De borderline-gids

omgaan met een borderline-persoonlijkheidsstoornis

Randi Kreger

Oorspronkelijke titel: The Essential Family Guide to Borderline PersonalityDisorder New Tools and Techniques to Stop Walking on Eggshells, Hazelden,Minnesota 2008. Published under arrangement with Hazelden Publishingand Educational Service, Center City, mn usa.

Eerste oplage december 2009Tweede oplage december 2011

Uitgegeven door: Uitgeverij Nieuwezijds, AmsterdamVertaling: Biotekst/C. Sykora-HendriksRedactionele adviezen: Remco van der Wijgaart (riagg Maastricht)Zetwerk: CeevanWee, AmsterdamOmslag: Marjo Starink, Amsterdam

2008, 2010, 2011, Randi KregerNederlandse vertaling 2010, 2011, Uitgeverij Nieuwezijds

Afbeelding omslag Masterfile

isbn 978 90 5712 298 9nur 770/875

Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt van papier dat het keur-merk van de Forest Stewardship Council (fsc) mag dragen. Bij dit papieris het zeker dat de productie niet tot bosvernietiging heeft geleid.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar ge-maakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektro-nisch of op welke andere wijze ook en evenmin in een retrieval systemworden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van deuitgever.

Hoewel dit boek met veel zorg is samengesteld, aanvaarden schrijver(s)noch uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuelefouten en/of onvolkomenheden in dit boek.

Voor degenen die mij op mijn levensweg bij de hand namen en soms droegen. En voor de bibliotheken in en rond Saint Louis

Park, Minnesota. De kinderboeken daar, kostbaarder dan de rode schoentjes uit het sprookje, hebben zowel mijzelf

als dit boek gevormd.

Als wij een situatie niet meer kunnen veranderen... worden we uitgedaagd onszelf te veranderen.

Victor E. Frankl

Voorwoord

De borderline-gids is een bijzonder nuttige aanvulling op de groeiendehoeveelheid literatuur over de borderline-stoornis (de benaming dievoor mijn patinten en lezers het meest acceptabel is). Het eerste boekvan Randi Kreger, Stop Walking on Eggshells (Nederlandse vertaling:Leven met een borderliner, met als medeauteur Paul T. Mason) wasmeteen bij het verschijnen in 1998 een internationale bestseller. Eenkort overzicht van de geschiedenis en de huidige opvattingen over deborderline-stoornis voorziet deze gids van context.

De borderline-stoornis is omgeven met allerlei mythen die patin-ten en hun directe omgeving een groot gevoel van machteloosheid be-zorgen. Dat is onnodig, want er zijn allerlei mogelijkheden om het ef-fect van een borderline-stoornis op zowel patinten als hun naastensterk te verminderen.

Bijna een eeuw lang is de borderline-stoornis gebruikt als een soortvergaarbak voor patinten die vaak zulke ingewikkelde symptomenvertonen dat ze niet keurig binnen n enkele diagnose vallen. Daar-door kunnen zowel de behandelaar als de patint en zijn familie ge-frustreerd raken. Gebruikelijke toepassingen van bekende behandel-methoden werken niet bij de borderline-stoornis en pas in 1980 is destoornis opgenomen in de Diagnostic and Statistical Manual of MentalDisorders (DSM III) van de American Psychiatric Association. Volgenshet meest recente onderzoek komt deze verwoestende stoornis naarschatting bij 2 procent van de algemene bevolking voor.

De jarenlange verwaarlozing van de borderline-stoornis heeft ge-leid tot onderdiagnose, arbeidsongeschiktheid, blijvend leed, voortij-dig overlijden door zelfdoding en een intens gevoel van wanhoop. Deoverweldigende emoties beheersen niet alleen degenen die lijden aande stoornis, maar ook hun naasten, wier leven diepgaand wordt ben-

De borderline-gids10

vloed. Kortom, de borderline-stoornis is een verwaarloosde en ver-woestende psychische stoornis met tragische gevolgen.

Maar er zijn hoopvolle ontwikkelingen. In de eerste plaats blijktuit de resultaten van hersenonderzoek met behulp van mri-scans datde hersenen van mensen met borderline-persoonlijkheidsstoornis ver-schillen van die van personen uit een controlegroep. Ander onderzoekheeft aangetoond dat borderline in hoge mate erfelijk is, wat nog maareens onderstreept dat de stoornis een duidelijke biologische basisheeft. Deze onderzoeken leveren het onomstotelijke bewijs dat border-line-persoonlijkheidsstoornis samenhangt met anatomische en functi-onele afwijkingen van de hersenen, en dat de stoornis op dezelfde ma-nier moet worden beschouwd als medische afwijkingen aan andereorganen.

De tweede belangrijke factor is het toegenomen onderzoek naar ef-fectief gebruik van een nieuwe generatie antipsychotica, antidepressi-va, stemmingsstabilisatoren en specifieke psychotherapeutische enpsychologische interventies die speciaal ontwikkeld zijn voor de bor-derline-stoornis. Ook algemene behandelprogrammas zijn buitenge-woon belangrijk voor patinten met deze stoornis, en die hebben zeernuttige informatie en nieuwe vaardigheden voor de naasten van pa-tinten opgeleverd.

De derde factor was de oprichting van belangenorganisaties diezich richten op de borderline-stoornis. Deze organisaties geven voor-lichting over de stoornis aan patinten en hun omgeving en tips om erbeter mee om te gaan.

Deze organisaties vragen bovendien op nationaal en zelfs internati-onaal niveau meer aandacht voor de stoornis en ze brengen fondsenbijeen voor onderzoek en voorlichting. Als gevolg van de inspannin-gen van borderlinepatinten, hun familie en experts gecordineerddoor de Amerikaanse National Education Alliance for Borderline Per-sonality Disorder (nea-bpd), heeft het Amerikaanse Huis van Afge-vaardigden op 1 april 2008 een resolutie aangenomen (H. Res. 1005)waarin de maand mei werd uitgeroepen tot Maand van de Borderline-persoonlijkheidsstoornis (Borderline Personality Disorder AwarenessMonth).

Ook andere Amerikaanse organisaties hebben belangrijke bijdra-gen geleverd aan de toegenomen aandacht voor de borderline-stoornis.Zo heeft de National Alliance on Mental Illness (nami) recentelijkmensen met een borderline-stoornis aangewezen als een van hun be-

langrijkste doelgroepen. En het Borderline Personality Disorder Re-search Center zorgde er onlangs voor dat mensen met een borderline-stoornis toegang krijgen tot de meest gangbare en accurate informatieover de aard van de borderline-stoornis, en beschikbare behandelop-ties.

Twee belangrijke nieuwe particuliere financieringsbronnen van on-derzoek naar borderline hebben positieve resultaten opgeleverd. DeBorderline Personality Disorder Research Foundation (bpdrf), opge-richt in 1999 heeft onderzoekscentra in de Verenigde Staten en Europaopgeroepen om na te gaan of bps een afzonderlijke herkenbare afwij-king is en zo ja wat de kenmerkende symptomen van deze stoorniszijn. Aanvankelijk heeft de stichting vier centra gekozen en gefinan-cierd om de borderline-persoonlijkheidsstoornis te onderzoeken van-uit verschillende wetenschappelijke en klinische invalshoeken. Boven-dien heeft zij aan tweentwintig onderzoekers beurzen toegekend.

De afgelopen tien jaar heeft de Amerikaanse National Alliance forResearch on Schizophrenia and Depression (narsad) haar oorspron-kelijke aandachtsveld uitgebreid van schizofrenie en affectieve stoor-nissen naar andere psychische stoornissen zoals angststoornissen. Sinds1987 heeft deze door donoren gefinancierde organisatie meer dan 180miljoen dollar in de vorm van beurzen toegekend aan zowel gevestigdeals jonge verdienstelijke onderzoekers op het gebied van hersenonder-zoek met speciale aandacht voor psychiatrische stoornissen. Onlangsheeft zij de borderline-persoonlijkheidsstoornis aan haar aandachts-veld toegevoegd.

Een laatste factor is de enorme toename aan beschikbare informa-tie over borderline. De afgelopen tien jaar verschenen steeds meer toe-gankelijke boeken over borderline voor niet-professionals en werd eenaantal websites opgezet. Een van de meest succesvolle boeken op ditgebied was Leven met een borderliner, waarvan Randi Kreger, de auteurvan dit boek, medeauteur was.

In Leven met een borderliner richtte Kreger haar aandacht vooral opde naasten van degenen die hun borderline-persoonlijkheidsstoornisniet erkennen, geen hulp zoeken en anderen de schuld geven van hunproblemen. Het succes van dit boek bewijst hoe groot deze groep pa-tinten is die Kreger in dit boek aanduidt als goed functionerendeonzichtbare bp s en het desastreuze effect van hun gedrag op gezins-leden en anderen in hun omgeving.

In De borderline-gids, breidt Kreger het onderwerp van Leven met

Voorwoord 11

De borderline-gids12

een borderliner en het begeleidende Het borderliner werkboek verder uitdoor aan de hand van talrijke voorbeelden een actuele en heldere be-schrijving te geven van de symptomen, de aard en de behandeling vandeze stoornis. Ook geeft ze naasten praktische tips om effectief hulp tekunnen bieden en om te kunnen gaan met iemand met een borderli-ne-stoornis.

Daarvoor bestudeerde Kreger een indrukwekkende hoeveelheidboeken en sprak ze met een groot aantal vooraanstaande deskundigen.Zo kon ze een zo nauwkeurig mogelijk beeld van de stoornis geven.Dit vergde veel literatuuronderzoek omdat de wetenschappelijke ken-nis op dit gebied pijlsnel toeneemt.

In De borderline-gids gebruikt Kreger een heel andere aanpak omhaar lezers voor te lichten. Met behulp van nieuwe begrippen en me-thoden combineert zij een grote hoeveelheid informatie over de stoor-nis en de behandeling ervan.

Daarbij hanteert Kreger een stijl die nergens neerbuigend is, maarevenmin veel kennis van psychologie en neurowetenschappen veron-derstelt. Kreger kwijt zich op een indrukwekkende manier van haartaak. Uit De borderline-gids valt veel te leren voor gezinsleden en ande-ren die te maken hebben met dierbaren die aan een borderline-stoor-nis lijden, maar ook voor behandelaars die proberen deze mensen tehelpen.

Robert O. Friedel, Bijzonder hoogleraar Klinische Psychiatrie

Directeur van het Borderline Personality Disorder ProgramAfdeling Psychiatrie, Virginia Commonwealth Universiteit

Auteur van Borderline Personality Disorder Demystifiedwww.bpddemystified.com

Dankwoord

Toen iemand ooit aan een singer-songwriter uit mijn omgeving vroeghoeveel tijd zij nodig had om een liedje te maken, antwoordde ze:Mijn hele leven. Op dezelfde manier heb ik mijn hele leven gewerktaan dit boek de jaren waarin ik zelf een bp/niet-bp relatie had, deruim tien jaar die ik besteedde aan mijn internetdiscussieforum voorgezinsleden, en de drie jaar van intensief onderzoek en het schrijvenaan dit derde boek voor de mensen die vechten voor hun geliefdedie hen op een pijnlijke manier van zich af blijft stoten.

Van uitgeverszijde werd het zware werk verricht door mijn goedevriend en literair agent Scott Edelstein en de voormalige redacteur vanUitgeverij Hazelden, Rebecca Post. Weinig literair agenten zijn zo be-moedigend en stimulerend als Scott en niemand anders had zon fan-tastisch klankbord kunnen zijn. Sinds die dag begin jaren 1990 toenhij zei: Denk je dat je ooit dat boek over borderline-persoonlijkheids-stoornis gaat schrijven? heeft hij mij voortdurend aangemoedigd.

Rebecca Post gaf eigenlijk zelf de aanzet tot dit boek toen ze mijvroeg of ik iets voor Hazelden wilde schrijven iets autobiografischmisschien. Dat idee is uitgegroeid tot het boek dat je nu in handenhebt. Zij koesterde dit boek op een manier die je tegenwoordig nogmaar zelden tegenkomt bij redacteuren. Sid Farrar en de overige redac-teuren van Hazelden namen na Rebeccas vertrek haar taak over enhebben een positieve bijdrage geleverd aan de totstandkoming van hetmanuscript, het minutieus opsporen van foutjes en het promoten vanhet boek bij een breed publiek.

Vanwege het succes van mijn eerdere boeken, Leven met een border-liner en Het borderliner werkboek, had ik toegang tot enkele van demeest vooraanstaande psychologen en psychiaters, onderzoekers, be-langenbehartigers en andere deskundigen op het gebied van bps, toen

De borderline-gids14

ik dit boek schreef. Net als ik willen zij niets liever dan de mensen metdeze verraderlijke stoornis en hun naasten en vrienden helpen.

Bovenaan de lijst staat Robert O. Friedel, bijzonder hoogleraar Kli-nische Psychologie aan de Virginia Commonwealth Universiteit enauteur van Borderline Personality Disorder Demystified. Hij was zovriendelijk om het voorwoord te schrijven en legde mij urenlang uithoe beschadigingen van de hersenen kunnen leiden tot borderline-ge-drag. Hij stelde ook zijn kennis ter beschikking voor de hoofdstukkenover de behandeling en het zoeken van een behandelaar, waarvoor ikhem zeer dankbaar ben.

Een andere belangrijke bijdrage is afkomstig van Blaise Aguirre,medisch directeur van het Adolescent Dialectical Behavioral TherapyCenter van het McLean ziekenhuis in Belmont, Massachusetts. Hij iskinder- en jeugdpsychiater, befaamd vanwege zijn onderzoek naar debehandeling van bps, en auteur van Borderline Personality Disorder inAdolescents. Aguirre vond, ondanks zijn drukke werkschema, de tijdom interviews met mij te doen, soms zelfs telefonisch terwijl hij doorde gangen van het ziekenhuis liep. Ouders van een borderline-kindmoeten zijn boek absoluut lezen.

Jim Breiling, van het National Institute of Mental Health, is demedische hoeksteen van alles wat met borderline te maken heeft eensoort kenniscentrum. Hij heeft mijn werk jarenlang gesteund en be-antwoordde tientallen vragen in de tijd dat we samenwerkten. Hij iswerkelijk een kei op dit gebied.

Tot de overige psychologen, psychiaters en behandelaars die mijdiepte-interviews of belangrijke informatie gaven, behoren (in wille-keurige volgorde): Beverly Engel, psychotherapeut en auteur van achttien zelfhulp-

boeken. Barbara Oakley, auteur van Evil Genes: Why Rome Fell, Hitler Rose,

Enron Failed and My Sister Stole My Mothers Boyfriend. Op hetlaatste moment vroeg ik Barbara om eerste hulp te verlenen bij deparagraaf over de chemie van de hersenen in Hoofdstuk 4. Ze hielpmij bij het schrijven ervan en bedacht de stuifmeelmetafoor.

John Gunderson, hoogleraar psychiatrie aan de medische faculteitvan Harvard en hoofd van het psychosociale en persoonlijkheids-onderzoek aan het McLean ziekenhuis in Belmont, Massachusetts,en Cynthia Berkowitz.

Sharon, oprichtster van de internet lotgenotengroep nuts (Pa-

rents Needing Understanding, Tenderness and Support, to helptheir child with borderline personality disorder).

Perry D. Hoffman, voorzitter van de National Education Alliancefor Borderline Personality Disorder en mede-oprichter van het Fa-mily Connections Program.

Floyd Koenig, die spontaan als onderzoeksassistent fungeerde enop verzoek informatie verzamelde.

A.J. Mahari, een genezen bps-patint die verschillende e-booksheeft geschreven en de website Borderline Personality Disorderfrom the Inside Out bijhoudt (www.borderlinepersonality.ca).

Debra Resnick, hoofd van het Psychological Services and HumanDevelopment Center, Inc., in Fort Washington, Pennsylvania. De-bra, een psychotherapeute die gespecialiseerd is in dialectische ge-dragstherapie, gebruikt mijn werkboek bij veel van haar werk metgezinnen.

Verder ben ik dankbaar dat de volgende vooraanstaande clinici die be-kend zijn vanwege hun werk met borderline-patinten, hoofdstukkenin dit boek hebben willen nalezen op onjuistheden (hoewel ik alle ver-antwoordelijkheid op mij neem voor de inhoud). Dit betreft met na-me: Robert O. Friedel: Hoofdstuk 1-6. Marlene Schwartz: Hoofdstuk 8 (Actiestap 2: Probeer te ontdek-

ken wat je het gevoel geeft dat je klem zit). Debra Resnick: Hoofdstuk 9 (Actiestap 3: Kom op voor je eigen

gevoelens en behoeften). Freda Friedman (dbt psychotherapeute en medeauteur van Survi-

ving a Borderline Parent): Hoofdstuk 10 (Actiestap 4: Stel liefdevolgrenzen).

Blaise Aguirre: Hoofdstuk 11 (Actiestap 5: Bekrachtig positief ge-drag).

Overige behandelaars met wie ik sprak of die mij inspireerden, zijn on-der meer Byron Bloemer, Annette Boehm, Andrea Corn, Carolyn De-Roo, William Eddy, Kathryn Jane Gardner, Mary Gay, Jan Hargraveen James Holifield.

Verder Patricia A. Judd, Anne Katherine, Janet Klosko, L. AllisonLanglois, Daniel Mattila, Bennett Pologe, Karen Pryor, Rachel Rei-land, Kimberlee Roth, Kwan Soo en Amy Sutherland. De grote inspi-

Dankwoord 15

De borderline-gids16

rators voor de gedachte achter alle drie mijn boeken waren HarrietLerner en haar boek Dans van woede, en Susan Forward en haar boekEmotionele chantage.

Mijn dank gaat bovendien uit naar twee singer-songwriters van wieik de teksten mocht gebruiken: John Forster (Codependent WithYou, bladzijde 174) en Carrie Newcomer (Closer to Home, bladzijde255). Ik vond dat Carries tekst tot de rand van mijn blindheid en dannog iets verder, een perfecte omschrijving was voor een sprong in hetduister.

Alle schrijvers hebben ook nog zoiets als een dagelijks leven datzich afspeelt op de momenten dat ze niet zitten te broeden op hetboek, waarop ze geen onderzoek doen voor het boek, niet schrijvenaan het boek, niet herschrijven of praten over het boek totdat iedereenin hun omgeving er zijn buik vol van heeft. Mijn man Robert heeft deafgelopen drie jaar voor mij gekookt (twaalf jaar lang, als je de eerstetwee boeken meerekent) en alle praktische zaken voor zijn rekeninggenomen, zoals de olie van mijn auto verversen wanneer ik met mijnneus in de boeken zat, naar mijn computer tuurde of in de verte zat testaren terwijl ik helemaal opging in de praktische adviezen in de twee-de helft van dit boek. Hij is ook degene die op internet speurt en mijrecensies van nieuwe boeken, artikelen en internetadressen geeft waar-van hij denkt dat ze interessant voor mij zijn.

Lisa Radtke, die de lotgenotengroep WelcomeToOz (wto) voorde naasten van patinten beheert op www.bpdcentral.com, nam dietaak over na de dood van een zeer dierbare vrijwilliger. Zij heeft er deafgelopen jaren voor gezorgd dat de wto een veilig toevluchtsoord isgebleven voor alle 16.000 leden in vijftien domeinen. Lisa wordt ge-holpen door een andere vrijwilliger die dit al jaren doet, Rita Closson.Zij controleert de ledenlijst en slaat zo nodig alarm. Rita is een bloei-ende carrire als stand-up comedian misgelopen.

In 2007 probeerde mijn programmerende whizzkid Robert Bauermij te helpen om het technisch zwaar op de proef gestelde message-board op www.bpdcentral.com te redden. Toen duidelijk werd dat hetnet als de Titanic snel zonk, en ik alleen nog maar de dekstoelen konverplaatsen, blies hij het nieuw leven in op zijn Facing the Facts mes-sageboard op www.bpdfamily.com. Hij stelde belangeloos zijn tijd enveelzijdige kennis ter beschikking.

In datzelfde jaar hielp Leslie Steis mij bij het regelen van interviewsen het organiseren van onderzoek. Dankzij haar werd ik me bewust

van de problemen van veel grootouders, die zo dikwijls voor het hoofdgestoten worden en geen tijd mogen doorbrengen met hun geliefdekleinkinderen.

Ten slotte wil ik Edith Cracchiolo bedanken, een goede vriendindie ik pijnlijk mis. Met haar werkte ik tien jaar lang samen aan dewto-site. Jarenlang besteedde zij meer dan acht uur per dag aan hetadviseren van mensen op wto, in het bijzonder de jongeren die eenspeciaal plekje in haar hart hadden. In 2005 verwisselde zij haar aardseengelengedaante voor het hemelse. Wat zou ik graag willen dat zij hierwas om haar dit boek te kunnen geven! Ze zou het met twee handenaanpakken, mij breed glimlachend aankijken en uitroepen: Gewel-dig!

De auteur is de volgende bronnen zeer erkentelijk:Het verhaal van Kay en Doug, bladzijde 31, met toestemming over-

genomen uit Hope for Parents: Helping Your Borderline Son or DaughterWithout Sacrificing Your Family of Yourself, van K. Winkler en R. Kre-ger (Milwaukee, wi: Eggshells Press, 2000). Het verhaal van Richarden Laurie, bladzijde 33, met toestemming overgenomen uit Love andLoathing: Protecting Your Mental Health and Legal Rights When YourPartner Has Borderline Personality Disorder, van R. Kreger en K. Willi-ams-Justesen (Milwaukee, wi: Eggshells Press, 2000). Al het materiaalvan A.J. Maharis website-artikelen, overgenomen met toestemmingvan de auteur. Materiaal uit het radio-interview van June People, over-genomen met toestemming van The Infinite Mind, geproduceerd doorlcmedia, Inc., 1999. Materiaal over schematherapie, overgenomenmet toestemming van Jeffrey E. Young van www.schematherapy.com dit materiaal staat ook in Schema Therapy: A Practitioners Guide vanJeffrey E. Young, Janet S. Klosko en Marjorie E. Weishaar (New York:Guilford Press, 2003). Materiaal over medicatie voor psychische stoor-nissen, bladzijde 99, overgenomen van www.drjoecarver.com, TheChemical Imbalance in Mental Health Problems, van Joseph Carver,overgenomen met toestemming. De medicatietabel, bladzijde 100,overgenomen van www.bpddemystified.com, overgenomen met toe-stemming van Robert O. Friedel. E-mail van Rachel Reiland, bladzij-de 120, overgenomen met toestemming van Rachel Reiland. Materiaalover het Stockholmsyndroom, bladzijde 165, overgenomen vanwww.drjoecarver.com, Love and Stockholm Syndrome: The Mysteryof Loving an Abuser, van Joseph Carver, met toestemming overgeno-

Dankwoord 17

De borderline-gids18

men. Materiaal van www.aboutpsychotherapy.com, overgenomen mettoestemming van Bennett Pologe. Materiaal van de website van de Na-tional Association of Cognitive-Behavioral Therapists (www.nacbt.org)overgenomen met toestemming. Codependent With You, muziek entekst van John Forster, bladzijde 174, 1991 Limousine Music Co.(ascap), alle rechten voorbehouden, overgenomen met toestemming.De informatie over grenzen, bladzijde 211, overgenomen met toestem-ming van Donna Bellafiore, www.drbalternatives.com, SimmondsPublications. Tot de rand van mijn blindheid en dan nog iets verder,tekst met toestemming aangepast op bladzijde 255, uit Closer toHome, tekst Carrie Newcomer.

Over dit boek

De informatie in dit boek belicht het beste uit drie typen onderzoek:een intensieve, drie jaar durende inventarisatie van het meest recentewetenschappelijke onderzoek naar de borderline-persoonlijkheids-stoornis (bps), interviews met tientallen vooraanstaande clinici en on-derzoekers, en de gezamenlijke ervaringen van duizenden mensen dieeen ernstige of lichte mate van bps vertonen. Al deze personen makendeel uit van de WelcomeToOz lotgenotengroep op www.bpdcen -tral.com of het Facing the Facts-messageboard op www.bpdfami -ly.com.

WelcomeToOz, of wto, heeft sinds de oprichting in 1996 gefun-geerd als een digitaal toevluchtsoord voor meer dan 65.000 naastenvan mensen met bps. Het fungeert bijna als een werkelijke lotgeno-tengroep, zij het dat de leden elkaar niet fysiek ontmoeten, maar via e-mail communiceren. De groep telt op dit ogenblik 16.000 leden die opgrond van de relatie die zij met de patint hebben (ouders, broers enzussen, stiefouders) of op grond van overeenkomstige situaties (part-ners die hun relatie willen voortzetten versus degenen die beslotenhebben om te scheiden) gespreksgroepen vormen. Facing the Facts met 17.000 leden biedt dezelfde steun. Daar vertrouwen de deelne-mers hun gedachten toe aan een digitaal messageboard.

In Deel 1 van dit boek zal duidelijk worden hoe bps iemands ge-dachten en gevoelens aantast, wat vervolgens leidt tot gedrag als woe-de-uitbarstingen, doelbewuste manipulatie, dreiging met zelfdoding,en buitensporige beschuldigingen en kritiek. Omdat alle naasten groteproblemen ervaren bij het zoeken van professionele hulp, geeft Hoofd-stuk 6 harde en zachte kenmerken waarop je moet letten als je eenggz-professional zoekt en zeven vragen waarmee je beginnende behan-delaars van bp s kunt onderscheiden van ervaren deskundigen.

De borderline-gids20

Vervolgens zul je, gewapend met nieuw inzicht in hoe de borderli-ner in jouw leven de wereld ervaart, kennismaken met vijf effectieveactiestappen die je helpen je gedachten te ordenen, specifieke vaardig-heden leren, en je vooral vertellen hoe je kunt voorkomen dat jij zelfoverbelast raakt. Ze geven je meer zelfvertrouwen en een duidelijkerzelfbeeld, en laten je zien hoe je de kwaliteit van je eigen leven kuntverbeteren.

Veel zelfhulpboeken zijn zo opgezet dat lezers er naar believen inkunnen grasduinen en van het ene naar het andere hoofdstuk kunnenzappen. Dit boek is anders. De hoofdstukken in De borderline-gids lij-ken op die bekende Russische poppetjes als je een groot poppetjeopenmaakt, vind je daarin een kleiner poppetje, en daarin een nogkleiner, enzovoort. Veel van de gebruikte ideen en begrippen zijnuniek voor dit boek. Begin dus voorin en lees de opeenvolgendehoofdstukken in de juiste volgorde. De enige uitzondering is hethoofdstuk over het zoeken van een geschikte behandelaar, dat kun jelos van de rest lezen.

Als je het gevoel hebt dat je geen kant meer op kunt, vertelt ditboek je hoe je je kunt bevrijden. Voel je je overbelast, dan leer je omeen beroep op anderen te doen. Als je zelfrespect tot nul gedaald is, leerje stapje voor stapje weer op te krabbelen. En het allerbelangrijkste ismisschien wel dat je je gaat realiseren dat je recht hebt op je eigen ge-voelens en opvattingen, en het recht om je eigen doelen na te streven.

De psychiater Milton Erickson heeft gezegd: Er zijn zoveel dingendie je weet. Je hebt alleen niet altijd geweten dat je al die dingen weet.Als je dit boek uit hebt, weet je het.

Noodzakelijke begrippen

Omwille van de duidelijkheid hanteren we in het hele boek de volgen-de begrippen.

Borderline en BP

Omdat de diagnose van borderline-persoonlijkheidsstoornis (bps) zostigmatiserend is, vinden we het acceptabeler om te zeggen: Hij is ma-nisch-depressief , of: Zij lijdt aan diabetes dan Hij is een borderli-ner. Maar eigenlijk meten we dan met twee maten. Alleen al het

woord borderline roept zulke negatieve stereotypen op dat veel mensenhet helemaal vermijden of een alternatief kiezen.

Een populair alternatief is clint, zoals in: clint van de geestelijkegezondheidszorg. Maar een groot percentage mensen met bps komthelemaal niet in aanraking met de geestelijke gezondheidszorg. Zijontkennen hun ziekte even zeer als een zwaar drinkende alcoholist dieniet onder behandeling staat. Ze weigeren niet alleen hulp te zoeken,maar wijzen ook met kracht iedere suggestie daarvan af.

Mensen met bps zoeken hun eigen oplossing. Net als homos enlesbiennes de woorden flikker en pot zijn gaan hanteren, noemen indi-viduen met bps zichzelf borderliners, of ze gebruiken de afkorting bp.In dit boek volg ik hun voorbeeld.

Naaste en niet-BP

Een overeenkomstig probleem levert het begrip naaste. Net als clint ofpatint is naaste een beperkt begrip. De effecten van bps zijn ingrij-pend: behalve de directe omgeving benvloedt de stoornis ook het leven van de wijdere omgeving: collegas, vrienden, schoonfamilie, stief -ouders, degenen die naasten emotioneel steunen en zelfs behandelaars.Om die reden verwijst de term niet-BP naar iedereen die zich in een si-tuatie bevindt die wordt benvloed door het gedrag van een bp.

Niet-bp s kunnen ook hun eigen psychische problemen hebben,varirend van depressie tot een persoonlijkheidsstoornis. Eigenlijkkomt het regelmatig voor dat ook sommige niet-bp s ofwel aan bps of-wel aan narcistische persoonlijkheidsstoornis (nps) lijden. Op bladzij-de 66 lees je meer over narcisme. Leven met een borderliner heeft eenbijlage getiteld: Tips voor niet-bp s die een borderline-stoornis heb-ben.

De begrippen BP en niet-BP zijn niet bedoeld om naasten en hundierbare bp s in twee afzonderlijke kampen te plaatsen. Het zijn afkor-tingen, net zoals we het bij duikapparatuur over scuba hebben en nietover self-contained underwater breathing apparatus.

Over dit boek 21