De zes kern instrumenten van de Omgevingswet*

Ruimtelijk instrument Omschrijving Komt in de plaats van Bevoegd

gezag

Afd. 3.4 Awb ?

Gevolg Rechts bescherming

Bijzonderheden

Omgevingsvisie Een integrale langetermijnvisie van een bestuursorgaan over de noodzakelijke en de gewenste ontwikkelingen in zijn bestuurs-gebied. Het richt zich op de fysieke leefomgeving als geheel. (strategisch beleid)

Gebiedsdekkende structuurvisies, de relevante delen van de natuurvisie, verkeers- en vervoerplannen, strategische gedeelten van nationale en provinciale waterplannen en milieubeleidsplannen.

Minister Provinciale Staten Raad

Ja De visievorming op verschillende terreinen zoals ruimtelijke ontwikkeling, verkeer en vervoer, water, milieu, natuur, gebruik van natuurlijke hulpbronnen en cultureel erfgoed wordt in de omgevingsvisie niet alleen samengevoegd, maar ook met elkaar verbonden.

Gelet op het zelfbindend karakter is er geen bezwaar en beroep mogelijk.

Het wetsvoorstel schrijft voor dat Rijk, provincies én gemeenten elk één omgevingsvisie vaststellen.

Programma’s (kan als onderdeel omgevingsvisie of AMVB of kan afzonderlijk wordenuitgebracht)

In een programma staan concrete maatregelen hoe normen of gebiedsgerichte doelstellingen gehaald gaan worden. (meer uitvoeringsgericht)

Concrete maatregelen die nu nog voorkomen in de uitvoeringsparagrafen van strategische plannen en structuurvisies (bijv. Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).

Minister Ged. Staten Bestuur van een Waterschap of Raad

Ja

In een programma worden niet alleen een reeks van (economische) projecten opgenomen, maar het instrument maakt dat een aanvankelijke overschrijding van (milieu)normen/omgevingswaarde elders in het programma wordt gecompenseerd, op een vastgesteld later moment zal worden teruggedrongen en welke maatregelen worden genomen bij tegenvallende resultaten om de vereiste waarden en doelen te halen.

Gelet op het zelfbindend karakter is er geen bezwaar en beroep mogelijk.

Een multisectorale programmatische aanpak op gebiedsniveau kan een uitweg vormen om de gewenste vernieuwing in het gebied mogelijk te maken. De milieugebruiksruimte voor een bepaald gebied wordt integraal beheerd. Indien een programma invulling geeft aan een ’programmatische aanpak’, is bepaald dat het bestuursorgaan de aanvraag voor dat onderdeel niet toetst aan het voor die activiteit aangewezen toetsingskader, maar aan het toetsingskader dat in het programma is opgenomen.

Algemene rijksregels Wanneer het met het oog op de bescherming van de leefomgeving nodig is dat het Rijk regels stelt aan activiteiten van burgers en bedrijven, kan in veel gevallen worden volstaan met algemene regels. Dit voorkomt dat burgers en ondernemers steeds in een vergunningprocedure individueel toestemming moeten vragen van de overheid.

Algemene regels voor activiteiten worden door het Rijk gesteld in algemene maatregelen van bestuur.  Bijvoorbeeld het Activiteitenbesluit, het Besluit bodemkwaliteit en het Bouwbesluit.

Minister

Nee Om in de leefomgeving de administratieve en bestuurlijke lasten te beperken zijn er door het Rijk voor veel activiteiten algemene regels opgesteld. Een aantal onderwerpen wordt daarmee uitputtend geregeld en biedt daarmee geen ruimte voor lokaal beleid, tenzij het in die rijksregels expliciet is aangegeven.

Algemene maatregel van bestuur (AMvB). Geen bezwaar en beroep mogelijk.

Wanneer het nodig is kunnen algemene rijksregels worden aangevuld met een meldingsplicht, zodat de overheid van het uitvoeren van de activiteit op de hoogte is. Het komt voor dat een verantwoordelijkheid van Rijk of provincie tot beperkingen moet leiden voor andere bestuursorganen. Rijk en provincies kunnen in dat geval algemene regels vaststellen die gericht zijn op de inhoud van besluiten van andere overheden (zogenoemde instructieregels).

Decentrale regels: provinciale omgevings-verordening, waterschaps-verordening, en gemeentelijk omgevingsplan

Provinciale verordening: bevat vooral instructieregels die zich richten op gemeenten en waterschappen. Waterschapsverordening: alleen gericht op het watersysteem, en in geval van een aantal waterschappen ook de wegen. Gemeentelijk omgevingsplan is een integraal geheel dat regels bevat die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving.

Waterschapsverordening (Keur) en provinciale Verordening Bestemmingsplan en beheers-verordening, maar ook van kapverordening, monumenten-verordening, algemene plaatselijke verordening,reclameverordening, ligplaatsenverordening enzovoort.

Bestuur van het waterschap Provinciale Staten Raad

Ja De instructieregels in de provinciale verordening bevatten aanwijzingen voor de inhoud van het gemeentelijke omgevingsplan of de waterschapsverordening. In het gemeentelijk omgevingsplan staat: •   de toedeling van functies aan locaties en

locatiegebonden regels (bijv. regels voor ligplaatsen)

•   omgevingswaarden(bijv. voor geur) •   regels die afwijken van algemene

rijksregels •   een toetsingskader voor vergunningen

(locatieontwikkelingsregels)

Provinciale en waterschaps-verordening: geen bezwaar en beroep mogelijk. Gemeentelijk omgevingsplan: Voor locatie ontwikkelings-regels staat beroep open bij de Raad van State. Voor overige delen bepaalt de wet niets over de appellabiliteit, zodat daarop de generieke regeling van de Awb van toepassing is.

Wijziging van resp. waterschapsverordening, provinciale verordening en gemeentelijk omgevingsplan is met delegatie aan respectievelijk, Dagelijks bestuur Waterschap, Gedeputeerde. Staten en College v B&W mogelijk. De locatieontwikkelingsregels vormen een bijzondere categorie binnen het omgevingsplan vanwege hun appellabiliteit en vanwege de mogelijkheid om daar bij omgevingsvergunning van af te wijken. Uitsluitend de locatieontwikkelingsactiviteiten die fysieke gevolgen voor de leefomgeving hebben en blijvend in strijd zijn met de in het omgevingsplan gestelde regels, dienen binnen maximaal vijf jaar na onherroepelijk worden van de omgevingsvergunning te worden geactualiseerd. Uitwerkingsverplichting en wijzigingsbevoegdheid mogelijk in de vorm van wijziging van het omgevingsplan (en d.m.v. delegatie).

Omgevingsvergunning

Instrument voor de toetsing vooraf van bepaalde activiteiten voor de fysieke leefomgeving. (zoals slopen, bouwen, oprichten of gebruiken.) Bijv. afwijking van vigerend juridisch-planologisch kader.

Wabo omgevingsvergunning. Vergunningen uit de domeinen water, ontgrondingen,rijkswaterstaatwerken, het spoor, de luchtvaart, archeologie en monumenten komen daar nu bij.

Minister Ged. Staten Bestuur van het waterschap College van B&W

Nee, tenzij bepaald bij AMvB

De omgevingsvergunning uit de Omgevings-wet is de uitbouw en verbreding van de omgevingsvergunning uit de Wabo.

Beroep bij de rechtbank en hoger beroep bij de Afd. best. RvS.

Het vereiste van de onlosmakelijkheid van vergunningen verdwijnt. Dit maakt de weg vrij voor de gefaseerde aanvraag. Bij de regeling voor afwijking van het omgevingsplan wordt de verklaring van geen bedenkingen vervangen voor een adviesbevoegdheid van de gemeenteraad.

Projectbesluit

Het is voor het Rijk of provincie mogelijk om voor verschillende projecten die met elkaar samenhangen één projectbesluit te nemen dat gebaseerd is op de ‘sneller en beter’-aanpak (‘elverding-benadering’).

Tracébesluit uit de Tracéwet, het projectbesluit Waterwet, het Inpassingsplan Wet ruimtelijke ordening, de coördinatieprocedure uit de Wro en de coördinatieprocedure uit de Ontgrondingenwet.

Minister Ged. Staten Bestuur van een waterschap

Ja Het projectbesluit kan alle toestemmingen bevatten die nodig zijn voor het project. Het kan bijv. niet alleen de omgevingsvergunning, maar ook andere toestemmingen (bijv. een verkeersbesluit) bevatten.

Één beroepsgang bij de Raad van State. De Afdeling beslist binnen zes maanden.

Het projectbesluit kan in strijd zijn met het gemeentelijk omgevingsplan. Het werkt dan rechtstreeks door in het gemeentelijk omgevingsplan, maar het bevoegd gezag kan ook bij het projectbesluit bepalen dat de gemeente het omgevingsplan moet aanpassen. Projectbesluit dient binnen vijf jaar omgezet te worden in een omgevingsplan

* Opgesteld aan de hand van het wetsvoorstel voor de omgevingswet, zoals aangenomen door de Tweede Kamer (1 juli 2015) opgesteld door: Lodewijck Groep info@lodewijckgroep.nl

www.lodewijckgroep.nl