De Molenvriend 20

Uitgave van de verenigingMolenvrienden Land van Cuijk

Nr. 20

VERENIGING MOLENVRIENDEN LAND VAN CUIJK

BESTUUR

VOORZITTER Wim Blankespoor Langeweg 90Tel. 08851-14471 6591 XZ GENNEP

SECRETARIS Don Werts Straatkantseweg 28Tel. 08850-15362 5443 NC HAPS

PENNINGMEESTER Hans Heijs Bilderbeekstraat 26Tel. 08855-71463 5831 CX BOXMEER

BESTUURSLID Perry Hendriks De Vang 20Tel. 08850-22872 5437 BP BEERS

COMMISSIES

ARCHIEFCOMMISSIE Tel. 08857-1622 Hoogeindse Kampen 55447 PS RIJKEVOORT

BIOTOOPCOMMISSIE Tel. 08850-13298 Moleneind 45431 HW CUIJK

PROMOTIECOMMISSIE Tel. 08850-15362 Straatkantseweg 285443 NC HAPS

LEDENADMINISTRATIE Tel. 08850-15362 Straatkantseweg 285443 NC HAPS

GIRONUMMER: 4008385 onder vermelding adres penningmeester

MOLENARCHIEF Tel. 08857-1622 Hoogeindse Kampen 5LAND VAN CUIJK 5447 PS RIJKEVOORT

Eenieder kan na afspraak het archief raadplegen

DE MOLENVRIEND 20

ColofonJaargang 9, nummer 1, april 1993Lijfblad van de vereniging Molenvrienden Land van Cuijk, opgericht in 1984. De Molenvriend wordt gratistoegezonden aan de leden en donateurs van de vereniging. De contributie hiervoor is respectievelijk ƒ 20,- en ƒ12,50; welke bij aanmelding gestort kan worden op de girorekening van de vereniging. Losse nummers kosten ƒ1,50. De Molenvriend is een advertentiemedium.

REDACTIE Valerie Aben Frits HartemanMarijn Geurts Don Werts

REDACTIEADRES Straatkantseweg 28 5443 NC HAPS

VERDER WERKTE(N) MEE

ILLUSTRATIES Frits Harteman en Don Werts

VOORPAGINA Recente foto van de molen te Oeffelt, gezien vanaf het noorden.(foto Frits Harteman)

De Molenvriend 20, april 1993 pagina 3

Het is weer even wennen aan de kleur van de kaft;maar duidelijk is in ieder geval wel dat wederomeen nieuwe jaargang van “De Molenvriend” be-gonnen is. Hopelijk een jaargang met vier volleedities boordevol interessante artikelen. Uw mede-werking kan daarbij bepalend zijn, want zoals altijdzijn kopij of andere nieuwsgevende bronnen vanharte welkom op onze redactie. Het hoeven ten-slotte niet altijd dezelfde mensen te zijn, die watvoor ons blaadje schrijven. Ook jaarverslagen vanmolens in het Land van Cuijk (zoals we die deafgelopen periode van de molens te Oploo, Cuijk enKatwijk mochten ontvangen) komen zeer goed vanpas (voor onze regionale molenrubriek).

Wat betreft de vorige Molenvriend moeten we bij

pagina 2 Colofonpagina 3 In dit nummer

Van de redactiepagina 4 Mededelingen van het bestuurpagina 5 Molens in het Land van Cuijk

een rubriek over de actuele situatie van een molen in het Land van Cuijkdoor: Frits Harteman

pagina 10 Weekendje Groningeneen uitstapje naar enkele interessante Groningse molens

door: Don Wertspagina 12 Peellands Molenuitstapje

twee molenaars en hun fietstocht met molens en tegenwinddoor: Marijn Geurts

pagina 13 Achter de (molen)coulissenwat voor mensen houden de molens in het Land van Cuijk aan het draaien?

door: Don Wertspagina 15 125-jarig bestaan molen Beugen

een feit dat de vrijwillige molenaars niet onopgemerkt voorbij willen laten gaandoor: de vrijwillige molenaars van de molen te Beugen

pagina 16 Molens in de regiode stand van zaken omtrent onze 12 molens

door: de redactie

In dit nummer

Van de redactiedeze nog enkele rectificaties plaatsen. Allereerstwerd achterin het nummer gesuggereerd dat denotulen van een bestuursvergadering waren afge-drukt. Het betrof hier echter een fout in de titel enbedoeld werden denotulen van de algemene leden-vergadering, welke plaatsvond op 8 decemberjongstleden.Verder wer in “Van de redactie” verwezen naar eenartikel dat niet voorkwam en foto’s die er nietinstonden.Onze excuses voor de ontstane fouten, die er helaasingeslopen zijn!

Hoe het nieuwe nummer inhoudelijk eruit ziet, kuntu nu zelf oordelen in de alweer twintigste uitgavevan “De Molenvriend”!

De Molenvriend 20, april 1993pagina 4

Mededelingenvan het bestuur

Bij overname van artikelen en/of foto’s, auteuren eventuele bron(nen) vermelden. Tevenshiervan melding maken bij de uitgeefster ofredactie van dit blad.

De redactie stelt zich niet aansprakelijk vooreventueel gemaakte fouten of anderszins ontstaneongemakken.

Het bestuur is de afgelopen tijd bezig geweest methet evalueren van het voorgaande jaar. Op de jaarver-gadering die begin april werd gehouden, bracht zijdaarvan verslag uit.Andere activiteiten waren de representatie op dejubileummarkt van vereniging De HollandscheMolen; contacten inzake de oprichting van een stich-ting ter wederopbouw van de Beerse molen en hetverwerken van de contributiegelden over 1993.Verder willen we u nog mededelen dat het boekje“Molens in het Land van Cuijk”, geschreven doorRobbert Verkerk niet meer verkrijgbaar is. We zijnnamelijk door de oplage heen.

Tenslotte wil het secretariaat fungerend als “centraalinformatiepunt”, u bij deze nog enkele belangrijkedata doorgeven:

8 mei Nationale Molendag15 mei Schiedams Havenmuziek- en

molenfestival22/23 mei Molenfeesten Vessem (100 jaar)19 juni Feestweek molen Deurne-Zeilberg

(100 jaar)27 juni 125-jarig bestaan Martinusmolen te

Beugen (zie ook elders)3/4 juli Excursie Groningen (zie elders)

de secretaris


Molens in hetLand van CuijkDe Vooruitgang te Oeffelt

Ter gelegenheid van het feit dat bovengenoemdemolen weer geheel maal- en draaivaardig is, leek hetons een goede gedachte de molen in deze rubriek voorhet voetlicht te halen. Alvorens de molen door middelvan foto’s aan U te tonen, willen wij in het kort devoorgeschiedenis van de 7 jaar geleden nog rompzijnde Vooruitgang weergeven.

Om precies te zijn, eind 1986 werden de werkzaam-heden aan de romp gestart. De eerste fase was daar-mee begonnen en had ten doel de molen te voorzienvan gevlucht en staart zodat hij in eerste instantie kondraaien. Deze werkzaamheden kwamen medio 1987gereed en op 4 juli 1987 vond de feestelijke openingplaats. Op die dag was er veel zon en zoals gewoonlijkweinig wind.

De tweede fase werd in werking gesteld maar het zoutot april 1992 duren voordat molenmaker Coppes devloerbalken en vloeren kon plaatsen. Deze werkzaam-heden kwamen eind april 1992 gereed maar toen konmeteen worden doorgegaan met de derde fase t.w.het gaande werk. Op het tijdstip dat wij dit schrijvenis alles gereed op behandeling van de binnenmurenna. Het behoeft geen betoog dat alles niet zo simpelis verlopen als het wel lijkt. Zoals gewoonlijk spelenbij restauraties van een dergelijke omvang de finan-ciën een zeer grote rol. Door de inzet van het Stich-tingsbestuur en niet te vergeten molenaar Theo vanBergen, die de drijvende kracht sinds 1973 is geweest,is een onderkomen romp verrezen tot een prachtigebeltmolen. Theo heeft hiervoor in 1991 van de Hol-landsche Molen de prijs voor Vernuft en Volhardingontvangen. De datum van de officiële opening is nogniet bekend, maar wij hebben gemeend met onzereportage hier niet op te moeten wachten. Op devoorpagina ziet U de molen in zijn gehele omvang.Hij is uitgerust met een Oudhollands wieksysteem.Zoals wellicht bekend was de Vooruitgang destijdsde eerste molen in Nederland welke uitgerust wasmet fokwieken, maar deze zijn helaas niet terug-gekeerd. De molen wordt gekruid d.m.v. een kruilier.

Bij het naar binnen gaan van de molen valt de hogeentree op. De ruimte waar vroeger de diesel wasopgesteld, is nu omgebouwd tot leslokaal c.q. kantoor,we zullen het derhalve maar houden op Theo’skantoor.

De kruibok met lier


Via een wel erg steile trap komen we op de maalzol-der, waar je de geur van nieuw eikenhout tegemoetkomt. Deze zolder is zoals de meeste van zijn soort-genoten voorzien van 2 beltdeuren.Eén op het noorden en de ander, hoe kan het anders,op het zuiden. Verder is alles wat er is nieuw. Delicht, de meelbak en de meelpijp.

Alles keurig afgewerkt door molenmaker Coppes. Integenstelling tot de eerder genoemde trap nu eenprettige trap naar de steenzolder. Uiteraard ook hieralles nieuw. Spoorwiel, steenrondsel, steenkuip enkraan.

Er is een 16er koppel kunststenen geplaatst (fabr. vanHees). De loper is voorzien van een Engelse of balan-ceerrijn. De taats van de koningsspil loopt niet in eentaatspot. Voor de lagering van deze spil is gebruikgemaakt van een tontaatslager.

“Theo’s kantoor”

De maalzolder: ook hier verboden te roken

De maalbak met op de achtergrond inventaris voorhet toekomstig Heemkundemuseum


Op de luizolder zien we een gewoon sleepluiwerk,gaffelwiel met reep en om de luias een touw met aanhet einde een stukje ketting voor het vastmaken vande zakken.

De kapzolder toont ons de gebruikelijke inrichting.Bovenwiel met schijfloop. Vlaamse vang met vang-trommel en wat is gebleken, een iets te lichte vangbalkmet een hanger die een voorziening heeft om devangbalk vast te wiggen.

Spoorwiel met steenrondsel

Steenkuip met kraan

Er is een Engels kruiwerk. Een pal is nog niet aan-wezig doch deze zal binnen afzienbare tijd in eigenbeheer worden aangebracht.De as is oorspronkelijk afkomstig van een Zuid-Hollandse poldermolen. Interessant zijn de gegoteninscripties hierop die de namen van de toenmaligedijkgraaf, secretaris en heemraden van het betreffendewaterschap vermelden.

Veel van het gebruikte hout, met name de vloer-balken, in de molen is afkomstig uit de “Witte Molen”te Nijmegen die enkele jaren geleden

De vangbalk: de één doet het met een oudebaansteen of bak schroot, de ander benut een

emmer met zand.


Overbrengingen

aantal kammen bovenwiel: 66aantal staven schijfloop: 35

steek 12,4

aantal kammen spoorwiel: 88aantal staven steenrondsel: 26

steek 9,8

De overbrengverhouding is:1 : 6,38

De gebruikte houtsoort voor dekammen is acacia en voor destaven is dat bulltree.

een flinke brand gehad heeft.Hier en daar zijn de brand-plekken, zij het licht, nog tezien.

De meeste technische gege-vens en bijzonderheden van demolen zijn beschreven in hetboekje “Molens in het Landvan Cuijk”.Voor de liefhebbers laten wijhieronder de toen nog nietbekende gegevens betreffendehet gaande werk volgen:

De grip van het bovenwiel in de schijfloop.Links op de voorgrond kijkt men tegen een vangstuk aan.

Gedeelte van de bovenas, welke afkomstig is uit een poldermolen.De naam van de dijkgraaf die destijds in functie was, is zichtbaar.


De vangtrommel

Tenslotte wensen wij Theo vanaf deze plaats veelsucces met “zijn” molen en hopen dat hij nog velejaren in goede gezondheid de Vooruitgang kan latendraaien en malen, niet alleen tot vreugde van deOeffeltse gemeenschap maar ook voor ons allen diede molens een warm hart toedragen.

Tekst en foto’s: Frits HartemanOverzicht van de kapzolder

↓


Het wekelijks met de molen draaien en eventueelmalen, hoort voor de meeste (vrijwillige) molenaarstot één van de vanzelfsprekendheden van hunactiviteiten. Ook de niet-molenaars onder de lezerszullen deze indruk hebben, wat niet onterecht is. Maarom kennis van zaken en contacten met collega-molenaars op peil te houden is meer nodig.Wellicht worden om die reden regelmatig excursiesgeorganiseerd naar alle wind(molen)streken vanNederland en de landen daaromheen. Organisatorenvan dergelijke uitstapjes zijn meestal moleninstanties(zoals bijvoorbeeld de afdeling Noord-Brabant vanhet Gilde van Vrijwillige Molenaars), maar kunnenook dankzij individuele initiatieven plaatsvinden.Dat laatste wil ik met hulp van enkele andere enthou-siaste mensen weer eens waarmaken. De keuze vande bestemming is gevallen op de streek in het centraledeel van de provincie Groningen. Alhoewel in hetbuitenland vaak molens staan met een unieke combi-natie van bouwfactoren, zijn ook in Nederland mooieexemplaren te vinden. Vandaar is het uiteraard geenschande om in eigen land te blijven. Daarbij komtdat men gezien de afstand niet elke dag in middenGroningen komt; nog eerder komt men in het buiten-land. Bovendien is Groningen een gemoedelijke pro-vincie met gastvrije mensen: een bewering die opnationaal niveau eerder onze provincie toegedaanwordt. Misschien komt dat ook wel omdat de noorde-lijkste provincies soms wat vergeten worden (zeeronterecht trouwens).De opzet van de excursie is het bekijken en bezoekenvan een aantal molens in de bewuste regio, opdat mennieuwe indrukken kan opdoen, tips overhoudt voorde molens, connecties maakt met (molen)mensenaldaar en bovendien kennis opdoet. Met name voorde opleiding tot vrijwillig molenaar kan de leerzameexcursie dit laatste bewerkstelligen. Nadrukkelijkmoet bij deze opzet vermeld worden dat de excursieniet specifiek is bedoeld voor molenaars, maar datecht iedereen van harte welkom is deel te nemen.De excursie zal plaatsvinden gedurende het weekendvan 3 en 4 juli aanstaande. ‘s Zaterdags vroeg in demorgen zullen we met auto’s uithet Land van Cuijk vertrekken en zondags rond 19uur hopen we weer in deze streek terug te zijn. Deovernachting zal plaatsvinden in en bij de heerlijk

Weekendje Groningenop bezoek bij enkele molens

rustig gelegen poldermolen “De Zilvermeeuw” teOnderdendam. Voor zover mogelijk zullen mensenbinnenin de molen kunnen slapen. Een enkeling zalwellicht op het ruim maar knus omringende en bij demolen horend grasveldje zijn tentje moeten oprichten.Dus wildkamperen is toegestaan !!In de loop van de zaterdag zullen enkele molens be-zocht worden en voor enkele op de route gelegenmolens zullen we een fotostop maken (wellicht tevenspitstop!). Ook de indeling op zondag zal er zo uitzien.Voor een globaal programma ziet u onderstaandschema. Het definitief programma zal u enkele dagenvoor de excursie worden toegezonden.Maar ook al heeft de excursie een cultureel karakterdoor de te bekijken molens met hun bouwhistorischewaarde, ook het sociale aspect mag niet ontbreken.Dat betekent dat we het gezellig willen maken enhouden. Daarvoor gaan we bijvoorbeeld ’s zaterdags-avonds gezamenlijk wat eten. Mits de meerderheidhet daarmee eens is, wordt dat een barbecue op onze“slaapmolen” in Onderdendam. Bovendien kan ereventueel gezellig nageborreld worden, terwijl demolen zelf in floodlight zijn rondjes zal draaien.Mocht blijken dat deelnemers het aantal wieken vande molen hoger dan vier waarnemen dan wordt hethoog tijd om onze slaapplek in dan wel bij de molenop te zoeken.Over de kosten kan er gezien het nog niet bekendaantal deelnemers en eventuele wensen en ideeën vandeelnemers nog geen uitspraak gedaan worden. Maarrekening houdend met een reële reiskostenvergoedingen de maaltijd kan wellicht fl 60,— á fl 70,— alsstreefbedrag worden aangenomen.

Aanmelding voor dit uitstapje wordt van harteaanbevolen en is mogelijk bij Don Werts, Straat-kantseweg 28, Haps (telefoonnummer 08850-15362).Tevens is hij de aangewezen persoon voor verdereinformatie.


GLOBAAL PROGRAMMA

Zaterdag 03 juli 1993

* vertrek vanaf het Land van Cuijk* koffiedrinken en pauze voor de

chauffeur(s) bij Neerlands’ enigemolen met zelfkruiing: de molenvan Nijeveen (Drenthe).

* bezoek aan molen “Germania” teThesinge: een achtkantestellingkorenmolen

* lunch op deze molen* bezoek aan molen “Bovenrijge” te

Ten Boer: een klein achtkanthoutzaagmolentje op een schuur

* bezoek aan molen “Fram” teWoltersum, met een uniekecombinatie aan functies: korenmalen, hout zagen en gort pellen

* avondeten (barbecue?!) op molen“De Zilvermeeuw” teOnderdendam

* bezoek en overnachting op dezemolen

Zondag 04 juli 1993

* vertrek vanaf Onderdendam bezoek aan* de “Krimstermolen” te Zuidwolde: een

achtkante poldermolen met maar liefst twee inwerking zijnde vijzels

* bezoek aan molen “‘t Witte Lam” teZuidwolde: een klein uitgevallen achtkantepoldermolen

* lunch* bezoek aan een typisch Groningse molen: de

achtkante stellingmolen “Wilhelmina” teNoorderhoogebrug

* afscheid van het Groningse land en vertrek naarhet Land van Cuijk

****

Tussen de te bezoeken molens door zullen op de routeliggende molens aangedaan worden voor een fotostopen/of koffiestop.

namens de organiserende mensenDon Werts

“Krimstermolen” of “Phoenix”te Zuidwolde


Om de twee jaar is de eerste zondag van oktoberde dag van de “Peellandse molendag”. Vorigjaar viel deze dag op vier oktober. Het was eenmooie dag, de wind (die natuurlijk gunstig wasvoor de draaiende molenaars), was voor onsfietsende molenaars eens een keer ongunstig.Als eerste molen hebben we de molen vanMillheeze bezocht. De “Laurentia” (zo heetdeze molen) kon helaas niet draaien, want éénvan zijn roeden stond een halve meter in hetzand, omdat deze bij de askop nagekeken moestworden.Daarna zijn we naar de molen van Bakelgegaan. Deze standerdmolen (“Willibrordus-molen”) was toevallig de afgelopen vrijdagdoor molenmaker Harry Beijk opgeleverd aande gemeente Bakel. Er waren namelijk enkeledingen gerestaureerd of vervangen, zoals destenen en de maalkuip. Don en ik hebben inBakel de molenaar nog geassisteerd met hetmalen van twee zakken graan. Na deze activi-teiten hebben we onze boterhammen opgegetenen zijn we naar de derde molen gegaan: de mo-len van Someren. In Someren troffen we tweemalende molenaars aan. De molen, die zonderzeilen draaide, maalde flink door. Na een praat-je met de molenaars hebben we hun ronde ste-nen beltmolen (die ze met vlaggetjes in de wie-ken versierd hadden) bekeken.Na de molen van Someren, stond er nog eenmolen op ons programma; namelijk die te Vlier-den. Deze molen draaide met blote benen (zon-der zeilen dus) dankzij de harde wind toch nogzo’n dertig á veertig enden per minuut. Demolenaars hadden ‘s morgens al flink wat zak-ken graan gemaald die nu op vervoer stondente wachten. We hebben de molen van onder totboven bekeken, (dit was vooral voor mij inte-ressant, omdat dit de eerste keer was dat ik in eenmolen kwam waarvan de romp een flessenhalsmodelheeft). Hierna, het was reeds 17.00 uur, zijn we tochmaar aan de pittige terugreis begonnen (geplaagddoor een noordoosten wind van zo’n 5 Beaufort). ViaDeurne, Rips en Oploo zijn we toch weer in Hapsaangekomen. Ondanks alle inspanningen wat betreft

de fietstocht is het toch zeker de moeite waard geweestde verschillende Peellandse molens te bezoeken. Zo’ndag is dan ook zeker voor herhaling vatbaar ...

Marijn Geurts

PEELLANDSMOLENUITSTAPJE

De standerdmolen van Bakel rond de zestiger jaren


In “De Molenvriend” komt men vaak namen vanmolenaars tegen. Voor insiders zijn dit uiteraard geenonbekenden. Maar de buitenstaander zal zich afvra-gen wat voor iemand er schuil gaat achter die naam.Gedreven door nieuwsgierigheid zal men de aard vande molenaars graag willen weten!Middels een bij deze te starten rubriek wil ik (te hoog)opgelopen frustraties bevredigen en zal ik per molenin het Land van Cuijk de molenaars daarvan eensonder de loep nemen. Via een klein interview en eenfotosessie aangevuld met eigen ervaringen (mole-naars pas op!) zal ik wat over die mannen vertellendie bij ons in de streek de molens zo enthousiastdraaiend houden. Ja, inderdaad mannen, want vrou-wen mogen we “helaas” nog niet op de molens in hetLand van Cuijk signaleren.

Degene die de spits afbijt, is molenaar Jan Selten,die op zijn vrije zaterdagmiddagen standerdmolen“De Ster” te Wanroij draaiend houdt.Noem je de naam Jan Selten in dit dorp dan blijktdeze onlosmakelijk verbonden met de molen te zijn.Vandaar dat Jans bijnaam al snel “d’n mulder” werd.Deze bekendheid in het dorp manifesteert zich over-duidelijk als u een keer bij hem op bezoek op de mo-len gaat (dat trouwens zeer aan te bevelen is) en samenmet hem op de galerij gaat staan. Gegarandeerd datJan in een mum van tijd begroet wordt door een enpassant voorbijkomende bekende. Dit gaat zelfs zoverdat bij draaiende molen en afwezigheid van mensenop de galerij bekenden in auto’s gerust claxonnerenZoals u wellicht al door had, draait Jan alleen op demolen. Er zijn wel tijden geweest dat hij geassisteerdwerd door collega’s en leerlingen, maar door de jarenheen is hij zelf altijd de centrale figuur gebleven. Nietdat molenaars in opleiding niet welkom zijn op demolen, maar Jan leidt ze liever niet op. Hij legt zichmeer toe op de praktische kant van het molenaar zijn.Jan is al sinds 1978 bezig met zijn molenhobby. Alsantwoord op de vraag hoe hij aan deze hobby geko-men is (een vraag die ook vaak door bezoekers op demolen gesteld wordt), komt een tegenvraag: “Hoekomen mensen aan het sparen van postzegels?” Dezeretorische vraag illustreert wellicht het beste dat hetontstaan van zo’n vrijetijdsbesteding vaak op eentoeval berust. Maar Jan gaat toch even terug in degeschiedenis en vertelt dat hij vroeger iedere daglangs de molen fietste. De molen was in die tijd sterkonderhevig aan verval. Na voltooiing van de herbouwin 1978 wou hij ook wel iets doen voor de molen.

Achter de (molen)coulissenUiteindelijk resulteerde dat dus in een liefde voor dedankzij hem draaiende molen.In de schuin tegenover gelegen boerderij woont Janmet zijn vrouw Alie en twee kinderen. Voor velemolenaars is het een wensdroom om zo dicht bij demolen te kunnen wonen. Jan is daar dan ook erg trotsop. In de keuken is tussen het draaien met de molendoor, menig kopje koffie gedronken door Jan meteventueel te gast zijnde collega’s. De molen staat indie tussentijd dan overheks (als een vermenigvuldi-gingsteken) wat volgens de molentaal de vreugde-stand betekent. Tijdelijk betekent dat hier dan “kof-fiestand”.Molenaar Selten heeft een goede relatie met de ge-meente Wanroij, tevens eigenaar van de molen. Zo-doende krijgt hij veel voor elkaar, maar Jan schrikter niet voor terug ook zelf klussen aan te pakken. Hijis wat dat betreft handig uitgevallen en in combinatiemet zijn kleine werkplaats is dat een zegen voor de


standerdmolen.In het dagelijks leven is Jan wor-menkweker. Daarnaast zit hij bij devrijwillige brandweer, wat eigenlijkook een soort hobby voor hem is.Maar zijn molenhobby is toch weleven wat anders. Het mooie daar-aan vindt Jan dat het als molenaarmogen en kunnen werken op enmet molens maar voor een aantalmensen voorbestemd is, waaronderdeze 43-jarige molenaar zelf dus.Bovendien gaat hij er helemaal inop als hij die af en toe wild te keergaande molen in bedwang kan hou-den. Dit laatste zal zeker voor meermolenaars gelden, wat wellicht ookzal blijken uit een volgende be-spreking van de molenaar(s) vaneen molen in het Land van Cuijk.

Tekst en foto’s: Don Werts

Bij de foto’s: Jan Selten in actie opzijn molen

Molenkaartenverzamelaars opgelet:

Nu verkrijgbaar catalogus van alle Limburgse wind- en water-molens. Als u ƒ 5,25 overmaakt op giro 2150134 of RaboHeythuysen 122297415 ontvangt u de catalogus plus gratisbestellijsten voor ansichtkaarten of foto’s, want van elke molen iseen ansichtkaart of foto verkrijgbaar.

T. LinssenIn het Tienderveld 1376093 JK Heythuysen


125

1868—

1993125 jaar

“Martinus”Beugen

Dit jaar is het 125 jaar geleden dat de Martinusmolen te Beugen is gebouwd. Volgens de in bezitzijnde documenten moet dit gebeurd zijn in 1868. De vrijwillige molenaars willen dit feit nietonopgemerkt voorbij laten gaan. Vandaar dit jubileum. Zij hebben gemeend dit te doen met hethouden van een open dag met gratis koffie etc. Verder zal er voor de kinderen een kleurwedstrijdgehouden worden. Aangezien de exacte datum van oprichting niet bekend is, hebben zij eendatum geprikt en wel zondag 27 juni 1993.Door het op een zondag te houden, hopen zij dat hierdoor in ieder geval molenaars in degelegenheid zijn op die dag een bezoek aan de molen te brengen. Dus noteer deze datum alvastin uw agenda!

De vrijwillige molenaars:

HANS HEIJS

FRITS HARTEMAN


Molensin deregio

DE “MARTINUS” TE BEUGEN

Afgezien van het feit dat dit jaar het 125-jarig bestaanvan de molen herdacht zal worden (zie elders in ditnummer) is er op het ogenblik geen nieuws over demolen te vermelden. Het wachten is op de toegezegderestauratie.

“DE VOORUITGANG” TE OEFFELT

Voor bijzonderheden van deze molen verwijzen wiju naar de reportage in dit nummer. De emmer op devangbalk is inmiddels vervangen door een ijzerenkruirol en de belt is hier en daar opgehoogd met eenander soort zand, zodat het water er niet op blijft staan.

DE “MARIAMOLEN” TE HAPS

De draaiactiviteiten op deze molen zijn tot het niveaunul gedaald. De vrijwillige molenaars hebben eengesprek gehad met de burgermeester van de gemeenteHaps. Veel wijzer is men hier niet van geworden.Wel heeft de gemeente nadien aan molenmaker Beijkverzocht een offerte in te dienen betreffende repara-ties tot het weer kunnen draaien van de molen. Beijkheeft hiertoe samen met de vrijwilligers een inspectie-tocht door de molen gehouden. De noodzaak van eennieuw penlager zal in de offerte worden aangekaart.Ondertussen doen de molenaars klein onderhoud,zoals het schoon en netjes houden van de molen (grasmaaien, vegen e.d.).

DE “BERGZICHT” TE GASSEL

Molenaar Jan van Haren is nog steeds doende demolen op te knappen. Inmiddels is de entree voorzien

van een nieuwe vloer en doet nu dienst als opslag-ruimte voor zakken veevoeder. Zowel de steen- alsluizolder zijn gedeeltelijk voorzien van een nieuwevloer, terwijl de overige vloerdelen weer strak tegenelkaar zijn geplaatst. Drie loszittende korbelen zijndoor middel van een bout verankerd aan de hoek-stijlen. De meelzolder is nog niet geheel ontdaan vanoverbodige apparatuur, maar er wordt aan gewerkt.Het is de bedoeling dat de elevator weer gemonteerdwordt. Verder laat Jan van Haren weten dat de hals-steen is gebroken, wat hem er niet van weerhoudt demolen elke dag te laten draaien, hetgeen voor iederdie regelmatig van of naar Grave komt geen nieuwsmeer is maar wel een prachtig gezicht.

STELLINGMOLEN TE KATWIJK

In Katwijk is de afgelopen periode, behalve dat erbijna iedere zaterdag gedraaid is, niet veel gebeurd.Er zijn enkel 2 zeilen opgelapt, door er op enkeleplaatsen stukken in te zetten.

DE “HEIMOLEN” TE SINT-HUBERT

De restauratie van deze markant gelegen beltmolen(met een helaas ronduit slechte biotoop) is zo goedals voltooid. De nieuwe roede die een tijdje voor demolen lag, is gestoken, opgehekt en voorzien van VanBussel voorzomen. Verder is er binnenin de molennog het een en ander gebeurd. Zo is de spilbalkwaarop de koning rust vervangen en heeft de luiaseen nieuw gaffelwiel gekregen. Overigens is bekendgeworden dat de grote hou ten loods ten zuidwestenvan de molen zal verdwijnen. We hebben nog geencontact gehad met gemeente Mill & St.-Hubert. Ditzal niet al te lang meer op zich laten wachten.


DE “KORENBLOEM” TE MILL

Ook de afgelopen periode zijn we niet wijzer gewor-den met betrekking tot de molen in Mill. Naar weaannemen staat hij nog steeds te koop. Voorlopigkunnen we alleen maar (machteloos) toekijken.

“DE STER” TE WANROIJ

Op de Ster is de afgelopen tijd ook weer flink ge-draaid. Zowat iedere zaterdag stond de Wanroysestanderdmolen te draaien en op een mankementje nahadden ze geen problemen. Dit mankementje bestonduit het opnieuw vastlassen van een ijzeren plaat tussende steenbalk en de standerd. Door dit opnieuw vastte lassen kruit de standerd weer een stuk makkelijker.

DE “JAN VAN CUIJK” TE CUIJK

Het eerste jaar van het tienjarenplan is met de ge-meente verder uitgewerkt. Er mag dit aar (het eerstejaar) voor ongeveer 10.000 gulden netto besteed wor-den. De dingen die dit jaar aan de beurt komen, zijno.a.:* nieuwe kruibok* alle spijkers in de heklatten worden door

roestvrijstalen spijkers vervangen* de bovenas wordt met 300 kilo verzwaard* er komen nieuwe hardhouten kruipalen* op elke wiek komt een oog voor de

roedkettingen* bovenas wordt geïnjecteerd tegen bonte

knaagkever* de kap wordt opnieuw geteerd* er worden op verschillende plaatsen

wiggen vervangen, o.a. in het aswielVerder is de molenaar (als vanouds) weer actief beziggeweest en heeft o.a. de muizen met harde handverdreven en de kettingen (die aardig aan het roestenwaren) een zwart lakje gegeven, de molenaar is tevensvan plan weer wat vaker te gaan malen (als het moetzelfs door de week!!!)

WATERMOLEN TE OPLOO

In het eerder genoemde jaarverslag van de Koren-bloem wordt melding gemaakt van het feit dat dewatermolen is gebruikt als decor voor het openlucht-spel Toon d’n Dwerg.Verder gaan de makers van het verslag in op defunktie die de molen nog moet krijgen. Zij (de mole-naars) zijn er niet helemaal gerust op dat de molendie bestemming krijgt die het verdiend. De molen iser om te malen en niet om dienst te doen voor anderezaken, die niets met het molen(wel)zijn te makenhebben. Laten we hopen dat alles nog goed terechtmag komen.Verder is er van de molen weinig nieuws. Het oudewaterrad is nog aanwezig en wacht op vervanging,die volgens de plaatselijke pers, aanstaande zou zijn.

“DE KORENBLOEM” TE OPLOO

In het jaarverslag 1992 dat wij mochten ontvangenwordt vermeld dat het bezoekersaantal in het verslag-jaar is gedaald. Men denkt dat het publiek enigszinsverzadigd is, het nieuwtje is er van af. Wij (de re-dactie) zouden wel eens willen weten of dit op anderemolens ook het geval is.Verder maken de molenaars melding van het aantalkeren (47) en openstelling (132 uur) van de molen,waarbij gedraaid werd en bij voldoende wind gema-len. Een opgave van bijzondere draaidagen ontbreektevenmin. Het verslag over de Korenbloem sluit meteen opsomming van verrichte onderhoudswerkzaam-heden door de molenaars en die van molenmakerBeijk. Al met al een degelijk en goed verzorgd verslagdat het lezen de moeite waard is.

“LUCTOR ET EMERGO” TE RIJKEVOORT

Helaas mochten we geen berichten ontvangen overde situatie aldaar !!


Waar het asfalt ophoudt

beginnen onze reizen... daar trekken wij te voet verder door het ongerepte achterland en nemen de tijd om van hetoverweldigende landschap en de exotische natuur te genieten.SNP Natuurreizen organiseert reisavonturen waar ande- ren slechts van dromen. Voor kleinereisgezelschappen van gelijkgestemden; eerst je reisgenoten, later vaak je vrienden. De reisleiding iseen ’verhaal apart’. Het zijn allen biologen, geografen, geologen of andere deskundigen. Ze brengen unaar de mooiste plekjes en kunnen u veel vertellen over de streek waar u doorheen trekt.SNP Natuurreizen heeft ruim 90 bestemmingen "all over the world" voor u in haar programma: van devulkanen van Sicilië tot de jungle van Costa Rica en van de Roemeense Karpaten tot de besneeuwdetoppen van Siberische Altai. Bent u ook op zoek naar die andere reiservaring? Vraag dan vrijblijvendeen van onze kleurrijke reisbrochures aan:

postbus 1270, 6501 BG Nijmegentelefoon 080 - 60 52 22

lid SGR / officieel sponsor WWF

(advertentie)

• Avontuurlijke Voettochten 1993Europa

• Avontuurlijke Wandelreizen & Expedities 1993Afrika, Azië, Australië en Amerika

• Comfortabele Wandelreizen 1993Europa, Afrika, Azië, Nieuw Zeeland en Amerika

• SNP-Individuele Reizen 1993• Avontuurlijke Wintertochten 1993

Europa en Canada

De Molenvriend 20

Documents

Transcript of De Molenvriend 20