Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is...

12
2018 - eerste jaargang nr 0 | DE GRATIS KRANT VOL HERINNERINGEN | STICHTING FEEST VAN HERKENNING W eerzien Pagina 3 Hij ging en komt Pagina 6 Een deken met slangen Pagina 11 Paarden kenden de weg Samen herinneren een feest van herkenning Vlissinger verlangt naar warme plek B ij de politie in Souburg meldde zich op 20 november 1966 een man die opbiechtte een damesfiets gestolen te hebben.‘Pak me dus maar op’, zo meldde de man uit Vlissingen. Deze bleek bij nader onderzoek uit zijn kosthuis gezet te zijn waardoor hij op straat kwam te staan. Onder invloed van drank kreeg hij een heldere gedachte, waarna hij de fiets meenam om zich daarmee aldus bij de politie te melden om onder- dak te krijgen. Die kreeg hij meteen voor drie maanden, want er stond nog enige straf open van andere delicten. Daarmee had de man een warm onderkomen voor de koude wintermaanden. Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, PZC, 21 november 1966, pag. 2 Yersekenaar vernietigt ‘vals geld’ D e Yersekse handelaar ver- trouwde het niet helemaal toen hij van een Goese zakenman geld kreeg, aldus het Zeeuwsch Dagblad van 12 september 1956. Hij ontving briefgeld, waarbij een tientje er zo gloednieuw uitzag, dat de zoon des huizes opmerkte: ‘Dat is vast vals’. De Yersekenaar begon toen ook te twijfelen over de nummering van het banknootje en nam een resoluut besluit. Het tientje werd verscheurd. Want stel dat het vals was en hij zou het uitgeven? Dan was hij zelf ook strafbaar. Dus liever niet de politie ingeschakeld. Dit bleek achteraf niet handig, want na enige dagen kwam de Yersekenaar er achter dat het bankbiljet inderdaad nagel- nieuw en zeer officieel was. Daar- mee had de Yersekenaar wel een bijdrage geleverd aan de deflatie van de gulden. Dat wel. Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Zeeuwsch Dagblad,12 september 1956, pag. 2. W ij bieden u deze krant aan, omdat wij denken dat het delen van herinneringen mensen dichter bij elkaar kan brengen. En omdat herinneringen ons helpen beteke- nis te geven aan ons verleden. Blader deze pagina’s eens door. De smaak van de champagnepils van Wemco komt vast weer boven. Of het geluid van de stoomtrein, ook een belevenis. Net als het uitstapje naar de overkant, waar je de Koningin Beatrix of Prins Bernhard voor moest hebben. Wind in de haren, deinen op de golven. Hoe ouder we worden, hoe meer herinneringen we hebben. Vaak zijn het mooie, grappige of ontroerende anekdotes, soms ver weggestopt of juist nog helder voor de geest. Het samen delen van verhalen over vroeger en het uitwisselen van dierbare ‘souvenirs’ met leeftijdgenoten geeft positieve energie. Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen- komsten in heel Zeeland waarbij het delen van herinneringen cen- traal staat. Dit gebeurt aan de hand van themakoffers: verzamelingen van attributen, veelal afkomstig uit Zeeuwse musea, die verwijzen naar een bepaald thema - school, streek- dracht, ambachten, Oranjehuis, vervoer, dagelijks leven - of tijds- periode. Vrijwilligers presenteren de voorwerpen en gaan met de aanwezigen hierover in gesprek bij een gezellig kopje koffie of thee. Zo houden we niet alleen de ver- halen over ons Zeeuwse erfgoed levend, maar hebben ook een luisterend oor voor elkaar. Gaandeweg ontdekten wij dat het delen van herinneringen een activiteit is die velen aanspreekt. Herinneringen zijn een kostbaar goed en maken dat we ons verbon- den voelen met de mensen om ons heen. Vroegere tijden herleven, vergeten gedachten komen weer dichtbij. Soms veroorzaakt dit een traan, maar meestal zorgt het juist voor enorm veel plezier. Daarom deze krant, vol anekdotes en verhalen over het Zeeland van toen. Welke herinneringen roepen de artikelen bij ú op? Deel uw reactie met een vriend, een goede buur, een familielid. Of kom naar één van de bijeenkomsten die Stichting Feest van Herkenning verspreid door heel Zeeland organiseert.Wij horen uw verhalen graag! Kijk op de achterkant van deze krant voor een locatie bij u in de buurt. Stichting Feest van Herkenning www.feestvanherkenning.info De redactie van Zeeuws Weerzien heeft deze krant met veel plezier gemaakt. Wij zijn benieuwd wat u ervan vindt. Ziet u uit naar een volgend nummer van deze krant? Laat het ons weten via weerzien@feestvanherkenning. info of stuur een kaartje aan Stichting Feest van Herkenning, Markt 7, 4351 AG Veere. Dit is een krant vol artikelen en verhalen over ‘het leven van toen’. Voor iedereen in Zeeland. Om zelf te lezen, of ter aansporing om samen met anderen eigen herinneringen op te halen. ZEEUWS Middelburg, de Seisbrug, tussen de Seisstraat en de Kromme Weele anno 1903 | Illustratie: Danker-Jan Oreel | Bron: Zeelandkalender 2009.

Transcript of Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is...

Page 1: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

2018 - eerste jaargang nr 0 | DE GRATIS KRANT VOL HERINNERINGEN | STICHTING FEEST VAN HERKENNING

WeerzienPagina 3Hij ging en komt

Pagina 6Een deken met slangen

Pagina 11Paarden kenden de weg

Samen herinnereneen feest van herkenning

Vlissinger verlangt naarwarme plek

Bij de politie in Souburgmeldde zich op 20 november

1966 een man die opbiechtte eendamesfiets gestolen te hebben. ‘Pakme dus maar op’, zo meldde deman uit Vlissingen. Deze bleek bijnader onderzoek uit zijn kosthuisgezet te zijn waardoor hij op straatkwam te staan. Onder invloed vandrank kreeg hij een helderegedachte, waarna hij de fietsmeenam om zich daarmee aldusbij de politie te melden om onder-dak te krijgen. Die kreeg hijmeteen voor drie maanden, wanter stond nog enige straf open vanandere delicten. Daarmee had deman een warm onderkomen voorde koude wintermaanden.Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, PZC, 21

november 1966, pag. 2

Yersekenaar vernietigt ‘vals geld’

De Yersekse handelaar ver-trouwde het niet helemaal

toen hij van een Goese zakenmangeld kreeg, aldus het ZeeuwschDagblad van 12 september 1956.Hij ontving briefgeld, waarbij eentientje er zo gloednieuw uitzag, datde zoon des huizes opmerkte: ‘Datis vast vals’. De Yersekenaar begontoen ook te twijfelen over de nummering van het banknootje ennam een resoluut besluit. Het tientje werd verscheurd. Want steldat het vals was en hij zou het uitgeven? Dan was hij zelf ookstrafbaar. Dus liever niet de politieingeschakeld. Dit bleek achterafniet handig, want na enige dagenkwam de Yersekenaar er achter dathet bankbiljet inderdaad nagel-nieuw en zeer officieel was. Daar-mee had de Yersekenaar wel eenbijdrage geleverd aan de deflatievan de gulden. Dat wel.

Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Zeeuwsch

Dagblad,12 september 1956, pag. 2.

Wij bieden u deze krantaan, omdat wij denkendat het delen van

herinneringen mensen dichter bijelkaar kan brengen. En omdat herinneringen ons helpen beteke-nis te geven aan ons verleden. Blader deze pagina’s eens door. De smaak van de champagnepilsvan Wemco komt vast weer boven.Of het geluid van de stoomtrein,ook een belevenis. Net als het uitstapje naar de overkant, waar jede Koningin Beatrix of PrinsBernhard voor moest hebben.Wind in de haren, deinen op degolven.

Hoe ouder we worden, hoe meerherinneringen we hebben. Vaakzijn het mooie, grappige of ontroerende anekdotes, soms verweggestopt of juist nog heldervoor de geest. Het samen delen vanverhalen over vroeger en het uitwisselen van dierbare ‘souvenirs’met leeftijdgenoten geeft positieveenergie.

Deze krant is een initiatief vanStichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten in heel Zeeland waarbijhet delen van herinneringen cen-traal staat. Dit gebeurt aan de hand

van themakoffers: verzamelingenvan attributen, veelal afkomstig uitZeeuwse musea, die verwijzen naareen bepaald thema - school, streek-dracht, ambachten, Oranjehuis,vervoer, dagelijks leven - of tijds-periode. Vrijwilligers presenterende voorwerpen en gaan met deaanwezigen hierover in gesprek bijeen gezellig kopje koffie of thee.Zo houden we niet alleen de ver-halen over ons Zeeuwse erfgoedlevend, maar hebben ook een luisterend oor voor elkaar.

Gaandeweg ontdekten wij dat hetdelen van herinneringen een activiteit is die velen aanspreekt.Herinneringen zijn een kostbaargoed en maken dat we ons verbon-den voelen met de mensen om onsheen. Vroegere tijden herleven,vergeten gedachten komen weerdichtbij. Soms veroorzaakt dit eentraan, maar meestal zorgt het juistvoor enorm veel plezier. Daaromdeze krant, vol anekdotes en verhalen over het Zeeland vantoen.

Welke herinneringen roepen deartikelen bij ú op? Deel uw reactiemet een vriend, een goede buur,een familielid. Of kom naar éénvan de bijeenkomsten die StichtingFeest van Herkenning verspreiddoor heel Zeeland organiseert. Wijhoren uw verhalen graag! Kijk opde achterkant van deze krant vooreen locatie bij u in de buurt.

Stichting Feest van Herkenning

www.feestvanherkenning.info

De redactie van Zeeuws Weerzien heeft deze krant metveel plezier gemaakt. Wij zijnbenieuwd wat u ervan vindt.Ziet u uit naar een volgendnummer van deze krant? Laat het ons weten via [email protected] of stuur een kaartje aanStichting Feest van Herkenning,Markt 7, 4351 AG Veere.

Dit is een krant vol artikelen en verhalen

over ‘het leven van toen’. Voor iedereen

in Zeeland. Om zelf te lezen, of ter

aansporing om samen met anderen

eigen herinneringen op te halen.

ZEEUWS

Middelburg, de Seisbrug, tussen de Seisstraat en de Kromme Weele anno 1903 | Illustratie: Danker-Jan Oreel | Bron: Zeelandkalender 2009.

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1

Page 2: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

Comfort & More Kalverstraat 1a4331 LZ Middelburgtelefoon 0118 774 798mail [email protected]

Zorg- en comfortproducten

Service en aandacht

Bezorgen en installeren

Thuisadvies

Winkelen op afspraak

Rollator reparatie

Uitleen en verhuur

Wat zijn wij?

NieuwAlleen te koop bij ons,

rollator met

Zeeuwse tas !

ZB investeert ook in het ‘Feest van Herkenning’.Kijk voor onze activiteiten en cursussenvoor begin-dementerenden en mantelzorgersop www.dezb.nl/klapbank

Betrokken in en met de regio

Blijf op de hoogte van het laatste nieuws

pzc.nl

De Blaeij Fysiotherapie en Medische Fitness 0113-562684 www.fysiodeblaeij.nl

Fysant 0111-450475 www.fysant.nl

PMC In Balans – Fysiotherapie & Revalidatie 0118-461897 www.pmcinbalans.nl

Fysio For You 0113-229933 of 0111-652525 www.fysioforyou.nl

• Fysiotherapie

• Haal&BrengService

• ‘OrthoXpert’revalidatie

nieuwe knie en heup

• ‘JointForces’

blessurepreventie

Wij zijn gevestigd in:

Arnemuiden Burgh-Haamstede Goes Heinkenszand Koudekerke

Middelburg Oost-Souburg Vlissingen Zierikzee Zoutelande

Het Zeeuws Archief geeft het verleden toekomst

Hofplein 16, 4331 CK MiddelburgT 0118 678 800, [email protected]

ZA advertentie 126,5 x 93,5.indd 1 06-08-18 12:06

Ontdek het erfgoedvan Zeelandvia zeeuwseankers.nl en beleef het opde ankerplaatsen, plekken van cultuurhistorische betekenis.

Zeeuwse Ankers vertelt de verhalen bij landschappen, plekken,monumenten, voorwerpen en mensen uit het verleden. Zeeuwse Ankers nodigt uit tot ontmoeten en beleven. Zeeuwse Ankers verbindt het verleden, heden ende toekomst van Zeeland.

Kijk op zeeuwseankers.nl en lees de verhalen! Meer informatie? Stuur een e-mail naar [email protected]

Zeeuwse Ankers is een samenwerkingsverband van Het Zeeuwse Landschap, Provincie Zeeland, Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland, Stichting Landschapsbeheer Zeeland, VVV Zeeland, ZB | Planbureau en Bibliotheek van Zeeland, Zeeuws Archief en Zeeuws Museum.

Page 3: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

Helpers gewondbij brand in St.-Annaland

In de werkplaats van Johs. Quistin St.-Annaland brak maandag-

avond 18 juli 1955 brand uit. Terwijl de brandweer al naar deplek van het onheil spoedde werdde kerkklok geluid - destijds klaar-blijkelijk nog in gebruik bij afwezigheid van een sirene. Toenschilder Quist wat benzine verkochthad de klant nog een brandende sigaret in zijn hand. Die zou ervoorgezorgd hebben dat er een steek-vlam ontstond. Quist trachtte hetbrandende benzinevat naar buitente werken, maar verder dan de keuken kwam hij niet. Met ernstige brandwonden aan zijnarm moest hij de poging staken. En zelfs zijn vrouw helpen wienskleren inmiddels vlam haddengevat, omdat ook zij had gepoogdhet benzinevat uit de keuken teverwijderen. De brandweer arri-veerde echter spoedig en kon devlammen in bedwang krijgen enmet water zorgen dat de rest vanhet pand geen vlam vatte. De twee gedupeerden hadden echter al meer hulp gekregen enook die goedbedoelde bijstand leidde tot nog meer letsel. Caféhouder Moerland had eenraam ingetrapt en daarbij een levensgevaarlijke snijwond aan zijnbeen opgelopen, waaraan hij in hetziekenhuis te Bergen op Zoommoest worden geopereerd.De schade aan de verfwinkel bleefbeperkt tot een uitgebrande keuken.De persoonlijke schade was doorhet moedige, maar wellicht niet altijd even doordachte optredenvan de betrokkenen vele malengroter.Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, de Eendrachtsbode, 22 juli 1955, p. 2.

De nostalgische kreet ‘Schillen!’ wordt al lang nietmeer in de straten van deZeeuwse dorpen en stedengehoord. Lange tijd bepaal-den straatventers als de schillenboer het straatbeeld.In Vlissingen had je tot in dejaren zestig bijvoorbeeld nogJo de Schillenboer die metpaard en wagen langs de huizen kwam. In Hansweertkwam Jodocus Verhage - inde strenge winter van ’63 meteen paard op sokken - en in Sas van Gent Chris de Maillie.

De schillenboeren, vaakzelf veehouders, ge-bruikten het restafval van

vooral groente, maar ook fruit voorhet voeren van het vee. Daaromkon niet alles worden meegegeven.Zo mochten er geen resten ui- ofpreiafval tussen de schillen zitten,want dat bedierf de smaak enmaakte het overige afval ongeschikt.

De schillenboer werd voor het eerstvermeld in de Zeeuw, Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeelandvan 1 oktober 1896. Hierin werdeen grote opsomming gegeven vanallerhande ambachten en beroepenwaaronder de schillenboer - in dietijd kennelijk al een bekend begrip. De schillenboer kon, net alsde hedendaagse uitvaartverzorgerin het crematorium, op heel watbijvangst rekenen. Hij gaf dit vaakweer netjes terug als er weer eensmuntgeld, zilveren theelepeltjes,horloges of zelfs ringen tussen deschillen terecht waren gekomen.Tenminste als we de VlissingseCourant van 14 oktober 1911mogen geloven. Uit de Zierikzee-sche Nieuwsbode van 8 novembervan datzelfde jaar blijkt het schillenophalen geen ongevaarlijk beroepte zijn geweest, want de schillen-boer van Ouddorp werd door eenroekeloze automobilist aangeredenen overleefde het niet.

Na de oorlog bleven de schillennog geruime tijd opgehaald, maarverbeterde vuilnisophaaldiensten

en de komst van supermarktenmaakten dat er een andere verwerking van de afvalstroom ontstond. Een van de laatste schil-lenboeren op Walcheren moet JaapDekker uit Oostkapelle zijn geweest. Hij reed op 8 april 1993voor het laatst zijn rondje. De 77-jarige vond het toen na 26 jaarschillendienst mooi geweest. Hijkon ook geen boer meer vindendie de schillen nog aan zijn varkenswilde voeren. Volgens een berichtin de PZC van 22 juni 1979 hadde schillenboer van Hulst er al in1961 de brui aan gegeven.

Op Tholen deed de schillenboer‘nieuwe stijl’ per 1 mei 1984 zijn

herintrede. Vanaf die dag kwam denieuwe schillenboer, de firma VanDijke, met een bestelbus langs omcontainers restafval (brood,groente, fruit) op te halen. Nieuwwas wel dat de gebruiker betaalde.Huishoudens betaalden een guldentot één gulden en vijftig cent vooreen container van tien, twintig ofdertig liter. Dat geld zou men - volgens de gemeente, die hetproject ondersteunde - bereid zijnte betalen, omdat dit werd uitge-spaard op het normale afvalaanbod.Dit schillenafval werd eveneens gebruikt als veevoer.

SGP-raadslid Lilian Janse uit Vlissingen opperde in de PZC van

8 april 2017 ook de herintroductievan de schillenboer moderne stijl.In steden als Leiden, Rotterdam enHengelo werd het gft-afval al apartopgehaald. Te veel van dit afvalging verloren omdat het nat werdof in andere afvalcontainers terechtkwam, waardoor het alsnog verbrand moest worden. Bij dezeprojecten werd het afval in specialeemmers verzameld om er compostvan te maken. Er mogen dan heren der nieuwe schillenboeren inhet straatbeeld opduiken, de roep'schillen' zal niet meer snel wordengehoord.

Bronnen: ZB, Krantenbank Zeeland en ZB,Beeldbank Zeeland.

De schillenboer ging en komt

Vrouwelijke brandweerliedenwaren schaars halverwege de

vorige eeuw. Goes had in dat op-zicht een landelijke primeur. Bijvoldoende animo, zo werd op 28maart 1956 bekendgemaakt, zoubinnenkort door de BeschermingBurgerbevolking (BB) te Goes eenvrouwelijk brandweerkops wordenopgericht, bestaande uit twaalfdames. Zes dames waren al actiefen in opleiding, dus het was eenkwestie van tijd voordat het beoogde aantal was gehaald, zo washet idee. Hoewel Amsterdam en

Den Haag al vrouwelijke agentenhadden zou Goes de eerste stadmet brandweervrouwen worden.De twaalf dames werden bij dewijkpost van de BB ingedeeld ener werd ook daadwerkelijk eenbrandweerploeg voor dames op-gericht. In 1957 verschenen nogdiverse berichten over de blussendevrouwen - onder andere over eenbrand bij een bruiloft van een vanhen - maar daarna werd het stilrond de Goese vuurbestrijdsters. ZB, Krantenbank Zeeland, Zeeuwsch Dag-

blad, 28 maart 1956, pag. 1.

Goese primeurmet vrouwelijk brandweerkorps

ColofonZeeuws Weerzien is een gratis krant diein een oplage van 50.000 exemplarenwordt verspreid in heel Zeeland, onderandere in musea, archieven, biblio-theken, gezondheidsinstellingen, zorg-instellingen, gemeentelijke instellingenen bij plaatselijke ondernemers.

UitgeverStichting Feest van HerkenningMarkt 7, 4351 AG VEEREwww.feestvanherkenning.infosecretariaat@feestvanherkenning.info

EindredactieJan van Damme, PZC

RedactiePeter Blom, Zeeuws ArchiefJohan Francke, ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland

VormgevingLeo MinnaardRamon de Nennie, decreet [email protected]

Druk en advertentieverkoopMeulenberg MediaPatrick Joossens en Jerry [email protected]

ProjectcoördinatieHanneke de Vroe, Stichting Feest van Herkenning [email protected]

Deze piloteditie is mede mogelijk gemaakt door het FNO programmaMeer Veerkracht, Langer Thuis.

Schillenboer Jodocus Verhage in Hansweert met zijn paard op sokken in verband met de gladheid. Foto: Jacqueline Midavaine, 1963, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 105871.

3

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 3

Page 4: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

T. 0900-7879777 | [email protected] | www.svrz.nl

Goede zorg begint met een verhaal

0118 – 63 20 30 [email protected]

GEZONDE EN LEKKEREMAALTIJDEN UIT STREEK

EN SEIZOEN

5 euroKORTING

op het boek:“Op zoek naar Zeeland”

of “Verder op zoek naar Zeeland”.

(Geldig bij alle boekhandels in Zeeland)

TEGEN INLEVERING VAN DEZE BON

Uitgeverij Het Paard van Troje

Page 5: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

Pas toen honderdvijftig jaar ge-leden de Sloedam en de

Kreekrakdam waren aangelegdkon de Zeeuwse Lijn worden ge-bouwd. Deze spoorlijn loopt vanRoosendaal naar Vlissingen enheeft een lengte van 74,4 kilome-ter. Er werd van 1863 tot 1873 aangewerkt. Waren het ooit stoomtrei-nen die over de Bevelanden enWalcheren denderden, vanaf 1956zijn het elektrische treinen dieZeeland met de rest van het landverbinden. Koningen, diplomaten, handelsrei-zigers spoorden hierover naar ofvan de mailboot op Engeland. Wal-chenaren en Bevelanders paktende trein om snel elders te komen.Zeeuws-Vlamingen stapten overin Kruiningen of Vlissingen voorde veerboot naar de overkant. DeZeeuwse lijn was van internatio-

naal, nationaal en regionaal belang. Vanuit Goes had in 1927 deSpoorweg-Maatschappij Zuid-Be-veland drie aansluitende tramlijnenaangelegd: naar Hoedekenskerkeen verder naar Borssele, Wemel-dinge en een naar Wolphaartsdijk.Na vijf jaar werden de diensten opdeze tramlijntjes ingekrompen.Autobusdiensten namen het reizi-gersvervoer over. Sporen door Zeeland blijft eenonthaastende bezigheid: de treinenstoppen tussen Rilland-Bath enVlissingen vrijwel altijd op alle tus-sengelegen stations. Wie wil genieten van een nostal-gische rit door het Zeeuwse landkan in stijl sporen van Goes naarHoedekenskerke. Op het tramlijn-tje, geëxploiteerd als museumlijndoor de Stoomtrein Goes-Borsele,herleven oude tijden.

Herinnert u het zich nog: het eerste glas champagnepilsoftewel gazeuse limonade.Het werd gedronken bij speciale gelegenheden, zoals bij verjaardagsfeestjes,tijdens een schoolreisje ofuitje van de buurtvereniging.

Eerst een beetje prikkelendop je tong, dan die smaakvan iets wat op frambozen,

cola, appel of citroen moest lijkenen ten slotte een ‘boertje’ laten.Met priklimonade kon je ook een‘spoetnik’ maken: een scheutje kof-fiemelk, suiker erbij, flink roerenen dan een plens gazeuse. Je krijgtnu nog die zoetschuimende smaakin je mond als je eraan denkt. Alsje moeder niet keek dronk je er zovier glazen van weg.

Een van de bekendste Zeeuwsegazeuses werd gemaakt door defirma Wemco, in een pand op deKinderdijk in Middelburg. Vanaf dejaren dertig werden hier deWemco-limonades gefabriceerd.Eerder was hier De Zeeuwse Bier-handel gevestigd. Directeur wasWillem Rijks en de officiële naamluidde ‘Fabriek Wemco ProductenFirma W.A. Rijks en Co’, met alsoprichtingsdatum 1929. ‘Wemco’stond voor Willem en Mien Company. Mien was de vrouw vanWillem. Zij woonden boven dezaak. In 1938 overleed JohannaWilhelmina (Mien) Rijks. Toen in1950 het bedrijf werd omgezet inde CV (Commanditaire Vennoot-schap) WEMCO was het doel vande onderneming: ‘de fabricage vanalcoholvrije dranken enzovoort ende handel in alcoholvrije, zwak-alcoholische en sterke dranken,alles in de ruimste zin genomen’.

Elders in het land bestonden ookfabrieken waar limonade gazeuseswerden gemaakt. Exota was vandeze sprankelende frisdranken debekendste. Toen Willem Rijks inseptember 1950 overleed werd zijnplaats bij Wemco ingenomen doorGilles Antheunisse.

Wemco kende verschillende smaken van de felkleurige fris-drank en was verkrijgbaar in onderandere de kleuren rood (frambo-zen), groen (reine claude), bruin (champagnepils), geel (citroen) enwit (cider).

Op de eenliter flessen zat een witteporseleinen beugelsluiting. Hetmerkteken ‘Wemco’ stond in moderne letters op de voorkant.Op de achterkant stond de tekst‘Wemco Gazeuze, Middelburg.Door de hygienische fabricagevoldoet dit product aan de hoogsteeisen. Statiegeld 30 cent’. In dezomer van 1970 maakte men reclame met een tekening van vrolijke mensen, genietend van eenglas Wemco. De tekst luidde:

„’t Doet deugd. Neem een glas lekkere,sprankelende Wemco-limonade.Puur genot! Wemco frisdranken, altijd goed! Sinaasvruchtenlimonade, citroen, frambozen, reine-claude, druiven, champagnepils, cider, cola, up. Houdt u van tonic? Dan Wemco Indian Tonic!

Heerlijk stimulerende Wemco-limonadesiropen: vier smaken. Alle Wemco-frisdranken worden volautomatisch bereid uit natuur-zuivere ingrediënten en selecte sappen. Vraag ze bij uw kruidenier,melkhandelaar, groenteman, slijter.En… let op het merk… Wemco!”

De vraag naar limonadegazeuseswerd allengs kleiner omdat Amerikaanse coladranken enlemon-lime dranken steeds popu-lairder werden. Wemco bestond tot1970 als zelfstandig merk. Door fusies met andere drankproducen-ten moest de fabriek sluiten enverdween de fabriek en deze‘Zeeuwse cola van weleer’. De Zeeuwse band ChampagneCharley heeft in 2002 Wemco bezongen in het nummer ‘Over-varen’: herinneringen aan een vrolijk fietsuitje met de veerbootover de Schelde: ‘Gewapend meteen beugelfles champagnepils vanWemco’. Bron: PZC 2 juni 2018.

Let op de champagnepils

van Wemco

Lang voordat Coca Cola, Pepsi en Fanta tot in alleuithoeken van de wereld bekendheid genoten,

bestonden er regionaal en lokaal allerlei limonade-fabriekjes die de zoete ‘dorstlesser’ produceerden. Zohad IJzendijke zijn limonadefabriek en in Middelburghad je die van Hildernisse in de - toen nog - KorteGortstraat en Minderhoud in de Pijpstraat in de voormalige Azijnfabriek de Arabier. Enkele merk-namen van nostalgische limonades zijn DEKO,Wemco, Gazeuse en Exota.

De druk in de flessen liep door het vele koolzuur metgrote warmte dusdanig op, dat flessen die kapot vielenexplodeerden en grote glaswonden konden aan-richten. In het programma de Ombudsman van deVARA werd gesuggereerd dat de flessen spontaanzouden exploderen. De fabrikant van het merk ‘Exota’spande daarop een kort geding aan. Uiteindelijk moestde VARA in 1996 na hoger beroep een bedrag vanmeer dan zeven miljoen gulden uitkeren aan de fabriek, die na de uitzending failliet ging. Dat nam nietweg dat de exploderende limonadeflessen levens-

gevaarlijk waren. Ook producent Van Tuyn NV moestzelfs smartengeld aan slachtoffers uitkeren. Onder dieslachtoffers was een jongetje, dat in 1967 zijn oog verloor als gevolg een geëxplodeerde fles.

Een explosief drankje

Tussen de Zeeuwse rails

Zeeland is een land van over-kanten. Door de eeuwen

heen zijn deze overkanten verbon-den geweest door tientallen veerdiensten. Toen er nog geenspoorlijn was, de eilanden niet metelkaar waren verbonden met dam-men, bruggen of stormvloedkerin-gen, was het reizen niet eenvoudig.

Vanaf 1866 werden stoomboteningezet voor het onderhouden vanveerdiensten in Zeeland. In dat jaarwerd de ‘Provinciale Stoomboot-dienst op de Westerschelde (PSD)’opgericht. Kort na de Tweede Wereldoorlog werd het vervoerkosteloos gemaakt, maar in 1950werden alweer tarieven ingevoerd.Dit leidde onder het motto ‘vrijeveren’ tot grote protesten vanuitZeeuws-Vlaanderen. Op 14 maart

2003 werd de Westerscheldetunnelgeopend en viel het doek voor dePSD. De veerdiensten Vlissingen-Breskens en Kruiningen-Perkpol-der werden per direct opgeheven.Wat bleef was een fiets-voetveeronderhouden door de Prins Wil-lem-Alexander en Prinses Máxima.Het is de laatste Zeeuwse veer-dienst die het hele jaar door vaart.

Ten tijde dat de PSD-boten voerenkonden vele Zeeuwen hier al lyrisch over worden. Met hun ver-trek is dat niet minder geworden.Er bestaat een fanclub van de oudePSD-boten. De laatste veerbotenzijn verkocht en een aantal is ge-sloopt. Oudere veerboten zijn vaakal eerder verschroot en aanlegstei-gers aan de Zeeuwse stromen ver-gaan. Wat blijft is de herinnering.

Naar de overkant

5

Advertentie voor Wemco-frisdranken, 1970.

Beugelfles Limonade GazeuzeWemco, circa 1960.

Bron: particuliere collectie

Een Bevelands paar op reis per trein door Zeeland, 1956. Bron: Spoorwegmuseum, [11399], Spoorwegen in Beeld.

Aanlegsteiger provinciale veerboot Breskens - Vlissingen aan de Veerhaven te Breskens, circa 1960.

Bron: Zeeuws Archief, fotoarchief J. Torbijn, Goes, nr BRE-29.Advertentie uit 1952.

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 14-08-18 15:45 Pagina 5

Page 6: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

Achter ‘het wonder van Tholen’ schuilen geen

huilende Mariabeelden of andereonverklaarbare religieuze ver-schijnselen. Het wonder van Tholen is de omschrijving voor deeerste naoorlogse rijpe oogst. Tholen was na de oorlog, met uit-zondering van de stad zelf, noggeïnundeerd gebied. Het zoutewater werd in het najaar van 1944en de lente van 1945 weggepompt.

Het water overstroomde ’t landHet zilte vocht doordrong de kleiMaar toch geen plaats voor wanhoop,wantNee, zei de boer, ik vecht mij vrij.

De zilte percelen konden door deregenval nog op tijd ingezaaidworden, vooral met zomergras engerst, hoewel er een verbod op hetzaaien van graan was ingesteld. Diezomer regende het overvloedig,waardoor er veel zoet water doorde grond spoelde. In juli 1945stond de tarwe manshoog metvolle zware aren op de velden eneen opbrengst van 75 mud perhectare. Ook de aardappelen enpeulvruchten lieten een onge-kende oogst zien. Die oogst was zoonverklaarbaar groot dat in dekrant Opbouw van 14 juli voor het

eerst van het ‘wonder van Tholen’werd gesproken, al begreep mentoen nog niet hoe de gewassen zogoed hadden kunnen groeien opde zilte grond.

In het Mededeelingenblad voor het eiland Tholen van 17 augustus werdde oorzaak in het hogere gezocht.Daarmee werd onbedoeld de spij-ker op de kop geslagen: ‘’t is preciesof er een laag kunstmest van de bestesoort op ’t land is uitgestrooid.’Door het zilte water afgezet organisch materiaal was gaan rotten en had op die wijze als mestgewerkt. De vergane algen en wie-ren voegden een extra laag stikstoftoe aan de grond en hadden zo eenbijzonder vruchtbare bodem gevormd. De stikstof bevorderdede sterke groei van het gewas terwijl het zout ervoor zorgde datdit niet te snel gebeurde, waardooreen goede oogst ontstond. Landbouwers leerden hiervan gipsin de zoute grond te verwerken,maar in 1947 keerde dit zich juistweer tegen de landbouwproductietoen er een droge en zeer warmezomer kwam. Het wonder vanTholen bleek door de natte zomereen eenmalige gebeurtenis die zichde daaropvolgende jaren niet herhaalde.

Het wonder van Tholen

Het patroon van dit baby-dekentje is gebaseerd op een

patroon van een Arnemuidse visserstrui. In Arnemuiden is ditbekend als het Slangenpatroon. Demeisjes zongen vroeger: ‘Een truimet slangen doet mijn hartje naarverlangen’.Visserstruien werden in heel Zeeland gedragen tot circa 1950.Daarna verdwenen ze uit hetstraatbeeld. In het boek ‘Truien bij

de vleet; Zeeuwse visserstruien inverhalen en patronen’ van AnjaGeldof en Stefanie Huibregtsewordt de geschiedenis van Zeeuwsevisserstruien uit de doeken gedaan, inclusief patronen om deze truienopnieuw te breien. Het patroon van het babydekentjemet slangenpatroon is gratis te ver-krijgen bij aankoop van garen bijAtelier Jaffari aan de Markt in Arnemuiden.

Babydekentje met slangen

Gevangenin een ansichtkaart

Ruim 6500 Zeeuwse foto’s en prentbriefkaarten, gemaakt tussen 1919 en 1982.

Dat is de collectie Torbijn. Vele dorpsgezichten, cafés, winkels, campings,

strandtaferelen. Een prachtig beeld van hoe Zeeland ooit was: voor de oorlog

bijna zonder auto’s, na de oorlog met steeds massaler toerisme.

Jacob Torbijn (1892-1962) begon rond 1911 in de Ganzepoortstraat 22 in Goes

een winkel in papier- en schrijfwaren. Fotografie was nog niet zo gewoon.

Hij ontdekte dat veel ondernemers gek waren op foto’s van hun dorp. Die ging

hij leveren. Torbijn kocht een goede camera, een statief en een auto, zijn klanten-

kring werd heel Zeeland en West-Brabant. Restauranthouders, winkeliers

en campingbazen kregen de mogelijkheid om bestellingen voor ansichtkaarten

van hun bedrijf te plaatsen.

Ze konden ze in de toen bekende kaartenmolens op hun toonbank zetten. Zijn

twee zoons Jan (1913-1973) en Johan (1914-2000) namen na de oorlog het bedrijf

over. In 1973 deden zij het bedrijf over aan Henk van der Graaf. Die sloot de

deuren in 1999. Het Zeeuws Archief in Middelburg heeft de foto’s gedigitaliseerd.

Kijk op archieven.nl en zoek op Torbijn, dan kunt u alle foto’s bekijken.

6

De oogst van 1945 was bijzonder goed op Tholen.Foto: ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 47757

De Nederlandse Hervormde kerk te Wolphaartsdijk, voor mei 1989.Bron: Zeeuws Archief, Zeeuws Genootschap, Zelandia Illustrata, Aanwinsten, nr 142-22

De Schuitvlotstraat in

Foto: Stefanie Huibregtse

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 6

7

De Nederlandse Hervormde kerk te Oudelande, voor maart 1979.Bron: Zeeuws Archief, Zeeuws Genootschap, Zelandia Illustrata, Aanwinsten, nr 135-21

De molen (1844) te Nieuwerkerk, een stenen grondzeiler, circa 1988.Bron: Zeeuws Archief, Verzameling Beeld en Geluid, nr 439-296

uitvlotstraat in Groede met links de hervormde kerk en rechts de katholieke kerk. Circa 1915.Bron: Zeeuws Archief, Fotoarchief J. Torbijn, Goes, nr GRO-P-13

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 7

Page 7: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

7

De Nederlandse Hervormde kerk te Oudelande, voor maart 1979.Bron: Zeeuws Archief, Zeeuws Genootschap, Zelandia Illustrata, Aanwinsten, nr 135-21

De molen (1844) te Nieuwerkerk, een stenen grondzeiler, circa 1988.Bron: Zeeuws Archief, Verzameling Beeld en Geluid, nr 439-296

uitvlotstraat in Groede met links de hervormde kerk en rechts de katholieke kerk. Circa 1915.Bron: Zeeuws Archief, Fotoarchief J. Torbijn, Goes, nr GRO-P-13

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 7

Page 8: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

SudokuVul de cijfers 1 tot en met 9 in en wel op zodanige wijze dat: * op elke horizontale rij elk cijfer slechts één keer voorkomt * in elke verticale kolom elk cijfer slechts één keer voorkomt * in elk subrooster elk cijfer slechts één keer voorkomt

Hier komt ook de naam van de puzzel vandaan: sudoku betekent in het Japans zoiets als “getallen enkelvoudig”.

8

1

1

6

3 2

3 3

5

6

9 2 7

1 8

6 4

8 2 1

9 5

9

9

3

2 4

7

7

9

8

7

3

3 1

8 7 5

1 6

4

2 1

8

2

8 5

9

4 9

1 3

4

5

9

9 3

2 3

7

3 2

8 5 4

8

3

4

8

8 9

2

5 3

2

5

1

7

7

1

9

5 6

6

7

4

9

7 4

8 1

6 7

1 4

6

2 7

5

7 3 8

8 7

9

4

5

7

1

4

4

6

7

8

6

9

5 5 6

1

8 3 1 9

8 4 6

9

2

2

5

7 8

3

5

9 8

7

7

2

6

3 6

9

8

5

9

7 8

5

9

5

2 3

4

1 1

2 8

7

7

5 3 1

6 5

9 3

7

1

7

4

2

6

7

2

3

3

7

9 4

6 1

8 6 3

6 2 7

5

3

6 2

4

3

7 4

5 1 7

6 1

2

Page 9: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

‘Mijn koe? Ik zou het niet weten’

Als je als smokkelaar samenmet je smokkelwaar werd

betrapt, was je er gloeiend bij.Maar er waren ook manieren omdat verband wat moeilijker aantoonbaar te krijgen. Wie levende have smokkelde moest erbijvoorbeeld voor zorgen dat ergeen directe betrokkenheid tussende smokkelaar en het dier te constateren viet. Zo dachten diesmokkelaars bij Aardenburg vastook.

Regelmatig staken Nederlandersmet een koe de grens over. Helaasgeeft de geschiedenis ons door-gaans alleen de mislukte gevallen.Behalve dan toch de gebeurtenisvan 13 oktober 1955. Het was toenmistig rond Aardenburg. De com-miezen die op de loer lagen zagenplots een man lopen met een tien-tallen meters lang touw achter zichaan. Nadat die sleep voorbij wasbleek hieraan een koe vast te zitten. Achter de koe liep een manlosjes met een stok waarmee dezeaf en toe de koe op de kont sloegom hem vooruit te laten lopen.

De karavaan was in België voordatde commiezen in konden grijpen,maar ze hadden het duo wel herkend. Voor de rechtbank inMiddelburg herhaalden de tweeechter keer op keer dat ze van nietswisten. De voorste had de koe nognooit gezien en de achterste had de viervoeter alleen wat aangemoedigd door te lopen.

Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Zeeuwsch

Dagblad, 18 januari 1956, pag. 2.

Domineeszoon, cabaretier en schrijver Freek de Jonge(1944) haalt herinneringen op aan Zeeuwse vakanties. Hier volgt een fragment uitzijn verhaal ‘Insgelijks’, datvorig jaar verscheen in zijnbundeltje ‘Ben ik een Zeeuw?’We gaan naar 1956, Vrouwenpolder.

De oorlog moest nog beginnen in mij. En datlukte met de Duitsers in

Vrouwenpolder. We hadden datjaar van de Duitsers gewonnen. Op14 maart. In een door sneeuw-stormen geplaagd Düsseldorf. Met twee doelpunten van Abe. Eneentje van Cor van der Hart ineigen doel.

Het gevolg was dat we iets haddenterugveroverd op de schande vande smadelijke nederlaag in de meidagen van 1940. De Duitsersdeden zich te goed aan de vruch-ten die het Wirtschaftswunder afwierp en hadden er niet veelmoeite mee de vakantie door tebrengen op de stranden die zetwaalf jaar eerder pas prijs wenstente geven na een bittere strijd. In hetdorp zorgde het opkomende toerisme voor een tweedeling.Naast de vraag wat God ervan zouvinden, was het ook een morelekwestie. Mocht je geld verdienenaan de mensen die ruim tien jaargeleden Walcheren verwoest hadden achtergelaten? (…)Ons gezin kon beschikken overeen withouten bakhokje op hetstrand, waarin we onze badpakkenaan konden trekken zonder hetonhandige gedoe met een hand-doek om wat niet gezien mochtworden te bedekken.De Duitsers, een gezin met tweekinderen, hadden zich er op eendag pontificaal geïnstalleerd. Eenkuil met een Atlantikwall er om-heen, twee parasols en twee strand-stoelen, een windscherm en eenhond. Mijn vader die erg op zijnrust gesteld was als hij Simenon las,liep geërgerd - een stemming dieik met andere mensen erbij niet

van hem kende - op het bezettegebied af. „Dies ist unser Bade-höckchen”, hoorden we hem zeggen met een alle kanten opschietende intonatie. Voor mijnbroer aanleiding om in de slappelachkramp te schieten. Mijn moeder gaf hem een draai om zijnoren en de Duitse meneer zei: „Ichglaube nicht, dass Sie Teile diesesStrandes behaupten können.”(…)„We gaan morgen wat vroeger,”zei mijn vader. „Dan zal jij tochwat eerder op moeten staan”, washet antwoord van mijn moeder.„De jongens gaan vooruit”, zei hijad rem. (…)

De volgende dag liepen mijn broeren ik om kwart over acht met detas met koffie en broodjes en andere benodigdheden voor eendagje aan het strand tussen ons inde Fort den Haakweg af richting

zee. Het was een kleine twee kilometer lopen. De lucht had nogiets fris van de vroege morgen enwij waren de enigen die richtingstrand liepen. Er kwam ons eenreusachtig Zeeuws paard tegemoet,dat een kar op rubber bandenvoortrok. De voerman wenste onseen goedemorgen. Mijn broer zei:„Insgelijks.” „Van wie heb je dat?”, vroeg ik. Hij haalde zijn schouders op enmompelde: „Uit een boek.” (…)Insgelijks. Ik nam me voor ookeens een boek te lezen.

Een eerste blik bovenop het duinrichting ons strandhuisje bevestigdeeen langzaam gerezen vermoeden.De Duitsers zaten er al. Breeduit.Ze hadden een tweede wind-scherm aangeschaft om de wispel-turige Hollandse wind te weren.Mijn broer en ik verstijfden.

„Wat gaan we doen?”, vroeg ik, „ik ga daar echt niet zitten wachten achter dat huisje tot derest komt.” Mijn broer haalde zijnschouders op. „Geef mij mijn boekmaar.” „Neem jij de hele tas maar.” „Die is te zwaar.” „Dan ga je toch hier zitten lezen.”Er stond een bank. Ik liep terug.De eerste badgasten passeerden. Ze lieten mij steeds als eerste groeten, waardoor ik het nieuwverworven woord ‘insgelijks’ nietkon praktiseren.Toen ik bijna thuis was, kwamenmijn ouders me tegemoet gelopen.„Ze zaten er al.” Mijn vader weigerde naar het strand te gaan.Mijn moeder zei dat hij niet zoflauw moest doen. (…)

Uit: Freek de Jonge: Ben ik een Zeeuw?

Geschenk tijdens de Week van het Zeeuwse

Boek 2017.

Dies ist unser Badehöckchen

9

Freek de Jonge. Foto Lex de Meester

Feest van herkenning | the old man and the sea ramon

Wat heb ik nuaan mn pink

hangen?

Hoe noem je zo’n knijpend

apparaat ook weer?

Dat kwam mevaag bekend

voor... ...tsunami?

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 9

Page 10: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

Drukkerij Meulenberg B.V.Rotterdamsekaai 61 l 4331 GN Middelburg l Tel.: 0118 63 51 [email protected] l www.meulenberg.nl

ontwerp

vormgeving

layout

opmaak

drukwerk

printservice

belettering

textieldrukwerk

Page 11: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

Zo een plaats op het stationwaar je geliefden en bekenden

afzet voor de openstaande deurenvan de vertrekkende trein - eenkiss & ride - bestaat nog niet zolang, zullen de meeste mensendenken. De Vlissinger A.P.S. had ervijftig jaar geleden makkelijk denaamgever van kunnen zijn. Hijnam namelijk wat al te enthousiastafscheid van zijn vriendin op hetstation van Bergen op Zoom endeed dit, om zo de trein maar niette hoeven missen, vanaf detreeplank.

Nadat hij uitgekust was bleek demilitaire trein zich echter al in beweging te hebben gezet. A.P.S.trachtte nog wel de deur te openen, maar die was al afgesloten.De Vlissinger maakte daarom eenkoude rit op de treeplank mee,want pas bij Rilland-Bath werd debenarde positie van de man bemerkt, waarna de trein op hetstation van Kruiningen werd stilgezet. Normale treinen stoppennatuurlijk op meerdere stations,

maar A.P.S. reed met de militairetrein, zodat deze met een kwartiervertraging, maar wel met A.P.S.,zittend in de wagon de eind-bestemming bereikte. In het vervolg zal A.P.S. vermoedelijk zijnkussen vanuit het raam van dewagon hebben gewisseld. Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Provinciale

Zeeuwse Courant, 7 november 1966, pag. 2

Verstoppertje op de LoskadeEveline Mos neemt ons mee naar het monumentenpandop de Loskade in Middelburg. Ze herinnert zich nog dejaren net voor de oorlog. O ja, de voordeur. Die was inhaar tijd ‘grachtengordelgroen’. De huidige kleur, eenbeetje olijfachtig, vindt ze raar. De koperen brievenbusmag ook wel eens gepoetst worden. „Wij hadden eendienstmeisje in Walcherse dracht. Zij poetste alles watkoper was, de brievenbus en ook de deurknop.” We kijken naar het kanaal. „Daar lagen vaak binnen-vaartschepen. Op de kade lagen zand, grint, balken, ideaal om te spelen. Het mocht niet, dus het gaf een kickom het toch te doen. Met de andere kinderen van deLoskade, en met mijn vriendinnetje Koosje Joosje uit deOude Werfstraat, zij was de dochter van onze werkster.”Bron: PZC 2 juni 2018 | foto Ruben Oreel.

Weer even thuis

Achter in de speelgoedwinkel staat hij erwat bedremmeld bij. Een jongen van ’n

jaar of tien. Voorzichtig gaan z'n handen overde toetsen van ’t keyboard. Hij kijkt de winkel in. Dan is het net of er een grijns opz'n gezicht komt van: Ãllì joengen, noe moeje ’t doen. Z’n hand gaat langzaam naar 'nzwart knopje op 't instrument. Nog 's kijkthij in onze richting. ’t Is noe of nôôit ee. Ennog geen drie tellen later klinkt uit zijn hoekvan de winkel de melodie van Berend Botjegieng uut vaoren, mee z’n scheepje naoZuudlaoren. Zuid-Laren, denk ik, ‘êêlemao

bie Groniengen. Het jongetje kijkt wat verlegen in 'n boekje en doet of z’n neuzebloeit. Hij bleust ’n beetje. Voelt hij zich betrapt? Wat ’n kuufel, denk ik.We zijn in Goes, ’n paar weken geleden.Twee vrouwen in de straat wisselen hoorbaarhun vakantiegevoelens uit. Jae, vee‘ezwomme en ’t was ‘r ook vrêêd wèrm.Nou, dacht ik, daar hoef je toch niet helemaal voor naar het buitenland af te reizen? En of ze gedachten kon lezen, hoorik ze bots d’r na zeggen: Mae noe ziin megelokkig wee tuus. Doei.

Da ruukt ’s lekkerTussen de kraeme op de Markt is het ’ndrukte van belang. „’t Liekt wel of ze ’iereuutverkôôp 'ouwen”, dienk ’k bie m’n eigen.’n Vint in Bevelandse dracht staot achter eenpetroliestel in 'n rôôi pannetje te roeren. ’t Vrouwtje (ook in dracht) dêêfelt d’r watnaost. Onwillekeurig most ’k dienken anopoe. Die aod ook zo’n pannetje om babbe-laors te maoken. In 't achter’uusje dee ze dat.Dao rôôkende ’t trouwens altied nao ’t oliestel. Op d’n anrecht toverde ze daar babbelaars. Dit mannetje doet dat nu ook.

En dat vrouwtje? Doet die niks? Die komtuit de kraam en verkoopt babbelaors. Uutgekookt ee, docht ’k bie m’n eigen.Als later in een andere rij, hoor ik een vintjetegen z’n moeder zeggen: Moeder, gaon me’n ijsco kôôpen? Dat dialect klinkt me alsmuziek in m’n oren. Zo’n ventje, dat noglekker rechtuut praat. Niet rijp voor ’n museum, ook al spreekt hij dialect. Dan zieik het. Die van Berend Botje. Diaolect, denkik, daovoo moe je toch nii ‘êêlemao nao Zuudlaoren te gaon? Dat ‘ôôr je gelukkigook nog in Hoes. Op de Mart.

Nao Hoes | door Rinus Willemsen

Weer even thuis is een wekelijkse rubriek in de PZC,

waarin mensen terugblikken op hun jeugd. Ze staan

altijd voor de deur van het huis waar ze opgroeiden.

Jules was een vlotteJules van Lierde is de zoon van de melkboer in IJzendijke. Vanaf zijn vierde hielp hij lege flessen sorteren. De zuivelwinkel in de Walstraat was een trefpunt: „We wisten alles van elkaar.”

Daar, dat woonhuis op nummer 6, dat was de winkel.Hier de deur, daar de etalage. Jules van Lierde herinnertzich de zuivelwinkel van zijn ouders. Hij is van 1966,dus zijn bewuste jaren beginnen rond 1970: „De winkelwas de zoete inval.” Vader Herman ging elke dag opronde, zoals dat heette. Met zijn bestelwagen trok hij depolder in, tot aan Philippine en Waterlandkerkje, omboeren en buitenlui van zijn zuivel te voorzien. Bij deaanstaande geboorte van Jules dacht vader Herman dathet zo'n vaart niet zou lopen. Hij kwam van een boer-derij en had ervaring met koeien. Maar Jules was eenvlotte, de melkboer moest zijn ronde in de polder af-breken. Eigenlijk hadden zijn ouders hem Pieter willennoemen. De huisarts, die de nieuwe IJzendijkenaar terwereld hielp, vond dat geen goed idee: de jongen moestmaar naar zijn opa worden genoemd. Zo werd het Jules.„Ik ben er eigenlijk wel trots op”, zegt Jules nu, „mijnopa was best bekend in het dorp, ik lijk op hem, hij wasveehandelaar en had nog in de Eerste Wereldoorlog gevochten.”Bron: PZC 7 december 2017 | Foto: Camile Schelstraete.

Paarden kenden de wegEen bewogen leven aan de Kapelseweg bij Kloetinge.Joop Minnaar weet het nog: café De Vriendschap waslegendarisch. We staan op de Kapelseweg buiten Kloetinge. Landelijk, dat is niets te veel gezegd. De woning die er nu staat is jong. Minnaars gedachtengaan uit naar zo’n zestig tot zeventig jaar geleden, toener op deze plek nog een café met een schuur stond. Jeziet het er niet meer aan af, maar zijn vader runde er hetdrukste etablissement van het dorp: café De Vriendschap.

Minnaar, zonder d, de arme tak. Overgrootvader Lourens begon er met een café. De Kapelseweg was dedoorgaande route van Yerseke en Wemeldinge naarKloetinge en Goes. Veel boeren kwamen er voorbij. Op de fiets. Of met paard en wagen. Er moest geen‘aorop’ of ‘uto’ worden gezegd, de dieren kenden de wegnaar de ringen in de gevel van het café.Bron: PZC 23 februari 2017 | Foto: Mechteld Jansen.

Kiss & ride in 1966

Rinus Willemsen uit Biervliet is een van de streektaalspecialisten in Zeeland. Speciaal voor deze krant klom hij in de pen.

11

Na de inundatie was het eilandWalcheren drooggemaakt.

Met de aangroei van bomen enplanten moest in 1947 nog eenaanvang worden gemaakt. Eengrootse aanzet daartoe werd op 5 november gegeven door deStichting Nieuw Walcheren. Hoogbezoek, onder wie Prinses Julianaen de Britse premier Clement Attlee kwam naar het eiland toende eerste bomen in de inmiddelsweer vruchtbare bodem werdengeplant. Ze werden in Vlissingenontvangen door Commissaris van

de Koningin Quarles van Ufforden burgemeester Kolff. De prinseskreeg van de achtjarige Hans Verhagen en Elsje Jonk een boeketbloemen aangeboden. Nadat ophet Bellamypark de eerste boomwas geplant volgde een druk programma waarbij de genodigdeneerst naar Westkapelle trokken omdaar een nieuw bos aan te plantenen daarna naar Middelburg waarnieuwe bomen op het Seisbolwerkin de aarde werden geplaatst.Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Zeeuwsch

Dagblad, 5 november 1947, pag. 1.

Hoog bezoek tijdens boomplantdag 1947

H.K.H. prinses Juliana en Z.K.H. prins Bernhard op het Bellamypark inVlissingen ter gelegenheid van boomplantdag 1947. Elsje Jonk en Hans

Verhagen (de latere dichter) bieden de prinses bloemen aan.Bron: Fotocollectie Gemeentearchief Vlissingen; Foto Dert.

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 11

Page 12: Feest van H -krant-def!!!.qxp Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 1 … · 2019-12-02 · Deze krant is een initiatief van Stichting Feest van Herkenning. De stichting organiseert bijeen-komsten

12

Weet u het nog? Die kruidenierszaak om de hoek? Je kocht er soda en Sunlight zeep,tabak en Eau-de-Cologne, koffie en bonen. Alles werd gewogen op een grote weeg-schaal en betalen deed je met guldens. Of liet het opschrijven in een boekje. Misschienkomt zelfs het versje bij u op: „In de winkel van Sinkel is alles te koop, potten en pannen, mosterd en stroop…” Vast en zeker tovert dit het begin van een glimlach opuw gezicht. Dáár is het ons om te doen: het plezier dat je hebt van die leuke herinnering die opeens weer bovenkomt.

UitnodigingKom naar één van onze herinnerings-bijeenkomsten die in diverse musea in Zeelandworden georganiseerd. Vrijwilligers van Stichting Feest van Herkenning zijn aanwezigom u welkom te heten met een gezellig kopje koffie of thee. Zij presenteren een koffermet bekende en minder bekende Zeeuwse voorwerpen, waarover zij graag met u in gesprek gaan. Weet u nog waar de voorwerpen voor werden gebruikt? Hoe zag uwdag er vroeger uit? Wij horen uw verhalen graag!

Toegang De toegang is gratis (inclusief koffie/thee met iets lekkers). Neem gerust iemand mee.

TijdstipDe bijeenkomsten zijn van 14.30-16.30 uur. De locaties vindt u op de bon hieronder.

AanmeldenWij horen graag of wij op uw komst mogen rekenen. Dit kan op de volgende manieren:• Stuur een mail aan [email protected] (vermeldt duidelijk de locatie waar u naartoe komt en met hoeveel personen)• Bel met coördinator Sylvia van Dam Merrett via 0118-502151/06-27385314 • Vul onderstaande bon in en stuur deze in een gefrankeerde envelop aan: Stichting Feest van Herkenning, Markt 7, 4351 AG Veere.

Heeft u hulp nodig met vervoer, geeft u dat dan s.v.p. aan. Deelnemers ontvangen eenbevestiging met aanvullende informatie over de locatie. Bent u te laat met aanmelden?Neem contact met ons op voor een nieuwe mogelijkheid!

Ik kom naar de bijeenkomst:Naam

Adresgegevens

Ik kom met personen | O Ik heb hulp met vervoer nodig (aankruisen)

Plaats DatumO Fruitteeltmuseum 17 september Annie M.G.Schmidtsingel 1, 4421 TA KapelleO Stadhuismuseum Meelstraat 6, 4301 EC Zierikzee 17 septemberO Terra Maris Duinvlietweg 6, 4356 ND Oostkapelle 18 septemberO Museum De Bevelanden Singelstraat 13, 4461 HZ Goes 18 septemberO Museum het Warenhuis Markt 2, 4571 BG Axel 24 septemberO Streekmuseum De Meestoof 24 september Bierensstraat 6, 4697 GE Sint-AnnalandO Museum Scheldewerf 25 september De Willem Ruysstraat 100, 4381NK, VlissingenO Museum Goemanszorg Molenweg 3, 4315 CE Dreischor 25 september

Veel herinneringen zijn gekoppeld aan muziek. Vroeger werd er vaak gezongen: thuis, op feesten, bij zangverenigingen en in de kerk. Zit dat ene melodietje nog in uw hoofd, dat hoorde bij uw favoriete radioprogramma? Weet u nog welke langspeel-plaat u grijs hebt gedraaid?

Onder de naam ‘Feest van Muziek’ organiseert Stichting Feest van Herkenning ookspeciale muziek- en zangbijeenkomsten. Daarbij passeren heel wat ‘gouden oude’ derevue. Kent u de ontbrekende regel van onderstaand liedje nog?

‘k Ên zò lank mie de koenkelpot elôopen

................................................................

Allebakkerij, allebakkerij,Gee m’n ’n centje, dan ga’k vôbij.

Prijswinnaars krijgen persoonlijk bericht en worden bekend gemaakt op www.feestvanherkenning.info

Onder de goede inzenders verloten wij de volgende prijzen:• Hoofdprijs: (landelijke) museumkaart voor 2 personen voor één jaar • Overige prijzen (10x): museumarrangement,

gratis toegang voor 2 personen tot een museum naar keuze (genoemd op deze pagina als locatie voor onze activiteiten), inclusief koffie/thee en gebak.

Ik doe mee aan de prijsvraag:Naam

Adresgegevens

Vul de ontbrekende regel in:

‘k Ên zò lank mie de koenkelpot elôopen

Allebakkerij, allebakkerij,Gee m’n ’n centje, dan ga’k vôbij.

Stuur uw antwoord voor 30 september 2018 in een gefrankeerde envelop aan:Stichting Feest van Herkenning, Markt 7, 4351 AG Veereof stuur alle gegevens per mail aan [email protected]

Herinneringen ophalen met de 'Winkel van Sinkel'. Fotoatelier Karin den Boer.

PrijsvraagUITN

ODIGING

# #

Feest van H -krant-def!!!.qxp_Opmaak 1 10-08-18 12:02 Pagina 12