De toekomst maak je De toekomst maak je zelfzelf

Ben van EssenBen van EssenProvincie Limburg, senior strateegProvincie Limburg, senior strateeg

Vereniging Kleine Kernen LimburgVereniging Kleine Kernen Limburg

Welzijnsonderneming SyntheseWelzijnsonderneming Synthese

Gezondheidscentrum AmericaGezondheidscentrum America

Grubbenvorst, 25 januari 2012Grubbenvorst, 25 januari 2012

Belangrijke veranderingenBelangrijke veranderingen

1.1. Demografische omslag: ontgroeningDemografische omslag: ontgroening

2.2. Dorp: geen hardgekookt eiDorp: geen hardgekookt ei

3.3. Rolverdeling: Rolverdeling: – Overheid: doorgeschoten verzorgingsstaat? Overheid: doorgeschoten verzorgingsstaat? – Markt: verdienen zonder Markt: verdienen zonder

verantwoordelijkheid? verantwoordelijkheid? – Maatschappelijke organisaties: Maatschappelijke organisaties:

instellingsgericht? instellingsgericht? – Burger: alleen nog consument?Burger: alleen nog consument?

1. Demografische omslag1. Demografische omslag

1970

20401/2 jongeren

1/3 arbeid4 x ouderen

2002

2040

Vergrijzing Horst a/d Maas Vergrijzing Horst a/d Maas

11%

29%

1996 19962005 2010 2015 2020 2025 20352030

Demografie-effecten Demografie-effecten

• Daling Primair Onderwijs tot 2025: 23.000 leerlingen 115 scholen sluiten;

• Verenigingsleven daalt 30% komende 10 jaar accommodaties sluiten;

• Onvoldoende personeel (met name in de zorg);

• Minder huizen bouwen, meer slopen;

• Wegvallen verdienvermogen gemeenten;

2. Hard gekookt ei of roer-ei?2. Hard gekookt ei of roer-ei?

Autonoom dorp:Autonoom dorp: Dorp is lokale integratie Dorp is lokale integratie

van sociaal, economisch van sociaal, economisch en politiek leven;en politiek leven;

Lokale werkgelegenheid Lokale werkgelegenheid en voorzieningen en voorzieningen belangrijkste voorwaarde belangrijkste voorwaarde leefbaarheid.leefbaarheid.

Zo kijken ouderenZo kijken ouderenen dorps-autochtonen.en dorps-autochtonen.

Woondorp:Woondorp: In het dorp is culturele In het dorp is culturele

en politieke oriëntatie en politieke oriëntatie gericht op het gericht op het woondomein;woondomein;

Kwaliteit lokale woon-Kwaliteit lokale woon-situatie doorslaggevend situatie doorslaggevend voor Leefbaarheid.voor Leefbaarheid.

Zo kijken jongeren enZo kijken jongeren ennieuwkomersnieuwkomers..

Autonoom dorp: spiraal Autonoom dorp: spiraal omlaagomlaag

Ontwikkeling aantal inwoners

Ontwikkeling aantalvoorzieningen

Ontwikkeling leefbaarheid

Woondorp: spiraal omhoogWoondorp: spiraal omhoog

Ontwikkeling Gemeenschapsinitiatieven

Ontwikkeling leefbaarheid

Ontwikkeling Woonfunctie binnen streek

Schaalvergroting

33ee verandering: rolverdeling verandering: rolverdeling

Overheid

Markt

Burger

1900 -1985:Verstatelijking

1985 -20??Ontstatelijking M.O.

Terug naar de burgerTerug naar de burger

Overheid

Markt

Burger

M.O.

Klaar om te wendenKlaar om te wenden

Van zorgprincipe naar

kracht van mensen

Zelfsturing/gemeenschapsvorming

Werken aan “nieuw noaberschap” om de kwaliteit van samen leven te verbeteren.

14

Wie is Eigenaar van de vraag?

Type 1: Dorp aan zet

Type 2: Dorp + gemeente aan zet

Type 3: Gemeente + dorp aan zet

Type 4: Gemeente aan zet

ZELFSTURING

kaders gemeente

interactiefvisie dorpO

penb

aar d

omei

nPu

blie

k do

mei

n

Andere rol gevraagd Andere rol gevraagd

Gemeente: naast sturende, communicatieve rol Gemeente: naast sturende, communicatieve rol

Prof. organisaties: wijk-gericht en over-laten Prof. organisaties: wijk-gericht en over-laten

Dorpsraad Dorpsraad Dorps-overleg Dorps-overleg

Burgers: meedoenBurgers: meedoen

VoorbeeldenVoorbeelden

MeldersloHeide

Helenaveen

OttersumLomm

Lottum

De toekomst zijn we zelf…De toekomst zijn we zelf…

Meer dorp, minder overheidMeer dorp, minder overheid

maar het gaat niet vanzelf.maar het gaat niet vanzelf.

Dank voor uw aandachtDank voor uw aandacht

www.vkkl.nl, www.vkkl.nl, www.binnenspel.nl, , www.kennisplatformbewoners.nl