De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 ... · Ontwikkeling smaakvoorkeuren en...

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en

eetgedrag tussen 0 en 4 jaar. Nature vs.

Nurture?

Oktober 2014, Kees de Graaf

Ontwikkeling smaakvoorkeuren en

eetgedrag

Nature vs. Nurture; Aangeboren vs. Aangeleerd

Hoe worden voorkeuren aangeleerd?

Neofobie, variatie en stabiliteit van voorkeuren

Ontwikkelingen met betrekking tot eetgedrag; over energiedichtheid en portiegrootte

Discussie

Voorkeuren, nature vs./and nurture

Smaak versus geur/aroma

Aangeboren voorkeur voor zoet

Aangeboren afkeer voor bitter en zuur

Voorkeur voor zout ontstaat na half jaar

Voorkeur voor umami bij zes maanden

Voorkeur voor vet


Voorkeuren voor smaken zijn redelijk stabiel en universeel; zoet, zout, zuur, bitter, umami, vet over de hele wereld

Smaak signaleert macronutriënten voeding

● Zoet koolhydraten

● Umami eiwit

● Vet vet

● Zout vochtbalans

● Bitter en zuur gevaarlijk


Geuren/aroma’s/flavours

Eindeloos aantal geuren, gemakkelijk herkenbaar, moeilijk benoembaar

Geuren krijgen betekenis door associatie met andere sensorische signalen (vgl. aardbei/banaan vs. Bacon)

Voorkeuren voor flavours/voedingsmiddelen aangeleerd


eetgedrag





Discussie

Hoe worden voorkeuren aangeleerd

Vier principes

● Blootstelling

● Flavour – nutrient learning (Energie – smaak conditionering)

● Flavour – flavour learning (Smaak – smaak conditionering)

● Sociale beloning en straf / imitatie

Effect van blootstelling

In tientallen studies aangetoond; meest krachtige mechanisme

Begint al in de baarmoeder

I don’t like it; I never tried it:

Effects of exposure on two years old children’s food preferences

Toets van ‘mere’ exposure hypothese (Zajonc, 1968)

Method

Exp. 1: 6 children; 5 types of cheese

Exp. 2: 8 children; 5 types of fruit

Exp. 1: 26 pairs: 20, 15, 10, 5, 2

Exp. 2: 25 pairs: 25, 15, 10, 5, -

Bron: Birch, et al, Appetite 1982

Bron: Birch, et al, Appetite 1982

Voorkeur hangt rechtstreeks samen met de frequentie van blootstelling 5 – 10 blootstellingen lijken genoeg om voorkeur te bewerkstelligen

Prenatal and postnatal flavor learning

46 mothers in the last trimester of pregnancy

Mothers either drank 300 ml of water or carrot juice daily for 4 days per week for 3 consecutive weeks.

During the last trimester of pregnancy and during first 2 months of lactation

Mennella et al., 2001

Beverage Consumed During: Preference

Pregnancy Lactation Test at Weaning

Group CW CARROT WATER Carrot-Flavored vs

Plain Cereal

Group WC WATER CARROT Carrot-Flavored vs

Plain Cereal

Group WW WATER WATER Carrot-Flavored vs

Plain Cereal


Group

-35.00

-26.25

-17.50

-8.75

0.00

8.75

17.50

26.25

35.00

A. Intake B. Negative Facial Expressions

Pro

po

rti

on

al

Re

sp

on

se

.50

.55

.60

.65

.45

.40

.35

.70

.30

CW CWWC WW WC WW

Mennella et al, 2001

Prenatal and postnatal flavor learning


Effecten van blootstelling vs energie-smaak en smaak

– smaakconditionering bij peuters

Doelstelling:

-Vaststellen of smaak – smaak (flavour - nutrient) of smaak – smaak (flavour – flavour) conditionering een effectievere strategie is om voorkeur voor groente aan te leren dan blootstelling

Victoire de Wild

Twee studies bij kinderdagverblijven

FNL (Flavour Nutrient Learning)1

Soup study

FFL (Flavour Flavour Learning) 2

Crisp study

1. Published in Appetite (2013)

2. Published in Pedriatic Obesity (2014)

Testproduct soups: andijvie & spinazie

Low energy

High energy

Kcal/125g

20

140

Children M age (SD)

40 36 (7.8)


eetgedrag





Discussie

Test product chips: rode biet & pastinaak

Sweet taste Neutral taste

Tomato ketchup (TK)

White sauce

(WS)

Children M age (SD)

45 33.6 (8.4)

Methode: Ontwerp studie 1

Baseline

Pre-test

• Preference

• Intake

Repeated exposure

• 7x HE +

• 7x LE soup (125ml)

Post-test 1

• Preference

• Intake

Post-test 2

• Preference

• Intake

Post-test 3

• Preference

• Intake

Week 1

(T = 0)

Week 2-8 Conditioning period

Week 9

(T = 1)

2 months

(T = 2)

6 months

(T = 3)

= Low energy

= high energy

Impression:

preference tests & intake at day care

Results study 1: soup intake ad libitum

Glm repeated measure within subject: P< 0.001 (t=0, t=1, t=2 & t=3) of

exposure, no effect of energy, no interaction effect.

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

PRE (t = 0) POST (t = 1) POST (t=2) POST (t=3)

Inta

ke v

eg

eta

ble

so

up

(g

)

LE

HE

* * *

50% increase

Results study 2: intake crisps ad libitum GLM repeated measure within subject; p < 0.001(t=0, t=1, t=2 & t=3) of exposure, no effect of flavouring, no interaction effect

Results study 2:

intake during conditioning phase

Dip sauces

Crisps

25% more intake crisps paired with tomato ketchup

100% more intake of tomato ketchup

Conclusies

• Bij peuters nam de groente inneming toe in alle condities onafhankelijk van FNL of FFL

• Herhaalde blootstelling krachtig mechanisme

• Gem soep inneming nam toe met 60 g (50%)

• Gem chips ineming nam toe met 8 g (300%)

• Toegenomen inneming was stabiel over de tijd (6 maanden) lange termijn effect

• Toename van inneming chips gepaard met tomatenketchup gedurende de interventie verdween na de interventie


eetgedrag



Neofobie, variatie en stabiliteit voorkeuren


Discussie

Ontwikkeling neofobie

Tot 1 jaar accepteren kinderen vrijwel alles

Van 1 – 6 jaar neofobie kieskeurig, zelfstandige eters met specifiek voorkeuren

Neofobia, variatie, en stabiliteit voorkeuren

Variatie bij introductie van vast voedsel leidt tot een reductie van neofobia

Voorkeuren tijdens de peutertijd, 1 – 3 jaar, blijven in stand tot jonge volwassenheid (Nicklaus et al)


eetgedrag





Discussie

Energiedichtheid en portiegrootte

Birch (1991) 2 – 5 j kinderen hebben een goede regulatie van energie-inneming door van maaltijd naar maaltijd te compenseren.

Rolls et al (2000) kinderen van 3 jaar reageren niet op portiegrootte, maar kinderen van 5 wel.

Barara Rolls hogere portiegrootte en hogere energiedichtheid leiden tot hogere energie-inneming

Recent onderzoek kinderen portiegrootte energiedichtheid

Source: Savage et al; Am J Clin Nutr 2012

Entree: macaroni and cheese

Other foods: mainly fruits and

vegetables

Lunch items were either lower-ED or higher-ED versions of

chicken, macaroni & cheese, green vegetables,

applesauce, ketchup, and milk; n = 103, 3 – 5 y

100% Portion Size

150% Portion Size

200% Portion Size

Lower ED

(100%)

Higher ED

(142%)

Source: Kling et al, Soc Study of Ingestive Behavior, 2014

100% 150% 200% 100% 150% 200%0

100

200

300

400

500

Chicken

Mac & cheese

Vegetable

Applesauce

Ketchup

Milk

Lower-ED Meals Higher-ED Meals

Portion Size

Energy

Intake (kcal)

Portion size and energy density

combined to affect energy intake

The effects of higher ED and larger portion size

combined to increase lunch intake by 78%

176 ± 13 kcal


Summary of Results

• Portion size and energy density independently affected

preschool children’s energy intake

Increasing portion size by 100% increased energy intake by 26%

Increasing ED by 42% increased energy intake by 39%

These effects combined to significantly increase children’s meal

energy intake by 78%

• When served the same portions, children consumed

similar weights of the lower-ED and higher-ED meals

This suggests that the meals were similar in acceptability



eetgedrag





Discussie

Discussie

Voedselvoorkeuren deels aangeboren (smaak), deels aangeleerd (flavours, voedingsmiddelen)

Blootstelling is belangrijkste voorspeller van voorkeur

Vroege introductie en blootstelling aan groente hogere voorkeur en inneming

Voorkeuren vroeg aangeleerd en dan stabiel

Kleine kinderen reageren ook op portiegrootte en energiedichtheid lagere energiedichtheid (bijv. groente en fruit), niet te grote porties

Thank you for

your attention

De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 ... · Ontwikkeling smaakvoorkeuren en...

Documents

Transcript of De ontwikkeling van smaakvoorkeuren en eetgedrag tussen 0 ... · Ontwikkeling smaakvoorkeuren en...