België-BelgiqueP.B.

2170 MERKSEMCENTRUMBC 1131

afgiftekantoor 2170 Merksem CentrumP106322

Afzendadres en verantwoordelijke uitgever: Mariette Nobels, Voorjaarstraat 10, 2610 WilrijkJaargang 17, nummer 1 (maart - april - mei 2015)Driemaandelijks tijdschrift van beweging.net, een netwerk van sociale en christelijke organisatieswww.antwerpen.beweging.net - antwerpen@beweging.net

dekaeck

Nieuwe adviesraad Sport Wilrijkwil voorname rol spelen in sportief district

Van links naar rechts. Patrick Mutsaerts, Els Gonthier, Nicole Van Hoof, Patrick Heylen, Katrien Van Ransbeeck en Jozef Arnouts.

In het kader van het nieuwe Vlaams decreet Sport worden de vroegere Sportraden in heel Vlaanderen nu Adviesraden. Onder impuls van Robert Moens, schepen van Sport Wilrijk, en Karen Fremault, Sportantenne Wilrijk, is dit ook in Wilrijk gebeurd.

‘Quaerite et invenie’ ... zoek en je zal vinden, dacht Robert. Op de vergadering van april

2014 werd de zoektocht aangekondigd naar leden voor de nieuwe raad bij alle aanwezige sportverenigingen. Precieze informatie werd gegeven over het nieuwe werkkader. Er was ruime belangstelling voor dit project en de eerste bouwstenen werden nog die avond gelegd. Enkelen die zich kandidaat hadden gesteld, moesten ondertussen om diverse redenen forfait geven.

De samenstelling van de raad is zeer divers en de focus richt zich op alle Wilrijkse sport-belangen. Met vertegenwoordigers van sterk uiteenlopende sporttakken en onderwijs hebben we een breed spectrum bereikt uit het sportlandschap. De kandidaten zetelen er niet voor hun eigen clubbelangen.

Vervolg op pag. 2

In het vorige nummer van De Kaeck werd de nieuwe adviesraad Cultuur voorgesteld. Nu is het de beurt aan de adviesraad Sport. Hierna lees je waarom en hoe de nieuwe adviesraad Sport ontstond. Wat die moet doen en ondertussen al gedaan heeft. Je maakt kennis met de leden die uit diverse sporttakken komen. Wie meer informatie wil kan daarvoor terecht bij de voorzitster, een van de leden of bij de Sportantenne Wilrijk in het districtshuis.

2 DE KAECK | MAART 2015

Dinsdag 17 maart - 20 uurErven en schenkenParochiecentrum St.-Bavo (zaal achteraan), St.-Camillusstraat 95, WilrijkOrg: Gezinsbond Wilrijk i.s.m. beweging.net Wilrijk

Zondag 22 maart Halve dagwandeling in EkerenInfo en inschrijven ’Wandelclub Gun je de Tijd’: tel. 03 830 06 17 - gunjedetijd@hotmail.com Org: Gun je de Tijd – Pasar Wilrijk

Zaterdag 4 april en zondag 5 april na de eucha-ristieviering van 18 uur en 11 uurPaaseitjesverkoop t.v.v. Broederlijk DelenInfo: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82Org: Femma Wilrijk Centrum

Donderdag 9 april van 13.30 tot 16 uur en van 19.30 tot 22 uurHet creatiefjeKWB lokaal, Sint-Bavostraat 55, WilrijkInfo: Monique Vankerckhoven - tel. 03 827 56 71Org: Monique Vankerckhoven voor KWB en Femma Wilrijk Centrum

24 - 25 april + 7 - 8 mei - 20.15 uur‘Wat gebeurde er met ...?’ van Jean MarboeufRegie Wim LootsDionteater, St.- Camillusstraat, 29, WilrijkReservaties 0468 139 995 dinsdag en donder-dag van 19 tot 21.30 uur Org: Dionteater VZW

16 april, 21 mei en 18 juni Naailand vanaf 19.30 uur. Gezellig elkaar helpen met naaien of herstellenBovenzaal Neerlandhof, Edenplein 7, 3 euro, gratis voor Femma leden.Info: Femma Neerland – tel. 03 830 35 39

Dinsdag 21 april om 8 uurVoorjaarsreis naar BrabantSamenkomen op de Bist (districtshuis)Info: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82 of cc De KernOrg: Femma/KWB Wilrijk Centrum

22 april, 20 mei en 10 juni vanaf 19.30 uurBloemschikkenBovenzaal van het Neerlandhof, Edenplein 7. Femma-leden betalen 60 euro per jaar.Info: Femma Neerland – tel. 03 830 35 39

Donderdag 23 april van 13.30 tot 16 uur en van 19.30 tot 22 uurHet creatiefjeKWB lokaal, Sint-Bavostraat 55, WilrijkInfo: Monique Vankerckhoven tel. 03 827 56 71Org: Monique Vankerckhoven voor KWB en Femma Wilrijk Centrum

agenda LedenDe nieuwe Adviesraad Sport bestaat uit zeven leden plus waarnemend lid Karen Fremault van Sportantenne Wilrijk.-Voorzitter:Nicole Van Hoof,nvanhoof11@gmail.com,Femma verantwoordelijke Nordic Walking Wilrijk

-Secretaris:Jozef Arnouts,arnouts.jozef@skynet.beSecretaris WandelsportverenigingSinjorenstappers Wilrijk vzw.

-LedenPatrick Mutsaerts: actieve sporter en lid van de tennisclub Azua WilrijkEls Gonthier: voorzitster afdeling Jeugd Hand-bal Uilenspiegel WilrijkPatrick Heylen: trainer en secretaris van Judo Club Bujin Wilrijk, secretaris van Top Judo Ant-werpen en lid van het Provinciaal Comité Judo AntwerpenKatrien Van Ransbeeck: artistiek verantwoor-delijke, danspedagoge en choreografe van Dansstudio Swing vzwItchie Meys: onderwijzeres Lichamelijke Opvoeding in parkschool Ieperman Wilrijk

Vervolg van pag. 1

TakenDe Adviesraad Sport heeft een voorwaarden-scheppende, een stimulerende en een onder-steunende rol in het Wilrijkse sportlandschap. De Adviesraad Sport zal zijn medewerking verlenen om van Wilrijk een echte sportge-meente te maken en via zijn adviezen een rol spelen in het district Wilrijk.

DoelElke inwoner van Wilrijk moet zijn gading kunnen vinden in een voor hem of haar aantrekkelijk en divers sportaanbod. De Ad-viesraad Sport wil een voorname rol spelen om de samenwerking te bevorderen tussen alle sportclubs in Wilrijk en ook met andere partners (onderwijs, privé) om deze visie te realiseren.

Projecten (realisaties en ingediende ad-viezen)Ondersteuning eerste trefmoment Sport.Advies aanvragen, evenementen-, materiaal- en infrastructuursubsidies 2014.Advies reglementen evenementen-, materi-aal- en infrastructuursubsidies 2015.Advies reglement Viering Sportief Wilrijk.Advies beoordeling laureaten Viering Sportief Wilrijk.Opmaak reglement en procedure toetreding nieuwe leden Adviesraad Sport.

Gegevens op website district WilrijkSportraad WilrijkDe sportraad adviseert het district Wilrijk over het lokale sportbeleid.De adviesraad is samengesteld uit vertegenwoordigers van verschillende Wilrijkse sportclubs. Elke Wilrijkse sportclub kan aansluiten. Naast de negen districtssportra-den is er ook een stedelijke sportraad, waarin afgevaardigden uit de deelraden ze-telen.

Adviseren en organiserenDe sportraad Wilrijk heeft als doel de sport, de lichamelijke opvoeding en de sportie-ve recreatie in het district Wilrijk te coördineren, te promoten en te ontwikkelen. Om dit te verwezenlijken kan de Sportraad ook initiatieven nemen op sociaal, cultureel en economisch vlak. Daarnaast steunt de Sportraad zijn leden bij de uitwerking van hun eigen sportprojecten.

Meer infoNicole Van Hoof, voorzitter Sportraad Wilrijk, p/a Bist 1, 2610 WilrijkTel. 03 338 53 24 - sportraad.wilrijk@antwerpen.behttps://www.antwerpen.be/nl/kanalen/district-wilrijk-1/sport-8/sportraad-wilrijk

De sportraad is over het algemeen wel gekend door de sportverenigingen, maar niet iedere club wil lid worden van de Sportraad. Er zijn nu een veertigtal sportclubs aangesloten. Als wij het adres kennen, trachten we de sportclubs via mail, telefoon of per post te bereiken. De erkenningsvoorwaarden kan je verkrijgen bij de sportraad Wilrijk, tel. 03 338 53 24 of via sportraad.wilrijk@antwerpen.behttps://www.antwerpen.be/nl/kanalen/district-wilrijk-1/sport-8/sportraad-wilrijk

3DE KAECK | MAART 2015

Donderdag 23 april vanaf 19.30 uurPizza De LuxeBovenzaal van het Neerlandhof, Edenplein 7. In deze workshop maken we de pizza volledig zelf, vertrekkende van een basisdeeg, verschil-lende basislaagjes en een kleurrijke variatie van toppings. Prijs naargelang onkosten.Info: Femma Neerland – tel. 03 830 35 39

Dinsdag 28 april om 19 uurWorkshops juwelen maken met pareltjes KWB-lokaal, Sint-Bavostraat 55, WilrijkInfo: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82 Org: Femma Wilrijk Centrum Donderdag 7 mei om 14 uurBezoek aan O.L.-Vrouwkathedraal in AntwerpenSamenkomen op de Bist (bushalte)Info: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82 Org: Femma Wilrijk Centrum

Zaterdag 9 mei om 18 uur en zondag 10 mei om 11 uurThemaviering in de Sint-BavokerkInfo: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82 Org: Femma Wilrijk Centrum

Zondag 10 mei om 8.15 uurDaguitstap naar Bergen (Mons)We vertrekken ’s morgens aan de bushalte aan het parkje aan de Gebroeders De Wachterstraat en komen hier terug aan omstreeks 19 uur. Lokale gids. Prijzen: 48 euro voor leden van kwb en Femma en 52 euro voor niet-leden. Kinderen -12 jaar betalen 30 euro. In deze prijs zijn verplaatsing met autobus, middagmaal en gids inbegrepenInschrijving en info: tel. 03 830 24 70 of paul.tielemans1@pandora.be of via website kwb-wilrijk-valaarOrg. KWB Valaar

Donderdag 28 mei van 13.30 tot 16 uuren van 19.30 tot 22 uurHet creatiefjeKWB lokaal, Sint-Bavostraat 55, WilrijkInfo: Monique Vankerckhoven tel. 03 827 56 71Org: Monique Vankerckhoven voor KWB en Femma Wilrijk Centrum

29 - 30 mei + 4-5-6-12-13-19-20 juni - 20.30 uur30 mei - 15 uur‘Geitenkopbelangen’ van Gerd Le DucCC De Kern, Kern, 18, Wilrijk Reservaties: tel. 03 821 01 20 (woensdag t/m vrijdag van 9 tot 16 uur, dinsdag tot 18.30 uur)Org.: Wilrijks Theater Collectief (Arsnoevoo – Bananentejater – Dionteater)

agenda

Trefmoment met receptievan bewegingspunt Wilrijk

- sociale rechtvaardigheid- samenwerking realiseren tussen organisa- ties die dat in het verleden niet zo snel deden.

Er waren ook nieuwsjes te rapen.MyTrustO, een organisatie binnen beweging.net om met meewerkende deurwaarders schuldenproblemen aan te pakken en zo extra kosten te vermijden.Alle info op www.antwerpen.beweging.net

Hart boven hard- parade voor een solidaire samenleving op zondag 29 maart13 uur: verzamelen Brussel-Noord16 uur: muzikaal slotmoment

De Grote Parade is een kleurrijke en kritische optocht van mensen, families en organisaties uit alle hoeken met tien hartenwensen voor een andere samenleving: Samen rijk!, Eer-lijke belastingen!, Sterk jong en oud!, Stop armoede!, Werkbaar werk!, Leefbare buurt!, Diversiteit is realiteit!, Eco is logisch!, Wees wereldwijs!, Doe de democratie!

Maandagavond 9 februari hield bewegings-punt Wilrijk met zijn partners een trefmo-ment met receptie voor alle bestuursleden. Er kwamen 70 deelnemers uit de verschillende organisaties op af. Na een glas op het nieuwe jaar rolden appelbollen en worstenbroden binnen. Ondertussen werd er druk in groepjes bijgepraat.

Daarna was het tijd voor het serieuze werk, met de glimlach gebracht door een nieuwe figuur. Karolien Huyghe, stafmedewerker van beweging.net Antwerpen en verantwoorde-lijk voor o.a. Wilrijk, zette de basis uiteen van wat nu beweging.net heet met haar 11 stich-tende leden. Beweging.net wil het cement zijn tussen al die organisaties en verwacht dat die ook nauwer met elkaar zullen gaan samenwerken (12 fundamentele doelstellin-gen). Ze ziet een aantal uitdagingen voor de komende periode.- verjonging- stad is van iedereen met als slogan: Vele bloemen maken een mooie tuin

Deelnemers aan het trefmoment

Karolien Huyghe op het trefmoment

4 DE KAECK | MAART 2015

1250 jaar WilrijkMix van geschiedenis, tradities en evenementen

Na de succesvolle eerste kerstboomverbranding ooit in Wilrijk, volgt in maart het officiële startschot van het 1250 jaar Wilrijk feest. Dat startschot van het langgerekte feestjaar wordt op vrijdag 27 maart gegeven op de Bist. 1250 kinderen uit de Wilrijkse scholen zullen er aan deelnemen. Zij zullen onder meer samen een speciaal voor deze verjaardag gecomponeerd lied zingen. Er worden ook 1250 stukken taart uitgedeeld. Een fuif in een grote tent en een vuurwerk zullen de eerste feestavond afsluiten. Iedereen is welkom op de Bist!

In de maanden die daar op volgen, wordt een brede waaier van acti-viteiten ontplooid: een toneelvoorstelling met Wilrijk in de hoofdrol met drie Wilrijkse toneelgezelschappen. Een groot wijkfeest in elke wijk waarbij de bewoners zelf bepalen hoe dat weekend er zal uit-zien. Maar ook de jongeren komen aan bod met een groot feest aan de A12! Ook de jaarmarkt wordt in 2015 opgewaardeerd met onder meer een internationaal dernycriterium op vrijdagavond en een da-meskoers op maandag.

Maar het topmoment van 1250 jaar Wilrijk wordt de historische Geitestoet op zondag 20 september. Hij zal de hoogtepunten uit de vorige edities bundelen en tegelijk inspelen op actuele thema’s. Ook zal u in elke wijk kunnen genieten van 20 tentoonstellingen over de geschiedenis van Wilrijk. Ondertussen zal Wilrijk Wilrijks kleuren! Het district deelde vlaggen uit op de nieuwjaarsreceptie en binnenkort volgen nog verschillende feestartikelen.

Hans Ides, schepen

Wilrijk zet 2015 in met de eerstekerstboomverbranding die veel volk bij mekaar bracht.

Dat het Wilrijkse grondgebied al sinds de prehistorie werd bewoond, staat onomstotelijk vast sinds men in de omgeving van de Bist een Keltisch graf vond uit de late Bronstijd (600-500 voor Christus). Maar dat Wilrijk als nederzetting in de Gallo- Romeinse tijd al bestond, is minder zeker.

Geschiedschrijvers baseren zich hiervoor op de naam Wilrijk die zou zijn afgeleid van Villariacum (een secundaire bewoning van een Romeinse villa in Kontich). Sluitende bewijzen dat de Gallo-Romeinen Wilrijk hebben bewoond zijn er echter niet. Wat wel vaststaat is dat de nederzetting uitgroeide tot een Frankisch dorp met een drenkplaats als centrale plek, de huidige Bist. De drie-hoekige vorm van de Bist, de vrij grote afstand tussen het plein

en de kerk en de toponymische overblijfselen van veldcomplexen (bv. Kerkeveld, Oosterveld, Boeksveld) zijn onbetwistbaar Fran-kische relicten.

Het eerste bewijs dat Wilrijk een autonome, afgebakende dorps- (kerk)gemeenschap werd, vinden we terug in 765, precies 1250 jaar geleden. Het jaar voordien had de Frankische koning, Pepijn de Korte (vader van Karel de Grote), zijn Constitutio Generalis (staatswet) uitgevaardigd die elk gezin en landeigenaar ver-plichtte één tiende van zijn bodemopbrengst aan de kerk af te staan. Om deze ‘tienden’ belasting op een behoorlijke wijze te innen, werden vanaf 765 de parochiegrenzen afgebakend.

Het vastleggen van een dergelijke gebiedsomschrijving is als het ware de geboorteakte van de parochie met de daaraan ver-bonden rechten zoals doopsel, huwelijk en begraven. Die oude parochiegrenzen van Sint-Bavo groeiden later uit tot de Wilrijkse gemeentegrenzen met uitzondering van Hoboken dat in 1135 van de Sint-Bavo kerkgemeenschap werd afgescheiden en een eigen parochiestatus bekwam.

GVN - Kring voor Heemkunde WilricaBron: Geschiedenis van Wilrijk, Prof. Dr. Robert Van Passen, uitg. Gemeentebestuur Wilrijk, 1982.

5DE KAECK | MAART 2015

SpeeldataVrijdag 29 mei 20.30 uurZaterdag 30 mei 15 uurZaterdag 30 mei 20.30 uurDonderdag 4 juni 20.30 uurVrijdag 5 juni 20.30 uurZaterdag 6 juni 20.30 uurVrijdag 12 juni 20.30 uurZaterdag 13 juni 20.30 uurVrijdag 19 juni 20.30 uurZaterdag 20 juni 20.30 uur

Repetitie voor Geitenkopbelangen. Acteurs van Dionteater: Pieter, Wim, Fried’l en Leen©Dirk Van Bouwel

Geitenkopbelangendans tussen fictie en realiteit

Wat gebeurt er als fictie en realiteit met elkaar dansen? Dat zal u als toeschouwer van dit komische toneelstuk ondervinden. Want … in realiteit maken drie Wilrijkse toneelgezelschappen (Dionteater, Arsnoevoo en Bananentejater) een toneelstuk over Wilrijk.

Maar dat proberen de personages in dit toneelstuk ook. Alle acteurs spelen een lid van hun eigen gezelschap, weliswaar een fictief iemand. De stukjes Wilrijkse geschiedenis die u te horen krijgt, kloppen met de realiteit. Maar de geschiedenis wordt wel geïnterpre-teerd door fictieve figuren.

Bovendien spelen de acteurs in de slotscène (bijna) allen een rol in hun rol. Maar bij sommige replieken vallen ze dan weer terug op hun oorspronkelijke personage. Zo eindigt het verhaal over Wilrijk op een roetsjbaan van fictie in de fictie, realistische fictie en (fic-tieve) realiteit. Overgoten met volkse en fijne humor. Mogen wij u uitnodigen om mee te dansen?

Locatie opvoeringen:CC De Kern, Kern 18, Wilrijk

Prijs kaarten: 10 euroReservatie kaarten:- Telefonisch: 03 821 01 20- online: www.ccdekern.be- Onthaalbalie Antwerpse cultuurcen- tra (woensdag t/m vrijdag van 9 tot 16 uur en dinsdag van 9 tot 18.30 uur (doorlopend)

Uitgebreide info:www.wilrijkstheatercollectief.be

6 DE KAECK | MAART 2015

Donderdag 4 juni vanaf 19.30 uurCocktails en smoothies makenBovenzaal van het Neerlandhof, Edenplein 7Info: Femma Neerland - 03 830 35 39

Donderdag 11 juni van 13.30 tot 16 uur en van 19.30 tot 22 uurHet creatiefjeKWB-lokaal, Sint-Bavostraat 55, WilrijkInfo: Monique Vankerckhoven tel. 03 827 56 71Org: Monique Vankerckhoven voor KWB en Femma Wilrijk Centrum

Elke maandag van 10 tot 11 uur, ook tijdens de schoolvakanties Nordic walkingNachtegalenpark en Den BrandtVertrek einde VijverlaanInfo: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82 of Nicole Van Hoof - tel. 03 827 43 95Org: Femma Wilrijk Centrum

Elke maandag van 12 tot 13 uurNIET tijdens de schoolvakanties ZwemmenZwembad IepermanInfo: Rita Stevens - tel. 03 830 00 82 Org: Femma Wilrijk Centrum

Elke dinsdag (behalve in de schoolvakanties) van 20 tot 21 uur Turnen Sportzaal Neerlandhof, Edenplein 7, WilrijkInfo: Femma Neerland - 03 830 35 39

ColofonDeze nieuwsbrief is een uitgave van beweging.net Wilrijk in samenwerking met het verbond Antwerpen en wordt gratis verstuurd naar hen die begaan zijn met de vrijwilligerswerking en de sociaal-culturele verenigingen van ons district. U kan bij de redactieleden terecht met vragen en opmerkingen of om uw adres te laten toevoegen of weghalen uit het adres-senbestand.

Redactie:- Mariette Sturm-Nobels, 03 827 87 08 mariette.nobels@telenet.be- Irène D´Hooge, 03 828 69 77 irene.dhooge@skynet.be- Julien Van Borm, 03 828 19 33 j. van.borm@telenet.be

Dit nummer werd door de redactie afgesloten op 14 februari 2015. Het volgende nummer verschijnt eind juni 2015.

agenda

Soldatenheuvelen en piottenputtenVanaf 1859 raakt Wilrijk rechtstreeks betrok-ken bij de bouw van een reusachtige verde-digingslinie rond Antwerpen, de Vesting Ant-werpen, naar een ontwerp van geniekapitein Henri Alexis Brialmont. Naast een 15 kilome-ter lange omwalling rond de stad, wordt in de Antwerpse randgemeenten Wijnegem, Wom-melgem, Borsbeek, Mortsel, Edegem, Wilrijk en Hoboken een gordel van acht zelfstandige forten in baksteen gebouwd, genummerd van 1 tot en met 8. Die moet beletten dat een eventuele vijandelijke artillerie de stad zou beschieten.

Al die forten kregen onlangs door de goede zorgen van de provinciale cultuurdienst een bordje met uitleg. Twee van deze ‘ysverwek-kende en moorddadige soldatenheuvelen’, de forten 6 en 7 op Wilrijks grondgebied, zijn samen goed voor een oppervlakte van méér dan 70 ha. De sterke in baksteen opgetrokken vestinggordel kreeg toen internationaal veel aandacht en hield België misschien wel bui-

ten een gewapend conflict, de oorlog tussen Frankrijk en Pruisen van 1870-1871.

Rond de eeuwwisseling van 1900 stelt een zo-veelste machtsspel tussen Frankrijk en Duits-land de militaire toestand van het onafhanke-lijke België opnieuw in vraag. Dit resulteert in de bouw van een nieuwe fortengordel, de Hoofdweerstandsstelling, op zo’n 15 kilome-ter van de stad. Deze gordel van hoofdzakelijk beton moet de taak van Brialmonts verouder-de en sinds 1909 gedeclasseerde bakstenen forten overnemen.

Maar de piotten (lees soldaten) blijven op post. Hun ondergrondse verblijven ondergaan qua bewapening zelfs nog een heuse facelift waarbij de oude forten worden omgevormd tot een Veiligheidsomwalling. Tussen twee forten (interval) bouwt men in de brede open strook telkens twee, drie, één keer zelfs vier, omwaterde betonnen schansen of redoutes, achtien in totaal genummerd van I tot XVIII, en een Scheldebatterij. Het geheel zou ver-

Wilrijk in de vuurlijn1914

Door de fortengordel rond Antwerpen kwam Wilrijk bij het begin van de eerste wereldoorlog in de vuurlijn te liggen.

Belgische soldaten aan de artillerie-ingang van Fort 7 te Wilrijk, anno 1910.Kring voor Heemkunde Wilrica.

Reduit of binnenfort,een onderdeel van Fort 6 in Wilrijk,gebouwd tussen 1860-1865.© Hugo Cassauwers.

7DE KAECK | MAART 2015

bonden worden door een ijzeren grille, een hekwerk met poorten.

Voor Wilrijk betekent dit de bouw van zes schansen, de nummers XI tot XVI. Voor de bouw ervan dient opnieuw een hele reeks onteigeningen te gebeuren. De verdedigings-linie geraakt echter nooit voltooid. Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog zijn wel al de achttien betonnen schansen, inclu-sief bewapening, natte gracht en de brede open strook of schootsveld gereed. De ijzeren grille komt er nooit. Onder de afwachtende en gelaten bevolking groeit intussen de angst voor een mogelijke oorlog.

In 1909 schaft de Belgische regering de loting af: voortaan moet slechts één zoon per gezin onder de wapens. Maar onder druk van de nakende oorlogsdreiging werd al in 1913 de algemene dienstplicht ingevoerd. In de nacht van 31 juli 1914 kondigt de overheid de alge-mene mobilisatie af. De volgende dagen be-gint het in de fortgemeenten, ook in Wilrijk, te krioelen van opgeroepen soldaten die zich bij hun eenheid melden.

Verdedigingswerken blijken achteraf een verloren kost te zijnMaar door de ontwikkeling van nieuwe wa-pens, blijken de forten uiteindelijk niet op-gewassen te zijn tegen de zware kanonnen waarmee de Duitsers de forten bestoken. Als onder een niet aflatend Duits vijandelijk vuur enkele forten van de Hoofdweerstandsstell-ling het begeven, is alle hoop gevestigd op de forten van de Veiligheidsomwalling, waar-onder de Wilrijkse Forten 6 en 7. Op 7, 8 en 9 oktober 1914 komt Wilrijk in de vuurlijn te lig-gen van de snel oprukkende Duitse troepen. De oorlog is voor onze Wilrijkse bevolking plots rauwe realiteit.

In de nacht van 7 oktober steken Belgische militairen van Fort 6 de lont aan de twee hou-ten windmolens op het Molenveld, eigendom van de gebroeders Meyvis, het woonhuis van

Louis Meyvis en de ernaast gelegen herberg. Als reusachtige oranjerode toortsen branden beide molens volledig af. Hun oranje vuur-gloed tekent zich fel af tegen de donkere he-mel. Voor de angstige bevolking het sein om massaal op de vlucht te slaan voor het opruk-kende oorlogsgeweld.

Ondanks het daaropvolgende Duitse bom-bardement op Antwerpen, blijft Wilrijk won-derwel gespaard van verdere vernielingen. In en rond Fort 6 sneuvelen wel negen solda-ten. Erger is het gesteld in Schans XVI, nabij het domein Klaverblad waar, als gevolg van een uit de hand gelopen bevel tot vuren met foute munitie, de 7,5 cm-stukken (kanonnen) uit hun ligplaatsen worden losgerukt en acht manschappen het leven laten. Geen gedenk-plaat die aan dit feit herinnert!

Wanneer op 9 oktober 1914 de militairen van Fort 6 hun geschut op de naburige gemeen-ten Edegem en Kontich richten, moet onder meer de Edegemse windmolen aan de Drie Ei-kenstraat het ontgelden. Pas na persoonlijke tussenkomst van de Antwerpse burgemeester bij de commandant van het Wilrijkse fort, ver-stomt het kanongebulder op beide gemeen-

ten. Dit staakt-het-vuren is noodzakelijk voor de onderhandelingen met de Duitsers. Maar het nieuws van de aftocht van de Belgische militaire top veroorzaakt grote paniek onder de manschappen. Om te ontsnappen aan een mogelijke Duitse krijgsgevangenschap, verla-ten de soldaten massaal de Antwerpse forten.

Nog diezelfde ochtend, stipt om 10 uur, geeft de Duitse generaal Von Beseler, na onderhan-delingen met de burgerlijke autoriteiten over de capitulatie van Antwerpen, het bevel om het bombardement op de stad te beëindigen. Meteen het einde van de eens zo machtige Antwerpse fortengordel die, zonder de rol te kunnen spelen die hem in 1860 was toebe-deeld, roemloos ten onder ging. Het ganse opzet van de verdedigingswerken blijkt uit-eindelijk een ‘verloren kost’.

Op Fort 6 vestigt zich de ‘Ortskommandantur’. Met deze militaire instantie zal men in de ko-mende maanden en jaren heel wat te maken krijgen: bevelen, ‘Verordnungen’, opeisingen, ... De bevolking lijdt honger, veel honger.

Bovendien eist de Duitse bezetter alle paar-den op om ze in te zetten aan het front. Om de akkers verder te kunnen bewerken, laten de boeren hun koeien, net zoals bij een paard met hoefijzers beslaan en krijgen ze boven-dien ook een gareel aangemeten.

Zo gaat Wilrijk de oorlog in die nog tot 1918 zal duren.

Wilrijk, oktober2014 | Hugo Cassauwers

© Kring voor Heemkunde Wilrica VZW

De Schaliemolen en de Oude Molen (rechts) aan het Molenveld in Wilrijk,huidige Schaliemolenstraat, vóór 1914 - Kring voor Heemkunde Wilrica.

Smid Van Dessel aan het werk in zijn smidse aan de Heistraat. De ronde vorm in de kasseien is bestemd voor de houten karrenwielen waarrond een stalen band diende gesmeed.

Kring voor Heemkunde Wilrica.

8 DE KAECK | MAART 2015

werkt structureel samen met financiële partners die duurzame ontwikkeling en maatschappelijk engagement hoog in het vaandel dragen.

i.s.m.

DVV-agent in Wilrijk:Bart SmetsJules Moretuslei 219

Een bloemeke voor

Volkskunstgroep De Kegelaar

Vijftigjarig jubileum in 2015

Volkskunstgroep De Kegelaar vzw uit Wilrijk werd opgericht in 1965. Zang, dans, vendelzwaaien en muziek werden onder dezelfde noemer geplaatst, namelijk ‘volkskunstuitingen’. De Kegelaar laat Wilrijk en omstreken genieten van onze Vlaamse en historisch-Brabantse culturele eigenheid en proeven van de diversiteit van andere culturen.

Zo organiseert de groep elk jaar (in 2015 tijdens het Sinksen-weekend op 23 en 24 mei) het folklorefestival WIVO waar een drietal gastgroepen, samen met De Kegelaar de show stelen. Doorheen de jaren is de groep kwalitatief sterk geëvolueerd. De traditionele klederdracht werd authentieker en op een speelse manier uitgebreid met verschillende attributen. Danssuites wor-den vakkundig samengesteld en de uitvoering ervan wordt artis-tiek en professioneel begeleid.

Deze evolutie heeft geleid tot het behalen van de titel ‘Ambassa-deur voor de Folkloredans in Vlaanderen 2006’, iets waarop men terecht trots mag zijn. Zij nemen ook deel aan de Europeade. Dit jaarlijks festival voor Europese volkscultuur - dit jaar in Helsing-borg (Zweden) - wil de eendracht tussen de volkeren van Europa bevorderen en ondersteunen.

Voor al dit werk en die 50 jaar dit bloemeke en dans er nog vele jaren bij.

Meer info opwww.dekegelaar.org