Delen is Helen

Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid

Rouw

Is een natuurlijk proces, waarbij verdriet en eenzaamheid voorkomende gevoelens

kunnen zijn.

Verlies van gezondheid

• Strijd tegen afhankelijkheid zijn gevoelens die veel voorkomen.

• Verschuiving van de rol van de “getroffene” en de personen die er dichtbij verbonden

zijn.

Verlies door scheiding

• Door een scheiding komen veel gevoelens naar voren zoals bijvoorbeeld strijd en boosheid.

• Kinderen verliezen bij een scheiding de veiligheid en zekerheid, die nodig is zich te ontwikkelen tot gezonde zelfbewuste volwassene.

Luisteren en niet oordelen, tijd geven

• Voor kinderen is een scheiding een heel nare gevoelige

periode. • De gevoelens die hierbij komen zijn heel heftig. Moet je loyaal

zijn aan vader of aan moeder. Moet je een keuze maken. Kinderen hebben ouders het liefst gezamenlijk om zich heen.

• Scheidingsangst kan een gevolg zijn. • Schuldgevoel bij het kind, ligt het aan mij, had ik het kunnen

voorkomen?

Verlies van Werk • Geeft vaak een onzekere financiële situatie

• Kinderen kunnen de gevolgen niet overzien en begrijpen ook niet precies de consequenties van het gebeuren.

• De opgebouwde status vervalt

• Contact met collega’s wordt minder

• Kinderen begrijpen niet wat er speelt zij hebben geen zicht op de toekomst, en nog geen geschiedenis op dat vlak.

Rouw is geen verwerken van pijn.

• Het is een loslaten en verbinden, dat voortdurend in beweging blijft.

Rituelen

• In de vorige eeuw waren er voldoende rituelen vanuit de religies, inmiddels is er een grote ontkerkelijking aan de orde. Daardoor zijn veel steunende rituelen verdwenen. Welke rituelen ken jij nog?

Gevoelens,

als kwetsbaar, machteloosheid, weerloos en of afhankelijk voelen worden gezien bij rouw.

Kinderen hebben geen zicht op wat komen gaat en pakken vaak het gewone leven weer snel op. Volwassenen vinden dit lastig

zitten vaak met hun eigen verdriet en aannames.

Individueel proces

Rouw is een individueel proces zonder vastgelegd patroon.(Parkes en Bowlby)

Inmiddels zijn er wel rouwmodellen gemaakt. Hierna beschrijf ik er een paar.

Fasenmodel Verschillende onderzoekers en wetenschappers hebben rouwmodellen ontwikkeld.

Het fasenmodel : 1. Ontkenning

2. Woede

3. Onderhandelen

4. Neerslachtigheid

5. Aanvaarding Bron: Elisabeth Kübler Ross

Rouwtaken

• Het aanvaarden /erkennen van het verlies

• Doorwerken van emoties en pijn

• Het aanpassen van het leven zonder de overledene.

• De overledene emotioneel een nieuwe plaats geven en opnieuw investeren in het leven.

bron: William Worden

Kritiek op faserende modellen

• Geen wetenschappelijk bewijs, rouw is een bewegend proces

• Ontkennen en vermijden is ook gezond!

emotiemanagement

• Weinig geoperationaliseerd, te theoretisch

• Bron : John Maes

Bewustwording

• Rouw manifesteert zich op vele gebieden.

• Het is onderdeel van het gezin,

• Familie

• Samenleving en cultuur

• Als de verbinding met elkaar is verbroken, zijn we ergens iets verloren, dat mag je rouw noemen.

Hechting

• Belangrijk in de ontwikkeling van een kind

• Veilige hechting

• Onveilig vermijdend gehecht

• Onveilige afwerende hechting

• Onveilig gedesoriënteerd gehecht

Rouwzorg of verlies begeleiding

Wie kunnen de ondersteuning geven die nodig is bij rouw?

• Vrienden, partner en kinderen

• Beroepskrachten zoals maatschappelijk werk, docenten, leerkrachten, mentoren en andere personen uit het directe betrokken systeem.

• Er zijn ook vrijwilligers die zich bezig houden met begeleiding en zorg voor rouwenden.

Is begeleiding altijd nodig?

Nee, rouw is een natuurlijk proces wat bij een veilige hechting gewoon kan verlopen. Aandacht een luisterend oor zijn zeker op hun plaats. Het fijnste is het voor de rouwende als de ondersteuning uit de directe omgeving komt.

Hulp bij praktische zaken

Hierbij kan je denken aan:

• Boodschappen doen.

• Opvang van de kinderen.

• Het helpen bij regelen van de financiën.

Rouw Mythes • Er zijn veel ideeën en verwachtingen over het

rouwproces.

• Deze verwachtingen zijn stagnerend voor het rouwproces i.p.v. helpend.

• Pas op om jou verwachtingen te projecteren op de rouwende, dit kan zorgen voor nogmaals slachtoffer worden van de rouwende.

• Welke aannames heb jij zelf over hoe een rouwproces hoort te verlopen?

veerkracht

• Wanneer we rouwen doen we een beroep op onze veerkracht.

• Vermogen om emoties te reguleren en positieve gevoelens te ervaren en te uiten.

Psycho-educatie

• Belangrijk is om de rouwende kennis te laten maken met het feit dat rouwen een individueel proces is dat niet vastomlijnd bepaald is. Bij kinderen vertel je dat de gevoelens die ze hebben prima zijn en mogen bestaan. Afhankelijk van het kind en de behoefte praat je verder.

Visueel maken van de chaos die de rouwende ervaart

• Dit kan door middel van een Persoonlijke archiefkast (Herman de Mönnink)

• Er kan ook een lijst gemaakt worden van positieve componenten die de overledene heeft ervaren en hoe deze ingezet kunnen worden in de toekomst

• Voor kinderen kan een tekening gemaakt worden van een eiland met daarop de wensen die het heeft m.b.t. de overledene.

Professionele hulp ??

• Wanneer er een verlies plaats heeft gevonden, zal er op verschillende niveaus begeleiding nodig zijn.(alleen nodig wanneer er geen vangnet is van het

systeem en wanneer het verlies niet door de rouwende zelf kan worden opgevangen en traumatisch wordt)

• voor de innerlijke rust is er psychische bijstand wenselijk, luisteren en luisteren, niet oordelen.

• De contacten met familie en vrienden moet weer opgepakt worden.

emoties

• Wij verwachten bepaalde emoties en als we deze zien, vinden we het goed. Dan is de rouwende goed bezig.

• Er zijn ook emoties die we niet als juist en passend beoordelen. Opluchting, schaamte en blij, zijn emoties waar veel mensen moeite mee hebben na een verlies. Er is geen standaard dat het zo hoort. Deze aannames berusten op eigen ideeën en mythes die er over rouw zijn.

Betekenisgeving

Kijken naar het verlies en hoe dit vertaald kan worden naar de toekomst, geeft de mogelijkheden om verder te gaan.

Schokkend verlies

Kan zorgen voor: * veelvuldige herbeleving

* vermijding

* verhoogde waakzaamheid

Wat te doen bij een schokkend verlies

• Inschatting draagkracht /draaglast

• Het regelen van opvangmogelijkheden.

• Mensen hebben eerst tijd nodig om van de schok te bekomen.

Belangrijke fasen.

• Bewustwording

• Opruimen

• Afronden.

• Het allerbelangrijkste is dat je er bent , zonder verwachtingen en oordelen.

• Websites met informatie:

Bronnen o.a.: Rouwen of stilstaan BGL partners

: studie archief Lia Heijink

Lia Heijink juni 2015

http://www.achterdewolken.com

http://www.achterderegenboog.nl http://rouwverwerking.startpagina.nl