gewoon

beter

Decubitus en/of vochtletsel?

Yvonne Siebers, wondconsulent, Wondexpertisecentrum VieCuri

Medisch Centrum voor Noord-Limburg

WCS, 25 nov. Utrecht

Top klinisch-, opleidingsziekenhuis Verzorgingsgebied: 280.000 inwoners 509 bedden op 2 locaties

Inhoud •  Inleiding •  Definities •  Kenmerken •  Decubitus IAD en/of smetten •  Inspectie van de huid •  Decubitus •  Incontinence Associated Dermatitis (IAD) •  Risico inschatting •  Decubitus versus IAD •  Samenvattend

Inleiding

Decubitus •  Geen prestatie-indicator meer maar wel een complicatie •  Is in 80% van de gevallen te voorkomen •  1% van het budget van de totale gezondheidszorg(Doran D, 2014)

Incontinentie gerelateerde dermatitis •  50% cliënten in verpleeghuis zijn incontinent ( Newman et al.)

•  136,3 $ miljoen per jaar voor huidverzorging bij incontinentie USA •  20- 27% incontinente, opgenomen patiënten ontwikkelen IAD in USA

Patiënten met IAD hebben méér risico op het

ontwikkelen van decubitus

Definities

Decubitus is een gelokaliseerde beschadiging van de huid en/of onderliggend weefsel, meestal ter hoogte van een

botuitsteeksel, als gevolg van druk, of druk in samenhang met schuifkracht.

Incontinentie geassocieerde dermatitis (IAD) is een huidletsel dat veroorzaakt wordt door de aanwezigheid

van vocht, transpiratie en/of urinaire of fecale incontinentie

Smetten is een in de grote huidplooien gelokaliseerde, oppervlakkige huidaandoening welke zich kenmerkt door altijd roodheid aan beide zijden van de plooi. Daarnaast kunnen een of meerdere van de volgende symptomen voorkomen: maceratie, fissuren, erosies, een nattende

huid of korstvorming.

Kenmerken

Decubitus Incontinentie -dermatitis (IAD)

Smetten

Oorzaak druk en/of schuifkracht

vocht (feces en/of urine)

+ frictie vocht, transpiratie

Plaats drukpunt (bot) overal (!! Bilnaad) grote huidplooien Vorm 1 plek, ovaal of

rond diffuus, kopieletsels

lineair, kopieletsel

Diepte oppervlakkig- diep oppervlakkig oppervlakkig Necrose mogelijk - - Randen scherp afgelijnd diffuus –

onregelmatig diffuus - onregelmatig

Kleur (roodheid)

egaal niet egaal, niet egaal

PUCLAS, werkgroep EPUAP

Preventie en behandelen

RichtlijnenNPUAP/Epuap2009

V&VN2011UpdateNPUAP/EPUAP2014

VastleggenenevaluerenKennisherkennenprevenBe

behandelen

DagelijkseprakBjk

Moeilijk van elkaar te onderscheiden

•  Europees onderzoek, 1452 verpleegkundigen beoordelen foto’s decubitus of IAD, 22% correct (Beeckman et al 2009)

•  Discussies Nursing 2014/2015, keuze a.d.h.v. Foto’s •  91 reacties, niet unaniem, weinig discussie

•  Defloor T, Schoonhoven L. 2004 Inter-rater reliability of the EPUAP pressure ulcer classifi cation system using photographs. J Clin Nurs. 13:952-9. •  Nursing 18-09-2014

Decubitus en/of IAD en/of smetten

Feces en/of urine en/of transpiratie

Inspectie van de huid

•  Decubitus? •  Langdurige irritatie huid door vochtinwerking? •  Genezen decubitus? •  Wrijven? •  Anders?

5

Decubitus Categorie 1

Niet wegdrukbare roodheid

Intacte huid,

Niet wegdrukbare roodheid ter hoogte van botuitsteeksel

Decubitus

•  A = Druk •  mate van druk •  duur van druk

•  B = Schuifkrachten •  C = vervorming A+B

T.Defloor

Incontinentiedermatitis (IAD)

VOCHT

Urine Feces Frequent reinigen Urea - ammonia pH Bacteriën

WEAKENED SKIN FRICTIE: wrijven van perineale huid

over kleding, bed- of stoeloppervlak

INCONTINENCE ASSOCIATED DERMATITIS

Dubbele incontinentie

Fecale enzyme activ. pH Bacteriën

Urea - ammonia pH Fecale enzymen activ. Bacteriën

Chemische irritatie

Fysische irritatie +

Huiddoorlaatbaarheid

Barrière-functie Bacteriële overgroei Huidinfectie

VERZWAKTE HUID

Jeter et al., 1996, Newman et al., 2007

Vocht

Te hoog vochtgehalte van de epidermis •  Verzwakt de celwand van de huid •  Beïnvloedt de sterkte van stratum corneum

•  vatbaar voor irriterende stoffen en bacteriën

www.huidwijzer.nl

Meer effecten van vocht op de huid

•  De wrijvingscoëfficiënt van de huid wordt aanzienlijk verhoogd wat kan leiden tot grotere huidschade door schuifkrachten.

FlamEandRaabL,8thEPUAPOpenMeeBngGerhardtLC,StrasssleVetal.,2008

5.MayrovitzHN,SimsN,2001

Temperatuur↑

DecubitusMicroklimaat

Vocht↑

Macera8e Schui:rachten

Druk

Risicoinschatting

•  Vochtige, natte huid è verweekte huid

•  Incontinentie

•  Immobiliteit •  Fragiele huid •  Leeftijd •  Koorts en dehydratie

JoAnn Maklebust, MSN, RN, CS, NP en Morris A. Magnan, MSN, RN2

Verslaglegging en evalueren

:

89 jaar, dyspnoe

•  Risicoanalyse •  Focus op preventie •  Feedback

Decubitus versus IAD

•  Verschil in oorzaak •  Verschil in klinisch beeld •  Verschil in aanpak

- preventie - behandeling

Vaak komt het samen voor!

Halfens et al., 2009 Hageman en Klaucke, 2005

Defloor et al., 2004

Verschil in klinisch beeld

•  Defloor T, Schoonhoven L. 2004 Inter-rater reliability of the EPUAP pressure ulcer classifi cation system using photographs. J Clin Nurs. 13:952-9. •  Nursing 18-09-2014

T.Defloor , 2008

Verschil in aanpak, preventie

Incontinentieletsel Decubitus

Mictietraining Huidzorg

Huidbescherming Incontinentiemateriaal, …

Vermindering van grootte en duur van druk en schuifkracht

Wissel houding, Ad materiaal

Verschil in aanpak, behandeling

•  Behandeling IAD, •  preventie •  (in)drogende therapieën

•  Behandeling decubitus

•  preventie •  TIME •  barrièreproducten You can put anything you like on a pressure sore,

except the patient

Samenvattend

•  Onderscheid niet altijd even duidelijk

•  Volledige verhaal is dus essentieel

•  Rapporteren, documenteren en bediscussiëren

•  Evalueren en bijsturen - incontinentiedermatitis: effect binnen 2 tot 3 dagen - decubitus: effect binnen 7 tot 10 dagen - bij twijfel consulteer wondconsulent, arts/dermatoloog

•  In alle gevallen VOORKOMEN IS BETER DAN GENEZEN

Bedankt voor jullie aandacht!!

wondzorg@viecuri www.wondzorglimburg.nl