De Bourgondische Nederlanden

centralisatie

De Bourgondische Nederlanden

• Verschillende gewesten• Elk gewest had een :

- eigen bestuur- eigen munt- eigen regels en wetten

• De bewoners spraken amper dezelfde taal, er was dus geen eenheid.

Drie grote koninkrijken in de Middeleeuwen

Stamboom Bourgondiërs

Bourgondië

Vlaanderen Artois Franche -Comte

Bourgondië Vlaanderen Artois Franche -Comte

Bourgondië Vlaanderen Artois Franche -Comte

Via neven die jong overlijden zonder kinderen: Brabant Limburg Henegouwen Holland Zeeland

Bezet Luxemburg Koopt Namen

Einde zelfstandigheid Bourgondië

Uitbreiding rijk door:

Huwelijken

Erfenissen

Oorlogen

Kopen

Hoe dit rijk te besturen?

Leenmannen geen zin om steeds maar weer in nieuwe oorlogen op te komen draven

Bourgondische hertogen gaan over op huurlegers→ geld nodig

Hoe aan geld te komen?

Opbrengst tollen

Bede; geld vragen aan de standen van een gewest (Gewestelijke Staten)

Lenen van steden

Er is steeds meer geld nodig→ handig om dit centraal te regelen → overal dezelfde belasting heffen

→ bestuur centraliseren

Geschoolde ambtenaren nodig

Adel en steden protesteren omdat zij minder macht krijgen, hogere belastingen moeten betalen en hun privileges worden aangetast

Filips de Goede wil niet meer langs alle gewesten reizen voor overleg→ vertegenwoordigers alle gewesten komen naar Brugge voor overleg→ Staten Generaal

Welke groepen protesteren tegen deze centralisatiepolitiek van Filips?

De Bourgondische Nederlanden

• Wat was de Staten Generaal?• Vergadering van vertegenwoordigers van de

gewesten.• Staten = steden/ standen• Generaal = algemeen.• In deze vergadering kon de hertog om geld

(een bede) vragen. Hiermee omzeilde hij de steden en de adel.

Einde Bourgondische Rijk

1477

Maria van Bourgondië trouwt met Maximilaan van Oostenrijk;

Grootste deel Bourgondische bezittingen komen in Oostenrijkse handen, onderdeel van het Duitse Rijk

De Hervorming en de Opstand

• Rond 1500 komt er een andere kijk op de wereld door de renaissance en de ontdekkingsreizen.

• De Rooms-Katholieke Kerk verandert niet mee• Er komt van binnenuit kritiek op de Kerk

Luther slaat zijn 95 stellingen tegen de kerkdeur van Wittenberg (1517)

De Hervorming

• In de zestiende eeuw ontstonden er twee Christelijke kerken.

• De Protestantse kerk (nieuw) en de Rooms-Katholieke kerk (oud)

De HervormingRooms-Katholiek Protestant

Vanaf geboorte Christus Vanaf de zestiende eeuw

Contact God via bisschoppen en de Paus

Zelf contact met God

Versiering Kerk Sobere Kerk

Vooral Zuid Europa Vooral Noord Europa

De Nederlandse opstand

H5 Ontdekker en hervormers

De Nederlanden vielen sinds de

15de eeuw onder één landsheer

Karel V had in 1515 het bestuur

over de Nederlanden op zich genomen.

De gewesten hadden een grote

zelfstandigheid

Ook de steden hadden grote

zelfstandigheid

In ieder gewest had Karel V een

stadhouder die voor hem overlegde met de standen van het

gewest

Slechts bij hoge uitzondering riep Karel V de Staten

Generaal bij elkaar

H5.4 De Nederlandse Opstand

H5 Ontdekker en hervormers

Vanuit zijn hof in Brussel werkte Karel V aan de

centralisatie van zijn bestuur

Hij beperkte de gewestelijke

zelfstandigheid door centrale

adviesraden op te richten waar ambtenaren in

zaten

Ook Karels godsdienst-

politiek versterkte zijn greep op de

gewesten

H5.4 De Nederlandse Opstand

In 1522 richtte Karel V een eigen

inquisitie op

Onder Karel V werden meer

dan 2000 mensen om hun

geloof op de brandstapel

gebracht

H5 Ontdekker en hervormers H5.4 De Nederlandse Opstand

In 1555 verdeelt Karel V zijn rijk tussen zijn zoons. Filips II wordt

koning van Spanje, Napels, Sicilië en

Portugal en Heer der Nederlanden

Naast een groot rijk erft Filips II ook veel

problemen in de Nederlanden

Verzet tegen de Koning

• Oorzaken:• Edelen en bestuurders waren tegen de

centralisatie.• De vaste belastingen gingen de edelen en

bestuurders veel geld kosten• Veel mensen waren tegen de wrede

kettervervolgingen.

Ketters & boeken op de brandstapel

H5 Ontdekker en hervormers H5.4 De Nederlandse Opstand

Het verzet van de hoge edelen wordt geleid door Willem

van Oranje

In 1564 vraagt Willem van Oranje namens

de hoge adel om godsdienstvrijheid

In 1566 trekken honderden lage

edelen naar het paleis van de landvoogdes

en bieden een smeekschrift aan

waarin ze vragen om afschaffing van de

inquisitie

Ce ne sont que des Geux!

H5 Ontdekker en hervormers H5.4 De Nederlandse Opstand

Schandelijke beeldenverering!! Schande! Op naar

het kloosterDaardoor durfde calvinisten in de zomer van 1566

openlijk bijeen te komen.

Margaretha van Parma belooft de

kettervervolgingen te matigen

In de weken daarna raasde een

beeldenstorm door de Nederlanden

Belangrijke jaartallen

• 1555 – Aftreden Karel V en aantreden Filips II• 1566 – Beeldenstorm • 1568 – Begin Opstand (tot 1648)• 1581 – Unie van Utrecht• 1584 – Moord op Willem van Oranje• 1588 – Gewesten besluiten zonder Vorst door

te gaan en worden een Republiek