De Heizel nagalm van De expo

Doe-het-zelf wanDeling laken / Heizel

tHema wijkwandelingWijk lakenDuur 1u

Startpunt Metrohalte BockstaeleinDpunt Metrohalte BockstaelBereikBaarHeiD Metrolijn 6 of tramlijn 7 & 51 halte heizel

UitinBrussel is een initiatief van muntpunt.be

INFO

intro De heizel ligt aan de rand van het Brussels gewest en was tot het begin van de 20ste eeuw een landelijk gebied dat doorsneden werd door enkele beekjes. het gebied behoorde tot laken, een gemeente die onafhankelijk was tot 1921, toen ze door de stad Brussel werd geannexeerd. Vanaf dan kregen de ontwikkelingsplannen die eerder door leopold ii bepleit waren concreter vorm. in 1922 werd er een comité opgericht dat in 1930 in deze buurt een wereldtentoonstelling moest organiseren naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid. in dat jaar was de eer ech-ter voor antwerpen en luik, Brussel kwam pas aan de beurt in 1935. in 1958 koos men dezelfde plek voor een nieuwe wereld-tentoonstelling. Deze wandeling neemt je mee op deze site waar nog enkele bouwwerken herinneren aan de twee grote wereld-tentoonstellingen en in de jaren 1980 het project ‘Bruparck’ uit de grond werd gestampt. ze duurt ongeveer 1 uur, maar uiter-aard kan je onder andere het atomium bezoeken, waardoor de wandeling uit kan lopen.

Doe-het-zelf wanDeling De Heizel, nagalm van De expo

2

INFO

plan © De Rouck geocart

5049 5

6564 6

8

3

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

P

PP

P

P

P

P

P

P P

P P

P

STUYVENBERGH

HOUBA-BRUGMANN

HEIZEL / HEYSELKONING

BOUDEWIJNROI

BAUDOUIN

8

1

WEMMEL

LAKEN /LAEKEN

A12

R0

N277

N277d

N284

N277

N291

N276

J. BOGEMANSSTRAAT

EBUR

ONENL

AAN

DE LIMBURG STIRUMLAAN

KONIN

GINEL

ISABE

THLA

AN

1= AVENUE REINE FABIOLA KONINGIN FABIOLALAAN

1

AV. AMBIORIX LN.

RUE DU

PANORAMA

STR.

A.BU

RVEN

ICH

AV.

LAAN

LAEKENVELD

AV`.

DES EB

URONS

AVENUE DE LIMBURG STIRUM

AVEN

UERE

INEE

LIS

ABETH

SINMUTSAERT-PLAATS

LINDELAANTE

MSE

LAAN

HEUVELDAL

KLAU

WAA

RTSLA

AN

VALKENDALTREFT

RAATJE

JOZE

F VAN

ELE

WIJCKSTRAAT

BERG

DAL

ANTW

ERPSELAAN

BOECHO

UTLAA

N

DSSTRAAT

ROM

BEEKLINDE

ASTEELSTRAAT

ST.-ANNALA

AN

SINT-

ANN

ADAL MUTSAARD-PLEIN

G. GILSONSTRAAT

HEYMBO

SCHLAAN

EM.VAN ERMENGEMLN.J. DE HEYNLAAN

J. B. DEPAIRELAAN

TH. D

E BAI

SIEUX

STR.J. J. CROCQLAAN

LAAN

'T JA

EGER

KE

CLOS

JECTAGAARDE

PLACEM. TIRCHER

PLEIN

PLACEG. PATTIJN

PLEIN

RUE

C. H

OO

R-N

AERT

STR.

CLOS

J. OTTE

N

GAARDE

R. D

E L'A

BB.

DE D

IELEG

HEM

ABDI

J VAN

DI

ELEG

HEM

STR.

TUINWIJKPLEINROND-POINTDE LA CITE JARDIN

SQ.R. ALLEIN

SQ.

PLACEA. VAN GEHUCHTEN

PLEIN RUE G. GILSON

R.M. VAN

ROLL EG HEM LN.

R. J. BAUD OUX STR.

R . E

. DE GRIJSE STR

.

AV. M

. DEK

EYSE

RST

R.

AV.

VAN ENGELAND

LAAN

CLOS

F.TON

NET GAA R

DEAV

. CAP

ART L

AAN

RUE

R.SO

ETEN

SST

R.

AVENUE J. DE HEYN

AV. ROMMELAERE LAAN

AV. STIENON STR.

AVENUE J. J. CROCQ

AV. H. LIEBRECHT L AAN

A

HEYMBOSCH

AV. DU

CH. DU

HEYM-

BOSCH

WEGEL

AVEN

UEV.

VAN

DERM

AELE

N

.

VORSTENHUISLAAN

VERLENGDE LOOPBRUG

LAAN

LOOPBRUGLAAN

KREU

PELB

OSL

AAN

FORUMLAAN

F ORUMLAAN

E.W

AUTE

RSST

RAAT

STUIVENBERGSTR.

REPER-VREVENSTR.

SCHIJFSTR.

CITROEN

BOM

ENLAA

N

ATOMIUMLA

AN

MARATHONLAAN

R OMEINSE OPRIT

EEUWFEESTLAAN

EBBE

BOM

ENLA

AN

MUT

SAAR

DLA

AN

RODE KRUISLAAN

WILD

EJAS

MIJN

ENLA

AN

ABEL

ENLA

AN

DIKKELINDELAAN

WATERKERSSTR.

KAMPIO ENSCHAP

S LN.

VOETBALL AAN

BOEC

HOUTLAAN

STIENONLAAN

J. B. DEPAIRELAAN

ROMMELAERELAAN

HEIZELSTRA AT

MADRIDLAAN

BIESLOOKSTR.

ER. S

ALUS

TRAA

T SINT-ANNADREEF

KLOOSTERSTRAAT

MAGNO

LIALA

AN

VERREGATSTRAAT

ATLETENLAA N

DEW

ANDS

TRAA

T

MEDO

RISTRAAT KON

INKL

IJKPA

RKLA

ANCITROENBO

MENDO

ORGANG

AMETHISTPAD

ROBIJNDREEF

PLACESAINT-LAMBERT

SINT-LAMBERTUS-PLEIN

ABELEN LAANABELENLAAN

DIKKELINDELAAN

GAL

LIS

CHE OPRIT

PIOENENSTR.

JENEVERBOMEN-

STR.

EEUWFEEST-

LAAN

HOUBADE STROOPERLAAN

WANNEKOU

J. PALFYNLAAN

CHARLOTTELAANKEIZERIN

MEISESELAAN

7= BERILPAD SENT.DU BERYL8= CITROENBOMENDREEF ALL. DES CITRONNIERS

1

2

4 59

10

11

6

1

32

45

23

7

8

1= SENTIER DU CHIEN DE BERGER HERDERSHONDWEG2= SENTIER DU LEVRIER WINDHONDWEG

1= RUE DU SANSONNET SPREEUWSTRAAT

12

1

PLACELOUIS STEENS

PLEIN

PLACEDU CENTENAIREEEUWFEESTPLEIN

SQ. DE L'ATOMIUM

SQ.

AV. DES

SPORTS

SPORT-

LAAN

AMFORALAANAV. DE L'AMPHORE

SENTIER DU

SETTERWEG

SENTIER DU

BOXER

WEG

AV. D.L. BRISEBRIESLAAN

PL. D.L. CITE MODELEMODELWIJKPLEIN

AV. DES AMANDIERS

AMANDELBOMENLN.

AV. D

EM

IRAM

ARLA

AN

AV. DES

COUDRIERS

HAZELAARS-

LAAN

AV. D

ES

FRONDA

ISONS

LOVE

RLAAN

AV. DES

HETRES POURPRES

PURPERBEUKENLAAN

PLACE DE LA DYNASTIEVORSTENHUISPLEIN

R. DU

JAVELOT

SPEERS

TR.

BLD.

DE SMET

DE NAYER

LN.

SENT

IER D

UCO

CKER

WEG

PLACE BASSELAAGPLEIN

PLACE RONDE

RONDPLEIN

CHAU

SSEE

ROMAINE

CHAUSSEE ROMAINE

SQ. DU GRENATGRANAATSQ.

R. D. GRENAT

GRANAATSTR.

SQ.DE LA TURQUOISE

TURKOOISSQ.

PL. DULOTUSPLEIN

R. D.L.

CIBOULETTE

ANC. CH. DE MEYSSE

OUDE MEISESTW

G.

SQ. J. PALFYN SQ.

SQ. DEL'ONYX

SQ.

G.

DEM

ANET

-ST

R.

RUEE. HUBERT

STR.

9= ALLEE DE L'AMETHYSTE AMETHISTDREEF10= PLACE DE L'AMETHYSTE AMETHISTPLEIN11= RAMPE DES CITRONNIERS CITROENBOMENOPRIT12= CITROENBOMENPLEIN PLACE DES CITRONNIERS

SQ. DE L'AMETHYSTEAMETHISTSQUARE

AV. DE LA

CITE MODELE

MODELWIJKLAAN

ROMEINSESTEENWEG

ROMEINSESTEENWEG

ROND-POINTAMNESTY

INTERNATIONALPLEIN

KORTE HEIZELSTRAATRUE COURTE DU HEYSEL

PLACE DE BELGIQUEBELGIEPLEIN

SOBI

ESKI

LAAN

JAN

1= RUE DU ROMARIN ROSMARIJNSTRAAT2= CHEMIN DE LA PERCE-NEIGE SNEEUWKLOKJESWEG3= RUE DE LA SAUGE SALIESTRAAT4= RUE DE LA LAVANDE LAVENDELSTRAAT5= CHEMIN DU POURPIER POSTELEINWEG

DIKKEBEUKLAAN

SQ. DE LA CITE MODELE

MODELWIJKSQ.12

AV.

DUCO

MTE

MO

ENS

DEFE

RNIG

DEFE

RNIG

LAAN

GRA

AF

MO

ENS

RUE

LABRADOR

STRAAT

VERR

EGATTU

INW

IJK

WITTE-ACACIALAAN

HOLLANDSE OPRIT

R AMPEDE S

HOLLA

NDAIS

AV.

HOUBA DE

STROOPER

LN.

DASHONDW

EG

SENTIE

R

DU BASS

ET

CHAUSSEE ROMAINE

VUURKRUISENLAAN

ROMEINSESTEENWEGCHAUSSEE ROMAINE

1= SENT. D.L. TURQUOISE TURKOOISPAD2= SENT. DU ZIRCON ZIRKOONPAD3= RUE DE L'ONYX ONYXSTRAAT4= SENT. DU JADE JADEPAD5= RUE DE L'AMETHYSTE AMETHISTSTR.6= SENT.CORNALINE KORNALIJNPAD

CITE-J

ARDIN

DUVE

RREG

AT

AVENUE DE LA DYNASTIE

PASSERELLE PROLO

NG

E E

AV. DE LA

AV. DES SERINGAS L N.

AV. DE LAPASSER ELLE

AV. DU HALLIER

AVENUE DU FORUM

AVENUE DU FORUM

RUE

E.W

AUTE

RS

AV. LAENNEC LN.

R. STUYVENBERGH

R. REPER-VREVEN

RUESTEVENS-

DELANNOY

STR.

RUE F

. STE

RCKX

STR.

AV. EM. VAN ERMENGEM

RUE DU DISQUE

AVENUE

DESCITRO

NN

IERS

R. DES PIVOINES

RAMP

E GAULOISE

AV. E

D.KU

FFER

ATH

LAAN

AVENUE DE L'A

TOMIUM

AVENUE DE MARATHON

RAMPE ROMAINE

BLD. DUCENTENAIRE

AV. D

ESEB

E NIE

RS

AV. IMPERATRICE CHARLOTTE

ES

PLA

NADE

AVEN

UEM

UTSA

ARD

AVENUE

DELA

CROIX-RO

UGE

AV. ERN. MASOIN

A V. DE S NARCISSES

AVENUEDES

TREMBLES

AVENUE DU GROS TILLEUL

GENEVRIERSRUE DES

RUE DU CRESSON

AV. DU GEN. DE CEUNIN CK L AAN

AV. D U C HAMPIO

NNA

T

AV. DU FO OTBALL

AVEN

UE DE BOUCHOUT

AVEN

UEST

IENONAV. J.B. DEPAIRE

RUE

TH. D

EBA

ISIEU

X.

AV. ROMMELAERE

RUE DU HEYSEL

AVENUE

DEM

ADRID

RUE

ER. S

ALU

AV. ADRIE NBAYETLAAN

RUE DU CLOITRE

AV. D

ESMA

GNO

LIAS

AV. T

HIRIA

RLA

AN

AVEN

UEAL

BERT

BRAC

HET L

AAN

BLD. DE SM

ETDE NAEYER LAAN AV. DES ROBINIERS

RUEDU

VERREGAT

RUE DE LAUBESPIN STRAAT

RUEG.DEM

ANET

AVEN

UEJ.

DEBO

LOGN

E LN.

LAAN

AV.DE BUSLEYDEN

RUEM

EDORI

AVENUE

DUPA

RCRO

YAL

AV. DE L'ARBRE BALLON

AV. J

EAN

SOBI

ESKI

SENT. DE L'AM

ET HYSTE

ALL. DU RUBIS

AV. DE

LIMA

LAAN

ERN. M

ASO

INLA

AN

NARCI

SSEN

LAAN

AV. DES TREMBLES

RUE

DEW

AND

DEW

AND

R UE

AV. DES PAGODESPAGODENLAAN

BLD. DU

CENTENAIRE

AVENUE HOUBADE STROOPER

ESPLANADE

AV. WANNECOUTER

ROND-POINTJ. OFFENBERG-

PLEIN

AVEN

UEDE

SSE

RING

AS

A

VE NUE DES TAGETES LAAN

AVENUE J. PALFYN

CITRONNIERS

PASS. DES

AVENUE DE MEYSSE

RHODODENDRONSLAAN

AV. DES

AV. DES

ATHLETES

VILLABELVÉDÈRE

CHÂT. STUYVENBERG

KAST.

CHÂTEAU ROYALKONINKLIJK KASTEEL

JAN VAN RUUSBROECK-

COLLEGE

ATH.

EVELINEANSPACH

INSTITUT SUPERIEUR DU

PODIATRIEISEK

TRADE MART

V.R.T.

JAPANSE TORENTOUR JAPONAISE

PAVILLON CHINOISCHINEES PAVILJOEN

KONINGBOUDEWIJN-

STADION

STADE ROI BAUDOUIN

KINEPOLIS

MODELWIJKCITE MODELE

ATOMIUM

PLANETARIUM

SERRES ROYALESDE LAEKEN

KONINKLIJKE SERRESVAN LAKEN

MINI-EUROPE MINI-EUROPA

HEYSEL - HEIZELG. BRUGMANN

BRUPARCK

G.C.HEEMBEEKDE MUTSAARD

C.C.

TENTOONSTELLINGSPARK

PARC DES EXPOSITIONS

U.L.B.V.U.B.

SITE VICTOR HORTA

HÔP. UNIV. DES ENFANTS REINE FABIOLAUNIV. KINDERZIEKENHUIS

KON. FABIOLACHU/UVC BRUGMAN ST.-ANNAKAPEL

CHAPELLE STE.-ANNA

DIV. ENF. JESUSGODDELIJK KIND

JEZUS

STE.-CLAIREST.-CLARA

ST.-LAMBERTST.-LAMBERTUS

BOIS DE DIELEGHEM BOS

OSSEGEM-PARK

KONINKLIJKPARK

PARC D'OSSEGEM

JARDIN COLONIALCOLONIALE

TUIN

PARC ROYAL

KONING BOUDEWIJNPARK

VERREGAT

CENTENAIRE EEUWFEESTWIJK

HEIZEL

HEYSEL

HEIMBOS

MUTSAARD

STROMBEEK-BEVER

JETTE

WEMMEL 0 200 m(1/10.000)

© De Rouck Geocart - a brand of De Rouck Geomatics Head office : Av. du Château Jaco, 1- 1410 Waterloo

Registered offices : Sint-Niklaas & WaterlooTel. 03/760 14 60 - 03/760 15 29

mail: carto@derouckgeocart.com Site : www.derouckgeocart.com

(0112)

1

3

2

4

5

6

7

8

9

am

au

al

A12ANTWERPEN

E411NAMEN

E19ANTWERPEN

E40LEUVEN

E40GENT

OOSTENDE

E19PARIJS

Jette

Ganshoren

St.-AgathaBerchem

St.-Jans Molenbeek

Koekelberg

Vorst

Ukkel

Anderlecht

EvereSchaarbeek

St.-Joost-ten-Node

St.-LambrechtsWoluwe

Etterbeek

Oudergem

Elsene

Watermaal-Bosvoorde

St.-PietersWoluwe

Brussel-Stad

St.-Gillis

BRUSSELNATIONALE

LUCHTHAVEN

Als je met de metro komt, volg dan in het metrostation Heizel de uitgang ‘Expo’. Eens boven zie je links de achterkant van het Koning Boudewijnstadion.

het koning Boudewijnstadion i 1 werd geopend in 1930 als ‘Jubelstadi-on’ en fungeert sindsdien als stadion voor de nationale voetbalploeg. het was toenmalig burgemeester adolphe Max — een monument ter ere van de man komen we later tegen — die zich achter de bouw van een nationaal stadion in Brussel had geschaard, met als eerste criterium dat het groter moest zijn dan de stadions van antwerpen.na het heizeldrama in 1985 werd er tijdens de jaren 1990 voor 40 miljoen euro geïnvesteerd in renovatiewerken, zodat het stadion opnieuw kon gebruikt worden voor internationale wedstrijden. Dit gebeurde o.a. tijdens het europees Kampioenschap voetbal in 2000. intussen is duidelijk dat het stadion alweer niet meer voldoet. er circuleren plannen gaande van een totaal nieuw stadion (hier of in Schaarbeek), tot een nieuwe renovatie, waarbij het gebouw multifunctio-neler zou gemaakt worden.

Neem de Keizerin Charlottelaan naar rechts. Aan de overkant staan enkele grote bakste-nen genummerde gebouwen. Stop op de middenberm van de Eeuwfeestlaan. Links staat voorbij de vijvers gebouw nummer 5.

Dit paleis 5 i 2 was de blikvanger van de wereldtentoonstelling van 1935, zoals het atomium dat later zou worden voor expo 1958. het werd gebouwd op het hoogste punt van het heizelplateau en stond op het einde van de majes-tueuze hoofdas van de tentoonstelling, die helemaal tot beneden liep (het ato-mium moet je hierbij even wegdenken). Misschien ken je het gebouw door het autosalon. tijdens de wereldtentoonstelling van 1935 stonden er echter geen auto’s maar treinen! aangezien Brussel het evenement van 1930 aan zijn neus had voorbij zien gaan, kon het thema ‘100 jaar België’ niet meer dienen. een nieuw thema werd gezocht en gevonden: ‘100 jaar spoorwegen’, verwijzend naar de eerste passagierstrein op het europese vasteland die in 1835 tussen Brussel en Mechelen reed. ingenieurs kwamen echter niet alleen naar de treinen kijken, maar ook naar het gebouw. een indrukwekkende technische hoogstand: 14.000m² zonder steunpunten middenin, gerealiseerd door segmenten van ge-wapend beton die, per twee tegen elkaar gezet, reusachtige bogen vormen. De voorgevel is niet dragend maar werd er gewoon tegen geplaatst. Stilistisch heeft het bouwwerk met zijn beeldenopsmuk iets van het traditionalisme van de 19de eeuw maar met zijn doorlopende vensters tegelijk ook iets van het modernisme van de 20ste eeuw.De paleizen nummers 2, 4, 6 en 10 rondom Paleis 5 dateren eveneens uit 1935 (op paleizen 2 en 10 kan je het jaartal aflezen). na de wereldtentoonstelling werd in 1936 de vzw tentoonstellingspark van Brussel opgericht om in de palei-zen handelsbeurzen en tentoonstellingen te organiseren. Daarvan zijn het voe-dingssalon, het autosalon en het vakantiesalon waarschijnlijk de bekendste. De heizelpaleizen (ook wel eeuwfeestpaleizen genoemd) namen daarmee de func-tie over van de gebouwen in het Jubelpark (halfeeuwfeestpaleizen), die eerder gediend hadden voor nationale en wereldtentoonstellingen. De huidige naam voor het complex is ‘Brussels expo’ en het logo — dat je o.a. op de wegwijzers ziet — is een gestileerde weergave van de trapgevel van Paleis 5.

wie zich 180° omdraait, heeft een mooi zicht op het atomium i 3. het gebouw werd geplaatst naar aanleiding van de wereldtentoonstelling in 1958 of kortweg expo 58. Dat atomium, waarvan de bollen de atomen van een 165 miljard keer uitvergroot ijzerkristal voorstellen, paste mooi in het algemene thema van de tentoonstelling: ‘techniek in dienst van de mensheid’. landen die ver gevorderd waren in het onderzoek naar atoomenergie huurden tijdens de expo een bol waar ze hun verwezenlijkingen tentoonstelden. Men beklem-toonde daarbij de vredelievende toepassingsmogelijkheden van atoomenergie. expo 58 was dan ook de eerste wereldtentoonstelling na de tweede wereld-

2 i Heizelpaleis © Muntpunt

1 i koning Boudewijnstadion © Muntpunt

Doe-het-zelf wanDeling De Heizel, nagalm van De expo

3

INFO

oorlog. een toespraak in het paviljoen van de heilige Stoel stelde: “Het Atomium is geen teken van dreiging, maar van geluk, op voorwaarde dat de Goddelijke Geest, die het Atomium geschapen heeft, in het Atomium blijft wonen.” De scheppende geest was die van andré waterkeyn, directeur van de afdeling economie van fabrimetal. Van 2004 tot 2006 werd het atomium grondig gerenoveerd. geïsoleerde inox-platen vervangen vandaag de oorspronkelijke aluminiumbekleding van de bol-len (atoom + aluminium = ’atomium’). De toegankelijke bollen zijn opnieuw open voor bezoek. elke bol heeft zijn thema gekregen. een eerste bol is gewijd aan expo 58 met enkele herinneringsfoto’s en een video over de bouw, een huzarenstuk in die tijd. een andere bol ontvangt tijdelijke tentoonstellingen. een derde is ingericht als kinderhotel en een laatste bol kan gehuurd worden voor evenementen. De bovenste bol tot slot heeft nog steeds een panoramaverdie-ping en een restaurant.

Steek de Eeuwfeestlaan verder over naar de hoek waar een bruin bord met ‘Trade Mart Brussels’ staat. Stap enkele meters in de richting van het Atomium, maar neem direct de weg schuinlinks tot voorbij de slagboom. Je komt op een parking met een grote ronde vijver, waar je naar toe wandelt.

Je staat op de parking van trade mart Brussels i 4. in tegenstelling tot de handelsbeurzen in Brussels expo, die meestal voor Jan Publiek zijn, fungeert de trade Mart Brussels als een groothandelscentrum voor professionelen. hande-laars in vooral mode en binnenhuisinrichting maken hier kennis met de nieuwe trends en kunnen bestellingen plaatsen. tot 1970 was op deze plek nog een spectaculair overblijfsel van expo 58 blijven staan: de Pijl van de Burgerlijke Bouwkunde. een pijlvormig element van 80 meter lang uit gewapend beton werd in evenwicht gehouden door een kort tegenlichaam en leek daarmee de wetten van de zwaartekracht te tarten. het was het antwoord van de Belgische betonindustrie op de stunt van de metaal-industrie met het atomium.

Steek de parking verder over, en verlaat hem via de slagboom vlak voorbij het Trade Mart-gebouw. Je staat nu aan de Atomiumlaan.

aan de overkant van de laan, richting atomium, staat een gebouwtje met een bolvormig dak i 5. het is een van de overgebleven bedrijfspaviljoenen van expo 58. het diende ter promotie van de Kortrijkse dakpannen- en tegelin-dustrie en was met witte geglazuurde dakpannen bedekt. tegenwoordig is het restaurant ‘Salon 58’ er gevestigd.

Volg de Atomiumlaan enkele meters naar links, steek over en neem de weg die het bos ingaat (een weg met tarmac in het midden en keientegels aan de zijkanten). Loop door tot je op een brug over een vijver staat.

Je bent in het ossegempark. Deze voormalige steengroeve werd ter gelegen-heid van de wereldtentoonstelling van 1935 als park ingericht. Dit gebeurde door Jules Buyssens, de bekendste Belgische landschapsarchitect van zijn gene-ratie. hij integreerde het bronnengebied van de ossegembeek als vijvercom-plex in het park. De brug waarop je staat is een toevoeging voor expo 58. links zie je een andere brug over de vijvers die wel uit 1935 dateert. Voorbij de brug rechts zie je een openluchttheater i 6 door de bomen. Buyssens ontwierp dit ‘groentheater’ als plek waar tijdens de wereldtentoonstelling van 1935 op-tredens plaats vonden. Vandaag de dag wordt het groentheater nog gebruikt voor de zomerfestivals ‘Brosella folk en Jazz’ en ‘Bruksellive’.als je toevallig bonte, luidruchtige, exotische vogels ziet of hoort in het park — of elders in Brussel — zijn het waarschijnlijk de nazaten van de halsbandparkie-ten van de Meli. De Meli was aanwezig tijdens expo 58 en bleef daarna als een soort pretpark op de heizel. in 1974 heeft men parkieten losgelaten. in 1987 sloot de Brusselse Meli, maar de parkieten blijken goed te overleven: ze zouden

5 i Salon 58 © Muntpunt

6 i groentheater © Muntpunt

Doe-het-zelf wanDeling De Heizel, nagalm van De expo

4

INFO

ondertussen met zo’n 10 000 zijn.Loop verder tot voorbij een rondpunt en blijf de weg volgen tot hij doodloopt op een ijzeren reling.

Je staat op een afgebroken passerelle, een grote voetgangersbrug die op expo 58 het ossegempark en het Park van laken met elkaar verbond, en die tegelij-kertijd de vallei overspande om voor de bezoekers van expo 58 een comfor-tabele link te maken tussen de Belgische en de internationale sectie. op het diepste punt van de vallei kwam de brug op een hoogte van 60 meter en was er een monumentale symmetrische trappenpartij naar beneden. het was een indrukwekkend en telegeniek kunstwerk. Bij sommige fans van de popgroep Pink floyd is de brug nog altijd bekend als ‘die brug waar de BRt Pink floyd nog gefilmd heeft’. Dit gebeurde door het programma tienerklanken in 1968, kort voordat het bouwwerk grotendeels werd afgebroken.

om die opnames te maken, moest men niet te ver lopen. De BRt huurde na-melijk de restanten van het amerikaanse paviljoen i 7, dat je van hier links in de verte ziet. De amerikanen demonstreerden er onder andere kleurente-levisie. De grote rotonde die je ziet, is eigenlijk slechts een overgebleven sok-kel. De kleinere rotonde met toneeltoren was een theater tijdens de expo en werd daarna door de openbare omroep gehuurd en tot tv-studio omgebouwd. zodoende werd het amerikaanse paviljoen in Vlaanderen bekend als het ‘a.t.’ of ‘amerikaans theater’, want lang werden alle grote shows van de openbare omroep er uitgezonden of opgenomen. toen de omroep zijn aandeel in het flageygebouw in elsene verkocht, kwam in 1995 ook Radio 2 Vlaams-Brabant in het gebouw. De radiostudio’s die er werden ingericht, werden in 2012 echter alweer verlaten. Radio 2 Vlaams-Brabant trok naar leuven en ook de televisie verliet het gebouw.

Keer op je stappen terug en neem aan het rondpunt links.

algauw wordt de weg een dreef met cilindervormig geschoren rode beuken. Deze dreef is ook nog een overblijfsel van het ontwerp van Buyssens voor het park. aan het einde van de dreef zie je rechts het monument ter ere van burgemeester adolphe max i 8. onder diens bewind werd laken bij Brussel ingelijfd en werd op de heizel de wereltentoonstelling van 1935 ge-organiseerd. zijn monument hier en het feit dat sinds 1919 een straat in het centrum zijn naam draagt, worden ook toegeschreven aan zijn verzetsrol tijdens de eerste wereldoorlog. hij weigerde zich als burgemeester aan de wensen van de bezetter te onderwerpen en werd gevangengenomen. Daarna ijverde hij voor de erkenning van 11 november als wettelijke feestdag, hetgeen in 1922 ook gebeurde.

Steek de Eeuwfeestlaan over en neem de Dikkelindenlaan

De hele rechterkant van deze laan was tijdens de wereldtentoonstelling van 1958 voorbehouden voor de paviljoenen van Belgisch-Congo en Ruanda-Urun-di. Congo kreeg dus een grote en prominente plek. een neventhema van de expo was namelijk ‘50 Jaar Belgisch-Congo’. het was immers in 1908 dat le-opold ii de kolonie had overgedragen aan de Belgische Staat. erg veel nadruk werd er bij de opening op dat thema niet meer gelegd, want intussen begon het te gisten in Congo en amper twee jaar later werd het onafhankelijk. aan de linkerkant van de Dikkelindelaan was onder andere een paviljoen van de Belgische mijnindustrie. nu is daar tennisclub primerose i 9. De publieke cafetaria, waar ook eenvoudige gerechten te verkrijgen zijn, is een weinig be-kende plek om iets te eten en te drinken in deze buurt.

Loop de laan verder omhoog tot in de bocht. Neem voorbij de bocht de straat links, eerst heet ze de Boechoutlaan en vervolgens Voetballaan.

zicht op de Heizelvlakte © Muntpunt

Doe-het-zelf wanDeling De Heizel, nagalm van De expo

5

INFO

Je krijgt zicht op de zetel van het Belgisch olympisch Comité en op het plane-tarium i au.het Planetarium vindt zijn oorsprong in de wereldtentoonstelling van 1935. toen heette het ‘alberteum’. in 1968 werd het oorspronkelijke gebouw afgebroken en vervangen door het nieuwe Planetarium, genoemd naar het projectietoestel uit 1935 dat opnieuw gebruikt werd om de sterrenhemel op het gewelf te pro-jecteren. een bezoek aan het Planetarium heb je misschien als kind meegemaakt als traditioneel onderdeel van de een of andere schoolreis. nog altijd komen vooral scholen op de voorstellingen af. enkel op woensdagnamiddag en tijdens het weekend zijn er ook voorstellingen voor individuele bezoekers.

Volg de Voetballaan tot je rechts een toegang ziet naar Bruparck (vlak voor de glijbuizen van het zwembad). Loop tot de retrogevels van The Village.

op deze plek bevond zich tijdens expo 58 ‘Vrolijk België’, een namaakdorp met 150 replica’s van historische gevels uit onze kunststeden. ‘Vrolijk België’ stond daarmee in fel contrast met de meeste andere paviljoenen die hypermodern waren qua architectuur. in het dorp waren functioneel de cafés, restaurants en danslokalen geconcentreerd. het project was dan ook gefinancierd door de Belgische bierbrouwersnijverheid. er vloeide gemiddeld 20.000 liter bier per dag door dorstige kelen. tijdens de jaren 1980 kreeg de replica ‘Vrolijk België’ nog eens een soort re-make, dit keer the village i al genaamd, met brasserieën in neo-neogevels. ondertussen stonden in sommige straten rond de grote Markt enkele echte panden uit de 17de eeuw te verkrotten, die dan uiteindelijk werden afgebroken. the Village is een onderdeel van Bruparck, een amusementssite met naast de brasserieën en het miniatuurpark Mini-europe ook een tropisch zwembad en het bioscoopcomplex Kinepolis.

Loop door het namaakdorp tot je aan de hoofdingang van Kinepolis bent.

het bioscoopcomplex kinepolis i am opende in 1988 de deuren. het project was een risico in een tijd dat de filmzalen in de stadscentra leegliepen. Bin-nen zie je een ronddraaiend hellend vlak. Dat hellend vlak verwijst naar het noodscenario voor het geval dat het filmcomplex geen succes had: als het initi-atief mislukte, kon men er een parkeergarage van maken. Door een inplanting aan de rand van de stad mikte men in de eerste plaats op een autopubliek. Men verleidde de filmfan ook door een groot aanbod; het complex was bij de opening het grootste ter wereld. het toenmalige stadsbestuur legde toch nog een voorwaarde op: er moest ook een niet-commerciële bijzondere attractie aangeboden worden, iets dat meer was dan een commerciële cinemazaal. Dat werd de imax-zaal, waar men vooral wetenschappelijke films projecteerde op een scherm van 600m². Dat scherm was zo groot dat men aparte taalversies moest produceren, want ondertitels lezen leverde een stijve nek op.toeval of niet, maar daarmee sloot Kinepolis een beetje aan bij een attractie van expo 58, met name het ‘Cinerama’ waar ook films gepresenteerd werden op groot scherm. technisch kon dat toen enkel door drie projectoren te ge-bruiken. enkele franstalige Canadezen optimaliseerden de grootschermprojec-ties later door een enkele projector te gebruiken. ze noemden het “imax”, de samentrekking van “image Maximale”. imaxfilms kon je in Kinepolis tot 1995 gaan bekijken. nu ziet men meer brood in digitale 3D-projecties.

Verlaat Bruparck via de loopbrug over de tramsporen.

De ruimte aan de uitgang wordt vooral ingenomen door parkings. Dat zal veranderen: de stad Brussel heeft een algemeen plan opgesteld om opnieuw grootschalig te investeren in de heizelsite, met als naam ‘neo Brussels’. Be-doeling is dat er tegen 2016 een grootschalig winkelcentrum komt, naast hotels

6 i planetarium © Muntpunt

6 i the village — mini europe © Mini europe

Doe-het-zelf wanDeling De Heizel, nagalm van De expo

6

INFO

en bijkomende zalen voor congressen en evenementen, waaronder een evene-mentenzaal met 15.000 plaatsen. of er ook nieuwe woningen komen, is nog een optie. nochtans was het na wereldtentoonstelling 1935 al de bedoeling om deze buurt tot een nieuwe woonwijk om te vormen. Die woonwijk kwam er niet wegens de crisis, de tweede wereldoorlog en expo 58.

Neem links naar omhoog en je komt weer aan het tram- en metrostation.

als je moet wachten in het metrostation, kan je op de muurversieringen op zoek naar de afbeelding van de Pijl van de Burgerlijke Bouwkunde.

Doe-het-zelf wanDeling De Heizel, nagalm van De expo

7

INFO

goesting in meer Brussel? op www.uitinBrussel.be vind je naast een pak gratis downloadbare doe-het-zelf wandelingen ook de volledige cultuur- en vrijetijdsagenda van Brussel en een pak tips om de stad te ontdekken. uitinBrussel is een initiatief van Muntpunt.

uitinBrussel i 0800 13 700 i info@uitinbrussel.be i www.uitinbrussel.be i www.muntpunt.be

Voor deze wandellussen deed UitinBrussel een beroep op de gidsenvereniging Brukselbinnenstebuiten. De gidsen van Brukselbinnenstebuiten tonen je de stad te voet, per bus of met de tram. Daarbij vertrekken ze steeds van de stedelijke realiteit, de vele tegenstellingen, uitersten en mogelijkheden van de stad. Bruksel keert de hoofdstad binnenstenbuiten en heeft aandacht voor kleine gevoeligheden. Brukselgidsen praten dus niet vrijblijvend, ze houden van hun stad en die liefde geven ze je graag mee.

andere wandelingen in deze reeks:Maak kennis met volksbuurten zoals de Marollen of oud-Molenbeek, de europese instellingen in de leopoldwijk of de tgV aan ’t zuid. luister naar boeiende verhalen over 19de-eeuwse grandeur onder leopold ii, de streling van de art nouveau bij de squares, of de charme van stedelijke parken. Maar hoor ook confronterende verhalen over sociale, politieke en economi-sche achtergronden en mechanismen.

Brukselbinnenstebuiten i 02 218 38 78 i bruksel@skynet.be i www.brukselbinnenstebuiten.be

eerste publicatiedatum: 12/01/2012 / herwerkte versie 31/07/2012alle foto’s vallen onder het copyright van Muntpunt, tenzij anders vermeld onder de foto.

een initiatief van Muntpunt met de steun van de Vlaamse overheid en Vlaamse gemeenschapscommissie

INFO