De verpleegkundige van de toekomst - NFU · moeten zoeken bij de dagelijkse werkzaamheden....

De verpleegkundige van de toekomst: door scherpere rolverdeling betere zorg

Datum

8 mei 2018

Project- en werkgroep Proeftuinen

1/104

Inhoudsopgave

Samenvatting 2

Inleiding 4

1. De proeftuinen: aanpak, uitgangspunten en doel 5

2. Voorbereidingen voor de proeftuin 11

3. Kenmerken van de teams 18

4. Resultaten van afdeling Heelkunde 20

5. Resultaten van Medische Oncologie 34

6. Conclusies en aanbevelingen 40

Literatuurlijst 43

Bijlagen 44 Bijlage 1. Meting complexiteit van zorg 45 Bijlage 2. Uitkomsten complexiteit van zorg 47 Bijlage 3. Voorbeelden Canmeds competentiegebieden 51 Bijlage 4. Vastgestelde functieprofielen tijdens proeftuin 52 Bijlage 5. Vragenlijst functioneren profielen 56 Bijlage 6. Programma en vragen focusgroepen (Marja Jillissen, Adviesgroep PVI) 70 Bijlage 7. Samenvatting Focusgesprekken Heelkunde 75 Bijlage 8. De vragenlijst medewerkers Heelkunde 79 Bijlage 9. De vragenlijst medewerkers Medische oncologie 85 Bijlage 10. Uitwerking teamdoelstellingen en interventies 90 Bijlage 11. Casuïstieken rondom de proeftuin 93 Bijlage 12. Voorbereiding gesprekken proeftuinen medewerkers en leidinggevenden 100

Verpleegkundige functies 2

Samenvatting

Aanleiding

Het vak van verpleegkundige verandert. Dit heeft onder andere te maken met de vergrijzing en

toenemende comorbiditeit. Dit vraagt om andere, meer persoonsgerichte zorg en verdere

professionalisering van het vak. Daarnaast is er een tekort aan verpleegkundigen door een

groeiende zorgvraag. Om hierop in te spelen, is door de beroepsverenigingen een onderscheid in

het vak in gang gezet van één verpleegkundige functie naar twee beroepsprofielen, gebaseerd op

opleidingniveau. De verpleegkundige is verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg aan toegewezen

individuele patiënten binnen vastgestelde protocollen en richtlijnen. De regieverpleegkundige

heeft naast de rol van zorgverlener ook een regierol over het totale zorgproces en is een

reflectieve zorgprofessional die zich onderscheid in o.a. Evidence based practise (EBP), klinisch

redeneren en verpleegkundig leiderschap. Vanaf 2020 worden deze veranderingen doorgevoerd in

de BIG-registratie en zal herregistratie op basis van deskundigheid voor deze nieuwe profielen

plaatsvinden. Sinds 2016 worden door opleidingen nieuwe curricula gehanteerd, gericht op deze

ontwikkelingen. De bestaande groep verpleegkundigen is niet opgeleid volgens deze nieuwe

curricula. De vertaling van de functieprofielen naar de dagelijkse praktijk moet nog gemaakt

worden.

Proces

Bij de afdelingen Heelkunde en Medische Oncologie is het Radboudumc in het najaar van 2016

begonnen met een project: de proeftuinen verpleegkundigen en regieverpleegkundigen. Vanuit de

teams zijn functieprofielen gemaakt en hebben leidinggevenden de functiemix bepaald op basis

van een complexiteitsmeting en gesprekken met medewerkers. Vervolgens is men op deze twee

afdelingen gaan werken met deze twee functies. Dit rapport is de eindrapportage van het project

met conclusies en aanbevelingen voor de verdere implementatie.

Conclusies

Algemeen

Een duidelijke rolverdeling tussen verpleegkundige en regieverpleegkundige is voor het

Radboudumc een goede manier om de verpleegkundige zorg duurzaam te verbeteren en te

professionaliseren. Een voorwaarde hierbij zijn de aanbevelingen uit het project.

‘Complexiteit’ is een goede indicatie voor de verschillende rollen

Het gebruikte meetinstrument voor complexiteit van zorg is goed bruikbaar om vast te stellen

welke rollen op welk moment nodig zijn. Daarnaast is het instrument waardevol voor

gezamenlijke inzichten van het team.

De nieuwe rolverdeling zorgt voor meer aandacht voor patienten aan het bed en is doelmatig

De zorg is doelmatiger omdat de taken beter verdeeld zijn. Het team van Heelkunde heeft tijdens

de proeftuin ervaren dat er meer aandacht is voor patiënten aan het bed. Daarnaast verzamelen

regieverpleegkundigen juist meer informatie over de uitkomsten van zorg en sturen op basis

daarvan bij.

De nieuwe rolverdeling vergroot het teamgevoel

Ten tijde van de proeftuin waren er geen functiebeschrijvingen. Het team heeft zélf bepaald welke

taken passen bij de rollen van verpleegkundige en regieverpleegkundige en heeft zelf de

praktische vertaling van de profielen naar de specifieke afdeling gemaakt. Dit vergroot het


teamgevoel. Voorwaarde is het besef dat beide functies volwaardige functies zijn, noodzakelijk

voor het bieden van goede zorg.

De nieuwe rolverdeling zorgt voor een verdere professionalisering van het vak en past bij de

behoefte van de patient

We kunnen beter inspelen op de ontwikkelingen en behoeftes van een specifieke functie door

gerichtere ontwikkeltrajecten aan te bieden. Daarnaast biedt differentiatie in functie de kans voor

meer focus op onderdelen van het vak waar nu weinig tijd voor is zoals evidence based practice en

het verbeteren van het indiceren van zorg. Patiënten geven aan dat ze het prettig vinden om één

aanspreekpunt te hebben. Dit sluit goed aan bij de nieuwe rolverdeling. Patiënten bij de afdeling

Heelkunde gaven aan dat ze meer aandacht ervoeren van de verpleegkundige.

Aanbevelingen

Voor een ziekenhuisbrede implementatie zijn de volgende aanbevelingen belangrijk:

Team ontwikkeling:

Ga bij de start uit van de hele afdeling of van een op zichzelf staand team binnen de afdeling.

Organiseer teambesprekingen voor afstemming over de nieuwe profielen.

Zorg voor voldoende personeel zodat het team ruimte heeft om te leren

Draag zorg voor coaching en begeleiding voor de teams zodat inhoudelijke verdieping op

specifieke onderwerpen door het team verkregen wordt.

Laat de (operationeel) leidinggevenden de teams actief begeleiden om te voorkomen dat men

(te) snel terugvalt op oude werkpatronen.

Individuele ontwikkeling:

Bied leidinggevende ondersteuning aan om het team actief te begeleiden. Ondersteuning bij

de vertaling van het functieprofiel naar de praktijk is daarbij essentieel.

Bied voor verpleegkundigen en regieverpleegkundigen individuele ontwikkeltrajecten aan

waarin aandacht is voor de samenwerking tussen beiden rollen in de praktijk. Zorg ook voor

ontwikkeling van de regieverpleegkundigen op de onderscheidende taken, zoals Evidence

Based Practise (EBP), klinisch redeneren en coachen.

Besteed aandacht aan de zittende groepen verpleegkundigen die een divers palet aan

vervolgopleidingen hebben gevolgd en veel praktijkervaring hebben. Deze groep moet

gehoord worden en maximaal ingezet worden. En waar mogelijk met de juiste scholing te

laten doorgroeien naar regieverpleegkundige.

Complexiteit van zorg / verhouding regieverpleegkundigen en verpleegkundigen

Zet het gebruikte complexiteit instrument in als communicatiemiddel om de taken binnen de

zorg op basis van complexiteit en voorspelbaarheid te verdelen tussen verpleegkundigen en

regieverpleegkundigen.

Elke afdeling zou een passend verpleegsysteem of verpleegkundige organisatiestructuur

moeten zoeken bij de dagelijkse werkzaamheden. Onderzoek hoe de verdeling

regieverpleegkundigen en verpleegkundigen in de avond- en nachtdienst moet zijn. Binnen de

proeftuin lag de focus op de dagdiensten. Creëer daarbij flexibiliteit zodat men kan omgaan

met een wisselende patiëntenmix wanneer dat nodig is.

Algemeen

Beloning en salariëring moeten aandacht krijgen bij de verdere implementatie

Er moet ook voldoende tijd en aandacht zijn voor de inrichting van de werkzaamheden bij de implementatie en later voor coördinatie van de werkzaamheden.


Inleiding

Het vak van verpleegkundige verandert. Dit heeft te maken met de vergrijzing, comorbiditeit en een

andere, meer persoonsgerichte rol die verpleegkundigen vervullen. Ook krijgt de zorg in relatie tot

de ketenorganisatie1 steeds meer aandacht.

Dit betekent dat de zorgvraag toeneemt en daarmee ook de behoefte aan verpleegkundige zorg.

Op dit moment is er echter een tekort aan verpleegkundigen. Om hierop in te spelen, is door het

veld een verandering van het beroep verpleegkundige naar twee beroepsprofielen in gang gezet. .

Op basis van de nieuwe beroepsprofielen verpleegkunde heeft het Landelijk Overleg Opleidingen

Verpleegkunde (LOOV) een opleidingsprofiel ontwikkeld in 2014: Bachelor Nursing 2020. Sinds

februari 2016 worden aan de HAN de eerste studenten HBO-V opgeleid tot regieverpleegkundige.

Kort gezegd betekent dit dat de HBO-verpleegkundige naast patiëntenzorgtaken ook een regierol

krijgt over het zorgproces, terwijl de MBO-verpleegkundige meer directe patiëntenzorg verricht.

Vanaf 2024 worden deze veranderingen ook doorgevoerd in de BIG-registratie.

Ook de NFU heeft de nieuwe werkprofielen eind 2017 vastgesteld. Het Radboudumc is,

vooruitlopend hier op, het eerste academische ziekenhuis dat een pilot heeft georganiseerd om

deze nieuwe rollen te testen in de praktijk. Bij de afdelingen Heelkunde en Medische Oncologie zijn

we in het najaar van 2016 begonnen met een pilot: de proeftuinen.

Het doel is in de proeftuin het werken met nieuwe functieprofielen te onderzoeken en aan de

hand van echte ervaringen adviezen te geven over de implementatie van de nieuwe profielen.

Deze proeftuin is tot stand gekomen door een intensieve samenwerking tussen verpleegkundigen,

operationeel leidinggevenden, opleiders van de afdeling, de Radboud Health Academy, en de

Adviesgroep Procesverbetering- en innovatie. Met name de verpleegkundigen van beide

afdelingen hebben zich ingezet om deze proeftuin vorm te geven. Deze inzet is niet eenvoudig

geweest. Het vergt veel geduld, communicatie en doorzettingsvermogen om bestaande

werkpatronen aan te passen. Beide afdelingen hebben zich met volle toewijding ingezet om de

proeftuin tot een succes te maken.

.

1 Toekomstbestendige beroepen in de verpleging en verzorging, Rapport stuurgroep over

de beroepsprofielen en de overgangsregeling, 3 december 2015


1. De proeftuinen: aanpak, uitgangspunten en doel

Voor een geslaagd onderzoek was een goede voorbereiding essentieel. In dit hoofdstuk

beschrijven we de verschillende onderdelen daarvan:

1.1. De basis: opdrachtgever, projectgroep en werkgroep.

1.2. De aanpak: twee functieprofielen, twee afdelingen en instrumenten om de twee

functieprofielen te scheiden.

1.3 De uitgangspunten: waar hielden we rekening mee?

1.4 De doelen: wat verwachten we? En wanneer is het project geslaagd?

1.5. De planning: de zes fasen in het onderzoek.

1.6. Onderzoeksmethode en dataverzameling: hoe verzamelden we gegevens? Welke

methodes gebruikten we?

1.1. De basis: opdrachtgever, projectgroep en werkgroep

Opdrachtgever

De Raad van Bestuur en de afdeling Human Resources gaven de opdracht om een proeftuin in te

richten.

Projectgroep

De projectorganisatie bestond uit twee onderdelen: een projectgroep en een werkgroep. De

projectgroep bestond uit:

- Anne Boerboom-Koehorst (coördinator praktijkonderwijs Medische Oncologie)

- Annemiek van Nooten (operationeel leidinggevende Medische Oncologie)

- Jacco van Hulst (zorgmanager Medische Oncologie)

- Jean-Pierre van Bergen (zorgmanager Heelkunde) tot medio 2017

- Jeu de La Haye (zorgmanager Heelkunde) vanaf medio 2017

- Marjon van Loveren (stafmedewerker Heelkunde)

- Barbara Reynders-Stol (senior HR-adviseur)

- Suzanne van Mackelenbergh (HR-adviseur)

- Celia Leenders (senior opleider Radboud Health Academy)

- Arjan Kouwen (adviseur Adviesgroep Procesverbetering en

Implementatie)

- Jolanda Ter Sluysen (opleidingsdirecteur Zorgberoepen en regiehouder

project)

- Jannie van Lieshout (projectleider en voorzitter)

Werkgroep

Een deel van de leden van de projectgroep zat ook in de werkgroep. Deze leden zorgden voor een

goede start en de organisatie van de proeftuin. In de werkgroep zaten:.

- Anne Boerboom-Koehorst (coördinator Praktijkonderwijs Medische Oncologie)

- Annemiek van Nooten (operationeel leidinggevende Medische Oncologie)

- Marjon van Loveren (stafmedewerker Heelkunde)

- Barbara Reynders-Stol (senior HR-adviseur)

- Suzanne van Mackelenbergh (HR-adviseur)

- Arjan Kouwen (adviseur Adviesgroep Procesverbetering en

Implementatie)


1.2. Projectaanpak: twee functieprofielen, twee afdelingen

In de proeftuin hebben we gewerkt met de twee nieuwe beroepsprofielen:

1. MBO-basisverpleegkundigen (hierna te noemen: verpleegkundige)

2. HBO-regieverpleegkundigen (hierna te noemen: regieverpleegkundige)

Twee afdelingen

Binnen het Radboudumc namen zowel de afdeling Heelkunde als de afdeling Medische Oncologie

deel aan de proeftuin.

Aanpak

Vóór het starten met werken in de proeftuin is vastgesteld wat het exacte onderscheid is tussen de

verpleegkundige - en regieverpleegkundige, wat voor scholing we daarvoor wilden inzetten en met

welke functiemix gewerkt gaat worden. Daarbij hebben we gebruik gemaakt van de volgende

instrumenten:

Complexiteitsmeting: het vaststellen van complexiteit van patiëntengroepen2.

Functiemix: de manier waarop vastgesteld kan worden welke functiemix passend is.

Functieprofielen (traject waarbij de functieprofielen vastgesteld worden3).

Opleidingstraject met ruimte voor persoonlijke- en teamontwikkeling, gebaseerd op de

nieuwe profielen.

1.3. Uitgangspunten voor de proeftuin

Voordat we begonnen met de proeftuin, hebben we de volgende uitgangspunten geformuleerd:

1. We gaan ervaring opdoen in de proeftuin waarbij we met een andere inzet van

verpleegkundigen en met verschillende kwalificatieniveaus gaan werken.

2. We gaan nadrukkelijk de complexiteit van zorg in relatie tot de inzet van het aantal en het

kwalificatieniveau van de verpleegkundigen in beeld brengen.

3. We gaan nadrukkelijk de voortgang, activiteiten en uitkomsten afstemmen met de

NFU/NVZ rondom het thema vertaling beroepsprofielen naar functieprofielen.

4. We gaan nadrukkelijk afstemmen met de Radboudumc Health Academy rondom de

consequenties van de herinrichting op opleiding en4.

5. Onderzoek RN4Cast en de conclusies die daaraan zijn verbonden, de visie op excellente

zorg en de nieuwe definitie voor gezondheidszorg zoals geformuleerd door Huber5

vormen een kader voor de uitvoering van de proeftuinen

6. De functieprofielen moeten dusdanig beschreven worden zodat er een functietypering

opgesteld kan worden conform de CAO academische ziekenhuizen.

1.4. Doel van de proeftuin

Doel: inzicht en bijdrage aan de toekomst van zorg door inzet van 2 verschillende functies.

Met de proeftuinen willen we inzicht krijgen in:

- de samenstelling van de toekomstige verpleegkundige functiemix;

- een nieuwe inhoud van de benodigde verpleegkundige functies;

- een evenwichtige en toekomstbestendige opbouw van het verpleegkundig team;

2zie bijlage 1 voor het complexiteitmeetinstrument 3 Conform de landelijk gehanteerde CANMEDS- profielen

5 Machteld Huber: ‘Gezondheid als het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven.’


- een aantrekkelijke werken leeromgeving voor verpleegkundigen.

Daarnaast verwachten we dat deze proeftuin bijdraagt aan:

- een visie op een toekomstbestendig verpleegkundig team;

- een opleidingsplan met horizontale en verticale opleidingsmogelijkheden;

- instrumenten voor strategische en kwalitatieve personeelsplanning op afdelings- en

ziekenhuisniveau.

Wanneer is de proeftuin geslaagd?

De proeftuin is geslaagd als:

- een afdeling een functiemix heeft samengesteld die aansluit op de complexiteit van zorg,

rekening houdend met de huidige situatie maar ook met toekomstige (verwachte)

ontwikkelingen.

- het team de gezamenlijk vastgestelde functieprofielen6 uitvoert en een gerichte inzet en

competentiegroei plaatsvindt.

1.5. Planning: ontwerp, voorbereiding en besluitvorming

Het project bestond uit zes stappen (zie figuur 1).

Figuur 1. Projectfasering

1. Voorbereiding

We hebben gekozen voor een decentrale aanpak. Dit betekent dat afdelingen zelf de voorwaarden

scheppen voor de implementatie. De twee afdelingen hebben echter samen het project uitgevoerd

en hebben dezelfde voorbereiding doorlopen.

2. Besluitfase

6 We richten ons in dit project op de lokaal vast te stellen functieprofielen gebaseerd op de landelijke

beroepsprofielen.


In de besluitfase is advies gevraagd aan diverse stakeholders en relevante partijen. Door de Raad

van Bestuur is een ‘go’ gegeven voor dit project aan de afdelingsleidingen en projectleider.

3. Opstartfase

Deze fase is begonnen met de inventarisatie van de organisatieaspecten (aantal medewerkers,

functies) en het organiseren van themabijeenkomsten om functieprofielen vast te stellen (zie

hoofdstuk 2). Deze functieprofielen zijn samengesteld door de teams zelf om daarmee draagvlak

voor de uitvoering en afdelingen te vergroten. Op basis van deze vastgestelde functieprofielen is

de praktische vertaling van de proeftuinen vormgegeven. Dit markeert het vertrekpunt van de

proeftuin.

4. Voorbereiden nieuwe werkwijze

Vooraf hebben de teams vastgesteld wanneer dit project voor hun geslaagd is. Vervolgens is op

individuele basis geïnventariseerd welke competenties men heeft en hoe deze relateren aan de

functieprofielen. Vastgesteld is wat men nodig heeft om de beoogde profielen in de praktijk te

kunnen uitvoeren. Regieverpleegkundigen hebben een training gekregen en verpleegkundigen

hebben intervisies gehouden.

5. Uitvoeren nieuwe werkwijze

De start van de proeftuin. We hebben een 0- en 1-meting uitgevoerd op CanMEDS-rollen,

focusgesprekken met patiënt en kwaliteitsuitkomsten.

6. Evaluatie

In de laatste fase hebben evaluaties plaatsgevonden en zijn de bevindingen in dit rapport

opgenomen.

Planning

De globale planning van de proeftuin:

- De startfase is ingezet in oktober/november van 2016 en het project had een doorlooptijd

van 18-19 maanden na besluitvorming. Dit is mede afhankelijk geweest van de

vakantieperiode en besluitvorming.

- Fase 5 is ingegaan nadat de roostercycli van de afdelingen (gemiddeld 3 maanden) is

aangepast.

- Fase 6 is uitgevoerd en afgerond in februari 2018. Dit heeft te maken met de meting en de

landelijke evaluatie van de proeftuinen. In figuur 2 staat de globale planning van dit

project.

Figuur 2. Planning

De projectduur is binnen het voorgenomen tijdspad gebleven. De afronding en terugkoppelingen

waren in het eerste kwartaal van 2018.


1.6. Onderzoeksmethode en dataverzameling

Dit onderzoek is gericht op het kwalitatief onderzoeken van twee groepen medewerkers en

patiënten gedurende de proeftuinperiode. Er is niet gekozen voor een kwantitatief onderzoek

omdat intensieve metingen op de afdeling een te hoge extra werkdruk zou opleveren. Daarnaast

sluit kwalitatief onderzoek beter aan bij het opdoen van ervaringen en instrumentontwikkeling.

We hebben de volgende items gemeten:

1. Medewerkers hebben vooraf een scorelijst ingevuld (o-meting); hierop konden zij scoren

op een vierpuntsschaal over de mate waarin de taken in de vastgestelde rollen al door

hen uitgevoerd worden in de praktijk. Dezelfde scorelijst is ingevuld door de

leidinggevende over de betreffende medewerker. Vooraf is de vragenlijst gevalideerd

door een medewerker.

2. Na de proeftuinperiode hebben de medewerkers en leidinggevende opnieuw deze

scorelijst ingevuld (1-meting).

3. Er zijn focusgesprekken met patiënten vooraf (beide afdelingen) en achteraf (alleen

Heelkunde) uitgevoerd.

4. Er is (beperkt) kwaliteitsinformatie verzameld. Deze informatie was gericht op items waar

verpleegkundigen invloed op uit kunnen oefenen, zogenaamde Nurse sensitive outcomes7.

5. Er is een evaluatieve vragenlijst naar alle medewerkers gestuurd gericht op proces.

6. Er zijn interviews gehouden met de tactisch managers, operationeel leidinggevenden en

opleiders gericht op procesevaluatie.

7. Er zijn afzonderlijke teamevaluaties gehouden gericht op doelstellingen en resultaten.

8. Er is een evaluatief gesprek gevoerd over de intervisie en de uitkomsten daarvan met

leidinggevenden.

De combinatie van de uitkomsten, verslagen en bevindingen heeft geleid tot dit evaluatieve

(eind-) rapport. Figuur 3 geeft de wijze van dataverzameling schematisch weer.

7 Dubois, C.A., D’Amour, D., Brault, I., Dallaire, C., Déry, J., Duhoux, A., Lavoie-Tremblay, M.,

Mathieu, L., Karemere, H., & Zufferey, A. (2017). Which priority indicators to use to evaluate nursing care performance? A discussion paper. DOI: 10.1111/jan.13373


Figuur 3. Schematische weergave dataverzameling voor het eindrapport


2. Voorbereidingen voor de proeftuin

De verpleegkundige teams van beide afdelingen zijn actief betrokken geweest bij de

voorbereidingen voor de proeftuin. We hebben gebruik gemaakt van hun kennis en ervaring om

het onderzoek in te richten. Bijvoorbeeld om de complexiteit van zorg te meten. Dat is een

belangrijk criterium voor de rolverdeling tussen verpleegkundige en regieverpleegkundige. In dit

hoofdstuk staat de aanpak die we hebben gevolgd:

2.1. Twee bijeenkomsten en teambijeenkomsten als start van het project

2.2. De twee rollen: verpleegkundige en regieverpleegkundige

2.3. Bepalen van de complexiteit van zorg

2.4. Conclusies over de complexiteitmeting

2.1. Twee bijeenkomsten als start van het project

Voor de start van het project hebben we twee plenaire bijeenkomsten georganiseerd. Het doel

daarvan was om de noodzaak van dit onderzoek aan te geven. Daarnaast wilden we betrokkenheid

creëren bij de verpleegkundigen en de waarde van het onderzoek vergroten door hun input te

vragen. Tot slot was dit een goede manier om de start van de proeftuinen te markeren.

De eerste bijeenkomst ging over de ontwikkelingen in de zorg en de gevolgen voor

verpleegkundigen. De tweede bijeenkomt ging over de invulling van de twee rollen:

verpleegkundige en regieverpleegkundige. Hieronder een verslag van die bijeenkomsten.

Startbijeenkomst: ontwikkelingen in de zorg

De zorg staat op de drempel van een nieuwe tijd. Technologische ontwikkelingen en het

verzamelen van data bieden mogelijkheden. Maar hoe verhoudt zich dat tot het persoonlijk

contact? Daarnaast de vergrijzing: de zorg wordt complexer en kost meer tijd. Verpleegkundigen

vervullen hierin een spilfunctie. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor het vak van

verpleegkundige? En hoe zorg je als verpleegkundige dat je jezelf blijft ontwikkelen? Tijdens deze

startbijeenkomst zijn er verschillende presentaties gegeven over deze ontwikkelingen:

- De Businesscase 2030 (Angelien Sieben, VAR, Radboudumc).

- Technologische ontwikkelingen (Robin Hooijer, Radboudumc ReShape)

- Verpleegkundige functie en de zorg voor kwetsbare ouderen (Marga van der Cruysen ,

Radboudumc Geriatrie,)

- De beroepsbeoefenaar van morgen (Anna van der Hoek, Radboudumc Health Academy).

Na deze vier presentaties zijn de aanwezigen verdeeld over zes afzonderlijke tafels (World café)

setting uiteengegaan. Per presentatie zijn de volgende vragen besproken:

- Wat betekenen deze ontwikkeling voor mij als persoon?

- Wat houdt dit in voor mijn verpleegkundig beroep?

- Wat betekent dit voor de patiënt?

- Wat betekent dit voor mijn intra- en interdisciplinaire samenwerking?

Ieder groep heeft ter afsluiting de antwoorden en discussiepunten plenair teruggekoppeld aan de

gehele groep.


Vervolgbijeenkomst: verschil tussen verpleegkundige en regieverpleegkundige

Tijdens deze bijeenkomst hebben we nagedacht over de rollen van de regie- en verpleegkundige

functie op beide afdelingen. Basis voor deze verdeling is het Canmeds rollen 8 (zie figuur 4), zoals

ook gebruikt in de beroepsprofielen (zie paragraaf 2.2). Hiervoor zijn de aanwezigen verdeeld in 7

groepen, die zich ieder richtte op één van de CanMedsrollen. Hierbij is de groep gevraagd na te

denken over vepleegkundige taken in de specifieke rol. Ze zijn gevraagd de kennis, vaardigheden

en attitude per taak op post-its te schrijven waarbij de opdracht als volgt was geformuleerd:

1. Welke kennis, vaardigheden en attitude passen bij de verpleegkundige en welke bij de

regieverpleegkundige en licht toe waarom.

2. Schrijf de taak, kennis en/of verantwoordelijkheid op een post-it.

3. Plaats de post-it bij verpleegkundige en/of regieverpleegkundige.

Op basis van de taken die per rol is gemaakt, is de functie-inhoud per rol vastgesteld.

In de volgende paragraaf wordt deze functie-inhoud beschreven.

Teambijeenkomsten

Na de plenaire bijeenkomsten zijn per afdeling teambijeenkomsten georganiseerd waar

gezamenlijk doelstellingen geformuleerd zijn, voortgang en resultaten gepresenteerd zijn.

2.2. De twee rollen: regieverpleegkundige en verpleegkundige

Het Canmeds-model

We hebben gebruik gemaakt van het Canmeds-model om de twee rollen te onderscheiden. Dit is

een Canadese methodiek om scholing voor zorgverleners te kwalificeren in termen van

competenties. Hiervoor is gekozen omdat dit aansluit bij de curricula van de verpleegkundige en

medische opleidingen. Een competentie is een bepaald gedragsrepertoire: de kennis en

vaardigheden en/of houding die nodig zijn om goed te functioneren.

Dit model wordt steeds vaker gebruikt in de zorg, bijvoorbeeld in de beroepsprofielen. Daarnaast

maakt ook het kwaliteitsregister V&V gebruik van deze systematiek. Het vernieuwde

beroepsprofiel van de verpleegkundige dat in maart 2012 werd gepresenteerd is eveneens

gebaseerd op deze methode.

Figuur 4. CanMeds: De bloem

8 Canadian Medical Education Directions for Specialists


De zeven competenties

Het Canmeds-model gaat uit van zeven competenties: zorgverlener, communicator,

samenwerkingspartner, reflectieve professional, gezondheidsbevorderaar, organisator,

professional en kwaliteitsbevorderaar. Voor voorbeelden van uitwerking per competentie

verwijzen we naar bijlage 3.

Het resultaat van de combinatie van de CanMEDS-rollen aangevuld met de taken die de teams

hebben toegevoegd zijn vastgestelde functieprofielen voor deze proeftuin. Deze zijn te vinden in

bijlage 4. Hieronder het voorbeeld van de Canmeds-rol ‘Zorgverlener’.

2.3. Bepalen van de complexiteit van zorg

Een belangrijk aspect in de rolverdeling tussen verpleegkundige en regieverpleegkundige is de

complexiteit van zorg. Voor beide afdelingen hebben we een instrument ontworpen om dit in

kaart te brengen. De basis hiervoor is het model dat uit het Rapport van het Amphia Ziekenhuis9 is

gebruikt. Hieronder een beschrijving van de aanpak.

Aanpak

Patiënten kunnen worden verdeeld in vier verschillende gradaties van complexiteit. In iedere

categorie is de complexiteit van zorg verschillend. Voor iedere afdeling hebben we bepaald in

welke categorieën de patiënten vallen. Dat hebben we gedaan op basis van een scorelijst (zie

bijlage 1). Voor het bepalen van de mate van complexiteit is onvoorspelbaarheid (één van) de

belangrijkste factoren. Neemt de voorspelbaarheid toe? Dan is zorgsituatie minder complex.

Criteria voor complexiteit

Het begrip ‘complexiteit’ bevat twee criteria:

casecomplexity

patient complexity10

9 Amphia Ziekenhuis. Excelleren op beide niveaus, proeftuin verpleegkundige functieprofielen mbo hbo, Juli 2015

10 Beschrijving “case complexity” en “patiënt complexity” uit het rapport “toekomstbestendige beroepen in de verpleging

en verzorging”


Case complexity (eerste 5 items uit het complexiteitssysteem)

De ziekte: de mate van complexiteit van de medische problemen.

De persoon met de ziekte; meer of minder complexe zorgvragers en meer of mindere

mate van (gezondheids)geletterdheid11

.

De populatie voor wie zorg wordt verleend: de mate van complexiteit van populaties.

De context (waaronder het zorgsysteem) waarin zorg wordt verleend: de mate van

complexiteit van de context.

Patient complexity (items 5 t/m 10 uit het complexiteitssysteem)

Gelijktijdig optreden van problemen in verschillende domeinen: lichamelijk, functioneel,

psychisch, sociaal.

Problemen beïnvloeden elkaar en oorzaak en gevolg lopen door elkaar heen, waardoor

het beeld gecompliceerd is.

Een wankel of verstuurd evenwicht, kwetsbaarheid.

Onvoorspelbaarheid, onzekerheid over het verloop.

Tempo waarin veranderingen optreden is hoog.

Routines en richtlijnen “passen” niet.

Grote zorgvraag en inbreng van veel verschillende zorgverleners.

Lage (gezondheid) geletterdheid.

Grote impact van al dan niet handelen van de zorgverlener op de patiëntveiligheid.

Inzet verpleegkundige en regieverpleegkundigen

Inzicht in de complexiteit van een patiënt helpt bij het bepalen van de juiste verpleegkundige inzet

(formatiemix). Uitgangspunt van deze mix was enerzijds de complexiteit en anderzijds

beschikbaarheid en ambities van de teamleden. De in te vullen lijst is in de periode voorafgaand

aan de proeftuin getest bij een groep patiënten en ingevuld door verschillende zorgprofessionals.

2.3.1. Complexiteit op de afdeling Heelkunde, vaatteam

In totaal zijn vooraf 302 complexiteitsmetingen verricht in de periode 13-12-2016 t/m 10-2-2017.

Bij de analyse zijn complexiteit per patiëntencategorie, per soort dag (ok, opname of verpleegdag)

en complexiteit per dag in de week in kaart gebracht. Bijlage 2 geeft de volledige resultaten weer.

Figuur 5 geeft een voorbeeld van de resultaten per opnamedag.

Figuur 5. Gemiddelde complexiteit per soort dag

Opvallend hierbij is dat de complexiteit op de verpleegdag en OK-dag het hoogste is. Als we

analyseren op weekniveau zien we dat op maandag en zaterdag een relatief hoge complexiteit is

(zie figuur 6). 11

Om de regie over zijn zorgproces te kunnen nemen heeft de zorgvrager vaardigheden nodig om informatie tot zich te

nemen. Als het opnemen van informatie wordt beperkt door bijvoorbeeld gebrek aan digitale vaardigheden, het niet of beperkt beheersen van de Nederlandse taal en leesvaardigheid, een beperkt cognitief en/of zintuigelijke beperkingen, dan beïnvloedt die de zorgvraag.


Figuur 6 Gemiddelde complexiteit per weekdag

Dit betekent dat op dagen dat er een hoog aantal verpleegdagen én OK-dagen zijn, bij voorkeur

een regie- en verpleegkundige aanwezig zouden moeten zijn. Dit geldt ook voor zaterdagen en de

maandag. Daarnaast is gekeken naar het soort complexiteit per opnametype. Dit geeft aanvullend

inzicht in stabiliteit, voorspelbaarheid en risicovolle situaties.

2.3.2. Complexiteit op de afdeling Medische oncologie

In totaal zijn er 473 metingen verricht in de periode 13-12-2016 t/m 22-1-2017. Bij de analyse zijn

ook hier de complexiteit per patiëntencategorie, per soort dag, opname of verpleegdag) en

complexiteit per dag in de week in kaart gebracht. In bijlage 2 zijn de totale resultaten opgenomen.

Voor Medische Oncologie is gebleken dat de piek in complexiteit met name op de dinsdag,

woensdag en donderdag is (zie figuur 7).

Figuur 7. Gemiddelde complexiteit per dag

Wat opvallend is als de complexiteitsmetingen van beide afdelingen naast elkaar worden gelegd, is

dat op afdeling Heelkunde de complexiteit van de patiënten (meestal) afneemt gedurende de

opname, terwijl de complexiteit op de afdeling Medische Oncologie vaak toeneemt naarmate de

opname langer duurt.


Figuur 8. Gemiddelde complexiteit gedurende het verloop van een opname

Hieruit blijkt dat complexiteit toeneemt bij patiënten die langer opgenomen zijn. De piek zit op dag

negen en op dag zestien. Gezien het fluctuerende karakter na dag 9 lijkt de onvoorspelbaarheid in

die periode toe te nemen.

Dit is ook verder uitgewerkt naar aard van de complexiteit. Hieruit is een vergelijkbaar patroon te

zien (figuur 9).

Figuur 9. Gemiddelde complexiteit naar aard en verloop van opname


2.4. Conclusies over de complexiteitsmeting

Ondanks dat de complexiteitmeting geen gevalideerde instrumenten heeft gebruikt, heeft het

meten van complexiteit heeft geleidt tot enkele nieuwe inzichten:

Herkenning door het team

Het team herkent de verschillende vormen van complexiteit. Dit instrument heeft veel potentie bij

de toepassing en verbetering van de herkenbaarheid van complexe zorg. Gedurende de

proeftuinperiode is op de afdeling Heelkunde gebruik gemaakt van een logboek tijdens de

overdracht om specifieke punten in de proeftuin over te dragen. Daarin zagen we dat

verpleegkundigen steeds meer de definities van complexiteit beschrijven (zie figuur 11). Wat

bruikbaar is zijn de items die in de meting zijn opgenomen. Deze zijn behulpzaam bij het

herkennen en bespreekbaar maken van complexiteit van zorg.

Grove inschatting

Dit instrument biedt een houvast voor de inzet van een regie- en verpleegkundige. Bijvoorbeeld

voor dagen waarin de zorg complex is. Op basis van aanvullende metingen is het bijvoorbeeld

mogelijk om vast te stellen hoe de complexiteit in de avond en nacht gemiddeld genomen is. Dit

kan leiden tot een verdeling van de functies in die periode. We constateren echter dat het geen

volledig inzicht geeft in de voorspelbaarheid van zorg, waardoor dit instrument alleen niet voldoet

om de taakverdeling tussen de functies te bepalen.

Validiteit meetinstrument Het zou waardevol zijn om de complexiteit van verschillende/meerdere afdelingen naast elkaar te leggen om zo ook in te schatten hoe de 4 categorieën van complexiteit geïnterpreteerd moeten worden, dan zou je meer betekenis gegeven kunnen worden aan de cijfers .

Roosteren op maat blijft noodzakelijk

De gemiddelde complexiteit kan enorm beïnvloed worden door één patiënt met een

complicerende aandoening. Een beoordeling van de zorgprofessional per patiënt is nodig om vast

te stellen of en hoe de verdeling (aantal regie- aantal verpleegkundigen) passend is. Het vooraf

roosteren op basis van complexiteit is daardoor niet toereikend. Alhoewel bij het roosteren op

basis van gemiddelde complexiteit een inschatting kan worden gemaakt van de benodigde inzet,

blijft een bepaalde mate van flexibiliteit noodzakelijk om in te kunnen spelen op de actuele

complexiteit.

Figuur 10. Logboek proeftuin


3. Kenmerken van de teams

In dit hoofdstuk beschrijven we de teams die deel hebben genomen aan de proeftuin. In totaal

gaat het om 31 medewerkers van de afdelingen Heelkunde en Medische Oncologie. In tabel 1

staan gegevens als leeftijd, contract-uren en het percentage regie- en verpleegkundigen. Iedere

deelnemer heeft vooraf de CanMeds vragenlijst ingevuld. De gemiddelde score van alle 24 items is

ook opgenomen in de tabel en geeft een indruk van hoe medewerkers voorafgaand aan de

proeftuin dachten hoe vaak zij de taken in de CanMeds rollen uitoefenden (1 niet/4 altijd).

Tabel 1. Verdeling en kenmerken teams

Aantal bedden en verdeling bij start proeftuin

Afdeling Medische oncologie

De afdeling Medische oncologieheeft in totaal 37 bedden (21 op medische oncologie, 13 op de

dagbehandeling en 3 bedden op nucleaire geneeskunde). De proeftuin bestond uit 11 bedden

Medische oncologie die gesitueerd zijn in 1 gang van de afdeling. Initieel werd de planning van de

dagdienst gebaseerd op een verdeling van 2 regieverpleegkundigen en 1 verpleegkundige. Eén van

de regieverpleegkundigen was daarbij verantwoordelijk voor de taken van de dagoudste. Door

personele problemen is later echter de beschikbaarheid van verpleegkundigen de basis geweest

voor de verdeling van verpleegkundigen.

Afdeling Heelkunde

In het begin van de proeftuin zijn de 10 bedden van vaatchirurgie betrokken. Voorafgaand aan de

proeftuin waren in de dagdienst 3 verpleegkundigen en 1 oudste van dienst (OVD) aanwezig. De

OVD had geen eigen patiënten , maar werd ingezet voor o.a. de bedplanning en personele

planning. In de proeftuin is bij start gekozen in de dagdienst te werken met 2 koppels van ieder een

verpleegkundige en een regieverpleegkundige. Elk koppel had gezamenlijk de

verantwoordelijkheid voor 5 patiënten. De regieverpleegkundigen hebben onderling de oudste van

dienst taken verdeeld.


3.1. Verdeling regie- en verpleegkundige functies

Een belangrijk onderdeel van het onderzoek was het aan medewerkers toewijzen van de functie

verpleegkundige of regieverpleegkundige. Hieronder de aanpak.

Gezamenlijk besluit medewerker en leidinggevende

Allereerst had de leidinggevende vooraf de complexiteitsmeting bekeken. Op basis daarvan is een

(ruwe) verdeling ontstaan van het aantal regie- en verpleegkundigen die nodig waren. Medische

oncologie koos vooraf voor de verdeling 70% regieverpleegkundige en 30% verpleegkundigen. Bij

oncologie is aanvullend beargumenteerd dat er een toename van palliatieve zorg, over het

algemeen complex van aard, meer regieverpleegkundige expertise nodig heeft. Heelkunde heeft

in dit kader gekozen voor een verdeling van 60% regieverpleegkundigen en 40% verpleegkundige.

Vervolgens zijn er op beide afdelingen door leidinggevenden individuele gesprekken gevoerd met

medewerkers om samen tot een verdeling te komen. Basis van deze gesprekken waren de

profielen, de ambities en ervaring en competenties van de medewerker (zie bijlage 12 voor de

voorbereidingsformulieren). Uiteindelijk zijn zowel medewerker als leidinggevende gekomen tot

een gemeenschappelijk gedeelde verdeling van regie- en verpleegkundige functies bij beide

afdelingen.

Resultaat nav de gesprekken van beide afdelingen samen

De uiteindelijke verdeling naar aanleiding van de gesprekken is als volgt (figuur 11):

1. In totaal zijn 15 HBO-v geschoolde toegewezen voor de rol regieverpleegkundige en 6

voor de verpleegkundige rol.

2. Van de 8 MBO-V geschoolde teamleden zijn 5 toegewezen in de regierol, die alle vijf een

deeltijdopleiding HBO-V volgen.

3. Van de drie Inservice-A geschoolde medewerkers is 1 medewerker toegewezen in de

regierol.

Figuur 11. Opleidingsachtergrond en roltoewijzing12

Overwegingen bij de verdeling

De opleidingsachtergrond is de grootste voorspeller voor de rol die de medewerker krijgt.

Daarnaast spelen de competenties, de ervaringen van de leidinggevende en ambities van de

medewerker een rol. Een voorbeeld: er zijn beginnende HBO-V verpleegkundigen (opgeleid

volgens het oude opleidingsprofiel) die in de rol van verpleegkundige gewerkt hebben tijdens de

proeftuin. Zij gaven aan nog onvoldoende ervaring te hebben in bijvoorbeeld klinisch redeneren en

onvoorspelbare situaties. Daarnaast gaven ze zelf aan nog onvoldoende competent te zijn op het

12

Één verpleegkundige is gedurende de proeftuin gestopt. Dit verklaart het verschil in aantal met tabel 1.


gebied van verpleegkundig leiderschap en coachen. Tot slot misten zij nog de kennis van de

organisatie om daadwerkelijk aan de slag te gaan.

De gesprekken met de individuele teamleden is op basis van competentie, voorkeuren en

opleidingsachtergrond resulteerde in een verdeling, die overeenkwam met de schatting vooraf

(zie figuur 11 voor deze verdeling).

Verdeling functies en werkwijze in de loop van de proeftuin afdeling Heelkunde

De werkwijze in de proeftuin in 2 koppels van een verpleegkundige en een regieverpleegkundige,

waarbij de oudste van dienst taken verdeeld werden onder de regieverpleegkundigen, had als

voordeel dat er veel werd samengewerkt waardoor er meer inzicht kwam in elkaars werkwijze en

er veel van elkaar geleerd werd. Nadeel was dat er meer overleg nodig was en de

verpleegkundigen soms overzicht mistten omdat zij geen visite liepen. Omdat de

regieverpleegkundigen ook alle telefoontjes regelde werd de verpleegkundige minder gestoord

tijdens de zorg, wat als prettig werd ervaren door de verpleegkundige. Aandachtspunt als gevolg

daarvan is dat verpleegkundigen wel van informatie over de patiënt worden voorzien.

Tijdens de zomerreductie werd teruggegaan naar 8 bedden. De verdeling werd toen 2

verpleegkundigen en 1 regieverpleegkundige voor 8 patiënten. De valkuil hier was het terugvallen

van de regieverpleegkundige in de rol oudste van dienst omdat de patiënten verdeeld werden

onder de 2 verpleegkundigen. Later is ervoor gekozen om de regieverpleegkundige ook 2 eigen

patiënten te geven, die wat complexer waren, waarbij eventueel werd samengewerkt met de

verpleegkundige. Een andere werkwijze waarmee is geoefend/die is uitgeprobeerd was de

regieverpleegkundige juist 2 minder complexe patiënten te geven waardoor de

regieverpleegkundige meer tijd had om de verpleegkundigen te coachen bij complexe casuïstiek.

Deze verdeling werd flexibel gehanteerd en was afhankelijk van de patiënten en verpleegkundigen.

4. Resultaten van afdeling Heelkunde

De afdeling Heelkunde heeft voor de proeftuin gekozen voor het vaatteam. Dat is een goede

leeromgeving, omdat het een vrijwel zelfstandig functionerend team is. We hebben gekozen voor

twee metingen, een 0- en een 1-meting om de kwaliteit van de zorg te beoordelen. Dit hoofdstuk

bevat de volgende onderdelen:

4.1. Resultaten van de proeftuin (via kwaliteitsindicatoren)

4.2. Patiëntervaringen (via focusgesprekken)

4.3. Uitvoering van de taken: hebben de verpleegkundige andere taken uitgevoerd?

4.4. Teamdoelstellingen en interventies: zijn de doelstellingen gehaald?

4.5. Uitkomst vragenlijst: hoe evalueren medewerkers de proeftuin?

4.1. Resultaten van de proeftuin binnen de afdeling Heelkunde

Voor de proeftuin is gekozen voor een vergelijking van nurse sensitive outcomes op twee

momenten:

Maart – september 2016 (o-meting)

Maart – september 2017 (1-meting)

De indicatoren die we gebruikt hebben voor de twee metingen:

1. Het % patiënten met minimaal 1 postoperatieve pijnmeting.

2. Het percentage geopereerde patiënten bij wie minimaal 1 pijnscore boven de 7 uitkomt op

enig moment na de operatie.


3. Het % patiënten bij wie een must binnen 36 uur bij spoed en electieve opnames afgenomen is

en een voedingsadvies heeft gekregen als de must hiertoe aanleiding geeft.

4. Het % patiënten dat ernstig ondervoed is, die op de 4e dag een adequate behandeling van dit

probleem krijgen.

5. Het % patiënten 70+ bij wie de bundel kwetsbare ouderen is afgenomen.

6. Het % patiënten met leeftijd tussen de 18-70jr bij wie een valpreventie screening is

uitgevoerd.

7. Het % patiënten met leeftijd boven de 70 jaar bij wie een valpreventie screening is uitgevoerd.

8. Het % patiënten met medicatieverificatie bij opname.

Kwaliteitsuitkomsten gedurende proeftuin gestegen

Uit de metingen komt naar voren dat gedurende de proeftuinperiode de kwaliteitsuitkomsten

gestegen zijn met gemiddeld 9%. We zien een groei in de screening van kwetsbare

patiëntengroepen waaronder de valpreventie. Figuur 12 geeft de uitkomsten weer.

In figuur 13 staan de resultaten van de pijnmetingen in de twee periodes. In figuur 14 de Must

screeningen (voedingsadvies). In augustus en september is een dalende trend zichtbaar. De reden

hiervoor is de afloop van het project in combinatie met de vakantieperiode waarin de bezetting

relatief lager is.

Meer bewustzijn

Het team is bewuster gaan werken aan het verbeteren van de zorg op basis van de uitkomsten. Dat

is het gevolg van het koppelen van indicatoren aan de teamdoelstellingen van de proeftuin.

Beïnvloeding door JCI-accreditatie mogelijk

In de tweede periode was het Radboudumc bezig met de JCI-accreditatie. Dit heeft mogelijk de

uitkomsten beïnvloed, omdat er bijvoorbeeld meer aandacht was voor het screenen van patiënten.

Daarom is het lastig om deze resultaten te koppelen aan de inzet van de nieuwe functies. Wel

kunnen we concluderen dat de proeftuin niet heeft geleid tot een daling van de

kwaliteitsuitkomsten.


figuur 12. Uitkomsten kwaliteitsmeting

Ook over de maanden genomen is een trend waarneembaar als we 2016 met 2017 vergelijken.

Aan het eind van de proeftuin zijn de uitkomsten wat afgevlakt (lager) bv bij het % met minimaal 1

postoperatieve pijnmeting.

Figuur 13. Meting pijn, maandelijkse uitkomsten

Een voorbeeld van afvlakkende resultaten in de maand september is het % Must screeningen.

Figuur 14 geeft dit weer.

Figuur 14. Meting % Must screeningen Voedingsadvies, electief, maandelijks


4.2. Patiëntervaringen

Voor de resultaten van de proeftuin is het belangrijk om ook de ervaringen van patiënten mee te

nemen. Dat hebben we gedaan via twee focusgroepen:

15 mei 2017: focusgesprek met 5 personen (van wie 2 naasten)

17 januari 2018: focusgesprek met 5 personen (van wie 2 naasten)

Om privacyredenen kunnen we deze verslagen niet toevoegen en beperken wij ons tot de

bevindingen13

. In bijlage 6 staat het programma en de vragen die gesteld zijn. In de volgende 2

paragrafen staan de verschillende items en een samenvatting van de opmerkingen.

4.2.1. Conclusies uit beide focusgesprekken

Hieronder staan de belangrijkste conclusies uit de twee focusgesprekken. Niet alle opmerkingen

zijn hierin verwerkt. De verslagen laten veel details zien die kunnen leiden tot verbeteringen in

persoonsgerichte zorg (voor een uitgebreidere samenvatting zie bijlage 7). In deze conclusies

hebben we ons beperkt tot de resultaten die voor de proeftuin van belang zijn.

Verbetering was zichtbaar in: - kennis en kunde van verpleegkundige

- betrokkenheid van verpleegkundigen tijdens visites

- tijd en aandacht voor de patiënt

Wat beter kan: - informatie en uitleg geven

- coördinatie van zorg

Opvallend is dat de patiënt niets gemerkt heeft van de verschillende rollen van de

verpleegkundigen. Hieronder een uitgebreidere toelichting:

1. De kennis en kunde van verpleegkundigen op de afdeling wordt als goed ervaren. Bij hoge

tijdsdruk is er echter minder aandacht voor details.

2. De informatie en uitleg door verpleegkundigen kan verbeterd worden. Ook gedurende

de proeftuin ervaren patiënten nog geen verbetering.

3. Vooraf merkten de patiënten over het algemeen geen verschil tussen de verschillende rollen.

Nadien merkten twee patiënten op dat verschil wel te merken. Het verschil is dat HBO-v

verpleegkundigen meer wetenschappelijk zijn en meer specifieke kennis hebben.

4. Patiënten merken op dat MBO-verpleegkundigen het goed doen en meer handvaardiger

zijn dan de HBO verpleegkundigen.

5. De betrokkenheid van de verpleegkundige bij de visite in de ochtend heeft een bijdrage

geleverd aan het verbeteren van de ervaringen van de patiënt. De verpleegkundige

nam een eigen deel in dit gesprek en dat is positief ervaren.

6. De patiënten hebben niets van het onderscheid tussen de regie- en verpleegkundige rollen (wel

van MBO/HBO) gemerkt. Ze wisten niet dat er ‘soorten’ verpleegkundigen bestaan. Twee

patiënten merken wel op dat de ontvangst en het ontslag door een speciale verpleegkundige werd

geregeld. Patiënten vinden het belangrijk één aanspreekpunt te hebben die alles coördineert.

13

Een anoniem verslag is voor de betrokken teams opvraagbaar bij het projectteam


7. Tijd en aandacht is gedurende de proeftuin beter dan voorheen. Vooraf gaven de patiënten aan

dat de aandacht wisselend was. Betrokkenheid, ervaring, feeling, doortastendheid, op je gemak

kunnen stellen (bij douchen, naar toilet gaan) zijn eigenschappen die patiënten belangrijk vinden

bij verpleegkundigen.

8. Patiënten benadrukken het belang van goede patiëntgerichte informatie. Dit is een belangrijke

functie die bij verpleegkundigen ligt.

9. Patiënten benadrukken het belang van goede coördinatie op de afdeling; iets wat een

regieverpleegkundige zou kunnen doen.

Opvallende citaten voorafgaand aan de proeftuin:

‘ ‘Patiënten en naasten geven allen aan dat een vast aanspreekpunt,

een vertrouwenspersoon het belangrijkste is’.

‘Ook de mbo studenten moeten een eerlijke kans krijgen, omdat het

mensen zijn ‘met gouden handjes’.

4.3. De uitvoering van de taken

Een deel van de proeftuin bestond uit het onderzoek naar de nieuwe of andere taken. Een nieuwe

rol betekent immers dat verpleegkundigen andere taken krijgen. Om dit te meten hebben

verpleegkundigen en leidinggevenden vooraf én achteraf een scorelijst ingevuld. Daarin vroegen

we naar de ervaringen van in totaal 24 taken. Dat zijn de kernbegrippen binnen de twee profielen

van regieverpleegkundige en verpleegkundige.

Hieronder allereerst de conclusie (4.3.1), vervolgens de uitkomsten van de Canmedsmeting (4.3.2).

4.3.1. Conclusie over de uitvoering van de taken

Medewerkers zijn zich meer bewust van hun taken

Uit de meting blijkt dat verpleegkundigen zich meer bewust zijn van hun taken. Ze weten beter wat

er onder de verschillende kernbegrippen valt en hoe dat zich vertaalt naar de dagelijkse

zorgpraktijk.

Taken vaker uitgevoerd

Een grove indicatie is de gemiddelde score over alle vragen. Veel taken worden vaker uitgevoerd

(+16%) Er is wel een grote onderlinge variatie te zien per medewerker. Als we specifieker kijken

zien we dat klinisch redeneren, indiceren van zorg en gezond gedrag bevorderen gestegen is. We

zien ook een daling in de score ‘altijd’ bij het uitvoeren van zorg en coördinatie van zorg, maar dat

is beperkt.

Verschil leidinggevende en medewerker

Ook de leidinggevenden zijn positiever over de uitgevoerde taken in het profiel, maar minder dan

de medewerkers. De verschillen tussen de uitkomsten hebben waarschijnlijk te maken met het feit

dat de leidinggevende vooraf al een concreter beeld had van de kernbegrippen. Ze konden,

doordat ze al vaker en intensiever met de rollen hebben gewerkt, de rollen beter koppelen aan

directe taken op de werkvloer. Dit bleek onder meer uit gesprekken met de leidinggevenden zelf.


4.3.2. Uitkomsten Canmedsmeting

De twee vragenlijsten gingen in op de taken die verpleegkundigen uitvoerden. (In welke mate

voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk uit?) Bij de vragen is

gebruik gemaakt van een vierpuntsschaal,: 1. Nooit, 2. Zelden, 3. Regelmatig, 4. Altijd.

Uit de gemiddelde score over alle vragen (figuur 15) blijkt dat veel taken verschoven zijn naar

‘altijd’. Dit betekent dat ze vaker uitgevoerd worden (gemiddeld over alle items +17% en een

daling bij nooit (-3%), zelden (-4%) en regelmatig (-10%) bij de medewerkers. Er is een behoorlijke

onderlinge variatie te zien per individuele medewerker. Ook de leidinggevenden zijn positiever

naar aanleiding van de proeftuin over de uitgevoerde taken in het profiel.

Figuur 15. Gemiddelde score taken uit profielen, vooraf (pre) en achteraf (post) gemeten

Als we ons richten op de taken bij de regieverpleegkundigen zien we dat deze specifiek voor deze

groep ook gestegen is (figuur 16).


Figuur 16. Gemiddelde score taken uit het profiel regieverpleegkundige vooraf (pre) en achteraf

(post) gemeten

Als we dieper analyseren op het niveau van de specifieke taken zien we een stijging op een groot

aantal items. In figuur 17 zijn de opvallendste items weergegeven zoals die door de medewerkers

en leidinggevenden gescoord zijn.

Figuur 17. Gemiddelde score item ‘altijd’ door leidinggevende en medewerker (post).

Op klinisch redeneren (57%), indiceren zorg (63%) en gezond gedrag bevorderen (43%) zien we een

forse stijging op de score ‘altijd’. Drie items laten een daling zien: het uitvoeren van zorg

(-17%), coördinatie van zorg (-8%) en zelfmanagement (-5%).

De leidinggevenden bevestigen de scores, al zijn de scores gematigder. Het indiceren zorg is wel

gestegen, maar op de score ‘regelmatig’ (+47%). Opvallend is dat de leidinggevenden vinden dat, in

tegenstelling tot de verpleegkundigen, uitvoering van zorg, coördinatie van zorg en

zelfmanagement gestegen is in plaats van gedaald.

4.4. Teamdoelstellingen en Interventies op de afdeling Heelkunde

Het team heeft voorafgaand aan de proeftuin op drie niveaus gezamenlijk doelstellingen

geformuleerd. Hieronder een opsomming van de niveaus en de concrete doelstellingen.


1. Patiëntniveau

De proeftuin is geslaagd als de patiënt aantoonbaar voordeel ervaart.

Specifiek:

Als voor de patiënt helder is wie waar verantwoordelijk voor/ aanspreekpunt van is.

Als patiënt meer eenduidige informatie krijgt.

Als verpleegkundige deskundigheid als beter wordt ervaren door patient.

Als patiënt meer duidelijkheid en inspraak heeft in structuur/ verloop van de dag.

Als patiënt meer deelgenoot is van eigen zorgproces.

2. Kwaliteitniveau (Nurse Sensitive Outcome= NSO)

Na de proeftuin zijn alle patiënten uniform geïnformeerd over de wijze van pijnscore

afname, wordt de pijnscore op de juiste wijze gedocumenteerd en geëvalueerd.

Na de proeftuin worden tijdens opname door alle (regie) verpleegkundigen alle essentiële

items volledig gedocumenteerd, waardoor de patiënt met een volledige overdracht met

ontslag gaat.

3. Samenwerking

Binnen het team:

Er worden in plenaire/ formele setting gesprekken gevoerd over openheid en

gelijkwaardigheid.

Men geeft aan in enquêtes eenzelfde niveau van openheid en gelijkwaardigheid te

ervaren als door een observator wordt waargenomen tijdens de formele gesprekken.

Multidisciplinair:

Iedereen kan benoemen wat de rol van verpleegkundige en regie verpleegkundige is in

het mulitidisciplinaire zorgteam.

Artsen (h)erkennen een kwalitatief betere inbreng van de verpleegkundige beroepsgroep

in het zorgproces.

De verpleegkundige inbreng zorgt voor een efficiënter multidisciplinair overleg.

Vervolgens zijn deze doelen vertaald in interventies en uitgewerkt met behulp van de CanMEDS-

rollen. De gebruikte matrix en de praktische vertaling is opgenomen in bijlage 4.

4.4.1. Conclusies over de teamdoelstellingen en interventies

Verdeling van rollen

Het team is continu op zoek geweest naar de juiste verdeling tussen regieverpleegkundige,

verpleegkundige en dagoudste. Hierbij is het in teamverband bespreken van complexiteit en

kernbegrippen van meerwaarde als het gaat om bewustwording en specifieker invulling geven aan

functieprofielen. Een ‘eenduidige’ verdeling van het aantal verpleegkundigen en

regieverpleegkundigen tijdens de dagdienst is dan ook niet te adviseren. Wel is het werken met

koppels positief voor het team, de samenwerking en het kritische reflecteren op elkaars handelen.

Werken in koppels

Het in koppels werken is gedurende de proeftuin steeds aangepast aan de complexiteit van zorg.

Opvallend was dat medewerkers terugvielen in de oude (veilige) werkpatronen en rolverdeling

(bijvoorbeeld de verdeling van OVD (Oudste van Dienst)) met 2 verpleegkundigen. Dat was op het

moment dat er een krapte in de personeelsbezetting was of de werkdruk op de afdeling groot was.

Kwaliteitsverbetering is lastig

Verpleegkundigen geven aan dat zij in de zomerperiode weinig tijd hadden om aan de slag te gaan

met kwaliteitsverbetering. Denk daarbij aan onderwerpen als de Plan, Do, Check, Act cyclus (PDCA)

en verpleegkundig onderzoek. Daarnaast is er wel geoefend met bijvoorbeeld het opstellen van


een PICO14

tijdens de patiëntbesprekingen, maar het daadwerkelijk uitvoeren van een CAT15

is niet

gelukt.

Verpleegkundigen geven in algemeen vaak prioriteit aan directe patiëntenzorg. Daardoor zijn

resultaten, kwaliteitsverbetering en onderzoek minder snel zichtbaar. Om te professionaliseren is

het echter wel belangrijk dat verpleegkundigen het belang hiervan gaan inzien. Een manier

daarvoor is om gerichte afspraken te maken met regieverpleegkundigen en hier randvoorwaarden

voor te scheppen.

Kwaliteitsuitkomsten

Uit de kwaliteitsuitkomsten blijkt een stijging van de pijnscores. Dat was één van de doelstellingen.

Dit resultaat is echter niet eenduidig te koppelen aan de proeftuinactiviteiten. De verbetering van

overdracht van zorg en informatievoorziening zou, volgens patiënten, meer aandacht moeten

krijgen.

Figuur 18 Een voorbeeld van het continu zoeken naar de juiste rolverdeling

14

P = patiënt of populatie, I = interventie, C = comparison, O = outcome 15

Critical Appraisal of a Topic


4.5. Uitkomsten vragenlijst Heelkunde

In de eindevaluatie is een digitale vragenlijst naar alle medewerkers gestuurd (zie bijlage 8). In

totaal hebben twaalf (van de 15) medewerkers de vragenlijst ingevuld.

4.5.1. Uitkomsten proeftuin

De proeftuin is volgens de medewerkers succesvol geweest (figuur 19). Ze geven aan dat:

- er verbetering is voor beide rollen;

- de verpleegkundige meer tijd heeft voor de patiënt;

- ze hechter en zelfstandiger functioneren;

- ze kritischer kijken naar functies en taken.

Punten voor verbetering:

- de inrichting van de proeftuin duurde vrij lang;

- door de korte periode zijn kwaliteitsuitkomsten nog niet zichtbaar;

- de rollen kunnen nóg beter ingevuld worden;

Criteria voor een succesvol vervolg:

- volwaardigheid en respect voor beide rollen is essentieel;

- voldoende tijd voor intervisie, coaching en begeleiding;

- houd bij de verdeling van rollen naast de opleiding ook rekening met ervaring,

persoonlijke kwaliteiten en ontwikkelbehoefte.

Figuur 19 is de proeftuin succesvol geweest?

Hieronder werken we de verschillende onderdelen van de vragenlijst verder uit.

Verdeeldheid over positieve bijdrage aan kwaliteit van zorg

Het team is verdeeld over de positieve bijdrage aan de kwaliteit van zorg. Een deel geeft aan dat in

directe kwaliteitsuitkomsten nog niet te zien zijn in zo’n korte periode. Wel verwachten ze meer

van elkaar te leren door deze samenwerken. Daarnaast leidt evidence based werken tot een

verbeterde kwaliteit op langere termijn.


Meer aandacht voor de patiënt

De verpleegkundige kan er écht kan zijn voor de patiënt. De regieverpleegkundige coördineert de

zorg en organiseert daarnaast de randvoorwaarden. Door deze verdeling worden taken optimaler

verdeeld en hoeft niet iedereen ‘alles’ tegelijk te doen. Door de gewijzigde verdeling worden de

verpleegkundigen minder gestoord tijdens de directe patiëntenzorg omdat bijvoorbeeld telefoons

door de regieverpleegkundigen werden opgevangen zodat de verpleegkundige zich kan richten op

de directe patiëntenzorg.

Aanbevelingen voor ziekenhuisbrede implementatie

Op de vraag wat meegenomen zou moeten worden bij een Radboudumc brede toepassing noemt

men:

- de samenwerking tussen regieverpleegkundige en verpleegkundige in het team

- kwaliteitsverbetering

- doorgroeimogelijkheden voor verpleegkundigen

- meer tijd voor de regieverpleegkundigen om EBP / literatuur op te kunnen zoeken

- voldoende personeel om de proeftuin uit te voeren

- aandacht voor gelijkwaardigheid en respect voor beide rollen

- duidelijkheid in rol- en taakverdeling bij de start

- aandacht voor de verschillende afdelingen; maatwerk voor elke afdeling

Opleiding en scholing

Gedurende de proeftuin is voor regieverpleegkundigen een opleiding verzorgd met een aantal

onderdelen. Waardevolle onderdelen volgens de medewerkers waren:

- klinisch redeneren (7x vermeld)

- uitwerken kernbegrippen CanMeds (2x vermeld)

- oefenen eigen leerpunten (2x vermeld)

Het onderdeel klinisch redeneren is het meest toegepast in de praktijk (9x vermeld). Daarnaast

gaven de medewerkers aan dat aanvullende procesbegeleiding in de ochtend, bij

patiëntbesprekingen en andere overdrachtsmomenten erg positief gewerkt heeft en bijgedragen

heeft aan de samenwerking binnen het team. Dit onderdeel scoorde een 4,5 (op een schaal van 5).

Samenwerking team

De medewerkers geven aan dat de teamsamenwerking sterk verbeterd is tijdens de proeftuin (7

eens, 2 enigszins eens). Het team is ook zelfstandiger gaan werken.

Op de vraag welke inzichten de proeftuin opgeleverd heeft, wordt verschillend geantwoord. Men

vindt dat de patiënt voorop moet staan. De nieuwe rol van de regieverpleegkundige moet niet ten

koste moet gaan van de directe patiëntenzorg. Daar moet een gezonde balans in zitten.

Het werken met twee verpleegkundigen op één regieverpleegkundige op Heelkunde werkt erg

prettig en is veilig. Vooral als er tekorten in personeel zijn is de verdeling OVD/Regie erg lastig. Vijf

patiënten voor één verpleegkundige is te veel.

Werkwijze en verdeling taken

Een groot deel (8) van de medewerkers geeft aan dat het slechts deels gelukt is om de rolverdeling

écht goed door te voeren. Onderdelen zijn wel doorgevoerd, maar om het volledige profiel door te

voeren is meer nodig. Wel geeft men aan veel te hebben kunnen oefenen met verschillende

onderdelen van het profiel waardoor het veel meer ging leven.


Rolverdeling

De medewerkers konden zich grotendeels vinden in de rolverdeling en het Canmedsprofiel van

Regie en verpleegkundigen (gemiddelde 4,5 van 5). Het gebruik van de CanMeds rollen als basis is

positief beoordeeld. Elementen die daarbij genoemd zijn:

- duidelijkheid over de rol en functie van beide typen;

- beschrijving en verschillen per rol verhelderend;

- het is goed om met het team de rolinvulling expliciet te bespreken en te evalueren.

Bij start is besloten dat alleen regieverpleegkundigen de visites lopen. Later in de proeftuin zijn

verpleegkundigen wel visites gaan lopen bij patiënten met minder gecompliceerde situaties.

Verpleegkundigen waren minder enthousiast over hun beperkte betrokkenheid bij de visites.

Praktische aspecten die genoemd zijn is dat sommige verpleegkundigen ook hoogcomplexe

patiënten over willen nemen zodat zij daarvan kunnen leren. Juist de visites meelopen is daarbij

belangrijk.

Daarnaast zijn de profielen niet altijd even duidelijk en concreet. Er is voor de werkbaarheid een

goede vertaling nodig naar de praktijk zodat je direct in de praktijk ermee kunt werken.

Verpleegkundigen geven aan dat het belangrijk is om de rollen goed te verdelen:

- Zoek de medewerker die qua opleiding, competenties en ambities past bij de beschrijving

van de profielen, en gebruik het profiel om dat te bespreken.

- Neem als basis voor de keuze tussen 2 profielen de opleiding als uitgangspunt. Vergeet

echter niet te kijken naar de persoonlijke kwaliteiten en vaardigheden, ervaring, wensen,

ontwikkelbehoefte en werkervaring.

- Neem complexiteit van patiëntenzorg mee in de bepaling van de taken van de regie- en

verpleegkundige.

- Volwaardigheid van beide rollen is essentieel.

- Tips: vooraf de dagindeling zichtbaar maken zodat het meer praktisch wordt.

- Tips: minder leeswerk in de voorbereidingsfase.

Voorbereiding proeftuin

De voorbereiding van de proeftuin met de bijeenkomsten is positief beoordeeld door het team (8

van de 12 medewerkers). Medewerkers hebben voldoende tijd gehad om de proeftuin uit te

voeren (redelijk tot goed 10x), ondanks de tijdsdruk.

Qua voorbereiding heeft men zich voldoende getraind om de rol op te kunnen pakken (redelijk tot

goed 11x). Bij intervisie is men ook positief, echter 3 medewerkers geven aan dat de intervisie

slecht is, vanwege het vroegtijdig beëindigen ervan.

Er was voldoende ruimte om de nieuwe rollen te bespreken: redelijk (8) tot goed (4).

Belangrijke tips bij de voorbereiding:

- Een goede begeleiding en coaching in de startfase (coaching bij de opstart van de dag).

- De intervisie is belangrijk en moet bij voorkeur gezamenlijk georganiseerd worden (tussen

afdelingen).

- Tijd en mogelijkheden om overleg en evaluaties te doen hebben we zelf gecreëerd; maar

zou meer moeten.

- Niet in de zomerperiode starten.

- Meer duidelijkheid in de praktische zaken.


Figuur 20: de teamspirit


5. Resultaten van Medische Oncologie

Bij deze afdeling is het team met veel enthousiasme gestart. Toch is de proeftuin voortijdig

gestopt. De reden hiervan is een hoog verzuim en het samenvallen van de proeftuin met de

zomervakantieperiode. Dit betekende dat verpleegkundigen te weinig tijd hadden om de rollen

goed te evalueren en vorm te geven. Daarnaast maakte de start van de proeftuin op een beperkt

deel van de afdeling de proeftuin kwetsbaar.

Hieronder allereerst de conclusie van deze proeftuin (paragraaf 5.1.), waarin we er rekening mee

houden dat de pilot eerder gestopt is. Dit heeft waardevolle inzichten opgeleverd die we kunnen

gebruiken voor de implementatie op andere afdelingen. De andere onderwerpen in dit hoofdstuk:

5.2. Canmedsmeting om de rollen te bepalen

5.3. Doelstellingen van het team

5.4. Evaluatie van de vragenlijst

5.1. Conclusie over de proeftuin binnen de afdeling Medische Oncologie

Juist het voortijdig stoppen van de proeftuin heeft waardevolle inzichten opgeleverd. Eerst gaan

we in op de oorzaak van het stoppen. Vervolgens wat dit betekent voor implementatie van deze

manier van werken.

Oorzaak voor het stoppen

Er zijn twee oorzaken voor het vroegtijdig beëindigen van de proeftuin aan te wijzen.

1. De ervaren werkdruk was te hoog. Dat maakte het lastig om tijd te vinden om de

verschillende rollen te evalueren en vorm te geven. De hoge werkdruk werd veroorzaakt

door veel zieken en verlof en werd niet direct veroorzaakt door de proeftuin. De hoge

werkdruk zorgde ervoor dat verpleegkundige terugvielen in hun oude, vertrouwde rol. Op

dat moment is besloten om met de proeftuin te stoppen.

2. Slechts een deel van het team deed mee aan de proeftuin. Dat maakte de proeftuin

kwetsbaar en miste daardoor de nodige flexibiliteit. Het is bijvoorbeeld lastiger om

voldoende personeel in te plannen. Gedurende de proeftuin hebben we ervoor gekozen

om het hele team te betrekken. Dit bleek echter onvoldoende om de hoge werkdruk op te

vangen.

Teleurstelling over het stoppen

De verpleegkundigen vonden het jammer dat de proeftuin stopte. Ze waren bijvoorbeeld

enthousiast over de grotere rol van de verpleegkundige en regieverpleegkundige bij de visite aan

het bed, waardoor patiënten zich meer partner voelden in de zorg. Ook de artsen zagen de

voordelen hiervan. De verpleegkundigen vonden het jammer dat er geen tijd was om dat verder uit

te werken.

Leerpunten

Het is belangrijk om de randvoorwaarden goed te organiseren:

- Zorg voor voldoende personeel op de afdeling zodat het team ruimte heeft om te

evalueren zodat zij de omslag naar de nieuwe rollen kunnen maken.

- Draag zorg voor coaching van leidinggevenden en teams op de werkvloer zodat

voorkomen wordt dat men (te) snel terugvalt in oude werkpatronen. Coach

leidinggevenden in de manier waarop zij hun team meenemen in de verandering,

hoe bestaande werkpatronen doorbroken moeten worden en hoe men het team

coacht op specifieke onderdelen zoals klinisch redeneren.


- Ga bij de start uit van een hele afdeling. Door een hele afdeling te betrekken leeft

de proeftuin meer, werkt het volledige team aan de doelstelling en is beter en

sneller resultaat te bereiken. Daarnaast zorgt het voor veerkracht bij het team

voor projecten.

- Draag zorg voor begeleiding (vrijgesteld) om het proces te begeleiden. De inzet

van de Radboudumc Health Academy waarbij coachingsmomenten op de

afdeling voor medewerkers zijn ingezet is een meerwaarde en ondersteunt het

veranderproces.

5.2. Canmedsmeting om de rollen te bepalen

Conclusie

De CanMEDS-rollen zijn een manier om de taken van de regieverpleegkundige en verpleegkundige

te bepalen. Bij Medische Oncologie was er veel verschil in de interpretaties van die rollen

gedurende de proeftuin tussen de verpleegkundigen. Door de hoge werkdruk was er geen ruimte

voor overleg. Het is dus belangrijk dat er voldoende aandacht is voor de vertaling van bijvoorbeeld

CanMEDS-rollen (of een ander type profiel) naar praktische taken op de werkvloer.

Leidinggevenden hadden een veel beter beeld bij de profielen. Zij konden daarom beter deze

vertaalslag maken.

De uitkomst van de meting

Leidinggevenden en medewerkers verschillen in hun mening of taken in de praktijk zijn uitgevoerd

voor en na de proeftuin. Met name op taken die volgens medewerker ‘altijd’ gescoord hebben zit

bij meting vooraf een groot verschil (14%). Zie onderstaande grafiek 20.

Figuur 20 mate van voorkomen taken profielen volgens medewerker en leidinggevenden (N=16)

Een grondige analyse wijst uit dat de leidinggevenden gemiddeld vinden dat taken vaker

uitgevoerd in de praktijk. Dat geldt vooral voor taken waarvan meer dan de helft van de

medewerkers heeft aangegeven dat ze die zelden of nooit doen in de praktijk (zie figuur 21).

Een voorbeeld is ‘veiligheid bevorderen’. Hier geven alle medewerkers aan daar in de praktijk niet

mee bezig te zijn. Leidinggevenden zeggen echter dat zij dit wel regelmatig zien. Dezelfde

verschillen zien we bij ‘verpleegkundig ondernemerschap’, ‘preventiegericht analyseren’, ‘Evidence

Based Practice’. De verklaring hiervoor is dat leidinggevenden beter de vertaalslag kunnen maken

naar de concrete taken.


Figuur 21 mate van voorkomen taken profielen volgens medewerker en leidinggevenden (N=16)

5.3. Teamdoelstellingen en interventies op Medische Oncologie

Het team Medische Oncologie heeft op drie niveaus doelstellingen geformuleerd: op

patiëntniveau, kwaliteitsniveau en op medewerkerniveau.

Op patiëntniveau

De proeftuin op afdeling E30 is geslaagd als de patiënt meer tevreden is over de verpleegkundige

zorg die verleend wordt op de afdeling. De criteria:

- De patiënt ervaart een betere afstemming in communicatie tussen de verschillende

zorgverleners, zowel verpleegkundigen onderling als verpleegkundigen met andere

disciplines.

- De patiënt ervaart dat zorgverleners op de hoogte zijn van elkaars verleende zorg of

ideeën (praktisch heeft de patiënt het gevoel niet steeds hetzelfde te hoeven vertellen).

- De patiënt ervaart een groter aandeel te hebben in de zorgverlening. Men heeft het

gevoel meer inbreng te hebben door meer gestimuleerd te worden mee te denken in

behandeling en zorg.

- De patiënt ervaart actief betrokken te worden bij het regelen van het ontslag en

eventueel de bijbehorende nazorg.

Op kwaliteitsniveau

De proeftuin op afdeling E30 is geslaagd als de twee Nurse Sensitive Outcomes “pijn” en “externe

overdracht” significant verbeterd zijn tijdens dit proces. Om tot verbetering te komen worden de

rollen ‘professional & kwaliteitsbevorderaar’, ‘reflectieve EBP-professional’ en ‘organisator’ hierop

toegespitst.

Dit betekent voor het onderdeel ‘pijn’:

- De NRS wordt bij iedere patiënt volgens afspraak afgenomen.

- Bij een NRS van 4 of hoger wordt er een interventie gedaan.


- Een half uur na de interventie wordt opnieuw een NRS afgenomen.

- Daarbij wordt onderzocht of er een verloop in de pijn van patiënten zit en wordt op basis

van EBP bepaald of hierin de zorg te verbeteren is.

Dit betekent voor het onderdeel ‘externe overdracht’:

- Bij opname (of zo snel mogelijk daarna) wordt een VOD (voorlopige ontslagdatum)

vastgesteld.

- De VOD en eventueel te verwachten problemen zijn dagelijks onderwerp van gesprek

tijdens de visite.

- Zodra de VOD is vastgesteld wordt ook de ontslagplanning opgestart en zo ver mogelijk

uitgewerkt.

- Er wordt, indien mogelijk, een aanvraag ingediend bij het Transferpunt Zorg en de

benodigde acties worden hiervoor uitgevoerd (denk aan extra formulieren).

- Minimaal 1 dag voor ontslag zijn de volgende zaken geregeld of aanwezig (indien van

toepassing):

- verpleegkundige overdracht

- uitvoeringsverzoek

- formulier verbandmaterialen

- medicatie of recepten

- formulier gelimiteerd beleid ambulance

- afspraken over vervoer naar huis

- vervolgafspraken

Op medewerkerniveau

De proeftuin op afdeling E30 is geslaagd als er na zes maanden een duidelijk verschil is gemaakt

tussen de functie van verpleegkundige en de functie van regieverpleegkundige. Beide groepen

kunnen hier goed mee werken. De deelnemers van de proeftuin hebben ook ervaren dat zij zich

hebben ontwikkeld. Zowel op de werkvloer als ondersteund door een begeleidingstraject (scholing,

intervisie, intercollegiaal overleg en individuele coaching).

5.4. Evaluatieve vragenlijst

Voor deze afdeling hebben we een aangepaste vragenlijst afgenomen. De reden is dat de proeftuin

voortijdig is gestopt. Daarom hebben we meer vragen toegevoegd over het proces. De vragenlijst

is te vinden in bijlage 8. In totaal hebben 8 medewerkers de vragenlijst volledig ingevuld. Hieronder

eerst de conclusies, vervolgens de onderbouwing per onderdeel.

Conclusies

De belangrijkste punten die uit de antwoorden naar voren kwamen:

- De voorbereiding is positief ervaren. Juist door mee te denken ervaren verpleegkundigen

het als iets van henzelf. Daardoor is er meer draagkracht. Wel mag het al iets meer

gekaderd zijn.

- De vertaling van de rollen naar de praktijk had meer begeleiding nodig. Het is fijn om

vooraf een concrete uitwerking te hebben.

- Randvoorwaarde is voldoende personeel, ook tijdens de vakantieperiode. Dat is nodig om

de rollen goed uit te kunnen oefenen en ruimte te creëren om het gesprek met elkaar te

voeren en te reflecteren op de nieuwe situatie, waarna zo nodig bijgestuurd kan worden.

- Juist het gevoel van innoveren, leren en het teamgevoel is tijdens de proeftuin erg prettig

ervaren


Belangrijke aanbevelingen:

- Zorg voor coaching op de werkvloer, zowel voor leidinggevenden als

medewerkers.

- Wees duidelijk over de verwachtingen tijdens een proeftuin.

- Besteed aandacht aan de gelijkwaardige invulling van beide rollen.

- Neem artsen nadrukkelijk mee bij de interventies die uitgevoerd worden.

- Betrek de hele afdeling en niet een deel van de afdeling.

Voorbereiding

Medewerkers waren positief over de voorbereiding. Die was uitgebreid en de bijeenkomsten zijn

goed beoordeeld. Uitleg over de rollen is prima geweest. Men vond wel dat er veel van de

verpleegkundigen verwacht werd. Dat ging bijvoorbeeld over het terugkomen voor de

bijeenkomsten en het leeswerk.

De verpleegkundigen vonden het over het algemeen nuttig om met elkaar te discussiëren over de

rol van de verpleegkundige en de regieverpleegkundige. De medewerkers konden zich goed vinden

in de vastgestelde profielen. Ze misten de praktische invulling en begeleiding in de praktijk.

Bijvoorbeeld via leiderschap en de aanwezigheid van operationeel leidinggevenden. Ze vragen

nadrukkelijk aandacht voor de gelijkwaardige invulling van beide rollen omdat beide rollen de

directe patiëntenzorg moeten blijven houden en gelijkwaardige afstemming nodig is. Daarnaast is

het belangrijk dat artsen van de hele afdeling meegenomen worden in het project. Dat is nu slechts

beperkt gedaan.

Randvoorwaarden

Verpleegkundigen geven aan dat als randvoorwaarde voldoende personeel aanwezig moet zijn.

Gedurende de voorbereiding is er voldoende ruimte geweest om tot een gezamenlijk doel te

komen. Een belangrijk terugkerende opmerking is dat er een duidelijke afstemming van rol, taken

en tijd moet plaatsvinden en de rollen concreter ingevuld moeten worden.

Verdeling taken tussen regie- en verpleegkundige rollen

De complexe patiënten werden toebedeeld aan regieverpleegkundigen. Meestal waren bijna alle

patiënten complex en dan overlegde je met elkaar, dus verpleegkundigen en regie-

verpleegkundigen. Kuurpatiënten zijn over het algemeen door verpleegkundigen geholpen en

andere meer complexe patiënten door de regieverpleegkundigen. Door het tekort aan personeel

kon deze verdeling geen stand houden. Daarnaast was het niet mogelijk om een vaste verdeling te

plannen.

Aanbevelingen waar rekening mee gehouden moet worden

Er moet altijd een regieverpleegkundige zijn die ook dagoudste is. Bij voorkeur heeft deze geen

patiënten zodat de belasting niet te groot wordt maar wel een rol in coaching van

verpleegkundigen kan hebben. Het werken in koppels op een groep patiënten heeft goed gewerkt

volgens een aantal verpleegkundigen, waarbij het aantal patiënten niet te groot moet zijn.

De wijze waarop de dagstructuur tot stand gekomen is, is door verpleegkundigen als prettig

ervaren. Door het overleg en de samenspraak heeft het team de regie. Deze werkwijze was voor

de meeste verpleegkundigen prima.

Opleiding en coaching

Verpleegkundigen vonden de module ‘klinisch redeneren’ het meest nuttig. De aanvullende

coaching is als zeer positief ervaren door iedere verpleegkundige.


Algemeen

Men vindt het jammer dat men het project ‘on hold’ moesten zetten. Juist het gevoel van

innoveren, leren en het teamgevoel is tijdens de proeftuin erg prettig ervaren.


6. Conclusies en aanbevelingen

In dit hoofdstuk geven we de conclusies vanuit beide afdelingen weer die we trekken uit de

proeftuinen. Daarnaast de aanbevelingen die belangrijk zijn voor een eventuele ziekenhuisbrede

implementatie.

Algemeen:

1. Een duidelijke rolverdeling tussen verpleegkundige en regieverpleegkundige is voor het

Radboudumc een goede manier om de verpleegkundige zorg duurzaam te verbeteren en

te professionaliseren.

2. Een voorwaarde hierbij zijn de aanbevelingen uit de pilot.

‘Complexiteit’ is een goede indicatie voor de verschillende rollen

Het gebruikte meetinstrument voor complexiteit van zorg is goed bruikbaar om vast te stellen

welke rollen op welk moment nodig zijn. Daarnaast geeft de complexiteitsmeting gezamenlijke

inzichten en beeldvorming voor het team. Beide teams geven aan dit een waardevol instrument te

vinden. Het advies is echter om niet uitsluitend dit instrument te gebruiken, maar ook te kijken

naar bijvoorbeeld werkervaring en competenties van verpleegkundigen.

De nieuwe rolverdeling zorgt voor meer aandacht voor patienten aan het bed en is doelmatig

De zorg is doelmatiger omdat de taken beter verdeeld zijn. Het team van Heelkunde heeft tijdens

de proeftuin ervaren dat er meer aandacht is voor patiënten aan het bed. Daarnaast verzamelen

regieverpleegkundigen juist meer informatie over de uitkomsten van zorg en sturen op basis

daarvan bij. Dit zorgt ervoor dat er meer inzicht ontstaat in het handelen van het team. Het effect

is dat een team zelf doelstellingen kan maken en meer focus aan kan brengen.

De nieuwe rolverdeling vergroot het teamgevoel

Het team heeft namelijk zélf bepaald welke taken passen bij de rollen van verpleegkundige en

regieverpleegkundige en hebben zelf de praktische vertaling van de profielen naar de specifieke

afdeling gemaakt omdat ten tijde van de proeftuin geen landelijke profielen waren. Ze zijn dus niet

opgelegd. De rollen zijn vervolgens ingevuld op basis van de beroepsprofielen, rekening houdend

met de complexiteit en voorspelbaarheid van zorg. Binnen de proeftuin hebben verpleegkundigen

samen met hun leidinggevenden een keus gemaakt voor een rol. Daarbij speelden

opleidingsniveau, ervaring en competenties een belangrijke rol. Het effect is dat er een

gezamenlijk en gedragen beeld is van de complexiteit van zorg en de verschillende taken van de

verpleegkundige en de regieverpleegkundige. Daarnaast is de ervaring dat doelen en

verbeteringen meer met elkaar gedeeld worden. Het team geeft aan hechter samen te werken.

Een belangrijke voorwaarde voor het vergroten van het teamgevoel is het besef dat beide

volwaardige functies zijn en dat zowel de verpleegkundige als de regieverpleegkundige

noodzakelijk zijn voor bieden van goede zorg.

De nieuwe rolverdeling zorgt voor een verdere professionalisering van het vak

We kunnen beter inspelen op de ontwikkelingen en behoeftes van een specifieke functie door

gerichtere ontwikkeltrajecten aan te bieden. Daarnaast biedt differentiatie in functie de kans voor

meer focus op onderdelen van het vak waar nu weinig tijd voor is. Denk bijvoorbeeld aan evidence

based practice en het verbeteren van het indiceren van zorgvragen. Medewerkers geven aan dat

sommige competenties zijn verbeterd: klinisch redeneren, indiceren van zorg en het bevorderen

van gezond gedrag.


De nieuwe rolverdeling past bij de behoefte van de patiënt

Patiënten geven aan dat ze het prettig vinden om één aanspreekpunt te hebben. Dit sluit goed aan

bij de nieuwe rolverdeling. De verpleegkundige krijgt de taak om meer aan het bed te staan, terwijl

de regieverpleegkundige naast de directe patiëntenzorg, op de achtergrond aanwezig is, coacht

waar nodig en coördineert. Patiënten bij de afdeling Heelkunde gaven aan dat ze meer aandacht

hebben ervaren van de verpleegkundige. Er is bijvoorbeeld geëxperimenteerd met

verpleegkundigen zonder telefonische bereikbaarheid gedurende de dag. De telefoongesprekken

kwamen in dat geval allemaal binnen bij de regieverpleegkundige. Zowel de patiënt als de

verpleegkundige gaven aan meer rust te ervaren. In het algemeen is de patiënt positief over de

verpleegkundigen gedurende de proeftuin.

Met deze nieuwe rolverdeling lopen we voorop

De NFU heeft van de twee beroepsprofielen van verpleegkundigen, landelijke academische

werkprofielen gemaakt. Het Radboudumc was het eerste academische ziekenhuis dat voorafgaand

hieraan een proeftuin organiseerde. Op basis van de beroepsprofielen die al beschreven stonden

in het rapport toekomstbestendige beroepen hebben de twee afdelingen zelf profielen

samengesteld gebaseerd op de CanMEDS-rollen (Canadese methodiek om competenties te

beschrijven). De NFU kijkt met belangstelling naar onze resultaten. In algemene ziekenhuizen zijn

eerder proeftuinen geweest. Daarnaast werken enkele ziekenhuizen al met de nieuwe

rolverdeling, zoals het Amphia ziekenhuis in Breda en het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in

Tilburg.

Kanttekeningen

De omvang van de proeftuinen

We hebben de proeftuinen op twee afdelingen georganiseerd, bij een snijdend en bij een

beschouwend specialisme (Heelkunde en Medische Oncologie). Dit is een beperkte weerspiegeling

van het hele Radboudumc. Daarnaast is de afdeling Medische Oncologie eerder gestopt met de

proeftuin. Door het samenvallen van hoog ziekteverzuim, een vakantieperiode en de

betrokkenheid van slechts een deel van het team bij de proeftuin was er onvoldoende tijd en

ruimte om de proeftuin voort te zetten. Dit zijn zeer nuttige leerpunten voor de implementatie

Radboudumc breed (zie aanbevelingen).

Veranderen kost tijd

Het is niet eenvoudig om te veranderen van rol en werkverdeling in een bestaande structuur. Het

is wel relatief eenvoudig en logisch om bij lastige situaties terug te vallen op de ‘oude’ werkwijze.

Dat betekent dat kritische reflectie, terugkoppeling van het handelen en voortdurend

bespreekbaar maken van de werkwijze belangrijk zijn om de verandering duurzaam te maken. Zie

ook het kopje ‘aanbevelingen’.

Investering in tijd is onduidelijk

Veranderingen, zoals het werken met deze nieuwe profielen, vragen ruimte voor coaching en

reflectie. Verpleegkundigen moeten zich bewust worden van de nieuwe rollen en daarvoor is tijd

en ruimte nodig. De opzet van de proeftuin is te beperkt om betrouwbare uitspraken te doen over

de omvang van deze tijdsinvestering.

Aanbevelingen

Voor een ziekenhuisbrede implementatie zijn de volgende punten belangrijk:

Team ontwikkeling:


Voorkom het splitsen van een team gedurende de start. Ga bij de start uit van een gehele

afdeling of van een op zichzelf staand team binnen een afdeling

Organiseer teambesprekingen over taken en toewijzing van taken voorafgaand aan het

werken met nieuwe profielen.

Zorg voor voldoende personeel zodat het team ruimte heeft om te leren door evalueren en

reflecteren.

Draag zorg voor coaching en begeleiding voor de teams zodat inhoudelijke verdieping op

specifieke onderwerpen door het team verkregen wordt. Denk daarbij aan onderwerpen zoals

evidence based practice, indiceren van zorg of verpleegkundig ondernemerschap.

Beloning en salariëring moeten aandacht krijgen bij de verdere implementatie. Dit speelt

namelijk een rol bij het inzetten van regieverpleegkundigen en verpleegkundigen en bij

weerstanden en acceptatie van de rollen.

Individuele ontwikkeling:

Laat de (operationeel) leidinggevenden de teams actief begeleiden op het werken met de

nieuwe functieprofielen om te voorkomen dat men (te) snel terugvalt op oude werkpatronen.

Bied daarvoor ondersteuning aan voor leidinggevenden bijvoorbeeld in de vorm van coaching.

Voor deze coaching is het essentieel dat deze gegeven wordt door mensen die de inhoud van

de functieprofielen goed kennen en dit kunnen vertalen naar de praktijk.

Bied verpleegkundigen en regieverpleegkundigen ontwikkeltrajecten aan die de

samenwerking tussen beiden rollen in de praktijk aandacht te geven. Zorg ook voor

ontwikkeling van de regieverpleegkundigen op de onderscheidende taken. Aanbeveling is

regieverpleegkundigen in ieder geval te scholen in “klinisch redeneren”. Deze module werd

het meest waardevol gevonden en toegepast in de praktijk.

Besteed aandacht aan de bestaande groepen verpleegkundigen die een divers palet aan

opleidingen hebben gevolgd, maar ook de nodige praktijkervaring hebben om de alledaagse

praktijk goed vorm te geven. In de proeftuin is gebleken dat MBO verpleegkundigen met

ruime ervaring zich in een HBO-v deeltijdopleiding kunnen ontwikkelen om de rol van

regieverpleegkundige te vervullen. We bevelen dan ook aan om deze groepen goed te

benutten (gegeven de krapte op de arbeidsmarkt) en waar mogelijk met de juiste scholing te

laten doorgroeien naar regieverpleegkundige.

Complexiteit van zorg / verhouding regieverpleegkundigen en verpleegkundigen:

Zet het gebruikte complexiteit instrument in als communicatiemiddel om een inschatting te

krijgen van complexiteit en voorspelbaarheid van zorg per afdeling zodat keuzes gemaakt

kunnen wat nodig is aan verpleegkundigen en regieverpleegkundigen.

Elke afdeling zou een passende verdeling moeten zoeken bij de dagelijkse werkzaamheden. Bij

Heelkunde heeft men positieve ervaringen met het werken met twee verpleegkundigen op

één regieverpleegkundige. Hierbij is de kwaliteit van zorg onveranderd, waar we verwachten

dat als er meer nadruk komt te liggen op de extra taken zoals Evidence Based Practice, een

verhoging van kwaliteit te zien zou moeten zijn.

Onderzoek hoe de verdeling regieverpleegkundigen en verpleegkundigen in de avond- en

nachtdienst moet zijn. Binnen de proeftuin lag de focus op de dagdiensten.


Literatuurlijst

Dubois, C.A., D’Amour, D., Brault, I., Dallaire, C., Déry, J., Duhoux, A., Lavoie-Tremblay, M.,

Mathieu, L., Karemere, H., & Zufferey, A. (2017). Which priority indicators to use to evaluate

nursing care performance? A discussion paper. DOI: 10.1111/jan.13373

VBOC-AVV, Verpleegkundige toekomst in goede banen; Samenhang en samenspel

in de beroepsuitoefening, Utrecht, mei 2006

Radboudumc, Projectplan Proeftuinen basis- en Regieverpleegkundigen, projectteam, dec 2016

V&VN, Rapport toekomstbestendige beroepen in de verpleging en verzorging, stuurgroep

over de beroepsprofielen, dec 2015

M. Speet, A.L. Francke, Individuele professionalisering van verpleegkundigen in de beroepsopleiding

en in de praktijk, Nivel, 2004

Amphia Ziekenhuis. Excelleren op beide niveaus, proeftuin verpleegkundige functieprofielen mbo

hbo, Juli 2015

en de


Bijlagen

Bijlage 1. Meting complexiteit van zorg Bijlage 2. Uitkomsten complexiteit van zorg Bijlage 3. Voorbeelden Canmed competentiegebieden

Bijlage 4. Vastgestelde functieprofielen tijdens proeftuin

Bijlage 5. Vragenlijst functioneren profielen Bijlage 6. Programma en vragen focusgroepen (Marja Jillissen, Adviesgroep PVI)

Bijlage 7. Samenvatting uitkomsten focusgesprekken Heelkunde Bijlage 8. De vragenlijst medewerkers Heelkunde Bijlage 9. De vragenlijst medewerkers Medische oncologie Bijlage 10. Uitwerking teamdoelstellingen en interventies Bijlage 11. Casuïstieken rondom de proeftuin

Bijlage 12. Voorbereiding gesprekken proeftuinen medewerkers en leidinggevenden


Bijlage 1. Meting complexiteit van zorg

Bepalen van complexiteit

↓Beïnvloedende

factoren complexiteit

1 2 3 4

Gradaties

Stabiliteit van de

zorgsituatie

- Patiënt

- Behandeling

Stabiel Wisselend, maar

voorspelbaar

Onvoorspelbaar Sterk wisselend

en

onvoorspelbaar

Voorspelbaarheid van

de zorgsituatie

>3 dagen te

voorspellen

Voor 2 à 3

dagen grove

planning te

maken

Frequente

herziening van

de zorg, om de 1

à 2 dagen

Constante

herziening van

de zorg, binnen

1 dag herzien

Kans op risicovolle

situatie

Geen kans Geringe kans Grote kans Vrij wel zeker

kans op

risicovolle

situatie

Coördinatie met

andere zorgverleners

(buiten

verpleegkundigen en

behandelende

zaalartsen/PA’s)

Geen andere

hulpverleners

1 of 2 andere

hulpverleners

3 of 4 andere

hulpverleners

Meer dan 4

andere

hulpverleners

Gebruik van

verpleegtechnische

hulpmiddelen

Niet

noodzakelijk

Eenvoudige

hulpmiddelen

zijn nodig

(hulpmiddelen

tbv ADL)

Complexe

hulpmiddelen

zijn nodig (bijv

infuus of drain)

Meerdere

complexe

middelen zijn

nodig

ADL zelfstandig van

de patiënt

- In en uit bed

komen

- Aan-

/uitkleden

- Gebruik

maken toilet

- Wassen/dou

chen

- Eten en

drinken

- Zich

verplaatsen

Zelfstandig Heeft op 1 of 2

onderdelen

hulpmiddelen of

ondersteuning

nodig

Heeft op 3 of 4

onderdelen

hulpmiddelen of

ondersteuning

nodig

Heeft bij 5 of

meer

onderdelen

hulpmiddelen of

ondersteuning

nodig

Behoefte emotionele

ondersteuning aan

patiënt en/of naasten

Normale

aandacht en

inspanning

Extra aandacht

en inspanning

Grote aandacht

en inspanning

(zo nodig

ondersteund

door andere

discipline)

Alle aandacht en

inspanning (zo

nodig

ondersteund

door andere

discipline)


Mate van adequate

communicatie tussen

verpleegkundigen en

patiënt en/of naasten

- Spreken

- Schrijven

- Gebaren

- Luisteren

- Zien

Volledig

adequaat

Adequaat

mogelijk

ondersteund

door

hulpmiddelen

Inadequaat door

ontbreken

hulpmiddelen of

onjuist gebruik

Volledig

inadequaat

Patiënt heeft

meerdere

ziektebeelden,

aandoeningen en

verstoringen die

elkaar beïnvloeden

1

gezondheidspr

obleem

2 of meer

gezondheidspro

blemen die

elkaar niet

beïnvloeden

2 of meer

gezondheidspro

blemen die

elkaar enigszins

beïnvloeden

2 of meer

gezondheidspro

blemen die

elkaar sterk

beïnvloeden

Vermogen tot

zelfmanagement

Patiënt is in

staat tot

zelfmanageme

nt

Patiënt is in

staat tot

zelfmanagement

met

ondersteuning

van naasten

Patiënt is

gedeeltelijk in

staat tot

zelfmanagement

met

ondersteuning

van een

professional

Patiënt is niet in

staat tot

zelfmanagement

Context

Mate van

betrokkenheid van

systeem rondom een

patiënt

Mantelzorg

aanwezig en

beschikbaar en

ondersteunend

Mantelzorg

aanwezig en

beperkt

beschikbaar of

ondersteunend

Mantelzorg

beperkt

aanwezig en

weinig

beschikbaar of

ondersteunend

Geen

mantelzorg

aanwezig of niet

beschikbaar of

ondersteunend

De minimale score voor patiënten is 10, de maximale score is 40.

Bij een score van 10 tot 15 is er sprake van een laagcomplexe zorgsituatie.

Bij een score van 15 tot 20 is er sprake van een laag- midden complexe zorgsituatie.

Bij een score van 20 tot 25 is er sprake van een midden- complexe zorgsituatie.

Bij een score van 25 of hoger is er sprake van een hoogcomplexe zorgsituatie16

.

16

Bron: Rapport Amphia Ziekenhuis. Excelleren op beide niveaus, proeftuin verpleegkundige

functieprofielen mbo hbo. Juli 2015


Bijlage 2. Uitkomsten complexiteit van zorg

Complexiteit per patiëntencategorie Heelkunde

Gemiddelde complexiteit per soort dag opname heelkunde

Gemiddelde complexiteit en aantal metingen per dag heelkunde

Gemiddelde complexiteit per soort complexiteit en patiëntencategorie heelkunde


Complexiteit per patiëntencategorie Medische Oncologie

Complexiteit gedurende het verloop van de opname medische oncologie


Gemiddelde complexiteit en aantal per dag medische oncologie

Gemiddelde complexiteit per soort complexiteit en patiëntencategorie medische oncologie


Bijlage 3. Voorbeelden Canmeds competentiegebieden

1. Vakinhoudelijk handelen: de verpleegkundige als zorgverlener

Heb ik voldoende kennis verworven over de zorgverlening aan patiënten/cliënten? Voorbeelden:

anatomie/fysiologie, ziektebeelden en beperkingen, verpleegkundige diagnostiek, farmacologie,

psychologie en psychiatrie, zelfmanagement, ondersteuning en begeleiding, preventie,

interventies, voorbehouden en risicovolle handelingen, zorgleefplan, hulp- en

ondersteuningsmiddelen, verpleegtechnieken, et cetera.

2. Communicatie: de verpleegkundige als communicator

Heb ik voldoende kennis verworven over de communicatie met patiënten/cliënten? Voorbeelden:

gesprekstechnieken, theoretische communicatie, gedragsbeïnvloeding, motivatie, empowerment,

gebruik van ICT, sociale media et cetera.

3. Samenwerking: de verpleegkundige als samenwerkingspartner

Heb ik voldoende kennis verworven over het samenwerken met zorgontvangers, zorgverleners en

zorginstellingen? Voorbeelden: ketenzorg, verslaglegging en overdracht, ondersteuning

mantelzorg, multidisciplinaire samenwerking, groepsdynamica et cetera.

4. Kennis en wetenschap: de verpleegkundige als reflectieve professional die handelt naar de

laatste stand van de wetenschap

Heb ik voldoende kennis verworven om te reflecteren op mijn deskundigheid en de onderbouwing

van mijn handelen? Voorbeelden: onderzoeksmethodiek, toepassing van wetenschap, evidence

based practice, feedback et cetera.

5. Maatschappelijk handelen: de verpleegkundige als gezondheidsbevorderaar

Heb ik voldoende kennis verworven over de maatschappelijke context en het bevorderen van

gezondheid? Voorbeelden: epidemiologie, preventie, culturele achtergronden, sociale netwerken,

leefstijlbevordering, voorlichting, bemoeizorg, et cetera.

6. Organisatie: de verpleegkundige als organisator

Heb ik voldoende kennis verworven over de wijze waarop zorg kan worden georganiseerd?

Voorbeelden: organisatiekunde, kleinschalige woonvormen, betaalbaarheid van de zorg,

coördinatie en continuïteit, indicatiestelling, zorg op afstand, patiëntveiligheid, werkklimaat et

cetera.

7. Professionaliteit en kwaliteit: de verpleegkundige als professional en kwaliteitsbevorderaar

Heb ik voldoende kennis verworven over de professionele standaard en kwaliteitsborging?

Voorbeelden: weten regelgeving, beroepscode, beroepsprofielen, standaarden en richtlijnen,

protocollen, beroepsvereniging, beroepsimago, kwaliteitsregistratie, kwaliteitssystemen et cetera.


Bijlage 4. Vastgestelde functieprofielen tijdens proeftuin


Bijlage 5. Vragenlijst functioneren profielen

Introductie en Algemene informatie

Geachte collega Proeftuinen verpleegkundige en regieverpleegkundige,

Graag willen we je uitnodigen om deze vragenlijst in te vullen. De vragenlijst is erop gericht om

vast te stellen in welke mate je op dit moment de functie van verpleegkundige of

regieverpleegkundige uitvoert. Aan het eind van de proeftuin zullen we wederom deze vragenlijst

bij jou afnemen. Deze twee vragenlijsten moeten leiden tot inzichten rondom ontwikkelingen die

het team doorloopt tijdens de proeftuin in relatie tot beide profielen. We verzoeken je dan ook

deze vragenlijst zo waarheidsgetrouw mogelijk in te vullen zodat we ook een zo goed mogelijk

beeld krijgen van de proeftuin. De vragenlijst is opgebouwd uit de onderdelen van de

internationale CanMEDSrollen en de vastgestelde taken die we tijdens onze gezamenlijke

bijeenkomst per functie Verpleegkundige en

Regieverpleegkundige.

Graag willen we je verzoeken de vragenlijst binnen één week in te vullen. Het invullen van de

vragenlijst duurt ongeveer 20 minuten.

antwoordcategorieën

Nooit, Zelden, Regelmatig, Altijd

============================================================================

1. Op welke afdeling bent u werkzaam?

Heelkunde

Medische Oncologie

2. Wat is uw functie?

Verpleegkundige

Regieverpleegkundige

3. Zorgverlener - Verpleegkundige

Het kernbegrip Zorgverlener bestaat uit vier verschillende onderdelen, namelijk:

1. Klinisch redeneren;

2. Zelfmanagement versterken;

3. Indiceren van zorg;

4. Uitvoeren van zorg.

Onderstaand worden alle onderdelen toegelicht. Vervolgens kunt u op een schaal van 1 tot 4

aangeven in hoeverre u op dit moment de taken/activiteiten, die horen bij deze onderdelen en

functie, in uw dagelijkse praktijk uitvoert. Stel dus voor uzelf vast aan de hand van uw eigen

praktijkvoorbeelden en van de in het profiel genoemde taken in welke mate u deze

taken/activiteiten uitvoert.

1 Klinisch Redeneren

Omschrijving CanMEDSrol: Continu procesmatig verzamelen en analyseren van gegevens/het

vaststellen van zorgresultaten en kiezen van interventies. Binnen het voor u vastgestelde profiel is

daaraan toegevoegd: past klinisch redeneren toe bij voorspelbare zorg.


In welke mate voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk uit?

2 Zelfmanagement versterken

Omschrijving CanMEDSrol: Ondersteunen van zelfmanagement van zorgvrager, hun naasten en

sociale netwerk. Doel behouden of verbeteren dagelijks functioneren in relatie tot gezondheid/

ziekte en kwaliteit van leven. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

stimuleert waar mogelijk de zelfredzaamheid van de zorgvrager.

In welke mate voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk?

3 Indiceren van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het vaststellen, beschrijven en organiseren van de aard, duur, omvang

en

doel van de benodigde (verpleegkundige) zorg, in samenspraak met de zorgvrager, o.b.v.

gediagnosticeerde of potentiële, nader te onderzoeken en te diagnosticeren patiëntproblemen.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: stelt een verpleegplan op en stelt bij

op basis van geprotocolleerde zorg.

In welke mate voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk uit in de

rol van

4 Uitvoeren van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het verlenen van integrale zorg door zelfstandig alle voorkomende

(incl.

voorbehouden en risicovolle) handelingen in complexe zorgsituaties uit te voeren met

inachtneming van de geldende weten regelgeving en vanuit een holistisch perspectief. Binnen het

voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: verleent voorspelbare zorg en verleent

geprotocolleerde zorg o.b.v. richtlijnen, protocollen en professionele standaarden. In welke mate

voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk uit in de rol van

Communicator – Verpleegkundige

Het kernbegrip Communicator bestaat uit twee verschillende onderdelen, namelijk:

1. Persoonsgerichte communicatie;

2. Inzet informatie- en communicatietechnologie (ICT).






1 Persoonsgerichte communicatie

Omschrijving CanMEDSrol: Het actief luisteren naar de zorgvrager, informeren van de zorgvrager

en

deze in staat stellen keuzes te maken in de zorg en de zorgvrager als uniek persoon benaderen.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: communiceert op inhouds- en

procedure niveau, leeft zich in in de zorgvrager, past gesprekstechnieken toe en is betrokken bij

zorg op de afdeling.



2 Inzet Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

Omschrijving CanMEDSrol: Toepassen van de nieuwste informatie- en

communicatietechnologieën/

bieden van zorg op afstand. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: maakt

adequaat gebruik van ICT hulpmiddelen en kan omgaan met het digitaal dossier.

In welke mate voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk uit in de rol

van

Samenwerkingspartner – Verpleegkundige

Het kernbegrip Samenwerkingspartner bestaat uit vier verschillende onderdelen, namelijk:

1. Professionele relatie;

2. Gezamenlijke besluitvorming;

3. Multidisciplinair samenwerken;

4. Continuïteit van zorg.


aangeven

In hoeverre u op dit moment de taken/activiteiten, die horen bij deze onderdelen en functie, in uw

dagelijkse praktijk uitvoert. Stel dus voor uzelf vast aan de hand van uw eigen praktijkvoorbeelden

en

van de in het profiel genoemde taken in welke mate u deze taken/activiteiten uitvoert.

1 Professionele relatie

Omschrijving CanMEDSrol: Aangaan en onderhouden en afbouwen van contact met de zorgvrager,

diens naasten en sociale netwerk. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

houdt rekening met waarden en normen, wensen en gewoonten, gevoelens en persoonlijke

omstandigheden en mogelijkheden van de zorgvraag en zijn naasten bij patiëntenzorg.


2 Gezamenlijke besluitvorming

Omschrijving CanMEDSrol: Systematisch overleggen in dialoog met de zorgvrager en diens naasten

over de te verlenen (verpleegkundige) zorg. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan

toegevoegd: Ziet de zorgvrager als een gelijkwaardige gesprekspartner en erkent de zorgvrager als

autonoom en zelfstandig individu die zelf de regie heeft over het eigen leven.

In welke mate voert u op dit moment deze taken/ activiteiten in uw dagelijkse praktijk uit ?

3 Multidisciplinair samenwerken

Omschrijving CanMEDSrol: Het handelen vanuit de eigen verpleegkundige deskundigheid en

samenwerken o.b.v. gelijkwaardigheid met de eigen en andere disciplines binnen en buiten de

gezondheidszorg m.b.t. (multidisciplinaire) zorg en behandeldoelen. Binnen het voor u

vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Werkt samen met de zorgvrager, diens naasten en

mantelzorgers, steunt hen en waar nodig verwijst hen naar eigen en andere disciplines binnen en

buiten de gezondheidszorg.



4 Continuïteit van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het delen van kennis en informatie gericht op het garanderen van een

ononderbroken betrokkenheid van de noodzakelijke zorgverleners bij het zorgverleningsproces

van de zorgvrager door de tijd heen. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

Kan op efficiënte en effectieve wijze verslag leggen, overleggen en overdragen en stelt de

zorgvraag, het belang van de zorgvrager en het zonder onderbrekingen verlopen van het

zorgproces centraal.


Reflectieve EBP professional - Verpleegkundige

Het kernbegrip Reflectieve EBP professional bestaat uit vijf verschillende onderdelen, namelijk:

1. Onderzoeken vermogen;

2. Inzet Evidence Based Practice (EBP);

3. Deskundigheidsbevordering;

4. Professionele reflectie;

5. Morele sensitiviteit.






1 Onderzoekend vermogen

Omschrijving CanMEDSrol: Het in zorgsituaties en bij zorgen organisatievraagstukken tonen van

een kritisch onderzoekende en reflectieve (basis)houding, het verantwoorden van het handelen

vanuit (verschillende) kennisbronnen. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan

toegevoegd: - Toont een kritisch onderzoekende en reflectieve (basis)houding in zorgsituaties. -

Participeert in (praktijk)onderzoek. - Kan een kritisch inhoudelijke dialoog en discussie voeren in

woord en geschrift. - Toont begrijpend, onderzoekend gedrag bij de uitwisseling van opvattingen

en verschillen van inzicht.


2 Inzet Evidence Based Practice (EBP)

Omschrijving CanMEDSrol: Het in samenspraak met de zorgvrager, collega’s en andere disciplines

afwegen van 1. actief gezochte recente literatuur, richtlijnen en protocollen, 2. professionele

expertise en 3. persoonlijke kennis, wensen en voorkeuren van zorgvrager. Binnen het voor u

vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Onderbouwt eigen handelen vanuit standaarden en

protocollen, houdt vakliteratuur bij en consulteert collega’s en andere zorgverleners.


3 Deskundigheidsbevordering

Omschrijving CanMEDSrol: Het tonen van actief en kritisch gedrag om de verpleegkundige

deskundigheid van zichzelf en anderen op peil te brengen en houden en actief bijdragen aan het

zoeken, ontwikkelen en delen van nieuwe (vormen van) kennis. Binnen het voor u vastgestelde

profiel is daaraan toegevoegd: Past informatie uit wetenschappelijke artikelen/vakliteratuur toe.



4 Professionele reflectie

Omschrijving CanMEDSrol: Het kritisch beschouwen van het eigen verpleegkundig gedrag in relatie

tot beroepscode en beroepswaarden en het in (mono- en muiltidisciplinaire) besprekingen over

zorgvragers betrokken en zorgvuldig argumenteren, rekening houdend met de emoties en

belangen van de zorgvrager vanuit het besef dat zorg een moreelethische praktijk behelst. Binnen

het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Kan eigen functioneren, de eigen motieven,

normen en emoties herkennen, kritisch onderzoeken en bespreekbaar maken en herkent en

benoemt ethische dilemma's.


5 Morele sensitiviteit

Omschrijving CanMEDSrol: Het tonen van een voortdurende gevoeligheid vanuit compassie voor

de

wensen en noden en daarbij horende emoties van de zorgvrager en het daarop reageren met

passend en persoonsgericht gedrag waarin de zorgvrager zich gehoord en begrepen voelt. Binnen

het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Is opmerkzaam en begripvol voor

emoties van de zorgvrager en toont eigen emoties op passende wijze.


Gezondheidsbevorderaar - Verpleegkundige

Het kernbegrip Gezondheidsbevorderaar bestaat uit twee verschillende onderdelen, namelijk:

1. Preventief analyseren;

2. Gezond gedrag bevorderen.






1 Preventiegericht analyseren

Omschrijving CanMEDSrol: Het analyseren van het gedrag van de omgeving van de zorgvrager dat

leidt tot gezondheidsproblemen van zorgvrager en doelgroepen. Gericht op risicobeoordeling,

voert screeningsmethoden uit en beoordeelt de resultaten en is inlevend en geïnteresseerd in de

zorgvrager en diens naasten en hun opvattingen over gezondheid en ziekte.


2 Gezond gedrag bevorderen

Omschrijving CanMEDSrol: Het bieden van ondersteuning bij het realiseren van een gezonde

leefstijl in relatie tot (potentiële) gezondheidsproblematiek. Binnen het voor u vastgestelde profiel

is daaraan toegevoegd: herkent problemen en voert interventies uit inzake individuele preventie

en gezondheidsvoorlichting.


Organisator - Verpleegkundige

Het kernbegrip Organisator bestaat uit vier verschillende onderdelen, namelijk:

1. Verpleegkundig leiderschap;

2. Verpleegkundig ondernemerschap;


3. Coördinatie van zorg;

4. Veiligheid bevorderen.






1 Verpleegkundig leiderschap

Omschrijving CanMEDSrol: Het initiatief nemen in het voeren van regie over het eigen vakgebied

vanuit een ondernemende, coachende en resultaatgerichte houding. Binnen het voor u

vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: bewaakt in samenwerkingsrelaties de eigenheid van

het verpleegkundig beroep, komt ten allen tijde daar waar nodig op voor de zorgvrager en diens

informele netwerk en is rolmodel voor (aankomend) verpleegkundigen.


2 Verpleegkundig ondernemerschap

Omschrijving CanMEDSrol: Het overzien van handelen naar financieel-economische en

organisatiebelangen binnen de verschillende contexten van zorg. Binnen het voor u vastgestelde

profiel is daaraan toegevoegd: gaat op verantwoorde wijze met materialen en middelen om.


3 Coördinatie van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het nemen van initiatief in het organiseren van de zorg om deze soepel

in

samenspraak met de zorgvrager en in onderlinge afstemming tussen de verschillende

zorgverleners en zorgorganisaties volgens zorgplan te laten verlopen informele ondersteuning voor

de zorgvrager en zijn systeem en stelt het belang van de zorgvrager centraal (op afdelingsniveau).


4 Veiligheid bevorderen

Omschrijving CanMEDSrol: Het continu en methodisch bijdragen aan het bevorderen en borgen van

de veiligheid van zorgvragers en medewerkers. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan

toegevoegd: Hanteert relevante screeningsmethoden waarmee risicofactoren in kaart worden

gebracht, werkt in de dagelijkse praktijk volgens de normen van het veiligheidsbeleid en herkent

(bijna)incidenten, reageert hierop adequaat om schade voor de zorgvrager te beperken.


Professional en kwaliteitsbevorderaar - Verpleegkundige

Het kernbegrip Professional en kwaliteitsbevorderaar bestaat uit dire verschillende onderdelen,

namelijk:

1. Kwaliteit van zorg leveren;

2. Participeren in kwaliteitszorg;

3. Professioneel gedrag.







1 Kwaliteit van zorg leveren

Omschrijving CanMEDSrol: Het op een methodische en kritische wijze bewaken, uitvoeren en

borgen van kwaliteit van de verpleegkundige zorg. Binnen het voor u vastgestelde profiel is

daaraan toegevoegd: Hanteert op systematische wijze relevante meetinstrumenten voor kwaliteit

van zorg en streeft continu naar het leveren van goede zorg.


2 Participeren in kwaliteitszorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het leveren van een proactieve bijdrage aan de kwaliteitszorg van de

zorgorganisatie. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Werkt

resultaatgericht, effectief en efficiënt.


3 Professioneel gedrag

Omschrijving CanMEDSrol: Het handelen en zich gedragen naar de professionele standaard en de

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Houdt zich als lid van de

beroepsgroep aan de verpleegkundige beroepscode, regels van de organisatie en wetgeving en

spreekt collega’s aan op (on)professioneel gedrag.


Zorgverlener - Regieverpleegkundige

Het kernbegrip Zorgverlener bestaat uit vier verschillende onderdelen, namelijk:

1. Klinisch redeneren;

2. Zelfmanagement versterken;

3. Indiceren van zorg;

4. Uitvoeren van zorg.






1 Klinisch Redeneren

Omschrijving CanMEDSrol: Continu procesmatig verzamelen en analyseren van gegevens/het

vaststellen van zorgresultaten en kiezen van interventies.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: past klinisch redeneren toe bij

voorspelbare en onvoorspelbare zorg en coacht verpleegkundigen bij het klinisch redeneren in

onvoorspelbare situaties.


2 Zelfmanagement versterken

Omschrijving CanMEDSrol: Ondersteunen van zelfmanagement van zorgvrager, hun naasten en

sociale netwerk. Doel behouden of verbeteren dagelijks functioneren in relatie tot gezondheid/


ziekte en kwaliteit van leven. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

ondersteunt de zorgvrager in het realiseren of handhaven van een zo groot mogelijke mate van

autonomie in het dagelijks functioneren, handelt hierbij op basis van informed consent.


3 Indiceren van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het vaststellen, beschrijven en organiseren van de aard, duur, omvang

en

doel van de benodigde (verpleegkundige) zorg, in samenspraak met de zorgvrager, o.b.v.

gediagnosticeerde of potentiële, nader te onderzoeken en te diagnosticeren patiëntproblemen.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Indiceert zorg op basis van klinisch

redeneren, organiseert de zorg effectief en efficiënt, gericht op een optimale kwaliteit van

(multidisciplinaire) zorg en Prioriteert en wijst zorg toe aan zorgverleners van het juiste

deskundigheidsniveau o.b.v. triage en de mate van complexiteit.


4 Uitvoeren van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het verlenen van integrale zorg door zelfstandig alle voorkomende

(incl.

voorbehouden en risicovolle) handelingen in complexe zorgsituaties uit te voeren met

inachtneming van de geldende weten regelgeving en vanuit een holistisch perspectief. Binnen het

voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Verleent voorspelbare en onvoorspelbare zorg,

verleent geprotocolleerde en niet- geprotocolleerde zorg; is in staat verantwoord af te wijken van

de standaarden, richtlijnen en protocollen indien de zorg hierom vraagt en heeft een helicopter-

view.


Communicator - Regieverpleegkundige

Het kernbegrip Communicator bestaat uit twee verschillende onderdelen, namelijk:

1. Persoonsgerichte communicatie;

2. Inzet informatie- en communicatietechnologie (ICT).






1 Persoonsgerichte communicatie

Omschrijving CanMEDSrol: Het actief luisteren naar de zorgvrager, informeren van de zorgvrager

en

deze in staat stellen keuzes te maken in de zorg en de zorgvrager als uniek persoon benaderen.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: -Is coach en/of expert. –

Communiceert op inhouds- , procedure- en procesniveau en is in staat soepel te schakelen tussen

deze niveaus. Herkent knelpunten in de communicatie, kan omgaan met moeilijke situaties als

weerstand, heftige emoties en lastige interactiepatronen. -Betrokken bij communicatie in

zorgketen



2 Inzet Informatie- en communicatietechnologie (ICT)

Omschrijving CanMEDSrol: Toepassen van de nieuwste informatie- en

communicatietechnologieën/

bieden van zorg op afstand. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Past E-

health toe als aanvulling op persoonlijk contact en zoekt informatie snel en vakkundig op op

internet en in professionele verpleegkundige databanken (nationaal en internationaal) & kan dit

beoordelen.


Samenwerkingspartner- Regieverpleegkundige

Het kernbegrip Samenwerkingspartner bestaat uit vier verschillende onderdelen, namelijk:

1. Professionele relatie;

2. Gezamenlijke besluitvorming;

3. Multidisciplinair samenwerken;

4. Continuïteit van zorg.



functie, in uw van de in het profiel genoemde taken in welke mate u deze taken/activiteiten

uitvoert.

1 Professionele relatie

Omschrijving CanMEDSrol: Aangaan en onderhouden en afbouwen van contact met de zorgvrager,

diens naasten en sociale netwerk. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

Pakt binnen het hulpverleningsproces de regiefunctie op waarbij hij de belangen van de zorgvrager

behartigt en is aanspreekpunt in de keten.


2 Gezamenlijke besluitvorming

Omschrijving CanMEDSrol: Systematisch overleggen in dialoog met de zorgvrager en diens naasten

over de te verlenen (verpleegkundige) zorg. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan

toegevoegd: Ziet de zorgvrager als een gelijkwaardige gesprekspartner, erkent de zorgvrager als

autonoom en zelfstandig individu die zelf de regie heeft over het eigen leven en hanteert de

verschillende fasen binnen het gezamenlijke besluitvormingsproces en past daarbij passende

gesprekstechnieken toe, weegt hierbij verschillende kennisbronnen expliciet af (Evidence Based

Practice).


3 Multidisciplinair samenwerken

Omschrijving CanMEDSrol: Het handelen vanuit de eigen verpleegkundige deskundigheid en

samenwerken o.b.v. gelijkwaardigheid met de eigen en andere disciplines binnen en buiten de

gezondheidszorg m.b.t. (multidisciplinaire) zorg en behandeldoelen. Binnen het voor u

vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Levert in teams en samenwerkingsprocessen zijn/haar

bijdrage en kan zichzelf hierbij positioneren, confrontaties en verschil van mening daarbij niet

schuwend, gaat op professionele en respectvolle wijze om met verschillende perspectieven in de

samenwerking met anderen en organiseert MDO’s en kan deze voorzitten.



4 Continuïteit van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het delen van kennis en informatie gericht op het garanderen van een

ononderbroken betrokkenheid van de noodzakelijke zorgverleners bij het zorgverleningsproces

van de zorgvrager door de tijd heen. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

Is in staat zorglogistieke processen te beïnvloeden ten gunste van een soepel lopend zorgproces en

signaleert trends en/of problemen op het gebied van de continuïteit van zorg en doet

verbetervoorstellen.


Reflectieve EBP professional - Regieverpleegkundige

Het kernbegrip Reflectieve EBP professional bestaat uit vijf verschillende onderdelen, namelijk:

1 Onderzoeken vermogen;

2. Inzet Evidence Based Practice (EBP);

3. Deskundigheidsbevordering;

4. Professionele reflectie;

5. Morele sensitiviteit.






1 Onderzoekend vermogen

Omschrijving CanMEDSrol: Het in zorgsituaties en bij zorgen organisatievraagstukken tonen van

een kritisch onderzoekende en reflectieve (basis)houding, het verantwoorden van het handelen

vanuit (verschillende) kennisbronnen. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan

toegevoegd: -Toont een kritisch onderzoekende en reflectieve (basis)houding in zorgsituaties en

zorgen

organisatievraagstukken.

-Hanteert een methodische aanpak met gedegen probleemanalyse.

-Doorloopt een onderzoekscyclus gericht op verbeteren van zorg.

-Toont proactief gedrag in het onderzoeken van praktische

vraagstukken.

-Heeft een kritische houding t.o.v. modellen, theorieën en onderzoeksresultaten

van anderen.


2 Inzet Evidence Based Practice (EBP)

Omschrijving CanMEDSrol: Het in samenspraak met de zorgvrager, collega’s en andere disciplines

afwegen van

1. actief gezochte recente literatuur, richtlijnen en protocollen,

2. professionele expertise en

3. persoonlijke kennis, wensen en voorkeuren van zorgvrager.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

-Vraagt zich in het eigen handelen voortdurend af of dit aansluit bij de meest recente inzichten en

kennis (EBP).

-Heeft een voortrekkersrol en coacht verpleegkundigen in het toepassen van zorg gebaseerd op

EBP.


-Zet EBP waar nodig in, in samenspraak met netwerk. -Maakt gebruik van wetenschappelijke

literatuur.


3 Deskundigheidsbevordering

Omschrijving CanMEDSrol: Het tonen van actief en kritisch gedrag om de verpleegkundige

deskundigheid van zichzelf en anderen op peil te brengen en houden en actief bijdragen aan het

zoeken, ontwikkelen en delen van nieuwe (vormen van) kennis. Binnen het voor u vastgestelde

profiel is daaraan toegevoegd:Leest wetenschappelijke artikelen/vakliteratuur , interpreteert dit

en past dit toe.


4 Professionele reflectie

Omschrijving CanMEDSrol: Het kritisch beschouwen van het eigen verpleegkundig gedrag in relatie

tot beroepscode en beroepswaarden en het in (mono- en muiltidisciplinaire) besprekingen over

zorgvragers betrokken en zorgvuldig argumenteren, rekening houdend met de emoties en

belangen van de zorgvrager vanuit het besef dat zorg een moreelethische praktijk behelst. Binnen

het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:Kan de motieven, normen en emoties

binnen het team herkennen, kritisch onderzoeken en bespreekbaar maken, herkent en benoemt

ethische dilemma’s en is in staat op het zorgproces te reflecteren en ieders bijdrage te stimuleren


5 Morele sensitiviteit

Omschrijving CanMEDSrol: Het tonen van een voortdurende gevoeligheid vanuit compassie voor

de

wensen en noden en daarbij horende emoties van de zorgvrager en het daarop reageren met

passend en persoonsgericht gedrag waarin de zorgvrager zich gehoord en begrepen voelt.

Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:Reageert passend op emoties van de

zorgvrager door explorerende en erkennende responsen (bijv. voorzitten van moreel beraad?) en

toont eigen emoties op passende wijze.


Gezondheidsbevorderaar - Regieverpleegkundige

Het kernbegrip Gezondheidsbevorderaar bestaat uit twee verschillende onderdelen, namelijk:

1. Preventief analyseren;

2. Gezond gedrag bevorderen.






1 Preventiegericht analyseren

Omschrijving CanMEDSrol: Het analyseren van het gedrag van de omgeving van de zorgvrager dat

leidt tot gezondheidsproblemen van zorgvrager en doelgroepen. Binnen het voor u vastgestelde

profiel is daaraan toegevoegd:Verzamelt gegevens van zorgvragers gericht op vroegsignalering en


risicobeoordeling en houdt rekening met persoonlijke factoren, wensen en behoeften van groepen

mensen, zorgvragers en diens naasten.


2 Gezond gedrag bevorderen

Omschrijving CanMEDSrol: Het bieden van ondersteuning bij het realiseren van een gezonde

leefstijl in relatie tot (potentiële) gezondheidsproblematiek. Binnen het voor u vastgestelde profiel

is daaraan toegevoegd:Ondersteunt zorgvragers bij gedragsverandering m.b.v. voorlichtings- ,

gespreks- en begeleidingsmethoden, maakt hierbij gebruikt van het netwerk en signaleert trends

en draagt bij aan het ontwikkelen van beleid op het gebied van gezondheid.


Organisator - Regieverpleegkundige

1. Verpleegkundig leiderschap;

2. Verpleegkundig ondernemerschap;

3. Coördinatie van zorg;

4. Veiligheid bevorderen.






1 Verpleegkundig leiderschap

Omschrijving CanMEDSrol: Het initiatief nemen in het voeren van regie over het eigen vakgebied

vanuit een ondernemende, coachende en resultaatgerichte houding. Binnen het voor u

vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:Is verantwoordelijk voor het inzetten van

deskundigheid/ beleid en middelen, is assertief en zelfbewust, is rolmodel voor (aankomend)

(regie) verpleegkundigen en stuurt collega’s aan en regie over de dag.


2 Verpleegkundig ondernemerschap

Omschrijving CanMEDSrol: Het overzien van handelen naar financieel-economische en

organisatiebelangen binnen de verschillende contexten van zorg. Binnen het voor u vastgestelde

profiel is daaraan toegevoegd:Toont een positieve en proactieve houding in het behartigen van

organisatiebelangen zonder het perspectief van de zorgvrager uit het oog te verliezen en toont

organisatiesensitiviteit.


3 Coördinatie van zorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het nemen van initiatief in het organiseren van de zorg om deze soepel

in

samenspraak met de zorgvrager en in onderlinge afstemming tussen de verschillende

zorgverleners en zorgorganisaties volgens zorgplan te laten verlopen. Binnen het voor u

vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:


-Coördineert de zorg rondom zorgvragers, tussen disciplines en organisaties coördineren.

-Waarborgt de continuïteit van zorg en hanteert hierbij passende hulpmiddelen.

-Stelt het belang van de zorgvrager centraal maar weet in de coördinatie de verschillende belangen

van betrokkenen te verenigen.

-Toont een proactieve houding in het streven naar continuïteit van zorg (over afdelingen heen).


4 Veiligheid bevorderen

Omschrijving CanMEDSrol: Het continu en methodisch bijdragen aan het bevorderen en borgen

van de veiligheid van zorgvragers en medewerkers. Binnen het voor u vastgestelde profiel is

daaraan toegevoegd:

-Gaat effectief en professioneel om met (heftige) emoties van zorgvragers of diens naasten,

ook als hierbij escalatie ontstaat.

-Herkent (bijna)incidenten, reageert hierop adequaat om schade voor de zorgvrager te

beperken. Is hierbij transparant en levert een bijdrage aan structurele verbetermaatregelen.

-Toont initiatief en verantwoordelijkheid voor het oplossen van knelpunten in het werken

therapeutisch klimaat die tot onveiligheid leiden.


Professional en kwaliteitsbevorderaar - Regieverpleegkundige

Het kernbegrip Professional en kwaliteitsbevorderaar bestaat uit dire verschillende onderdelen,

namelijk:

1. Kwaliteit van zorg leveren;

2. Participeren in kwaliteitszorg;

3. Professioneel gedrag.






1 Kwaliteit van zorg leveren

Omschrijving CanMEDSrol: Het op een methodische en kritische wijze bewaken, uitvoeren en

borgen van kwaliteit van de verpleegkundige zorg. Binnen het voor u vastgestelde profiel is

daaraan toegevoegd: Streeft continu naar het leveren van goede zorg en spoort collega’s daartoe

aan (coachen).


2 Participeren in kwaliteitszorg

Omschrijving CanMEDSrol: Het leveren van een proactieve bijdrage aan de kwaliteitszorg van de

zorgorganisatie. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd: Werkt

resultaatgericht, effectief en efficiënt volgens de PDCA-cyclus, geeft samen met andere disciplines

en instellingen vorm aan projecten gericht op verbetering van kwaliteit en benadert veranderen

verbetertrajecten positief, staat hierbij open voor en levert een bijdrage aan innovatie.



3 Professioneel gedrag

Omschrijving CanMEDSrol: Het handelen en zich gedragen naar de professionele standaard en de

beroepscode, verantwoordelijkheid nemen in al het eigen handelen en het uitdragen van

beroepstrots. Binnen het voor u vastgestelde profiel is daaraan toegevoegd:

-Heeft een actieve houding in het uitdragen van de beroepswaarden en professioneel gedrag als

standaard voor het professioneel handelen.

-Spreekt collega’s aan op (on)professioneel gedrag, kan omgaan met spanningsvelden.

-Anticipeert op recente politieke/maatschappelijke ontwikkelingen in de zorg.



Bijlage 6. Programma en vragen focusgroepen (Marja Jillissen, Adviesgroep PVI)

Programma en vragen

Focusgroepen Proeftuinen

Heelkunde

Programma

Datum: 10 jan 2018, 16.00-18.00 uur

1. Welkom

Namens de afdeling Heelkunde

2. Inleiding

Centraal thema is de verpleegkundige zorg die u heeft ontvangen op de klinische afdeling. Hoe

heeft u deze ervaren en wat zijn uw tips/adviezen?

De verpleegkundigen bieden zorg en werken op een bepaalde manier. De afgelopen maanden het

werk anders in- en verdeelt. Wij willen graag nagaan hoe u de verpleegkundige zorg ervoer tijdens

uw opname (± in het laatste ½ jaar) vanuit uw perspectief. Daarbij horen wij ook graag uw tips en

adviezen.

3. Doel van de focusgroepbijeenkomst

o Inventarisatie van ervaringen mbt de verpleegkundige zorg

o Inventarisatie van verbeterideeën/wensen/tips

o Rapportage met resultaten (en adviezen)

o De resultaten vormen mede input voor de evaluatie van de proeftuinen (nieuwe

werkverdeling e.d.).

4. Uitleg werkwijze

o Duur (max) 2 uur

o Vragen zijn tevoren vastgesteld en worden allemaal besproken.

o Het is de bedoeling dat er een gesprek ontstaat. Iedereen komt aan bod. Iedereen is vrij

om te zeggen wat hij/zij wil, probeer open uw mening te geven. Probeer elkaar te laten

uitspreken, luister naar elkaar. U hoeft het niet eens te worden met elkaar.

o Notulist (voorstellen), geluidsopname (ieder akkoord?)

o Verslag binnen 2 weken. Komt tzt ook voor de deelnemers beschikbaar.

Vragen focusgroep

5. Voorstelrondje

Tevens: Openings/introductievraag:

1. Vanaf wanneer bent u in behandeling?

2. Hoe vaak bent u opgenomen geweest? Wanneer was de laatste keer?

3. Wat was de verblijfsduur van uw (laatste) opnames op de afdeling?

4.

Sleutelvragen:

Ervaren kennis en kunde

Extra aandacht voor: Deskundigheidsbevordering

Het tonen van actief en kritisch gedrag om de verpleegkundige deskundigheid van zichzelf en

anderen op peil te brengen en houden en actief bijdragen aan het zoeken, ontwikkelen en delen van

nieuwe (vormen van) kennis


Verpleegkundige

Past informatie uit wetenschappelijke artikelen/vakliteratuur toe


Leest wetenschappelijke artikelen/vakliteratuur , interpreteert dit en past dit toe

Wat vond u van de kennis en kunde van de verpleegkundigen?

Specifiek mbt de volgende onderwerpen:

1. Veiligheid (voorbeelden: handen wassen, handschoenen aan, verificatie)

2. Informatie/uitleg (over onderzoek, behandeling, het dagprogramma)

3. Verpleegtechnische handelingen (voorbeelden: infuus aansluiten, medicatie

toedienen)

4. Bij onverwachte situaties: waren deze er, zo ja, welke? Hoe werd er gereageerd?

5. Weet u welke verpleegkundige een MBO en/of HBO opleiding heeft gevolgd?

Waaraan merkt u dat / wat zijn de verschillen?

Extra aandacht voor: Gezond gedrag bevorderen

Het bieden van ondersteuning bij het realiseren van een gezonde leefstijl in relatie tot (potentiële)

gezondheidsproblematiek

Verpleegkundige

Herkent problemen en voert interventies uit inzake individuele preventie en

gezondheidsvoorlichting


Ondersteunt zorgvragers bij gedragsverandering m.b.v. voorlichtings-, gespreks- en

begeleidingsmethoden, maakt hierbij gebruikt van het netwerk

Signaleert trends en draagt bij aan het ontwikkelen van beleid op het gebied van gezondheid

Mbt communicatie:

1. Hoe ervaart u de communicatie van verpleegkundigen (deskundigheid en overdracht

van kennis):

a) Tijdens visite

b) (MDO = multidisciplinair overleg: zou u daarbij aanwezig willen zijn?)

c) Dag-, avond-, en nachtdiensten

2. Hoe ervaart u de deelname van verpleegkundigen (bij multidisciplinaire overleggen)

a) Tijdens visite

3. Ervaart u verschillen in MBO en/of HBO- opgeleide verpleegkundigen? Zo ja, kunt u

concrete voorbeelden noemen.

Ervaren continuïteit:

Extra aandacht voor: Coördinatie van zorg

Het nemen van initiatief in het organiseren van de zorg om deze soepel in samenspraak met de

zorgvrager en in onderlinge afstemming tussen de verschillende zorgverleners en zorgorganisaties

volgens zorgplan te laten verlopen

Verpleegkundige

Organiseert de inzet van formele en informele ondersteuning voor de zorgvrager en zijn systeem.

Stelt het belang van de patient centraal (op afdelings niveau)


Coördineert de zorg rondom zorgvragers, tussen disciplines en organisaties.

Waarborgt de continuïteit van zorg en hanteert hierbij passende hulpmiddelen.

Stelt het belang van de zorgvrager centraal maar weet in de coördinatie de verschillende belangen

van betrokkenen te verenigen

Toont een proactieve houding in het streven naar continuïteit van zorg (over afdelingen heen)


1. Hoe ervoer u het overzicht van verpleegkundigen over werkzaamheden / dingen die

moesten gebeuren voor u? Per dienst/dag? Kunt u concreet aangeven waaruit dat

bleek?

2. Hoe was dat over uw totale opname?

3. Ervoer u overzicht over alle werkzaamheden / voor alle patiënten voor wie de

verpleegkundige zorg droeg?

4. Afstemming van zorg intern / tussen verschillende zorgverleners of andere diensten

(bijv. apotheek)

5. Afstemming met (0e

), 1e

en 2e lijn (vooraf uitleggen wat het is);

6. Meer-minder verpleegkundigen aan bed (aantallen verpleegkundigen die u zorg

gaven per dienst / dag)

7. Was er weleens (minder) geen overzicht?

8. Kunt u aangeven of er op specifieke dagen meer of juist minder continuïteit was?



Ervaren tijd en aandacht

Hoe ervaart u de tijd die verpleegkundigen hebben om:

1. Handelingen uit te voeren (voorbeelden: lichamelijke verzorging, verzorging infuus,

bloed prikken)

2. Om op praktische vragen in te gaan

3. Op de bel te reageren

4. De tijd en ruimte voor ondersteuning (tijd voor gesprek, psychosociale vragen /

begeleiding)

5. Kunt u aangeven of er op specifieke dagen meer of juist minder tijd/aandacht was?

En zo ja:

wat was de oorzaak hiervan volgens u

welke acties zijn er ondernomen als er minder tijd / aandacht was?

6. Wat heeft u ervaren mbt de hoeveelheid van de inzet van het aantal

verpleegkundigen (bij drukte meer? Bij rustige tijden minder?)



De kennis van patiënten over wie wat doet / bij wie ze terecht kunnen met vragen

1. Weet u wie wat doet?

2. Weet u bij wie u terecht kunt voor vragen?

Opnameduur / eigen regie / teamsfeer

1. Wat zijn uw ideeën over relatie tussen de verleende verpleegkundige zorg en de

opnameduur (langer / korter)?

Adhv verwachtingen/ afspraken die tevoren zijn gemaakt met de patiënt door

misschien zelfs verschillende personen, artsen, verpleegkundig specialisten.

2. Hoe ervaart u de sfeer in het team?

3. Hoe is de ondersteuning van verpleegkundigen bij het nemen van uw eigen regie?



Afrondende vragen:

1. Heeft u, andere, nog niet genoemde, tips / adviezen t.a.v. de verpleegkundige zorg op de

verpleegafdeling?

Zo ja, welke?


2. Heeft u iets gemist in dit gesprek? Zo ja, wat?

6. Afsluiting, bedanken namens de afdeling, uitreiking uitrijdkaart, reiskosten en bon.

De volgende onderdelen doorvragen bij patienten:

Extra aandacht voor:

Verpleegkundig leiderschap

Het initiatief nemen in het voeren van regie over het eigen vakgebied vanuit een ondernemende,

coachende en resultaatgerichte houding

Verpleegkundige

Bewaakt in samenwerkingsrelaties de eigenheid van het verpleegkundig beroep; Komt ten allen

tijde daar waar nodig op voor de zorgvrager en diens informele netwerk; Is rolmodel voor

(aankomend) verpleegkundigen


Is verantwoordelijk voor het inzetten van deskundigheid/ beleid en middelen; Is assertief en

zelfbewust; Is rolmodel voor (aankomend) (regie)verpleegkundigen en stuurt collega’s aan

Regie over de dag.

Indien relatie hebben met patientbeleving, dan zouden deze ‘wenselijk zijn’:

Onderzoekend vermogen

Het in zorgsituaties en bij zorgen organisatievraagstukken tonen van een kritisch onderzoekende

en reflectieve (basis)houding, het verantwoorden van het handelen vanuit (verschillende)

kennisbronnen

Verpleegkundige

Toont een kritisch onderzoekende en reflectieve (basis)houding in zorgsituaties

Participeert in (praktijk)onderzoek

Kan een kritisch inhoudelijke dialoog en discussie voeren in woord en geschrift

Toont begrijpend, onderzoekend gedrag bij de uitwisseling van opvattingen en verschillen van

inzicht


Toont een kritisch onderzoekende en reflectieve (basis)houding in zorgsituaties en zorgen

organisatievraagstukken

Hanteert een methodische aanpak met gedegen probleemanalyse

Doorloopt een onderzoekscyclus gericht op verbeteren van zorg

Toont pro-actief gedrag in het onderzoeken van praktische vraagstukken

Heeft een kritische houding t.o.v. modellen, theorieën en onderzoeksresultaten van anderen

Inzet Evidence Based Practice (EBP)

Het in samenspraak met de zorgvrager, collega’s en andere disciplines afwegen van 1. actief

gezochte recente literatuur, richtlijnen en protocollen, 2. professionele expertise en 3. persoonlijke

kennis, wensen en voorkeuren van zorgvrager

Toelichting

Verpleegkundige

Onderbouwt eigen handelen vanuit standaarden en protocollen

Houdt vakliteratuur bij

Consulteert collega’s en andere zorgverleners


Vraagt zich in het eigen handelen voortdurend af of dit aansluit bij de meest recente inzichten

en kennis (EBP)


Heeft een voortrekkersrol en coacht verpleegkundigen in het toepassen van zorg gebaseerd

op EBP

Zet EBP waar nodig in, in samenspraak met netwerk

Maakt gebruik van wetenschappelijke literatuur

0e lijn: niet-professionele hulpverleners zorgbehoevenden op weg helpen naar de eigenlijke

gezondheidszorg of elkaar ondersteunen in de zorg. Bijvoorbeeld een turnleerkracht die

problemen met de motoriek van een kind vermoedt en ouders aanzet tot raadplegen van een

arts. Of een pastoraal werkster die bij een huisbezoek psychische problemen vermoedt en

aanzet om een Riagg of CGG te raadplegen. Ook zelfhulpgroepen worden tot de nulde lijn

gerekend.

1e lijn: "rechtstreeks toegankelijke" hulp. Elke zorgzoekende kan zonder beperking een beroep

doen op een hulpverlener. Dit kan een huisarts zijn, de apotheker, de fysiotherapeut, een

thuisverplegende, de tandarts, de psycholoog van een consultatiebureau, algemeen

maatschappelijk werk e.d. Vanuit de overheid wordt de centrale rol van de huisarts versterkt

als eerstelijnshulpverlener, deels omdat dit de kwaliteit van de hulpverlening bevordert, maar

ook omdat dit kostenbesparend werkt.

2e lijn: hulpverleners die slechts na verwijzing kunnen worden geconsulteerd. Bijvoorbeeld een

gespecialiseerd arts waarnaar de huisarts doorverwijst, of een therapeut-psycholoog waarnaar

een consultatiebureau doorverwijst.

3e lijn: de dienstverlening waar professionele hulpverleners beroep op kunnen doen voor hun

zorgverstrekking, zoals gespecialiseerde laboratoria of een expertisecentrum van een

academisch ziekenhuis.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lichamelijke_opvoeding

https://nl.wikipedia.org/wiki/Regionale_Instelling_voor_Ambulante_Geestelijke_Gezondheidszorg

https://nl.wikipedia.org/wiki/Centrum_voor_Geestelijke_Gezondheidszorg

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zelfhulp

https://nl.wikipedia.org/wiki/Huisarts

https://nl.wikipedia.org/wiki/Apotheker

https://nl.wikipedia.org/wiki/Psycholoog

https://nl.wikipedia.org/wiki/Medisch_specialist

https://nl.wikipedia.org/wiki/Verwijzing_(zorg)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Academisch_ziekenhuis


Bijlage 7. Samenvatting Focusgesprekken Heelkunde

Ervaringen eerste focusgesprek Heelkunde

Hieronder een samenvatting van de ervaringen van het eerste focusgesprek op 15 mei 2017.

Kennis en kunde team

De ervaring van de patiënt rondom kennis en kunde is positief. Patiënten ervaren een hoge inzet,

verpleegkundigen zijn hulpvaardig en de vragen worden kundig en naar tevredenheid beantwoord.

Er is serieus aandacht voor angst bij patiënten. Er wordt wel een tijdsdruk ervaren bij het

personeel en een tekort aan personeel. Dat beeld is echter wisselend; niet iedere patiënt vindt dit.

Hoe hebben jullie informatie en uitleg van verpleegkundigen ervaren?

Patiënten krijgen veel informatie op papier, geen (mondelinge) informatie bij spoedopname of

uitgebreid gesprek bij een geplande opname.

Verpleegtechnische handelingen (voorbeelden: infuus aansluiten, medicatie toedienen)

‘Uitproberen’ door leerlingen wordt altijd gevraagd en gebeurd een maximaal aantal keren. Zover

patiënten kunnen inschatten zijn verpleegkundigen deskundig.

Bij onverwachte situaties: waren deze er, zo ja, welke? Hoe werd er gereageerd?

Er wordt goed medisch gereageerd op onverwachte situaties. Patiënten voelen zich echter niet

altijd gehoord in acute situaties.

Weet u welke verpleegkundige een MBO en/of HBO opleiding heeft gevolgd? Waaraan merkt u dat

/ wat zijn de verschillen?

Patiënten merken over het algemeen geen verschil tussen MBO en HBO opgeleide

verpleegkundigen, ze weten het ook niet. Eén patiënt geeft aan verschil goed te merken tussen

MBO’ers en HBO’ers aan de kennis die de verpleegkundige heeft.

Hoe ervaart u de communicatie van verpleegkundigen (deskundigheid en overdracht van kennis)

Tijdens visite: verpleegkundigen hebben meestal een minimale rol tijdens de visite en zijn er soms

ook niet bij. Als verpleegkundigen wel een rol hebben of als patiënten hier ervaring mee hebben

(op IC) dan wordt dat als positief ervaren: geeft vertrouwen; men voelt zich gesteund; ze kennen

de verpleegkundigen, soms in tegenstelling tot de artsen en een patiënt gaf aan eerder iets tegen

verpleegkundige te zeggen dan tegen de arts. Naasten vinden het ook prettig erbij te zijn. Eén

patiënt gaf aan zelf mondig genoeg te zijn.

Overdrachten: dag- , avond- , en nachtdiensten, verpleegkundigen en overdracht

verpleegkundige/arts

Patiënten ervaren dat zorgverleners op de hoogte zijn. Overdrachten gaan buiten hen om.

Overdrachten na ontslag zijn niet altijd compleet. Ervaren continuïteit: patiënten ervaren dat de

dingen die nodig zijn ook gedaan worden. Ze ervaren een patroon in de dagindeling. Soms laten

verpleegkundigen patiënten zelf dingen doen en als zij aangeven het niet te kunnen/willen wordt

dat niet altijd serieus genomen.

Hoe was het overzicht over de totale opname?

Overzicht wordt verschillend ervaren. Soms hebben patiënten regelmatig dezelfde

verpleegkundigen, soms andere (die wel overzicht hebben). Als de verpleegkundigen je kennen,

bijvoorbeeld van een vorige opname is dat prettig en geeft vertrouwen. Een verpleegkundige als

vertrouwenspersoon, met wie je een band hebt, wordt door iedereen belangrijk gevonden.


Ervaren tijd en aandacht

De ervaringen zijn wisselend. Soms is het voldoende en soms niet, soms haastig (merkbaar aan

lichaamstaal) en dat vindt men storend. Voor patiënten is alles nieuw en men wil uitleg, liefst

vooraf. Dat gebeurt niet altijd. Hierdoor maakt men zich soms onnodig zorgen, is men bang. Men

ervaart dat er soms gemakkelijk over zaken heengestapt wordt. Als het nodig is zijn

verpleegkundigen er voor je (aangeven pijn). Betrokkenheid, ervaring, feeling, doortastendheid, op

je gemak kunnen stellen (bij douchen, naar toilet gaan) zijn eigenschappen die patiënten belangrijk

vinden bij verpleegkundigen. Je moet weten waar je het over hebt maar niveau van opleiding

speelt hierin een mindere rol dan hoe je er zelf instaat. Sommige nemen tijd, andere raffelen het

af.

De tijd en ruimte voor ondersteuning (tijd voor gesprek, psychosociale vragen / begeleiding). Wordt

er ondersteuning aangeboden?

Ondersteuning wordt aangeboden en er word tijd voor genomen. Patiënten en naasten vinden dat

prettig en hebben het ook nodig. Persoon waar je vertrouwen in hebt is belangrijk.

Verpleegkundige heeft een rol in de 1e opvang. Als er een intensief gesprek (met psycholoog)

heeft plaatsgevonden moet er een vervolg aan gegeven worden. De nazorg kan beter, op

psychosociaal gebied en ook met zaken als wat mogen patiënten wel of niet en informatie over

medicatie. Patiënten geven tips, zie specifieke opmerkingen.

De kennis van patiënten over wie wat doet / bij wie ze terecht kunnen met vragen. Weet u wie wat

doet?

Het is bij patiënten meestal niet bekend wie wat doet (met name de verschillende artsen). Als ze

het niet weten gaan ze naar de verpleegkundige en die speelt het door.

Opnameduur / eigen regie / teamsfeer

Patiënten ervaren dat ze niet veel keus hebben (bij beslissingen nemen) bij spoed. Inspraak is er

wel, soms opgeëist. MijnRadboud wordt door bijna iedereen gebruikt en door iedereen

gewaardeerd. Men ervaart geen invloed op de structuur van de dag, wordt niet verteld maar

ervaart men vanzelf. Men stoort zich er niet aan dat men er geen invloed op uit kan oefenen, men

verwacht het niet en vinden juist structuur in de dag prettig.

Ervaringen tweede focusgesprek Heelkunde

Kennis en kunde team

Over het algemeen niet veel klachten over. De patienten gaven aan niet het idee te hebben dat

verzorgers overbelast waren. Twee patiënten gaven aan dat ze problemen rondom medicatie

geven ervaren hebben.

Hoe hebben jullie informatie en uitleg van verpleegkundigen ervaren?

Eén patiënt miste voor de operatie een geruststellend gesprek. Alleen vlak voor de operatie was

een korte instructie en een geruststelling nog fijn geweest.

Weet u welke verpleegkundige een MBO en/of HBO opleiding heeft gevolgd? Waaraan merkt u dat

/ wat zijn de verschillen?

Twee patiënten merken dat verschil wel. Een patiënt zegt dat hij merkt dat HBO-verpleegkundigen

meer medisch wetenschappelijk onderricht zijn. HBO’ers hebben volgens de patiënt meer

specifieke kennis. De andere patiënt vindt dat HBO-verpleegkundigen dingen inhoudelijk beter

kunnen uitleggen. Anderen vinden dat MBO-verpleegkundigen het ook goed doen en hebben daar

geen klachten over. Handvaardig zijn MBO-verpleegkundigen sterk volgens hen. HBO‘ers: moeten

in de praktijk langer leren om praktische zaken goed te kunnen. Eén patiënt heeft het

niveauverschil niet gemerkt. Men geeft aan dat het hen niets uitmaakt of ze nou een HBO‘er of

MBO‘er aan bed hebben. Hierbij is het opvallend dat het geen onderwerp of vraag is geweest.


Hebben jullie weleens onverwachte of acute situaties meegemaakt? Hoe werd er gereageerd?

Eén patiënt heeft een acute situatie meegemaakt, waarin hij moest worden overgebracht naar de

IC. Wat hij erg goed vond is dat de verpleegkundige hem hier zelf over naar thuis liet bellen. Het

thuisfront zou erg geschrokken zijn geweest als de verpleegkundige of arts had gebeld, maar

omdat hij zelf zijn familie kon informeren waren zij dat niet. Een andere patiënt moest een keer

onverwacht bloedtransfusie krijgen. Hij vond dat de verpleegkundigen technisch goed hebben

gehandeld.

Hoe vinden jullie dat verpleegkundigen het doen tijdens overleggen, hebben/nemen zij een rol?

Twee patiënten hebben ochtendvisite meegemaakt. Bij één patiënt was, naast de

verpleegkundigen, ook de arts aanwezig tijdens de ochtendvisite. De arts en verpleegkundigen

overlegden onderling, maar wel in vaktermen. Er was wel mogelijkheid om vragen te stellen als de

patiënt het niet begreep.

Bij de andere patiënt vroegen de verpleegkundigen tijdens de ochtendvisite hoe de nacht was

verlopen. De behandeld arts heeft vervolgens ook met de patiënt gesproken. De verpleegkundige

nam haar eigen deel in door aan de arts door te geven wat haar ervaringen waren. Het was volgens

de patiënt een prima gesprek, hij heeft er niets op aan te merken.

Hebben verpleegkundigen aandacht voor een gezonde levensstijl? Zoals niet roken, meer bewegen

enz.

Eén patiënt heeft dat gesprek nooit gehad, maar als daarover was begonnen dan had de patiënt

daar niet voor open gestaan. Zijn levensstijl is iets wat hij zelf wil bepalen en vindt het geen taak

voor een verpleegkundige om daarover te informeren of adviseren. Alleen als de patiënt er zelf

naar vraagt zou de verpleegkundige dit mogen geven volgens deze patiënt. De andere patiënten

hebben het ook nog nooit over een gezonde levensstijl gehad met een verpleegkundige. De

patiënten vinden dat de verpleegkundige niet uit zichzelf moet beginnen over het bevorderen van

een gezonde levensstijlVoor de afdelingsverpleegkundige betekent dit dat het proactief advies

geven over mobiliseren na operatie, belang van pijnstilling en voedingsadvies bij wondzorg wel

belangrijk vinden.

Hoe ervaren jullie de overdrachten van diensten, bijvoorbeeld van verpleegkundigen?

Het eerste wat één patiënt te binnen schiet is dat soms niemand bereikbaar is, bijvoorbeeld van

half elf tot elf uur of van half vier tot vier uur. Ze komen volgens deze patiënt niet altijd op de bel.

Bij deze gevallen was er geen sprake van spoed. De patiënt vervolgt dat ze hem niet informeerden

als er een overdracht plaatsvond. Een andere patiënt heeft niets van overdrachten gemerkt. De

patiënt zegt dat de zorg werd overgenomen en dat informatie werd doorgegeven. Een andere

patiënt vindt ook dat informatie bij overdrachten goed werd doorgesproken.

Er is een onderscheid tussen (gewone) verpleegkundigen en regieverpleegkundigen. De gewone

verpleegkundige organiseert alles op afdelingsniveau. De regieverpleegkundige coördineert breder

dan de afdeling. Hebben jullie daar iets van gemerkt?

De patiënten hebben niets van dit onderscheid gemerkt. Ze weten niet dat er ‘soorten’

verpleegkundigen bestaan. Twee patiënten merken wel op dat de ontvangst en ontslag door een

speciale verpleegkundige werd geregeld. Eén patiënt zegt dat het ontslag bij hem werd geregeld

door de zaalarts en dat hij niet met een verpleegkundige heeft gesproken. Ze missen een

coördinator. Ze kennen de gespecialiseerd verpleegkundige van andere afdelingen en zijn daar

heel erg tevreden over, dat zouden ze graag op Heelkunde ook hebben: iemand met wie je een

band hebt, die je kent en die alles coördineert.

Hoe hebben jullie de tijd en aandacht van verpleegkundigen op de afdeling ervaren?

De patiënten geven aan dat de verpleegkundigen persoonlijke aandacht geven door te vragen hoe

het gaat. Zo werd gevraagd naar de nachtrust en hoe het thuisfront omgaat met de situatie. Eén


patiënt geeft aan dat de verpleegkundige zich voorstelde aan zijn vrouw toen zij op bezoek kwam.

Ook vroeg de arts of een aantal studenten hem vragen mochten stellen. Een andere patiënt geeft

aan dat het hem stoort dat verpleegkundigen vaak tussendoor snel even ergens anders heen gaan.

Hij heeft het idee dat ze soms nog bezig zijn met de vorige patiënt als ze aan zijn bed staan. Twee

patiënten geven aan geholpen te zijn door verschillende verpleegkundigen. Eén patiënt geeft aan

dat hij bij verschillende opnames door dezelfde verpleegkundige werd geholpen, maar denkt dat

dit toeval is.

Weten jullie bij wie je terecht kunt voor vragen? Bijvoorbeeld voor medicatie?

Voor medicatie zouden de patiënten niet meteen weten waar ze moeten zijn binnen Heelkunde. Er

is naar hun idee geen vast punt. Eén patiënt geeft aan dat toen hij belde hij wel meteen werd

geholpen met zijn vraag.

Zijn er nog opmerkingen van jullie over hoe je beter je eigen regie kunt voeren, rol van

verpleegkundige daarin?

De eigen regie kan volgens de patiënten beter worden gevoerd als niet in vaktermen wordt

gepraat, als informatie schriftelijk wordt toegereikt en als de patiënt in het algemeen goed

geïnformeerd wordt. Op deze manier kan de patiënt beter zelf meebeslissen in de behandeling.

Wat nog meenemen?

De patiënten vinden het een goed initiatief dat met hun op deze manier in gesprek wordt gegaan.

Verdere input van patiënten, naast de gestelde vragen:

Bij het inplannen van operaties vindt een patiënt dat het planbureau niet nuttig is en weg moet.

Het planbureau weet bijvoorbeeld niet wat een patiënt met een vorige verpleegkundige heeft

besproken. Ook geven ze tijden en data niet goed door aan de afdeling en bellen of mailen ze de

patiënt niet terug als dat is afgesproken. Aangedragen oplossing van de patiënt is een coördinator

op de afdeling zelf, die weet wie waar en wanneer komt en waarom. Deze persoon moet ook over

de coördinatie tussen afdelingen gaan en als spin in het web fungeren. Als de

regieverpleegkundige hier tijd voor heeft zou deze dat misschien op zich kunnen nemen.


Bijlage 8. De vragenlijst medewerkers Heelkunde

Vragenlijst proeftuinen Heelkunde (digitaal afgenomen in Qask)

Versie: 1.0

Datum: 26-10-2017

Uitnodigingsmail

Hierbij sturen we je een vragenlijst ten behoeve van de evaluatie van de proeftuin. We zullen je

vragen naar verschillende aspecten die relevant zijn voor de evaluatie zoals de voorbereiding,

verwachtingen en resultaten van de proeftuin. De uitkomsten van deze vragenlijst zullen worden

teruggekoppeld via een teambijeenkomst.

Op basis van deze vragenlijst kan er een goede evaluatie plaatsvinden, we willen je daarom

verzoeken deze vragenlijst volledig in te vullen zodat we een volledig beeld kunnen krijgen. De

vragenlijst duurt ongeveer 25 minuten. De vragenlijst kan onderbroken worden en later verder

ingevuld worden

Alvast hartelijk dank voor je medewerking!

Inleiding vragenlijst

Deze vragenlijst wordt afgenomen in het kader van de (eind-)evaluatie van de proeftuin. Dit betreft

een evaluatief onderzoek naar de effecten van de invoering van de regie- en verpleegkundige

functieprofielen bij de afdelingen Heelkunde.

Doel vragenlijst

Aan de hand van de onderliggende vragenlijst zal gevraagd worden naar de meningen en

percepties van de zorgprofessionals (verpleegkundige functies) die werkzaam zijn geweest in de

proeftuin en volgens één van de twee profielen in de proeftuin gewerkt hebben.

De gegevens zullen anoniem verwerkt worden.


Vragenlijst Zorgprofessionals in de proeftuin

. Naam :

. Afdeling : Medische Oncologie, Heelkunde

. Functieprofiel tijdens proeftuin : Regieverpleegkundige, Verpleegkundige, niet van

toepassing

. Aantal maanden in proeftuin : 1, 2, 3, 4, 5, 6

Bepalen rolverdeling

1. Welke aspecten zijn volgens jou van belang bij het bepalen van de rolverdeling en taken tussen

Regieverpleegkundige en verpleegkundige tijdens de proeftuin?

Open

2. Waar moeten we volgens jou rekening mee houden bij het bepalen van de rolverdeling?

Open


3. Ik kon mij vinden in de gezamenlijk opgestelde verdeling op basis van CanMEDS rollen (hierna

profielen) voorafgaand aan de start van de proeftuinen.

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Oneens (ga door naar 3)

5. Onbekend: ik was niet betrokken bij het opstellen

van de

functieprofielen.

4. In welke onderdelen van het profiel/de profielen kon je je niet vinden?

Open

5. Wat vond je goed aan de CanMEDS profielen?

Open

De voorbereiding van de proeftuin heeft bestaan uit twee gezamenlijke bijeenkomsten vooraf,

gericht op de toekomstige ontwikkelingen in het verpleegkundig beroep en het vaststellen van de

beide functieprofielen. Daarnaast zijn teambijeenkomsten gehouden en zijn

Regieverpleegkundigen geschoold.

4. Welke van de drie volgende uitspraken is op jou van toepassing;

1. Ik heb de voorbereiding positief ervaren

2. ik heb de voorbereiding gemist

3. Ik had de voorbereiding anders willen zien

5. Kun je je antwoord kort toelichten (wat heb je gemist, anders willen zien)?

Open


6. Binnen de proeftuin zijn randvoorwaarden gecreëerd om de proeftuin te kunnen doen. Zou je

per item willen aangeven of je de uitvoering van de voorgenomen maatregelen als goed, redelijk of

slecht beoordeeld?

1. Tijd en mogelijkheden om de functie uit te kunnen oefenen

2. Opleiding om de regierol te kunnen pakken

3. Ondersteunend personeel

4. Intervisie

5. Ruimte om met elkaar te overleggen over de invulling van de nieuwe rollen

5. Overig, namelijk…open

7. Wat zou er volgens jou (verder) anders kunnen of moeten in de voorbereiding op de proeftuin?

Open

Werkwijze en verdeling van taken gedurende de proeftuin

8. Kun je aangeven welke (rand)voorwaarden volgens jou nodig waren om de verdeling van taken

tussen Regie- en verpleegkundigen gedurende de proeftuin goed uit te kunnen voeren?

Open

9. Wat is voor jou de ideale verdeling van werkzaamheden tussen regieverpleegkundige en

verpleegkundige en waarom?

Open

10. Is het volgens jou gelukt om tijdens de proeftuin uw rol binnen deze nieuwe verdeling tussen

verpleegkundige en regieverpleegkundige uit te voeren?

1. Ja

2. Nee

3. Deels

11. Kun je dit toelichten?

Open

Professionele identiteit en samenwerking met het team

12. Het is mij duidelijk wat er mij verwacht werd in de functie die ik tijdens de proeftuin heb

bekleed. 1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

13. Ik voelde mij voldoende bekwaam om de nieuwe rol tijdens de proeftuin uit te voeren

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

14. Mits oneens: waarom voelde je niet bekwaam om deze rol uit te voeren?

Open


15. Ik ben gegroeid in de uitoefening van mijn nieuwe functie tijdens de proeftuin.

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

16. Mijn Team (het vaatteam) heeft voldoende invloed uit kunnen oefenen op de taakverdeling.

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

17. De teamsamenwerking is verbeterd door de proeftuin.

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

18. Het team is zelfstandiger gaan werken dankzij de proeftuin.

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

19. Ik heb meer ontwikkelingsmogelijkheden als we werken met twee verschillende

verpleegkundige functies.

1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

20. Ik voel me comfortabel in de nieuwe manier van werken met twee verschillende


1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

21. Welke andere inzichten heeft de proeftuin gegeven? Licht je antwoord toe.

Open

Uitkomsten proeftuin

22. Is de nieuwe werkwijze met behulp van de nieuwe functies volgens jou succesvol geweest?

1. Ja

2. Nee


23. Kun je toelichten waarom wel of niet?

Open

24. Levert het werken met 2 verschillende functieprofielen een positieve of negatieve bijdrage aan

de kwaliteit van zorg?

1. Ja, een positieve bijdrage

2. Deels

3. Nee, een negatieve bijdrage


Open

26. Wat zou bij uitkomsten van de proeftuin zeker meegenomen moeten worden bij een

Radboudbrede toepassing, heb je hiervoor tips of adviezen?

Open

27. Vind je dat door nieuwe functieprofielen het beroep van verpleegkundige beter dan voorheen

aansluit op de toekomstige ontwikkelingen van het verpleegkundige beroep?

1. Ja

2. Nee

3. Weet ik niet


Open

Opleiding en scholing

29. Welke onderdelen van de scholing waren waardevol voor jou? Kruis aan welke van toepassing

zijn volgens jou.

1. klinisch redeneren

2. uitwerken kernbegrippen (zoals:Indiceren van zorg, EBP, prof reflectie

3. 21-dagen opdracht

4. Oefenen eigen leerpunten rol regieverpleegkundige met trainingsacteur

30. Welke onderdelen pas je succesvol toe in de praktijk?





31. De extra begeleiding (van Marjon van Loveren en Chantal Fonteijn) tijdens de overdacht in de

ochtend en de patiëntenbespreking heeft bijgedragen aan de samenwerking en (of verdeling van

taken) tijdens de proeftuin.

1. Eens

2. Enigszins eens


3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

32. De intervisie heeft een waardevolle bijdrage geleverd aan de proeftuin.

1.Eens

2. Enigszins eens

3.Neutraal

4.Engiszins oneens

5. Oneens


Open

Algemene beoordeling Proeftuin

32. Wat heb je het meest gewaardeerd aan de proeftuin?

Open

33. Wat heb je het meest gemist in de proeftuin?

Open

34. Heb je nog aanvullingen of opmerking die relevant zijn voor de evaluatie van de proeftuin?

Open

Einde vragenlijst

Hartelijk dank voor de deelname aan de proeftuin en het invullen van deze vragenlijst.


Bijlage 9. De vragenlijst medewerkers Medische oncologie

Vragenlijst proeftuinen Medische Oncologie

Versie: 1.0

Datum: 16-10-2017

Uitnodigingsmail

Hierbij sturen we je een vragenlijst ten behoeve van de evaluatie van de proeftuin. We zullen je

vragen naar verschillende aspecten die relevant zijn voor de evaluatie zoals de voorbereiding,

verwachtingen en resultaten van de proeftuin.

Op basis van deze vragenlijst kan er een goede evaluatie plaatsvinden, dus we willen je verzoeken

deze vragenlijst helemaal in te vullen zodat we een volledig beeld kunnen krijgen. De vragenlijst

duurt ongeveer 25 minuten. De vragenlijst kan onderbroken worden en later verder ingevuld

worden

Alvast hartelijk dank voor je medewerking!

Inleiding vragenlijst

Dit betreft een evaluatief onderzoek naar de effecten van de invoering van de regie- en

verpleegkundige functieprofielen bij de afdeling Medische Oncologie. Ondanks dat het project

vroegtijdig on-hold is gezet willen we toch de ervaringen meenemen.

Daarnaast zal bij medisch specialisten en aanpalende zorgprofessionals die betrokken zijn bij bij de

afdeling een vragenlijst afgenomen worden.

Doel vragenlijst

Deze vragenlijst is uitgezet bij alle verpleegkundigen die vanaf het begin hebben deelgenomen aan

de proeftuin in één van beide profielen. Doel is om meningen en percepties in kaart te brengen. Een

combinatie van een aantal metingen vormt de basis voor de eindconclusies in het op te stellen

eindrapport en de eindevaluatie van de proeftuin(en).

Anonieme verwerking

De gegevens zullen anoniem verwerkt worden.


Vragenlijst Zorgprofessionals in de proeftuin (digitaal verzonden in Qask)

. Naam :

. Afdeling : Medische Oncologie

. Functieprofiel tijdens proeftuin : Regieverpleegkundige, Verpleegkundige,

. Aantal maanden in proeftuin : 1, 2, 3, 4, 5.


1. Ik kon mij vinden in de gezamenlijk opgestelde verdeling op basis van CanMEDS rollen (hierna

profielen) voorafgaand aan de start van de proeftuinen.

1. Eens

2. Neutraal

3. Oneens (na keuze 3 door naar vraag 3)

2. In welke onderdelen van het profiel/de profielen kon je je niet vinden?

Open

3. Welke uitkomsten zouden de proeftuin volgens jou succesvol maken? Kies de drie belangrijkste

uitkomsten.

1. Wanneer het team beter samenwerkt

2. Wanneer de kwaliteit van zorg beter wordt

3. Wanneer communicatie in het team beter verloopt

4. Wanneer rollen duidelijk belegd zijn in het team

5. Wanneer de patiënt meer tevreden is

6. Wanneer de samenwerking met de andere

disciplines

verbeterd is

7. Wanneer…… open

De voorbereiding van de proeftuin heeft bestaan uit twee gezamenlijke bijeenkomsten vooraf,

gericht op de toekomstige ontwikkelingen in het verpleegkundig beroep en het vaststellen van de

beide functieprofielen. Daarnaast zijn teambijeenkomsten gehouden en zijn

Regieverpleegkundigen geschoold.

4. Hoe heb je de voorbereiding van de proeftuin ervaren?

Open

5. Kun je dit kort toelichten?

Open

6. We weten uit de ervaring van de proeftuin dat belangrijke randvoorwaarden voor de proeftuin

voldoende personeel en tijd voor overleg zijn. Deze zullen ook opgenomen worden in het rapport

als belangrijke aanbeveling. Welke andere voorwaarden zijn volgens jou nog meer van belang?

Open

7. Wat zou er volgens jou anders kunnen of moeten in de voorbereiding op de proeftuin?

Open


Patiëntentoewijzing

8. Kun je aangeven hoe patiënten tijdens de proeftuin verdeeld zijn tussen regie- en

verpleegkundigen ?

Open

9. Vind je dat de complexiteit van de patiëntenzorg voldoende is meegewogen in de wijze waarop

de zorg binnen de proeftuin is georganiseerd?

1. Ja

2. Gedeeltelijk

3. Nee

10. Waar zou rekening mee moeten worden gehouden in de organisatie van zorg indien we met

twee profielen zouden gaan werken?

Open

Werkwijze en verdeling van taken gedurende de proeftuin

11. Op welke manier is de dagstructuur in de proeftuin volgens jou tot stand gekomen?

Open

12. Wat vond je van deze werkwijze?

Open

13. Kun je aangeven welke (rand)voorwaarden gedurende de proeftuin volgens jou noodzakelijk

zijn om de verdeling van taken tussen Regie- en verpleegkundigen in de toekomst goed uit te

kunnen voeren?

Open

14. Hoe is de communicatie rondom de verdeling van taken tussen de regieverpleegkundige en de

verpleegkundige verlopen?

1. Goed

2. Wisselend

3. Slecht


Open

Professionele identiteit en teamsamenwerking

16. Het was mij duidelijk wat er mij verwacht werd in de functie die ik tijdens de proeftuin heb

bekleed. 1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

18. Het team heeft voldoende invloed uit kunnen oefenen op de taakverdeling.


1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

19. Ik heb meer ontwikkelingsmogelijkheden als we werken met twee verschillende


1. Eens

2. Enigszins eens

3. Neutraal

4. Enigszins oneens

5. Oneens

20. Heeft het deelnemen aan de proeftuin je andere inzichten gegeven met betrekking tot het vak

van verpleegkundige?

1. Ja

2. Nee

21. Kun je dit toelichten? Open

Opleiding en coaching (alleen voor regieverpleegkundige)

22. Welke onderdelen van de scholing waren waardevol voor jou? Kruis aan welke van toepassing

zijn volgens jou.





23. Welke onderdelen waren niet waardevol voor jou? Kruis aan welke van toepassing zijn





24. De aanvullende coaching vanuit de Radboud Health Academy tijdens de overdracht zijn

waardevol geweest

1.Eens

2. Enigszins eens

3.Neutraal

4.Engiszins oneens

5. Oneens

6. Niet van toepassing

25. Heeft deze coaching bijgedragen aan de volgende punten? Kruis aan wat van toepassing is.

Ja

Nee Weet

ik niet

1. Klinisch redeneren

2. Kwaliteit van de zorgverlening

3. Bewustzijn van de rollen verpleegkundige en regieverpleegkundige


Algemene beoordeling Proeftuin

26. Wat heb je het meest gemist in de proeftuin?

Open

27. Wat heb je het meest gewaardeerd aan de proeftuin?

Open

28. Heb je nog aanvullingen of opmerking die relevant zijn voor de evaluatie van de proeftuin?

Open

Einde vragenlijst

Hartelijk dank voor de deelname aan de proeftuin en het invullen van deze vragenlijst.


Bijlage 10. Uitwerking teamdoelstellingen en interventies


Bijlage 11. Casuïstieken rondom de proeftuin

1. Reanimatie en de regieverpleegkundige, casus Heelkunde

Tijdens het werkoverleg wordt de overname van Mevr. X aangekondigd om 11.30 uur.

Verpleegkundige 1 bespreekt de overname met de regie verpleegkundige. Mevr. X is opgenomen

met pijnklachten in haar been, fontaine 3-4 bij PAV en heeft COPD in de voorgeschiedenis. Er is

pijnstilling afgesproken en verder beleid zal door de vaatchirurg bepaald moeten worden.

Verpleegkundige installeert mevr. op haar kamer, geeft uitleg over de afdeling en kamer en vraagt

haar hoe het met haar gaat. Vervolgens meet ze de vitale functies en verwerkt deze in het EPD.

Ook geeft ze mevr. haar medicatie en sluit ze de verneveling aan.

Vervolgens gaat verpleegkundige 1 door met haar andere werkzaamheden, zo dadelijk draagt ze

haar pieper over aan de regieverpleegkundige zodat zij pauze kan houden.

Als er een noodbel gaat ziet verpleegkundige 1 dat deze op de kamer van mevr. X is, aangezien ze

hier eigenlijk niets geks verwacht, maar je nooit zeker weet haast ze zich naar de kamer. Al van

afstand ziet ze dat het mis is. Mevr. lijkt gevallen te zijn, ligt naast het bed op de grond en is niet

aanspreekbaar. De regieverpleegkundige is er al, hij neemt de leiding en geeft verpleegkundige 1

en 2 opdrachten. Hij vraagt haar (vpk 1) de acute kar te halen en terug te komen en vervolgens het

dossier van mevr. te openen op de computer. Volgens de ABCDE procedure de toestand van mevr.

in kaart gebracht, waarbij al snel blijkt dat mevr. een ademhaling stilstand heeft waarop de

regieverpleegkundige besluit de reanimatie procedure te starten. Verpleegkundige 1 en 2 wisselen

elkaar af bij het reanimeren terwijl een 3de

verpleegkundige naar de liften gaat om het

reanimatieteam op te vangen. De regieverpleegkundige stuurt overige zorgverleners de kamer uit

en moedigt de verpleegkundige aan tot het reanimatieteam er is en communiceert dan volgens de

RSVP met de artsen.

Na de reanimatie is iedereen aangeslagen, deze is niet succesvol geweest en de

regieverpleegkundige overlegt met verpleegkundige over de verzorging van Mevr. Tevens is de

familie gebeld door de arts en zij zijn onderweg naar het ziekenhuis. Regieverpleegkundige stelt

voor om zowel de verzorging als dit gesprek met de familie en arts samen te doen.

Verpleegkundige vindt dat fijn aangezien zij dit nog niet eerder heeft meegemaakt.

Verder spreken ze af om tijdens de dagelijkse patiënt bespreking deze casuïstiek met de rest van

het team te delen en om samen op de hele situatie te reflecteren.

In deze casuïstiek zien we de volgende rollen terugkomen:

Zorgverlener:

Aangezien de casuïstiek niet als heel complex werd ingeschat is de verpleegkundige zelf als eerst

verantwoordelijke aangewezen. In de zorg is vpk continu betrokken geweest al heeft ze wel in

opdracht van de regieverpleegkundige taken uitgevoerd toen de situatie onvoorspelbaar en

complex werd. Ook in de zorg na overlijden kon verpleegkundige leren door samen met de

regieverpleegkundige deze taak voor het eerst uit te voeren.

We zien klinisch redeneren terug bij verpleegkundige, maar met bv ABCDE methodiek ook bij

regieverpleegkundige waarbij ook zorg geïndiceerd is, zoals het starten van de reanimatie.

Communicator

We zien de regieverpleegkundige leiding nemen en taakgericht communiceren tijdens de

reanimatie. Daarna neemt hij initiatief tot evalueren en stimuleert om te reflecteren, waarbij hij

iedereen aan bod laat komen en doorvraagt op gevoelsreflecties en emotie. Ook maakt hij tijdens

de patiëntbespreking moreel dilemma bespreekbaar ten aanzien van het wel/ niet reanimeren

beleid.

Samenwerkingspartner


De verpleegkundige en regieverpleegkundige werken samen en overleggen regelmatig. In acute

situatie neemt de regieverpleegkundige de leiding en coördineert het proces. De verpleegkundige

laat zich coachen en blijft betrokken bij de directe zorg voor de patient en later de familie. Beide

werken samen met de arts, waarbij de verpleegkundige de arts van input verziet en de

regieverpleegkundige het proces bewaakt.

Reflectieve ebp professional

Zowel de verpleegkundige als de regieverpleegkundige reflecteren op deze situatie, waarbij er

zeker ruimte is voor eigen emotie en emotie bij de ander en patient/familie. Hierbij zie je dat de

regieverpleegkundige de leiding neemt en de rest van het team stimuleert met vragen. Tijdens het

overleg stellen ze zich beide onderzoekend op, waarbij de verpleegkundige meer praktisch en naar

eigen deskundigheid kijkt en de regieverpleegkundige meer literatuur en onderbouwing gebruikt

om op het proces te reflecteren en eventueel tot een onderzoeksvraag te komen.

Gezondheid bevorderaar

Deze rol komt hier niet heel duidelijk in naar voren, hoewel de regieverpleegkundige al wel

voorbespreekt wat reactie van familie zou kunnen zijn, hoe dit samen hangt met de fases van

rouwverwerking en wat mogelijke interventies van verpleegkundige zouden kunnen zijn.

Hierdoor krijgt verpleegkundige meer zelfvertrouwen en voelt zich voorbereid om gesprek met

familie aan te gaan.

Organisator

We zien verpleegkundige leiderschap terug bij de regieverpleegkundige als hij de leiding pakt in de

acute situatie. Ook in het proces erna pakt hij op natuurlijke wijze de leiding om zijn collega’s te

ondersteunen. De coördinatie van de zorg zien we terug bij de verpleegkundige die prima een

eigen werkverdeling kan maken en samenwerkt met de regieverpleegkundige. Bij de acute situatie

neemt de regieverpleegkundige het over, hij coördineert het proces rondom de reanimatie en

maar geeft ook opdracht om zorg elders op de afdeling voort te zetten door mensen die niet nodig

zijn weg te sturen.

Professional en kwaliteitbevorderaar

Zowel de verpleegkundige als de regieverpleegkundige laten hun professionaliteit zien in gedrag en

handelen, ze geven feedback en reflecteren kritisch naar eigen handelen. Tijdens de nabespreking

pakt de verpleegkundige ook het protocol er nog eens bij. Vragen en onduidelijkheden kunnen

door de regieverpleegkundige meegenomen worden naar het kwaliteit overleg ziekenhuisbreed.

Evaluatie

Al met al is dit een mooie casus waarin regieverpleegkundige en verpleegkundige elkaar goed

aanvullen.

Wel moet er gezegd worden dat het hier om een ervaren regieverpleegkundige en een redelijk

onervaren verpleegkundige gaat, dus de rol verdeling was om die reden ook erg natuurlijk.

De regieverpleegkundige was zich in eerste instantie lang niet altijd bewust van alle rollen en

theorie, maar al samen reflecterend zien we ze terug en kan hij ze benoemen.

Belangrijk lijkt dus met name de reflectie en bewustwording van de rollen.


3. Samenwerken in koppels bij de patiënt, afdeling Heelkunde.

In de avonddienst werken 2 verpleegkundigen op de vaatchirurgie. Zij zorgen voor totaal 10

patiënten tijdens de avonddienst. Tijdens de proeftuin proberen we verschillende vormen van

samenwerking uit. Vanavond werken twee regieverpleegkundige samen.

Samen luisteren ze naar de overdracht van hun collega’s uit de dagdienst. Tijdens de overdracht

die volgens de RSVP is ingericht krijgen ze informatie over de voorspelbaarheid en complexiteit van

de liggende patiënten. Na de overdracht besluiten ze samen om ieder 5 patiënten te lezen. Van

deze 5 patiënten zal degene die gelezen heeft het overzicht houden/ regie voeren tijdens de

dienst, de ander neemt dan de rol van verpleegkundige op zich. Zo wisselen ze van rol bij de

verschillende patiënten.

Samen gaan ze aan de slag. Bij de kennismakingronde gaan ze samen de patiëntenkamer op en

stellen zich voor. De een deelt de pillen terwijl de ander een gesprekje heeft over de wensen en

benodigde zorg voor die avond. Tevens wordt er gekeken naar de lijnen, vochtbalans en wonden.

Wat opvalt is dat er echt aandacht is voor de patiënt en dat collega’s onderling veel overleggen

over wat ze zien en doen. Handig dat ze meteen met 2 professionals zijn om dubbele controle uit

te voeren bij bijvoorbeeld medicatie en pompstanden.

Zo ook tijdens de latere avondronde in zorg. De een biedt hulp bij de uitvoering van de zorg terwijl

de ander alle gegevens verwerkt, meteen de zorg kan rapporteren en vragen kan noteren voor de

arts. Ook krijgt de patiënt zijn avond medicatie en worden de vitale functies gecontroleerd en

genoteerd. Doordat een verpleegkundige zich focust op de registratie ervaart de patiënt aandacht

van de andere verpleegkundige. Zodra de zorg klaar is, is ook meteen alle administratie gedaan.

Als de bel gaat kan de regieverpleegkundige makkelijk even naar de bel lopen, terwijl de

verpleegkundige de zorg afmaakt. Doordat ze samen de overdracht hebben gehad kan de basis van

zorg en vragen door beide verpleegkundigen worden uitgevoerd. Terugkoppeling en overleg kost

hen wat meer tijd dan anders.

Rollen die van toepassing zijn op deze casus

Zorgverlener

Beide verpleegkundigen hebben in deze dienst de rol van zorgverlener. Bij eigen patiënten is de

regieverpleegkundige minder uitvoerend bezig in de directe patiëntenzorg maar heeft wel de zorg

geïndiceerd. Door samen te observeren en klinisch te redeneren leer je van elkaar. Je vraagt direct

bij je patiënt en collega uit welke informatie relevant is en welke vragen er leven. Ook wordt

meteen met 2 professionals beoordeeld waar nodig bijvoorbeeld bij dubbele controle of twijfel.

Communicator

Als communicator zien we de communicatie met de patiënt die wordt ervaren als echte aandacht.

Wel moeten de 2 verpleegkundige goed met elkaar afstemmen wat taken en

verantwoordelijkheden zijn. Zeker in geval van bellen of dringende zaken waar men apart van

elkaar te werk gaat is het belangrijk dat zij goed terugkoppelen. Voor patiënt is het van belang te

weten wie overzicht heeft en aanspreekpunt is en wie hulp kan bieden voor hand en span

diensten.


Verpleegkundigen werken hier echt samen, ze vullen elkaars kennis aan en zien werkwijze van

elkaar. Dit stimuleert leren en vragen, waarom zo en niet anders?? Doordat je met 2

verpleegkundigen bezig bent, wordt de zorg niet direct verstoord bij een bel of telefoontje, dit

draagt dus bij aan de continuïteit van de zorg. Ook met de patiënt wordt echt samen gewerkt en

aan begin van de dienst de zorg afgestemd op de behoefte en vraag van patiënt. Voor overige

professionals moet helder zijn wie verantwoordelijk en aanspreekpunt is.



Onderzoekend vermogen laat men al zien door dit experiment zelf. Regieverpleegkundigen (maar

in proeftuin ook de verpleegkundigen) stellen zich erg onderzoekend op om zorg en organisatie

vraagstukken kritisch te onderzoeken en verschillende werkwijzen uit te proberen. Hierbij maken

ze gebruik van kennisbronnen, zoals bijvoorbeeld leerstijlen van Kolb.

Kritisch kijken naar werkwijze van de ander roept discussie op. Dit is erg leerzaam en stimuleert

het reflecteren op eigen handelen. Tevens zorgt inzicht in elkaars handelen ook voor eenduidigheid

wat voor patiënten zorgt voor minder verwarring en tegenstrijdigheden in advies ed.

Morele sensitiviteit wordt met name gevraagd in toepassing op eigen handelen. Gelijkwaardigheid

in rollen en communicatie was belangrijk punt tijdens de proeftuin. Het met elkaar reflecteren op

de samenwerking en communicatie was hiervan belangrijk onderdeel.


In deze casus kwam deze rol minder tot uiting. Wel merkte verpleegkundigen dat men elkaar kon

aanvullen indien patiënten vragen hadden of minder gemotiveerd waren. Ook achteraf met elkaar

doorspreken hoe de ander het gedaan zou hebben helpt in het eigen maken van andere

benadering wijze.

Ook in het zelf gezond werken, zoals bij toepassen van til technieken ed was er meerwaarde in

deze manier van samenwerken.

Organisator

Duidelijkheid over wie regie voert en inhoudelijk het proces bewaakt is prettig en noodzakelijk. In

geval van verstoring door bijvoorbeeld veel bellen, gaan beide verpleegkundige toch ook

zelfstandig aan de slag. Dit laat een mate van flexibiliteit zien die nodig is om in een continu

veranderende omgeving te kunnen werken. Verpleegkundigen mogen nog meer leiderschap laten

zien als het gaat om organisatie van eigen werk ten opzichte van andere disciplines. Nu vaak

afwachtend en aanpassen op.


Registratielast is niet minder maar wel makkelijker georganiseerd op moment dat je daar ook op

kunt focussen terwijl patiënt toch aandacht krijgt die hij verdient. Er wordt na de dienst kritisch

gereflecteerd op de werkwijze en waar kansen ter verbetering zitten, dit is ook wel erg afhankelijk

van persoonlijke voorkeur. (zelfstandig werken ten opzichte van meer teamwork)

Evaluatie

Het is heel persoon afhankelijk gebleken of deze werkwijze in koppels als prettig wordt ervaren.

Wel vonden verpleegkundigen het leerzaam om meer inzicht in elkaars aanpak te krijgen. Het

vraagt zeker in het begin meer overleg, maar het vermoeden is dat indien een team beter op

elkaar is ingespeeld dit steeds makkelijker gaat.

Patiënten vonden het prettig om directe zorg en aandacht te ervaren en het geeft meer rust als de

zorg in een keer klaar is. Daar waar er veel verstoringen zijn, blijft er altijd een verpleegkundige op

de kamer. De tijd dat een patiënt niemand ziet is wellicht wel groter omdat je samen op een kamer

bezig bent.

De verdeling van patiënten kan zeker bij samenwerking tussen regieverpleegkundige en

verpleegkundige nog meer gemaakt worden op basis van onvoorspelbaarheid en complexiteit.

Deze werkwijze biedt ook kansen ten aanzien van inwerkperiodes.


3. MBO in HBOV deeltijd opleiding als regieverpleegkundige en gezondheidsbevordering bij

Heelkunde

Regieverpleegkundige M heeft voor haar HBOV deeltijd opleiding een opdracht gekregen in

gezondheidsbevordering. Op de afdeling zoekt zij een geschikte patiënt voor deze opdracht.

Ze benadert hiervoor een patiënt die opgenomen is in verband met een niet genezende wond op

zijn been. In combinatie met zijn diabetes en de komende operatie verwacht zij hier een

gezondheidsprobleem.

Ze werkt de casuïstiek uit met het model van La Londe om het gezondheidsprobleem in kaart te

brengen. Daarbij blijkt niet zijn diabetes, maar het onvoldoende innemen van eiwitrijke voeding

het probleem in de wondgenezing te zijn. Het verrast haar dat dit eruit komt, dat had ze niet

verwacht. In gesprek met de patiënt blijkt dat hij erg bang is voor schommelende bloedsuikers.

Met zijn jaren lange ervaring en zijn slechte vaten door de diabetes is hij er erg op gebrand zijn

bloedsuikers stabiel te houden. Hierdoor laat hij de eiwit rijke drankjes staan, omdat die voor

teveel schommeling zorgen.

Tijdens zijn opname bespreekt de verpleegkundige haar analyse met de patiënt, maar hij is niet

overtuigd van de meerwaarde van de eiwit rijke dranken.

Ze maken een vervolg afspraak op de poli, wanneer de patiënt komt voor na controle van de

wond. Regieverpleegkundige M heeft ondertussen een gesprek door middel van motivational

intervieuwing voorbereid. Hierin gaat zij dieper in op de zorgen van patiënt en het dilemma.

Ze komt erachter dat hij denkt dat zijn suiker omhoog gaat, maar dit niet daadwerkelijk ook

gemeten heeft. Ze spreken af om dit komende periode te proberen. Hij gaat dus wel zijn drankjes

drinken, maar zal extra bloedsuiker controles doen.

Bij het volgende poli bezoek wordt geëvalueerd hoe dit gegaan is. Dan blijken de schommelingen

in de bloedsuikers erg mee te vallen. Hij is zichtbaar opgelucht en ziet ook verbetering in zijn wond

genezing.

De patiënt gaf aan het erg prettig te vinden steeds dezelfde verpleegkundige terug te zien en hier

samen het proces mee te doorlopen. Regieverpleegkundige M is blij met haar geslaagde opdracht,

maar ziet ook kans tot verbetering van de zorg als die over de grens van de afdeling heen mag. Zo

had zij dit probleem wellicht al voor de opname in kaart kunnen brengen, waardoor er eerder actie

ondernomen had kunnen worden.

Rollen die van toepassing zijn op deze casus

Zorgverlener

De rol van zorgverlener zien we terug in deze casus, doordat regieverpleegkundige zelf de zorg

indiceert en uitvoert. Ze stelt zelf een duidelijk plan van aanpak op waarbij ze het zelfmanagement

van de patiënt wilt versterken en op basis van klinisch redeneren en La Londe een analyse van

maakt van het probleem.

Communicator

De rol van communicator komt tot uiting in de gesprekken met de patiënt, waarbij M gebruik

maakt van methodieken als motivational intervieuwing. Inzet van ICT is nog niet echt van

toepassing geweest hier.


M heeft hier laten zien dat de regieverpleegkundige kan zorgen voor continuïteit van zorg over de

grenzen van de afdeling heen. Hiervoor heeft ze de samenwerking met de poli gezocht om

afspraken te combineren en heeft ze haar zorg afgestemd met de verpleegkundig specialist (vaat-

en wondzorg) en de diëtiste. Verder heeft ze vorm gegeven aan shared decision making door

samen met patiënt het plan te bespreken.



De rol van EBP professional zie je terug doordat ze haar opdracht gebruikt voor eigen

deskundigheid bevordering, maar zeker ook het delen van haar kennis en ervaringen op de

afdeling. Ze zoekt passende literatuur voor haar handelen en stelt zich onderzoekend op. Een

echte nieuwe onderzoeksvraag is hier niet uit geformuleerd.


Dit was de rol waar de opdracht omdraaide. Door haar analyse met La Londe en het toepassen van

motivational intervieuwing heeft zij de gezondheid van patiënt bevorderd en hierin ook duidelijk

het zelfmanagement versterkt. Tevens herkent ze het probleem bij een grotere groep patiënten en

zou ze ook daar graag mee aan de slag gaan om dit voor de gehele groep beter te regelen.

Organisator

Als organisator laat M zien ondernemend te zijn. Ze durft over grenzen van haar afdeling heen te

kijken en wat nieuws te proberen. Mooi zou zijn als dit na de opdracht verder vervolg kan krijgen.

Ze zorgt voor coördinatie van de zorg door duidelijk haar plan en gesprekken te rapporteren en

communiceren met overige zorgverleners. Naar patiënt toont ze haar verpleegkundig leiderschap

door resultaat gericht en coachend te zijn.


M laat zien kritisch te reflecteren op haar eigen opdracht en handelen. Voor deze ene patiënt heeft

zij voor kwaliteit bevordering gezorgd. Dit verder en structureel vorm geven zou een mooie nieuwe

uitdaging zijn.

Evaluatie

Op het moment zelf niet echt bewust, maar achteraf een heel mooi voorbeeld van hoe we de zorg

in de toekomst beter vorm kunnen geven. Regieverpleegkundigen kunnen over de grenzen heen

kijken en veel meer in de keten functioneren, waar zij ook meer overzicht en continuïteit kunnen

bieden. Voor patiënten biedt dit buiten contact met artsen meer continuïteit in aanspreekpunt en

zorg.

Het is belangrijk dat verpleegkundigen zich blijven verdiepen in de gezondheidsproblemen, juist op

verpleegkundig gebied en dit met patiënt bespreken, in plaats van alleen kijken naar

consequenties van medische handelen op gezondheid.


4. Complexiteitsmeting op Medische Oncologie geeft nieuwe inzichten Voor aanvang van de proeftuin, werden nieuwe medewerkers meestal zo’n jaar ingewerkt voordat zij volledig inzetbaar waren voor alle zorg op afdeling Medische Oncologie. Meestal begonnen nieuwe medewerkers met de patiënten met pijn en in de palliatieve fase. Qua zorg vaak midden-complex en dus prima uitvoerbaar door minder ervaren collega’s, maar qua overige beïnvloedende factoren (zoals psycho-sociale zorg, begeleiding naasten, betrokken disciplines, etc) vaak hoog complex. Het inwerkprogramma werd verder doorlopen en daarbij eindigde dit meestal met de patiënten die behandeld worden met chemotherapie en immuno-/targeted therapie. Deze behandeling is geprotocolleerd en indien er acute situaties ontstaan, zoals een allergische reactie, worden hierin ook geprotocolleerde stappen ondernomen, waardoor deze patiënten vaak midden-complex zijn. De complexiteitsmeting heeft de afdeling inzicht gegeven in de complexiteit van de zorg van waaruit besloten is bijvoorbeeld de volgorde van inwerken aan te passen en met de minder complexe zorg te beginnen, uiteraard altijd afhankelijk en in overleg met de collega die dit programma doorloopt.

5. Terugvallen op de oude& vertrouwde werkpatronen

In de periode van de proeftuin kampte afdeling Medische Oncologie met een hoogte ziekteverzuim, waardoor men te maken had met veel tijdelijke werknemers, zoals van FLEX. Oorspronkelijk was gekozen om de proeftuin te starten met de helft van het team. Deze helft is betrokken in de voorbereidingen van de proeftuin (waarbij de profielen zijn vast gesteld en in overleg is gekomen tot een werkwijze voor tijdens de proeftuin). Mede door het hoge ziekteverzuim lukte het echter niet om deze twee teams ook te handhaven binnen de afdeling en moest er vaak over en weer worden ingevallen. Daarnaast werkten er ook regelmatig collega’s die kwamen invallen en meestal maar een beperkt gedeelte van de zorg kunnen bieden. Gevolg hiervan was dat collega’s die zouden werken in het profiel van verpleegkundige of regieverpleegkundige, niet goed deze rol konden pakken. Zo moesten collega’s die hadden gekozen voor verpleegkundige, toch vaak in de rol van regieverpleegkundige werken omdat ze werkten met minder ervaren collega’s of werkten collega’s uit de proeftuin toch in het “gewone” team waardoor er geen beroep op hen werd gedaan zoals past in de nieuwe profielen. Door de hoge werkdruk was er nauwelijks tijd om met elkaar te reflecteren op de nieuwe organisatie en de rollen goed te verdelen, waardoor teamleden terug vielen in de “oude” vertrouwde manier van werken.


Bijlage 12. Voorbereiding gesprekken proeftuinen medewerkers en leidinggevenden

101/104

De verpleegkundige van de toekomst - NFU · moeten zoeken bij de dagelijkse werkzaamheden....

Documents

Transcript of De verpleegkundige van de toekomst - NFU · moeten zoeken bij de dagelijkse werkzaamheden....