Driemaandelijks tijdschrift l januari-februari-maart 2014 l Afgiftekantoor Gent X l P509065

informatieblad voor alle boseigenaars

INH

OU

D

- Monumentale bomen

- Weetjes uit de wetgeving : wetswijzigingen op komst

- Europees beschermde natuur : ook in uw bos?

- Bosgroepnieuws

- Klein boswerktuig... helemaal hip !

- Soort in de kijker : lijsterbes

- Activiteitenkalender

- Cursusaanbod

- Bosmarkt

België - Belgique

P.B.

GENT X

BC 10132

Jaargang 10 l Nr 1

gesubsidieerd door

VU, Jozef Dauwe, p.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw, Woodrow Wilsonplein 2, 9000 Gent

CO

LOFO

N

Maak kennis met de bosgroepen

Een bosgroep heeft als doel u als boseigenaar praktische ondersteuning te bieden bij het beheer van uw bos. In een bosgroep zijn vele boseigenaars uit uw streek ver-enigd. Samen met hen kan u vrijwillig meewerken aan een mooie toekomst voor het Vlaamse bos.“Baas in eigen bos”, dat is het basisprincipe van de bos-groepen. De bosgroepen informeren adviseren en orga-niseren, maar u beslist steeds zelf over het beheer van uw bos.

Wat heeft de Bosgroep zijn leden te bieden?

GRATIS DIENSTVERLENING

1. Informatie De bosgroep beantwoordt uw persoonlijke vragen over de technische, wettelijke en

financiële aspecten van bosbeheer. U kunt ook deelnemen aan theorie- en praktijkcur-sussen in verband met bosbeheer.

2. Advies op maat van uw bos U kunt een afspraak maken voor een terreinbezoek aan uw bos. Het resultaat is een

beheeradvies op maat van u en uw bos. 3. Hulp bij uw bosadministratie De bosgroep helpt u bij het aanvragen van subsidies en kapmachtigingen. Ook het

opstellen van een bosbeheerplan kan begeleid worden.

DIENSTVERLENING TEGEN VERGOEDING

1. Betaalbare bosarbeid U kunt een aanvraag indienen om tegen een voordelige prijs onrendabele werken

in uw bos te laten uitvoeren. Voorbeelden zijn: bestrijding woekerende exoten, vrijstellen van jonge aanplantingen, onrendabele dunningen en hakhoutbeheer, aanleg van een bosrand,… De juiste tarievenlijst dient u bij uw bosgroep op te vra-gen.

2. Organisatie van beheerwerken De bosgroep coördineert de beheerwerken bij meerdere boseigenaars samen zodat

ze voor bos en eigenaar efficiënter en goedkoper worden. Wilt u werken uitvoeren in het bos dan kan de bosgroep die organiseren. U kunt deelnemen aan de gezamenlijke houtverkoop van de bosgroepen indien u hulp wenst bij de verkoop van bomen die u wenst te kappen.

3. Cursussen en excursies De bosgroepen organiseren jaarlijks tal van cursussen zoals ‘kettingzaag, bosmaaier,

houten constructies, enz. Leden kunnen hieraan deelnemen tegen een voordelig tarief.

Uw bos, onze zorg

Jaargang 10– nr 1

De bosbode is een tijdschrift van de drie Oost-Vlaamse bosgroepen

RedactieHans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maarten Decoene, Jakob Derks, Kristof De Rous, Karen Dequidt

FotografieCover: Yves AdamsHans Scheirlinck, Sylvie Mussche, Maarten Decoene, Jakob Derks, Kristof De Rous, Frederic van Haaren, Martin Winnock, Fotolia,Robbie Goris, Sjoerd Aertssen, Miguel Van Houcke, Klaartje Van Loy

Lay-outKoloriet – Leefdaal

DrukParys Printing N.V – Evergem

PapierDeze publicatie werd gedrukt op kringlooppapier ‘Reprint’

Oplage9 000 exemplaren

Verantwoordelijke uitgeverJozef Dauwep.a. Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzwWoodrow Wilsonplein 29000 Gent

Raad van bestuur BONGedeputeerde Jozef Dauwe, Leen Meersschaert, Frans De Jonghe, Ingrid Puylaert, Jozef Van Eeckhout, Nicole Van Duyse, Pierre d’Alcantara, Maurits Adriaenssens, Guy Bonsecour, Kristien Dierick.Raad van bestuur MOVGedeputeerde Jozef Dauwe, Jan Verbeke, Marc Dilewyns, Francis De Beir, Geert de Visscher, Kris Janssens, Willy Van Hoey, Dirk Abbeloos,Werner Pycke, Steven Roosen, Jozef Wittouck, Norbert Van StichelRaad van bestuur VADGedeputeerde Jozef Dauwe, Willy Bauwens, Johan Detemmerman, Raoul D’Hoossche, Paul Lievens, Pierre Depoorter, Jozef Van Crombrugge, Jan Van Huffel, Peggy Van Laethem, Paul Vanderroost

Uw gegevens werden opgenomen in een databank die wordt beheerd door de Bosgroep. De gegevens in deze databank zullen enkel worden gebruikt in het kader van de werking van de Bosgroep en niet voor andere doeleinden. Indien u niet wenst dat uw gegevens in deze data-bank zijn opgenomen of indien u uw gegevens wenst te wijzigen, kunt u dit steeds doorgeven aan de Bosgroep.

3

Word gratis lidHet feit dat u dit tijdschrift ontvangt betekent niet auto-matisch dat u lid bent. Iedere boseigenaar die dit wenst kan gratis lid worden van de bosgroep die actief is in zijn streek.Uw lidmaatschap geeft recht op de dienstverlening van de bosgroep. Het lidmaatschap houdt geen verdere ver-plichtingen in.

Digitale BosbodeWil u graag papier besparen en wenst u de Bosbode enkel nog digitaal te ontvangen? Graag een seintje aan uw bosgroepsecreteriaat!

Wenst u vrijblijvend advies en hulp bij het beheer van uw bos? Contacteer ons:• Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst Milieubeleidsplanning Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent Tel. 09/267 78 60 bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be Coördinator: Sylvie Mussche

• Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw p.a. Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst Milieubeleidsplanning Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent Tel. 09/267 78 60 bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be Coördinator: Klaartje Van Loy

• Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw Veemarkt 27 - 9600 Ronse Tel. 055/21 62 80 vlaamseardennen@bosgroep.be Coördinator: Hans Scheirlinck

Woord voorafBeste boseigenaars en bosliefhebbers,

Ook al is 2014 al even gestart, toch

wil ik niet nalaten om nog even terug

te blikken op 2013. Onze drie Oost-

Vlaamse bosgroepen sloten 2013 af

met heel wat mooie resultaten. Veel

terreinbezoeken werden uitgevoerd,

er zijn verschillende bosbeheer-

plannen in opmaak, in totaal werd

ongeveer 10.500 m³ hout verkocht,

gezamenlijke aanplantingen werden

georganiseerd, …

Ondertussen zijn ook 1.665 boseige-

naars lid van een Oost-Vlaamse bosgroep! Toch een mooi bewijs

van het goede en nuttige werk dat de bosgroepen leveren.

Aan diegenen onder u die ondertussen met de dienstverlening

van de bosgroepen kennis maakten, hoef ik het niet uit te leg-

gen. De bosgroepen helpen de boseigenaar verder met zijn vra-

gen & problemen over zijn bos. Dit alles volledig vrijwillig en op

uw maat! Heeft u de bosgroep nog niet in uw bos gehad, neem

gerust contact op voor advies.

Dit nummer van de Bosbode is opnieuw zeer gevarieerd en biedt

hopelijk voor elke lezer wat wils. Op wetgevend vlak zijn heel wat

vernieuwingen op komst. Een aantal van deze vernieuwingen

worden in deze Bosbode toegelicht. Meer in het bijzonder vindt u

informatie over de managementplannen die het Agentschap voor

Natuur en Bos zal opmaken voor de Natura 2000 gebieden. In

de volgende Bosbode zult u over de wijzigende wetgeving nog

meer details vinden. Ik hoop u in de volgende Bosbode ook meer

toelichting te kunnen geven over de manier waarop de overdracht

van bevoegdheid over de bosgroepen naar de provincie zal ge-

regeld worden. Momenteel is dit proces nog steeds lopend en

moeten nog een aantal zaken uitgeklaard worden.

En tot slot : de bosgroepen bieden u in 2014 opnieuw heel wat

cursussen aan! Meer informatie hierover vindt u in het cursus-

aanbod. Zoals steeds is snel inschrijven hier de boodschap!

Ik wens u veel leesplezier!

Jozef Dauwe

Voorzitter Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzw

Voorzitter Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzw

Voorzitter Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzw

VeteraanbomenVeteraanbomen zijn uitzonderlijk oude bomen. Bomen die de strijd tegen de menselijke bouwdrift en de kettingzaag hebben gewonnen. Overlevers van de bomenoorlog.

Er zijn maar weinig organismen die zo oud kunnen worden als bomen. Helaas is er onder onze gebladerde vrienden wel een alarmerend hoog sterftecijfer. De meeste bomen bereiken nooit hun maximale leeftijd. Ze worden wegge-concurreerd door soortgenoten, vallen ten prooi aan ziektes en natuurrampen of worden vakkundig tot brandhout ver-zaagd. De overlevers hebben voor de mens vaak weinig economische waarde, maar des te meer esthetische en ecolo-gische kwaliteiten.

Veteraanbomen vervullen ook een rol als zaadbron. Vaak zijn het de laatste relic-ten van eeuwenoude variëteiten die op het punt staan uit te sterven. Door het stekken en het winnen van zaad probeert men tegenwoordig deze waardevolle ge-nenpolen te bewaren. Oude bomen zijn dus een deel van ons levend erfgoed.

4

bomenMonumentaleHonderd jaar na het begin van WOI

kunnen ook wij niet om de herden-kingen heen. De gedachtenis aan deze verschrikkelijke periode wordt gedragen door de kinderen en kleinkinderen van hen die er bij betrokken waren. Oud-strij-ders van de eerste Wereldoorlog zijn er im-mers niet meer. De Brit Claude Choules, de laatste veteraan van ‘de groote oorlog’, overleed in 2011 op de respectabele leef-tijd van 110 jaar. Er zijn dus geen levende getuigen over van dit twintigste-eeuwse drama. Of toch?

Methusalem, ex recordhouder

5

Ecologische waardeIn de vorige editie van de Bosbode had-den we het over de waarde van dood hout en schuilgelegenheid in het bos. Het spreekt voor zich dat de bewoon-bare oppervlakte per boom evenredig is met de leeftijd. Niet alleen wordt een boom doorgaans groter en omvangrijker met de jaren, er zullen ook meer afge-broken takken en holtes te vinden zijn.Zo worden niet enkel voor dieren gun-stige leefomstandigheden gecreëerd. Ruim een kwart van de bij ons voorko-mende paddenstoelen zijn gebonden aan hout, en dan meestal dood hout. Veel insecten zijn op hun beurt afhanke-lijk van paddenstoelen, vogels van deze insecten, en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Bovendien ligt in een aftake-lende boom het bedje gespreid voor een rist aan epifyten. Epyfyten zijn planten die op andere planten groeien zonder hieraan voedsel te onttrekken, in tegen-stelling tot parasieten. De boom is een microwereld op zich.

Niet enkel de veteraanboom zelf, maar ook zijn omgeving vormt een aparte ha-bitat. Onder laanbomen zijn de condi-

ties vaak totaal anders dan in het omlig-gende bos. Strooisel hoopt zich minder op doordat het wegwaait of weggeharkt wordt, terwijl er ook meer licht de bo-dem kan bereiken. Dit creëert bijzonde-re omstandigheden die interessant zijn voor specifieke soorten paddenstoelen en mossen.Vaak levert menselijk beheer ecologi-sche troeven op. Knotbomen of hak-houtstoven bijvoorbeeld verlengen de levensduur van de bomen en zorgen voor een aparte bodemflora.

Cultuurhistorische waarde

Lanen hebben naast een ecologische ook een grote cultuurhistorische bete-kenis. Het zijn levende structuren die hun stempel drukken op het omliggende landschap.De aanleg van lanen nam een vlucht in de 17de eeuw. Het doel was in de eerste plaats het benadrukken van de grandeur van het domein. Daarnaast hadden lanen en dreven echter ook praktische functies: het beschermen van naburige aanplan-tingen tegen de wind en het afbakenen van grenzen en scheidingslijnen.

België mag dan al bosarm zijn, het is ook het land met het hoogste aantal kas-telen per vierkante kilometer ter wereld. En veel kastelen betekent: veel parken en dreven. Het mag dan ook geen ver-bazing wekken dat er binnen het wer-kingsgebied van de Oost-Vlaamse bos-groepen een aantal kleppers te vinden zijn. Levende mastodonten, stomme getuigen van lang vervlogen tijden. Een-zame bejaarden in een kinderdagverblijf, die als passieve toeschouwer de wereld rondom hen hebben weten veranderen.

In Waasmunster staat een van de dik-ste beuken van het land. Deze kolossale solitair heeft een stamomtrek van bijna zeven meter en een spectaculair gerim-pelde stam.

Een bekend trio zijn de drie majestueu-ze tamme kastanjes aan de ingang van het Schouwbroekkasteel in Vinderhoute (Lovendegem). De typische getorste groei van de kastanje is bij deze exem-plaren zeer uitgesproken, wat hen een sprookjesachtig karakter verleent. Deze bomen werden geplant in de 16de eeuw en de dikste heeft een omtrek van meer dan negen meter.

Illustratie

bomen

Oude haagbeukenhaag Majestueuze tamme kastanje te Vinderhoute

6

De Caesarboom te Lo-Reninge

Old Tjikko

Arbre du ténéré

Hyperion

Als we wat verder westwaarts gaan, zien we ‘bachten de kupe’ in het dorpje Lo-Reninge een eeuwenoude taxus staan: de Caesarboom. Als we de legende mo-gen geloven, heeft Julius Caesar hier op weg naar de Britse eilanden nog zijn paard aan vastgebonden! Dit zou bete-kenen dat de boom meer dan 2000 jaar oud is. Wetenschappers betwisten dit en gaan uit van een leeftijd van 300 jaar. Aan de lezers om te beslissen welke ver-sie ze verkiezen!

Enkele records

We hebben in onze streek dan wel een aantal mooie bomen staan, voor wereld-records moeten we toch over de lands-grenzen heen kijken. Er zijn natuurlijk records mogelijk in vele categorieën, en vaak is de meetmethode voor discussie vatbaar. Toch geven we u hier graag een kleine selectie mee van bomen die op een of ander vlak buitengewoon zijn.

De meeste mensen zijn verrast wanneer ze voor het eerst een blik werpen op de oudste boom ter wereld. In de provincie Dalarna in Zweden staat hij: Old Tjikko, 9550 jaar oud en genoemd naar de hond van de ontdekker. Het gaat om een fijn-sparretje van 5 meter hoog, dat op zich niet zo heel oud is. Het ontspruit echter aan een zeer oud wortelsysteem, een beetje vergelijkbaar met jonge stammen op een oude hakhoutstoof.

Pando is de naam van een klonale ko-lonie van trilpopulieren in Utah in de

VS. Deze groep espen is 43 ha groot, en hoewel de individuele stammen een ge-middelde leeftijd van 130 jaar hebben, is het wortelgestel maar liefst 80.000 jaar oud! Pando is meteen ook het grootste en zwaarste levende organisme dat we kennen. In tegenstelling tot Old Tjikko is Pando ontstaan door vorming van worteluitlopers, een eigenschap waar de trilpopulier bekend om staat.

Het oudst bekende niet-klonale organis-me op de planeet is ook een boom: een Pinus longaeva of ‘langlevende den’ van 5064 jaar oud. Deze recente ontdekking onttroonde zijn soortgenoot met de toe-passelijke naam Metusalem, die lang als recordhouder bekend stond.

Hyperion, een reusachtige kustmam-moetboom in California, is met bijna 116 meter de hoogste boom.

De Árbol del Tule in de Mexicaanse staat Oaxaca is de omvangrijkste eenstam-mige boom ter wereld, met een omtrek op borsthoogte van niet minder dan 42 meter. De Castagno dei Cento Cavalli op Sicilië is een meerstammige tamme kas-tanje met een omtrek van 68 meter.

Een monumentale boom van een ander kaliber was de Arbre du Tenéré. Deze mysterieuze acacia was een herken-ningspunt voor karavaanroutes in het noorden van Niger. Het betrof de meest geïsoleerde boom ter wereld: binnen een straal van 400km waren er geen andere bomen te bespeuren. Het is de enige boom ooit die individueel stond aange-geven op een kaart van 1/4 000 000! He-laas werd hij in 1973 aangereden door een dronken Libische truckchauffeur. Nadien werd er een metalen “boom” in de plaats gezet. De resten van de echte boom worden bewaard in het Nationaal Museum in Niamey.

Monumentale boompjes?

Doen deze records u duizelen? Voelen uw bomen zich nietig in de schaduw van deze giganten? Niet nodig! Kleine boompjes worden groot, en ook in uw bos is er plaats voor een monumentale boom. Staat er ergens een uniek, veelbe-lovend exemplaar? Een meerstammige misschien? Een verwaarloosde hak-houtstoof? Of een boom met vreemde kronkels en een knoestige stam? Draag er zorg voor!

De voorbije 2 jaar werkte het Agent-schap voor Natuur en Bos (ANB)

aan wijzigingen in de wetgeving over bos en natuur. De wetswijzigingen nemen mo-menteel concretere vormen aan en zouden (bij het ter perse gaan van deze bosbode) binnenkort door het Vlaams Parlement goedgekeurd worden. Pas daarna worden ze van kracht. Van zodra de wetswijzigin-gen definitief zijn, zullen ze in de Bosbode meer in detail toegelicht worden. In af-wachting hiervan toch al enkele krachtlij-nen die voor boseigenaars en bosgroepen uitermate belangrijk zijn …

Provincies bevoegd voor erkenning en subsidiëring van de bosgroepenDe overdracht van de bevoegdheid voor er-kenning en subsidiëring van de bosgroepen maakt deel uit van het groter geheel van de Interne Staatshervorming (= herziening van de taakverdeling tussen Vlaams Gewest en Provincies). In het verleden was het Agent-schap voor Natuur en Bos hiervoor bevoegd, maar vanaf 2014 is dit een taak van de provin-cies. De wijzigingen aan het Bosdecreet die hiervoor nodig zijn, worden binnenkort in het Vlaams Parlement gestemd.Aansluitend hierop zal de verdere praktische uitwerking hiervan ook gebeuren in Oost-

Vlaanderen. Verwacht wordt dat de provincie blijvend wil investeren in de bosgroepen zo-dat zij hun werk kunnen verder zetten zoals voorheen.

Op weg naar 1 gezamenlijk decreet voor bos en natuurIn het verleden werden afzonderlijke wetge-vingen ontwikkeld betreffende bos en natuur. Na de fusie van de administraties bevoegd voor bos en natuur (nu het ANB), komt er nu ook een integratie van het huidige Bosde-creet en het Natuurdecreet. De noodzakelijke aanpassingen zullen gefaseerd gebeuren. In een eerste stap zullen er via een wijzigings-decreet een aantal zaken gewijzigd en op mekaar afgestemd worden. Hieronder alvast een beknopt overzicht van de voornaamste nieuwigheden.

Natuurterreinen en multifunctioneel natuurbeheerDe bossen en terreinen met open natuur (vb. bepaalde graslanden, heidegebieden,…) zul-len samengebracht worden onder 1 noemer nl. natuurterreinen. Deze natuurterreinen kunnen meerdere functies vervullen waaron-der een ecologische functie, een economische functie, een recreatieve functie, … . Een duur-zaam multifunctioneel natuurbeheer nastre-ven, wil zeggen dat gezocht wordt naar een evenwicht tussen de verschillende functies.

Afhankelijk van de wensen van de eigenaar en de geldende wetgeving voor een bepaald bos, kan de eigenaar van een natuurterrein kiezen voor een bepaald type van beheer. Ruwweg gesteld, kan de eigenaar kiezen tussen een basisnatuurkwaliteit (type 1), een verhoogde natuurkwaliteit (type 2) of de hoogste natuur-kwaliteit (types 3 en 4). De sociale en econo-mische functie van het natuurterrein zullen complementair met de vooropgestelde na-tuurkwaliteit worden ingevuld.

NatuurbeheerplannenIn de toekomst zullen geen bosbeheerplan-nen meer kunnen worden opgemaakt, maar enkel nog natuurbeheerplannen. De functie van een natuurbeheerplan blijft wel dezelfde: vastleggen van doelstellingen en maatrege-len voor het beheer van een terrein. Er zal slechts 1 soort natuurbeheerplan zijn, met verschillende gradaties (de types zoals hoger vermeld). Dit zal dan alle huidige vormen van bos- en natuurbeheerplannen (o.a. beperkt & uitgebreid bosbeheerplan, beheerplan bosre-servaat) vervangen. Bedoeling is dat dit nieu-we natuurbeheerplan meer flexibiliteit en een vlottere werking op het terrein zal toelaten.

Meer informatie zal in de volgende Bos-bodes worden gegeven, eens de wets-wijzigingen goedgekeurd zijn door het Vlaams Parlement.

7

Weetjes uit de wetgeving : gewijzigde wetgeving bos & natuur op komst!

8

Natura 2000: de ruggen-graat van het Europees NatuurbeleidOndanks de vele inspanningen die worden gedaan om het tij te keren, gaat de natuur er nog steeds op achteruit. Door mense-lijke activiteiten verdwijnen of verslechte-ren geschikte leefgebieden. Hierdoor zijn de helft van alle Europese zoogdieren en bijna een derde van de vissen, vogels en reptielen op dit ogenblijk bedreigd. Om dit biodiversiteitsverlies te stoppen, hebben de lidstaten van de Europese Unie jaren terug, beslist om de natuurbescherming gezamenlijk te organiseren. Logisch, want planten en dieren houden zich nu eenmaal niet aan landsgrenzen. Denk maar aan de trekvogels die hier in de lente broeden en in het najaar terug vertrekken.

Er werd een lijst opgemaakt van soorten en leefgebieden (zogenaamde ‘habitats’) die op Europees vlak belangrijk zijn en dienen te worden beschermd. Elke lid-staat bakende gebieden af (zogenaamde Speciale Beschermingszones) waarbinnen deze soorten en habitats voorkomen en be-schermd dienen te worden.

Europees beschermde natuur: ook in uw bos ?

SPECIALE BESCHERMINGSZONES (SBZ)

9

Zo bakende Vlaanderen ruim 20 jaar gele-den 38 speciale beschermingszones af die gezamenlijk ongeveer 12% van de opper-vlakte van Vlaanderen beslaan. Deze gebie-den maken deel uit van het grote Europees netwerk van speciale beschermingszones dat ‘NATURA 2000’ heet.

Natuurreservaten zoals het Zwin of de Kalmthoutse heide liggen binnen deze Natura 2000-gebieden, maar het is niet de bedoeling dat de ganse oppervlakte van deze speciale beschermingszones een reservaatstatuut krijgt. Integendeel, men-selijke activiteiten blijven mogelijk zolang hierdoor het behoud en de bescherming van de aanwezige soorten en leefgebieden niet in het gedrang komt. Zo blijft bijvoor-beeld ook duurzame houtoogst perfect mogelijk in Natura-2000 gebieden; uiter-aard op voorwaarde dat men de aanwezige beschermde natuurwaarden geen schade toebrengt.

Natuur beschermen: ja, maar hoe?De afbakening van de Natura 2000-gebie-den gebeurde op basis van wetenschap-pelijke gegevens over het voorkomen van waardevolle leefgebieden of bijzondere soorten. Wie eigenaar was speelde geen rol, aangezien Europa verwacht dat elke lidstaat het nodige doet om deze belang-rijke natuurwaarden te beschermen, onge-acht wie ze beheert. In Vlaanderen wordt ruim 2/3de van de bosoppervlakte binnen de Natura-2000 gebieden beheerd door private boseigenaars. De overheid en pri-vé-eigenaars zullen dus moeten samen-werken om de gewenste bescherming van de natuur te realiseren. Het wordt alvast een uitdaging om de duizenden eigenaars van een stuk(je) bos binnen deze speciale beschermingszones te betrekken bij de uit-werking van het Natura 2000-programma.

Uitgangspunt is dat de natuur binnen de NATURA 2000 gebieden beschermd en versterkt moet worden. Om dit te doen, startte de Vlaamse overheid een vijftal jaar geleden met het vastleggen van concrete doelstellingen voor alle te beschermen leefgebieden en soorten. Via deze zoge-

naamde ‘gewestelijke instandhoudings-doelstellingen’ werd voor elk leefgebied (vb. beukenbos, valleibos, bloemenrijk grasland, heide,…) vastgelegd hoeveel ha er in Vlaanderen bij moet komen opdat het in een goede staat zouden kunnen blijven bestaan. Hieruit volgde o.m. dat, om onze bossen goed te kunnen beschermen en bewaren, er maar liefst 7.500 ha nieuwe bossen aangeplant moeten worden. Daar-naast zullen er ook belangrijke ontbossin-gen moeten gebeuren om specifieke soor-ten van heide- of moerasbiotopen terug een kans te gevenVervolgens werden deze gewestelijke in-standhoudingsdoelstellingen verdeeld over de 38 speciale beschermingszones in Vlaanderen; maw elk gebied kreeg een deel van de globale taakstelling. Zo zal een belangrijk deel van de bosuitbreiding moeten gebeuren in de Vlaamse Ardennen om zo de beukenbossen met de tapijten van boshyacinten te versterken. Op de zandrug van Maldegem tot Stekene in het noorden van Oost-Vlaanderen, zullen dan weer meer eiken-berkenbossen moeten gerealiseerd worden via bosomvormingen en meer uitgestrekte heidegebieden via ontbossingen.

Concrete invulling via Managementplannen Nu er voor elk Natura 2000-gebied ge-weten is hoeveel ha van elk leefgebied er moet bij komen en welke maatregelen no-dig zijn om de beschermde soorten opti-male overlevingskansen te bieden, kunnen de taakstellingen toegewezen worden tot op perceelsniveau. Dit zal gebeuren aan de hand van zogenaamde ‘Management-plannen’ die in de loop van dit jaar zullen worden opgemaakt. In een eerste fase zal gekeken worden welke zaken gerealiseerd kunnen worden op gronden die in eigen-dom zijn van de overheid of van natuur-verenigingen; de zogenaamde ‘evidenties’.

Uiteraard zal hiermee maar een deel van de totale taakstelling kunnen worden inge-vuld. Private eigenaars binnen het Natura 2000-gebied zullen, op vrijwillige basis, ondersteuning kunnen krijgen om van hun (bos)eigendom een stukje van het

gewenste leefgebied te maken. Via een beheerplan zullen ze dan moeten vastleg-gen welke maatregelen de komende jaren zullen worden genomen om dit stukje na-tuur duurzaam in stand te houden. Voor de oppervlakte aan leefgebieden die niet op overheidsdomeinen of via vrijwillige samenwerking met private eigenaars kan worden gerealiseerd, zullen bijkomende maatregelen worden genomen. Hiertoe zullen binnen het Natura 2000-netwerk zoekzones worden afgebakend waarbin-nen deze bijkomende oppervlakte aan leef-gebieden kan worden ontwikkeld.

Dit ganse proces van opmaak van Ma-nagementplannen zal gebeuren in nauw overleg met de betrokken doelgroepen. Zo zullen vertegenwoordigers van landbouw-organisaties, natuurverenigingen, bedrij-ven, landeigenaars, jagers en bosgroepen geconsulteerd worden en inspraak krijgen bij de lokalisatie van de bijkomende leef-gebieden die binnen het Natura 2000-net-werk moeten worden gerealiseerd. In een volgende Bosbode verneemt u zeker meer over de resultaten van dit overleg.

Bijkomende info vindt u op: http://geo-vlaanderen.agiv.be/geo-vlaanderen/natura2000/ waar u kan nagaan of uw bos is opgenomen in het Natura 2000-netwerkhttp://www.landelijkvlaanderen.be/node/370 : waar u een antwoord vindt op een aantal veel gestelde vragen over Natura 2000

Europees beschermde natuur: ook in uw bos ?

10

Jaarlijkse nieuwjaarsreceptie

Bosgroepnieuws algemeen

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord

Op donderdag 23 januari vond de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van de Oost-Vlaamse bosgroepen plaats. De ideale plek voor de bosgroepleden om bij te praten met een hapje en een drankje. Enkele sfeerbeelden…

Op zaterdag 24 mei 2014 organiseert de bosgroep haar jaarlijkse algemene leden-vergadering. Na het officieel gedeelte, zul-len de deelnemers kunnen kiezen uit een aantal activiteiten. Er zal o.m. een land-schapswandeling zijn en een bosquiz. Maar meer kan nog niet verklapt worden! Na de keuzeactiviteiten wordt afgesloten met een gezellige lunch. Op die manier hopen we er een ontmoetings- en informatiedag van te maken voor de boseigenaars. Dit jaar zijn we voor onze ledenvergadering te gast in het mooie kader van het Kasteel Mariahove en de prachtige Markettebossen te Bellem. Een unieke locatie dus! Alle bos-groepleden ontvangen nog een persoonlij-ke uitnodiging voor deze vergadering.

Algemene Ledenvergadering en ontmoetingsdag

Gedeputeerde Jozef Dauwe en koepelvoorzitter Adgild Hop aan het woord

© M

igue

l Van

Hou

cke

© M

igue

l Van

Hou

cke

Ben je geïnteresseerd maar nog geen bos-groeplid? Neem contact op met het bosgroep-secretariaat.

Dit jaar zijn we te gast in het Kasteel Mariahove en de

private Markettebossen te Bellem

11

Op zaterdag 14 december 2013 vond een infomoment plaats voor alle bo-

seigenaars uit het boscomplex ‘Vallei van de Moervaart en Zuidlede’. Dit boscomplex is gelegen in de omgeving van Eksaarde. Voor de bossen in deze regio wil de bos-groep graag een gezamenlijk uitgebreid bosbeheerplan opstarten. Het doel van de bijeenkomst was dan ook het informeren van de potentiële deelnemers.De eigenaars werden welkom geheten door Luc Polfliet en Kristien Dierickx, twee lokale (bestuurs)leden van de bosgroep. De info-tafel aan de ingang van het zaaltje bleek veel nieuwsgierigheid te wekken. Boseige-naars lazen de uitgestalde brochures en bosbodes, toonden elkaar hun percelen op de kaart en geraakten zo met elkaar aan de praat.De Vallei van de Moervaart en de Zuidlede is een ecologisch zeer waardevol gebied. Een groot deel van de depressie ligt in Vlaamse of Europese beschermingszones nl. het VEN (Vlaams Ecologisch Netwerk) of Natura 2000 gebied. Voor deze gebieden voorziet de wetgeving dat er bij het beheer meer dan gewone aandacht dient te gaan naar de natuurwaarden van het bos. Uiter-aard moet hierbij steeds het evenwicht ge-zocht worden met de andere functies van het bos.

Een uitgebreid beheerplan biedt voor de bo-seigenaar verschillende voordelen: vrijstel-ling van successierechten en het ontwijken van de papierwinkel die het telkens aanvra-gen van nieuwe vergunningen inhoudt. Bo-vendien maakt een beheerplan het makke-lijker om gezamenlijk werken uit te voeren in de bossen. Door de schaalvergroting van de werken worden de prijzen interessanter, wat uiteindelijk de portemonnee van de bo-seigenaar ten goede komt.

Na de interessante presentaties voelde de natuurmens zijn voeten kriebelen. Het the-oretische gedeelte werd dan ook gevolgd door een wandeling. In de buurt van Etbos voerde de wandeling ons langs de kronke-lige loop van de Zuidlede. Tijdens die korte tocht kwamen uiteenlopende vegetatie-types aan bod kenmerkend voor de depres-sie van de Moervaart en Zuidlede. Hoewel de boomlaag in veel bossen gedo-mineerd wordt door populieren, is er in het gebied toch heel wat variatie. Mede doordat het gebied beheerd wordt door een wildbe-heereenheid, is hier en daar ook een rijke onderetage aanwezig in de populierenbos-sen.

De weergoden waren ons welgezind, en on-der een lage winterzon werd de voormiddag

afgesloten met een zomerse citroenjenever. Een veelbelovende start voor het nieuwe beheerplan!

Meer info? Vóór de zomer zal een tweede informa-tievergadering plaatsvinden specifiek over de opmaak van het bosbeheer-plan. Ben je geïnteresseerd, contacteer dan de bosgroep!

Wenst u ons te contacteren ?Bosgroep oost-Vlaanderen noord VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2

9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Sylvie Mussche

Startvergadering Boscomplex Vallei van de Moervaart & Zuidlede

12

Meer leden Afgelopen jaar groeide het aantal leden met 51. Samen zijn ze eigenaar van meer dan 170 ha bos in het werkingsgebied. De teller van het aantal werkende leden staat daar-mee op 470, goed voor net geen 1 500 ha bos. Ook de meer dan geslaagde ledendag in 2013 is bewijs van de levendige werking van de bosgroep. Meer dan 70 deelnemers genoten van bosactiviteiten naar keuze en lieten hun stem horen tijdens de Algemene Vergadering.

Actief op het terreinHet aantal terreinbezoeken in 2013 bleef op hoog niveau: in totaal zijn 241 bezoeken afgelegd, ondanks het wegvallen van vorige coördinator Maud Plouy na de zomer. Het grootste deel diende voor de opvolging van beheerwerken. Daarnaast waren er ook ken-nismakingen met nieuwe boseigenaars en begeleiding van bestaande leden.

Beheerplannen in opmars De bosgroep was het voorbije jaar actief in liefst vier uitgebreide beheerplannen en maakte ook enkele beperkte beheerplannen op. Deze gezamenlijke plannen helpen de eigenaars om hun doelstellingen in het bos te realiseren. Het grote voordeel om samen

te werken is dat beheerwerken beter op el-kaar zijn afgestemd. Dit zorgt op zijn beurt voor professionele exploitaties, betere hout-prijzen bij verkoop en goedkoper plantgoed.

De verwachting is dat de uitgebreide be-heerplannen voor de Makegemse bossen in Merelbeke en het boscomplex Kravaalbos-Herenbos en Kluisbos in Aalst dit jaar wor-den goedgekeurd. In Sint-Lievens-Houtem en Serskamp loopt het proces nog verder.

Hout op de markt De gezamenlijke houtverkoop gaf 13 bosei-genaars de kans om een duurzame grond-stof op de markt te brengen. Meer dan 3500

m³ hout is te koop aangeboden en de ge-middelde prijs was meer dan 40 euro per m². Dat is een prima resultaat. De bosgroep zorgde voor de nodige vergunningen, het opmaken van de voorwaarden en overeen-komsten met eigenaars en organiseerde het aanduiden van de 2188 te vellen bo-men. Ook na de verkoop volgt de bosgroep de exploitaties verder op en stuurt bij waar nodig.

Na de kapping komen de nieuwe aanplan-tingen. De bosgroep gaf advies voor een 20-tal ha nieuwe aanplanten. De zachte winter zorgde ervoor dat de meeste aanplantingen vroeg zijn uitgevoerd.

Terugblik op 2013: weer een mooi resultaat!

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen

13

En wat brengt 2014 ?Een nieuwe coördinator voor de bosgroep

Het nieuwe jaar bracht voor de bosgroep Midden Oost-Vlaanderen ook een nieuwe coördinator met zich mee. Klaartje Van Loy woont in Gentbrugge en studeerde in 2000 af als bio-ingenieur Land- en Bosbeheer aan de KU Leuven. De voorbije tien jaar werkte

ze voor de Provincie Oost-Vlaanderen als beleidsmedewerker leefmilieu, daarvoor was ze aan de slag bij het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer (nu het INBO). Nu het team van Midden Oost-Vlaanderen weer voltallig is, zal de bosgroepwerking op volle toeren komen . Aarzel dus niet om contact op te nemen met uw vragen of voor een kennismaking met u en uw bos!

Wij zijn er voor u!Zoekt u advies bij het beheer van uw bos? Wil u graag bijleren over werken in het bos tijdens een cursus? Of heeft u interesse om mee te doen aan een houtverkoop? Voor de basisdienstverlening kan u altijd terecht bij de bosgroep.

Gratis en vrijblijvende terreinbezoekenDe bosgroep is er om u advies te geven over uw bos en kan u ook helpen bij het beheer. Wil u weten wat dat allemaal kan inhouden? Neem dan contact op met het bosgroepse-cretariaat voor meer informatie of om een afspraak te maken voor een terreinbezoek.

Kom ook naar de ledendag op 10 mei 2014 Met stip te noteren in uw agenda: de Alge-mene Ledenvergadering van 2014. Voor de bosgroep als vzw een zeer belangrijk mo-ment: alle leden krijgen dan de kans sug-gesties en opmerkingen te geven bij de resultaten, de planning en het budget van de bosgroep. Net als bij de vorige edities zorgen we voor een mix van ontspanning en leerrijke momenten in het bos, mét een hapje en een drankje. Boseigenaars die ook lid zijn, krijgen dit voorjaar nog een persoonlijke uitnodiging met het volledige programma.

Ledenwerving in Oosterzele en MelleDit jaar richt de bosgroep zijn aandacht op de gemeenten Oosterzele en Melle. In beide gemeenten zijn er al goede contacten met eigenaars, maar ook nog heel wat ‘on-bekend’ privébos en interessante bosker-nen. In Oosterzele vindt op 12 maart een infoavond plaats. De bedoeling is om de bosgroep en zijn werking voor te stellen en kennis te maken met de eigenaars en hun bossen.Eigenaars uit Melle mogen zich dit najaar verwachten aan post van de bosgroep.

Wenst u ons te contacteren ?Bosgroep Midden oost-Vlaanderen VzW

P.a. Provincie Oost-Vlaanderen

Dienst Milieubeleidsplanning

Woodrow Wilsonplein 2 - 9000 Gent

Tel. 09/267 78 60

bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be

Coördinator: Klaartje Van Loy

14

Op zaterdag 26 april organiseert de Bos-groep haar jaarlijkse Algemene Vergade-ring. Dit jaar zijn we te gast in de bossen ten zuiden van het Koppenbergbos, meer bepaald op de grens van Nukerke (Maar-kedal) en Zulzeke (Kluisbergen). Onze gastheer is Thomas Vanderbeke, een ge-passioneerde boseigenaar die graag zijn ervaringen inzake bosbeheer met ons deelt en de resultaten toont van de bosomvormingen en bosuitbreidingen die hij de voorbije jaren realiseerde. Deze wandeling is een unieke gelegenheid om dit stukje Vlaamse Ardennen te ontdekken. Alle leden en sympathisanten zijn van harte welkom!

Voor het administratieve deel komen we samen in De Koetse, Stationstraat 148 te Kluisbergen. Dit jaar

loopt het 3-jaarlijks mandaat van enkele be-stuurders af en zullen er dus bestuurders-verkiezingen plaats vinden. Elk werkend lid dat gemotiveerd is om zo’n mandaat op te nemen kan zich kandidaat stellen om be-stuurder te worden bij de Bosgroep. Voor meer informatie over het engagement als bestuurder kunt u steeds contact opnemen met het secretariaat. Kandidatuurstellingen

dienen uiterlijk op maandag 14 april binnen te zijn.

Onder voorbehoud van eventuele wijzi-gingen door de Raad van Bestuur, ziet de agenda van de Algemene Vergadering er als volgt uit: 9u30: Ontvangst9u45: Administratief gedeelte Voorstelling van het activiteitver-

slag 2013 en de planning 2014 Goedkeuring rekeningen 2013 en

begroting 2014 Verkiezing leden Raad van Bestuur10u30: Wandeling in omgeving Elenebos te

Nukerke, Maarkedal13u00: Mogelijkheid tot deelname aan

lunch

Deelname aan de Algemene Vergadering is gratis voor onze leden en hun partner. Wie dit wenst kan na de wandeling ook nog een hapje blijven eten. Inschrijven bij de Bos-groep is evenwel verplicht!

Algemene Vergadering 2014

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender

www.vlaamseardennendag.be

ArdennendagVlaamse

Grenzeloos genieten!

april 2014

27

in en om

De HelixGeraardsbergen

V.U

. M

arle

en

Eve

ne

po

el, a

dm

inis

tra

teu

r-g

en

era

al•

Ag

en

tsch

ap

vo

or N

atu

ur e

n B

os, K

on

ing

Alb

ert

II-l

aa

n 2

0 b

us 8

, 1

00

0 B

ru

sse

l

De voorbije maanden vloeide heel wat inkt over hoeveel bos er nu exact is in Vlaande-ren en dat er eindelijk werk moet gemaakt worden van de geplande uitbreiding van ons bosareaal. Enkele leden-boseigenaars vatten echter de koe bij de horens en staken hun spade in de grond om enkele duizen-den boompjes te planten. Nieuwe bossen kwamen er deze winter bij in oa. Dender-windeke (Ninove), Welden (Oudenaarde) en Gottem (Deinze), samen goed voor bijna 4 ha nieuw bos. Dankzij de inzet van deze eigenaars, zal de streek dit voorjaar iets groener kleuren dan voorheen.

Op zondag 27 april strijkt de Vlaamse Ardennendag neer in De Helix in

Geraardsbergen. Het wordt een dag vol boeiende activiteiten en wandelingen in en om De Helix en het nabijgelegen Ras-paillebos. Tal van partners staan garant voor een dag grenzeloos genieten van het bos, de stilte in de natuur en diverse acti-viteiten voor jong en oud.

In Geraardsbergen en

Galmaarden vind je op

de flanken van de Bos-

berg een sprookjesach-

tig stukje Vlaanderen:

het Raspaillebos. Hier

word je verrast door

b l o e m e n t a p i j t e n

met overweldigende

kleurenpracht, mid-

denin een golvend

landschap met

verbluffende ver-

gezichten. In het

voorjaar baadt het bos in een overweldi-

gende kleurenpracht. De oevers van de

talloze bronbeekjes worden dan kleurrijke

linten met pinksterbloem, dotterbloem en

daslook. Op de hellingen doen wilde nar-

cis, bosanemoon, wilde hyacint en slanke

sleutelbloem uitbundig mee aan dit kleu-

renspektakel.

De Vlaamse Ardennendag heeft een brede

waaier van activiteiten in petto. Neem deel

aan boeiende geleide wandelingen over

vogels, stiltebeleving in de natuur, kruiden

en ook een speciale wandeling op maat

van de kinderen. Volg op eigen houtje een

parcours doorheen het Raspaillebos en

ontdek hoe het bos klinkt, ruikt en proeft.

PASAR biedt twee langere wandelingen aan

die je op eigen tempo van het betoverende

landschap rond De Helix en het bos laten

genieten. Ook wie liever dichtbij De Helix

blijft, wordt verwend. In het centrum en in

de tuin errond maak je kennis met kruiden,

erfgoed en tal van infostands. Kinderen en

jongeren kunnen bijenhotels in elkaar knut-

selen, deelnemen aan survivalworkshops,

kokkerellen met kruiden en rondzwermen

op bezemstelen.

Praktisch

De 36ste editie van de Vlaamse Arden-

nendag vindt plaats op zondag 27 april

2014 in De Helix (Hoogvorst 2, Ge-

raardsbergen (Grimminge).

Meer info op: www.vlaamseardennen-

dag.be of via info@vlaamsearden-

nendag.be of op 055-20 72 65 (Reg.

Landschap Vlaamse Ardennen, Anne

Hollevoet) of 054-31 79 74 (De Helix,

Hilde Van Lancker)

15

Vlaamse Ardennendag: Grenzeloos genieten

Wenst u ons te contacteren ?Bosgroep VlaaMse ardennen tot dender VzW

Veemarkt 27 - 9600 Ronse

Tel. 055/21 62 80

vlaamseardennen@bosgroep.be

Coördinator: Hans Scheirlinck

Bosuitbreiding: geen woorden maar daden!

www.vlaamseardennendag.be

ArdennendagVlaamse

Grenzeloos genieten!

april 2014

27

in en om

De HelixGeraardsbergen

V.U

. M

arle

en

Eve

ne

po

el, a

dm

inis

tra

teu

r-g

en

era

al•

Ag

en

tsch

ap

vo

or N

atu

ur e

n B

os, K

on

ing

Alb

ert

II-l

aa

n 2

0 b

us 8

, 1

00

0 B

ru

sse

l

Oorspronkelijk rooiden de eerste land-

bouwers in de Late Steentijd het oer-

bos door het af te branden of om te hakken

met stenen werktuigen. Tot een driedui-

zendtal jaren geleden een paar slimme-

riken de metaalbewerking uitvonden. Zo

ontstonden geleidelijk de diverse boswerk-

tuigen die we tot pakweg de jaren ’50 van

vorige eeuw zijn blijven gebruiken. Onder-

tussen is er wel heel wat veranderd op het

vlak van metaalbewerking en ergonomie.

We beschikken over een heel gamma van

professionele handwerktuigen die vaak de

concurrentiestrijd met hun gemechaniseer-

de broeders met glans kunnen doorstaan.

Handwerktuigen bieden heel wat voordelen ten opzichte van machines. Ze zijn stukken goedkoper. Goed gerief gaat indien correct onderhouden meerdere generaties mee. De gebruiker hoeft geen dure brandstof of onderhoudskosten te betalen. Veiligheids-kledij is in de meeste gevallen evenmin no-dig. Het lawaai en de stank van een motor maken plaats voor natuurlijke geuren en geluiden. Tijd voor een kennismaking met deze handwerktuigen dus.

KapmessenKapmessen bestaan in verschillende vor-men. Ze zijn echter allen ontworpen om

dun hout bij voor-keur in één haal door te hakken. Hierbij schuilt het geheim van het succes in het schuin doorhakken van de vezel. Kapmessen zijn onze variant van de exotische machete. Naargelang de hout-soort ervaar je al snel de maximale dikte die je kunt doorhalen met je kapmes. Als je op een iets dikkere tak stoot, kan je beter in 3 keer kappen dan proberen om toch heel hard te slaan met het risico dat je kapmes komt klem te zitten (zie foto). Als het hout zo dik is dat je bijna 10 keer moet kappen, haal je er beter een bijl of zaag bij.

Kapmessen in verschillende maten en gewichtenRecente kapmessen zijn gemaakt uit 3 à 4 mm dik staal en zijn dus vrij licht. Je kunt ze best gebruiken voor takken met een maxi-male diameter van 3 à 4 cm of iets dikker bij zachte houtsoorten (berk en wilg). Het gewone Belgische kapmes (roodgekleurd op foto) heeft een rechte snede van onge-veer 20 cm lang en wordt vooral gebruikt om takhout te kleinen.Er bestaan ook varianten met een gebogen snede, die hakken iets beter maar zijn las-tiger te slijpen. Het Zwitserse gertelmes

heeft een snede van ongeveer 25 cm lang die eindigt in een gebogen punt. Het hand-vat eindigt in een haak waardoor je minder kracht nodig hebt om het kapmes vast te houden als je zwaait. De gebogen punt is handig om takken naar je toe te trekken. Met de ‘slasher’ met lange steel kan je bra-men ‘maaien’.Kapmessen werken best als ze het vlijm-scherp zijn. Slijp je mes onder een hoek van 30 °. Best leg je de snede iets bol, daardoor gaat ze wat langer mee.

16

Klein boswerktuig... helemaal

hip! DEE

L 1

beter 3 keer kappen dan één harde slag!

4 kapmessen op een rij Een arsenaal aan handige boswerktuigenAfgelegd stammetje

17

Waarvoor gebruik je een kapmes?Kapmessen worden in het bos gebruikt om takhout te kleinen of om vrijstellingen en zuiveringen uit te voeren. Het komt er hier telkens op neer enkele beconcurrerende boompjes/struikjes van rond je jonge bo-men te kappen.Het is een slaggereedschap, wat wil zeggen dat de kracht voor het hakken komt uit de snelheid van het werktuig. Om veiligheids-redenen kap je van je lichaam weg, omdat het frequent gebeurt dat het mes ‘door-schiet’, en je kan verwonden.Met takhout kan dit best door het dikste eind in één hand te houden en dan met de andere hand de kleine takjes ‘met de haren mee’ af te hakken. Bij rechtstaand hout zo-als de struiken hak je best richting schuin beneden, zodat de baan van het kapmes niet naar je been zou gaan. Jonge boom-pjes en struiken afhakken gaat trouwens het best door het dunne uiteinde iets om te buigen, en dan in de gespannen bolle kant te hakken.

Een andere toepassing is het maken of on-derhouden van een vlechtheg, die zich dan vanzelfsprekend eerder in het open land-schap bevindt dan in het bos. Soms zie je vlechtheggen als afscheiding tussen weide en bos, om te verhinderen dat dieren het bos in gaan. Een vlechtheg is een gevloch-ten heg, waarbij opgaande boompjes zoals zwarte els, wilg, meidoorn, hazelaar worden ‘neergelegd’, nadat ze zijn ontdaan van de zwaarste zijtakken. Het neerleggen doet men door het stammetje op 10 cm van de grond ongeveer 2/3de in te hakken totdat het boompje omgebogen kan worden. Op de omgebogen tak groeien nieuwe scheu-ten. Na vier tot vijf jaar is er een voldoende stevige en dichte heg, die ondoordringbaar wordt voor dier en mens, maar wel een ide-aal biotoop is voor tal van dieren als voed-selbron en schuil- en nestplaats.

In Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk vind je veel vlechtheggen en zijn er ook stichtingen. Er worden daar zelfs vlechtheggen-kampioenschappen georga-niseerd (meer info op www.maasheggen-balgoy.nl of www.hedgelink.org.uk)!

De handlierHandlieren vind je in het bos meestal onder de merknaam Tirfor maar er zijn ook andere merken op de markt. Alle lieren zijn echter gebaseerd op het aanspannen en binnen-halen van een staalkabel waardoor trek-kracht kan worden uitgeoefend. Handlieren worden bij boswerkzaamheden gebruikt om schuine bomen in de juiste richting te vellen en soms om stammen over beperkte lengte te verslepen.De staalkabel wordt binnengehaald met be-hulp van een hefboom via de vooruitloop-hendel (power stroke lever). De kabel wordt binnenin vastgeklemd met twee klembek-ken die zich vaster zetten naargelang er meer trekkracht wordt uitgeoefend. Het toestel is beveiligd met breekpennen. Van zodra de maximale last wordt overschreden zal één of meerdere van deze pennen bre-ken en het verdere overhalen verhinderen. De kabel kan dan enkel gevierd worden. Kabel vieren gebeurt eveneens met de be-dieningshefboom. Je dient deze dan aan te sluiten op de terugloophendel (Reversing lever).

Doorgaans wordt de lier geïnstalleerd in een zone binnen 25° van de gewenste val-

richting van de boom. Door gebruik te ma-ken van katrollen kan de lier elders worden verankerd en kan de trekkracht enigszins worden vergroot. Hou je echter steeds aan de vermelde maximale last die op het toe-stel vermeld staat!

Tirfor principe

Wanneer de velling zeer nauwgezet moet

gebeuren, wordt in veel gevallen gebruik

gemaakt van een treklijn (staalkabel) en

een stuurlijn. De treklijn zorgt in dat geval

voor het overhalen van het gewicht naar de

juiste kant, de stuurlijn verzekert je van de

juiste richting. Alhoewel een handlier een

zeer nuttig instrument is, kunnen we niet

genoeg benadrukken dat een feilloze zaag-

techniek onontbeerlijk is bij het vellen van

bomen. Gebruik van de lier komt aan bod

in de cursus kettingzaag ‘ECS 3’. Geïnteres-

seerd? Kijk achteraan in deze Bosbode naar

het cursusaanbod!

Dit artikel (tekst en foto’s ) is een bewerking van een

artikel uit de Bos(g)roep, jaargang 6, nummer 24.

Vlechtheg in het voorjaar

Veilige opstelling met de handlier

18

Lijsterbes, lekkernij van het bosBegin mei staken een 30-tal leden van

de Vlaamse bosgroepen het Kanaal over met bestemming het graafschap Lincolnshire in centraal Oost-England. Onder de deskundige leiding van Inver-de konden enkele unieke landgoederen, bosreservaten en jonge stadsrandbossen worden bezocht. Hieronder alvast enkele indrukken en interessante lessen van tij-dens deze studiereis.

Soort in de kijker

19 19

De wilde lijsterbes, oftewel Sorbus au-cuparia, is een inheemse loofbooms-

oort uit de rozenfamilie. Gekend om zijn overvloedige oranje bessen tref je hem hoofdzakelijk aan in de onderetage van lichte bossen, in de bosrand of in houtkan-ten. Ook wordt hij vaak als straatboom aangeplant. Tijd om eens kennis te maken.

BeschrijvingWe kennen de lijsterbes in Vlaanderen meestal als een kleine boom of veelstam-mige struik, die niet groter wordt dan twaalf tot vijftien meter en niet ouder dan een jaar of tachtig. Maar zonder de directe concur-rentie van andere bomen kan hij tot een boom van twintig meter uitgroeien met een stamomtrek van drie meter en een leeftijd van honderdvijftig jaar bereiken. De lijster-bes heeft een geveerd samengesteld blad. Na het verschijnen van de bladeren komen in maanden mei-juni de witte, platte bloem-schermen. Deze bloemen geuren sterk, maar niet erg aangenaam. In het najaar valt hij op door de trosjes fel gekleurde oranje bessen. In de winter herken je hem ook aan zijn stam met een gladde grijze schors en door zijn grote, behaarde, spitse knoppen.

GroeiplaatsIn vrijwel geheel Europa tot in West-Siberië kan je de lijsterbes aantreffen. De lijsterbes is zeer winterhard en kon daardoor onze streken na de ijstijden als een van de eerste soorten opnieuw koloniseren. De wilde lijs-terbes groeit vooral op voedselarme zand-, veen- en leembodems. Hij is een echte pio-nier in verschillende bostypes, die schaduw redelijk goed kan verdragen. In de typische eiken-berkenbossen op arme zandgronden behoort lijsterbes tot de doorgaans soorten-arme struiklaag. Door zijn pionierskarakter heeft hij een snelle jeugdgroei en heeft hij een matige concurrentiekracht. Met hoge grondwaterstanden kan hij echter niet goed overweg. Hij verdraagt zowel snoei als het afzetten als hakhout goed. Na afzetten schiet hij gemakkelijk terug uit met rechtop-staande stammetjes.

Lekkernij voor mens en dierZijn wetenschappelijke naam, Sorbus aucu-paria, is afgeleid van het Latijnse avis (vo-gel) en capere (vangen). Met reden: vooral als de vorst erover is gegaan zijn lijsters en heel wat andere vogels dol op de bessen. Doordat de plant lang zijn bessen behoudt, is het een goede voedselbron voor de vogels in de wintermaanden. Maar ook vossen of dassen lusten wel een lijsterbesje. De bla-deren en twijgen zijn bovendien erg in trek bij zoogdieren. Zowel konijnen, hazen als reeën zijn er zot van. Op locaties met een hoge wilddruk kan verjonging van lijster-bes het daarom soms moeilijk krijgen door wildvraat. Verder trekken de bloemen in de zomer veel insecten en vooral veel wespen aan, die op hun beurt op het menu staan van veel vinken. Net doordat lijsterbes zo geliefd is, spelen dieren een grote rol in zijn verspreiding.

Maar niet alleen voor dieren is de lijsterbes een smakelijke soort. Ook voor ons kent hij interessante toepassingen in de keuken. De bessen kunnen verwerkt worden tot confi-tuur, wijn, likeur en jenever. De geroosterde bessen leveren een uitstekend koffiesurro-gaat. Wel even opletten dat je ofwel goed rijpe, ofwel gedroogde bessen gebruikt. De zaadjes van bessen die nog niet helemaal rijp zijn kunnen licht giftig zijn door de aan-wezigheid van blauwzuur. Als je volledig rijpe bessen plukt, is de kans klein dat je een vergiftiging oploopt. Je kan uit voorzorg ook de zaadjes verwijderen. Ook door koken wordt het blauwzuur onschadelijk gemaakt. De bessen bevatten veel vitamine C, verho-gen daardoor de weerstand en versterken het immuunsysteem. Van de bloesems kan je thee trekken, deze thee vergemakkelijkt de ademhaling bij problemen van de lucht-wegen.

Het hout van de lijsterbes is tamelijk hard, buigzaam en elastisch, maar niet erg duur-zaam. Het is bruikbaar voor draai- en snij-werk. Het werd vroeger vaak gebruikt als wagenmakershout, voor handvaten van ge-reedschap, voor keukengerei en voor wan-delstokken. Specifiek voor houtproductie

heeft de soort in het algemeen te kleine af-metingen of komt ze in te geringe aantallen voor. Lijsterbes levert wel goed brandhout.

Symboliek, mythen en volksgeloofDe wilde lijsterbes heeft een lange traditie in de mythologie en het volksgeloof. Hier-onder enkele voorbeelden. Bij de oude Grie-ken was de lijsterbes gewijd aan Aphrodite, godin van de liefde en schoonheid. Volgens een Romeinse legende groeiden er lijster-bessen uit de bloeddruppels van een arend die met demonen streed. De Engelse ver-taling van lijsterbes is rowan. Dit woord is afgeleid van het Sanskriet woord runa, wat tovenaar betekent. Bij de Kelten wordt hij de toverboom genoemd. De Keltische dru-iden gebruikten lijsterbesstokken bij hun rituelen. Vooral in Wales wordt de Lijsterbes als heilige boom vereerd. Ook in de Schotse Hooglanden werd de lijsterbes geplant te-gen toverij. De herders lieten hun schapen elk jaar onder de takken van een lijsterbes door gaan. Varkens gaf men een aftreksel van lijsterbessen als bescherming tegen ziektes. In Engeland noemde men deze boom ook witchwood, heksenhout dus, om-dat men geloofde dat hij bescherming tegen heksen gaf. Men geloofde ook dat de duivel zijn moeder ophing aan een lijsterbes. De lijsterbes werd vroeger vaak op kerkhoven geplant als toverboom om demonen af te schrikken.

Lijsterbes, lekkernij van het bos

20

Activiteitenkalender

Bosgroep Vlaamse Ardennen tot Dender vzwLentewandeling in Bois Joly te Ronse Zondag 18 mei 2014 om 10 uur

In een bos gelegen op ‘Hogerlucht’ ten noorden van Ronse legde notaris en amateur-archeoloog Edouard Joly halfweg de 19de eeuw een archeologisch wandelpark aan dat in die tijd zonder twijfel een belangrijke toeristische trekpleister voor Ronse was. Enkel de aan-gelegde vijver en een namaak-menhir herinneren nog aan het ver-leden van dit bos. In het prachtige eiken-beukenbos ontspringen tal van bronnen die de Norensbeek voeden. In de lente kleurt de voorjaarsflora de bos-bodem wondermooi. Ruim twintig jaar geleden werd het Bois Joly erkend als natuurreservaat en sindsdien laat men moeder natuur haar vrije loop gaan en grijpt de mens zo weinig mogelijk in. Het talrijke dode hout dat aanwezig is, is een belangrijke levensbron voor vleermuizen, insecten en zwammen.

Op 18 mei neemt Roland Drieghe, actief lid van de Bosgroep en tevens conservator van dit reservaat ons op sleeptouw door het prachtige natuurgebied. Al wie houdt van een avontuurlijke wande-ling in een uniek en ongerept bos moet zeker van de partij zijn.

PraktischStartplaats: zij-ingang van het kerkhof, ter hoogte van Hogerlucht, nr. 1 te RonseVertrekuur: 10 uurMeebrengen: laarzen of aangepast schoeisel

Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord vzwDauwtrip in het Heidebos te WachtebekeZondag 13 april, afspraak om 7u ‘s ochtends

Dit jaar voert de lentewandeling ons naar een plek die midden in het werkingsgebied van de Bos-groep Oost-Vlaanderen Noord ligt, maar tegelijkertijd heel apart aanvoelt: het Heidebos. Door een uitgekiend beheer van de heide-vlaktes en een gericht omvor-mingsbeleid van de naaldbossen naar gemengd inheems loofhout, probeert men hier een uniek bio-toop te creëren.

De vele overgangen tussen zandige hei en bos vormen voor vele soorten een geschikte habitat. Zo hebben de nachtzwaluw, de boomleeuwerik en de wespendief hier een thuis gevonden. Het Heidebos staat bekend om haar rijkdom aan vlinders en met wat geluk kom je zelfs een levendbarende hagedis tegen. Ook voor de geschiedenisliefhebbers heeft het Heidebos wat te bieden: restan-ten van een oude Spaanse verdedigingslinie.

Een deel van de arbeiderploeg in het Heidebos bestaat uit gallo-wayrunderen, een gehard Schots ras dat helpt met het in stand houden van de open ruimtes en het onder de knoet houden van de Amerikaanse vogelkers. Er is onlangs een kalfje geboren, dus qua lentesfeer zit dat wel goed!

Het heidebos is het mooist bij dageraad. Daarom hebben we be-slist om er een dauwtrip van te maken. Vroeg uit de veren dus, maar de ochtendstond heeft goud in de mond! Bovendien zal uw inspanning niet enkel beloond worden met prachtige natuurzich-ten, maar ook met ontbijtkoeken!

PraktischGids : Daniël AckeTijdstip: zondag 13 april om 7u ‘s ochtendsPlaats van afspraak : Parking 1 van het Heidebos, Keizershoek te WachtebekeDeelname aan de wandeling is gratis, maar inschrijven is verplicht (bosgroepnoord@oost-vlaanderen.be of 09-267 78 60)Maximum 25 personen

21

In deze rubriek testen we jullie kennis over bos en natuur! Voor de aandachtige lezer van de Bosbode zouden deze vragen geen probleem mogen zijn…

horizontaal1. locatie dauwtrip3. alternatieve wildbescherming4. Engels woord voor lijsterbes7. onderwerp ECS10. naam oudste boom ter wereld11. kleine hertensoort12. bekende handlier14. caesarboom15. bloeimaand van de lijsterbes

verticaal1. naam hoogste boom ter wereld2. nieuwe coördinator MOV5. waterloop in het nieuwe boscomplex van

BON6. leefgebied8. Zwitsers kapmes9. Latijnse geslachtsnaam van

de lijsterbes13. lork

Boswoordraadsel1

2

3

4

5

6

7 8

9

10

11

12 13

14

15

Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen vzwInfoavond in Oosterzele woensdag 12 maart 2014Op deze infoavond stelt de bosgroep zichzelf voor aan eigenaars met bos in Oosterzele. Eigenaars werden al persoonlijk uitgeno-digd. De bedoeling van dit initiatief is nieuwe boseigenaars te le-ren kennen en hen in contact te brengen met het aanbod van de bosgroep.

PraktischStart om 19.30 uur in de Foyer van GC De Kluize Sportstraat 3 in OosterzeleInschrijven kan via bosgroepmidden@oost-vlaanderen.be of 09 267 78 60

Algemene Ledenvergadering Zaterdag 10 mei 2014Op deze dag maken we tijd om u te betrekken bij de resultaten, de planning en het budget van de bosgroep. U krijgt de kans om sug-gesties en bemerkingen te formuleren die mee richting geven aan de werking van de bosgroep. Aan het definitieve programma wordt

nog druk gewerkt, maar we maken er opnieuw een interessante dag van met vorming over en ontspanning in het bos!

Bent u werkend lid van de bosgroep? Dan krijgt u binnenkort nog een persoonlijke uitnodiging met alle details.

22

Cursusaanbod 2014

De cursussen van de bosgroepen zijn elk jaar opnieuw een groot succes. Vandaar dat de 3 Oost-Vlaamse bosgroe-

pen – niettegenstaande de onzekerheid over de subsidies – be-slist hebben om er ook in 2014 opnieuw een aantal te orga-niseren. De kettingzaagcursussen zijn altijd snel volzet, dus wees er als de kippen bij als je interesse hebt!

Inschrijven kan via de website van de bosgroepen www.bos-groep.be.

Stap 1: ga naar www.bosgroep.beStap 2: Op de blauwe balk klikt u op Vorming en daarna

Cursussen BG (= cursussen Bosgroep). Stap 3: selecteer uw bosgroep (Oost-Vlaanderen Noord,

Midden Oost-Vlaanderen of Vlaamse Ardennen tot Dender).

Stap 4: kies de gewenste cursus en schrijf uw gegevens in de voorziene ruimte.

Uiteraard kan u zich nog steeds telefonisch of via email inschrij-ven bij de betreffende bosgroep.

Kettingzaaggebruik: ECS 1 – onderhoud en afkorttechnieken (max. 6 deelnemers)

Tijdens deze tweedaagse opleiding maak je kennis met de ketting-zaag in al haar facetten, zowel wat betreft onderdelen en werking, als onderhoud en gebruik. Je leert hout met beperkte doorsnede afkorten en hoe je hulpmiddelen veilig gebruikt bij het manipuleren en stapelen van hout.

Voorkennis ? Geen voorkennis vereistWanneer ?Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord Vrijdag 5 en zaterdag 6 september 2014Bosgroep Midden Oost-VlaanderenVrijdag 17 en zaterdag 18 oktober 2014Bosgroep Vlaamse Ardennen tot DenderVrijdag 26 en zaterdag 27 september 2014,Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 30, overige deelnemers: € 120

Kettingzaaggebruik: ECS 2 – Basisveltechnieken (max. 6 deelnemers)

Tijdens deze tweedaagse opleiding leer je de basisveltechnieken aan om kleine (diameter < 40 cm) en hellende bomen te vellen en op te werken

Voorkennis ? ECS 1Wanneer ?Bosgroep Midden Oost-VlaanderenVrijdag 28 en zaterdag 29 maart 2014Vrijdag 24 en zaterdag 25 oktober 2014Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord Vrijdag 3 en zaterdag 4 oktober 2014Bosgroep Vlaamse Ardennen tot DenderVrijdag 24 en zaterdag 25 oktober 2014,Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 30, overige deelnemers: € 120

Kettingzaaggebruik: ECS 3 – Gevorderde veltechnieken (max. 6 deelnemers)

Deze opleiding richt zich tot de meer ervaren kettingzaaggebruiker die de basistechnieken lichte vellingen perfect onder de knie heeft. Tijdens deze cursus leer je middelgrote en grote bomen (diameter > 40 cm) vellen aan de hand van gevorderde technieken, grotere takken verwijderen en werken met geschikt handliermateriaal.

Voorkennis ? ECS 1 + ECS 2Wanneer ?Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord Vrijdag 10 en zaterdag 11 oktober 2014Bosgroep Midden Oost-VlaanderenVrijdag 28 en zaterdag 29 november 2014Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 30, overige deelnemers: € 120

Kettingzaag: Liggend hout onder spanning (LHOS) (max. 6 deelnemers)

Tijdens deze eendaagse cursus leer je op een veilige, ergonomische en efficiënte manier omgaan met hout onder spanning. Dit voor-namelijk voor het opwerken van kruinhout, stormschade en wegen vrij te maken van omgewaaide bomen. De aangeleerde technieken zijn zeer nuttig voor het onttakken van gevelde bomen. Ook het werken met de Tophendel kettingzaag komt aan bod.

23

Voorkennis ? ECS 1Wanneer ?Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord Zaterdag 22 november 2014 Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 15, overige deelnemers: € 90

Kettingzaaggebruik: ECS 4 – Windval en beschadigde bomen (max. 6 deelnemers)

Deze opleiding richt zich tot de meer ervaren kettingzaaggebruiker die goed vertrouwd is met het vellen van bomen die dikker zijn dan de lengte van het zaagblad. Tijdens deze cursus leer je: het veilig opwerken van ontwortelde bomen en beveiligen van wortelplaten, het vellen van potentieel gevaarlijke bomen (beschadigde, dode kruinen), werken met trek- en stuurlijnen.

Voorkennis ? ECS 1 + ECS 2 + ECS3 + LHOS of KZ1, 2 en 3 gevolgd hebbenWanneer ?Bosgroep Oost-Vlaanderen Noord Vrijdag 5 en zaterdag 6 december 2014Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 30, overige deelnemers: € 120

Visuele boomveiligheidscontrole (max. 12 deelnemers)

Tijdens deze tweedaagse opleiding leer je defectsymptomen bij bomen correct inschatten. Je krijgt zowel theorie als praktijkoe-feningen. Enkel op basis van wat je ziet, zonder gespecialiseerde technieken, kun je beslissen wat er verder met een boom moet ge-beuren: gewoon zijn gang laten gaan, onmiddellijk vellen, maatre-gelen nemen of er toch maar een specialist bijhalen. Er wordt nog kort ingegaan op meer gespecialiseerde technieken voor boomcon-trole.

Wanneer ?Bosgroep Midden Oost-VlaanderenVrijdag 4 en zaterdag 5 april 2014Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 30, overige deelnemers: € 120

Zelf brandhout maken (max. 10 deelnemers)

Tijdens deze cursus leer je alle stappen die komen kijken bij het klaarmaken van brandhout, van het verzagen van de boom tot het stapelen van de bruikbare stukken brandhout.

Voorkennis ? Voor deze opleiding is geen voorkennis vereistWanneer ?Bosgroep Vlaamse Ardennen tot DenderVrijdag 12 september 2014 (1 dag) Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 15, overige deelnemers: € 80

Begeleidingssnoei van jonge bomen (max. 10 deelnemers)

Iemand die bomen heeft staan of bomen beheert, weet dat je soms een aantal takken best verwijdert. Maar is snoeien wel altijd echt nodig? En doen we het op een goede manier? En wanneer is het beste tijdstip om te snoeien? Op al deze vragen krijg je in deze cursus een antwoord.

Voorkennis ? Eventuele voorkennis van boomsoorten is mooi mee-genomen, maar niet noodzakelijk.Wanneer ?Bosgroep Vlaamse Ardennen tot DenderVrijdag 17 oktober 2014 (1 dag)Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 15, overige deelnemers: € 80

Houten Constructies (max. 6 deelnemers)

Met een beetje handigheid kan je met hout vele constructies voor verschillende toepassingen in elkaar knutselen. Er zitten ech-ter nogal wat stappen tussen het vellen van een boom en het ma-ken van een schuilhut, zitbank of knuppelpad met het hout van deze boom. Met deze tweedaagse cursus geven we je een aantal handige tips over houten constructies zonder een echte schrijnwer-ker van je te willen maken.

Voorkennis ? ECS 1Wanneer ?Bosgroep Vlaamse Ardennen tot DenderVrijdag 21 en zaterdag 22 november 2014 (2 dagen) Waar? In het werkingsgebied van de organiserende bosgroep. De exacte locatie wordt later meegedeeld.Kostprijs? Boseigenaars die lid zijn: € 30, overige deelnemers: € 120

De bosMarktVia deze rubriek zoekertjes brengen we regelmatig verkopers van brandhout, … en geïnteresseerde afnemers met elkaar in contact. Hierbij beperkt de Bosgroep haar inbreng enkel tot het geven van informatie en advies. De verkoop gebeurt rechtstreeks tussen de verkoper en de geïnteresseerde. Momenteel is bij de Oost-Vlaamse bosgroepen volgende aanbod. Meer informatie is beschikbaar bij de respectievelijke bosgroep.

VARIA

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- Stekene, plantsoen van Berk (± 100 stuks) te koop : Maat 1,25 m-1,50 meter : € 0,35 per stuk Maat 1,50 m – 2 meter : € 0,50 per stuk Maat 2 m-2.5m : € 0,90 per stuk Afhalen en uitsteken samen met de verkoper- Sint-Pauwels, plantsoen van Zomereik (± 500 stuks) te koop Maat ± 1 meter Prijs overeen te komen Afhalen en uitsteken samen met de verkoper- Stekene, constructiehout Taxus : maat 0,55m tot 1,80m, prijs 120 euro voor alles. Amerikaanse Eik : maat 2 m, prijs 75 euro De balken kunnen ook apart verkocht worden.

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN 055/21 62 80

- Voor creatievelingen, geen brandhout! Lokeren, stam van kers 105cm, diameter +/- 30cm (stamomtrek 95 cm) Prijs overeen te komen- Sterke kliefmachine te koop 12 ton duwkracht Werkt op hydraulische druk van tractor Zelden gebruikt-in prima staat Prijs: € 1250

BOS TE KOOP

Bosgroep VLAAMSE ARDENNEN 055/21 62 80

- Haaltert (Denderhoutem) 0.28 ha- Zottegem (Erwetegem) 0.19 ha- Zottegem (Oombergen) 34 are 38 centiare- Herzele (Steenhuize-Wijnhuize) 29 are en 7are 5 centiare

Bosgroep OOST-VLAANDEREN NOORD 09/267 78 60

- Wachtebeke 0.982 ha

De bosgroepen krijgen regelmatig vraag naar brandhout. Meestal van particulieren die bereid zijn om ervoor te werken. Zoekt u als boseigenaar dus naar een goedkope manier om uw hakhout nog eens af te zetten of om kroonhout te laten opruimen: contacteer ons!