De toekomst van het onderwijs in de maatschappij

van morgen: wat kan beter?

Prof. Dr. F. Dochy,KU Leuven / Universiteit Maastricht

Inhoud1. Wat beinvloedt prestaties?2. Wat toont de wetenschap aan? Denken

we teveel in termen van kennisoverdracht – koppeling aan professionaliteit en loopbaan ?

3. Wat is de rol van de leerkracht? Ondernemer?

4. Lessen uit Finland?5. Hoe talent laten excelleren?

Maatregelen om iedereen te laten excelleren, ook onderpresteerders

1. Wat beinvloedt prestaties?

A. Toffler (1928) : nine to five …Peter Drucker (1909): The age of discontinuity

Opleiden en leren in een kenniseconomie:

competentiegericht opleiden

The third wave … “The only thing we know about the

future is that it will be different “

Een paar bevindingen in het onderwijs…

Er zijn teveel toetsen en examens – nog teveel ‘lessen’ (‘overdracht’)

Vrijwel allemaal summatief (of verborgen summatief)

Die overdaad aan toetsen is onnodig om het niveau van de lln. te bepalen.

Dit geeft lln. de indruk dat ze een hordenloop doen, niet dat ze iets leren waar ze interesse in hebben.

Interesse, keuze, ruimte voor lln. was verloren gegaan in ons onderwijs (« Engagement »)

Leerlingen blijven daardoor onder hun potentie Met ‘assessment for learning’ en nieuwe

onderwijsvormen & nieuwe assessmentvormen proberen we dat terug te brengen.

2. Wat toont de wetenschap aan? Denken we teveel in

termen van kennisoverdracht – koppeling aan professionaliteit

en loopbaan ?

« Engagement «  in onderwijs :

wetenschappelijke bewijzen & wat heeft invloed op prestaties (meta-analyse);

Kern van leren: “Engagement” –“Learning that lasts”

er is aandacht voor zelfregulatie en metacognitie;

er is ruimte voor zelfverantwoordelijk leren; leren vindt plaats in een authentieke

leeromgeving; leren wordt beschouwd als een sociale

activiteit; collaboratief en teamleren leren vindt plaats met behulp van ICT; er wordt gebruik gemaakt van nieuwe

beoordelingsmethodieken (assessment), die passen bij een of meer van de hiervoor genoemde uitgangspunten.

Wetenschappelijke evidentie? (UvA, 2007; KUL, POOLL, 2010)

Uitgangspunten Wetenschappelijke evidentie

Aandacht voor zelfregulatie en metacognitie

Voldoende overtuigende empirische bewijsvoering dat het gaat om effectieve instructievariabelen

Nog onvoldoende bekend welke instructiecomponenten het meest werkzaam zijn en of deze voor uiteenlopende leeftijdsgroepen, typen leerlingen, vakdomeinen en typen taken verschillen.

Wetenschappelijke evidentieRuimte voor

zelfverant-woordelijk leren

Volledig onbegeleid leren zonder enige vorm van begeleiding blijkt niet erg effectief

Zelfverantwoordelijk leren waarbij tevens begeleiding wordt gegeven in de vorm van instructie of nadere ondersteuning laat goede resultaten zien

Leerlingen hebben zelf een voorkeur voor constructivistisch onderwijs waarin de leerkracht begeleider is

Leerlingen verschillen in de mate waarin ze behoefte hebben aan externe sturing

Vraag blijft of zelfverantwoordelijk leren voor elke leerling even geschikt en effectief is

Autonomie-ondersteunend begeleiden levert sign. betere resultaten dan controlerend (Sierens, Goossens, Dochy, et al., 2007)

Wetenschappelijke evidentieLeren in een

authentieke leer- omgeving

Leren in meer authentieke contexten leidt tot betere prestaties mbt vaardigheden, gelijke prestaties wat betreft kennis (Dochy, Segers, Gijbels & Van den Bossche, RER, 2003)

Aansluiten bij voorkennis en ervaring van leerlingen is nuttig: voorkennis is de sterkst voorspellende variabele van studieprestaties (Dochy, Segers & Buehl, RER,1999). Interesse is sterk verweven met voorkennis.

Condities waaronder transfer van het geleerde naar nieuwe contexten plaatsvindt (Govaerts & Dochy, 2013)

Wetenschappelijke evidentie

Leren als een sociale activiteit

Samenwerkend leren is te prefereren boven individueel leren

Onderzoek naar de optimale condities voor coöperatief leren en teamleren

Psychologische veiligheid en interdependentie zijn basiscondities (Dochy et al., 2011)

Wetenschappelijke evidentieLeren met

ICT/ social media

Computers en software in de klas leidt niet zondermeer tot effectiever onderwijs

Veel mogelijkheden om onderwijs aantrekkelijker te maken en plaats- en tijdsongebonden aan te bieden

Sociale media kunnen nuttig zijn voor netwerken, maar storend zijn tijdens een proces van leren, teamwerk, probleemoplossing, coaching, …

Wetenschappelijke evidentieGebruik van

nieuwe beoordelings-methodieken

Veel onderzoek naar functie en vorm van portfolio’s, effecten van peer-assessment

Assessment stuurt leren Leerlingen hebben veelal voorkeur

voor nieuwe assessmentvormen Congruentie tussen leren en assessment

is belangrijk Percepties van leerlingen op toetsen

beïnvloeden hun gedrag

3. Wat is de rol van de leerkracht? Ondernemer?

Wat is belangrijk in onderwijs?Invloeden op prestaties ?

Decreased EnhancedZero

0

Effect van reduceren van omvang van de klas op prestaties?

Decreased EnhancedZero

0

Er zijn al honderden evaluaties van het effect van het reduceren van de klasgrootte …

Effect op prestaties?

Decreased EnhancedZero

0 .20

Typical Effect Size

1.0.40

An effect-size of .20 1.0advancing achievement 9 mths 3 yrs% improving rate of learning 10% 45%

% of students with treatment exceeding those not treated 8 34

Vraag: rangorde effecten?

Feedback Acceleratie van talent Geintegreerd curriculum Huiswerk Individuele instructie Niveaugroepen Van school veranderen

effecten:

Feedback .72

Acceleratie van talent .60

Geintegreerd curriculum .40 Huiswerk

.30 Individuele instructie

.20 Niveaugroepen

.10 Van school veranderen

-.34

Effecten geordend in domeinen (EARLI, 2009; Hattie, 2005)

Curricula

Home

School

Student

Teacher

Teaching

Top 10 ...Rank Category Influence Studies Effects ES

1 Self-report grades 209 305 1.44

2 Absence of disruptive students 140 315 .86

3 Classroom behavioural 160 942 .804 Quality of teaching 141 195 .775 Reciprocal teaching 38 53 .746 Prior achievement 3387 8758 .737 Teacher-student relationships 229 1450 .728 Feedback 1276 1928 .72

9 Providing formative evaluation to teachers 21 21 .70

10 Creativity programs 658 814 .70

Diverse invloeden

Metas Studies People Effects ES se

Teacher 29 2,052 .5m 5,379 .50 .05Curricul

a 135 6,892 7m 29,476 .45 .07

Teaching 344 24,906 52m 50,953 .43 .07

Student 133 10,735 7m 37,308 .39 .04Home 31 1,998 10m 3,968 .35 .06School 96 4,019 4m 13,609 .23 .07

Average 768 50,602 82/241m* 140,693 .40 .06

Identificeren wat ertoe doet…

Percentage van verklaarde variantie in prestaties

StudentsTeachers

HomePeers

Schools Principal

Leerkrachten Duidelijke competenties Uitdagende criteria Waaier van

leerstrategieën Weten wanneer

leerlingen niet vorderen Verzorgen feedback Leren zichtbaar ook

zelf!!

Leerlingen … Begrijpen de competenties

Uitgedaagd door de criteria

Ontwikkelingen een waaier van

leerstrategieën

Weten wanneer ze geen voortgang

maken

Zoeken feedback

Onderwijzen zichzelf zichtbaar

4. Lessen uit Finland

Finland: een andere cultuur Cultuur zet je niet over!! Waarden liggen anders!! Maatschappelijke status is anders ingevuld!! Leren wordt anders bekeken! Elke vergelijking is uitermate complex, ook voor

kenners (vgl B-NL) “Equality: gender, professions, …” Grotere autonomie van leerkrachten Selectie: Slechts 1 op 10 kandidaten wordt

toegelaten tot de lerarenopleiding (minder dan geneeskunde …)

29

Het Finse onderwijs “The highest ranked educational

system in the world” Prof. E. Lehtinen ; Prof. S. Lindblom;

Prof. P. Sahlberg

USA today: “If you want to live the American dream, move to Finland”.

30

Kernbeleid voor optimaal onderwijs (Lehtinen, Lindblom, Sahlberg):

1. “More collaboration, less competition” (samenwerking leerkrachten, cooperatief leren van de leerlingen, teamwerk & teamleren)

2. “More trust-based responsibility, less test-based accountability” (minder controle, geen inspectie, geen centrale sturing, meer autonomie voor school en leerkracht)

3. “More evidence based policy, less experimentation in schools” (meer actie gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek)

5. Hoe talent laten excelleren?Structurele maatregelen om iedereen te laten excelleren,

ook onderpresteerders

Op beleidsniveau: meer teamwerk stimuleren, minder controle, meer autonomie

Op schoolniveau: Stel hoge verwachtingen (high

expectations): potentie wordt aangesproken

Van “zesjes” mentaliteit naar “excellence” mindset.

Maatregelen om iedereen te laten excelleren, ook onderpresteerders:

Differentiëren (en dit aan leerkrachten leren) DE SCHOOL HEEFT HIER EEN OPDRACHT!!! Onderpresterende lln uitdagen? Uitdagende lessen, maar

het ligt veel dieper Self-efficacy doen stijgen, interesse aanspreken

(voorkennis); dus andere assessmentvormen (self-, peer-, co-assessment; portfolio assessment; …)

Dit begint heel vroeg; in voortgezet onderwijs anders aanpakken, maar ligt ook aan de organisatie!!!

Meer versnelling en verdieping, meer signaleren en begeleiden, meer creatief denken, meer ontdekkend leren, meer constructive controversy (stellingen verdedigen), meer begeleiden met als doel persoonlijke ontwikkeling, meer ICT, uitdagende activiteiten (niet:lessen), minder denken in kennisoverdracht en ‘lessen’, …

Filip.Dochy@ppw.kuleuven.beO2L - Centre for Research on

Professional Learning & Development, Corporate Training

and Lifelong Learning

Vragen?

Verdere literatuurDochy, Heylen & van de Mosselaer (2002). Assessment in onderwijs.

Utrecht: LemmaSegers, Dochy & Cascallar (2003). Optimizing new modes of

assessment. Boston/Dordrecht: Kluwer Academic.Dochy, Heylen & van de Mosselaer (2000). Cooperatief leren in

krachtige leeromgevingen. Leuven: Acco.Dochy, e.a. (2003). Anders evalueren. Assessment in de

onderwijspraktijk. Tielt: Lannoo Campus.Dochy, F., Nickmans, G. (2005). Competentiegericht opleiden en

toetsen. Utrecht: Lemma.Dochy, F., Berghmans, I., Kyndt, E., Baeten, M. (2011). Contributions

to innovative learning and teaching? Effective research-based pedagogy - a response to TLRP's principles from a European perspective. Research Papers in Education, 26(3), 345-356.

Zie ook alle publicaties op https://prep.cc.kuleuven.be/ppw/o_en_o/pooll/Publicaties

Publicaties op POOLL research centre & F. Dochy:http://ppw.kuleuven.be/o_en_o/pooll/publicatiespooll/publfdochy

Wat levert het op?

Draagvlak en betrokkenheid binnen het team is groot

Gevoel van eigenaarschapMensen worden actief en ondernemendTransparantie resulteert in rustProfessionele ruimteVerworvenheden behoudenErvaring en opgedaan inzicht benuttenKnelpunten onderkennen en aanpakken

Ervaringen na een intensief innovatieproces :

Wat zou beter kunnen?

Werkveld betrekken Studenten een actieve(re) rol geven Innovatie binnen lange

termijnplanning Pragmatiek versus benutten talenten