Driemaandelijks tijdschrift l winter 2015 l Afgiftekantoor Gent X l P509065

informatieblad voor alle boseigenaars

INH

OU

D

- Nieuw subsidiebesluit (her)bebossing

- Een opgroeiend bos

- Op stap met de arbeidersploeg

- Bosgroepennieuws

- Fotoverslag Dag van de Boseigenaar

- Bosgroepenreis Lorraine

- Beukennootkoekjes bakken

- Bos in het nieuws

- Wedstrijd

- Boszoekertjes

België - Belgique

P.B.

GENT X

BC 10132

Jaargang 11 l Nr 4

gesubsidieerd door

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

Bezoek ons op Oost-Vlaamse bosgroepen

CO

LOFO

N

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek ver-enigd. Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bos-groepen. De bosgroepen informeren, adviseren en orga-niseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en

financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcur-sussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een

beheeradvies op maat van u en uw bos. 3. Hulp bij uw bosadministratie De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het

opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken

in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vra-gen.

2. Organisatie van beheerwerken De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat

ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals kettingzaag, bosmaaier,

houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Uw bos, onze zorg

Jaargang 11– nr 4

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

RedactieHans Scheirlinck, Klaartje Van Loy, Sylvie Mussche, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Sylvie Focke, Karen Dequidt, Tineke De Smet, Simon Brandt

FotografieCover: PixabayHans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Klaartje Van Loy, Maarten Decoene, Kristof De Rous, Wikipedia commons, Miguel Van Hoecke, Tineke De Smet, Gunther Bauters, Simon Brandt, Pixabay

Lay-outKoloriet – Leefdaal

DrukLowyck Drukkerij – Oostende

PapierDeze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgeverJozef Dauwep.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzwWoodrow Wilsonplein 29000 Gent

Raad van bestuur BONGedeputeerde Jozef Dauwe, Leen Meersschaert, Frans De Jonghe, Ingrid Puylaert, Jozef Van Eeckhoudt, Jan Van Dooren, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens, Guy Bonsecour, Kristien Dierick.Raad van bestuur MOVGedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van StichelRaad van bestuur VADGedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Paul Lievens, Pierre Depoorter, Jozef Van Crombrugge, Marc De Bock, Wouter Stockman, Peggy Van Laethem

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze data-bank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

3

Word gratis lidHet feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet auto-matisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere ver-plichtingen in.

Digitale BosbodeWil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecretariaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst Milieubeleidsplanning Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent Tel. 09/267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst Milieubeleidsplanning Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent Tel. 09/267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be Coördinator: Klaartje Van Loy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw Veemarkt 27 - 9600 Ronse Tel. 055/21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord voorafBeste boseigenaar en bosliefhebber,

Het jaar zit er weer bijna op: nog en-

kele weken en we zeggen 2015 vaarwel.

Ik hoop dat het voor u en uw bos een

goed jaar is geweest met mooie reali-

saties op verschillende vlakken.

Voor u ligt ook de laatste Bosbode van

dit jaar met, zoals altijd, interessant

bosnieuws.

Hartverwarmend was alvast de Dag

van de Boseigenaar. Ik kom er graag

nog even op terug. Het was een geslaagd evenement dat, ondanks

het mindere weer, toch zo’n 250 mensen richting Horebeke heeft

geleid. Zij konden er kennismaken met de eerste Belgische Wereld-

boom en zijn beschermheren. Het gevarieerde programma en de

Ename werden in elk geval gesmaakt! Het toont ook aan hoe groot

de verbondenheid kan zijn tussen boseigenaars: uit elke Oost-

Vlaamse bosgroep waren er deelnemers om het hele gebeuren te

steunen en mee te maken. Een mooi voorbeeld van fijne samenwer-

king, ook tussen de drie Oost-Vlaamse bosgroepen. De helden van

het bos zijn in goede handen …

Nog meer helden vinden we terug in de arbeidersploegen. Wanneer

de bosgroep werken in uw bos laten uitvoeren, gebeurt dat vaak

in samenwerking met een partner uit de sociale economie. Voor

deze Bosbode ging onze redactie een dagje op stap met één van

de arbeidersploegen. Ook op deze manier zorgen de bosgroepen

overduidelijk voor maatschappelijke meerwaarde.

Verder is er toch wat beweging op gebied van de boswetgeving. De

subsidies voor herbebossing en nieuwe bebossingen zijn namelijk

hervormd. De basisprincipes van het nieuwe besluit vindt u terug

in dit nummer. Contacteer zeker uw bosgroep wanneer u hiervan

gebruik wilt maken! Daarbij sluit het artikel over de evolutie van

jong bos mooi aan.

U merkt het al: aan deze Bosbode zal u zich zeker gezellig kunnen

verwarmen tijdens de kortste dagen van het jaar. Ik wens u alvast

prettige eindejaarsfeesten toe en tot binnenkort op de nieuwjaars-

receptie van de Oost-Vlaamse bosgroepen!

Ik wens u veel leesplezier,

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

Waarvoor wordt subsidie gegeven?Er wordt een eenmalige subsidie verleend voor het uitvoeren van een bebossing (nieuw bos) of een herbebossing. De op-pervlakte van de (her)bebossing moet minstens 0,5 ha zijn. Indien het een be-bossing betreft die een bosrand vormt aansluitend op een bestaand bos, is de minimale oppervlakte 0,25 ha. Deze subsidie is een tegemoetkoming voor verschillende kosten, namelijk de kosten van de beplanting, de kosten voor wildbescherming en een extraatje voor het gebruik van aanbevolen herkomst. Als je een landbouwer bent, is er bij bebos-sing een extra tegemoetkoming voor on-derhoudskost en inkomenscompensatie

voorzien. Een overzicht van de subsidie-

bedragen voor bebossing en herbebos-

sing vind je in de tabel.

Wie komt in aanmerking?Zowel natuurlijke personen, privaatrech-

telijke als publiekrechtelijke rechtsperso-

nen (uitgezonderd Vlaams Gewest en de

Federale staat) kunnen deze subsidie krij-

gen. Degene die de subsidie krijgt, moet

eigenaar zijn van de grond, pachter of een

zakelijk recht hebben dat (her)bebossing

toestaat. Indien je pachter bent, moet ook

de eigenaar van de grond schriftelijk ver-

klaren dat hij akkoord gaat met de bebos-

sing.

Welke boomsoorten mag je plan-ten?In geval van herbebossing mag dat uit-sluitend met de inheemse soorten die ver-meld worden in het uitvoeringsbesluit. De aan te planten soorten moeten ook stand-plaatsgeschikt zijn. Bij bebossing geldt ditzelfde uitgangspunt. Er kan bovendien ook een subsidie toegekend worden als er populier wordt aangeplant in combinatie met inheemse soorten.Het nieuwe subsidiebesluit legt geen vas-te stamtallen per hectare noch plantver-banden vast. De (her)bebossing moet als inheems bos behouden worden en moet bestaan uit minstens 2 inheemse boom- of struiksoorten die elk minimum 10% van het stamtal innemen. Als het bos gro-ter is dan 1 hectare, moeten er minstens 3 boom- of struiksoorten aangeplant wor-den.De aanplant van niet-inheemse soor-ten wordt niet toegestaan. Uitzondering hierop is de aanplant van populier bij be-bossing. Natuurlijke verjonging van niet-inheemse soorten mag maximaal 10% bedragen van de kroonbedekking.Het aangeplante plantsoen moet bos-plantsoen van erkende herkomst zijn. Het ANB kan ook plantgoed van een andere herkomst goedkeuren, mits het gaat om kwalitatief plantsoen en na voorafgaande-lijke keuring. Plantsoen van eigen kweek komt hier niet voor in aanmerking.

Subsidie wildbescherming?Nieuw in het subsidiesysteem is dat de aanvrager een extra subsidie kan krijgen indien hij wildbescherming aanbrengt. De subsidiebedragen variëren en zijn weer-gegeven in de tabel. Om deze subsidie te krijgen, moet je in je aanvraag duidelijk vermelden wat je werkwijze en de keuze van materialen zullen zijn. In geval van collectieve wildbescherming moet de afrastering gedurende 7 jaar na de uitbetalingsaanvraag van de eerste

De Vlaamse Regering keurde op 2 oktober 2015 een nieuw subsidiebesluit voor be-bossing en herbebossing goed. Dit besluit vervangt de vroegere subsidieregeling

(her)bebossing en het subsidiebesluit over bebossing van landbouwgronden. Vooraleer de nieuwe regeling operationeel wordt, zal het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) nog een aantal criteria verder uitwerken. We geven in dit artikel alvast de basisprincipes mee van het nieuwe systeem.

Een nieuw subsidiebesluit voor … bebossing en herbebossing

4

© w

ww

.gro

epte

rryn

.be

© w

ww

.gro

epte

rryn

.be

5

Een nieuw subsidiebesluit voor … bebossing en herbebossingsubsidieschijf worden behouden en on-derhouden.

Wat zijn de algemene voorwaar-den waaraan je moet voldoen?Om in aanmerking te komen voor de sub-sidie, zijn er een aantal algemene voor-waarden waaraan je moet voldoen. Heel belangrijk is dat de begunstigde van de subsidie uiterlijk vier jaar na het aanvra-gen van uitbetaling van de eerste subsi-dieschijf, een goedgekeurd beheerplan moet hebben.Verder moet de geplande (her)bebossing in overeenstemming zijn met de afgele-verde vergunningen, het beheerplan en andere wetgeving ter zake. De begunstig-de moet de aanplanting uitvoeren zoals aangevraagd en doet de nodige beheer-werken om de (her)bebossing in stand te houden. Er mag op de grond in kwestie ook geen veroordeling of bestuurlijke boe-te rusten.In geval van bebossing komen hier nog enkele extra voorwaarden bovenop. De aanvrager van de subsidie moet over de wettelijk vereiste vergunningen en ad-viezen voor bebossing beschikken. De bebossing mag gedurende een periode van 25 jaar na de indiening van de beta-lingsaanvraag, niet ontbost worden. Bij verkoop van de beboste grond, moet de verkoper (=begunstigde van de subsidie),

de koper van de grond van bovenstaande voorwaarden op de hoogte brengen via een clausule in de notariële akte.

Aanvraagprocedure?De begunstigde dient zijn aanvraag in bij het ANB vóór 1 mei of 1 september van elk kalenderjaar. Deze aanvraag kan in-gediend worden via een formulier waar-van het model beschikbaar zal zijn op de website van ANB (www.natuurenbos.be). Naast het inhoudelijke luik en de planne-tjes, bevat de aanvraag ook heel wat admi-nistratieve gegevens.Het ANB bezorgt de aanvrager binnen de 30 dagen na ontvangst van de aanvraag een ontvangstmelding. Deze is -tenzij het dossier onvolledig is- tegelijk ook de ont-vankelijkheidsverklaring. Als je aanvraag niet ontvankelijk is (dossier onvolledig, niet voldoen aan voorwaarden, …), krijg je 30 dagen de tijd om een bijgewerkt dos-sier in te dienen.Het ANB neemt een be-slissing over je aanvraagdossier binnen de 90 dagen na de uiterste indiendata voor dossiers (1 mei of 1 september).

Beoordeling door ANB?In tegenstelling tot het vroegere systeem, wordt niet elke subsidieaanvraag die ont-vankelijk is, ook automatisch goedge-keurd. Alle ontvankelijke subsidieaanvra-gen moeten een minimumscore halen.

De toe te kennen score zal in hoofdzaak bepaald worden door 1) de mate van bij-drage aan de realisatie van de Instand-houdingsdoelen (IHD) en 2) de mate van bijdrage tot het beperken van de gevolgen van de IHD voor een normale landbouw-uitbating. In het geval van herbebossing zal het realiseren van een ecologische ver-betering ook belangrijk zijn. De precieze criteria moeten door het ANB nog verder uitgewerkt worden.De aanvragen zullen via een puntensys-teem op basis van bovenstaande criteria, gerangschikt worden. Indien er weinig middelen ter beschikking zijn, zullen en-kel de hoogst gequoteerde dossiers goed-gekeurd worden.

Uitbetaling en controle subsidies?De uitbetaling van de subsidies zal in 2 schijven verlopen. Een eerste schijf van 75% van het toegekende bedrag kan aangevraagd worden na uitvoering van de aanplant en binnen een termijn van 3 jaar na goedkeuring van de subsidie. De tweede schijf van 25% kan ten vroegste 3 jaar na aanvraag tot uitbetaling van de eerste schijf, gevraagd worden. Hiervoor zal ANB een modelformulier ter beschik-king stellen op www.natuurenbos.be.

Details en meer info? Contacteer je bosgroep!

Tabel. Overzicht subsidie-onderdelen en –bedragen voor bebossing en herbebossing

Onderdeel subsidie BEBOSSING bedragen HERBEBOSSING bedragen

Kosten voor beplanting € 3500 /ha € 3000 per ha

Aanbevolen herkomst (€ 250/ ha) x (percentage plantgoed van aanbevolen herkomst)

(€ 250/ ha) x (percentage plantgoed van aanbevolen herkomst)

Wildbescherming:- Collectief OF- Individueel

€ 350 per 100 m raster

€ 0,65 per apart beschermingsstuk

€ 235 per 100 m raster

€ 0,45 per apart beschermingsstuk

Kosten onderhoud : enkel voor land-bouwers & grond in landbouwgebruik

€ 185 per ha per jaar gedurende de eerste 5 jaar€ 75 per ha per jaar gedurende de daaropvolgende

7 jaarGeen

Verlies aan inkomsten : enkel voor landbouwers & grond in landbouw-gebruik

€ 800 per ha per jaar gedurende 12 jaar (wordt verminderd met andere inkomstencompensatie voor

hetzelfde perceel)Geen

De startWie een gemengd inheems bos wil, gaat best niet over één nacht ijs. Heb je een stukje grond dat je kan en mag bebos-sen? Is de vergunning in orde? Heb je een idee welk soort bomen je wil plan-ten? Is er rekening gehouden met de bo-demsoort, vochtgehalte, oriëntatie, etc.? Als je al deze vragen kan beantwoorden, ben je er klaar voor.

Jaar 0: de geboorte van je bosIn een plantverband van 2 keer 2,5 meter planten we zo’n 2000 inheemse loofboompjes per hectare. We kunnen een tractor de putten laten maken of dit manueel doen. De boompjes zijn 80 tot 120 cm hoog en hebben 1 tot 3 jaar kun-nen groeien bij de boomkwekerij. Gro-ter bosgoed heeft o.a. het voordeel dat de boompjes makkelijker zichtbaar zijn bij vrijstellingen in de zomer. We plan-

ten bloksgewijs verschillende groepen bomen aan.

Bij bebossingen van akkers kan je kie-zen om enkele maanden vóór de aan-plant, gras of tarwe te zaaien. Op die manier kan je de onkruiddruk tegen-

gaan in de eerste groeiseizoenen. De afgerijpte tarwe zorgt op het einde van de zomer nog voor voedsel voor ver-schillende akkervogels. Een andere mo-gelijkheid is om eerst voor populier te kiezen, die dan na zijn groeicyclus van 25 à 30 jaar, de bodem voorbereidt op de volgende generatie bomen. Als dat het geval is, planten we in een verband van 8 op 8 of 9 op 9 meter. Eventueel kan er al een onderlaag van struiken bijgemengd worden en beheerd worden als hakhout.

Jaar 1: de eerste winter overleefd

De blaadjes ontluiken na de eerste win-ter op hun nieuwe groeiplaats. Soorten zoals zomereik en beuk groeien de eer-ste 2-3 jaar na aanplant heel weinig en

6

Heb je na het lezen van het artikel op de vorige bladzijden ook zin gekregen om een lapje grond te bebossen? Natuurlijk ben je dan benieuwd om te weten

hoe je bos zal evolueren de komende jaren. Want wellicht heb je heel wat vragen: hoe ziet de aanplant eruit na enkele jaren, wat moet er gebeuren met het onkruid, wanneer moeten we maaien, dunnen, snoeien? De bosgroep geeft je graag advies, maar hieronder zie en lees je al kort hoe jouw bos precies zal opgroeien.

Een opgroeiend bos: van 0 tot 13 jaar oud

Jaar 0: manuele aanplanting van inheemse loofboompjes

Jaar 0: plantgaten maken met de tractor

Jaar 1: de boompjes beginnen te groeien

zijn vooral bezig met ‘overleven’. Andere soorten zoals zwarte els krijgen enorme groeischeuten en groeien zienderogen.In de zomer maaien we de grassen tus-sen de rijen. Op die manier verlagen we de concurrentiedruk voor het voedsel en zorgen we er ook voor dat muizen minder vreten aan de jonge boompjes. Door het maaien vormen zich minder graspollen waar muizen soms onder verblijven. Ook grote groepen distels kunnen vervelend zijn bij het bebossen van weides, zeker voor aanpalende eige-

naars. Hier is kneuzen beter dan maai-en, want anders breidt de soort zich snel verder uit.

Jaar 3: groeien als kool

Na enkele jaren zien we een duidelijk verschil tussen de snelgroeiende en de traaggroeiende soorten. Op de foto hier-onder zie je links beuk en rechts zwarte els. De boompjes zijn op dezelfde dag geplant en hadden dezelfde afmetingen. Onder de snelgroeiende zwarte els zien we de onkruiddruk verminderen door de schaduw, maaien is daar niet meer nodig.

7

code 9120

Een opgroeiend bos: van 0 tot 13 jaar oud

jaar 3: bebossing en verdisteling

Jaar 1: vrijstellen van de boompjes met de tractor

Jaar 3: hier zie je duidelijk het verschil tussen de snelgroeiende zwarte els (rechts) en de trager groeiende beuk (links).

8

code 91 E0

Jaar 6: stilaan naar een bosDe aanplant van verschillende blokken van dezelfde soort geeft een mooie vari-atie in kleuren, bloeitijden en groei. Het bos begint zich stilaan te vormen. Het wordt moeilijker om tussen de rijen te lo-pen, omdat de zijtakken zich goed sluiten om zoveel mogelijk licht op te vangen. Opsnoeien is nog niet nodig, de bomen doen dit zelf.

In deze fase krijgt het bos een belangrijke ecologische functie voor grondbroeders, vlinders en andere insecten. Er is voldoen-de plaats om te broeden en te schuilen. Bovendien komen er al heel wat bloemen en bessen op bepaalde struiken en bo-men.

Jaar 13: de eerste dunningIn een stuk met essen wordt de eerste dunning noodzakelijk, want de kruinen geven een volledige sluiting. Als we niet zouden dunnen, krijgen we enkel ijle bo-men met een kleine kruin, zogenaamde ‘zwiepers’ die niet dik kunnen worden. Er komt maar weinig licht meer op de bos-bodem. Daardoor vermindert de onkruid-druk van netels, distels en bramen en er beginnen zich schaduwminnende krui-den te vestigen. Spontaan kunnen ook vlierbes en hazelaar als struiklaag begin-nen te groeien.Je kan nu vlot wandelen door het bos. Natuurlijke takafstoting heeft ervoor ge-zorgd dat de onderste takken afgevallen zijn, waardoor de boom meer energie in zijn kruin kan steken om in de hoogte te groeien.

Na een eerste lichte dunning van 10 à 15 % van het stamtal, ontstaat er op-nieuw meer ruimte in de kronen om bij te groeien. Nu kunnen de bomen ook weer in dikte toenemen. De selectie voor de dunning gebeurt op basis van groeivorm, groeisnelheid, concurrentie met buurbo-men, etc. Toch moeten we opletten dat we niet te zwaar dunnen, anders kunnen de bomen doorbuigen en kunnen bramen en ander onkruid terugkomen.Nu kunnen we ook beginnen denken aan het bovenhalen van de kettingzaag. Af-hankelijk van de aangeplante soorten kun-nen we voor het eerst brandhout zagen na zo’n 10-15 jaar.Voor de eerste boomhut is het wel nog even wachten...Zie je toch de bomen niet door het bos?

Laat je adviseren en begeleiden door jouw

bosgroep!

Jaar 13: het bos voor de dunning

Jaar 13: het bos na de dunning

Jaar 6: het bos groeit stilaan dicht.

9

Woensdag 14 oktober vierden we onze tweede Dag van de Boseigenaar. En

dat deden we in stijl met de inhuldiging van de Eerste Wereldboom in België: ‘De Grote Meneer’, een eik van 100 jaar oud in het boscomplex van Raoul D’Hoossche in Horebeke. Het werd een bijzonder ge-zellig (bos)feest. Jullie kwamen massaal meevieren, ondanks het druilerige weer. Dat de afwezigen alweer ongelijk hadden, bewijst deze mooie collectie sfeerfoto’s. Geniet mee of geniet nog even na!

De Dag van de Boseigenaar: een echt succes!

Boseigenaar Raoul D’Hoossche leidt heel wat geïnteresseerde wandelaars rond in zijn bos, met als hoogtepunt een unieke poel.

Leonardo van Bushcraft Belgium leert de bezoekers

vuur te maken met een fire-steel en tondel (droog gras).

Klimmen in de Wereld-boom en eruit glijden langs de tokkelbaan? Kinderen beleven de tijd van hun leven met de boomverzorgers van Stichting Wereldboom.

10

Boomacrobate Nina Kerhove verklaart haar liefde aan de Wereldboom door allerlei kunsten uit te

halen. Het publiek is onder de indruk.

Francis De Beir, voorzitter van de Koepel Vlaamse Bosgroepen, opent het officiële gedeelte.

Els Eeckhout van Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen licht het Oost-Vlaams Plattelandsprogramma toe.

Dichter Paul Cox leest zijn speciaal ge-schreven gedicht ‘De Grote Meneer’ voor.

11

Els Eeckhout van Regionaal Landschap Vlaamse Ardennen licht het Oost-Vlaams Plattelandsprogramma toe.

Filiep Cardoen benadrukt het belang van de bosgroe-pen in naam van Vlaams minister van Leefmilieu, Omgeving en Landbouw Joke Schauvliege.

Beschermheer Raoul D’Hoossche en peter Marijn De-valck leggen samen de belofte af aan de Wereldboom.

Het lint wordt doorgeknipt: ‘De Grote Meneer’ is officieel een Wereldboom!

Het feest werd afgeslo-ten met een deugd-doende receptie, een lek-kere Ename, een streepje muziek en een eigen Wereldboompje om mee naar huis te nemen.

AVS maakte een mooie reportage over het Wereldboomfeest. Maar ook onze eigen cameraploeg maakte een filmpje over de Dag van de Boseigenaar, nog steeds te zien via onze Facebookpagina (Bosgroepen Oost-Vlaanderen) en op de website www.bosgroepen.be

Met dank aan Gunther Bauters voor de vele prach-tige foto’s.

12

“Wij doen niets liever dan plantjes licht en zuurstof geven”Op stap met de arbeidersploeg van vzw Grijkoort“Heeft iedereen zijn bosmaaier nageke-ken? Benzinetank vol? Ok, dan kunnen we beginnen.” Het is nog vroeg in de ochtend als William Moerman en zijn 4 doelgroepmedewerkers van de sociale werkplaats Grijkoort zich klaarmaken in het landelijke Vurste, een deelgemeente van Gavere. Om half 8 ’s morgens zijn ze al vertrokken vanuit het depot in Ou-denaarde met één doel: een hele voor-middag onkruid maaien om een terrein plantklaar te maken voor een nieuwe bosrand, in opdracht van de bosgroep Midden-Oost-Vlaanderen.

“Alles mag goed kort tot aan die ha-zelaar, maar hou wel rekening met die struiken daar.” Klaartje Van Loy, coör-dinator van de bosgroep Midden-Oost-Vlaanderen, geeft nog enkele aanwijzin-gen aan William. Op die manier kunnen de 4 arbeiders Christophe, Joris, Cher en Veysel snel aan het werk. Met luid geraas starten de bosmaaiers en beginnen de mannen –op veilige afstand van elkaar- zich een weg te banen door de wildernis van netels, bramen en distels.

“Hier maken we dus alles klaar voor de aanplanting van een bosrand, maar ei-genlijk houden we ons vooral bezig met vrijstellingen”, vertelt William, terwijl hij intussen nauwlettend in het oog houdt of zijn medewerkers maaien op de juiste plaatsen. “Jong plantgoed vrijstellen is ook behoorlijk zwaar werk. Eerst moeten we de rijen uitzoeken en dan werken we in ploegen van 2 mannen. Eén medewer-ker loopt voorop met een kapmes om de rij vrij te maken en de plantjes aan te duiden door er rond te stappen. Zo kan degene met de bosmaaier zich vooral concentreren op het kortwieken van al het onkruid.”

De Oost-Vlaamse bosgroepen werken regelmatig samen met de groendienst van Grijkoort. Vooral vrijstellingen en klaarmaken voor aanplantingen dus, maar ook bijvoorbeeld bestrijding van Amerikaanse vogelkers en andere groen-jobs. Samenwerken met een sociale werkplaats wordt immers beloond on-der de vorm van subsidies en daardoor kunnen de bosgroepen de bosarbeid een stuk goedkoper aanbieden aan hun leden.

“Etenstijd”, roept William enkele uren la-ter. Opgelucht leggen de mannen de krach-tige bosmaaier even

neer om een boterhammetje te eten en een hete kop koffie te drinken. Kou hebben ze nochtans niet, ondanks het natte, miezerige weer. Het zware werk houdt ze warm. “Soms kom je wel eens je grenzen tegen.”, zegt Christophe, de 39-jarige voorman van de ploeg. “Vooral als het onkruid hoger komt dan je groot bent, want dan moet je voortdurend de bosmaaier heffen boven je normale hoogte. Dan ben je kapot op het einde van de dag, zeker in zo’n weer.” Toch doet Christophe zijn job enorm graag. Hij werkt al sinds 2011 bij Grijkoort in het kader van een gevangenisstraf. “Ik kan mij hierin uitleven, zelfs al moet ik een hele dag maaien. Dankzij deze job heb ik orde op zaken kunnen stellen in mijn leven.”

“Dat zien we vaak”, vult William aan. “De mensen komen bij ons terecht via een trajectbegeleider, bijvoorbeeld van de VDAB. Meestal na een lange periode van werkloosheid. Bij ons krijgen ze de kans om weer structuur in hun leven te krijgen, maar ze mogen fouten maken. Er staat voor iedereen een kredietlijn open, noemen wij dat. Maar ze moe-ten natuurlijk ook de regels naleven. We houden er wel rekening mee dat ze een periode nodig hebben om zich aan te passen, om zich te organiseren. En die

13

kans krijgen ze niet op de gewone ar-beidsmarkt: daar is de druk meteen veel hoger en dat kunnen ze niet aan. Nadat ze hier een tijdje gewerkt hebben, is het dan de bedoeling dat ze doorstromen naar de gewone arbeidsmarkt, dankzij de structuur en kennis die ze hier aange-leerd hebben.”

“Kom William, terug aan het werk”, grapt Christophe. “We hebben nog heel wat te maaien deze voormiddag.” Op-nieuw worden de oorbeschermers opge-zet, de regenjassen nog eens extra goed dichtgeritst en de bosmaaiers aangezet. “Prachtig team”, zegt William terwijl hij af en toe de mannen bijstuurt met goede raad. “Bij de groendienst proberen we zoveel mogelijk mensen een grondige opleiding te geven als tuinverzorger. Daarom maaien ze niet alleen, maar la-ten we ze kennismaken met een brede waaier aan taken: snoeien, hagen sche-ren, etc. Alle aspecten van de tuin komen aan bod. Op die manier leren ze veel en blijven ze gemotiveerd door de afwisse-ling. Want elke dag maaien, dat doet nie-mand graag.”

“Moeten ze daar ook maaien?”, komt voorman Christophe vragen. Terwijl Wil-liam even gaat kijken, maakt Christophe de messen vrij van zijn bosmaaier. Door het natte weer, blijft het onkruid hardnek-kig kleven. “ Het klikt echt goed met Wil-liam, hij deelt zijn verantwoordelijkheden met mij. We kunnen elkaar alles zeggen. Ik ben veel rustiger geworden dan vroe-

ger en we begeleiden de ploeg met veel geduld. Ik kan nu veel begrip opbrengen voor de jongens die het misschien niet zo snel begrijpen. Hier voel ik mij echt op mijn gemak, er is veel ruimte voor vragen en overleg”, zegt Christophe, ter-wijl hij zich klaarmaakt om een nieuwe partij onkruid weg te maaien.

“ Die sociale aanpak typeert ons inder-daad”, bevestigt William. “Een goede teamgeest is voor ons even belangrijk als op tijd komen of je werk goed uit-voeren. Ik heb hier al veel mensen zien openbloeien. Velen zijn het niet gewoon om hun gevoelens te verwoorden als ze met iets zitten. Hier leren ze dat het

meer opbrengt om te praten dan om hun bosmaaier opzij te gooien en weg te lopen. Ze leren samenwerken, omgaan met elkaar, verdraagzamer worden ook. Dat is voor mij het mooiste: als ik kan terugkijken op een werkdag met gemo-tiveerde medewerkers die goed hebben samengewerkt en de klant tevreden is. En dat we veel plantjes licht en zuurstof hebben gegeven, natuurlijk.”

Na een stevige halve dag werken ligt het terrein klaar voor de aanplanting van de nieuwe bosrand. In het volgende plant-seizoen zal onder meer Gelderse roos, Kardinaalsmuts en Rode kornoelje hier veel kleur en leven brengen.

William met zijn team: Veysel, Joris, Cher en Christophe

Sociale Werkplaats Grijkoort

De sociale werkplaats Grijkoort is vooral actief in de Vlaamse Ardennen en houdt zich bezig met groenonderhoud, renovaties, traiteur- en strijkdiensten. Er zijn zo’n 60 à 70 doelgroepmedewerkers actief bij de groendienst. Ze werken in kleine ploegen met begeleiders. Het zijn vooral mensen die langdurig werk-loos geweest zijn door persoonlijke problemen of omdat ze de Nederlandse taal niet voldoende beheersen. Bij de groendienst leren ze alles over tuinonder-houd en ontwikkelen ze ook betere sociale vaardigheden. De slaagkansen bij de sociale werkplaats zijn hoog: bijna niemand wordt ontslagen. De uiteindelijke bedoeling is dat ze na hun opleiding en werkervaring doorstromen naar de ge-wone arbeidsmarkt.

Naast gemeentebesturen, scholen en privépersonen, maken ook de bosgroepen regelmatig gebruik van hun diensten.Want dankzij hen kunnen de bosgroeple-den genieten van goedkopere bosarbeid. Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Den-der en Midden-Oost-Vlaanderen hebben dit jaar met Grijkoort samengewerkt, bosgroep Oost-Vlaanderen Noord zette hen de voorbije jaren in voor heel wat terreinwerk. Ook andere sociale werkplaatsen krijgen de kans om werken uit de voeren voor de bosgroepen. De maatschappelijke waarde daarvan is zeker niet te onderschatten.

14

Elk jaar krijgt de bosgroep een budget ter beschikking van de provincie Oost-

Vlaanderen om ‘soortenbeschermingspro-jecten’ mee te realiseren. Dit jaar werden met dit budget in het Keigatbos (Ursel en Zomergem) 2 nieuwe bospoelen aange-legd en 1 bestaande poel geruimd.

Om de nieuwe poelen te kunnen aanleg-gen, werd vooraf een open plek gekapt in het bos en werd Pontische rododen-dron verwijderd. De poelen zijn van spe-ciaal belang voor de vinpootsalamander en andere amfibieën. Om de poelen voor deze dieren aantrekkelijk te maken, kregen ze een zacht afgeschuinde, zui-delijk georiënteerde oever en werd er-voor gezorgd dat ze veel licht krijgen. De werken werden uitgevoerd in augustus en september, omdat het dan de droog-ste periode van het jaar is en omdat er op dat moment het minste verstoring is voor de al aanwezige amfibieën.Deze winter worden daar – als kers op de taart – ook nog enkele bosranden met inheemse struiksoorten aangeplant.

Nieuwe poelen in het Keigatbos!

Herprofilering en ruiming van bestaande poel

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

situatie na de groepenkap poel net na het graventijdens de graafwerken

Wenst u ons te contacteren ?Bosgroep oost-Vlaanderen noord VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

15

Donderdagavond 27 augustus. Het mie-zerde lichtjes. Niet meteen het beste weer om vleermuizen te gaan ‘spotten’. Gewapend met regenjassen en bat-de-tectors trokken we toch met een groepje van een 20-tal liefhebbers het bos in. Dit onder de deskundige leiding van Daan De Keukeleire van de Vleermuizenwerk-groep van Natuurpunt. Het provinciaal domein Het Leen maakt deel uit van het netwerk van Natura 2000 gebieden en is van bijzonder belang voor de vleermui-zenpopulaties.

Tegen alle verwachtingen in, hielden we het droog en zagen en hoorden we heel wat vleermuizen.

Op zoek naar vleermuizen in provinciaal domein Het Leen

Een nieuw bosgroepgezicht :

Simon Brandt

Oude bomen en ingerichte bunkers maken Het Leen een echte hotspot voor vleermuizen.

Gewapend met een bat-detector werd het ook voor de kleinsten

een spannende activiteit.

Op 1 september startte Simon Brandt als nieuwe me-dewerker bosbeheer. Hij volgt Jakob Derks op, die zich momenteel in het verre Finland verder specialiseert in bosbeheer.

Simon stelt zich graag even aan de boseigenaars voor:“Ik kom uit Wijnendale (Torhout), in West-Vlaanderen. Dat is natuurlijk een eindje van mijn werkingsgebied in Oost-Vlaanderen, maar om mijn passie als job te kunnen uitoefenen, was ik bereid om het wat verder van huis te zoeken.Al van jongs af aan ben ik met de natuur en de bossen bezig. Mijn vader had een voorliefde voor bos en zette bij de ouderlijke woning een halve hectare weiland om in bos. Dus als pa in het bos werkte, dan was ook kleine Simon daar te vinden. Mijn hele jeugd heb ik ettelijke uren in dat bos doorgebracht. Boompjes planten en verplanten, knotten, snoeien en later ook vellen van bomen; ik deed het allemaal even graag. Het lag dan ook voor de hand dat ik in die richting ging verder studeren.Na het behalen van een onderwijsdiploma en enkele jaren gepassioneerd lesgeven, behaalde ik mijn diploma agro- en biotechnologie richting groenmanagement. Ik liep stage bij het ANB, bij het Regionaal Landschap Houtland en de bosgroep Houtland. Daar deed ik mijn eerste praktijkervaringen op, die ik nu kan gebruiken om jullie verder te helpen.Ik hoop van harte mijn passie voor het bos met jullie te kunnen delen in de toekomst.

Tot binnenkort!Simon”

16

Het kappen van bomen in het bos is vaak een noodzakelijk beheerwerk

en kan je bovendien nog een mooie op-brengst opleveren. Maar het organiseren hiervan vraagt heel wat voorbereiding en kennis van zaken. De bosgroep orga-niseert daarom voor de leden een geza-menlijke houtverkoop in het voorjaar van 2016. Contacteer ons nog in 2015 als je interes-se hebt om deel te nemen!

Hoe verloopt de gezamenlijke houtverkoop?

1. Advies over het nut van houtoogstDe bosgroep komt eerst ter plaatse kij-

ken en zal je dan informeren over de

kaprijpheid van de populieren of de mo-

gelijkheden van een dunningskap in een

gemengd bos. We maken dan ook een

eerste inschatting van de waarde van het

hout en de aandachtspunten bij exploi-

tatie.

2. In orde brengen van vergunningenOm kaprijpe bomen te mogen kappen,

moet je een kapmachtiging aanvragen

bij het Agentschap voor Natuur en Bos

(Vlaamse overheid). De bosgroep helpt

je om de kapmachtiging correct aan te

vragen. Als er een beheerplan is, moet

de kapping of dunning opgenomen zijn

in de beheertabel.

3. Opmeten en markeren van de

bomen (of schalmen)De bosgroep leert je om de bomen cor-

rect op te meten en aan te duiden of

zoekt contact met een geschikt bedrijf

om dit voor jou te doen. Je krijgt nadien

een overzichtelijk rapport met de be-

rekende volumes van het aangeboden

hout. In overleg wordt een minimum-

prijs afgesproken en vastgelegd in een

overeenkomst tussen de bosgroep en

de eigenaar.

4. Opmaken en verspreiden van de houtcatalogus Alle opmetingen worden gebundeld in

een houtcatalogus. Die wordt verspreid

onder alle erkende houtkopers in de

streek. Naast de gegevens van de bo-

men, staan in de houtcatalogus ook de

verkoopsvoorwaarden. Deze werden uit-

gewerkt door alle Vlaamse bosgroepen

en zijn juridisch getoetst om de bosei-

genaar zo goed mogelijk te beschermen.

5. Houtverkoop De bosgroep organiseert vervolgens

een verkoopdag. Geïnteresseerde hout-

kopers kunnen die dag een bod doen

op jouw bomen. Ze worden vervolgens

verkocht aan de hoogste bieder, behal-

ve wanneer dit bod niet voldoet aan de

vooraf afgesproken minimumprijs.

6. Exploitatie van de verkochte bomen De bosgroep volgt de uitvoering van de

exploitatie op en beoordeelt deze op het

terrein. Exploitanten moeten een scha-

dewaarborg storten bij de bosgroep.

Deze wordt pas vrijgegeven als de ex-

ploitatie correct beëindigd werd.

7. Tarief voor deelname De dienstverlening van de bosgroep

word je aangeboden tegen een com-

missie van 5% op de opbrengst van de

houtverkoop met een minimum van 150

euro en een maximum van 500 euro

(excl. btw).

Samen hout verkopen in 2016

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

17

Sinds begin 2015 gebruikt de bosgroep een nieuwe regeling voor bosarbeid. Bosarbeid gaat over werken in het bos, die niet rendabel zijn, maar het bos zelf wel ten goede komen. Voorbeelden zijn het vrijstellen van jonge aanplantingen of het bestrijden van exoten. Maar ook voor kleinere natuurprojecten kan de bosgroep ondersteuning bieden. Be-gin oktober 2015 zijn op deze manier twee poelen gegraven in het werkings-gebied van de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen, namelijk in Oosterzele en in Herdersem (Aalst). Beide poelen zijn ongeveer 75 m² groot en zullen de biodi-versiteit van de bossen waarin ze liggen, sterk verhogen.

Vooraf werd eerst nagegaan of het mo-gelijk was om een poel te graven. Enkele criteria zijn de nabijheid van andere poe-len of waterlopen en voldoende bodem-vochtigheid, zodat er genoeg water in de poel blijft staan. De bosgroep zorgde na-dien voor de nodige vergunningen, het maken van de plannen en uitvoerings-dossiers, het uitbesteden en natuurlijk ook de opvolging van de werken. Voor

de eigenaars bleef de kostprijs be-perkt tot 100 euro, volgens de vastge-legde tarieven.

Overzicht tarieven en werkwijzeWil je gebruik maken van deze ondersteuning? Doe dan een aanvraag voor bosarbeid. Een aanvraag kan eenvoudig per telefoon of per e-mail. Vermeld de locatie en welke werken je voor ogen hebt. Je maakt best op voorhand een afspraak voor een ter-reinbezoek, zodat de bosgroep je advies kan geven en zicht krijgt op jouw vraag. Komt je aanvraag in aanmerking voor bosarbeid, dan nemen wij je op in een prioriteitenlijst. Afhankelijk van de be-schikbare middelen zorgt de bosgroep dan voor de uitvoering. Een overzicht van de kostprijs vind je in de tabel.

Denk aan de afspraken!De bosgroep werkt met vaste data voor het aanvragen van bosarbeid. Dit laat ons toe om voldoende tijd te maken

voor een terreinbezoek en de werken zo goed mogelijk te organiseren. Dit zijn de einddata voor aanvragen:

• Vóór 1 februari 2016: aanvragen voor onrendabele dunningen, bestrijding van exoten en natuurprojecten.

• Vóór 1 mei 2016: aanvragen voor vrij-stellingen. De uitvoering gebeurt in juni – juli.

• Vóór 1 september 2016: aanvragen van aanplantingen (bosrand, onder-etage, her(be)bossing < 0,5 ha). De uitvoering gebeurt in november – maart.

Een aanvraag doen voor bosarbeid? Dat kan via 09 267 78 60 of bosgroepmid-den@oost-vlaanderen.be

Nieuwe poelen dankzij bosarbeid

Wenst u ons te contacteren ?Bosgroep Midden oost-Vlaanderen VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen Dienst MilieubeleidsplanningWoodrow Wilsonplein 2 - 9000 GentTel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

Type beheerwerk Tarief (incl BTW)Voor werkende leden van de bosgroep*

Eénmalige vrijstelling jonge aanplantingen 250 euro/ha

Vrijstelling jonge aanplantingen voor meerdere jaren 650 euro/ha

Bestrijding invasieve exoten(Amerikaanse vogelkers, Reuzenbereklauw, Reuzenbalse-mien, Japanse Duizendknoop)

300 euro/ha

Onrendabele dunning/hakhoutbeheer 250 euro/ha

Aanleggen bosrand (4m breed) of onderetage in bestaand bos of (her)bebossing < 0,5 ha

500 euro/ha, met de effectief te beplanten ha als basis voor bere-kening

Aanleggen bosrand (4m breed) of onderetage in bestaand bos of (her)bebossing < 0,5 ha door de eigenaar

250 euro/ha, met de effectief te beplanten ha als basis voor bere-kening

Natuurprojecten (vb. aanleg van poel, open plek, bosrand-beheer, …)

100 euro

*werkende leden zijn boseigenaars die aangesloten zijn bij de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen.

De poel in Herdersem, enkele weken na de graafwerken.

18

Private boseigenaars gaan voor meer natuur

De bosgroep kreeg van de Vlaamse re-gering een projectsubsidie voor de Na-tura 2000-gebieden rond het Muziekbos in Ronse en het Burreken in Brakel. De bedoeling is dat er de komende jaren, samen met de betrokken private eige-naars, extra maatregelen genomen wor-den om de natuur te versterken. Denk maar aan de aanleg en het beheer van enkele honderden meters bosranden, vrijstellingen van enkele hectares jonge aanplantingen en de herstelling van meerdere poelen. Meer over de resul-taten van deze natuurinrichtingswerken lees je in een volgend nummer van de Bosbode.

Een structuurrijke bosrand

bruist van leven

De voorbije jaren legde de bosgroep reeds meer dan 50 nieuwe poelen aan in de streek. Om dit netwerk te versterken, werden ook dit jaar 5 nieuwe poelen gegraven en 3 be-staande poelen geruimd. Uit waar-nemingen blijkt dat al deze inspan-ningen hun vruchten afwerpen. Al snel na de aanleg verschijnt in de meeste poelen kikkerdril. Na enkele jaren komen er in sommige poelen ook zeldzamere soorten voor, zoals de alpenwatersalamander of de vin-pootsalamander. Niet alleen voor deze amfibieën zijn de nieuwe poe-len belangrijk, maar ook watertorren, waterspinnen en libellen vinden er een nieuwe thuis.

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

19

In het vorig nummer van de Bosbode kon je lezen hoe je zelf oesterzwam-

men kan kweken. Misschien is het gaan kriebelen en heb je zin om enkele stam-metjes versgezaagd hout te gaan enten? Maar wist je dat je ook zelf shiitakes of fluweelpootjes kan kweken? In het boekje ‘Succesvol eetbare hout-zwammen kweken’ kom je alles te we-ten over hoe je hieraan moet beginnen. De info uit dit boek lag trouwens mee aan de basis van het artikel over pad-denstoelen, in het vorig nummer van de Bosbode. Dit boekje kan je bestellen via www.mycobois.be. Daar kan je ook te-recht voor alle entmateriaal dat je nodig hebt om je eigen paddenstoelenhoekje in te richten. Alvast veel succes en … smakelijk!

Een eigen paddenstoelenhoekje bij je thuis?

Wenst u ons te contacteren ?Bosgroep VlaaMse ardennen tot dender VzW

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Dag bossympathisanten

Sinds deze zomer maak ik ook deel uit

van het bosgroepenteam van Oost-

Vlaanderen, als communicatiemedewer-

ker. Na bijna een half jaar, heb ik mij al

stevig ingewerkt, maar misschien ken-

nen jullie mij toch nog niet.

Ik heb een grote passie voor media en

communicatie. Gedreven en altijd klaar

voor een uitdaging. Ik groeide op tussen

de Scheldemeersen in Merelbeke, waar

ik tijdens talloze wandel- en fietstochten

de liefde voor de natuur meekreeg.

Na mijn studies Journalistiek aan de

Arteveldehogeschool had ik het zwaar

te pakken voor een andere liefde: video

en televisie. Ik ging aan de slag als free-

lance reporter en werkte 10 jaar lang en-

thousiast voor heel wat productiehuizen

en ongeveer alle Vlaamse zenders.

Na enkele jaren wilde ik mijn interesses

verbreden. Ik begon op eigen houtje met

grafische opleidingen en ging me meer

bezighouden met online toepassingen

en productie: meer gericht op organisa-

tie.

Wat als ik al die passies en vaardigheden

zou kunnen combineren in één job? En

net dat kan ik bij de bosgroepen. Ik kan

me zowel bezighouden met de sociale

media (Facebook, Twitter), als met het

schrijven van artikels voor de Bosbode

en de nieuwsbrief, foto’s en filmpjes ma-

ken en nog zoveel meer.

De Oost-Vlaamse bosgroepen zijn de

eersten met een communicatiemede-

werker en ik ben van plan om er mee

voor te zorgen dat we een stuk beken-

der worden, zodat ons draagvlak groter wordt. Want op die manier gaan we voor een sterker en gestroomlijnder bosbe-heer in Vlaanderen.

Heel graag tot snel!Tineke

P.S.: Vergeet niet om onze Facebookpagina ‘Bos-

groepen Oost-Vlaanderen’ leuk te vinden en blijf zo

op de hoogte van nieuwe weetjes en activiteiten.

Tineke, een nieuw ‘hart voor hout’ bij de bosgroepen

Algemeen bosgroepnieuws

Private boseigenaars gaan voor meer natuur

De jaarlijkse studiereis van de bosgroepen voerde ons deze keer langs enkele parels in de Lorraine en het massief van de

Argonne in Noord-Oost-Frankrijk.

Na het vertrek uit Brussel, bezochten we eerst drie gemeente-bossen in de buurt van Dalstein en Bouzonville. Hier werden we opgewacht door twee boswachters van het Office Nati-onale des Forêts (de Franse evenknie van het ANB) die ons inwijdden in de wereld van de productie van eikenhout. We werden langs een aantal bestanden geleid die zich in verschil-lende ontwikkelingsfasen bevonden. We zagen de vestiging van zaailingen, natuurlijke verjonging die aan een eerste dun-ning toe was, een aanplanting van een jaar of 30 oud, een vol-wassen bos en ten slotte een bos in de eindfase, waar een paar grote eiken gespaard werden om als zaadboom te dienen. Op die manier maakten we als het ware een reis door de tijd. In Frankrijk ligt de focus nog altijd sterk op de productie van eik. De houtsoort wordt veel gebruikt voor het maken van merrain, duighout voor de wijnvaten. Anderzijds is er geen enkele an-dere boom die de francitude beter belichaamt. De eik werd al in de tijd van de Galliërs vereerd als heilige boom (denk maar aan druïdes) en het eikenblad siert de uniformen van bepaalde legereenheden en van het ONF.

De volgende dag was het de beurt aan twee uitgestrekte pri-vébossen, onder andere het bos van Robert-Espagne. Tijdens een storm in 1999 werd maar liefst een derde van het 160 hec-tare grote bos vernield. De ‘chablis’ of windval werd geruimd en deels opnieuw geplant met eik aan een lage dichtheid. In de rijen werden overal ruime pistes voorzien, om snel en gemak-kelijk (onrendabele) dunningen te kunnen uitvoeren. De res-terende oppervlakte werd gekoloniseerd door natuurlijke ver-jonging. We kregen een demonstratie van een minigraver die verschillende taken kon uitvoeren, met als doel een luchtige, goed doorwortelbare bodem waarin natuurlijke verjonging een

optimaal kiembed vindt.

De derde dag brachten we door in het prachtige forêt de la Haie Guérin in Châtrices, in het zuiden van het massief van de Argonne. Dit privébos van 800 hectare binnen een aaneenge-sloten massief van 4000 hectare wordt voornamelijk gebruikt voor de jacht, maar tegelijk willen de eigenaars het uitzicht van het bos zoveel mogelijk bewaren. Tijdens de wandeling wer-den edelhert, ree en boommarter gespot. Het wild in het woud wordt bijgevoederd, en de populatiedichtheid van edelhert en everzwijn zijn ongekend hoog. Dat gegeven maakt het moei-lijk om voldoende natuurlijke verjonging te laten doorgroeien. Enkel beuk en haagbeuk maken door hun massale verjonging een kans om door te groeien. Om dit te verhelpen, werd een ‘kleine’ oppervlakte van 70 hectare afgesloten met een draad van twee meter hoog. Binnen die omheining groeien er wel jonge eiken, boskersen en esdoorns. We zagen prachtige kwa-liteitsstammen van boskers, wintereik en zelfs kaarsrechte dik-ke zwarte elzen van meer dan 30 meter hoog! We waren nog niet uitgekeken op die bomen of we bevonden ons in een perceel van douglassparren van nau-welijks 50 jaar oud met een gemiddelde omtrek van bijna 2 meter. Dat komt ongeveer overeen met de groei van popu-lieren bij ons op gunstige standplaatsen!

Voor wie graag nog extra beelden

wil zien: een uitgebreid fotoverslag

is te vinden op de website van de

bosgroepen (www.bosgroepen.be).

20

HET BOS CULINAIR

BOSGROEPENREISLorraine

21

HET BOS CULINAIR

Van alle planten die in onze streken voorkomen, is een groot deel eetbaar. Zelfs de culinaire top gebruikt

steeds meer pure en seizoensgebonden ingrediënten uit de natuur. Ook in jouw bos of tuin groeit van alles dat eetbaar én ook erg lekker is. In deze rubriek stellen we enkele recep-ten voor waarmee je zelf kan experimenteren.

In de winter is er minder te vinden in het bos, maar misschien heb je een voorraadje noten bewaard in de herfst. Daar kan je heel wat lekkers mee klaarmaken, zoals deze beukennootkoekjes. Dit recept lukt ook prima met hazelnoten, maar als je eens wat anders wil proberen is dit een leuk idee…

Beukennootkoekjes

Van beukennootjes wordt wel eens gezegd dat ze giftig zijn. En dat klopt ook een beetje. Van rauwe nootjes moet je niet te veel eten, omdat er blauwzuur in zit. Daarvan kan je hoofdpijn en buikpijn krijgen. Maar als je de beukennootjes verhit, wordt het blauwzuur onschadelijk gemaakt. Bovendien is het gewoon ook veel lekkerder om de nootjes even te roosteren.Het pellen van beukennootjes is wel een hele klus. Gelukkig heb je voor dit recept amper 50 gram nodig.

Voor 12 koekjes heB je nodig:75 gram bloem50 gram havermout50 gram roomboter50 gram suiker25 gram pure chocolade40 gram bruine suiker50 gram gepelde beukennootjes ½ theelepel bakpoeder1 ei1 zakje vanillesuiker1 eetlepel cacaopoederSnuifje zout

Bereidingswijze:Rooster de beukennootjes gedurende 10 minuten in een droge pan met anti-aanbaklaag, op een niet te hoog vuur. Hak de nootjes daarna klein en hak de chocolade in stukjes.

Verwarm de oven op 180 graden en bedek een bakplaat met bak-papier.

Meng alle droge ingrediënten, behalve de chocolade en de beuken-nootjes, door elkaar. Doe de boter en het ei erbij en meng goed. Meng er tenslotte snel de chocolade en de nootjes door, zonder dat de chocolade smelt. Maak er ongeveer 12 balletjes van en duw ze plat op de bakplaat.

Bak de koekjes een half uur in de oven.

Smakelijk!

22

Doet een bos met veel boomsoorten het beter dan een bos met weinig boomsoorten? Dat is de opzet van het FORBIO-onder-zoek, een samenwerking van de universiteiten van Gent, Leuven, Luik en Louvain-La-Neuve. Op drie locaties (Zedelgem, Hechten-Eksel en Gedinne) bekijken onderzoekers het belang van de mix van boomsoorten binnen bestanden. Hiervoor werd 27 hectare bos aangelegd, goed voor 90 000 boompjes op de drie proefloca-ties. Na vijf jaar zijn de eerste resultaten binnen en ze bevestigen wat vele bosbouwers al jaren vermoeden:• De kans dat er veel bomen tegelijk sterven is groter bij mo-

noculturen. Een gemengd bestand is dus beter.• De kans dat het bestand getroffen wordt door ziekten en pla-

gen is kleiner wanneer het bestand gemengd is. Gemengde bestanden zijn minder zichtbaar en minder aantrekkelijk voor natuurlijke belagers.

• Door verschillende boomsoorten te combineren, verloopt de afbraak van strooisel sneller en dat is goed voor de kwali-teit van de bosbodem.

Let wel, je kan niet zomaar alle boomsoorten mengen. Een door-dachte keuze op basis van de groeisnelheid, de boomeigenschap-pen en de geschikte standplaats zijn absoluut noodzakelijk.

Na vijf jaar zijn de resultaten uiteraard nog beperkt. Maar de wetenschappers gaan nog minstens 20 jaar door met hun onderzoek. Zo zullen ze nagaan wat de invloed van boomsoor-ten is op droogte, hoe ze de klimaatverandering doorstaan, of ze sneller groeien en hoe ze water en licht verdelen.

Het onderzoek FORBIO behoort trouwens tot TreeDivNet, een globaal netwerk van gelijkaardige experimenten over de hele we-reld. Op die manier maakt het onderzoek deel uit van het grootste biodiversiteitsexperiment ter wereld.

Sinds 14 oktober weten we waar de Mooiste Boom van Vlaan-deren staat. Namelijk in de Limburgse gemeente Overpelt. Het gaat om een kastanjeboom van ongeveer 300 jaar oud, op het landgoed Hobos. Hij staat in een oude boomgaard, waar in de 2de helft van de 18de eeuw een jeneverstokerij gevestigd was. De tamme kastanjebomen in de boomgaard werden waarschijnlijk aangelegd in functie van de productie van Hobosser brandewijn. Op de topografische kaart van 1849 kan je de boomgaard al dui-delijk zien liggen.

De organisatie (Landelijk Vlaanderen, Landmax en de Bosgroe-pen) verkoos de kastanjeboom tot Mooiste Boom door zijn ouderdom, schoonheid en de interessante geschiedenis van de locatie. “Het publiek was zeer gecharmeerd door deze boom en ook de jury vond de schoonheid van de boom indrukwekkend. Een levend geschiedenisboek waarbij de knokige vorm laat zien dat de boom heel wat gevechten met de natuur en zijn bewoners heeft uitgevochten de afgelopen honderden jaren.”

De winnaar mag volgend voorjaar deelnemen aan de wedstrijd ‘European Tree of The Year’. ‘The Major Oak’ in Sherwood Fo-rest, de mentorboom van onze eigen Wereldboom in Horebeke, mocht vorig jaar trouwens ook meedoen aan deze verkiezing en behoort daarmee tot de mooiste bomen van Europa.

BOS EN BOMEN IN HET NIEUWS

BELGISCH ONDERZOEK TOONT BELANG BIODIVERSITEIT IN BOS AAN

EN DE MOOISTE BOOM VAN VLAANDEREN IS…. EEN KASTANJEBOOM IN OVERPELT

23

In deze rubriek testen we jullie kennis over bos en natuur! Voor de aandachtige lezer van de Bosbode zouden deze vragen geen probleem mogen zijn…

Horizontaal2. Boomsoort met een groeicyclus van 25 à 30 jaar3. Instandhoudingsdoelstelling5. Lekkere herfstvrucht, waar je ook koekjes mee kan bakken8. Hiermee gaan de Fransen bodemcompactatie te lijf.11. Zeldzaam diertje dat in poelen leeft13. Naam van het diversiteitsonderzoek14. Woonplaats van de nieuwe medewerker bosbeheer

Verticaal1. Locatie van de Mooiste Boom4. Andere naam voor arbeiders van de sociale werkplaats6. Locatie van de poelen van het soortenbeschermingsproject7. Woord gebruikt voor het markeren van bomen9. Familienaam van de peter van de Wereldboom10. Met deze machine werken de arbeidersploegen vaak12. Enkel deze soort komt in aanmerking voor subsidies bij aanplant

BOSWOORDRAADSEL

Met deze nieuwe rubriek laten we je elk seizoen ken-nis maken met een bijzondere foto uit het bos. Kun

je raden wat dit voorstelt?

................................................................................................

Doe mee en win!Maak kans op een gratis deelname aan een theoriecursus van de Oost-Vlaamse bosgroepen! Stuur daarvoor het ingevulde bos-woordraadsel, samen met het antwoord op de fotovraag naar Bos-groepen Oost-Vlaanderen, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent, met de vermelding ‘bosbodewedstrijd’ of e-mail naar bosgroepen@oost-vlaanderen.be. Uit alle correcte inzendingen (raadsel + fotovraag) trekt een onschuldige hand één winnaar. Die wordt persoonlijk op de hoogte gebracht en krijgt een eervolle vermelding in de volgende Bosbode. Deelnemen kan tot en met 20 januari 2016.

RAAD HET PLAATJE

1 o

v

e

r

2 p o p u l i e r

3 i h 4 d e

o l

5 b e u k e n n o o t

6 k l

e g 7 s

8 m i n i g r a v e r c 9 d

g o 10b h e

a e o a v

t 11v 12i n p o o t s a l a m a n d e r

b n m m m l

13f o r b i o h e a e c

s e d a n k

e e i

m 14w i j n e n d a l e

s e r

r

k

e

r

s

BoszoekersVia deze rubriek brengen we regelmatig verkopers van brandhout en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Ook als je een bos te koop hebt, kan je dat hier aankondigen. Andere zoekertjes zoals werkmateriaal, bosplantsoen, … worden niet gepubliceerd.De inbreng van de bosgroepen is beperkt tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde. Momenteel zijn bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende zaken beschikbaar gemeld:(meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep)

PUBLICATIEAFSPRAKEN

- Uw zoekertje verschijnt maar één keer- GEEN verkoop van tweedehands materiaal- GEEN verkoop van bosplantsoen- Telefoonnummers worden enkel vermeld bij de zoekertjes ‘bos te koop’

BRANDHOUT

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60 - STEKENE (Donkerhofstede) te koop: brandhout den: Dunning/kapping nog uit te voeren. Prijs overeen te komen met de eigenaar

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN TOT DENDER 055/21 62 80- MAARKE-KERKEM Droog brandhout es, eik (30-35 cm lang): 30 stère. Makkelijk oplaadbaar. Prijs overeen te komen met de eigenaar.

Bosgroep MIDDEN OOST-VLAANDEREN 09/267 78 60- HAMME (’s Heren Streek) 25,5 m³ populier (staand) Hout in ruil voor het werk Meer info bij Maarten Decoene- ERPE MERE (Merestraat) 13,1 m³ stamhout, verschillende

loofhoutsoorten Kapping nog uit te voeren 60 € Meer info bij Maarten Decoene- OOSTERZELE (Kouterweg - Het-

tingen) Diverse stapels kroonhout popu-

lier, gezaagd op meters en droog

- OOSTERZELE (Kouterweg - Het-tingen)

Diverse stapels kroonhout popu-lier, gezaagd op meters en droog

27,5 stère – 31,5 stère – 4,5 stère – 25 stère – 24 stère

Zelf uit het bos te halen Prijs overeen te komen met de

eigenaar Meer info bij Klaartje Van Loy- OOSTERZELE (Kouterweg) 9,7 m³ stamhout (berk, es, wilg,

zwarte els)

Dunning/kapping nog uit te voe-ren

Prijs overeen te komen met de eigenaar

Meer info bij Klaartje Van Loy- SINT-LIEVENS-HOUTEM (Hazen-

akkerstraat) 12 m³ stamhout van es en wilg

(knotwilgen) Dunning/knotten nog uit te voeren Prijs overeen te komen met eige-

naar Meer info bij Klaartje Van Loy

- MERELBEKE (Caritasstraat) 8,5 m³ stamhout van berk, es-

doorn, zoete kers, wilg en populier Kapping nog uit te voeren Prijs overeen te komen met eige-

naar Meer info bij Klaartje Van Loy- MERELBEKE (Caritasstraat) 35 m³ stamhout van tamme kas-

tanje Kapping nog uit te voeren Prijs overeen te komen met eige-

naar Meer info bij Klaartje Van Loy

BOS TE KOOP

Bosgroep MIDDEN OOST-VLAANDEREN 09/267 78 60

- ERPE-MERE (Visser) Totale oppervlakte 2,80 ha Contact: 053/78 98 65

- Vlierzele (Thontboschveld) Totale oppervlakte 1,13 ha. Niet verpacht, natuurgebied. Contact: 0486 61 54 76

De bosgroepen krijgen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoek je als boseigenaar dus naar een goedkope manier om hakhout af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!

NIEUWE FACEBOOKPAGINA

De Oost-Vlaamse bosgroepen beschikken sinds kort over een eigen Facebookpagina. Daar posten we heel wat leuke weetjes, foto’s en aankondigingen op.

Ideaal dus om snel en eenvoudig op de hoogte te blijven dus.

Zoek op Facebook ’Oost-Vlaamse bosgroepen’ en vind ons leuk. Bekijk gerust ook eens de pagina en geniet van de foto’s. Makkelijk toch?