNTEN?De tandarts in kwestie: ‘Of ik er iets van heb geleerd? Of ik het de volgende keer anders zou doen? Eerlijk ge-zegd: nee. Ik ben een tandarts die hecht aan goede communicatie met de patiënt, vraag altijd aan de ander of hij mijn uitleg wil herhalen en of alles duide-lijk is. Dat heb ik ook gedaan voorafgaand aan de plaatsing van de beugels in deze casus. Wellicht had ik dat erna nóg een keer moeten doen, maar op een gegeven moment heb je de indruk dat je boodschap is overgekomen en dat je informatie niet meer hoeft te herhalen. Wat hier aan de hand is geweest, is een cocktail van een onwillige patiënt en een collega met honger naar een eigen cliëntenkring die de houding van de patiënt heeft versterkt.’

IN DEZE NIEUWE RUBRIEK KOMT EEN KLACHT - ALSMEDE DE DAAROPVOLGENDE UITSPRAAK – AAN BOD DIE EEN CLIËNT OVER EEN TANDARTS HEEFT INGEDIEND BIJ DE KLACHTENCOMMISSIE VAN DE ANT. DE CASUS WORDT TOEGELICHT DOOR DE VOORZITTER VAN DE ANT-KLACHTENCOMMISSIE MR. GABRIELLE SWINKELS.

Congres voor Tandartsen én

Mondhygiënisten

www.diagnostiek.orgSchrijf u nu in!

Guus van StrijpCariësdiagnostiek: waarom wachten op cavitatie?

Denise van DiermenMedische diagnostiek: wat vraag ik, wat hoor ik en wat zie ik?

Jan BerghmansDiagnostiek van fracturen: hoofd-brekens over barsten en breuken

Erwin BerkhoutDiagnostiek met straling: 2D en 3D beeldvorming

Dick BarendregtParodontale diagnostiek: hoe diep moet het probleem worden?

Ad de JonghDiagnostiek van (onderliggende) psychische problemen

Michiel de CleenEndodontische diagnostiek: snel ingrijpen of rustig afwachten?

Jules HesseDiagnostiek van kaakgewrichts- klachten

Vrijdag 31 oktober 2014 - RAI Amsterdam

Diagnostiek 8 lezingen over tandheelkundige diagnostiek

in de praktijk

55

NIEUWE ENERGIEDE ANT GEEFT PRAKTIJKHOUDERS

ANT Ansichtkaart Energie.indd 1 10-03-14 14:45

Eén van de ANT-leden die besloot deel te nemen aan Energie voor Praktijken is Ronald Muts, eigenaar van MP3 Tandartsen te Apeldoorn.

Kunt u iets vertellen over MP3 Tandartsen?‘Tot 2004 was MP3 Tandartsen een praktijk aan huis, maar we besloten te verhuizen naar een zelfstandige praktijk. We hebben een gemeentelijk monument in het centrum van Apeldoorn verbouwd tot een praktijk met vijf behandelkamers.’

Hoe heeft u de facilitaire zaken geregeld, zoals bijvoor-beeld energie? ‘Toen wij in dit pand begonnen, was het nog gewoon een feit dat je bij Nuon energie afnam (de energiemarkt is in juli 2004 pas geheel geliberaliseerd, red.). Later zijn we wel gaan kijken naar andere leveranciers, maar het vergelijken van energieprijzen en contracten is behoorlijk ingewikkeld en ondoorzichtig. Daarbij is het ook absoluut niet iets waar ik me als tandarts graag mee bezig houd.’

Hoe verliep het aanvragen en de uiteindelijke aanmelding?‘Toen ik in de ANT nieuwsbrief las hoe eenvoudig het is om een vrijblijvende vergelijking van onze specifieke situatie met de voorwaarden die de ANT heeft verzorgd te krijgen, heb ik meteen onze jaarafrekening opgezocht en ingestuurd. Ik was aangenaam verrast door het feit dat ik bijna 22 procent per jaar kon gaan besparen op groene stroom en gas. Bij elkaar opgeteld kwam de netto besparing uit op bijna 1.200 euro per jaar. Bij de e-mail zat een aanmeldset, deze kon ik

in enkele minuten invullen en heb ik direct retour gemaild. De rest wordt door Energie voor Praktijken voor ons geregeld.De voordelen zijn dat er een opzegtermijn is van slechts één maand, het feit dat zij de energiemarkt in de gaten houden en tussentijds advies geven als dat nodig is en natuurlijk de zekerheid dat we aan het einde van deze overeenkomst gewoon weer een uitstekend aanbod krijgen. Inmiddels ben ik ook met mijn huisadres deelnemer geworden aan Energie voor Praktijken, allemaal via mijn ANT-lidmaatschap.’

Meteen zelf actie ondernemenWilt u ook weten wat u op uw praktijk- en/of uw huisadres kunt besparen door deel te nemen aan Energie voor Prak-tijken via de ANT, bezoek dan:www.energievoorpraktijken.nl/ant

Energie voor Praktijken bespaart ANT-leden duizenden euro’s per jaar

Sinds maart jongstleden biedt ANT het ledenvoordeel ‘Energie voor Praktijken’ aan. Enkele resulta-ten tot nu toe: de hoogste jaarlijkse (netto) besparing in euro’s bedroeg 1.956 euro en de hoogste procentuele besparing kwam op 33 procent.

Ronald Muts

Foto: Gerard van Bree

Congres voor Tandartsen én

Mondhygiënisten

www.diagnostiek.orgSchrijf u nu in!

Guus van StrijpCariësdiagnostiek: waarom wachten op cavitatie?

Denise van DiermenMedische diagnostiek: wat vraag ik, wat hoor ik en wat zie ik?

Jan BerghmansDiagnostiek van fracturen: hoofd-brekens over barsten en breuken

Erwin BerkhoutDiagnostiek met straling: 2D en 3D beeldvorming

Dick BarendregtParodontale diagnostiek: hoe diep moet het probleem worden?

Ad de JonghDiagnostiek van (onderliggende) psychische problemen

Michiel de CleenEndodontische diagnostiek: snel ingrijpen of rustig afwachten?

Jules HesseDiagnostiek van kaakgewrichts- klachten

Vrijdag 31 oktober 2014 - RAI Amsterdam

Diagnostiek 8 lezingen over tandheelkundige diagnostiek

in de praktijk

56

Op buitenlandstage met de ANT Van Nouhuysbeurs

Eva Groen en Ingrid van Rijswijk, zesdejaars studenten in Groningen, verbleven van februari tot en met mei 2014 in Tanzania. Hier hun verslag. Eva en Ingrid: ‘Als invulling van ons zesde jaar tandheel-kunde hebben wij ervoor gekozen om stage te lopen in Dodoma, Tanzania. Een goede plek om ervaring op te doen in situaties waar minder middelen voorhanden zijn, om primaire hulp te verlenen en om patiënten met verschil-lende etnische achtergronden te kunnen behandelen. Voor onze stage liepen wij mee in twee verschillende kli-nieken: het Regional Hospital Dodoma en privékliniek DCMC. Tanzania is een derde wereldland en dat is zeker merkbaar in de tandheelkunde. Zo komen patiënten vaak alleen naar de tandarts wanneer ze pijn hebben, waardoor het vaak al te laat is en de gebitselementen niet meer te redden zijn. De voornaamste redenen zijn gebrek aan geld, omdat ze bang zijn, of eerder een beroep doen op traditi-onele geneeswijzes. Patiënten komen niet voor controles. Dit hield dus in dat je nooit wist hoe druk het die dag ging worden. Onze hulp als tandarts was meer dan welkom en we hebben veel zelfstandig behandeld. Uiteindelijk hebben we veel geëxtraheerd, omdat dit de goedkoopste behande-ling was en vaak ook de enige behandeloptie.Helaas werden wij regelmatig geconfronteerd met grote loge-abcessen, bij zowel kinderen als volwassenen. Daar-naast waren trauma’s door verkeersongelukken geen on-bekend fenomeen. Tandartsen in Tanzania krijgen ook de rol van kaakchirurg, simpelweg omdat deze er niet zijn. Om de patiënten te monitoren waren wij ook vaak op de verpleegafdelingen te vinden. Dit was in het begin erg overweldigend, gezien de armoedige omstandigheden op deze afdelingen.De stage was een goede reality check. Je leert ermee omgaan

dat bepaalde middelen er niet zijn. In plaats van je hier druk om te maken, zoek je naar oplossingen. Een waarde-volle les. Naast het feit dat we op het gebied van de extrac-tieleer enorm gegroeid zijn, hebben we ook kennis mogen maken met een taalbarrière en grote cultuurverschillen. Deze ervaringen kun je niet leren uit een boek, maar moet je zelf ervaren. Het was ook heel leuk om in het buitenland te wonen, in plaats van te reizen. Zo leer je de lokale bevolking beter kennen en spreken we nu een beetje Kiswahili. Naast onze stage hebben de Big 5 gespot op safari, wat wel echt één van de gaafste ervaringen van ons leven is. Tanzania is een ontzettend mooi land en je voelt je erg welkom. We kunnen het daarom ook zeker aanraden om hier stage te lopen!’

In het studiejaar 2013-2014 heeft de ANT de ANT Van Nouhuysbeurs in het leven geroepen. Deze beurs ondersteunt jaarlijks zes studenten Tand-heelkunde met ieder 500 euro, die tijdens hun studie in het buitenland een stage lopen. De beurs is vernoemd naar Herman van Nouhuys, oprichter van de ANT.

Eén van de patiënten

Eva Groen voor het Regional Hospital, Tanzania

57

INFORMATIE: Voor meer informatie over en aanmelding voor de ANT Van Nouhuysbeurs, zie www.ant-online.nl/studenten

Mohamed Talhi, derdejaars student te Amsterdam, vertrok in dezelfde periode naar Brazilië voor een on-derzoek naar de toepassing van nanotechnologie op de elementen.Mohamed: ‘In oktober 2013 hoorde ik dat er een mogelijk-heid was om voor een wetenschappelijke stage naar het buitenland te gaan. Ik wist meteen dat ik dit wilde doen. ACTA biedt de mogelijkheid om in je bachelor naar het buitenland te gaan maar organiseert dit niet voor je. Dus ik moest zelf op zoek naar een universiteit die me wilde opvangen en die mijn onderzoek wilde begeleiden.Het land was snel gekozen: Brazilië, waar ik altijd al heel graag heen wilde. De Universidade de Sao Paulo bleek geïnteresseerd in mijn research proposal. Ik wilde de toe-passing van nanoprotectie in de mond onderzoeken. Een nano coating van kleine siliconen deeltjes kan er namelijk voor zorgen dat materialen vocht- en vuilafwerend worden. Toepassing ervan in de tandheelkunde zou cariës en wellicht periodontitus kunnen helpen voorkomen. Of kunnen zor-gen voor het schoonhouden en voorkomen van binding van bacteriën aan het tandoppervlak. Mijn hypothese was dat de nano coating voorkomt dat biofilm zich bindt aan tandglazuur.Bij aankomst was ik overweldigd door Sao Paulo. De stad is immens, het verkeer chaotisch en de straten zijn zo enorm groot. De stad heeft 22 miljoen inwoners, zonder de mensen uit de favella’s (krottenwijken) meegeteld. Na een aantal dagen de stad verkennen begon ik mijn wetenschappelijke stage aan de universiteit. Waar ik al snel achter kwam was dat Brazilianen alles lekker rustig aan doen. Als het vandaag niet lukt dan doen we het morgen

wel, heerlijk. De zon die was daarnaast je grootste vriend want hij scheen altijd, na een lange dag liep ik dan ook het gebouw uit met een grote glimlach. Het onderzoek vorderde snel, de opzet, de technieken, alles hadden we uitgedacht. We gebruikten de simpele techniek van het bacteriën tellen. Helaas ging het bij de uitvoering niet helemaal goed, doordat we vaak te maken kregen met contaminatie. We hebben het experiment dus meerdere keren moeten overdoen. Gelukkig hadden we aan het eind wel resultaten verkregen die ik mee kon nemen naar Ne-derland. De resultaten zijn veelbelovend en leggen een basis om nanodeeltjes in de mond verder te onderzoeken. Onderzoek doen in het buitenland is het leukste wat je kunt doen tijdens je studie. Als je dat combineert met een land als Brazilië, dan voel je je tijdens je stage de gelukkigste man op aarde. Waarom? Brazilië is het land waar ze bonen, patat en rijst vanaf hetzelfde bord eten. Brazilië is het land waar de taxichauffeur met een gebalde vuist op zijn borst slaat en schreeuwt ‘’Brasil’’, nadat je hem hebt gevraagd wie de Copa del Mundo gaat winnen. Brazilië is een land waar je van gaat houden.’

Sao Paulo - favella Complexo Alemao

Counting techniek

Het eerste en enige dentinein een capsule

Biodentine™ is het eerste alles-in-één biocompatibel en bio-actief dentine-substituut dat overal waar dentine be schadigd is, gebruikt kan worden.

Biodentine™ bevordert de remineralisatie van dentine, houdt de vitaliteit van de pulpa in stand en bevordert de genezing ervan. Het vervangt natuurlijk dentine en het heeft dezelfde biologische en mechanische eigenschappen.

De klinische behandeling met Biodentine™ levert voortaan nog meer voordelen op: vanaf nu is het mogelijk om de composiet rechtstreeks op de Biodentine™ te kleven, zodat een volledige restauratie in één enkele sessie kan worden uitgevoerd.

Ontdek nu zelf alle klinische voordelen van het eerste en enige echte dentine in een capsule en vraag uw Septodont-vertegenwoordiger naar Biodentine™.

SEPTODONT NV-SA • Grondwetlaan 87 • B-1083 Brusselgratis nummer: 00800 2 425 60 37 • Fax +32 (0)2 425 36 82 • info@septodont.nl

www.septodont.nl

BIODENTINE_one shot_105*297.indd 5 16/07/14 13:35

Score heeft als accessoire een “Balance” mechaniek voor de Jumper, Amazone en Jolly. Het uitgekiende mechaniek zorgt er voor dat het zadel van Score mee beweegt in de richting van het zwaartepunt van het bovenlichaam wanneer de gebruiker zijn houding aanpast. De bekken rugwervel stand blijft in balans en drukpunten, bijv. aan de binnenkant van de dijen en het schaambeen, worden ontlast.

ZadelkrukBalance

VRAAG EEN GRATIS PROEFPLAATSING AAN OP ZITTEN.NL

ICX Implants · 1796 BE De Koog · Boodtlaan 10Tel.: 0222 - 76 90 11 · www.icx-implants.nl · info@icx-implants.nl

...kegeld ichtheid door precis ie ...

innovatieve nieuwe producten

RVS chirurgische box

Sinoss regeneratiematerialen voor alle indicaties

kosteloze test OP met begeleiding*

Made in

Kwaliteit én meer rendement voor uw praktijk met ICX en Sinoss

HET FAIRE IMPLANTAATSYSTEEM UIT DUITSLAND

*vraag naar de voorwaarden

AZ_icx_implants_92x135_2014_druck_fair.indd 1 09.05.14 17:49

Vraag & aanbod

59

PERSONEEL GEVRAAGD

AMSTERDAM (REGIO)Per direct een tandarts waarnemer / medewerker gezocht in een groepsprak-tijk. Liefst met enige werkervaring. Re-acties o.v.v. nummer TV-19-14132 naar service@ant-online.nl

BEESDVoor onze tandartspraktijk Dental Clinics Beesd zoeken wij een mondhygiënist(e) die gelooft in de kracht van samenwerking. Wij hebben plaats voor een nieuwe collega voor 3 dagen per week. De dagen zijn in overleg. U behandelt zelfstandig patiënten op parodontaal gebied. U bent een afge-studeerd mondhygiënist(e). Zowel star-tende als ervaren kandidaten zijn welkom! Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

BEUNINGENper direct: 1 preventie-assistente (evt. paro): Naast alle voorkomende taken zoals telefoon aannemen, agendaplan-ning, en assisteren, heb je tevens een eigen behandelprogramma op 1 of meerdere dagen. Natuurlijk zijn daar ook je leuke collega’s te bewonderen. Wij bieden je een uitdagende functie met goede vooruit-zichten bij gebleken geschiktheid in een klein en hecht team van leuke collega’s. Opleiding preventie-assistente en/of enige jaren ervaring als preventieassis-tente is een pré. Stuur je sollicitatie met CV en pasfoto bij voorkeur per email naar ons: info@tpmw.nl. Informatie: www.tandartspraktijkmaasenwaal.nl

BREDAVoor tandartsgroepspraktijk Dental Cli-nics Breda zoeken wij een tandarts voor 2 dagen per week. Woensdag en donder-dag. In deze 6 kamer praktijk hebben wij vanwege de groei ruimte voor een tand-arts, bij voorkeur met enige werkervaring. - BIG geregistreerd, goede beheersing Nederlandse taal, teamspeler, collegiaal,

maal 3 dagen per week. Dagen in overleg. U behandelt als zelfstandig tandarts in teamverband patiënten. U mag van ons optimale ondersteuning verwachten, een fijn team collega’s en alle ruimte voor overleg. Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

WOLVEGATandarts gezocht, full-time of part-time, korter dan wel langere periode voor een algemene praktijk in de omgeving van Wolvega / Weststellingwerf. Reacties o.v.v. nummer TV-83-14162 naar service@ant-online.nl

ZALTBOMMELWij hebben voor de tandartsgroepsprak-tijk Dental Clinics Zalbommel met spoed plaats voor een mondhygiënist (M/V) voor 2-3 dagen per week. U houdt zich voornamelijk bezig met parodontale behandelingen en werkt in het team sa-men met tandartsen, mondhygiënistes en preventieassistentes voor optimale tand-heelkundige zorg voor de patiënten. - Afgeronde opleiding Mondhygiëne, mi-nimaal 3 jaar werkervaring, teamspeler, patiënt- en kwaliteitsgericht. Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

ZOETERMEERWij zoeken per direct een tandarts, al-gemene practicus part-/fulltime voor onze nieuwe locatie in Zoetermeer. De nieuwe locatie bestaat uit 2 behandelka-mers. Voor onze nieuwe vestiging zoeken wij per direct een enthousiaste tandarts. Wij bieden: - Omzetregeling in overleg.Eisen: Tandartsopleiding, 2 jaar werkerva-ring, uitstekende beheersing van de Neder-landse taal in woord en geschrift, flexibel, patiëntgericht, zelfstandig, meedenkend.Solliciteren? Mail uw motivatie en c.v. naar interpoli@online.nl. Informatie: Dhr. S. Sahti 06-22709389 www.astinadental.nl en www.tandheel-kundigcentrumkorteakkeren.nl

kwaliteit- en patiëntgericht. Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

KLAZIENAVEENVoor onze tandartspraktijk Dental Cli-nics Klazienaveen zoeken wij een mondhygiënist(e) die gelooft in de kracht van samenwerking. Wij hebben plaats voor een nieuwe collega voor 3 dagen per week. Uw profiel: -Afgeronde HBO opleidingen Mondhygiëne, enkele jaren ervaring is een pré, communicatief vaardig, patiëntgericht.Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

KLAZIENAVEENVoor tandartsgroepspraktijk Dental Cli-nics Klazienaveen is er plaats voor een tandarts voor 3 dagen per week, dinsdag, woensdag en vrijdag. Wij zoeken een enthousiaste, patiëntgerichte tandarts, BIG geregistreerd, goed Nederlands spre-kend en bij voorkeur enige ervaring. Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

NOOTDORPTandartspraktijk Dental Clinics Nootdorp (7 kamers) heeft per direct ruimte voor een tandarts voor 3 dagen per week. De dagen zijn in overleg vast te leggen. Den-tal Clinics hecht veel waarde aan kwaliteit, werken in teamverband en de centrale rol van de patiënt. Nascholing en bijscholing vinden wij belangrijk. Uw profiel: - BIG geregistreerd - Minimaal 4 jaar ervaring - 3 dagen per week beschikbaar - Com-municatief vaardig - Teamspeler Reacties: martijn.sitsen@dentalclinics.nl

FRIESLANDGezellige praktijk zoekt tandarts voor 3 tot 5 dagen per week. Reacties o.v.v. num-mer TV-84-14148 naar service@ant-online.nl

RIDDERKERKVoor Dental Clinics Ridderkerk hebben wij plaats voor een tandarts voor mini-

WT ASTICHT ING VOOR WETENSCHAPPEL I JK

TANDHEELKUNDIGE ARBE ID

U W K WA L I T E I T E N I N F E I T E NK I J K E N N A A R R E S TA U R AT I E F W E R K I N D E ( E I G E N ) P R A K T I J KS P R E K E R : N I E K O P D A M

R

W O E N S D A G 8 O K T O B E R 2 0 1 4T I J D : 1 9 . 4 5 – 2 1 . 5 0 U U RP O S T I L L I O N H O T E L B U N N I K

I N F O @ N V T. N U W W W. N V T. N U

R

WTA.ad.kwaliteit.indd 1 11-07-14 10:33

Vraag & aanbod

61

DEN HAAGIn mijn praktijk met 3 behandelkamers is er per 1 september plaats voor een enthousiaste en gemotiveerde tandarts(m/v) voor tenminste 4 dagen. De praktijk is gevestigd in het Gezondheidscentrum Sweelinckplein te Den Haag. De Tand-artspraktijk bestaat uit: 1 tandarts, 2 mondhygienistes,assistentes,receptioniste praktijkmanager en is voorzien van de modernste apparatuur. De nieuwe tand-arts gaat werken met een eigen patien-tenbestand in een buurt met een groot aanbod van expats. Een hoog niveau van tandheelkundige zorg, in al zijn facetten en in een open en collegiale sfeer, staat voorop. Met veel mogelijkheid tot zelf-ontplooiing en de mogelijkheid, in de toekomst, tot overname van de praktijk. Voor verdere informatie gaarne contact per e-mail: tandarts@frvanas.nl of www.frvanas.nl.

gevoerd met als specialisatie cosmetische tandheelkunde. Eigenschappen: open mind, flexibel, sociaal, klantgericht. Ervaring met werken op meerdere stoelen. Ik sta open voor vernieuwingen. Reacties o.v.v. nummer TA-16-14128 naar service@ant-online.nl

PRAKTIJK AANGEBODEN

UTRECHTTe koop aangeboden orthodontie/tand-artspraktijk in het centrum van Utrecht. Praktijkpand + bovenwoning totaal ca. 220 m2. Er staan in totaal 4 stoelen. Geschatte grootte ca. 70 m2, 3 Stoelen staan in een gezamenlijke behandelruimte en 1stoel staat in een afzonderlijke ruimte. Het complete instrumentarium en infrastructuur is aan-wezig. De praktijk is zeer goed bereikbaar met openbaar vervoer. Er zijn 2 parkeer-vergunningen en er is voldoende parkeer-ruimte. Reacties o.v.v. nummer PA-12-14182 naar service@ant-online.nl

PERSONEEL AANGEBODEN

NOORD-HOLLANDTandarts zoekt parttime baan. Persoon-lijke Gegevens Naam: A. Mahboub.Taalkennis Nederlands: Uitstekend in woord en geschrift Frans: Moedertaal Engels : Uitstekend in woord en geschrift. Eigenschappen: verantwoordelijkheid,  com-municatief,  kwalitatief, sociaal, enthousiast.Reacties naar tandartsabdel@gmail.com

NEDERLANDErvaren tandarts zoekt per direct werk voor bepaalde of onbepaalde tijd, 4 dagen per week beschikbaar. Beheerst alle facetten van de tandheelkunde. In het bijzonder chirurgische behandelingen (als afgestu-deerde in 1986 te Nijmegen academy award operative dentistry ontvangen). Werkerva-ring: 17 jaar Zuid-Duitsland eigen praktijk, 11 jaar eigen tandartspraktijk in Nederland

Dental Studie Update Congres6 & 7 februari 2015, AmsterdamTweedaags congres brengt u op de hoogte van alle actuele ontwikkelingen in de mondzorg. Georganiseerd door de ANT, toegankelijk voor alle tandartsen. Meer info over programma en aanmelding (early bird korting) vanaf september via www.dentalstudieupdate.nl

Workshops najaar 20142 oktober Wet- en regelgeving voor tandartsen31 oktober WIP-richtlijnen in de praktijk14 november Patiëntendossier op orde27 november Taakdelegatie en kwaliteitsmanagement 12 december Communicatie, conflicten en klachten Info en aanmelden: www.ant-online.nl/workshops

ANT Opleidingen Agenda

Save the dates

62

ANT Algemeen

De ANT behartigt de belangen van in Nederland werk-zame tandartsen, gedifferentieerde tandartsen en tand-artsspecialisten, waarbij optimale en onafhankelijke tandheelkundige zorg het uitgangspunt vormt en de relatie tussen tandarts en patiënt centraal staat. Tevens ondersteunt de ANT haar leden zodanig dat zij in staat worden gesteld om zich, in overeenstemming met de visie van de ANT, te richten op de essentie van het zijn van tandarts: het verlenen van optimale tandheelkundige zorg.

Dit doen we mede door het aanbieden van een uitge-breide ledenservice. Binnen deze ledenservice worden diverse diensten aangeboden, zoals een telefonische helpdesk, uitgebreide en kosteloze advertentierubrieken, advisering bij praktijkoverdracht, juridisch en fiscaal advies, modelcontracten et cetera. Ook biedt de ANT haar leden een onafhankelijke en laagdrempelige klachtencommissie, tot wie de patiënten van ANT-leden zich in een geschil kunnen richten.

BESTUUR

VoorzitterDhr. J.W. Vaartjes

Vicevoorzitter/PenningmeesterDhr. W.F. Kniese

SecretarisMw. L.M.H.E. Smulders

LidDhr. S.A. el Bousy

LidMw. C.M.J. Scheijmans

BUREAU

Algemeen directeurDhr. R. Maaswinkel

Bureau-adresLeidsevaartweg 992106 AS Heemstede

Telefoon023-524 88 99

E-mailant@ant-online.nl

Websitewww.ant-online.nl

ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995. Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de ANT aangewezen als ‘representatieve organisatie’  voor tandart-sen en tandartsspecialisten.

ANT LIDMAATSCHAPPEN EN CONTRIBUTIE 2014Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie.

Contributie per kalenderjaar per 1 januari 2014:

Volwaardiglidmaatschap*

€ 990,- Praktiserende tan-dartsen

Partner-lidmaatschap*

€ 495,- Voor partnertand-artsen van leden

Groeps-lidmaatschap*

€ 773,50 Vanaf vier tand-artsen werkzaam op één adres of onder één naam

Starter-lidmaatschap*

€ 0,00

€ 163,50€ 418,50€ 662,-

In jaar vanafstuderen1e jaar2e jaar3e jaar

Gereduceerd lidmaatschap

€ 369,- Niet-praktiserend, <65 jaar

65+ lidmaatschap* € 495,- Praktiserend

Pensioen-lidmaatschap

€ 94,- Niet meerpraktiserend

Lidmaatschap op grond van inkomen*

€ 346,50

€ 693,-

<35% van het rek-eninkomen35 tot 65 procent van rekeninkomen

Studentlidmaatschap € 0,00

Vriend van de ANT € € 250,-

*inclusief aansluiting bij klachtenregeling conform WKCZ.

Lid worden of uw lidmaatschap wijzigen?Mail naar ant@ant-online.nl, of bel: 023 - 524 88 99.

DE NIEUWE XO 4Bij XO Care zijn wij trots op het creëren van beteke-nisvolle en buitengewone dentale oplossingen. Deze oplossingen ontstaan door onze expertise en innovatieve ideeën te combineren met de nieuwste technologie.

Het is onze missie om u perfecte behandelingen uit te laten voeren, terwijl uw patiënten de beste zorg ervaren. We willen bijdragen aan de economische successen van uw praktijk en zorgdragen voor uw goede gezondheid.

Cartografenweg 18 | 5141 MT Waalwijk

Tel: 0416-675000 | Fax: 0416-675005

info@arseus-dental.nl | www.arseus-dental.nl