De reus die komtDen Dreihoek krijgt een eigen reus. Niet Dodoens noch Kets -de plant-kundigen- noch Van Geert -de stra-tenbouwer- stonden model. Wel de giraf en oerang oetans, die op een steenworp de dierentuin bevolken. Frieda maakt haar eerste ommegang op het 30-jaarfeest van de buurt.

De elegante kop van de reus komt op een lange nek -meer dan 4 meter hoog- heen en weer te wiegen. Aan de borst van de giraf tuiten twee oerang oetan koppen de lippen. Hun armen slingeren links en rechts. De koppen zijn in po-lyester. Het geraamte, dat met mousse, latex en Afrikaans textiel is bekleed, is een 25 kg zware stalen structuur. Het geheel komt op grote wielen. De reus is demonteerbaar. Poten en giraffenhals kunnen los van het lijf.

Coördinator van het project is Gertru de Groot, die met haar professionele netwerk o.a. de ‘parade’ leverde voor Fantasialand en eerder -in 2007- ook meewerkte aan het ‘Verdronken Land’-project met Geert Hautekiet. In de werkplaats van Salto, in de Ketsstraat,

Genne roemmelonze rommelmarkt > 9

Foto’s uit de oude doos...

>4

Sport:den Dreihoekkoerst !

>7

De kinderen van toen...

>3

DE BEWONERSIN EEN KADERTJE

>>>>>

Kijk, ze vliegen weer door de straat! En sommigen zelfs tegen de rijrich-ting in! Een hele generatie van den Dreihoek verzette zich tegen de al-macht van ‘koning auto’ en moet nu vaststellen dat zijn kleinkinderen nog steeds onveilig zijn op straat. Wordt vervolgd!

“Als je de site van den Dreihoek be-zoekt, zie je dat we het altijd hebben gehad over de leefbaarheid van de buurt”, zegt Eric Yperman, die jaren-lang van vergadering naar vergadering trok om de leefbaarheid van de buurt te verdedigen. De buurtwerking schoof van acties met een signaalfunctie -de bloemenactie en de kerstversiering- gaandeweg naar het ‘verkeer’. Kijk naar de acties rond de Provinciestraat,

Ze vliegen weer door de straat!de Turnhoutsebaan, de vrijwillige ‘zone 30’,… De ‘auto’ was immers bezig onze openbare ruimte -de leef- en speelplek van onze kinderen- hele-maal op te souperen.

waren vrijwilligers weken aan de slag met modelleren, schuren, plamuren, schilderen, lassen, snijden, knippen en naaien om de beestenreus op tijd klaar te krijgen voor het feest van de buurt.

Mallenwerk

“We zijn een atelier waar we de dingen laten groeien”, zegt Gertru. Hoe sim-peler een oplossing, des te beter. “Je moet wat uitproberen en praten met veel mensen en hun probleemoplos-send vermogen kietelen.” Eerst werd met een clubje ‘gebrainstormd’. Ver-volgens ontwierp zoon Maron Mulder -die met de idee van een giraf op de proppen kwam- een schaalmodel. Jo Vandeperre zou instaan voor het tex-tielwerk. Gertru en haar rechterhand -Cleo Jespers- modelleerden de kop-pen in klei rond een stalen skelet. “Col-lega’s kiezen al eens voor piepschuim. Dat geeft zoveel zooi. Ik werk liever in de klei.”

> 5

“Met lief en braaf zijn alleen zal het niet lukken!”De Provinciestraat bleef een belangrij-ke verkeersader. De Turnhoutsebaan werd uiteindelijk definitief gevormd, niet door de bewoners maar door de ‘grote’ spelers, zoals de Lijn. Die palm-de een zes meter brede busstrook in voor bus en tram. De auto werd in één baanvak gedrumd maar tegelijk ver-oordeelde dat de fietser tot verkeers-

remmer. “Het inspraakgebeuren had plaats gehad en daarmee was voor de grote spelers de kous af”, zegt Eric. “Ook nu zijn er nog zulke dossiers, kijk maar naar de lange wapper en het vervolg daarop”.

> 11

Najaarskalenderzo 16.10.2011

Herfstwandeling

zo 20.11.2011

Museumbezoek

za 17.12.2011

Kerstbomenverkoop

za 07.01.2012

Nieuwjaarsreceptie

info:

www.dendreihoek.be

denFEESTEDITIEDreihoek

30 JARIG BESTAANVZW DEN DREIHOEKWWW.DENDREIHOEK.BE

2 DEN DREIHOEK

Elk jaar vindt op de laatste zaterdag van april de bloemenverkoop plaats. Meer dan 20 jaar geleden beslisten een aantal Borgerhoutse buurtgroepen om samen een bloembakkenactie te organiseren. Het was de bedoeling onze straten fleuriger te maken en mensen samen te brengen rond dit initiatief. Sindsdien kan den Dreihoek rekenen op een vaste ploeg medewerkers: Jet, Lutgart, Geert, Ann, Mai, Monda, Bell, Eric, Marlies, Marcel, Stijn,... Enkele andere buurtgroe-pen -de Drie Pleintjes en Attawaasol- hebben deze traditie dit jaar eveneens verdergezet.

Ook de jaarlijkse kerstbomenverkoop is een vaste waarde op de kalender van de buurt. "Met de jaren is het werk er voor ons wel wat gemakkelijker op geworden", glimlacht Lutgart. "Waar is de tijd dat we de bomen nog eigenhandig moesten afzagen. Later konden we de afgezaagde bomen ’s morgens al ophalen in Weelde, met de noodzakelijke stop voor koffiekoeken onderweg." Ondertus-sen zijn de dennen mooi ingepot afgeleverd. Ook hier kon de buurt altijd reke-nen op een vaste ploeg medewerkers. "We zijn vast van plan door te doen", zegt Jet. "Liefst samen met andere buurtgroepen."

Bloemen en kerstbomen

Jet en Lut, steeds al drijvende krachten van de bloemenmarkt en de kerstbomenverkoop

Steevast kon je de affiches van den Dreihoek tussen alle anderen her-kennen. Informatief, speels en tege-lijk ‘voor je raap’ duidelijk. Jarenlang kwamen ze van één en dezelfde hand. Onze affichemaker Bell -Gabriel voor de initimi- hanteert stift, pen en Chine-se inkt met zwier. Onlangs volgde de kunstenaar zijn gezellin en promotrice -Monda- dieper de stad in.Beetje bij beetje, volgden ook zijn ate-lier en zijn kunst. Sedertdien lichtten zijn ‘tableaux’ weer op. We vonden hem tussen zijn werk, op zijn zo-mertentoonstelling. Hij zit boordevol ideeën en ontmoet mensen. Mens in de stad, is zijn inspiratie. “Ik zet geen da-tum meer op mijn schilderijen,” lacht hij. “Werk van tien jaar geleden wil ik gaan inkleuren.”Straks wil hij ook tekenles geven en andere artiesten betrekken. Of we het later hebben over de ‘school van Bell’ is nog niet helemaal duidelijk. Maar dat de inspiratie stroomt en het vuur laait, is zeker. Blijven uitkijken naar de volgende affiche van den Dreihoek, dus.

De school van Bell

EditoHet voelt hier als in een dorp waar ie-dereen, iedereen kent. Kom je iets te kort, dan kan je het de buren vragen. Activiteiten groeien. De dingen begin-nen bij een paar mensen en groeien. Spontaan. Niemand die vraagt ‘moet da na?’ Wie verantwoordelijk is voor een actie, daar kan je op bouwen. En die kan rekenen op de steun van weer anderen. Het loopt allemaal los. Zie naar ons ‘Frieda’, die straks meeloopt met de Reuzekensstoet. Een jaar voor de reuzen van de andere buurtwerkin-gen. Den Dreihoek werkt aan het betrek-ken van iedereen in de buurt. Ook van ‘nieuwe’ Belgen. Daar slagen we soms beter in dan anders. Op de ‘burendag’, bijvoorbeeld. In de Dodoensstraat wordt er gezellig gebarbecued. In de Van Leentstraat brengt iedereen eigen lekkers naar het buffet aan de buren-bank. Dan vragen alle kinderen. “Wan-neer beginnen we de stoelendans?” Ze herinneren zich hoe plezant het vorige keer was. Zo werken we daaraan. Je kan niet lager dan zonder drempel werken. Sommige zaken vragen wellicht meer tijd dan andere.

De jaarlijkse nieuwjaarsreceptie haalt op een winterse dag nu zo’n 120 bu-ren uit hun knusse zetel naar buiten. Het initiatief begon ooit met een klein clubke. Ook de ‘brunch’ is steevast een volkstrekker. Voor het ‘paaseieren rapen’ zien we weer een nieuwe gene-ratie scharrelaars opdagen. Na dertig jaar buurtwerking zijn het de klein-kinderen van wie hier al jaren aan de kar trekken. De kinderen, die nu als volwassenen meerijden met de koers, maakten de cirkel rond.

Het is de moeite waard om op te ko-men voor je buurt en te werken aan de leefbaarheid van de stad. Soms -als er weer een auto aan volle snelheid in de tegenrichting rijdt- moet je daarvoor de straat op en die ‘bezoeker’ er op wijzen dat het anders moet. Het is fijn hier te wonen. Ik ben fier dat ik van deze buurtwerking voorzitster mag zijn.

AnitaVoorzitter

Den Dreihoek is niet altijd zo dicht bevolkt geweest. Een goede honderd jaar geleden was het nog een groene enclave waar boerderijen gevestigd waren -o.a. in de Ketstraat- en waar planten gekweekt werden. Eigenaar van deze gronden was plantenkweker of ‘horticulteur’ Charles Van Geert. Hij woonde in de Provinciestraat nummer 11. Op 22 september 1884 vroeg hij aan het stadsbestuur om “drij nieuwe straten op mijnen eigendom te mo-gen aanleggen.” Dat werd de start van onze woonbuurt. Van hem kwam ook het voorstel om in de namen van deze straten een verwijzing te behouden naar hun vroegere bestemming: “daar deze op gronden gelegen zijn die se-dert meer dan een halve eeuw aan den hofbouw toegeweid (sic) zijn geweest”. De stad volgde zijn suggesties. Min of meer dan toch.

De Van Geertstraat was de Karel Van Geertstraat of Rue Charles Vangeert, ter herinnering aan zijn overleden va-der die bekend stond als stichter ‘des Antwerpsche Hofbouwkunde en die honderden leerlingen heeft gevormd.’

In welke straat woon jij?De Dodoensstraat of Rue Dodonnée “ter aandenken aan Rembertus Do-doens, eene onzer ouder Vlaamsche geleerden in 1517 geboren en die er-kend is als een der beroemdste plan-tenkenners zijner eeuw”.

Ook de verbindingsstraat tussen beide straten -de Tuinbouwstraat- kreeg een-zelfde “plantaardige” verwijzing mee.

De Ketstraat is genoemd naar de eer-ste directeur van de Antwerpse Zoo. Die zoo ligt trouwens op de plaats van de succesvolle plantenkwekerij van Charles van Geert. Overigens vond Van Geert nadien in Kalmthout een prima alternatief om zijn activiteiten voort te zetten en uit te breiden. Hij stak zijn spade in de gronden waar nu het Arbo-retum gevestigd is.

De Van Leentstraat werd genoemd naar de gebroeders Jacob en Mattheus Van Leent die in 1730 nagenoeg hun hele fortuin aan ‘den arme’ van Deur-ne-Borgerhout overmaakten

uit sympathie

3DEN DREIHOEK

De kinderen van toen, wat vinden ze nu?

Barbara en Joke, vroeger... ... en nu!“Vroeger, toen de dieren nog konden praten, speelden we buiten. We krijtten de stoep vol, speelden badminton tussen de auto’s door en vlogen door de straat op rolschaatsen, misschien niet naar ieders zin”, zegt Barbara, nu 24. De grotere broers op hun skateboarden kregen wel eens een emmer water over zich. “Wij niet, wij waren onschuldiger”, glimlacht Joke, nu 22. “Tante Wieza gooide snoep-kes over de muur, recht onze tuin in.”

“We fietsen nu dagelijks in en uit de Dodoens-straat, in en uit den Dreihoek, de wijde wereld in”, zegt Barbara. “Maar we zijn altijd content wanneer we thuiskomen in ons straatje, in onze buurt.” Joke: “Waar de mensen elkaar nog groeten, waar de meesten blijven en sommigen komen en gaan, waar we feesten ter ere van Den Dreihoeks dertigjarig bestaan.”

Maurane “Het kajak- en fietsweekend zijn mijn beste herinneringen aan ‘den Drei-hoek’”, zegt Maurane, nu al 16. “Ik vond het altijd heel gezellig. De kinderen leerden elkaar beter kennen en de sfeer zat er dik in. ‘s Avonds bij het kampvuur vertelden we moppen en zongen we liedjes.”

Rein

Opgroeien in den Dreihoek was:

- als heel vage herinnering het buurt-huis, een grote container voor de pa-pierslag en een buurtfeest met pony’s;

- op babybezoek gaan toen Sandra ge-boren werd, in mijn herinnering één van de eerste ‘boelekes’ in ‘t straat;

- op straat spelen met de buurkinde-ren. Meestal wel de meisjes met de meisjes en de jongens met de jongens;

- van nonkel Jef een oude springstok krijgen en daar uren op rondhoppen. Veel lawaai maken en putjes in de as-falt;

- spekken eten bij Sofie en Katrien die in ‘t weekend verdwenen naar ‘de Vlaanders’;

- café-ke spelen bij Deborah aan het tot de verbeelding sprekende barmeubel;

- bovenburen als beste vrienden: altijd samen met Hildegarde en Ingeborg. Zij bij ons en wij bij hen;

- naar het circus gaan op het plein, op de hoek van de Van Geertstraat en de Van Leentstraat;

- ‘geen poep op onze stoep!’;

- met trompetgeschal vertrekken naar Zweden en uitgewuifd worden door de buren;

- kajak-weekends met kampvuren en zatte grote mensen;

- met zijn allen gaan eten bij de Chi-nees;

- op ‘t pleintje -het woonerf Van Leent-straat- touwtje springen en schrikken van boze buren die vonden dat we te-veel lawaai maakten. En toch blijven springen..;

- affiches voor de bloemenmarkt in-kleuren;

- zelf voor het eerst (mee) een activiteit organiseren: de huifkarrentocht;

- op ‘StuBru’-radio reclame maken voor de straatrommelmarkt en er door Jan Hautekiet doorgesleurd worden;

- avond na avond babysitten op alle kleintjes uit den Dreihoek en omstre-ken;

- op de stoep zitten kletsen met vrien-dinnen en iedereen kennen die pas-seerde

En nog altijd is het thuiskomen in de Dodoensstraat en van op afstand of dichtbij volgen wat er gebeurt.

StijnSterkste herinnering van toen? “Toen de hele buurt de straat op kwam om mama en papa te helpen indien de deurwaarder zou opdagen. Papa wei-gerde immers om zijn bijdrage aan de orde van geneesheren te betalen. Ik herinner me die dag nog goed. De hele buurt hielp mee onze meubelen te verbergen. Voor de deur was een heuse barricade opgeworpen. Eieren in de aanslag”, glimlacht Stijn. “De deur-waarder is wel niet gekomen.”

Vaast

Mijn mooiste herinnerin-gen aan de buurt?“Voor mij waren dat de water- en an-dere spelen in de straat tijdens een buurtfeest”, zeg Vaast. “Maar ook skaten met Dieter en soms Wouter en voetballen op het pleintje op de hoek van de Van Geert- en Van Leentstraat, waar nu die appartementen staan.”

Geertje

Opgroeien als kind in den Dreihoek doet me denken aan:

- ieder jaar rauwe kippen van de scouts gaan verkopen van deur tot deur en hoe verrassend vlot dat ging;

- alle types rolschaatsen doorlopen op niet eens zo gladde stenen;

- ‘Zorro’-telefoontjes plegen vanuit het toenmalige telefoonkotje om te horen of iemand z’n paard had gezien en daarna ‘t paard laten bellen op zoek naar Zorro;

- groots sneeuwballengevecht, waar je je ‘s zomers ziek kon eten aan de moerbeibessen;

- afgang bij ‘t fruitpaleis op ‘t hoekske toen we de meneer van den beenhou-wer “’t varken” noemden… omdat er een afbeelding van een varken aan de gevel hing;

- Rita, die bij een kayaktocht, nadat ze al uitgestapt was, knal achterover valt. Ook al was de rivier er hooguit 20 cm diep, enkel haar bril kwam nog boven-drijven;

- Deborah en Miguel die ons kwamen bezoeken in Frankrijk waar we slakken verzamelden om wedstrijdjes te laten kruipen over onze benen;

Altijd wel iemand vinden om mee buiten te komen spelen, voor ‘t donker thuis, Zoo-geluiden op de achtergrond, veel goeiendagskes in ‘t voorbij lopen…- vrijdagmiddag niet naar de school-refter moeten maar thuis gebakken boterhammenworst gaan eten samen met Rein om daarna de snoepjes van de markt te laten smelten in onze thee;

- Jet die me leerde autorijden en tij-dens de examens verse aardbeien kwam brengen;

- een fijne kindertijd!

4 DEN DREIHOEK

Drie, euh Dreikoningen... wie herkent zichzelf nog?

We fietsten soms met 50 buren, jong en oud.

IN DE LIVINGVoor een herfst vol culturele ontmoetingen

LUT VAN NOOTENSinger-songwriter live in de living

ZO 23 OKT, 15u, €5

QUILOMBOTango in de living

ZO 20 NOV, 15u, €5

DE VERVLIEGDAGVerteltheater in de living (6+)

ZO 27 NOV, 15.15u, €5

QUARTETO SALMERONKlassieke muziek in de living

ZO 4 DEC, 15u, €5

Met steun van het district Borgerhout

In de living, Dodoensstraat 9, Borgerhoutinfo@indeliving.be

Wat waren we nog jong...

Het is intussen traditie geworden: ge-nieten van mekaars gerechtjes op de jaarlijkse lentebrunch.

Onze paellakoning

Natuurwandeling in de Hobokense polder

De rommelmarkt voor iedereen

Samen met de paashaas eitjes zoeken tussen de (door buurt geplante) nar-cissen.

Feesten in de buurt!

na ‘t kayakken de BBQ en het kamp-vuur!

5DEN DREIHOEK

Cleo begon aan de aap en Gertru aan de giraf en na een paar dagen wissel-den beiden van plaats.

Toen de koppen klaar waren kon be-gonnen worden aan de mallen. Het reuzenproject heeft echter een dwer-genbudget. Daarom is niet gekozen voor een dure herbruikbare ‘siliconen met epoxy steunmal’ maar voor een beterkoop keukenrecept van Gertru. Op de kleikoppen werden er een tien-tal lagen latexrubber uitgestreken. In de latex werd vervolgens ook jute ge-kleefd. Eenmaal de latex droog, ging er plaaster tegenaan. Maar eerst bouw-den de artiesten op welbepaalde plaat-sen een verdelingslijn op met plaatjes -over de neus en langs de oren- die de mal van de giraffenkop uiteindelijk in vier stukken zou verdelen. Ook de jute werd met plaaster verstevigd. Al-les droog, werden de stukken van de gecombineerde mal voorzichtig losge-maakt.

Handen uit de mouwen.Reuzen bouwen!

Door weer en windFranske -Sus, Sois, Sooi, Frans- Jan-nes woont sinds 1982 in de buurt. Zijn vrouw en hij wonen bij de doch-ter.

Alle dagen -mooi weer, slecht weer- wandelt hij de hond. De leiband in de ene hand, een plastic zakje in de an-dere.

“Ik ben 59 jaar getrouwd. Ik heb 60 jaar gerookt. Ik ben er 13 jaar van af en 26 jaar met pensioen. Hoe oud ben ik?” Franske is 88 jaar ‘jong’. “Ik ben vo-rige week naar de werkbeurs geweest maar ze nemen me niet meer aan.” Hij werkte 17 jaar bij BP Chemical en was 28 jaar scheepshersteller aan boord. Hij heeft dan ook al wat van de wereld gezien.

Vaak zat hij op Noorse en Zweedse schepen. “Die mannen drinken graag pintjes. Ik ook, toen ik jong was. Aan boord waren dat eerder ‘kortekes’. Maar nu is ‘t gedaan. Fini. ‘t Interes-seert me niet.”

Ik ben vorige week naar de werkbeurs geweest maar ze nemen me niet meer aan.

Reeds gepensioneerd hield hij het jon-ge volkje in de pas als ‘koerwacht’ of concièrge in de stadsschool in de Con-stitutiestraat en later ook in de Duin-straat. Dat hoofdstuk werd afgesloten toen hij 75 werd. Met de jaren verloor hij enkele goeie vrienden en kennis-sen. “Maar de buurt is op al die jaren niet erg veranderd”, meent Franske. “Ik word ouder. Dat is al.”

De mal werd dan heropgebouwd en ‘ingelegd’ met polyester. “Eerst wordt die ingedikt zodat het wel een yoghurt papje lijkt. Dan insmeren, uitharden, insmeren en glasmatten er in, en weer uitharden, en weer…” Zo kreeg de kop van de giraf tot drie keer toe een laag met versterkende glasmat. Wanneer al-les is uitgehard, moet de mal er weer af. Hoe? “Door er hard op te meppen”, lacht Gertru. Hoe beter de mal, des te beter de afdruk. Luchtbelletjes werden dicht geplamuurd en vervolgens is er uren geduldig op geschuurd. Met de hand. Daarna schilderen.

Handen uit de mouwen

Dan laste Maron het stalen skelet ter-wijl vrijwilligers uit de buurt aan de slag gingen met lapjes stof om de reus aan te kleden. En werd de reus in el-kaar gepast in het atelier. Staken even-eens de handen uit de mouwen: Lut-gart, Christine, Marlies, Ann, Katleen, Karla, Mieke, Rita, ...

De ‘beestenreus’ van den Dreihoek luistert niet alleen het feest voor de 30-jarige werking van de buurt op. Zij maakt haar opwachting bij de start van de festiviteiten naar aanleiding van “300 jaar reuzen”. Want de andere reuzen van Borgerhout -Reus, Reuzin, Kinnebaba en Dolfijn- dansen het hier dan welgeteld 300 jaar uit. En dat moet gevierd worden. Frieda daagt andere buurten uit hun eigen reus te bouwen.

> vervolg van p1

uit sympathie:

Apotheek

De Smedt

Carnotstraat 142

2060 Antwerpen

6 DEN DREIHOEK

Het hoeft geen betoog. Onze wijk herbergt een aantal architecturale pareltjes. Op de top van de driehoek Van Geertstraat-Dodoensstraat-Tuinbouwstraat is één van de mooist bewaarde 19de eeuwse stadsgezich-ten van Borgerhout te bewonderen. Die plek gaf ook de naam aan onze den Dreihoek vzw. Het statige hoek-huis vormt het sluitstuk van dit ge-zicht op de Dodoensstraat en Van Geertstraat.

Uitgerekend dat hoekhuis en de twee aanpalende woningen waren in 1986 tot de slopershamer gedoemd. Geluk-kig kwam buurtbewoonster Diane uit goed ingelichte bron te weten wat de buurt boven het hoofd hing. Eigenaar Sanico had de vergunning al op zak om de drie panden te slopen en de vrijge-komen ruimte in te richten als parking.

De actieve bewonersgroep kwam in het geweer. Die onderzocht de procedure voor de bouwvergunning, analyseerde de globale beleidsvisie van de stad en

Den hoek mobiliseerde de buurt. Met een petitie onder de arm en een goed gedocumen-teerd dossier trokken de bewoners naar de schepen van Ruimtelijke Or-dening om hun zaak te bepleiten. Het hoekhuis moest en zou blijven staan! Een persconferentie zette de druk op de ketel.

Het hoekhuis moest en zou blijven staan! En het is gelukt. Vandaag is het statige hoekpand gerenoveerd en prijkt het glorieus aan de top van den Dreihoek. Bovendien kreeg de buurt in het najaar van 1987 een opknapbeurt. De straten werden heraangelegd. Er kwamen bo-men en verkeersremmers. En ook de nodige parkeerplaatsen voor Sanico. Win-win, dus en ditmaal mét inspraak van de bewoners.

Eén ding is zeker. Sindsdien staat den Dreihoek op de kaart van Antwerpen!

“De actie voor het behoud van het hoekhuis, vind ik een van de mooiste realisaties hier in de buurt”, zegt Leo (68) die de poort van zijn garage in het blauw zet.

Leo woont al bijna een kwarteeuw in de Dodoensstraat. Een van de grootste kwakkels vindt hij het nieuwe OCMW-gebouw. De Dodoensstraat mondt er op uit in de Tuinbouwstraat. “Daar-voor moest een van de mooiste gevels die recht bleef na de V-bom inslag toch tegen de vlakte. En dat lelijke ding heeft nog prijzen gehaald ook.” Een kwestie van ‘smaak’. Leo heeft dan ook iets met oude gebouwen in de stad.

“Toen in oktober 1944 de V-bom in-sloeg in de straat, lagen mijn ouders en ik mee onder het puin”, weet Emile (85) uit de Tuinbouwstraat. Hij heeft er heel zijn leven gewoond. Op een fo-totentoonstelling over die V-bommen enkele jaren geleden kocht hij een foto “van ons huis dat voor de helft was weggeblazen.” Er waren 30 doden in de Tuinbouwstraat.

Emile was 18 jaar maar ging mee mensen helpen onder het puin weg te halen. Hij herinnert zich de oude timmerman in de Van Geertstraat die door de explosie met bed en al wegge-slingerd werd. “Hij kwam uiteindelijk in het midden van de straat terecht! In z’n bed! Hij bleef als bij wonder on-gedeerd!” De dokter uit de Tuinbouw-straat 22, die opgepakt was wegens vermeende collaboratie, hebben ze toen uit de Begijnenstraat -de gevan-genis- gehaald om hier zijn vrouw en twee kinderen te komen identificeren. “Drama’s waren dat. Eén dochter heeft het overleefd.” Ook het hoekhuis op de punt Van Geertstraat - Dodoens-straat werd zwaar beschadigd tijdens beschietingen door den Duits op het einde van de oorlog.

Ted, onze Wit-Russische overbuurman van 93 jaar oud, wist het nog. Het was het eerste wat hij ons kwam vertellen toen we twintig jaar geleden in de Van Geertstraat kwamen wonen: “Weet je waarom er in de Tuinbouwstraat zo veel nieuwe huizen staan? Dat komt door de bommen. Ik heb nog geholpen de slachtoffers van onder het puin te halen.”

Hij doelde op de V-bom die op 26 ok-tober 1944 onze buurt trof. Bij de in-slag vielen 32 doden en 77 gewonden. De bominslag op de Tuinbouwstraat hoorde nog bij de aanvallen die door de overheden en de pers werden stil-gehouden. De spionnen in de stad mochten immers niet aan de Duitsers kunnen doorgeven of de bommen goed waren gericht. Maar er kwamen er steeds meer, een half jaar lang, op vele plaatsen in de stad. Al snel leerde de Antwerpenaar het typische geluid van de V1-stuwmotor te herkennen. Wanneer de motor ophield, wist je dat je dekking moest zoeken. De V2, een echte raket, ging sneller dan het geluid. Die hoorde je niet aankomen. Eerder al, op 19 oktober, viel een V2-raket op de Borgerhoutse Kroonstraat. Er stierven 44 mensen en er vielen een honderdtal gewonden.

V-bommen op onze buurt Een paar weken daarvoor was Antwer-pen bevrijd. De haven kwam op dat moment helemaal ongeschonden in de handen van het geallieerde leger. De Duitsers hielden echter stand op Linkeroever en in Merksem. Ze wisten goed genoeg dat in Engeland een vloot klaarlag om naar de haven te komen, dus ze beslisten Antwerpen met de grond gelijk te maken. Ze bestookten de stad met hun nieuwste vergeldings-wapens: de V1 en V2-bommen. 175 da-gen en nachten lang werden meer dan 4.000 V1’s en meer dan 1,700 V2’s op groot-Antwerpen afgevuurd. Respec-tievelijk 106 V1’s en 107 V2’s troffen het hart van de stad. Er vielen 4.500 doden en 7.000 gewonden. 50.000 wo-ningen werden vernield. Op die manier begon voor de Antwerpenaren de oor-log pas echt ná de bevrijding.

“Hij kwam uitein-delijk in het midden van de straat terecht! In z’n bed!”

Vroeg uit de veren!

“Ik kom hier graag en het ‘kantoor’ hangt hier goed samen”, zegt Paul Meulemans (50). Paul draagt al 15 jaar pakjes rond in onze buurt als chauf-feur bij De Post. Postbode te fiets is hij hier ‘nog maar’ 8 of 9 jaar. Op een loopbaan van 28 jaar kan dat toch al even tellen.

Dagelijks rijdt hij op uit Herentals. Soms legt hij het hele traject af op zijn fiets, via het jaagpad langs het kanaal. In zijn stiel had hij toch al lang een job kunnen hebben dichter bij huis? “Ik zit toch liever in Borgerhout”, zegt Paul. Ook al betekent dat alle dagen opstaan om kwart na vier. Met de glimlach!

7DEN DREIHOEK

De klassieker van Borgerhout

Drie jaar geleden ontstond het idee van een koers rond ‘den Dreihoek’. Het zou een buurtkoers worden voor iedereen, jong of oud, van wielerlief-hebber tot wielertoerist en van lu-diek tot bloedserieus.

Een gemotiveerd ‘jong’ team zette de schouders onder het project. Nu al, nog maar drie jaar later, is Den Drei-hoek Koers uitgegroeid tot een vaste waarde op de kalender van de buurt. “Het succes van de koers valt niet met één woord te omschrijven”, zegt Sam Mampuys, die het concept mee vorm en kleur geeft.

“Het is een ontmoetingsplek voor buurtbewoners van alle leeftijden. Een plek waar iemand plaatselijk eeuwige roem kan verwerven en zich voor één dag een échte wielrenner kan voelen.” Een plek voor leuke muziek en volks-spelen en nog zoveel meer! “Ik hoop dat het enorme enthousiasme van de buurt de toekomst van de koers blij-vend verzekert en dat Den Dreihoek Koers zich terecht dé koers van Bor-gerhout mag noemen!”

Je wijnwebwinkel uit Borgerhout!

Onze focus ligt vooral op wijnen die met respect voor de natuur worden gemaakt,

volgens traditionele methodenveelal biologisch of biodynamisch.

Volgende wijnproeverij zondag 30 oktober

Voor alle andere activiteitenwww.roelandfort.be

Gratis levering aan huis

8 DEN DREIHOEK

Kinderbuurttoneel:Levenslessen op de bühneVier jaar na elkaar -van 2006 tot 2009- stapten een dozijn jongeren van den Dreihoek -tussen 8 en 16 jaar- het podium op om samen ‘the-ater’ te maken. Onder de professi-onele begeleiding van Karla Nuyts, Greet Vissers en Soraya Rademaker trokken ze volle zalen en staande ovaties. Wat blijft daar vandaag nog van over? We vroegen het aan enkele acteurs van toen.

“We waren in de Kunstenmakerij al bezig met toneel. Toen dat initiatief stokte kwam mama met de idee om in de buurt mee te doen aan het kin-dertoneel”, vertelt Laurien Versmissen die met haar oudere zus Tessa de aller-eerste toneelgroep vervoegde die Karla Nuyts regisseerde. “Van Karla leerde ik wat ‘ruis’ betekent”, vertelt Laurien. “Alles wat er niet bij hoort, friemelen met de vingers, in je haar prullen, pul-ken aan je neus, allemaal kleine han-delingen die het totaalbeeld verstoren. ‘Ruis’ moet je weglaten.” Ook herinnert ze zich de uitdrukking ‘op een kluitje staan’. Voor Karla betekende het ‘een groepje vormen’ om een ‘beeld’ te cre-eren. “Van haar leerde ik dat ‘beelden met mensen’ mooi kunnen zijn”, zegt Laurien die ondertussen zelf vier jaar Academie onder de riem heeft -vo-rig jaar stelde ze haar eindwerk in de Arenberg voor- en in Gent al een jaar kunstwetenschappen volgde om een masterdiploma te halen in theater. Ze is gefascineerd door de interactie met het publiek. Tessa studeerde vorig jaar

Laurien en Tessa

theaterwetenschappen. “Die ‘weten-schappen’ verhinderen me om theater nog leuk te vinden.” Wellicht gaat ze volgend jaar een andere richting op.

Jong en jonger

Beiden vonden het leeftijdsverschil van de groep tof. ‘Jong’ en ‘oud’ door-een. “Nu waren de meisjes meestal wel iets ouder dan de jongens. De jongsten borrelden van fantasie en daagden ons, de ouderen, uit”, herinnert Tessa zich met de glimlach. “We konden over alles praten. Over film, vakantie,… Karla sti-muleerde dat ook”, aldus Laurien. “We moesten elkaar beter leren kennen en vertrouwen om minder geremd te zijn op het toneel.” Vaak is er in groepjes gewerkt om kleinere stukjes voor te bereiden. “Dat was dikwijls lachen.”

Repetities gingen door in het achter-huis van Karin en Niels. Tijdens pau-zes en over de middag werd er ping-pong gespeeld. Karla zorgde voor brood en iedereen bracht toespijs mee. “Allen dronken ‘green tea with lemon’ van Pickwick. Dat werd gelijk ons ritueel voor elk optreden. Een tasje thee”, vertelt Laurien. Na de repetitie was er ‘party in the house’ bij Milan of Marta. Of trokken de jongeren naar het zwembad. Activiteiten die de band versterkten. Niemand viel uit de boot. “Voor de evaluatie bakte ma wafels bij ons thuis. Na de optredens werd er na-gepraat in de tuinbar.”

Investeren

Voor het eerste stuk -Ik wil niet verge-ten- over kinderen in de oorlog, trok-ken de jonge acteurs naar Wieza om ze te interviewen en sprokkelden ze ook oorlogsherinneringen bij oma en opa. Karla werkte heel ‘beeldend’. Het tweede stuk -Niemand mag het weten- was opgebouwd uit de ‘geheimpjes’ en ‘verhalen’ van de jongelui zelf. Het der-de stuk -‘De cementen tuin’- dat Greet regisseerde, was geschreven door Ian McEwan. Soraya regisseerde ‘Meis-jes zijn raar, jongens een beetje’, het vierde stuk. Het speelde zich o.a. af op de tafel, tussen het publiek dat er een maaltijdschotel genoot.

Voor de jongelui was het toneel een hele investering: een hele week in de Paasvakantie, een handvol zaterdagen en dan nog een hele week in de grote vakantie gevolgd door een rits van vier optredens. “Het was ook tof dat het allemaal in de buurt kon gebeuren”, zeggen de zussen. ‘s Ochtends begon de repetitie al om 8u30. “Vijf minuten daarvoor opstaan, door de achterpoort lopen en we kwamen nog op tijd”, lacht Tessa.

“Meestal was het tweede optreden in de reeks het beste”, zegt Laurien. “Het eerste optreden was ‘goed’. Het tweede was ‘beter’. Dan dachten we dat we goed bezig waren en het derde was dan ook meestal ‘slecht’. Na dat dipje was het vierde weer beter.” Op zondag voor oma en opa spelen was ook heel anders dan voor een ander publiek.

Improviseren is niet zomaar iets doen

“Improviseren is niet zo maar iets doen, zo maar iets zeggen”, leerde Tilde, nu 17. “Je hebt daar ‘goed’ en ‘minder goed’ in.” Ook Tilde was met haar zus Amber, Laurien en Tessa en Martha actief in de Kunstenmakerij. Samen stapten ze naar het buurtinitia-tief. Ze speelde mee in het eerste stuk en na een pauze praatten haar vrien-dinnen haar ook in het derde stuk. Ze ervaarde hoe een andere regisseur de dingen verschillend aanpakt.

“Vroeger had ik het beeld dat toneel ‘een verhaal’ is, met scènes. Bij Karla was dat helemaal niet zo. Ik vond dat raar. Verwarrend. We vulden er zelf meer in. Zij gaf ons opdrachtjes. Im-provisatie-oefeningen die niets te ma-ken hadden met het stuk. Pas tijdens de laatste repetitieweek kreeg alles vorm.” Tilde vond het soms frustre-rend dat van al dat improviseren maar weinig overbleef in het uiteindelijke stuk. “Greet daarentegen wist goed wat ze wou. Vanaf de start was het verhaal duidelijk.” Er was een tekst. Maar ook nu werd weer geïmproviseerd. Kies een liedje dat je mooi vindt en improviseer dan op de muziek, bijvoorbeeld.

Met de zus in dezelfde groep acteren was bijzonder. “Bij het improviseren dacht ik soms, die gaat dat thuis ver-tellen. Maar soms was het ook grap-pig wanneer we een rolleke speelden, tegen elkaar op.” Of ze later ook de kunstentoer opgaat? “Wellicht niet. Maar ik zou ooit nog wel eens op de planken willen staan. Gewoon voor het plezier.”

Tilde

9DEN DREIHOEK

Heeft het Kievitsnest straks nog een nest?Tegen de zomer van 2013 gaat de beuk er in. Ofwel wordt de vroegere kerk en het klooster van de Domini-canen in de Provinciestraat gereno-veerd, ofwel wordt er afgebroken en komt er iets anders in de plaats. “Ik ben hoopvol”, zegt Hendrik (27), een van de kernleden van het Kievits-nest. “Het zal veranderen. Dat kan ten goede zijn. Als het gebouw ver-andert, hopen we mee aan boord te blijven.”

In de vroegere kerk van de Dominica-nen in de Provinciestraat organiseert Kievitsnest vzw sinds 2006 allerlei buurtactiviteiten. ‘Buurtcafé’ op don-derdagavond met concert in de vroege-re sacristie, kinderwerking op woens-dagnamiddag, voedselteam ‘Kievitsei’ -dat manden met biologische groenten levert aan een dertigtal gezinnen- op maandagavond, buurtfeest op het eer-ste weekend van mei, knestmis gekop-peld aan Music for Life,… en zo veel meer. Het gerenommeerde koororkest Graindelavoix smeerde een week lang de stemmen in de galmende kerk en gaf dan een reuzenconcert ten beste.

Nadat de broeders Dominicanen weg-trokken uit de kerk en het klooster in de Provinciestraat lanceerde stRaten-generaal een open oproep voor een ‘can do’. “Wat kunnen we met de ont-wijde kerk doen?” Tegelijk trokken krakers in het klooster en dreigde de sloophamer van een projectontwikke-laar. In 2006 werd de Kievitsnest vzw opgericht om in de ruimte van de kerk buurtgerichte activiteiten te organise-ren. “Ik was toen nog student”, vertelt Hendrik, die al 7 jaar in den Dreihoek woont.

Het Kievitsnest was twee of drie jaar bezig toen de Provincie de gebouwen kocht. “Hun plannen krijgen nu steeds meer vorm. Uiteindelijk komt er een

ontmoetingsplek met meerdere func-ties: sociale economie, armoedebestrij-ding, tewerkstelling en... buurtwer-king.” Nu er weer geld is, wordt er een architectuurwedstrijd uitgeschreven. Een eerste oproep leidt de komende zes maanden nog tot de selectie van vijf kandidaten. Uit hun ontwerpen wordt het winnende project gekozen.

“Onze uitdaging is ervoor te zorgen dat deze plek ondertussen zo goed moge-lijk gebruikt wordt”, zegt Hendrik. Dat betekent o.a. dat er met andere ver-enigingen samengewerkt wordt. Deze buurt is multicultureel. “Dat aspect van de werking lukt aardig op rom-melmarkten en met de kinderwerking. Voor andere activiteiten is de drempel -het kerkgebouw zelf- blijkbaar nog te hoog.” De derde uitdaging? Als straks het gebouw ‘verandert’, “mee aan boord blijven.”

Dertien straten daags...“Dit is een toffe buurt met vriende-lijke mensen. Respect”, zegt Rasim Jakupi, de ‘witte tornado’ die al vier jaar, in weer en wind, ook jou straat schoon veegt. Met een glimlach. Hij is een vaste gast voor, tijdens en na elke buurtactiviteit. “Ik heb eerst een viertal jaar gewerkt aan het De Coninckplein. Dan een jaar in een magazijn aan de Luchtbal. En nu hier. Voor mij is dit een ‘goeie job’. Alle dagen in de bui-tenlucht. Zolang ik gezond ben.”

Elke dag keert Rasim 13 straten tus-sen de Provinciestraat en de Kroon-straat inbegrepen. Met borstel, schop en kar. In de herfst hanteert hij ook al eens een blaasmachine om de bla-deren bijeen te blazen. “Schatten heb ik hier op straat nog niet gevonden”, lacht hij. “Wel veel papier.” Hij wijst naar zijn volgestouwde bak op wielen. Hij is rond voor vandaag. Hoeveel kilo-meter hij dan geveegd heeft? “Ik zou het helemaal niet weten.” Het is even wachten op de vrachtwagen. Hij steekt een sigaret op.

Rasim werd 44 jaar geleden geboren in Joegoslavië, wat nu Kosovo is. Be-gin de 90-erjaren ontvluchtte hij als jonge twintiger de oorlog in zijn land. Eerst trok hij naar Duitsland maar na vier jaar, in 1996, kwam hij naar Bel-gië. Wat hem hier het meeste opviel? “Het is hier rustig.” Hij volgde twee jaar een taalcursus in Antwerpen en spreekt bedachtzaam maar vlot Ne-derlands. Naast zijn moedertalen ver-staat en spreekt hij ook Duits en “een heel klein beetje Frans van op school”, glimlacht hij bescheiden.

In zijn land was hij ‘werkgever’ of ‘ploegbaas’. Hij coördineerde bouw- en graafwerken, verzorgde de papieren en de uitbetalingen van zijn mensen. Hij zou wel weer ploegbaas willen worden, zoals vroeger. Kunnen werken met een computer blijkt vooralsnog een groot obstakel. “Ginder gebeurde alle admi-nistratie op papier. Betalen gebeurde in de hand. Een cursus computeren is echter moeilijk voor mij.” Hij schudt het hoofd en haalt de schouders op.

Tijdens de vakantie bezoekt hij fami-lie die over heel Europa is verspreid. “Maar als het weer tijd is om te wer-ken, wil ik werken.” Rasim is gehuwd en de fiere vader van drie. De oudste is er 21 en studeert. De jongste 8. “Ik hoop, zoals elke ouder, dat zij het be-ter mogen hebben.”

En de zon zal schijnen!De gezelligste rommelmarkt van ‘t stad

“Toen ik op mijn eerste buurtverga-dering -in 2006- vroeg wat er met de gezellige rommelmarkten van den Dreihoek was gebeurd, kreeg ik een collectief antwoord: ‘Die mag jij orga-niseren!’” Het was even schrikken voor Els. Maar ‘zo gezegd, zo gedaan’. “Vol enthousiasme sprong Tine, mijn buur-vrouw, mee op de kar en vijf edities later kijken we al weer uit naar de vol-gende rommelmarkt!”

Ondertussen zijn Els en Tine een ge-olied team en kunnen ze terugvallen op alle opgedane ervaring en hulp van-uit de buurt. “Het concept klopte van in het begin: de prachtige straat, de

kinderanimatie, de sfeervolle muziek en -niet te vergeten- de toffe (cava)bar! Het ‘open’ karakter van de markt bereikt zeer veel buurtbewoners én toevallige voorbijgangers”, zegt Tine. De jongste editie liep de markt zelfs tot tegen de Turnhoutsebaan aan. Dat zorgde voor een ongekende instroom van nieuwe bezoekers.

“Mond-aan-mond-reclame en de vele complimenten zorgden ervoor dat de markt ondertussen een begrip is geworden, ook buiten den Dreihoek! Weer of geen weer...!” Volgende af-spraak: zondag 3 juni 2012.

Leer je buren kennen op nieuwjaarsdrink en brunch“De nieuwjaarsdrink en de brunch zijn twee activiteiten die enkele jaren gele-den nog enkel bestemd waren voor de vaste kern van den Dreihoek”, vertelt Anita, voorzitster van den Dreihoek. De nieuwjaarsreceptie was oorspron-kelijk een ‘beloning’ voor de vaste me-dewerkers. Ze keken terug op het voor-bije jaar, zagen dat het goed was, waar het beter kon en dronken er een glas op. De brunch groeide uit buurtbe-woners die de handen uit de mouwen staken bij het opbouwen van podium, tenten, stoelen en tafels bij ‘muziek in de wijk’. Voor ze aan de slag gingen,

verzetten ze eerst bij één van hen een stevig ontbijt.

“Beide activiteiten werden voor de gehele buurt open getrokken en zijn ondertussen uitgegroeid tot een suc-cesformule waaraan tussen 50 en 120 buren deelnemen”, telt Anita. “Het is dé ideale manier om als nieuwe buur tegelijk je buurt te leren kennen.” Af-spraak dus op de nieuwjaarsreceptie van 7 januari 2012.

10 DEN DREIHOEK

De stichtende moeders

“Zonder de buurtwerking zag het er hier anders uit”, zegt Jet (60) die er van bij de start bij was en bleef, als medestichtster, bestuurslid, pen-ningmeester… maar vooral ‘gewoon Jet’. “Nu vind je dat gewoon. Je staat er niet meer bij stil. Den Dreihoek zijn we ooit begonnen om de mensen in de buurt beter te leren kennen. We streden voor een woon- en leefbare straat.” Haar aandacht ging naar het intact houden van het straatbeeld, het bewaren van de verkeersluwheid, het Structuurplan,… en zo veel meer.

Als je van enige ‘specialisatie’ kunt spreken, dan was die van Jet wel dat ze ook voorbij de grenzen van de buurt keek. Werk op de achtergrond van ellenlange vergaderingen en kleine stapjes, in een driespan met Eric en Yvette. Jet hield het contact met an-dere buurthuizen -in de Kroonstraat, de Drie Pleintjes,…- waar de werking anders was ingevuld, o.a. met professi-onelen. “Elders in Borgerhout is de re-aliteit ook anders. Een sociale werking op puur vrijwillige basis hou je niet vol.” Daarop strandde 25 jaar geleden eigenlijk ook het buurthuis van den Dreihoek. “Dat barstte omdat er geen vrijwilligers meer waren die het kon-den openhouden. Maar wat geweest is, is goed geweest.”

Vrij en ongebonden

“Toen waren er geen subsidies voor dit soort werking. De stad vond die niet belangrijk.” Jaren zorgde den Dreihoek dan ook voor eigen fondsen -o.a. door massale papierslagen- en grotendeels zelfbedruipende activiteiten. “Van ‘t Stad moesten we aanvankelijk ook niet veel weten. Die pakten het initiatief uit je handen, namen het over, recupereer-den de boel...” en lieten het dan vallen als een steen. Denk aan de Nieuwjaars-receptie in het Districtshuis waaruit onze jaarlijkse Nieuwjaarsdrink groei-de, buiten aan de vuren. Ook met Op-sinjoren duurde het even vooraleer het juiste midden gevonden werd. Je kon er immers pap op zeggen dat als de buurt iets organiseerde, er op dezelf-de dag een actie volgde van boven af. “Denk aan ons straatvegen en de ‘len-tepoets’ en de bloembakken. We waren dan ook voorzichtig om samen te wer-ken. Vrij en ‘politiek ongebonden’.” Die keuze heeft er wellicht toe bijgedragen dat de buurtwerking er vandaag nog staat. “Met een beetje subsidie kunnen we vandaag neutraler en vrijer blijven werken.”

Er zijn ook momenten geweest waarop buurtbewoners, als individu, ‘kritisch’ omgingen met het beleid. Denk maar aan ‘Borgerhart’, aan ‘Borgerhoudt van Mensen’, aan het bezoek van de ko-ning aan de school in de Florastraat. “De buurt vormde geen rem op een persoonlijke mening.” Soms werden de grenzen opgezocht, o.a. met het spon-soren van de acties rond het Kievit-plein. “Aan de ‘integratie’ van nieuwe bewoners is jarenlang en door velen hard gewerkt. Maar dat is ‘mislukt’”, geeft Jet met pijn in het hart toe. “An-ders dan de buurt, die van onder uit gedragen wordt, botsen initiatieven er keer op keer op de afwezigheid van draagvlak.”

“Vòòr het buurtcomité was er hier wei-nig of niks”, zegt Rita Hauqier (57). Zij was de tweede voorzitter van den Drei-hoek. Rita woont al 40 jaar in de buurt. In het ‘ouderlijk huis’. “Mijn moeder had die kruidenierswinkel achter de hoek -op de Van Geert- en Van Leent-straat- en daarom kenden we heel wat mensen. Het was een volkse buurt.” Er woonden een paar Portugezen, en nog-al wat Spanjaarden,… Zo leerde Rita ‘onze José’ kennen. Maar dat is een ander verhaal. Of toch niet helemaal, want beiden konden het goed vinden met hun buren langs weerskanten: Wieza en Jef en Monda en Theo. “We gingen al eens bij elkaar eten en op een keer kwam iemand met het idee van een buurtcomité. Zo kwam dat ‘met een lach en een zwans’.” Er werden briefjes in de bussen gestoken voor een eerste vergadering en…

JetVoorbij de eigen grenzen kijken

RitaMet een lach en een zwans

Interessante mix behouden

“Onze buurtwerking draait al jaren op een vrij kleine kerngroep. Maar als je volk nodig hebt, dan staan ze er.” De verjonging die de buurt 30 jaar gele-den kende, vindt nu weer plaats. Be-woners komen vandaag minder of niet naar een vergadering. Maar ze blijven wel op de hoogte via e-mail en de ‘be-richten uit je buurt’.

Herinneringen heeft Jet aan zowat alle activiteiten -de fietstochten, de kajak-weekends,... maar een ‘blijver’ zijn de Sinterklaasfeesten waar ook haar kin-deren leuke herinneringen aan hebben. “Uit die dingen zijn ondertussen an-dere zaken gegroeid. Er vloeit een an-dere stroming met Cultuurstraten en de jaarlijkse Koers van den Dreihoek.” Sommige activiteiten die vroeger ‘in’ waren en dan een paar jaar ‘out’, ken-nen nu weer een doorstart, zoals de ‘paaseierenworp’. “We behouden een interessante mix van zeer laagdrem-pelige activiteiten -nieuwjaarsreceptie, brunch, rommelmarkt, bloemenmarkt, kerstbomen- en activiteiten waar min-der volk op afkomt, zoals een wande-ling, fietstocht, museumbezoek.”

“Daar kwam volk op af.” Er werd een vzw opgestart. De leden brachten lid-geld in. “Doel was de buurt wat meer aaneen te doen klitten. ‘t Eerste dat opkwam was een buurtfeest. En dat was een succes. Dat kan alleen maar in een volkse buurt.” Terugblikkend vindt Rita die buurtfeesten nog steeds het plezantste. Er werden kraampjes gebouwd -blikken gooien, viskraam,…- sponsors zoeken, kinderspelen, een goochelaar in de tent,... en Miel, de pa van Diane, hield er ‘s nachts de wacht. “Pas op: ‘t was heel veel werk maar ‘ple-zant’ met al die kinderen in de straat.”

Maar ook de Sinterklaasfeesten voor de kleintjes mochten er best wel zijn. Van het buurthuis in de Dodoensstraat weet ze ook nog hoe het er aan toe ging. “Het huis stond leeg en de man-nen -Theo, Jef en José- gingen praten met de eigenaar. Of we het niet konden

10 september! Het is zover. Feest van en voor 30 jaar den Dreihoek. We brengen de buurt in opperste feeststemming met een kinderate-lier, een reuzenstoet, een buurtdrink en BBQ, een swingend optreden... Voor één dag wordt de Vuilbeek, die door de wijk liep op de grens tussen Borgerhout en Antwerpen, een stukje blootgelegd.

DAGPROGRAMMA10 SEPTEMBER

13:30 aan de Vuilbeek, op de hoek Van Geertstraat/Ketsstraat bouwen alle kinderen uit de buurt onder bege-leiding van hun mama en/of papa, een uur lang knotsgekke beesten in elkaar voor een dierenstoet.

14:30 aan diezelfde Vuilbeek: of-ficiële opening van het jubileumfeest en de tentoonstelling:

Wie is Dodoens? Kets? Van Geert? Van Leent?

14:40 aansluitend vertrekt vanaf de Vuilbeek de grote dierenstoet: Aanvoerster van de stoet is Frieda, de prachtige reuzin van onze buurt. Niet te missen! De toeters en bellen van de murgafanfare Lamourgaga trekken de stoet door de straten van de buurt.

17:00 buurtdrink aan de Vuilbeek, die wordt blootgelegd door de jonge-ren van het atelier Kopspel vzw.

19:00 reuze BBQ met dansfeest.

21u00 The Spinelli Connection speelt de pannen van het dak. We drinken en dansen bij alle mooie herinneringen en plannen de volgende 30 jaar!

11DEN DREIHOEK

“Ik doe nu veel dingen die ik vroeger al had willen doen”, zegt Monda die 37 jaar in de Dodoensstraat woonde.

Eerder die dag was ze naar de zoo ge-trokken met haar kleindochter die er twee werd. Monda (63) schommelde niet alleen aan de wieg van dochter en kleindochter. Ze is ook een van de ‘stichtende moeders’ van den Dreihoek en de buurtwerking. Jarenlang was ze penningmeester, verzorgde ze bonne-kens en roerde ze soep en chocomelk op allerlei buurtactviteiten. Zes jaar geleden overleden kort na elkaar haar ouders die in de Van Geertstraat woon-den. Alle zorgtijd kwam plots vrij. Een cursus ‘rouwbegeleiding’ “heeft me echt geholpen.” Nu engageert ze zich honderduit in kerk en vierde wereld. Twee jaar geleden verhuisde Monda met haar gezel, onze affichenontwer-per Bell, dieper de stad in. Maar den Dreihoek is geen van beiden kwijt. Laatst zagen we ze nog op de koers!

“Theo begon erover. Zouden we geen ‘buurtcomité’ beginnen?” Wieza (83) herinnert het zich nog allemaal. Die eerste vergadering in ‘t Achtkantje. En hoe gaan we dat comité noemen? Het werd ‘den Dreihoek’ naar de vorm van de kernstraten. “Vroeger kenden we wel mensen in de buurt maar dat was een ‘goeiendag’ en niet meer. Sindsdien trekken we hier aan één zeel. Ik moet in de winter geen sneeuw ruimen. Dat doen de buren links en rechts voor mij. Die vriendschap die hier is ontstaan!”

Wieza woonde twee jaar in de Erasmus-straat. “Toen hoorde ik dat de gerante van de wasserette -op de hoek van de Van Geert- en Van Leentstraat, tegen-over de kruidenierswinkel van Rita’s moe- er weg ging. ‘k Sprak met mijne Jef, ik wou iets doen.” Samen woon-den ze acht jaar boven de wasserij die Wieza runde. Toen er in de late jaren 70 een hele rij huizen in de Dodoens-straat op de markt gegooid werd, koch-ten ze. De ruimte die ze teveel hadden, verhuurden ze. Jarenlang ontfermden Jef en Wieza, en later Wieza alleen, zich over Francine, de ‘operazangeres op rust’ van de buurt.

In haar geheugen staan het eerste en het tweede buurtfeest gegrift. “Het kletsregende toen het feest begon op het geschal van hoornblazers.” Een ko-

MondaWeg en toch niet

WiezaHier trekken we aan één zeel

Rita, Wieza en Monda als toeschouwers bij Den Dreihoek Koers

huren? Je moet dat niet huren, als je het wat opknapt, zei die. En we hebben nooit huur moeten betalen en kregen ook materiaal om het huis in orde te brengen.”

Vandaag is Rita nog steeds een pilaar waarop je kan bouwen “maar een jon-gere generatie neemt over. Die kiest voor andere activiteiten. De koers is bijvoorbeeld een succes. De kleinkin-deren krijgen nu even voorrang.

zijn van haar speelde DJ. En de cent-jes van de tombola en andere kramen bracht hare ‘Jef’ -de strenge penning-meester van de buurt- regelmatig naar huis. In de safe, ermee.

En later de busreis naar het Dolfina-rium in Sint-Michiels Brugge. En het buurthuis -in bruikleen van Sanico- waar zij en Ann de café papierden en de draperieën ophingen. En Jef die de vader van alle togen bouwde. “Er is veel plezier gemaakt.” Wieza her-innert zich nog goed die keer dat ze haar mondharmonica bovenhaalde, en Luc zijn klaroen en nog een ander een bombardon. Feest! De quizavond met een cervela als hoofdprijs. Francine ging ermee lopen. En de kaartavonden ‘voor een kip’. En Jef die jaren Sinter-klaas was. “Als je daarover spreekt met mensen op den buiten, zeggen die ‘allez, hoe is ‘t mogelijk?’” Ook kijkt ze bewonderend naar de jongere garde van de buurt. “De koers, zie eens hoe-veel volk er was!”

“De rebelsheid van den Dreihoek was er al van bij de start”, zegt Eric. Zonder subsidies vonden de buurtbewoners elkaar rond een gemeenschappelijk project! “Die geest moet blijven. We hebben nood aan een leefbare buurt, weerbaarheid en een sterke burger-participatie. Met lief en braaf zijn al-leen zal het niet lukken. De werking moet kritisch zijn. We bleven op onze honger met de Provinciestraat, met de Turnhoutsebaan, met het Kievit-plein,…”

“Uiteindelijk steunde den Dreihoek ‘de Ploeg’ financieel om een proces te be-ginnen tegen de ontwikkelaars van de Kievit.” Dat leverde alvast op dat de hoogbouw minder hoog werd, dat de blokken opengesteld werden voor be-woning en dat er wat groen kwam, al blijft het zeer beperkt. De buurt was ook niet vies om te investeren in pro-jecten waarin zijn mensen geloven. “Den Dreihoek kwam met geld over de brug voor Oxfam Wereldwinkel. De ‘klandizie’ werd onderhouden met een buurtronde”, merkt Eric op.

Zo’n 25 jaar geleden was Borgerhout herwaarderingsgebied en werden er plannen gemaakt over de toekomst van de wijk. Ook hier hebben een aan-tal ‘dreihoekers’ mee aan de kar ge-trokken om van deze dichtbevolkte en groenloze buurt een leefbaardere om-geving te maken.” Aan dit Wijkontwik-kelingsplan is twee jaar meegewerkt. Buurtbewoners naast de ‘professio-nals’, onbezoldigd, als burgerinitiatief. Omdat het hun buurt is! Omdat het

Met lief en braaf zijn alleen zal het niet lukken!> vervolg van p1 hen kan schelen. En opnieuw was er

een gebrekkige inspraak, waar we ei-genlijk iets in de richting van partici-patie zochten.

Openheid, tijd, mildheid, niet bang zijn

“We gaan niet naar een onbezorgde wereld”, zegt Eric. “Hoe kunnen we de inspraak van de burger structureel onderbouwen?” Want werken op basis van vrijwilligheid heeft zijn gevolgen. Middelen zijn beperkt. “We kunnen niet overal en altijd aanwezig zijn.” De buurt heeft dan ook een lange tra-ditie van ‘taakverdeling’. Zo volgden Eric en anderen voor de buurt de ac-ties van ‘Borgerhout beter Bekeken’, ‘Borgerhoudt van Mensen’ - “waarvoor destijds in de buurt een brede onder-steuning bestond”- en ‘Antwerpen aan ‘t Woord’.

Het opbouwen van een diverse samen-leving ziet Eric als één van de grote uitdagingen. Volgens hem waren de in-spanningen van de buurt niet vergeefs. Het vergt gewoon “het cultiveren van een openheid, tijd, mildheid, niet bang zijn.” Eric noemt de samenwerking met Attawaasol, waarmee den Dreihoek al twee jaar de banden probeert aan te halen, stappen in de juiste richting. In december was er een gesprek met Ra-chida Lamrabet, de Vlaamse schrijfster van Marokkaanse origine. Zij schreef in ‘Vrouwland’ over ‘hier’ komen wonen en ‘thuis zijn’ en over het ‘verraad’ dat een vrouw moet plegen als ze de Eu-ropese cultuur instapt. Den Dreihoek stond mee op de affiche. “Het initiatief kende een goede belangstelling, alleen ontbraken beide achterbannen.”

Ook op de eerste Dreihoekkoers reden een aantal Attawaasoli anoniem mee. De tweede keer verzorgden ze de bar-becue. “Ze nemen de bloemenmarktac-tie over van het KAV op het Koxplein. Ook wij trokken door die eerste stap-pen. Zorg voor je eigen omgeving! Het initiatief moet door de jeugd overge-nomen worden. Als je ziet hoe jong de bevolking is geworden... Het ‘taalpro-bleem’, dat er twintig jaar geleden was, is met Attawaasol geen punt meer. Daarom blijf ik enthousiast over die samenwerking.”

We vernemen dat de burge-meester van Antwerpen en zijn schepen van jeugd, wo-nen, stedelijk wijkoverleg, sa-menlevingsopbouw en ont-wikkelingssamenwerking op 27 september in de raadskel-der van de buurt kennis komt maken met de buurtwerking. De buurt zal er zijn.

12 DEN DREIHOEK

Irene en Emile zijn beiden 85 jaar en al 62 jaar gehuwd. Ze hebben één zoon, drie kleinkinderen en één achterklein-kind. “Een tweede is op komst”, zegt Irene. Het koppel woont in het ouder-lijk huis van Emile. Die heeft er zijn hele leven gewoond. Irene is er in ‘49 ‘ingetrouwd’. Jarenlang heeft ze er Emiles moeder verzorgd.

Irene en Emileuit de Tuinbouwstraatbeiden 85 jaargepensioneerde bedienden

Katleenuit de Dodoensstraat35 jaarzelfstandige in wording

Irene en Emile zijn zowat het levend geheugen van de buurt. Aan de punt van den Dreihoek, aan Sanico, was er ooit een plein met daarop een soort kleine Eiffeltoren. “Die diende voor de telefoonverbinding”, weet Emile. Op de beide hoeken van de Tuinbouwstraat en van de Dodoensstraat was er een kruidenierszaak. Beiden herinneren ze zich ook nog de melkboer die dagelijks zijn ronde deed met verse melk van zijn koeien die in de Ketsstraat op stal stonden! Op de hoek Tuinbouwstraat en Provinciestraat was er een groot-handel in kinderspeelgoed.

Wist je dat Irene en Emile in Antwer-pen wonen -met postnummer 2018- terwijl de buren in Borgerhout wonen met postnummer 2140? De Vuilbeek vormt er de grens. Ter hoogte van nr. 16 markeert een steen in de stoep de grens A/B.

Katleen start een eigen bedrijfje op. “’In de living’ -zo zal het heten- is on-gedwongen met buren, vrienden, fami-lie, cultuurliefhebbers, gelijkgezinden, levensgenieters, ... samen zijn en je laten inspireren, raken en verrassen door de muziek, theater, dans en beel-dende kunst. In de gemoedelijke sfeer van... de living.”

“Ik kwam hier toevallig terecht. Toen ik 3,5 jaar geleden een nieuwe woon-plek zocht, stond Borgerhout wel op mijn verlanglijstje, maar van den Drei-hoek had ik nog nooit gehoord.” Of haar verwachtingen ingelost werden? “Ik wilde graag in Borgerhout wonen, meer richting ‘t Noord van onze stad en in een multiculturelere omgeving. Verder had ik geen bijzondere ver-wachtingen. Ik kreeg er wel heel veel extra’s bij: een mooie straat met groen, in bed liggen en de olifanten horen, een levendige buurt vol geëngageerde en enthousiaste buren, buurtwinkels met smaken uit heel de wereld,...”

Hoe ziet zij de buurt de komende jaren evolueren? “Ik ben er zeker van dat de buren, die zich nu inzetten voor den Dreihoek, dat zullen blijven doen. Je merkt ook dat er steeds nieuwe buren zijn die er mee hun schouders onder zetten. Ik zie de dingen heel positief evolueren. ”

Op de sofa bij...Marliesuit de Ketsstraat49 jaar verpleegkundige

“Op aanraden van een vriend wandel-den we 24 jaar geleden eens rond op een festiviteit in de buurt. We hadden plannen om te verhuizen en vonden dit écht wel een leuke en ‘levende’ buurt!”, vertelt Marlies die met echtge-noot Edwin in een oude fietsenmakerij ging wonen in de Ketsstraat.

“En met de buurt kan het alleen maar beter worden. Er komen veel jonge gezinnen wonen wat voor een buurt steeds ‘vers bloed’ betekent. Ook de opwaardering van de stationsomge-ving is voor onze buurt leuk meegeno-men.”

Paul en Dianeuit de Dodoensstraat 66 en 55 jaargepensioneerd schrijnwerkeren huisvrouw

Diane woont al 40 jaar in deze buurt, Paul 34 jaar. Ze leerden mekaar hier kennen en hebben hier hun vier kin-deren grootgebracht. En ze wonen hier nog steeds zeer graag. “Het is rustig. Je bent overal dichtbij. Tram en bushalte om de hoek.” Nu de kinderen bijna al-lemaal het huis uit zijn, vindt Diane het huis wel wat te groot. Maar Paul wil niet meer verhuizen. Hij heeft er zijn atelier en gerief. Hij zou niet kunnen zonder zijn timmer- en schrijnwerken. Ook de buurtwerking van den Drei-hoek ervaren ze als zeer positief.

Vooral de rommelmarkt en de koers zijn hun favoriete buurtactiviteiten. “We zijn geen mensen die bij de bu-ren gaan aanbellen of op bezoek gaan. Maar we doen graag een babbeltje op straat. Zo’n gebeurtenissen geven je aanknopingspunten voor een ge-sprek.” Diane vindt het ook leuk om haar kleinkinderen mee te brengen naar de straatfeesten.

“Het is hier een goeie gezellige buurt”, zegt Paul. “Er is gene zever. Mensen komen goed overeen en dat is belang-rijk.” Verwachtingen naar de toekomst toe? “Graag nog wat meer groen. Boom-pjes ook in de Van Geertstraat, bijvoor-beeld. En ingrepen om de auto’s trager te doen rijden”, zegt Diane. “Ik schrik soms ‘s nachts wakker van scheurende banden hier in de bocht op de punt.” Zoon Sven onderhoudt met aandachti-ge zorg het mooiste boomspiegeltuin-tje van de buurt. “Alleen jammer dat er soms auto’s durven inrijden.”

Naimuit de Dodoensstraat39 jaar bediende

Naim kwam een paar jaar geleden in de buurt wonen. Hij is Nederlander van Marokkaanse origine, gehuwd en heeft vier kinderen met zingende na-men: Asian, Ismail, Suad en Malika. Het gezin was op zoek naar een leuke buurt. De verwachtingen zijn hier dan ook ingelost? “Ja, we zijn zelfs blij ver-rast. Er is hier veel contact onder bu-ren. Dat is aangenaam.” Anderzijds ziet Naim ook wel wat verbeterpunten: “Er is hier veel lawaai en onveiligheid door verkeer.”

Redactie van de Dreihoek krant:

Luc De Smet, Ann Vandererven, Gaëlle Devos, Raf van Tichelen

v.u. Anita Van Hoegaerden - Van Leentstraat 36, 2140 Borgerhout