De overheid - De kracht van je stem · De gemeente moet ook een aantal opdrachten uitvoeren die ze...

1133e graad ASO - KSO - TSO

Module 4 De overheid

114

Modu

le 4

De overheid

Starteneen verkennende opdracht die je op weg zet

Wetenwat je moet weten

Doenoefeningen en opdrachten die je aan het werk zetten

Opzoekenvertelt waar je zelf bijkomende informatie kunt vinden

Extrabijkomende informatie, oefenin-gen en opdrachten

Afsluiteneen samenvattende opdracht op het eind van de module waarin je kunt aantonen wat je hebt opgestoken

115

Modu

le 4

2e, 3e, 4e graad BSO

A

B

C

D

E

Inleiding

De gemeente, de provincie, Vlaanderen, België en de Europese Unie. Het lijkt ingewikkeld en het is voor veel mensen moeilijk om wegwijs te raken in onze verschillende overheden. En toch…. als je gewoon vertrekt van wat je in je dagelijks leven rondom jou ziet, dan lukt het wel.

In deze module leer je over:

De gemeente 117

Vlaanderen 122

België 133

Europa 135

Samenvatting Module 4 142

116 De overheid

Onze rode draad:… vuilnis!

StartenGa op fotozoektocht. Maak overal waar je komt foto’s van afval en plaatsen waar afval verza-meld wordt. Je vindt vast inspiratie thuis, in je klas, op school, in je buurt…. Maak in de klas een fotocollage over afval.

Bespreek samen in de klas de collage. Zijn jullie foto’s goede of slechte voorbeelden van omgaan met afval?

Iedereen heeft wel dagelijks te maken met vuilnis en afval.Verpakkingen die we kwijt willen, oude spullen waar we vanaf moeten, keuken- en tuinafval dat vanzelf lijkt te groeien…

WAT MOETEN WE ERMEE?Stel dat de overheid helemaal niets deed, wat zou jij dan doen met al dat afval?Ergens proberen te dumpen misschien? Verbranden op je balkon?

GEZELLIGER WORDT HET ZO NATUURLIJK NIET!En daar komt dan de overheid op de proppen. We verwachten immers dat de overheid zich hiermee moeit en ons afvalprobleem regelt, zodat we allen in een propere en aangename omgeving kunnen leven.


A De gemeente

Ons afval stoppen we in een zak. Die zak kunnen we buiten aan de straat zetten. Wekelijks of 2-wekelijks komt er een vuilniswagen langs. In grote ste-den wat vaker, want de mensen hebben er niet zoveel plaats om afval bij te houden. In een landelijke gemeente kan het wat minder vaak.

Afvalophaling kun je dus best per gemeente organiseren. Elke gemeente beslist zelf hoe ze de ophaling organiseert.

118 De overheidA De gemeente


OpzoekenGa eens kijken op de website van je gemeente. Hoe organiseert jouw gemeente de huisvuilophaling?

● Wat moet je doen met groot huishoudelijk afval, papier en karton? Waar moet je naartoe met gevaarlijk afval?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

● Waar kun je naartoe met oude elektrische apparaten?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

● Hoeveel kost een vuilniszak?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

● Wat zijn de openingsuren van het containerpark?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

● Welke gemeentedienst organiseert de huisvuilophaling?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Weten: Wat doet de gemeente?Vuilnisophaling wordt vaak georganiseerd door de milieudienst van een gemeente. Maar de gemeente heeft nog heel wat andere diensten, met andere taken.

Die taken van de gemeente zijn heel breed. De gemeente neemt beslissingen waar de inwo-ners van de gemeente wel bij varen en die de gemeente goed doen ‘draaien’. Met andere woorden: beslissingen die te maken hebben met de zorg voor het ‘gemeentelijk belang’.Enkele voorbeelden:

● De gemeente waakt over de veiligheid: daarom heeft ze, samen met andere gemeenten, een politie- en brandweerdienst.

● Ze biedt haar inwoners mogelijkheden om zich te ontspannen: dat kan op de sportvel-den of in het cultureel centrum van de gemeente.

● De gemeente zorgt voor het welzijn van haar bewoners, jong en oud. Denk maar aan de gemeenteschool of de jeugdclub, of het onderhoud van de planten en bomen in het park.

De gemeente kan zelf bepalen wat ze doet. Ze moet wel rekening houden met de regels van de andere overheden. Bijvoorbeeld als ze beslist om een gemeentelijke bibliotheek op te richten, moet ze dat doen volgens de regels van de Vlaamse overheid.

De gemeente moet ook een aantal opdrachten uitvoeren die ze krijgt van de hogere overheden (Vlaanderen en België).

Bijvoorbeeld: ● De gemeente moet een register bijhouden met de geboorten, huwelijken en overlijdens

van haar inwoners. ● De gemeente moet bij verkiezingen een lijst van kiezers opstellen en moet de oproe-

pingsbrieven versturen. ● De gemeente levert identiteitskaarten af. ● Bij de gemeente moet je je rijbewijs afhalen. ● De gemeente beslist over bouwvergunningen.

Opzoeken ● Kijk op de website van je gemeente welke andere gemeentediensten er nog zijn en

noteer er drie:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

● Bij welke gemeentedienst kun je je rijbewijs aanvragen?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

● Bij welke gemeentedienst geef je een adreswijziging door?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


Weten: Wie doet wat in de gemeente?Wie is ervoor verantwoordelijk dat al die taken gebeuren en ook goed gebeuren? Wie is er verantwoordelijk voor het goede bestuur van een gemeente? Dat zijn de burgemeester en de schepenen. Zij vormen samen het college van burgemeester en schepenen (of kortweg schepen-college). Ook de voorzitter van het OCMW zit in het schepencollege.

De burgemeester en de schepenen kunnen niet zomaar hun gang gaan. Ze worden gecontroleerd door de gemeenteraad. Tijdens de gemeenteraadszittingen stellen de gemeen-teraadsleden vragen aan de burgemeester en de schepenen over beslissingen die ze nemen. Ze zijn verplicht om daarop te komen antwoorden.

De gemeenteraad controleert ook waar het geld van de gemeente aan besteed wordt. Elk jaar maakt het schepencollege

een plan op over de inkomsten en de uitgaven van het volgende jaar. Over dat plan wordt gedebatteerd in de gemeenteraad. De gemeenteraad moet het budget elk jaar goedkeuren, anders mag het col-lege niets uitgeven.

Ook als het schepencollege projecten wil starten of initiatieven wil nemen om te besturen, dan moet

het zijn voorstellen voorleggen aan de gemeente-raad. Het is de gemeenteraad die erover debatteert

en die de voorstellen wel of niet goedkeurt.

De gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners van de gemeente. Daarom is het nodig dat de voorstellen van

het schepencollege door een meerderheid van de gemeente-raadsleden goedgekeurd worden. Dat betekent dus eigenlijk dat de

meerderheid van de inwoners ook akkoord gaat met de voorstellen. Om de zes jaar verkiezen we opnieuw onze vertegenwoordigers in de gemeenteraad

en afhankelijk van de uitslag van de verkiezingen wordt er dan een nieuw schepencollege samengesteld.

Weten: De provincieBelgië telt 10 provincies. De provin-cies nemen beslissingen die voor de hele provincie belangrijk zijn. Ze ondersteunt de gemeenten en stimuleert de samenwerking binnen de provincie. Ze heeft ook taken die de hogere overheid haar geeft. Zo moet de provincie milieuvergunningen uitrei-ken aan bedrijven.

De provincie wordt bestuurd door de deputatie en de gouverneur. De leden van de provincieraad controleren die deputatie. Zij worden net zoals de gemeenteraadsleden om de zes jaar verkozen.

West-VL

Henegouwen Namen

Luik

Luxemburg

Oost-VL

Antwerpen

Limburg

VL-Brabant

WL-Brabant


Samengevat:

De vertegenwoordigers van de bevolking Het bestuur

De gemeente De gemeenteraadsleden: ● keuren de gemeentelijke

reglementen goed ● keuren het budget van

de gemeente goed ● controleren het college

van burgemeester en schepenen

Het college van burgemeester en schepenen:

● zorgt voor het gemeente-lijk belang en het welzijn van de inwoners

● voert taken uit voor de hogere overheden (Vlaanderen en België)

De provincie De provincieraadsleden De deputatie en de gouverneur

Terug naar onze rode draad: vuilnis Afval weg – klaar is kees … of toch niet?

Onze zak met huisvuil is dan wel weg, maar het afval moet natuurlijk nog ergens heen. Heb je je al eens afgevraagd waar ons afval naartoe gaat? En wie dat organiseert? En hoe je dat afval zo veilig en zo milieuvriendelijk mogelijk kunt wegwerken?

Gemeentes werken samen om het afval te verwerken. Ze doen dat in intercommunales of verenigingen van gemeenten. Zowat alle intercommunales houden zich bezig met afvalinza-meling en –verwerking. Maar ook Vlaanderen, België en Europa doen hun zegje.

122 De overheidB Vlaanderen

B Vlaanderen

DoenNoteer hier 10 verschillende dingen die je de afgelopen week hebt weggegooid en zet een kruisje in de kolom over de recyclage.

Dit heb ik weggegooid Het wordt gerecycleerd

ja neen ik weet het niet

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ExtraIeder van ons produceert dagelijks ongeveer één kg huis-houdelijk afval. Maar dat is niet alles. Elk jaar komt daar per persoon nog eens 3 500 kg industrieel afval bij, dat voortkomt uit de productie van onze goederen.

Van dat productieafval merken we zelf niet zoveel. Maar om bijvoorbeeld een eenvoudig product als een tandenborstel te maken, wordt er toch 1,5 kg ‘verborgen afval’ geproduceerd.

Verpakkingsafval is een geval apart. Verpakkingen zijn onontbeerlijk om voedingswaren te bewaren en allerhande producten veilig te vervoeren. Maar onze maatschappij produceert veel meer verpakkingen dan 50 jaar gele-den waardoor we veel grote hoeveelheden verpakkingsafval moeten verwerken. De grote uitdaging hierbij is om de hoeveelheid verpakkingsafval zoveel mogelijk te voorkomen en het resterende verpakkingsafval een andere bestemming te geven.

Het afvalprobleem is dus veel groter dan wat we in onze eigen vuilniszak aantreffen! Het afvalprobleem gaat ook veel verder dan de gemeentegrenzen.Daarom moeten we dat probleem op een grotere schaal aanpakken.


WetenVoor het afvalstoffenbeleid zijn in ons land de gewesten (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) verantwoordelijk. Zij moeten de gezondheid van de mens en het milieu beschermen tegen de schadelijke invloed van afvalstoffen en ze moeten de verspilling van grondstoffen en energie tegengaan. De drie gewesten baseren zich hiervoor op dezelfde rangorde voor het behandelen van afval. Die rangorde is:

Afval wordt best vermeden.

Als dat niet kan, kom je bij hergebruiken en recycleren.

De volgende optie is verbranding met energierecuperatie.

Pas als laatste oplossing mag men afval storten.

Deze rangorde is de Ladder van Lansink.

DoenNeem jullie fotocollage en de tabel met de dingen die je hebtweggegooid. Kleef de foto’s van de collage op de ladder van Lansink.Schrijf de dingen van de tabel op post-its en kleef die ook op de ladder.Welk afval kon je vermijden? Wat kan hergebruikt worden?

1

2en3

4

5


Weten: PreventieAfval voorkomen is beter dan verwerken. De beste manier om met afval om te gaan, is natuurlijk het afval te vermijden. Kiezen voor oplaadbare batterijen, herbruikbare luiers i.p.v. wegwerplui-ers, een boodschappentas in plaats van een plastic zak, stickers ‘geen reclamedrukwerk’ kleven op je brievenbus, ... Het zijn slechts enkele voorbeelden waarbij je er zelf kan voor zorgen dat de afvalberg niet aangroeit. Maar dat vraagt van iedereen een inspanning. Daarom voert de Vlaamse overheid regelmatig campagnes tegen sluikstorten, zwerfvuil, enzovoort om de mensen bewust te maken.

Je kent de affiches wellicht, die langs de wegen worden aangebracht. Maar helpt het ook?

Antwerpse supermarkt verbant verpakkingen09-05-2014In Antwerpen gaat een duurzame en ecologische winkel open. De zero waste shop Robuust wil elke vorm van plastic bannen. De traditionele verpakkingszakjes moeten wijken voor glazen bokalen en linnen zakken. ‘Plastic is nuttig, maar het wordt zo veel gebruikt dat het onze wereld

vergiftigt’, zegt Savina van Robuust. ‘Daarom proberen we het volledig uit onze winkel te bannen. Zowel in de producten zelf, als in hun verpak-kingen.’

Het is de bedoeling dat klanten hun eigen verpakking meebrengen. Wie die niet heeft, kan in de winkel een linnen zak of een glazen bokaal ko-pen. ‘De eigen potjes worden bij het binnenkomen gewogen en voorzien van een etiket. Wanneer ze gevuld zijn, zetten we ze opnieuw op de weegschaal en berekenen we de prijs op basis van het gewicht.’Het federaal agentschap voor de veiligheid van de voedselketen stelt zich

wel vragen bij de hygiëne. “Verpakking gaat besmettingsgevaar tegen. Een winkel als deze zal veel organisatie en discipline van het personeel vragen”, zegt Geert Depoorter. De inspecteurs zullen zeker controles op de voedselveiligheid uitvoeren.

1



Handige Harry’s herstellen

bijna alles in repaircafé

Het repaircafé in Tongerlo is er om mensen bewust te maken dat je

niet zomaar alles moet weggooien wat een beetje stuk is. We leven

in een wegwerpmaatschappij en daar willen we iets aan doen.” zegt

de verantwoordelijke van het lokaal dienstencentrum.

Fernand komt langs met zijn radio. “De kleinkinderen hebben hem per

ongeluk op de grond getrokken en nu werkt hij niet meer. Ik hoop dat ze

hem hier weer aan de praat krijgen.” En dat probeert Joël. “Ik heb ook al

een stofzuiger, dvd-speler en een andere radio kunnen herstellen. Maar ik

heb hier geen opleiding voor gevolgd. Het is iets wat ik al doende geleerd

heb.”

DoenWelke dingen zou jij zelf willen doen om afval te voorkomen? Vermijd je daarmee een van de 10 dingen die je de afgelopen week hebt weggegooid?


HERGEBRUIKENDit is de tweede sport op de ladder. Hergebruik is het opnieuw gebruiken van ‘afval’, zonder dat het een verandering ondergaat. Bepaalde afvalsoor-ten kunnen niet voorkomen worden, maar ze kunnen misschien wel hergebruikt worden. Enkele voorbeelden: breng kleren, elektrische toestellen, meubelen … die je zelf niet meer gebruikt naar een kringloopwinkel, gebruik her-laadbare batterijen …

RECYCLERENAfvalstoffen die niet voor hergebruik dienen,

kunnen meestal wel gerecycleerd worden. Ze bevatten grondstoffen die opnieuw gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld plastic, glas, papier …

VERBRANDENBepaalde afvalstoffen komen ook niet in aanmerking voor recyclage. Zij moeten bijgevolg op een milieuverantwoorde manier verbrand worden. De meeste verbrandingsinstallaties probe-ren de vrijgekomen energie te recupereren voor elektriciteit, warmte …

Opzoeken: Verbrandingsovens

● Waar staan er in Vlaanderen verbran-dingsovens voor afval?

● Wie bepaalt waar er ver-brandingsovens mogen komen?

Kringloopwinkels zijn geen gewone winkels Ze hebben een sociaal doel Ze maken geen winst en zorgen voor opleiding en tewerkstelling voor mensen die geen job vinden in de gewone econo-mie Daarom subsidieert de Vlaamse overheid de kringloopwinkels

HIERGEENOVEN

PROTESTMARS TEGEN DEVERBRANDINGSOVENZONDAG JUNI

2

3

4


STORTENDit is de laatste toevlucht. Slechts als de afvalstof niet verbrand kan worden, mag ze gestort worden. Enkele voorbeelden: keramische tegels, toiletpotten. Sluikstorten is verboden en kan zwaar beboet worden.

Doen:GemeenteraadJe klas is vandaag gemeenteraad. 1 leerling is de schepen voor leefmilieu, 1 leerling is de burgemeester en 1 leerling is de voorzitter van de gemeenteraad. De andere leerlingen zijn gemeenteraadsleden.

De schepen van leefmilieu en de burgemeester hebben een punt op de agenda van de gemeenteraad gezet. Ze schetsen het probleem van sluikstorten naast de glasbollen in de Schoolstraat.

Alle leden van de gemeenteraad mogen hun mening geven over een mogelijke oplossing. Ze moeten uiteindelijk samen naar de beste oplossing zoeken.

De voorzitter van de gemeenteraad moet ervoor zorgen dat de gemeenteraadszitting goed verloopt, dat er met respect naar elkaars mening geluisterd wordt en dat iedereen zijn mening kan geven. Hij of zij moet de vergadering in goede banen leiden en zorgen dat er een eindcon-clusie genoteerd kan worden.

WAT IS HET PROBLEEM? In de Schoolstraat staan drie glascontainers, waar de mensen glas, flessen, bokalen enzovoort kunnen weggooien. Dat glas wordt opgehaald en gerecycleerd. Maar naast de glascontainers wordt er voortdurend ander huisvuil achtergelaten. Het ligt er steeds vol met plastic zakjes met huishoudelijk afval en oude kleren. Er stond zelfs al eens een oude zetel en een stuk vasttapijt.

De vraag aan de gemeenteraad is eigenlijk heel simpel: wat moeten de gemeentediensten doen, om het probleem van sluikstorten in de Schoolstraat op te lossen?

Eerst geven alle gemeenteraadsleden hun mening en doen ze voorstellen om het probleem aan te pakken. De voorzitter van de gemeenteraad vat de genoemde oplossing(en) samen. De gemeenteraad stemt over deze conclusie. Als er een meerderheid voor stemt, dan geeft de schepen voor leefmilieu aan de gemeentediensten de opdracht om dit uit te voeren.

Noteer de oplossing hier:

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lees hier wat de gemeente Harelbeke deed in 2014:

5


Strijd tegen sluikstortenGlasbol weggenomen om sluikstorten te vermijden in HarelbekeOmdat er in de buurt van de glasbol vaak zwerfvuil en huis-houdelijk afval werd achtergela-ten, heeft het stadsbestuur een drastische maatregel genomen.‘We hebben de glasbol daar

weggenomen’, zegt de burge-meester. ‘We hadden er eerst een bord geplaatst waarop we uitleg gaven over de straffen die op sluikstorten staan, maar dat hielp niet. Bijna dagelijks von-den we zwerfafval in de buurt van die container. Daarom heb-ben we hem weggehaald. Dat blijft minstens een maand zo.”

Op de plek waar de glasbol stond, staat nu een informa-tiebord, dat uitlegt waarom de container verwijderd is.Het is moeilijk om sluikstorters te vatten. ‘Je kan moeilijk de hele dag een agent naast die bol laten staan’, zegt de burge-meester. ‘En ook camera’s zijn niet ideaal: ze kosten veel en de pakkans is klein.’ Een jaar ge-leden trok het stadsbestuur al eens aan de alarmbel. Tijdens een opruimactie ruimden de stadsdiensten net drie ton afval op. Een week later moesten ze alweer negen vuilniszakken vullen.De strijd tegen het zwerfvuil kost de stad veel geld. ‘De stadsdiensten zijn er dagelijks mee bezig, wat ons heel wat extra werkuren kost. En ook de verwerking van al dat afval kost geld.’

Bron: Het Nieuwsblad, 10/05/2014

Weten: Vlaanderen maakt regels voor ons afvalPreventiecampagnes en bewustmaking van de mensen is één ding. Maar wettelijke regels en sancties bij overtreding van de regels zijn ook nodig om het afvalprobleem te kunnen aanpakken.

Het principe “de vervuiler betaalt” is een belangrijk uitgangspunt voor het beleid. Het betekent dat diegene die schade toebrengt aan het milieu deze ook moet herstellen. Wanneer je bijvoor-beeld een nieuwe computer koopt, dan moet je ook een bijdrage betalen voor het recycleren van je oude toestel.

Om een afvalstoffenbeleid te voeren in Vlaanderen, zijn er regels nodig die door de meer-derheid van de Vlaamse volksvertegenwoordigers werden goedgekeurd: een decreet (een Vlaamse wet) over het beleid dat voor heel Vlaanderen geldt.

Een decreet wordt altijd in het Vlaams Parlement besproken, eventueel aangepast en ten-slotte gestemd. Pas als de meerderheid het goedkeurt, mag een decreet ook verder uitgevoerd worden.

Zo een decreet is het Materialendecreet, dat de basis legt voor het afvalstoffenbeleid.

De klemtoon van het Materialendecreet ligt bij het voorkomen en nuttig toepassen van afvalstoffen. Naast het decreet is er ook een het Vlaams Reglement duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen, kortweg VLAREMA genoemd.


In de Vlaamse Regering is de minister van Leefmilieu verantwoordelijk voor alles wat met de afvalproblematiek te maken heeft. In het Vlaams Parlement kijkt een commissie leefmilieu toe op alles wat de minister en zijn of haar diensten doen.

De OVAM (de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) is de dienst die het afvalstoffen-, materialen- en bodemsaneringsbeleid in Vlaanderen uitvoert. http://www.ovam.be

Extra: Het Vlaams ParlementWie zit er in het Vlaams Parlement?

In het Vlaams Parlement zitten 124 volksvertegenwoordigers. Ze behoren tot verschillende politieke partijen. In 2014 kozen we de volgende politieke partijen om in het Vlaams Parlement te zitten: CD&V, Groen, N-VA, Open Vld, sp.a, UF en Vlaams Belang.

Hoeveel zetels heeft elke politieke partij in het parlement?

Hoe meer volksvertegenwoordigers van een bepaalde partij in het parlement verkozen worden, hoe meer zetels die partij heeft en hoe sterker ze is. De partijen halen niet allemaal evenveel stemmen. Ze hebben dus ook niet allemaal evenveel zetels.

DoenZoek op de website van het Vlaams Parlement hoeveel zetels elke politieke partij er heeft. Noteer en geef elke partij een plaats in het schema van de Koepelzaal waar ze samen verga-deren. Let daarbij op de kleur die je elke partij geeft.


Extra: Wat doet het Vlaams Parlement?Het Vlaams Parlement heeft drie belangrijke taken:

1. Decreten goedkeurenIn het Vlaams Parlement spreekt men van decreten en niet van wetten. Een decreet van het Vlaams Parlement is een Vlaamse wet. Elke Vlaming is verplicht om te volgen wat er in een decreet staat. Meestal stelt de regering een nieuw decreet voor, maar het parlement moet erover debatteren en moet het goedkeuren.

2. De regering benoemen en controlerenDe ministers kunnen niet zomaar hun gang gaan. Ze worden door het parlement gecontroleerd. De parlementsleden kunnen vragen stellen aan de ministers over beslissingen die ze nemen.De ministers zijn verplicht om daarop te komen antwoorden in het parlement.

3. De begroting goedkeurenElk jaar denken de ministers na over het geld dat ze het volgende jaar zullen uitgeven. Ze pro-beren in te schatten hoeveel geld ze zullen uitgeven en hoeveel geld ze zullen krijgen, vooral via de belastingen. Die schatting van de inkomsten en de uitgaven noem je de begroting. Elk jaar wordt daarover gedebatteerd in het Vlaams Parlement. Het parlement moet de begroting elk jaar goedkeuren, anders mag de regering niets uitgeven.

Hoe werkt het Vlaams Parlement?

Een keer per week, op woensdag, vergaderen de 124 volksvertegenwoor-digers allemaal samen. Dat noemen we de plenaire vergadering. Uiteraard is vergaderen met zo’n grote groep parlementsleden niet gemakkelijk. Daarom vergaderen de parlementsleden ook in kleinere groepen. Dat zijn de parlementaire commissies. Elke commissie is gespecialiseerd in een bepaald thema. Zo is er een commissie voor Welzijn, een commissie voor Onderwijs, een commissie voor Openbare Werken, een commissie voor Wonen enzovoort. Er zijn commissievergaderingen op dinsdag, woensdag en donderdag. De commissieleden bespreken dan de nieuwe decreten en de begroting. Er wordt ook over gestemd. Ze ondervragen er ook de bevoegde minister. Daarna bespreken alle 124 volks-vertegenwoordigers samen de decreten en begroting in de plenaire vergadering. Ook daar hebben ze de kans om een minister te ondervragen.

Extra: De Vlaamse RegeringWie zit er in de Vlaamse Regering?

In de Vlaamse Regering mogen niet meer dan 11 ministers zitten en minstens één minister moet uit Brussel komen. Aan het hoofd van de regering staat de minister-president. De minis-ters komen uit de partijen die samen de meerderheid vormen.


Wat doet de Vlaamse Regering?

De ministers voeren het regeerakkoord uit dat na de verkiezingen werd overeengekomen. Ze komen naar het parlement om te antwoorden op vragen van volksvertegenwoordigers. Ze moeten aan het parlement uitleggen wat ze doen, waarom ze dat doen en hoeveel geld dat kost. Ministers kunnen dus niet zomaar doen wat ze willen. Ze moeten hun plannen en hun budget eerst voorleggen aan het parlement. Het parlement moet de begroting daarvoor goed-keuren. Als de meerderheid in het parlement de voorstellen van de regering goedkeurt, kan het werk beginnen.

Hoe werkt de Vlaamse Regering?

De ministers van de Vlaamse Regering vergaderen in de ministerraad. Ze bespreken dan alle voorstellen van elkaar. Ze nemen alle beslissingen samen. Dat wil zeggen als één team. De minister-president staat aan het hoofd van dat team en leidt de vergaderingen van de ministerraad.

DoenMaak een collage van de huidige Vlaamse Regering.

ExtraDe bevoegdheden van Vlaanderen

Het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering houden zich met heel wat taken bezig. Een overzicht:


Bevoegdheden (alfabetisch) Dat betekent bijvoorbeeld

Binnenlands Bestuur en Bestuurszaken

• de lokale verkiezingen organiseren en burgemeesters benoemen

Brussel en de Vlaamse Rand

• een beleid voeren voor de Vlamingen in Brussel en de gemeenten rond Brussel

Buitenlands Beleid• zorgen voor een goede samenwerking tussen Vlaanderen en andere

landen

Cultuur • subsidies geven aan bibliotheken en musea

Dierenwelzijn • mensen bewust maken van zorg voor huisdieren

Economie en Innovatie • mensen die een bedrijf willen starten steunen met premies en advies

Energie en Waterbeleid

• zorgen voor de distributie van gas en elektriciteit, de prijs voor drinkwater bepalen

Financiën en Begroting• schatten wat de inkomsten en uitgaven van de Vlaamse Regering zullen

zijn, het budget beheren en de uitgaven controleren

Gemeenten, Steden en Provincies

• zorgen voor leefbare steden

Gelijke Kansen en Armoedebestrijding

• zorgen dat gebouwen toegankelijk zijn voor mensen met een handicap

Gezondheidszorg en Gezin

• zorgen dat er goede kinderopvang is, thuiszorg organiseren en de kin-derbijslag regelen

Inburgering• cursussen organiseren waardoor nieuwkomers leren hoe onze

samenleving werkt

Jeugd • jeugdbewegingen steunen

Justitie • zorgen dat mensen in justitiehuizen informatie kunnen krijgen

Landbouw en Zeevisserij

• zorgen voor een duurzame landbouw

Leefmilieu en Natuur • beschermen van de natuur en het leefmilieu

Media• geld geven aan de openbare omroep (VRT) om radio- en

televisieprogramma’s te maken

Mobiliteit • zorgen dat er genoeg bussen en trams zijn

Onderwijs en Vorming • zorgen dat er goede scholen zijn voor iedereen

Openbare Werken en Vervoer

• zorgen voor het onderhoud van de wegen en de verkeersveiligheid

Ruimtelijke Ordening • zorgen dat er plaats is voor natuur, landbouw, bedrijven, huizen en wegen

Sport • subsidies geven aan sportverenigingen

Toerisme • Vlaanderen promoten als vakantiebestemming

Welzijn• zorgen dat er voldoende voorzieningen zijn voor ouderen en mensen met

een handicap

Werk en Sociale Economie

• werklozen helpen bij het zoeken naar een job

Wonen • zorgen dat er sociale woningen zijn

Vlaanderen samengevat:


Vlaanderen De volksvertegenwoordigers in het Vlaams Parlement:

● keuren decreten goed ● keuren de Vlaamse begroting

goed ● controleren de Vlaamse

Regering

De Vlaamse Regering: ● voert een beleid voor

Vlaanderen en de Vlamingen in Brussel over onderwijs, welzijn, cultuur, ruimtelijke ordening, leefmilieu, mobi-liteit, werk, wonen, jeugd, sport enzovoort

De Vlaamse overheidsdiensten (zoals OVAM, VDAB, enzovoort) voeren dat beleid in de praktijk uit


C België

Weten Wij Belgen sorteren heel veel, we zijn de koplopers van heel Europa (en zelfs van de wereld) in het sorteren. Dat doen we goed!

AFVALVERWERKING is een typisch voorbeeld waar de gewesten (Vlaanderen, Brussel en Wallonië) een grote rol spelen. Maar ook de federale overheid heeft een aantal taken en bevoegdheden die met leefmilieu te maken hebben en die voor heel België gere-geld worden.

VOEDSELVEILIGHEID EN PRODUCTNORMEN Dit zijn de kwaliteitseisen voor producten en hun impact op het milieu en de gezondheid. Zo verbiedt de federale overheid om producten op de markt te brengen waarvan de verpakking te veel zware en giftige metalen zoals lood en kwik bevat.

RADIOACTIVITEIT Radioactief afval kan afkomstig zijn van kernreactoren voor elektriciteitsproductie, maar ook van medische toepassingen in ziekenhuizen. Radioactief afval moet op een heel specifieke manier verwerkt worden en daar zijn bijzondere regels voor.

DE NOORDZEE De federale overheid is verantwoordelijk voor het beschermen van het Belgische deel van de Noordzee. Zo zijn er bijvoorbeeld controles op milieubedreigende stoffen in het baggermateri-aal dat opgehaald wordt bij het baggeren in de zee en de havens.

TRANSPORT VAN BUITENLANDS AFVAL DOOR BELGIË

WE SORTEREN MEER(en niet alleen thuis)

We sorteren steeds meer afval. Thuis is het al jaren ingeburgerd, maar buitenshuis gooien we onze vuilnis ook steeds meer in gescheiden emmers. Steeds meer bedrijven laten het personeel recycleren en ook in stations, lucht- havens, scholen en sportclubs wordt het afval gescheiden. Vorig jaar werd bij bedrijven en

instellingen 2.000 ton PMD meer ingezameld dan het jaar voordien, een verdubbeling. De stijging hoeft niet te verbazen: sinds juli vorig jaar zijn bedrijven in België wettelijk verplicht om te sorteren. Preventie helpt, maar een wettelijke verplichting werkt toch nog beter.

134 De overheidC België

En net zoals de Vlaamse overheid, heeft ook de federale overheid nog heel wat andere taken:

Een overzicht van de federale bevoegdheden

Bevoegdheden (alfabetisch) Dat betekent bijvoorbeeld

Asielbeleid en Migratie• beslissen of mensen die in ons land willen wonen, mogen blijven of terug

moeten naar hun land van oorsprong

Binnenlandse Zaken • zorgen dat de federale politie behoorlijk werkt

Buitenlandse Zaken • zorgen dat er goede relaties zijn met andere landen

Defensie • zorgen dat het leger goed functioneert

Economie en Consumentenzaken

• de rechten van de consument beschermen

Financiën • de schatkist van ons land beheren

Justitie• zorgen dat de rechtbanken kunnen werken en dat de straffen die rechters

geven ook behoorlijk uitgevoerd worden. Daarvoor moeten er bijvoorbeeld genoeg gevangenissen zijn

Klimaat • maatregelen nemen om de CO2-uitstoot te verminderen

Overheidsbedrijven• zorgen dat de NMBS voldoende geld krijgt zodat er genoeg treinen

kunnen rijden• zorgen dat bpost een goede postdienst aanbiedt

Sociale Zekerheid

• zorgen dat mensen een pensioen krijgen• zorgen dat je geld terugkrijgt van het ziekenfonds als je naar de dokter of

tandarts moet gaan• zorgen dat werklozen een uitkering krijgen

Verkeer • toekennen van nummerplaten

De federale overheid samengevat:


België De volksvertegenwoordigers in De Kamer en de Senaat (de Kamerleden en de senatoren):

● keuren wetten goed ● keuren de federale begroting

goed ● controleren de federale

regering

De federale regering: ● voert een beleid voor België

over justitie, defensie, buiten-landse zaken, de sociale zekerheid, het consumenten-beleid, de politie enzovoort

De federale overheidsdiensten voeren dat beleid in de praktijk uit


EuropaD

WetenEuropa maakt regels voor de lidstaten van de EU

België heeft ervoor gekozen om met andere landen samen te werken in de Europese Unie. De landen noemen we de lidstaten. Over sommige zaken beslissen de landen samen. Over andere zaken beslist elk land afzonderlijk. De lidstaten staan dus een deel van hun macht af aan de Europese Unie.

Europa maakt regels die echt wel een grote invloed hebben op ons leven. Zo hebben de meeste Europese landen ervoor gekozen om voortaan dezelfde munt te gebruiken: de euro. Maar Europa maakt ook afspraken over de landbouw (bijvoorbeeld hoeveel graan er nog mag worden verbouwd), het vervoer (bijvoorbeeld het gebruik van de hogesnelheidstrein, de tgv), het onderwijs (bijvoorbeeld het Erasmusprogramma voor studenten waardoor ze makkelijk in een ander land een deel van hun studie kunnen doen), de winkelproducten (bijvoorbeeld het kwaliteitslabel voor vlees en speelgoed) en dus ook het afvalbeleid!

136 De overheidD Europa

WetenHet Europese afvalbeleid

Wanneer de EU een richtlijn goedkeurt, dan moeten alle lidstaten ervoor zorgen dat ook hun wet-geving daaraan aangepast wordt. Een richtlijn stelt doelstellingen vast die de EU-landen moeten bereiken, maar ze mogen zelf kiezen hoe. Dat noemt men de omzetting van een richtlijn.

Dat betekent concreet dat in België het Vlaamse afvalstoffendecreet en het Vlaams Reglement voor Afvalvoorkoming en -beheer (VLAREA) en de Brusselse en de Waalse wetgeving in over-eenstemming moeten zijn met de Europese Kaderrichtlijn Afval.

Het is de Europese kaderrichtlijn die bepaalt dat in de hele EU afvalpreventie de eerste prioriteit van het afvalstoffenbeheer moet zijn. Hergebruik en recycleren van materialen moeten altijd de voorkeur krijgen boven andere manieren van afvalverwerking. De EU wil dat er over het effi-ciënt gebruik van grondstoffen wordt nagedacht, al van bij het eerste ontwerp van producten en goederen. Wanneer men een product op de markt brengt, moet er ook rekening gehouden worden met de mogelijkheden om te repareren, hergebruiken, demonteren en recycleren.

In België zijn we al erg vertrouwd met het scheiden van afval. In andere EU landen is dat nog lang niet overal het geval. Maar die landen zullen toch heel snel aan de slag moeten! De EU legt immers aan alle lidstaten op dat ze tegen 2015 afval gescheiden moeten inzamelen voor tenminste papier, metaal, kunststof en glas. Tegen 2020 moeten alle landen 50% van hun huishoudelijk afval herbruiken en recycleren (tenminste voor papier, metaal, kunststof en glas). Niet-gevaarlijk bouw- en sloopafval moet tegen 2020 minstens voor 70% hergebruikt of gere-cycleerd worden.

ExtraWat heeft een oplader te maken met afvalbeleid?

Universele oplader voor gsm’s komt eraan

Vanaf 2017 komt er een universele oplader

voor alle mobiele telefoons die in de Euro-

pese Unie worden verkocht. Ook Apple moet

volgen. Dat heeft het Europees Parlement

beslist.

Iedereen kent de frustratie van een GSM-opla-

der die zoek is. Een andere lader lijkt zelden

te passen in dat kleine gaatje van jouw toestel.

Met een overweldigende meerderheid (550

stemmen voor, 12 tegen en 8 onthoudingen)

besliste het Europees Parlement dat er een

algemene oplader moet komen voor gsm’s.

‘Daarmee doen we zowel de consument als

het milieu een plezier: het maakt een ein-

de aan een wirwar van opladers en tonnen

elektronisch afval per jaar’, zegt het Duitse

parlementslid Barbara Weiler.

‘De toestand waarbij opladers voor gsm’s,

smartphones, tablets, digitale camera’s en

muziekspelers niet uitwisselbaar zijn, vormt

een nachtmerrie en een echt ongemak voor

de gebruiker’, zegt Weiler.

Of de universele oplader ook van toepassing

zal zijn op andere elektronische toestellen

dan de gsm, zal uiteindelijk de Europese

Commissie uitmaken. Formeel moeten ook de

lidstaten nog hun goedkeuring geven, maar

die stemden eerder al in. Vanaf dan krijgen

de lidstaten twee jaar om de regels in nati-

onale wetten om te zetten. Daarna krijgen

fabrikanten nog een jaar om de nieuwe regels

te volgen. Vermoedelijk wordt de universele

oplader een feit in 2017.

Producenten die hun gsm’s niet aanpassen,

kunnen hun producten niet meer in Euro-

pa verkopen. Als ze dat toch doen, kan de

Europese Commissie ingrijpen en voor het

Europees Hof –de Europese rechtbank- slepen

of boetes opleggen.

Bron: De Standaard 14/03/2014, Bart Beirlant


Europa dumpt zijn afval illegaal in Afrika

en Azië. Afvalcriminaliteit is een van de

snelst groeiende vormen van georgani-seerde misdaad.Dauda is een opgeschoten, graatma-

gere slungel. Hij is pas 12 jaar oud, maar werkt al drie jaar op een stort in

Ghana. Hij verbrandt er, met duizen-

den andere jongens, elektronisch afval

om de waardevolle metalen te recupe-

reren. De giftige dampen maken hem

constant misselijk. Zijn hoofd barst en

zijn longen piepen. De meeste arbei-

ders op het stort sterven aan kanker

voor ze dertig jaar worden. Geen nood, een nieuwe lading arme stak-kers staat al klaar.

Al het afval op het stort in Ghana komt

van bij ons, op illegale manier. Het zijn de oude computers, mp3-spelers

en gsm’s die wij achteloos weggooi-en als een nieuw model ons de ogen

uitsteekt. Het Europees Milieu-Agent-

schap schat dat in Europa slechts de

helft van het ‘digitaal afval’ wordt inge-

zameld en gerecycleerd. De rest wordt

verscheept naar Azië en West-Afrika.

Nochtans is dat verboden volgens de

Europese wet.Afval dumpen is een van de snelst groeiende sectoren van de georga-niseerde misdaad. Het levert riante winsten op tegen weinig risico. Vooral

de Italiaanse maffia is erg actief in deze sector.

Het Europees Parlement keurde stren-

gere regels goed om de afvalstromen beter te controleren. Daar-door zal de afvalmaffia beter bestre-den worden en zal ook de Europese

recyclage-industrie meer werk krij-gen. De recyclagesector zou zelfs aan

400.000 extra mensen werk kunnen

bieden.Bron: De Standaard, 19/04/2014, Evita Neefs

Extra: Niet alleen een Europees probleem


Europa samengevat:


De Europese

Unie

De vertegenwoordigers van de bevolking

De vertegenwoordigers van de lidstaten

Het bestuur

De Europese parlementsleden:

● keuren samen met de Raad Europese wetten goed

● keuren samen met de Raad de Europese begroting goed

● controleren mee de Europese Commissie

De regeringsleiders (de ‘Europese Top’) en de ministers van de lidstaten (de Raad):

● keuren samen met het Europees Parlement Europese wetten goed

● keuren samen met het Europees Parlement de Europese begroting goed


De voorzitter en de commissarissen van de Europese Commissie:

● werken voorstellen uit voor Europese wetten, die voor-gelegd worden aan het Europees Parlement en de Raad;

● voeren een beleid voor de eenge-maakte Europese markt, het vrij verkeer van goede-ren en diensten in de EU, leefmilieu, landbouw, onder-wijs, consumenten enzovoort

Doen: StellingenMaak groepjes van 5 leerlingen. Elk groepje gaat aan een tafel zitten waar een stelling in het midden op een groot blad geschre-ven staat. Het blad is met een dikke lijn in twee helften verdeeld. Boven die lijn komen de pluspunten of de argumenten voor de stelling.Onder die lijn komen de minpunten te staan of de argumenten tegen de stelling.

Noteer de argumenten voor en de argumenten tegen met je groepje op het blad.Schuif dan door naar de volgende tafel, waar je hetzelfde doet voor een andere stelling. Argumenten die al op het blad staan, herhaal je niet. Het wordt natuurlijk steeds moeilijker om nog nieuwe argumenten te bedenken. Creatief en goed doordenken is dus de opdracht!

1 Als iedereen bewuster met afval omgaat, dan is er geen afvalprobleem.2 Sluikstorten beboeten heeft geen enkel effect.3 Mensen moeten hun afval gratis naar een containerpark kunnen brengen.4 De overheid moet plastic verpakkingen verbieden.5 Producten zonder verpakking moeten goedkoper zijn dan producten in een verpakking.6 Drank in plastic flessen moet verboden worden.7 Wie defecte elektrische apparaten inruilt, krijgt een fikse korting bij aankoop van een

nieuw apparaat.8 De overheid moet geld voorzien om alle plastic afval uit zee op te ruimen.9 Bedrijven die betrapt worden op illegaal afvalstorten, moeten alle kosten voor de oprui-

ming betalen en een fikse boete erbij.10 Het is normaal dat bedrijven geld willen verdienen aan het dumpen van afval. De landen

waar het afval gedumpt wordt, moeten zelf maar zorgen voor wetten en regels.

Stelling

Argumenten voor deze stelling

Argumenten tegen deze stelling


WetenHet volledige schema van onze overheden


De gemeente De gemeenteraadsleden: ● keuren de gemeentelijke reglementen goed ● keuren het budget van de gemeente goed ● controleren het college van burgemeester en

schepenen

Het college van burgemeester en schepenen:

● zorgt voor het gemeen-telijk belang en het welzijn van de inwoners

● voert taken uit voor de hogere overheden (Vlaanderen en België)

De provincie De provincieraadsleden De deputatie en de gouverneur

Vlaanderen De volksvertegenwoordigers in het Vlaams Parlement:

● keuren decreten goed ● keuren de Vlaamse begroting goed ● controleren de Vlaamse Regering

De Vlaamse Regering: ● voert een beleid voor

Vlaanderen en de Vlamingen in Brussel over onderwijs, welzijn, cultuur, ruimtelijke ordening, leefmilieu, mobiliteit, werk, wonen, jeugd, sport enzovoort

België De volksvertegenwoordigers in De Kamer en de Senaat (de Kamerleden en de senatoren):

● keuren wetten goed ● keuren de federale begroting goed ● controleren de Federale Regering

De federale regering: ● voert een beleid voor

België over justitie, defensie, buitenlandse zaken, de sociale zekerheid, het con-sumentenbeleid, de politie enzovoort

De Europese Unie

De vertegenwoordigers van de bevolking

De vertegenwoordigers van de lidstaten

Het bestuur

De Europese parlementsleden:

● keuren samen met de Raad Europese wetten goed

● keuren samen met de Raad de Europese begro-ting goed


De regeringsleiders (de ‘Europese Top’) en de ministers van de lidstaten (de Raad):

● keuren samen met het Europees Parlement Europese wetten goed

● keuren samen met het Europees Parlement de Europese begro-ting goed


De voorzitter en de commissarissen van de Europese Commissie:

● werken voorstellen uit voor Europese wetten, die voorgelegd worden aan het Europees Parlement en de Raad;

● voeren een beleid voor de eengemaakte Europese markt, het vrij verkeer van goederen en diensten in de EU, leefmilieu, landbouw, onderwijs, consumen-ten enzovoort


Afsluiten

Een dag in mijn leven…

“Het is mijn leven!” maar welke overheid zorgt ervoor dat alles vlot verloopt in mijn leven?Zoek op: gaat het om een regionale, federale of Europese bevoegdheid? Ken je ook de bevoegde minister?

Nr. Welke overheid? Welke minister?

1 Klokradio op half zeven, ik sta op met StuBru.Wie is bevoegd voor media?

2 Vlug onder de douche, om wakker te worden.Wie zorgt er voor watervoorziening?

3 Vandaag een eitje bij het ontbijt.Wie zorgt voor de voedselveiligheid?

4 Het stortregent, gelukkig is de bus op tijd, in het treinstation zie ik mijn vriendin.Openbaar vervoer:• Wie organiseert het busvervoer?• Wie organiseert het treinvervoer?

5 We wandelen naar school. Eerste uur: wiskunde…Wie is bevoegd voor onderwijs?

6 Tijdens de pauze wordt er druk gepraat over de ontsnapping van enkele gevangenen uit de gevangenis.Wie is bevoegd voor justitie?

7 Na school loop ik even langs bij mijn grootvader, hij moet formulieren invullen voor zijn pensioen.Wie is bevoegd voor de sociale zeker-heid (o.a. de pensioenregeling)?

8 Ik haal nog net het begin van de baskettraining.Wie is bevoegd voor het sportbeleid?

9 “An inconvenient truth” staat geprogrammeerd op tv vanavond. De moeite, naar het schijnt.Op welk niveau bindt men de strijd aan tegen de lucht-, bodem- en watervervuiling?

10 In de krant lees ik een pleidooi voor de invoering van de legerdienst. Hè???Wie is bevoegd voor defensie?


Maak voor jezelf een soortgelijke oefening met 5 items. Laat je inspireren door je eigen leven en interesses.

Nr. Welke overheid? Welke minister?

1

2

3

4

5

142 De overheidE Samenvatting Module 4

Samenvatting Module 4E

Als je deze module helemaal hebt afgewerkt dan ben je nu vertrouwd met:

* het afvalbeleid

* de gemeentelijke overheid

* de Vlaamse overheid

* de federale overheid

* de Europese Unie

143

Modu

le 4


Colofon

Het educatief materiaal voor de leerlingen van de tweede, derde en vierde graad bso kwam tot stand met de medewerking van: prof. K. Deschouwer, dr. J. Moulaert, W. Taelman, H. Vanoppen, C. De Wilde, F. Decoster, I. Droesbeke, W. Dupon, D. Hoflack, K. Lamon, P. Martin, W. Schuermans, P. Baeten, C. Wyns.

Eindredactie: Kris Van den Bremt, educatieve dienst van het Vlaams Parlement.Onze bijzondere dank aan: de cartoonisten ian, zak en Eric Meynen voor hun enthousiaste medewerking.

De Kracht van je Stem wordt gestuurd door de stuurgroep:Voorzitter: Francis DecosterLeden: Ellen Claes, K.U. Leuven Julie Clément, Vlaams Parlement Lisbet Colson, Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs Philippe Decruynaere, Onderwijsinspectie Kris Deschouwer, V.U. Brussel Marc Hooghe, K.U. Leuven Marc Le Bruyn, Vlaams Parlement Michael Meyers, Koninklijk Atheneum Mortsel Ann Swaegers, Provinciaal Onderwijs Vlaanderen Frie Van Camp, Onderwijssecretariaat van Steden en Gemeenten Kris Van den Bremt, De Kracht van je Stem, Vlaams Parlement Bruno Vanobbergen, Kinderrechtencommissaris GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Stefaan Walgrave, Universiteit Antwerpen Chris Wyns, expert

Lay-out: CIBE communicatieDruk: drukkerij Vlaams ParlementLaatste wijzigingen: 11 september 2014

Vlaams Parlement1011 BrusselT 02 552 11 [email protected]

D/2014/3933/3

Leuvenseweg 86 • 1000 Brussel • tel 02 552 45 34 • [email protected] • www.dekrachtvanjestem.be

De overheid - De kracht van je stem · De gemeente moet ook een aantal opdrachten uitvoeren die ze...

Documents

Transcript of De overheid - De kracht van je stem · De gemeente moet ook een aantal opdrachten uitvoeren die ze...