De Vlaams-Brabantsetafeldruif en wijnbouw

serristen / streekproducten / fiets- en wandelroute / wijnproducenten / wedstrijd

LABEL STREEKPRODUCTENOm zeker te zijn dat onze kostbare streekproducten niet zouden verdwijnen, zijn er verschillende labels in het leven geroepen. De volgende labelpiramide van regionale, Vlaamse en Europese erkenningen geeft dit visueel weer: hoe hoger de erken-ning in deze piramide, hoe strenger de criteria die gelden voor streekpro-ducten.

Het label “Vlaams-Bra-bants streekproduct” is een regionaal label. De volgende cri-

teria worden vooropgesteld :1. zijn de grondstoffen streekeigen?2. gebeurt de productie in de streek?3. is het product traditioneel en ambachtelijk?4. is het product typisch Vlaams-Brabants?

Indien de criteria van VLAM (Vlaams Centrum voor Agro- en Visserij-marketing) en Europa dit toelaten, kan de producent begeleid worden

door Streekproducten Vlaams-Brabant om een hoger label te beha-len:

De Vlaams-Brabantse tafeldruif

Wist u dat de druiventeelt reeds een lange

traditie kent in de provincie Vlaams-Brabant?

Verschillende plaatsnamen zoals Bertem,

Diest, Erps, Heverlee en Keerbergen zijn

namelijk wijngaardtoponiemen die hun

oorsprong kennen in de middeleeuwen.

Anno 2008 is de tafeldruif en de wijnbouw

in onze provincie nog steeds springlevend.

Denk maar aan de recente bekroning van de

Vlaams-Brabantse tafeldruif met de Europese

Oorsprongsbenaming. Ook de mousserende

wijn Chardonnay Meerdael ontving de presti-

gieuze medaille “Mousseux 2005”.

De provincie Vlaams-Brabant is dan ook

fier om haar gastronomisch erfgoed aan u

voor te stellen. De volgende pagina’s tonen

een glimp van de traditionele druiventeelt,

de veelzijdigheid van de druivenregio’s en

natuurlijk van de heerlijke tafeldruiven en

wijnen. Lekkerbek of wijnliefhebber? Aan u

de keuze. Maar vergeet vooral het wedstrijd-

formulier niet in te vullen zodat u binnenkort

van beide kan genieten!

Monique Swinnen, gedeputeerde provincie Vlaams-Brabant

De teelt van de tafeldruif in serres kende een explo-

sieve groei in het begin van de vorige eeuw. De streek

telde in 1960 bijna 35.000 serres en Hoeilaart en

Overijse kregen de toepasselijke naam ‘Glazen dor-

pen’. Door de invoer van goedkope tafeldruiven uit

zuiderse landen en de oliecrisis begin jaren ‘70 sloten

veel serristen hun deuren. Niettemin heeft de Vlaams-

Brabantse druif nog niets aan kwaliteit ingeboet

waardoor het een ongeëvenaard tuinbouwproduct

blijft, onlosmakelijk verbonden met de streek. De drui-

venfeesten en de jaarlijkse verkiezing van de druiven-

koningin getuigen van deze rijke traditie.

Met liefde voor het vakDe Vlaams-Brabantse tafeldruif staat voor traditionele druivenras-sen, geteeld in de druivenstreek en in verwarmde serres. De der-tigtal nu nog actieve druiventelers zijn gedreven vakmensen die de stiel geleerd hebben van vader op zoon. We vroegen Filip Luppens en Ronald Vanderkelen uit Overijse naar hun liefde voor het vak. Met veel enthousiasme vertelden beide serristen over de dagelijkse verzorging van hun druiven. Een grote, krokante én zoete druif te-len heeft heel wat voeten in de aarde en vraagt veel handenarbeid. Ook de oogst gebeurt nog louter manueel. Beide telers zijn ervan overtuigd dat deze ambachtelijke productie de Vlaams-Brabantse tafeldruiven zo uniek maakt. De erkenning van de Vlaams-Bra-bantse tafeldruif als Beschermde Oorsprongsbenaming is voor hen dan ook een echte kroon op het werk. Dat de consument steeds milieubewuster wordt en veilig voedsel een evidentie vindt liet zich ook in deze sector voelen. Beide tuin-ders zien dit niet als een negatieve evolutie. Filip Luppens stapte begin 2000 zelfs over naar de bioteelt.

“De druiventeelt leent zich eigenlijk goed voor bio, veel plagen zijn goed te bestrijden door natuurlijke vijanden. Wij creëren een natuurlijk evenwicht in de serre. Maar soms houden wij ons hart vast, één rupsje kan al serieuze schade aanrichten.”

Over de afzet horen we de telers niet klagen. De consument weet de tafeldruiven nog steeds te waarderen. De afzetkanalen zijn de laatste jaren wel sterk gewijzigd. Vroeger kwamen groothandelaars een vol-ledige serre opkopen. Nu worden de druiven vooral aan de man ge-bracht door thuisverkoop. Een klein deel wordt op markten verkocht en een nog beperkter deel geraakt bij de consument via de super-markt. Ook op evenementen zoals de Gordel worden de tafeldruiven sterk gesmaakt.

Druiventaartje en tiramisu uit Overijse

Ingrediënten voor het taartje: 4 plakjes bladerdeeg / 80 g boter / 64 blauwe

tafeldruiven uit Overijse / 40 g suiker met citroen

Ingrediënten voor de tiramisu: 8 ‘petit beurre’ koekjes / 1 dl ‘Maraschino’ drui-

venlikeur / 20 blauwe tafeldruiven uit Overijse / 3 dl room / 2 dl druivensap

Bereiding van het taartje: prik het midden van de bladerdeegplakjes door en

schik er de druiven op. Verdeel er de boter over en bepoeder met wat suiker. Snijd

de zijkanten kort in, en besmeer ze met wat water. Plaats gedurende een 8-tal

minuten in een voorverwarmde oven van 200°C.

Bereiding van de tiramisu: meng de room met de likeur en de ‘Maraschino’. Doe

in een slagroomapparaat, kidde, en zet onder druk of klop alle ingrediënten licht

op met de mixer. Plet de koekjes. Presenteer de druiven

in een glaasje, daarop komt de ‘aspuma’ en werk af met

de geplette ‘petit beurre’.

Presentatie: Presenteer een glaasje en een taartje.

© Culinair Ateljee - Stefaan Daeninck

i n f o @ s t r e e k p r o d u c t e n v l a a m s b r a b a n t . b e | w w w . s t r e e k p r o d u c t e n v l a a m s b r a b a n t . b e

streekproduct.be (VLAM)

EuROpESE LABELS:BOB: Beschermde OorsprongsBenamingBGA: Beschermde Geografische AanduidingGTS: Gegarandeerde Traditionele Specialiteit

Streekproducten Vlaams-Brabant verbindt zich ertoe om de producenten in dit proces bij te staan.

Met veel trots vermelden we nogmaals dat de “Vlaams-Brabantse ta-feldruif” het Europese Label “Beschermde Oorsprongsbenaming” (BOB) heeft ontvangen. Deze kwaliteitsvolle tafeldruif krijgt de Euro-pese erkenning en bescherming waar ze recht op heeft.

De Vlaams-Brabantse wijnbouw

De druivenstreek vindt u in het uiterste zuiden van het Dijle-land. De route verbindt de vier druivengemeenten tot een uit-dagend rondje serrefietsen. Het traject (34 km) loopt groten-deels over verharde wegen. Ongeveer een derde van de tocht bestaat uit onverharde, maar goed berijdbare wegen. Hier en daar mag u zich aan een stevige klim of afdaling verwachten. Langs uw weg, of even van het netwerk weg, komt u tijdig een fietscafé tegen om even uit te blazen.

u stapt op uw fiets in het centrum van Hoeilaart (Willem Egge-rickxstraat, t.h.v. de uitgang van het Jan van Ruusbroeckpark) en u trapt richting Overijse via knooppunt 41. Wip even binnen in ‘Den Bonten Os’ op het Justus Lipsiusplein. In deze 17de-eeuwse afspanning huist het Druivenmuseum. Na uw bezoek weet u alles over het serristenleven. Dan gaat het verder rich-ting Huldenberg via knooppunt 6 - 7 en 57. Hier kiest u voor knooppunt 60. Na zes kilometer fietsen door het Zoniënwoud bereikt u Jezus–Eik. Van hieruit gaat het naar knooppunt 41 en via knooppunt 42 komt u aan op het vertrekpunt.

Wijnkelder Soniën (Overijse) Een heel bijzonder druif- annex wijnbedrijf is Soniën. Het familiebedrijf bestaat al dertig jaar en wordt geleid door de broers Flup en pips Luppens en echtgenotes. Zij verkopen kwaliteitsdruiven – mét biogarantielabel sinds 2003 – druivensap, artisa-naal bereide schuimwijn, Soniënwijnen (rood, wit en rosé), aperitieven met namen als Zuzeke’s Eik of Welriekende, en sterkere borreltjes en likeuren.

Pips Luppens - Brusselsesteenweg 538 - 3090 Overijse02-657 33 20 - www.sonien.be

Chardonnay Meerdael (Vaalbeek, Oud-Heverlee)In 1994 startten paul Vleminckx en An Lefever de aanplanting van 21.000 stokken Chardonnay. Tussen 1998 en 2000 werd het domein uitgebreid tot 60.000 wijnstokken. De plant-techniek, snoeiwijze en verzorging van de wijngaard ge-beuren volgens de laatste hoogtechnologische normen. De Chardonnay Meerdael Brut wordt gemaakt op een domein in Vaalbeek (Oud-Heverlee). Vaalbeek ligt in de buurt van Leuven, midden in de prachtige omgeving van Heverlee bos en Meerdaalwoud.

Paul Vleminckx - Monarkenweg 50 - 3050 Oud-Heverlee 016-47 10 22 - www.chardonnaymeerdael.be

Hageling-Bio (Tienen)De wijngaard met druiven voor de Hageling ligt ten noorden van Tienen op de Deelberg. In 1993 werden er 2700 druivenstokken aangeplant van verschillende rassen, later werden ook meer resi-stente rassen aangeplant. Alle druiven worden op ecologische wijze geteeld, gecontroleerd door BLIK (= het controleorganisme voor de biologische landbouw) en verlopen volgens de EG richtlijn. Daar-door dragen deze wijnen het “BIOGARANTIE” label sinds 1995.

Hugo Bernar - Vianderdal 23 3300 Tienen - 016 / 81 58 87 www.hageling-bio.be

Dankzij de zuidelijk gelegen heuvels,

vinden we in Vlaams-Brabant rode en

witte wijnen terug en zelfs schuimwij-

nen. We stellen onze wijnproducenten

voor, we beginnen onze tocht in Over-

ijse en eindigen in Bekkevoort. Ga ook

eens op bezoek bij de wijnbouwers.

Serrefietsen in de druivenstreek 34 kM >> BeWegWijzerD: Via knOOppunTen >> Terrein : HeuVelenD, DeelS OnVerHarD

De Vlaams-Brabantse tafeldruif

Chardonnay Meerdael behaalt gouden medaille

“Mousseux 2005”

De Vlaams-Brabantse wijnbouw

uylenbergher (Holsbeek)De uylenbergher wijngaard ligt op de uilenberg te Sint-pieters-Rode. Alle wijnstokrassen Sirius, Regent en Johanniter (aanplant 2008) zijn ziekteresistent.Na de uitbouw van een kleine wijngaard in de ach-tertuin werd in 2004 begonnen met de aanleg van een grotere wijngaard op een nabijgelegen perceel. De Regent 2007 (rode wijn met eiklagering) Gecon-troleerde Oorsprongs Benaming, werd verkozen tot beste Hagelandse Wijn van 2007. Naast een wijn-gaard heeft de familie Goemans nog een grote houtoven voor zelfgebakken brood en pizza. Ont-dek een klein stukje Italië in het Hageland!

André Goemans - Matantjesstraat 7 - 3220 Holsbeek016-62 26 45 - www.uylenbergher.be

Domein Chartreuzenberg (Holsbeek)Bovenop de Chartreuzenberg te Holsbeek, bevindt er zich een druivenplantage van Herman en Gerda Van Goidsenhoven. Het begon met de aanplanting van 50 druivenstokken, maar is uitgegroeid tot 1200 stokken op een oppervlakte van 60 are. Voor de aanplanting werd er bewust gekozen voor de resistente druivensoorten ‘Regent’ en ‘Johanitter’ omdat er in ons klimaat veel schimmel-ziektes zijn. Zo kan Herman met een natuurlijk product op de markt te komen.

Herman & Gerda Van Goidsenhoven - Chartreuzenberg 7 - 3220 Holsbeek - 016 -44 76 29

Ten Bunder (aarschot)Ten Bunder startte in 2001 met de aanplanting van druivelaars op een ideale zuiderhelling. De snoeiwij-ze laat veel zon en wind toe in de wijngaard. Druiven worden met de hand geoogst en gecontroleerd en garanderen een ambachtelijke en kleinschalige verwerking. Er is witte en rode wijn en een rosé mousse-rende wijn die 14 maanden heeft gegist op fles.

Bruno Cools - Speelhovenstraat 3 3200 Aarschot - 0497-51 60 10

Wijnhoeve Boschberg (Scherpenheuvel-zichem)Een wandeling in een gedeelte van de wijngaarden, een wijndegus-tatie en een zeer volledige uitleg over alles wat met wijnbouw en Hagelandse wijnen te maken heeft, in Wijnhoeve Boschberg kan het allemaal. De wijngaard ligt aan de voet van de Basiliek van Scher-penheuvel op een zandleemgrond met een ondergrond van ijzer-zandsteen. De druiven worden manueel geplukt en de wijn rijpt in eikenhouten vaten.

Jos & Olga Beckx - Frans Smeyersstraat 56 - 3270 Scherpenheuvel-Zichem 0475-83 25 82 - www.boschberg.be

kunst-en wijnhoeve elzenbosch (assent)De hoeve Elzenbosch ligt in Assent tussen Leuven en Diest. Naast de fruitplantages is er een wijngaard op de zuiderhelling van de Rijn-

rodeberg, ‘t Waanveld en de Kluis-berg. Vandaag tellen de wijngaarden 10.000 stokken, vooral Muller-Thur-gau, Rosa Muskat en Optima, een weinig Sieger, Ortega, Riesling en pi-not op een oppervlakte van 2ha80. De wijn die sinds 1979 op de hoeve op een ambachtelijke manier op ei-kenhouten vaten wordt gemaakt, is droog en toch zacht, fris en fruitig met een bloemig of kruidig karak-ter.

Jos & Malou Boyen - Rijnrode 66 - 3460 Assent 013-44 20 06 - http://users.skynet.be/elzenbosch

Wijnkelder kluisberg (Bekkevoort)Op de Kluisberg verbouwden kluizenaars honderden jaren geleden al wijn. De opbrengst van de eerste aanplanting uit 1983 was voortref-felijk, maar de wijnbouw bleef nog een hobby. Door de snelle groei van de wijnkelder en de goede verkoop aan particulieren, kleinhan-del, horeca en groothandel, werd de wijnkelder in 1999 omgebouwd tot een vennootschap. Van jaar tot jaar kent Kluisberg een groeiend succes en biedt hij een ruime keuze aan gevarieerde wijnsoorten.

Jos Vanlaer - Rijnrode 5 - 3460 Bekkevoort - 013-33 78 69 - www.kluisberg.be

Brabantse Kouters

Pajottenland en Zennevallei

Dijleland

GROENE GORDELHAGELAND

Diest

Tienen

Asse

Halle

Leuven

Herne

Landen

AarschotZemst

Gooik

Linter

Meise

Dilbeek

Overijse

Lubbeek

Herent

Lennik

Zoutleeuw

Bierbeek

Haacht

Kortenaken

Bertem

Holsbeek

Beersel

Ternat

Tielt-Winge

Geetbets

Rotselaar

Tervuren

Pepingen

Huldenberg

Bekkevoort

Londerzeel

Bever

Kortenberg

Opwijk

Boutersem

Galmaarden

GlabbeekZaventem

Hoegaarden

Tremelo

KampenhoutVilvoorde

Roosdaal

Hoeilaart

Oud-Heverlee

Affligem

Keerbergen

MerchtemGrimbergen

Sint-Pieters-Leeuw

Scherpenheuvel-Zichem

Steenokkerzeel

Begijnendijk

Boortmeerbeek

Machelen

Sint-Genesius-Rode

Wemmel

Liedekerke

Kapelle-op-den-Bos

Kraainem

Linkebeek

Wezembeek-Oppem

Drogenbos

BrusselBruxelles

Antwerpen

Oost-Vlaanderen

Waals-Brabant

Luik

Limburg

AmsterdamAntwerpenE19

GentOostendeE40

E19MonsParis

E411Namur

Luxembourg

E40LiègeKöln

E314AachenKöln

Domein Tempelberg (lubbeek) Sedert 1972 zijn vader Maurice Fol en zoon Frank Fol met wijn bezig. Sinds 1992 wordt de wijn gecommercialiseerd onder de naam “Lindener”. Maurice stond aan de wieg van een kwali-teitsproject de Hagelandse wijnen. Verschillende toprestaurants bieden de Lindener op hun wijnkaart aan. Misschien heeft dit wel te maken met de erkenning van de wijn als Gecontroleerde Oorsprongs Benaming (GOB)?

Maurice & Frank Fol - Houwaartstraat 98 - 3210 Lubbeek 016-62 02 30 - www.frankfol.be

Wilt u onze heerlijke wijnen en tafeldruiven persoonlijk degusteren? Op donderdag 25 september 2008 om 19 uur organiseert

de dienst landbouw samen met de vzw Streekproducten

Vlaams-Brabant een degustatie van tafeldruiven en wijnen

in het provinciehuis Vlaams-Brabant. Hiervoor hebben we

30 duo-tickets in de aanbieding.

De druiventelers komen zelf hun Vlaams-Brabantse Tafeldruif aan jullie

voorstellen en geven uitleg bij de verschillende rassen en hun typische

karakteristieken. De smaak van de verschillende rassen kunt u zelf be-

oordelen tijdens de degustatie. De degustatie van de Vlaams-Brabantse

wijnen wordt begeleid door 2 professionele sommeliers norry Verhey-

den en Michel Dewolfs van ‘t wijngenoegen uit Tienen.

Meer info ivm de deelname aan de wedstrijd, z.o.z

Win een duo-ticket Degustatie tafeldruiven en wijn!

naam

voornaam

straat nr.

postcode gemeente

telefoonnummer

e-mail

Wijngaardstappen in Tielt-Winge9,5 kM >> BeWegWijzerD zeSHOekige BOrDjeS MeT een rODe kleur

De wandeling vertrekt aan de kerk van Tielt. Na minder dan een kilome-ter wandelt u al door de natuur rich-ting het Walenbos, een beschermd natuurgebied dat zich uitstrekt in de vallei en langs de hellingen van de Roeselberg en de Alsberg tussen Tielt en Houwaart. u stapt door het centrum van Houwaart en langs het kerkje (kijk even boven de kerkdeur, daar ziet u het onthoofde beeld van de patroonheilige Sint-Dyonisius). Op het dorpsplein klinkt het beeld van den Hagelander op uw gezond-heid (mét een glaasje Hagelandse wijn natuurlijk).Vrijwel onmiddellijk belandt u weer in de velden. Aan de voet van de Houwaartse Berg stapt u voorbij het kapelletje met de twee linden naar boven door een holle weg. Op de be-schutte flanken van de Houwaartse Berg vindt u de eerste wijngaarden, maar ook een lemen hoevetje met witbeschilderde muren, de typische woning van de Hagelander. u stapt verder via de Bergweideweg naar de Neringe, waarna u in het Walenbos de Motte weer oversteekt. Langs de Sint-Annastraat en de Boterstraat komt u weer aan op het startpunt.

Colofon: een uitgave van de provincie Vlaams-Brabant, dienst land- en tuinbouw

, september 2008 / coverfoto: jan H

oogsteyns / foto’s: provincie Vlaams-Brabant, toerism

e Vlaams-Brabant, luk Collet, W

outer rawoens,

Willy Vandenbergh, Studio D

ewit, Streekproducten vzw

, Dom

inic Verhulst en regionaal landschap noord-H

ageland / lay-out: grafische cel provincie Vlaams-Brabant / V.u

. Marc Collier, provinciegriffier / O

.n.: 0253-973-219)

Info: dienst land- en tuinbouw

, tel. 016-26 72 72, landbouw@

vlaams-brabant.be / beleidsverantw

oordelijke: gedeputeerde Monique Sw

innen.W

eDSTrijD

Win een duo-ticket Degustatie tafeldruiven en wijn!Schrijf u nu in door deze bon ingevuld terug te sturen vóór don-

derdag 18 september 2008 (postzegel geldt als bewijs) naar

vzw Streekproducten Vlaams-Brabant - Provincieplein 1

3010 Leuven, en misschien wint u samen met uw partner of

vriend(in) wel een heerlijke degustatie van onze tafeldruif en wij-

nen? een onschuldige hand zal 30 duo’s gelukkig maken. De ge-

lukkige brengt zijn partner of vriend(in) mee als chauffeur. Vóór

de aanvang van de degustatie ondertekent de winnaar een do-

cument waarin men bevestigt dat één persoon BOB of BOBeTTe

is. Tijdens de wijndegustatie krijgt Bob of Bobette een degustatie

van heerlijke fruitsappen uit Vlaams-Brabant !

De Vlaams-Brabantse wijnbouw

WeDSTrijD

BONDegustatie tafeldruiven en wijn