decembermaand van

germaanse mythologie

Gabriele van Doorn

DECEMBER, MAAND VAN GERMAANSE MYTHOLOGIE!

Het feest van de zonnewende, de terugkeer van de zon met zijn leven schenkende krachten, de terugkeer van het Licht, heeft al van oudsher en in alle culturen mensen aangesproken als één van de belangrijkste gebeurtenissen in de cycli van een mensenleven.

"De vijfentwintigste december of daar omtrent wordt eenstemmig vanuit het Godsdienstige en Geestelijke bewustzijn van oude Volken erkend als een heilige en daarom mystieke dag. Als de wereldomvattende opinie van de mensheid overeenstemming bereikt over wélk standpunt, principe, wet of doctrine dan ook, dan is dat MYSTIEK. Wanneer dat het van origine niet was, dan wordt het Mystiek door de geconcentreerde verering en eerbied die men er voor heeft. Vele zaken in ons leven zijn heilig, niet omdat God ze zodanig maakte, maar doordat de eerbiedige en idealistische motieven van de mensen ze heiligden door onophoudelijke aandacht en een algemeen verbreide acceptatie."

Dr.Harvey Spencer Lewis.

Is er werkelijk iemand die naar eer en geweten kan ontkennen dat er een Transcendentie is, een werkelijk buitenzintuiglijke toestand, die oneindig veel groter is dan hijzelf? Is het niet voor ieder weldenkend mens duidelijk dat het ZIJN, de gehele werkelijkheid, het universum, oneindig is vergeleken met het menselijk bewustzijn??

Al vanaf de dageraad van het menselijk bestaan waren de oude volkeren zich in ieder geval hiervan bewust en maakte deze erkenning deel uit van hun geloof en hun cultureel erfgoed.

Door generaties opgedane ervaringen werden tot kennis, die door middel van duidelijk he-kenbare beeldvorming moest worden overgedragen aan het nageslacht.Natuurlijke elementen en gebeurtenissen werden op diverse wijzen geïnterpreteerd en gepersonifieerd in een scala van geloofsbelevenissen, in even zovele Goden en Godinnen.

Wij zijn merendeels grootgebracht in de Westerse, Christelijke tradities en weten vaak niet dat zich onder het theologische vernis een zeer grote hoeveelheid overblijfselen van de zogenaamde ‘heidense’ opvattingen uit het voorchristelijke verleden bevinden.

Culturele tradities sterven moeilijk uit en de Christelijke Kerk nam vele van de gevestigde gebruiken over om een nieuwe en jonge Godsdienst gemakkelijker aanvaardbaar te ma-ken. De mystieke boodschappen en kennis hieromtrent werden aangepast, geïntegreerd en de historie wat bijgesteld, maar daardoor werd de essentie van het FEEST VAN LICHT versluierd. Er ontwikkelde zich een vast, kerkelijk aangepast patroon, dat leidraad werd voor hedendaagse gewoonten en folklore.

De geboorte van vele Avatars en Meesters, die JEZUS vooraf gingen, werden rond de zonnewende geprojecteerd en gevierd, zoals de geboorte van Boeddha, van Horus, van Krishna, Zoroaster, Mithras, Sol Invictus, Confucius en van vele anderen.

En van al deze Meesters en Avatars wordt verteld, dat zij uit een maagd in een grot of een stal ter wereld kwamen. De symbolische boodschap is steeds dezelfde:

in de diepe, intense duisternis van de langste nacht bij de winterzonne-wende wordt de Verlosser, het Licht voor de mensheid, geboren. Op een plaats die ver verwijderd ligt van het maatschappelijk gebeuren met zijn vergankelijke waarden en veelal onoprechte vrolijkheid. Vrolijk-heid en feesten die de angst voor de toekomst en de eenzaamheid moeten overstemmen.

Aan het begin van het winterseizoen, dat de voorbode is van een nieuwe levenscyclus en zwanger van de terugkeer van de zon met zijn licht en warmte. In een periode dat de mens, somber en angstig gestemd door zijn overlevingsstrijd tegen de koude en schijndood van de natuur, openstond voor elke hoop en als het ware maagdelijk in hart en geest bereid was om een nieuwe levensvisie te ontvangen.

De winterzonnewende, is het steeds weerkerende begin van de nieuwe cyclus van de vier jaargetijden en begint om en nabij 23 december, wanneer de zon de 1º van het sterrenbeeld Steenbok passeert en bovendien weer aan haar terugkeer naar de Kreeftskeerkring op onze noorderbreedte begint. De planeer Saturnus is de huisheer van Steenbok en staat met zijn kristalliserende, koele karakter symbool voor de schijndood van de winter.

Deze symboliek rond de geboortes van alle wereldleraren is al vele duizenden jaren oud, dus heel wat ouder dan ons kerstverhaal. Deze symboliek stoelt op een universele behoefte van de mens om in overeenstemming met het ritme van de natuur de balans tussen leven en dood te reflecteren. Met het ontkennen van dit mystieke moment raakt de mens iets heel belangrijks in zichzelf kwijt en verliest hij zichzelf in verwaterde overleveringen en in ons geval de verloren geraakte kennis van de Germaanse mythologie.

Te beginnen met Sinterklaas.

Ondanks de diverse onjuiste, gekerstende verklaringen van de kerk vindt Sinterklaas zijn oorsprong in de Germaanse God Wodan, die op zijn witte paard Sleypnir door de win-terse nachten reisde in gezelschap van zijn oudste zoon. Terwijl Wodan en Sleypnir zich boven de daken der onderkomens van de Germanen bevonden, loerde zijn zoon door de rook-gaten boven het vuur in de hutten naar binnen op zoek naar de huwbare dochters. Indien een dochter huwbaar werd bevonden kreeg zij een roede van takken als teken dat zij kon worden uitgehuwelijkt en zich moest voorbereiden op haar komend huwelijk. Dat huwelijk zou worden voltrokken wanneer de knoppen op de takken zouden uitbotten. Was een meisje echter nog niet rijp genoeg voor een huwelijk, dan ontving zij snoeperijtjes, dus lekkers om haar nog-kind-zijn te bevestigen.

Wodan’s zoon werd onherkenbaar door het roet van de opstijgende rook uit de rookgaten. Mogelijk dat op deze wijze het zwart worden van zijn gezicht ook als vermomming bruikbaar werd voor de plaatselijke priester(es) die zodoende onherkenbaar geworden de roede en het lekkers kon verspreiden, als ingewijde en 'hulppersoneel' van Wodan.

De op handen zijnde huwelijken en de keuze van geschikte huwelijks-kandidaten en overeenkomsten leverden ongetwijfeld de nodige gespreksstof op, rond de vuurtjes van de Germanen en een welkome afleiding.

In de Scandinavische landen, waar ditzelfde gebruik in zwang was maar nu onder supervisie van de god Odin, werd ook het transport aan de plaatselijke omstandigheden aangepast. Odin reisde door het nachtelijk luchtruim in een grote slee, getrokken door een indrukwekkend aantal rendieren.

De Zonnewende.

Door het bestuderen van de nachtelijke hemel kenden de Oude Wijzen exact het moment van de zonnewende, het geheiligde moment van het Midwinterfeest of op z'n Germaans: het Yule-feest. (In de Scandina-vische landen het Yul-feest genoemd). Het Yule-feest was een feest van vreugde en alom heersende gastvrijheid; de jaarlijkse overeenkom-sten werden opnieuw aangegaan en de Goden over de toekomst ge-raadpleegd. In het bos staande dennenbomen werden versierd en vreugdevuren ontstoken.

Onafhankelijk van de Germanen vierden ook de Kelten in Engeland en Ierland het feest van de Zonnewende. Druïden ontstaken op deze Heilige Avond grote vuren op de toppen van de heuvels, die tot ver in de omtrek zichtbaar waren en op deze wijze het nieuws van de terugkeer van de zon moesten verbreiden. Daarmee een einde makend aan de jaarlijks periode van terugkerende onzekerheid en de prangende vraag of er nog een toekomst zou zijn indien de zon het af zou laten weten en voorgoed wegbleef. Hele generaties voorouders hebben ieder jaar geworsteld met deze angst en onzekerheid, behalve dat ze deze koude periode moesten zien te overleden. Een onbestendig gevoel dat diep in onze genen ligt verankerd en mede verantwoordelijk kan zijn voor de somberheid die mensen kan overvallen voor en rond de Kerstdagen.Maar na de zonnewende was er ruimte vreugde en opluchting.

• Het oude Rome vierde op de dag van de zonnewende Natalis Solis Invicti, de ge-boortedag van Sol, de Onoverwinnelijke. Er heerste op die dag algemene vreugde en men gaf elkaar geschenken. Oorlogsverklaringen en executies werden uitgesteld en de publieke aangelegenheden opgeschort.

• Ver voor de geboorte van Jezus erkende China de periode van de zonnewende als een heilige tijd en waren alle winkels, gerechtshoven en openbare werken gesloten. Men vierde feest!

• De Perzen herdachten bij de zonnewende met prachtige ceremoniën de geboorte van Mithras.

• Zelfs in India werd op de dag van de zonnewende een godsdienstig feest gevierd, dat aanleiding was tot uitbundige vreugde en dat al zo oud was, dat de oorsprong van dit feest verloren is gegaan.

Over de gehele wereld vierden alle volkeren het feest van de winterzonnewende, zonder van elkaars bestaan op de hoogte te zijn, zonder ook maar iets van elkanders geloofsbeleving te weten. Dat maakt dat IETS alle mensen op een onbewust niveau verbindt. Er is een universele toestand die zich rond deze dagen van de21ste december zodanig manifesteert dat men van een Kosmische Manifestatie kan spreken.

Het gaat hier om HET FEEST VAN LICHT, dat zich op stoffelijk en spiritueel niveau afspeelt en dat al van oudsher een heel belangrijke plaats in ons leven, ons denken en ons voelen heeft.

Het Christendom en vooral de commercie hebben dit feest onnoemelijke schade toege-bracht en vele mensen vragen zich af, waarom zij juist rond die dagen zo treurig gestemd, dan wel depressief zijn. En ik denk dat deze mensen van nature een gevoeligheid of een herinnering bezitten, die ze niet onder woorden kunnen brengen in deze tijd, waarin de ware kennis ontbreekt, waar slechts sprake is van vage traditie.

Al heel jong had ikzelf moeite met het hele Kerstgebeuren zoals wij dat hier kennen en dat mij maar al te vaak werd opgedrongen. Het stuitte me tegen de borst dat hele volksstammen jonge gezonde dennen uit de natuur of op de markt haalden en in huis sleepten waar deze boompjes tot sterven gedoemd waren. En alsof dat niet erg genoeg was, verdwenen deze prachtige jonge dennen onder een hoop van glanzende en glinsterende kitsch en ging men totaal voorbij aan het stervensproces, dat men willens en wetens in huis haalde.

Maar ik kreeg een warm gevoel bij het zien van die paar bomen, die op hun plaats in de tuin bleven en alleen met kaarsjes getooid waren. Toch voelde ook ik dat er 'iets in de lucht hing' en ontmoette mensen die mij een gevoel konden geven, dat wij iets bijzonders beleefden. Dat met het licht van kaarsen en een paar mare- en dennentakjes iets spiritueels mijn huis binnentrok, dat ik met goede vrienden kon delen. Het viel mij dan op, dat onze gesprekken in die tijd bespiegelend waren met iets van bezinning en optimisme, waaraan alles onder-geschikt was.

In de loop der jaren leerde ik de essentie kennen van het Feest van Licht in zijn meest natuurlijke vorm en leerde ik de waarde kennen van deze tijd, die vooral een tijd van reflectie is en daardoor eveneens een spiritueel feest in jezelf, dat je aan anderen kunt ver-der geven.

Het verhaal van de stal en het kerstkind heeft niets met een christelijk feest te maken en is bijna gelijkluidend aan het verhaal uit de Mithras-mythologie. Een knieval van het jonge Christendom om bij de Romeinen voet aan de grond te krijgen, want de Mythras-mythologie was het geloof van de Romeinse soldaat.

Jezus werd niet in december geboren, want dan liggen in Palestina (het huidige Israël) de herdertjes beslist niet bij nachte! In het kerstevangelie, zoals dat wordt voorgelezen, zijn een aantal tegenstrijdigheden lange tijd over het hoofd gezien. Ook het gegeven, dat Jozef en Maria voor de geboorte van Jezus vanuit Nazareth naar Bethlehem reisden is historisch volkomen onjuist omdat de plaats Nazareth in die tijd nog helemaal niet bestond en noch in de Talmud of in het Oude Testament is de naam ook maar ergens terug te vinden. Nazareth werd pas gesticht, nadat het Christendom vaste voet aan de grond kreeg en was een historische bijstelling ten behoeve van een verhaal, dat al enkele eeuwen circuleerde.

Er bestond in die dagen wel een sekte van Nazareners, die door de Joden als heidenen of ketters beschouwd werden, maar qua geloofsbeleving dicht bij de grondbeginselen stond van het Christendom. Toen men Jezus een Nazarener noemde, was dit als belediging bedoeld en gaf men daarmee aan, dat men hem als een ketter, een niet-Jood beschouwde. In het Nieuwe Testament vindt men dus historie vermengd met aanpassing en daardoor ontstaan legio tegenstrijdigheden. In feite staat het kerstverhaal door zijn onjuistheden en vals sentiment tussen ons en een waar begrip over deze Meester van Liefde.

Het is typerend voor het Christendom dat zij voortdurend de accenten legt op zaken, die van ondergeschikt belang zijn en daarmee voorbij gaat aan de essentie, namelijk het leven en de boodschap van Meester Jezus en het feit dat Zijn leer in grote lijnen aansloot op andere godsdiensten en een universele zienswijze. Koste wat kost wilde het Christendom een exclusiviteit afdwingen, waar het totaal geen aanspraak op kan maken en waarmee alleen maar bereikt is geworden, dat onze geloofsbeleving van een aantal wezenlijke zaken is vervreemd.

Ooit was het misschien noodzakelijk om het ongeletterde volk een religie mee te geven, die een aantal simpel te bevatten richtlijnen bezat. Het Christendom is ook een typische devotie-religie waar binnen weinig of geen vragen gesteld worden en dogma’s weinig ruimte laten voor het verwerven van kennis of tolerantie ten aanzien van analoge levensbeschouwingen.

In de tijd rond de geboorte van Jezus was de Joodse Leer een probleem en er bestonden verschillende groeperingen zoals de Farizeeërs, de Sadduceeërs en de meest orthodoxe joden: de Hebreeërs. Hun leringen en zienswijzen waren onderling tegenstrijdig en men kon in die dagen beslist niet spreken van één Joods Geloof. Bovendien waren veel Joden slechts Joods door hun afstamming, maar Romeins door hun politiek en Grieks in hun denken. Daarnaast bestonden er twee stromingen, die door de Joden als ketters werden beschouwd, te weten de Nazareners en de Orde der Essenen.

De Essenen waren veel minder bekend dan de Nazareners, omdat zij in Palestina min of meer ondergronds moesten werken en hun leringen werden slechts in besloten kring aan ingewijden doorgegeven. Hun kleine gemeenschappen lagen verspreid in goed beschermde afzondering. Sinds de vondst van de Dode Zee Rollen in 1946 is er aanzienlijk meer bekend geworden over deze ascetisch-mystieke orde.

De ouders van Jezus behoorden tot de Essenen en waren afkomstig uit Galilea, daarover bestaat geen enkele twijfel. Jezus zelf wordt ook meermalen 'de Galileeër' genoemd. In Matheus IV:15 staat geschreven: 'Galilea der heidenen' omdat verreweg de meeste Galileeërs niet-Joden waren van arische afkomst. In Maccabeën I:23 krijgt men al een aanduiding, dat de Galileeërs niet alleen als heidenen en mensen van een ander ras werden beschouwd, maar ook als vijanden van de Joodse belangen.

Het is om die redenen, dat de Essenen diverse kloosterherbergen en grotten inrichtten als toevluchtsoorden voor noodgevallen, het verplegen van armen, zieken en gewonden op tamelijk afgelegen plaatsen. Deze toevluchtsoorden werden 'bethsaida' genoemd en waren vaak ook gewijde plaatsen. En in één zo'n grot, zo'n bethsaida is Jezus ter wereld gekomen. Ook dat is niet vreemd, want vele vrouwen bevielen in zo'n grot, vanwege de goede faciliteiten en de gewijde sfeer. Het is ook daarom, dat de drie wijzen precies wisten waar ze moesten zoeken en al maanden voor de bevalling op weg waren naar die speciale gewijde plaats.

De Essenen geloofden al heel lang, dat de Messias in hun midden geboren zou worden en hadden zich twee eeuwen spiritueel, maar ook qua levensinstelling hier op voorbereid. Het huis van David, waaruit Jezus wordt geacht te zijn voortgekomen, was al lang in vreemde handen en er is geen enkele link te vinden naar de Galileeërs, wiens afstamming bij de uit Egypte afkomstige ariërs ligt.

Men kan zich afvragen waarom de kerk zo moeilijk doet over deze feiten, hoe men ertoe is gekomen om de schitterende boodschap van het Feest van Licht zo te verdonkeremanen en te vervangen door een zielig verhaal over een moedeloze man en een hoogzwangere vrouw, die overal weggestuurd worden zodat een kind uiteindelijk in een stal ter wereld moet komen. Het verhaal van de stal, de os, de ezel en het kribbetje is overigens al zo’n 6000 jaar oud en van ‘heidense’ oorsprong. Alleen lag in de kribbe de jong herboren zon en waren de stal, de os en de ezel een symbolisch weergave van menselijke aspecten. Het handelde hier ook

om het Licht dat in jezelf opnieuw geboren wordt gedurende de periode, waarin de natuur zich in een toestand van schijndood bevindt en zich voorbereid op nieuw leven.

Velen van ons zoeken geluk en vrede in een wereld, die van voorbij-gaande aard is zonder te weten waaruit dat geluk of die vrede zou kun-nen bestaan.

In dit seizoen bevindt de mensheid zich in een van nature gevoelige stemming, die tot zinvolle reflectie kan dienen om zich uiteindelijk te ontladen in een vreugdefeest, waarbij men hoop en kracht opdoet voor het komende jaar.

Bronnen: Scrolls from the Dead Sea door E. WilsonHet Mystieke leven van Jezus door Dr. Spencer LewisEigen aantekeningen van studies

Eerder door mij gepubliceerd in deel 3 van “Dageraad van een Nieuw Millenium’.