De gevolgen van COVID-19 voor Gelderland

Gelderse impactmonitor

24 april 2020Editie 3

2/34 COVID-19 monitor Gelderland

InleidingCOVID-19 (het coronavirus) zet onze samenleving, en vooral onze gezondheidszorg, onder grote druk. Ook in Gelderland. Ondertussen wordt er keihard gewerkt,op allerlei fronten. Om zieken te helpen, om een vaccin te vinden, om ervoor te zorgen dat u elke dag nog boodschappen kunt doen, om ons land en onze provincie schoon en veilig te houden.

De provincie zelf heeft geen directe rol in de bestrijding van corona. Wel willen en zullen we onze partners zo goed mogelijk bijstaan in deze razend drukke periode.

Dat doen we via 3 sporen: - acute hulpvragen vanuit gemeenten

en andere partners; - de gevolgen voor economie en samenleving

monitoren (Gelderse impactmonitor); - herstelmaatregelen ontwikkelen voor

de wat langere termijn.

Voor u ziet u de tweede editie van de Gelderse impactmonitor. Hierin staan in hoofdlijnen de gevolgen voor Nederland en waar mogelijk doorvertaald naar Gelderland. We vullen deze in elk geval wekelijks aan met actuele informatie. De monitor is nog niet compleet, maar wordt wel telkens completer.

3/34 COVID-19 monitor Gelderland

Inhoud1. Samen voor Gelderland 4 1.1 Monitor welbevinden: hoe gaat het met u? 5 1.2 Financiële impact op gemeenten 6 1.3 #zorgvoorelkaar 7

2. Gelderland wordt duurzaam 8

3. Gelderland blijft rijk aan natuur, landschap en cultuurhistorie 11 3.1 Cultuur en erfgoed 12 3.2 Agrarische sector 15

4. Gelderland werkt aan een gezonde, veilige, schone en welvarende samenleving 16 4.1 Retail, binnensteden en dorpskernen 17 4.2 Bouw en wonen 17 4.3 Sport 18 4,4 Grensregio’s 19

5. De Gelderse economie is robuust, toekomstbestendig en verbonden 20 5.1 Economische impact 21 5.2 Mobiliteit 25

6. Maatregelen 30 6.1 Provincie Gelderland 31 6.2 Europa 31 6.3 Maatregelen bij onze oosterburen: Nordrhein-Westfalen 33

Over de monitor 34

Dit document volgt dezelfde 5-deling als in het coalitieakkoord “Samen voor Gelderland 2019-2023”. Dit zijn immers de ambities waar we in Gelderland aan werken.

4/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

1. Samen voor Gelderland

Gelderland is de mooiste provincie van Nederland! Samen met inwoners, gemeenten, waterschappen en maatschappelijke organisaties kunnen we Gelderland nog mooier, veiliger en beter bereikbaar maken. In dit hoofdstuk schetsen we de impact van de COVID-19-crisis op het welbevinden van de Gelderse inwoners en enkele ontwikkelingen die impact hebben op ons sterk bestuur in Gelderland.

5/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

1.1 Monitor welbevinden: hoe gaat het met u?

De COVID-19-uitbraak heeft grote impact op ons dagelijkse leven. School, werk, sport, familie; alles is op dit moment anders. Provincie Gelderland onderzoekt tweewekelijks de gevolgen van de crisis en de maatregelen van de landelijke overheid op het welbevinden van de Gelderse bevolking. De uitkomsten helpen provincie Gelderland mee te denken over de impact van deze crisis op het persoonlijke leven van de Gelderlanders en worden gebruikt om Gelderland zo goed mogelijk door deze periode te helpen.

Hieronder vindt u de eerste onderzoeksresultaten. Bekijk het complete onderzoeksrapport hier.

Vertrouwen in en naleving van maatregelenZo’n 7 op de 10 Gelderlanders (68,3%) noemt de maatregelen van de Nederlandse overheid gepast. Het aantal Gelderlanders dat de maatregelen (in mindere mate) té extreem vindt (16,6%), is ongeveer net zo groot als de groep Gelderlanders die de maatregelen (in mindere mate) onvoldoende vindt (15%).

Vindt u de maatregelen van de Nederlandse overheid op de coronacrisis gepast, te extreem of onvoldoende? (opgespitst naar opleiding)

Onvoldoende . Gepast . Te extreem

Bron: Onderzoek Kieskompas in Gelderland (10-14 april 2020)

0%

Hoger-opgeleid

Midden-opgeleid

Lager-opgeleid

Totaal Gelderland

20% 40% 60% 80% 100%

6/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Negatieve gevolgen In het onderzoek is aan Gelderlanders gevraagd wat zij de meest negatieve kanten van het thuisblijven vinden. Hierbij kon men meerdere antwoorden invullen. Het gebrek aan sociaal contact, vrijheid en lichaamsbeweging worden door de meeste Gelderlanders het vaakst als negatieve kanten van het thuisblijven benoemd. Dit zegt natuurlijk niks over de impact op het leven van Gelderlanders. Zo zou het verlies van een baan of inkomen een grotere impact op iemands leven kunnen hebben dan het gebrek aan frisse lucht.

Wat zijn voor u de meest negatieve kanten van het thuisblijven?Meerdere antwoorden mogelijk.

Bron: Onderzoek Kieskompas in Gelderland (10-14 april 2020)

Eenzaamheid

Anders, namelijk:

Verlies van baan of inkomen

Conflicten binnen het huishouden

Thuis onderwijs moeten volgen

Gebrek aan vrijheid

Gebrek aan sociaal contact

Gebrek aan lichaamsbeweging

Gebrek aan frisse lucht

Verveling

Dat privé en werk teveel door elkaar loopt

62,3%

32,7%

30,3%

10,6%

10,1%

19,5%

18,5%

7,9%

6,7%

47,7%

44,8%

1.2 Financiële impact op gemeenten

Berichten uit de media• Meer gemeenten in het rood, tekorten lopen op. • Elk jaar kunnen gemeenten moeilijker aan hun financiële

verplichtingen voldoen en dat zal door de coronacrisis alleen maar verslechteren.

• Gemeenten moeten de omzet van zorgaanbieders in maart, april en mei financieren, op het niveau van voor de coronacrisis. Hierdoor worden aanbieders niet gedwongen personeel te ontslaan en blijven personeel en expertise behouden. Verantwoording vindt na het einde van de ‘intelligente lockdown’ plaats op basis van feitelijke kosten. Dat zal nog een hele klus worden.

• De gemeenten, kinderopvang en het onderwijs hebben afspraken gemaakt over de noodopvang voor kinderen van ouders met cruciale beroepen en voor kwetsbare kinderen in de meivakantie. De regie voor de noodopvang ligt bij de gemeenten.

• Om te voorkomen dat kinderopvangorganisaties, zorgaanbieders en taxibedrijven omvallen, blijft gemeente Beuningen hen tijdens de coronacrisis (deels) doorbetalen.

• Medewerkers van gemeente Wijchen en Druten krijgen even ander werk door coronacrisis.

• Wethouder: “Nijmegen financieel gezond, maar wel 2 ‘winstwaarschuwingen’ door coronacrisis”.

• Eenderde gemeenten komt tekort op bijstandsbudget. • De coronacrisis raakt ook de portemonnee van

de Achterhoekse gemeenten hard. Er gaat veel geld naar tijdelijke steun voor ondernemers en meer uitkeringen voor inwoners, terwijl belastingmiljoenen later binnenkomen.

• De gemeenteraad van Rheden doet een oproep aan het college van Gedeputeerde Staten van provincie Gelderland om een Noodfonds Coronavirus voor gemeenten in te stellen.

7/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

1.3 #zorgvoorelkaar

De maatregelen tegen de verspreiding van COVID-19 raken onze Gelderse samenleving diep. Hoewel we 1,5 meter afstand moeten houden van elkaar, stimuleren we initiatieven om toch met elkaar in contact te komen of te blijven, onder het motto #zorgvoorelkaar. Daarom is er een mogelijkheid om subsidie aan te vragen voor initiatieven die zorgen voor sociale verbinding in de periode dat de COVID-19-maatregelen gelden, via deze website.

Denk aan digitale voorleesactiviteiten, activiteiten voor inwoners van zorginstellingen, het opzetten van een digitaal platform of site om te zorgen voor verbinding, opzetten van thuishulp. Het gaat om een laagdrempelige regeling, met een toegankelijke manier van aanvragen. De subsidieverlening verloopt hierdoor snel. In een paar dagen tijd zijn er al 79 initiatieven aangemeld, variërend van € 213 tot € 10.000.

Hieronder een aantal voorbeelden van initiatieven waarvoor we subsidie verleenden:

Flessenpost: Online meet ups: Spelprogramma jongeren

Flessenpost houdt in dat huis-aan-huis kaarten worden verspreid via weekblad Contact. Via de website van Stadsonderneming Zutphen kan een inwoner een postcode en huisnummer (binnen de gemeente) kiezen, op de adreszijde van de kaart invullen, iets erbij schrijven, postzegel erop plakken en versturen. De kaart komt gegarandeerd aan in de gemeente Zutphen, maar de afzender weet niet bij wie. Daarom heet het Flessenpost. Op deze manier kan de schrijver van de kaart uiting geven aan een gevoel van verbondenheid in deze moeilijke tijd. Omgekeerd kan iemand zelf een kaart ontvangen van een stadsgenoot.

De Koppelkerk start in deze quarantainetijd online meet ups waarin inwoners van Bredevoort en omgeving met elkaar in gesprek gaan over de maatschappij van morgen. De thema’s die op het programma staan zijn bijvoorbeeld: basisinkomen/herverdeling van welvaart, privacy van gezondheidsapps, en de ecologische wending. Deskundigen worden gevraagd om vanuit hun expertise het gesprek aan te gaan met het publiek. De online meet ups willen bevorderen dat mensen in plaats van in isolement samen aan de slag gaan met de maatschappij van morgen.

De studio is omgebouwd tot echte huiskamer of chillplek met een groot scherm in het midden, gepresenteerd door bekende jeugdwerkleiders. Tijdens de wekelijkse live-uitzending staat een thema van de week centraal. Vragen hierover kunnen online gesteld worden aan de ‘echte’ deskundigen. Het thema staat in het teken van onderwerpen die kinderen en jongeren juist nu bezighouden. Naast het thema-element is er elke week een workshop. Denk aan dans, goochelen, bakken, bloemschikken, enzovoort. Deze workshops duren 15 minuten en worden gegeven door lokale specialisten. We sluiten af met een spel. Ook de game staat in het teken van het thema van die week.

8/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

2. Gelderland wordt duurzaam

Gelderland staat voor een CO2-reductie van 55% in 2030. Daarvoor zijn innovatie, energiebesparing, hernieuwbare energie en energie-infrastructuur nodig. In dit hoofdstuk schetsen we enkele effecten van de COVID-19-crisis op onze duurzaamheidsambities.

9/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Schonere lucht door coronacrisis

Door de coronacrisis is het lucht- en wegverkeer sterk afgenomen. Het kabinet heeft verschillende maatregelen genomen om de epidemie in te dammen, waaronder zoveel werken vanuit huis, zo min mogelijk sociale interactie en het gedeeltelijk sluiten van de grenzen. Deze drastische maatregelen hebben een positief effect op de luchtkwaliteit. De hoeveelheid stikstofdioxide (NO2) is volgens het KNMI met tussen de 20% en 60% afgenomen.

Bron: KNMI

10/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

De meteorologische organisatie van de Verenigde Naties (WMO) verwacht dat de uitstoot van het schadelijke CO2 (kooldioxide) dit jaar wereldwijd met 6% zal afnemen door de coronapandemie. Het zou dan de grootste daling sinds de Tweede Wereldoorlog zijn.

Een belangrijke vraag is hoe groen we uit de crisis gaan komen. 170 wetenschappers pleiten ervoor dat we groener uit de crisis moeten komen. In de media verschijnen er verschillende berichten rondom dit onderwerp: • Bijvoorbeeld dat de economie meer lokaal moet worden. • Gaan we vrijwillig minder vliegen of moet het van

hogerhand komen?• Volgens de Vereniging Eigen Huis (VEH) was voor de

coronacrisis 27% van de woningbezitters nog van plan om te gaan verduurzamen. In een peiling begin deze maand was dat gezakt naar 17%. Een grote groep woningbezitters stelt de verduurzaming even uit, al betekent dit volgens de VEH niet dat voor iedereen uitstel zal leiden tot afstel.

• In een onderzoek van het KiM is gevraagd of men na de situatie met corona minder vaak gaat vliegen dan de periode ervoor. De overgrote meerderheid geeft aan even vaak te vliegen. Het aantal mensen dat verwacht minder vaak te gaan vliegen is wel groter dan het aantal mensen dat verwacht vaker te vliegen.

Verwachting mate van vliegen na de situatie met corona ten opzichte van de situatie voor corona.

Bron: KiM

Veel mindervaak

Mindervaak

Evenvaak

Vaker Veelvaker

80%

60%

40%

20%

0%

Bron: KiM

11/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

3. Gelderland blijft rijk aan natuur, landschap en cultuurhistorie

Onze natuur en cultuurhistorie trekken erg veel toeristen. Dit is belangrijk voor de Gelderse economie en onze mooie streken. Ook boeren en tuinders zijn een onmisbare economische pijler in ons land. In dit hoofdstuk komen onder andere de onderwerpen recreatie, toerisme, cultuur, erfgoed, natuur, landschap en landbouw aan de orde.

12/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

3.1 Cultuur en erfgoed

Specifieke maatregelen zijn nodig voor de culturele sectorDe gederfde inkomsten van de culturele en creatieve sector zijn voor de periode tot 1 juni 2020 geraamd op € 969 miljoen (exclusief de mediasector). Het kabinet heeft een aantal generieke maatregelen ingezet ter ondersteuning van ondernemers en zelfstandigen. Subsidiegevers zijn bovendien coulant ten aanzien van verplichtingen en prestaties. Betaling van huur en belastingen mag worden uitgesteld. Dit ondervangt een deel van de liquiditeitsproblematiek. Uit veel voorbeelden blijkt echter dat dit onvoldoende is. Het kabinet heeft op 15 april € 300 miljoen steun aan de culturele sector toegezegd, waarmee de eerste nood van vitale culturele infrastructuur kan worden gelenigd. En deze aanvullende financiering is ook nodig vanwege een aantal zaken, schetst Berenschot:

1. Structuur van arbeidsmarkt – Een deel van de instellingen of individuen in de culturele en creatieve sector valt om diverse redenen buiten de generieke maatregelen zoals die zijn afgebakend, bijvoorbeeld door de vorm van de werkpraktijk (opdrachtgevers, werkplek) of de SBI-code. Klik hier voor meer informatie.

2. Piekseizoen – Het seizoenspatroon van veel cultuuruitingen vertoont een piek in het voorjaar, zoals bij festivals, evenementen en openluchtmusea, terwijl de NOW met een gemiddeld kwartaal rekent.

3. Toen en straks – De periode waarvoor de generieke maatregelen gelden (hier en nu) is te kort voor de problemen en de plannings- en investeringshorizon van de sector. Er moeten ook meerkosten worden gemaakt door aanpassing van producties en presentaties (denk aan digitale versies).

Reeds gedane investeringen in producties en evenementen zijn weg en in veel gevallen is herhaling of herkansing onmogelijk.

4. Infrastructuur en vaste lasten – Lasten die doorlopen anders dan loon (zoals huur en afschrijving, maar ook onderhoud erfgoed en monumenten) worden nu niet gedekt door reguliere inkomsten (zoals subsidie, publiek, verhuur en toerisme).

5. Inkomen anders dan uren - Daar waar inkomen niet direct gerelateerd is aan uitgevoerde activiteiten maar aan bijvoorbeeld auteursrechten, commissies of vertoningen van films.

Hoe komt de culturele sector uit de coronacrisisDe werkelijke hoogte van de schade kan pas ingeschat worden zodra “het leven weer hervat wordt”. Het is immers aannemelijk dat de gevolgen nog lang voelbaar zullen zijn. De bezoekers zullen evenementen die massaal bezocht werden uit angst mogelijk nog een tijdlang blijven mijden, vooral als deze zich richten op een ouder, meer kwetsbaar publiek. Ook is duidelijk dat volle zalen en festivals zich sowieso niet goed verhouden tot de 1,5-metersamenleving. Maar er is ook veel emotionele schade als verdriet, boosheid en stress. Verdriet omdat projecten waar men lange tijd aan heeft gewerkt plotseling niet meer doorgaan. Boosheid omdat degenen die vanwege de vorige crisis en bezuinigingen zzp’r moesten worden nu weer het hardst getroffen worden. En stress vanwege de voorlopig nog wel een tijdlang aanhoudende onzekerheid en zorgen om de eigen gezondheid.Toch is er bij velen ook sprake van optimisme. De getoonde solidariteit en verbondenheid zijn daarbij belangrijke factoren. Maar ook door de ontwikkeling van nieuwe en creatieve manieren waarmee online het publiek wordt bereikt.

13/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Geluiden uit de erfgoedsector Erfgoed Gelderland heeft onderzoek gedaan onder haar leden (215) over de gevolgen van de coronacrisis. Voor de musea en de monumenten is het wegvallen van een substantieel deel van de inkomsten een groot probleem, een aantal vreest voor het voortbestaan als dit al te lang gaat duren. Uit de enquête en de gesprekken blijkt de pijn van de vele organisaties die (bijna) geen subsidie ontvangen en noodzakelijke inkomsten uit entree, verkoop en horeca mislopen.

SituatieMaar een klein deel van de aangesloten leden van Erfgoed Gelderland zegt dat zij rustig doorwerken; voor bijna alle leden geldt dat hun openstelling, exposities en doorlopende activiteiten zoals lezingen en rondleidingen zijn afgelast. Een klein deel heeft werktijdverkorting of een uitkering aangevraagd.

De grootste knelpunten bij leden Erfgoed GelderlandVoor de totale groep respondenten geldt dat het grootste knelpunt ligt in het wegvallen van de onderlinge contacten, met name met de eigen medewerkers, bestuur, vrijwilligers en vaste partners. Dat dit antwoord het meest is gegeven, komt voort uit het grote aantal vrijwilligersorganisaties bij de leden van de coöperatie. Veel organisaties maken zich zorgen over de kwetsbaarheid van de oudere vrijwilligers. Bijna even veel organisaties ondervinden negatieve financiële gevolgen van de huidige situatie, 27 daarvan zijn musea. Het gaat hier om 5 grote musea, 10 kleine musea en 12 musea die alleen met vrijwilligers werken. De onzekerheid over de duur van de maatregelen is groot. Voor de musea is het financiële knelpunt duidelijk groter dan voor de historische verenigingen. Met name de musea vragen om lobby voor financiële ondersteuning, de historische verenigingen vragen om informatie.

EvenementenMet de aankondiging van het kabinet op 21 april dat er tot 1 september 2020 geen evenementen worden toegestaan, wordt de evenementensector hard geraakt. Grote Gelderse evenementen als de Zwarte Cross en de Nijmeegse Vierdaagse kunnen geen doorgang vinden. Van de organisaties die we nu gesproken hebben en die effect ondervinden van de coronacrisis verzet ongeveer 2/3 de activiteiten en last 1/3 de activiteiten af en/of zoekt andere mogelijkheden.

TheatersTheaters hebben het moeilijk in deze coronacrisis. Gelderse theaters verwachten niet geholpen te zijn met de € 300 miljoen die het Rijk beschikbaar stelt. Veel van de Gelderse theaters zijn te klein om bij de zogenaamde ‘vitale culturele instanties’ te horen die Den Haag steunt met het extra geld. - De Arnhemse cultuursector is niet geholpen met

de € 300 miljoen die het kabinet uittrekt voor steunmaatregelen. Directeur Hans Verbugt van Stadstheater Arnhem en Musis verwacht dat hij er geen cent van zal zien.

- Theaters in de Achterhoek vrezen naast miljoenensteun te grijpen.

- Theaters in de Betuwe vragen om steun aan provincie Gelderland en de gemeenten. Zij zullen geen geld krijgen uit het noodpotje van € 300 miljoen dat minister Van Engelshoven deze week instelde.

- Het Wageningse theater Junushoff verkeert in financiële problemen nu het sinds 12 maart geen inkomsten meer heeft. Maar wel hoge vaste lasten.

- Klappen voor theaters Maas en Waal.

14/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

MuseaDe verlenging van de huidige maatregelen van het kabinet tot 20 mei heeft een grote invloed op theaters, musea, optredens, horeca enzovoort. Ondertussen denken musea al wel na over mogelijkheden in de 1,5meter-economie:- 1,5 meter afstand is een

hele uitdaging in het stadsmuseum van Rhenen.- Musea sorteren voor op 1,5-metereconomie. Musea in

de regio Nijmegen lichten hun gebouw en organisatie door. Ze denken aan looproutes, afgeschermde balies en het instellen van een tijdslot.

Gelderse culturele instellingenOp 20 april hebben de culturele instellingen, te weten Erfgoed Gelderland, Cultuur en Erfgoedpacten Gelderland, Gelders Filmvertoners Overleg, Gelderse SOS Theaters, Poppunt Gelderland, Samenwerkende Gelderse Bibliotheken, Verenigde Cultuurcentra en Vereniging Gelderse Podia een

brandbrief aan de provincie gestuurd over de culturele infrastructuur in Gelderland. De acute liquiditeitsproblemen van instellingen vormen een probleem voor het voortbestaan en de werkgelegenheid in de culturele en creatieve infrastructuur. Ook in Gelderland. Het kabinet stelt € 300 miljoen extra beschikbaar voor de culturele sector. Echter voor vitale onderdelen van de regionale infrastructuur stelt de minister als voorwaarde dat de gemeente of provincie ook een extra bijdrage levert. De koepelorganisaties vanuit de verschillende culturele sectoren doen daarom een dringend beroep op de provincie voor financiële steun.

Cultuuraanbod in coronatijdVeel gesloten culturele instellingen gaan momenteel creatief om met de mogelijkheden hun publiek te bereiken. Onder andere Cultuurmarketing en LKCA zetten dit op een rijtje. Hier een aantal voorbeelden uit Gelderland.

CultuurCollegezijn website

‘Thuis met Agnietenhof’

Thuis met Agniethof Toneelgroep Oostpool lanceert #TROOSTPOOL

CultuurCollege maakt deel van aanbod kosteloos en digitaal toegankelijk

Schouwburg & Filmtheater Agnietenhof mist zijn trouwe bezoekers. Om theaterliefhebbers toch te laten genieten van voorstellingen presenteert de schouwburg samen met artiesten uit Tiel en de regio ‘Thuis met Agnietenhof’: een serie online afleveringen van optredens in de vertrouwde Rabozaal.

Op zijn website presenteert het Arnhemse theatergezelschap de komende tijd nieuw en ander werk. Gemaakt door vertrouwde Oostpoolmakers: volledig geïnspireerd op de huidige tijd die we door het coronavirus noodgedwongen thuis doorbrengen.

Het CultuurCollege, het scholingsbureau van Cultuur Oost, biedt kosteloos en digitaal deel van hun aanbod aan aan zzp’ers. Het aanbod bevat onder meer coaching, financiële en juridische support.

15/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

3.2 Agrarische sector

De huidige maatregelen die de overheid treft om de coronacrisis te bestrijden raken ook de tuinbouwsector. Daarbij gaat het hoofdzakelijk om de sierteelt en gedeeltelijk om de voedingstuinbouw. De sierteelt (snijbloemen, laanbomen en pot- en perkplanten) verliest veel omzet door het wegvallen van de export. De voedingstuinbouw is gedeeltelijk getroffen door het wegvallen van de omzet naar de horeca. Om de tuinbouwsector voor de toekomst te behouden heeft de Rijksoverheid - naast de generieke maatregelen - een COVID-19 noodpakket opgesteld voor de landbouw, tuinbouw en visserij. Voor de sierteelt en specifieke onderdelen voedingstuinbouw komt er een omzetschaderegeling ter hoogte van € 600 miljoen. Fritesaardappeltelers krijgen een compensatie voor de hoeveelheid fritesaardappelen die zij nog in opslag hebben. In totaal is hier € 50 miljoen voor beschikbaar.

Ook vanuit Brussel komt er hulp voor de landbouwsectoren. Het gaat om tijdelijke steunmaatregelen vanaf eind april voor onder meer sierteelt, zuivel, vlees, groenten en fruit.

17 april 2020Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Uitstel betaling Opslag DuurzameEnergie (ODE)

(Glas)tuinbouwbedrijven met maandelijkse eindfactuur energieverbruik

Uw energieleverancier

Uitstel betaling Energie Belasting (EB) (Glas)tuinbouwbedrijven met maandelijkse eindfactuur energieverbruik

Uw energieleverancier

Uitstel belastingbetaling Alle ondernemers en zzp’ers Belastingdienst.nl/Coronavirus

Tegemoetkoming OndernemersGetroffen Sectoren (TOGS)

MKB-ondernemers, ook in landbouw, tuinbouw, visserij en aquacultuur

RVO.nl/TOGS

Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW)

Werkgevers met tenminste 20% omzetverlies

UWV.nl/NOW

Verruiming Garantie Ondernemingsfaciliteit met ‘corona-module’ (GO-C)

Landbouw, tuinbouw, visserij en aquacultuur

RVO.nl/Coronavirus

Borgstelling MKB-Landbouwkredieten voor corona-overbruggingsfinanciering (BL-C)

Primaire agrarische bedrijven, visserij en aquacultuur

Uw kredietverstrekkerMeer info: RVO.nl/BL-C

Voorschot inkomenssteun Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB)vanaf juli

Akkerbouw en veeteelt Binnenkort via RVO.nl

Aanvullende tegemoetkoming fritesaardappelensector

Fritesaardappeltelers Binnenkort via RVO.nl

Aanvullende tegemoetkoming sierteelt en specifieke onderdelen voedingstuinbouw

Sierteelt en specifieke onderdelen voedingstuinbouw

Binnenkort via RVO.nl

Voor wie? Waar aanvragen?

Relevante generieke maatregelen

Aanvullende maatregelen agrarische sector Informatie over de nadere uitwerking en de wijze waarop bedrijven zich kunnen aanmelden volgt binnenkort.

COVID-19 noodpakketvoor landbouw, tuinbouw en visserij

16/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

4. Gelderland werkt aan een gezonde, veilige, schone en welvarende samenleving

We werken mee aan een samenleving waarin we ‘omzien naar elkaar’; Nieuw Noaberschap. Juist in deze tijd is dat ontzettend belangrijk. In dit hoofdstuk komen onderwerpen als leefbaarheid, sociale cohesie, sport en wonen aan de orde.

17/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Actueel ziektebeeldBekijk hier het dashboard van provincie Gelderland met daarin real-time informatie over het huidige ziektebeeld in Gelderland.

4.1 Retail, binnensteden en dorpskernen

In binnensteden is al een aantal jaren een verandering aan de gang naar minder winkels en minder winkelmeters. Dat heeft verschillende oorzaken, een daarvan is online verkoop. Maar er zijn meer oorzaken. Inretail en de retailagenda voorspelden dat de komende 5 jaar ongeveer 30% van het aanbod of aanbieders in de detailhandel verdwijnen. Brancheorganisaties spreken ook met de overheid om binnensteden en dorpen aantrekkelijk te houden door het centrumgebied compacter te maken. inretail, retailagenda en het ministerie van Economische Zaken verwachten dat die krimp van 30% door de coronacrisis versneld zal plaatsvinden. Na de crisis zou 25% van de winkels niet meer opengaan.

Recent onderzoek van Goudappel Coffeng geeft aan dat winkelstraten in een 1,5-metersamenleving slechts 15% tot 20% van hun oorspronkelijke capaciteit kunnen benutten. In het zogenaamde loopstromenonderzoek is gekeken hoeveel mensen zich over straat kunnen bewegen, ervan uitgaande dat mensen zich in 2 richtingen verplaatsen en zich aan de voorgeschreven regel van 1,5 meter afstand houden. Hier is nog niet eens rekening gehouden met mensen die stilstaan of in meerdere richtingen bewegen, dus de capaciteit zal nog verder dalen dan dit. Op een willekeurige zaterdagmiddag op bijvoorbeeld de Kalverstraat zou het ook drastische handhavingsmaatregelen vragen.

4.2 Bouw en wonen

Het is nog onduidelijk welk effect de COVID-19-maatregelen zullen hebben op de bouw. Eerdere berichtgeving sprak over een nieuwe crisis in de bouw. Tegelijkertijd horen we tegengeluiden. De crisis op de woningmarkt van 2008 tot 2013 keert met de coronacrisis niet automatisch terug. Dat stelt voorzitter Onno Hoes van de Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM). Hij ergert zich aan onheilsprofeten die zeggen dat de woningmarkt onderuit gaat. De huizenmarkt is stabiel en er ligt geen crisis op de loer. Cobouw ging op onderzoek uit en vroeg bouwers, architecten, vastgoedondernemers en installateurs: hoe gaat het in de sector? Ziet u al omzetdalingen en wat verwacht u op de langere termijn?

Bouwbedrijven hebben de komende maanden nog genoeg werk, maar heel veel langer moet corona ook niet duren.• 62% verwacht vertraging in vergunningen. • Ruim 40% ervaart dat de omzet in maart vergelijkbaar is

met exact een jaar geleden, terwijl 1 op de 5 ondernemers in de bouw zelfs nog een omzetstijging waarneemt.

• De hardste klappen vallen in de renovatiesector. Ruim 40% van de renovatiebedrijven zag de omzet slinken. Ter vergelijking: ‘slechts’ 21% van de bedrijven die in de nieuwbouw actief zijn hadden daar ook mee te maken.

• Aannemers, afbouwers en installateurs zien dat diverse opdrachten worden uitgesteld of geannuleerd. Vooral op de particuliere markt valt werk weg (41%), maar ook beleggers (29%) en bedrijven (36%) zijn volgens het onderzoek een stuk voorzichtiger met het verstrekken van nieuwe bouwopdrachten.

• Verreweg de meesten (65%) rekenen echter op een hersteltijd van zeker 6 tot 12 maanden. 1 op de 4 bouwers ziet de toekomst somberder in en rekent nu al op een langdurige recessie.

18/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Het kabinet en de bouwsector geven samen een statement af: ‘Doorgaan met nieuwbouw’. De crisis op de huizenmarkt is zo groot dat de aandacht voor nieuwbouw niet mag verslappen in deze coronatijden. Ook werk aan bijvoorbeeld bruggen en wegen moet doorgaan of zelfs naar voren worden gehaald. In een gezamenlijke verklaring laten het kabinet en de bouwsector weten mogelijke financiële klappen gezamenlijk op te vangen.

Om te voorkomen dat door de coronamaatregelen de bouwsector stilvalt, ondertekenen 30 publieke en private opdrachtgevers een gemeenschappelijke verklaring ‘Samen doorbouwen aan Nederland’. Naast het door laten gaan van lopende projecten en aanbestedingen is vergunningverlening door overheden essentieel.

4.3 Sport

Dinsdag 21 april heeft het kabinet nieuwe maatregelen aangekondigd die op zeer korte termijn van invloed zijn op de sportsector:

1. Kinderen tot en met 12 jaar kunnen vanaf 29 april georganiseerd en onder begeleiding samen buiten sporten (hier hoeft geen 1,5 meter afstand te worden gehouden). Geen officiële wedstrijden.

2. Voor jongeren van 13 tot en met 18 jaar geldt hetzelfde, mits 1,5 meter afstand wordt gehouden. Geen officiële wedstrijden.

3. Topsporters kunnen binnen en buitentrainingen hervatten, op 1,5 meter afstand en onder duidelijke voorwaarden.

Voor de uitwerking van bovenstaande maatregelen volgt eind deze week een centraal protocol vanuit Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en NOC*NSF hoe om te gaan met de sportaccommodaties en sport, grootte van groepen en wat wel en wat niet kan en mag. Dit protocol wordt naar alle gemeenten gestuurd. Naar aanleiding van dit protocol kunnen gemeenten en sportaanbieders vervolgens afspraken maken.

De overige maatregelen - sluiting sportverenigingen voor doelgroep <18 en andere sportaanbieders – blijven van kracht tot ten minste 19 mei. Ook de horecavoorzieningen en kleedkamers van de sportverenigingen blijven net als de rest van de horeca in Nederland nog gesloten.

Evenementen tot 1 september verbodenDaarnaast zijn alle evenementen met een vergunnings- en meldplicht verboden tot 1 september. Voor Gelderland betekent dit concreet afgelasting of verplaatsing van onder meer de volgende evenementen:1. UEC BMX European Cup |25-26 april 20202. UCI BMX World Cup | 1-3 mei 20203. Marikenloop |16-17 mei 20204. NK Duurzame mobiliteit | 17 mei 20205. FIVB Volleyball Nations League | 19-21 mei 20206. NK Dressuur | 28-31 mei 20207. Olympic Moves, The School Finals | 5 juni 20208. World University Championship 2020 Nijmegen

| 9-14 juni 20209. Duno Air Windmill Cup | 11-18 juli 202010. Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen

| 21-24 juli 202011. CAI Beekbergen (Paardenspektakel Beekbergen)

| 13-16 augustus 202012. Boels Ladies Tour | 25-30 augustus 2020

19/34 COVID-19 monitor Gelderland

4.4 Grensregio’s

De Euregio’s in de Nederlands-Duitse grensstreek krijgen veel vragen van grenswerkers en ondernemers over de gevolgen van de coronamaatregelen. Het GrensInfoPunt EUREGIO in Gronau/Enschede heeft veel vragen en antwoorden verzameld en samen met de andere GrensInfoPunten op een speciale tweetalige website geplaatst.

Inhoud

20/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

5. De Gelderse economie is robuust, toekomstbestendig en verbonden

Een sterke Gelderse economie is cruciaal voor de werkgelegenheid en leefbaarheid van nu en voor de toekomst in Gelderland. Het COVID-19-virus heeft een grote impact op

de Gelderse economie. In dit hoofdstuk brengen we de economische impact van de crisis op Gelderland op verschillende onderdelen in kaart, waarbij ook aandacht is voor mobiliteit.

21/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

5.1 Economische impact

Economische impact wereldwijd• Het IMF heeft prognoses gepubliceerd voor de ontwikkeling

van de economische groei wereldwijd waarbij zij ervan uitgaan dat het Covid-19-virus vanaf het 3e kwartaal 2020 zal afnemen.

• In 2020 zal de wereldeconomie krimpen met 3,0%.• Met name de ontwikkelde landen worden hard geraakt

met een gemiddelde krimp van 6,1%.• De Eurozone wordt het hardst geraakt met een krimp

van 7,5%, voor Nederland wordt ook een krimp van 7,5% verwacht.

• In 2021 wordt er een sterk herstel verwacht van 5,8% wereldwijd, voor de ontwikkelde landen is dit 4,5%.

• Voor de Eurozone wordt in 2021 een herstel verwacht van 4,7%, maar Nederland blijft hierop achter met 3,0%.

Impact op werkgelegenheid in Nederland en Gelderland Enkele tienduizenden Nederlanders zijn vorige maand hun baan kwijtgeraakt, ondanks de maatregelen die het kabinet heeft opgetuigd om werkgevers te steunen en baanverlies te beperken tijdens de coronacrisis. Het aantal nieuwe

WW-uitkeringen is in maart met 42% toegenomen ten opzichte van februari. Het aantal WW-uitkeringen in de Achterhoek nam in maart met 2,3% toe. In de regio Stedendriehoek en Noordwest-Veluwe nam het aantal mensen met een WW-uitkering toe met 433 personen (5,2%) in maart ten opzichte van februari. In totaal nam het aantal WW-aanvragen in Gelderland met 27,1% toe in maart ten opzichte van februari. Ruim 3.200 zelfstandige ondernemers uit Arnhem hebben tot nog toe een beroep gedaan op de tijdelijke regeling voor inkomenssteun.

Vooral jongeren en mensen met laag inkomen worden geraakt door de coronacrisis. Ook zzp’ers komen in grote problemen. Uit nieuwe cijfers van het CBS blijkt dat 1 op de 5 zzp’ers binnen 3 maanden door de financiële buffer heen is wanneer het bedrijfsinkomen wegvalt. 2 op de 5 denken juist langer dan een jaar op de reserves te kunnen teren. Het aantal faillissementen is in de afgelopen week dan ook opnieuw gestegen. 94 bedrijven, inclusief eenmanszaken, gingen kopje onder, meldt het CBS. Dat zijn er 20 meer dan een week eerder.

22/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Hoe gaan we de 1,5-metereconomie vormgeven? • Kun je 1,5 meter afstand houden bij een popconcert?• Cultuursector kan ‘coronaproof’ open, maar geld

wordt er niet verdiend.• De 1,5-metersamenleving lijkt in bus, tram of metro

bijna onmogelijk te realiseren. Toch kan het wel, al kost het bakken met geld.

• Kroegbaas maakt duidelijk dat 1,5 meter in horeca niet haalbaar is.

• Kappers en sportscholen richten hun zaak in op de 1,5-metereconomie.

RaboResearch maakte een inschatting van de omvang van de Nederlandse 1,5-metereconomie. Een eerste schatting leert dat in totaal 84% van de banen in Nederland op 1,5 meter van anderen kan worden ingevuld. Dit komt neer op 89% van de totale bruto toegevoegde waarde. Er zijn wel grote sectorale verschillen in uitwerking van de 1,5-metereconomie.

23/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Thuiswerken Contactrijk buitenshuis Contactarm buitenshuis

Bron: RaboResearch

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bouw

Zorg

Landbouw, winning van delfstoffen

Horeca

Groot- en detailhandel

Overige diensten

Industrie en energie

Vervoer

Zakelijke diensten

Openbaar bestuur

Financiele instellingen

Informatie en communicatie

Onderwijs

Cultuur, sport en recreatie

Allereerst valt op dat de horeca, zorg en overige diensten als kappers er uitspringen voor wat betreft het percentage banen dat niet op meer dan anderhalve meter van anderen kan worden uitgeoefend. Voor deze sectoren zal binnen de anderhalvemetereconomie een aparte oplossing moeten worden gevonden.

Daarnaast geldt vooral voor de landbouw, bouw en industrie dat hun activiteiten wel op meer dan anderhalve meter

van anderen kunnen doorgaan, maar niet thuis kunnen plaatsvinden. Dat activiteiten binnen deze sectoren op anderhalve meter van anderen kunnen plaatsvinden, betekent niet dat deze sectoren daar nu al op zijn ingericht. Mogelijk betekent dit dat productieprocessen anders moeten worden georganiseerd dan gebruikelijk om aan de voorwaarde van anderhalve meter afstand te voldoen.

24/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

1,5-metereconomie vertaalt zich regionaal door naar thuiswerk- versus buitenshuiswerkeconomieënDoordat verschillende sectoren in meer en mindere mate op 1,5 meter van anderen en vanuit huis kunnen opereren, heeft de sectorstructuur van regio’s mogelijk dus ook implicaties voor het functioneren van regionale economieën in een 1,5-metereconomie.

Thuiswerken

Contactrijk buitenshuis

Contactarm buitenshuis

Bron: RaboResearch

Achterhoek Zuidwest-Gelderland

Arnhem/Nijmegen

Veluwe

60%

50%

40%

10%

20%

30%

100%

90%

80%

70%

0%

Als we naar de Gelderse regio’s kijken, dan valt het op dat de regio Arnhem-Nijmegen relatief veel contactrijk buitenshuis werk laat zien. Dit zal te maken hebben met de grote hoeveelheid gezondheidszorg die zich in deze regio bevindt. De andere Gelderse regio’s lopen voor een groot deel gelijk met de rest van Nederland.

25/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

5.2 Mobiliteit

Dashboard mobiliteitBekijk hier het dashboard mobiliteit van provincie Gelderland. In dit dashboard is te zien hoeveel motorvoertuigen er over de provinciale wegen rijden. Het verkeersaanbod is na de afgekondigde maatregelen half maart sterk afgenomen. In de werkweek van 23 maart tot en met 27 maart was dit gezakt tot gemiddeld 60%.In de afgelopen weken is er per week weer sprake van een lichte stijging.

Een aanzienlijk deel van de Nederlanders verwacht dat hun reisgedrag en hun werksituatie blijvend verandert door de coronacrisis. Dat blijkt uit onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM).

Een groot deel van de werkende Nederlanders (44%) is (meer) thuis gaan werken en dat bevalt best goed. Van de thuiswerkers zegt 61% dat thuiswerken hen makkelijk afgaat. Meer dan een kwart wil ook na de coronacrisis vaker blijven thuiswerken. Ook uit onderzoek van TNO blijkt dat thuiswerken positief wordt gewaardeerd.

Mee eens

Zeer mee eens

Bron: KiM

Ik ervaar goed contact met mijncollega’s ondanks het thuiswerken

Ik ervaar goede ondersteuning vanmijn werkgever om thuis te werken

In mijn organisatie was hetvoor de corona-situatie

al normaal om thuis te werken

Ik was (voor corona)al een ervaren thuiswerker

Ik verwacht in de toekomst (na corona)ook vaker thuis te gaan werken

Het thuiswerken gaat me gemakkelijk af

Ik heb goede digitalefaciliteiten om thuis te werken

Ik heb een goedewerkplek om thuis te werken

Ik voel me voldoende productief tijdens het thuiswerken

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Bron: KiM

Op afstand vergaderen lijkt ook een blijvertje te zijn. Ongeveer 30% zit vaker dan voorheen achter het beeldscherm met collega’s te overleggen. Meer dan 1/3 wil dat ook na de crisis vaker op deze manier blijven doen.

26/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Mee eens

Zeer mee eens

Bron: KiM

Vergaderen op afstand is voorde meeste afspraken geschikt

Vergaderen op afstand is met name geschikt om te overleggen

met directe collega’s

In mijn organisatie was het (voor corona) al normaalom op afstand te vergaderen

Ik verwacht in de toekomst(na corona) ook meer op afstand

te gaan vergaderen

Ik heb positieve ervaringenmet vergaderen op afstand

Vergaderingen op afstandzijn minstens zo productief

als fysiek overleg

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Bron: KiM

Het gemiddeld aantal verplaatsingen is flink afgenomen sinds de invoering van de overheidsmaatregelen. Als mensen toch op pad moeten, dan mijden ze het ov. 88% geeft momenteel de voorkeur aan een individueel vervoermiddel, zoals auto of fiets. Het overgrote deel van de mensen (ongeveer 80%) verwacht dat het gebruik van vervoerwijzen niet verandert in de toekomst na de coronacrisis ten opzichte van de situatie vóór de coronacrisis. Maar een deel van de mensen verwacht dat hun gedrag wel blijvend verandert. Zo denkt 20% vaker met de fiets of lopend te gaan na de coronacrisis.

Verwachting gebruik vervoerwijzen in de toekomst na corona vergelijking met de situatie voor corona.

Bron: KiM

Veel minder vaak

Minder vaak

Even vaak

Vaker

Veel vaker

Auto Trein Bus/tram/metro

Fiets/e-bike Lopen

100%

60%

40%

20%

0%

80%

Bron: KiM

27/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Situatie wegverkeer in Gelderland Inmiddels zijn we 5 weken verder na de start van de maatregelen rondom COVID-19. En langzamerhand neemt het verkeer weer iets toe. Daalde het verkeer de 2e week naar rond de 60%, inmiddels is dit op werkdagen weer gestegen naar 69%. Het weekend is relatief rustiger, maar ook daar stijgt de verkeersintensiteit weer een aantal procenten ten opzichte van voorgaande weken. Ook zien we dat het percentage van het weekend langzamerhand weer naar hetzelfde percentage gaat als de werkdagen.

Provinciale wegen Gelderland index verkeer per week, werkdag, zaterdag en zondag (2 - 8 maart = 100)

Bron: provincie Gelderland. Alle detailgegevens van deze telpunten staan op de kaart.

werkdag zaterdag zondag

2 - 9 maart 9 - 15 maart 16 - 22 maart 23 - 29 maart 30 maart -5 april

6 - 12 april 14 - 19 april

120

60

40

20

0

80

100100 100 100 95

7567 66

5648

6053

44

6155 54

65 6152

6964 64

Bron: provincie Gelderland. Alle detailgegevens van deze telpunten staan op de kaart.

28/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Floating Car DataProvincie Gelderland verzamelt van haar provinciale wegen de reistijden over de wegvakken. Deze data is onder andere afkomstig uit gps-gegevens van smartphones, navigatiesystemen en trackingsystemen van voertuigen en wordt ook wel Floating Car Data (FCD) genoemd. Als gevolg van de maatregelen rondom COVID-19 is de verkeersintensiteit gedaald en dat heeft ook zijn invloed op de files en de reistijden.

Uit de FCD-gegevens blijkt dat de reistijd per voertuig over het provinciaal wegennet met 2% wordt verkort gedurende de dag.

Dit lijkt weinig, maar het aandeel weglengte dat te maken heeft met ernstige filevorming is ook slechts 2% van het totale provinciale wegennet in 2019.In de ochtend- en avondspits is het percentage reistijdwinst over het provinciaal wegennet groter, respectievelijk 6% en 5%. Na de maatregelen rondom COVID-19 komt er geen ernstige filevorming meer voor in de spitsen.

Als er specifiek gekeken wordt naar een aantal filegevoelige wegvakken, dan is het effect op de reistijd groter. Op die wegvakken is (bijna) geen filevorming meer en de winst in reistijd is op die wegvakken een stuk hoger.

Provinciale wegen Gelderland index reistijden, etmaal en spitsen (index 2 - 6 maart = 100)

Bron: Nationale Databank Wegverkeersgegevens, bewerking door provincie Gelderland

2 -6 maart 9 - 13 maart 16 - 20 maart 23 - 27 maart 30 maart - 3 april 6 - 10 april

120

60

40

20

0

80

100

etmaal (0.00 - 24.00 uur)

100 100 98 97 97 98

ochtendspits (7.00 - 9.00 uur)

10094 94 94 94 94

avondspits (16.00 - 18.00 uur)

100 99 95 95 94 95

29/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

FietsOp basis van ruim 70 permanente fietstelpunten is het fietsverkeer van de maand maart geanalyseerd.

Ook het aantal fietsers is gedaald na invoering van de maatregelen rond het COVID-19-virus. Echter een minder sterke daling dan bij het autoverkeer.Na 2 weken maatregelen blijft bijna 3/4 toch nog fietsen op een gemiddelde werkdag. In het weekend ligt het percentage hoger. De 1e week na de maatregelen was het in het weekend bijna even druk als een week voor de maatregelen in het weekend. Naar aanleiding van die drukte in het weekend (niet alleen de fiets, maar ook voetgangers) werden de maatregelen verder aangescherpt. Het 2e weekend lag het percentage waarschijnlijk daarom lager.

Index aantal fietsers (2 - 8 maart = 100)

Bron: provincie Gelderland

werkdag weekenddag

2 - 8 maart 9 - 15 maart 16 - 22 maart 23 - 29 maart

100

60

40

20

0

120

140

80

100 100

88

118

76

99

71

88

30/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

6. Maatregelen

31/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

6.1 Provincie Gelderland

Provincie Gelderland neemt verschillende (nood)maatregelen:• Voor de acute hulpvragen heeft de provincie een budget

van € 10 miljoen beschikbaar gesteld.• Provincie Gelderland is coulant met betrekking tot

subsidieregels. Subsidieregels zijn normaal gesproken strikt: als een project, activiteit of evenement niet doorgaat, heeft de aanvrager niet voldaan aan de verplichting en dus geen recht op subsidie. Maar door de COVID-19-uitbraak is er sprake van een bijzondere situatie. Het wegvallen van de toegezegde financiële bijdrage van de provincie kan initiatiefnemers in de problemen brengen. Als provincie vinden wij dat initiatiefnemers hier niet de dupe van mogen worden. In dit overzicht van veel gestelde vragen kunt u lezen hoe wij met uw subsidie in relatie tot de COVID-19-maatregelen omgaan.

• Wilt u juist nu de maatregelen tegen de verspreiding van COVID-19 (het coronavirus) van kracht zijn, activiteiten organiseren die sociale verbinding bevorderen? Dan kunt u subsidie aanvragen via de website van provincie Gelderland. Totale beschikbare budget: € 500.000.

• Provincie Gelderland stelt € 75.000 beschikbaar in het kader van Gelderland herdenkt.

• Provincie Gelderland steunt platform voor extra zorgmedewerkers met € 150.000.

6.2 Europa

Coronamaatregelen van de Europese Commissie

Joint European Roadmap towards lifting COVID-19 containment measuresIn een persconferentie op 15 april presenteerden Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en Raadsvoorzitter Charles Michel een ‘routekaart’ voor opheffing van beperkingsmaatregelen binnen de Europese Unie en de interne markt. Lees het volledige artikel over de routekaart of bekijk de factsheet.

Coronavirus response investment initiative plus (CRII+)CRII+ bevat maatregelen om de agrovoedingssector te helpen na het uitbreken van het coronavirus. CRII+ vereenvoudigt het gebruik van de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF), waaronder het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (ELFPO). Deze voorstellen volgen op een eerder pakket aan voorstellen waarmee het cohesiebeleid al werd gemobiliseerd.

Europees solidariteitsfondsHet Europees solidariteitsfonds is aangepast voor toepassing tijdens de coronacrisis. Ondanks de aanpassing is onveranderd dat de aanvraag van dit fonds via de lidstaat moet lopen. Voor lidstaat Nederland is nog niets bekend over de aanvraagprocedure. Het verantwoordelijke ministerie van Financiën heeft nog geen uitsluitsel gegeven.

32/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Temporary Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency (SURE)De uitbraak van het coronavirus heeft naast directe medische gevolgen ook economische en maatschappelijke gevolgen. De Commissie stelt daarom voor om het nieuw solidariteitsinstrument SURE te creëren. Het is een tijdelijk instrument dat financiële bijstand verleent aan lidstaten die worden geconfronteerd met een ernstige economische verstoring als gevolg van COVID-19. Het instrument moet de economische en maatschappelijke gevolgen van de pandemie, zoals de risico’s en gevolgen van werkeloosheid, beperken. Lees meer over SURE in dit artikel.

Ruimte binnen het MFKBinnen het Meerjarig Financieel Kader (MFK) zijn er een aantal instrumenten die gebruikt kunnen worden in onvoorziene (nood)situaties. De Commissie stelt voor om het flexibiliteitsinstrument, de marge voor onvoorziene uitgaven en de overkoepelende marge voor vastleggingskredieten voor de aanpak van de coronacrisis te gebruiken.

StaatsteunregelsPer 19 maart 2020 geldt een tijdelijk liquiditeitssteunkader in verband met de economische gevolgen van het coronavirus. Lidstaten kunnen steun verlenen aan ondernemingen om zo een ernstige verstoring in de economie te beperken. Indien gemeenten en provincies willen overgaan tot het doen van een melding/notificatie op basis van dit tijdelijke steunkader dan dient er contact te worden opgenomen met het Coördinatiepunt Staatssteun voor Decentrale Overheden van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Lees in dit artikel meer over het tijdelijke staatssteunkader van de Europese Commissie. Lees in dit artikel meer over nationale financieringsmaatregelen voor decentrale overheden.

Europese Centrale Bank

ECB announces €750 billion Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP)De economische maatregelen van de Europese Commissie zijn een aanvulling op de € 750 miljard die de Europese Centrale Bank tijdens de crisis in het opkopen van bank-, bedrijfs- en staatsobligaties stopt, nadat het daarvoor eerder al € 120 miljard had uitgetrokken.

Europees Comité van de Regio’s

COVID-19: the EU Committee of regions to launch an exchange platform to support regional and local communities across Europe Het Comité van de Regio’s heeft, als referentiepunt tussen de Europese Unie en haar lokale en regionale overheden, een actieplan opgesteld om regio’s en steden in heel Europa bij te staan, te informeren, te betrekken en te vertegenwoordigen. Het plan moet zorgen voor bevordering van EU-steun aan lokale en regionale autoriteiten in de gezondheidssector via de oproep voor een EU-noodmechanisme voor de gezondheid. Daarnaast zal het CvdR een uitwisselingsplatform lanceren om samenwerking te bevorderen en wederzijdse steun tussen steden en regio’s in heel Europa te vergemakkelijken. Het CvdR zal daarnaast regelmatig praktische informatie verstrekken aan lokale en regionale autoriteiten over EU-maatregelen om de crisis aan te pakken. Lees hier meer over het actieplan.

33/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

6.3 Maatregelen bij onze oosterburen: Nordrhein-Westfalen In de deelstaat Nordrhein-Westfalen staat er € 25 miljard ter beschikking om de directe en indirecte gevolgen van de coronacrisis te dempen. Deze middelen staan via het NRW-Rettungsschirmgesetz ter beschikking. Een deel van dat geld wordt ingezet als garantie voor leningen die bedrijven bij banken aanvragen. Klik hier voor meer informatie.

Daar zijn deze week aanvullende maatregelen bijgekomen.- Zo is er € 20 miljoen van het NRW-ministerie voor Cultuur en Wetenschap voor hogescholen beschikbaar gekomen ter ondersteuning van de digitalisering, aangezien er nu een online-semester start waarin voorlopig alleen digitaal les wordt gegeven. Klik hier voor meer informatie. - Ook is € 10 miljard aan kredieten via de NRW-Bank beschikbaar gekomen ter ondersteuning van ondernemers, instituties in de openbare en sociale infrastructuur en gemeentes. Klik hier voor meer informatie.

34/34 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud

Over de monitorDe Gelderse impactmonitor is een initiatief van provincie Gelderland. We streven ernaar de Gelderse impactmonitor wekelijks online te plaatsen. Meer informatie en (nood)maatregelen• Kijk voor meer informatie op onze website.• De Rijksoverheid houdt op haar website een overzicht bij

van alle noodmaatregelen en deze wordt met regelmatig bijgewerkt.

• Bekijk de website van The Economic Board voor meer informatie rondom de coronacrisis en de regio Arnhem-Nijmegen-Wageningen.

• De kamer van koophandel heeft het KVK Coronaloket geopend om ondernemers te helpen.

• Oost NL heeft op hun website een Corona-update voor ondernemers in Oost-Nederland.

Opmerkingen en/of suggestiesHeeft u opmerkingen over en/of suggesties voor de Gelderse impactmonitor? Neem dan contact met ons op.

Provincie GelderlandMarkt 116811 CG ArnhemPostbus 90906800 GX Arnhem026 359 99 99provincieloket@gelderland.nlwww.gelderland.nl

20 0

00 10

2