De aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt · Oberon – de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt 5 1...

De aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt

Een verkenning naar de lokale en regionale agenda voor het overleg

tussen overheid, onderwijs en ondernemers

Opdrachtgever: Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap

Utrecht, februari 2012

© Oberon

Postbus 1423

3500 BK Utrecht

tel. 030-2306090

fax 030-2306080

e-mailadres: [email protected]

Oberon – de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt 3

Inhoudsopgave

1 Inleiding .......................................................................................................................................... 5

2 Vertrekpunt voor gemeenten ........................................................................................................ 7

3 De Sociaal Economische Agenda Zoetermeer ......................................................................... 11

4 Het Werkplein in Helmond .......................................................................................................... 13

5 Het RPA Noord-Holland Noord ................................................................................................... 17

6 Regionale aanpak in Haarlem ..................................................................................................... 21

7 Academie voor zorg en welzijn Rivierenland ............................................................................ 23

8 De Groene Campus in Helmond ................................................................................................. 27

9 Tot slot .......................................................................................................................................... 34

Bijlage: Met dank aan .......................................................................................................................... 36


1 Inleiding

Onderwijs, ondernemers en overheid (de 3 O‟s) zijn het er alle drie over eens dat het om diverse

economische en maatschappelijke redenen belangrijk is om gezamenlijke te werken aan verbetering

van de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Voor samenwerking op het terrein van

onderwijs en arbeidsmarkt en het daarbij behorende overleg is nog geen heldere, staande structuur.

In die richting zou de Lokale (of Regionale) Educatieve Agenda (LEA/REA) een belangrijke rol kunnen

spelen.

De LEA is inmiddels een ingeburgerd begrip bij gemeenten en schoolbesturen. Het biedt handvatten

voor samenwerking tussen partners op het gebied van lokaal onderwijs- en jeugdbeleid. Voor de

aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt zal de agenda zich in veel gevallen eerder richten op de

regionale dan op de lokale aanpak. Het sluit daarbij aan op de LEA-ontwikkelingen rond zorg en

Passend onderwijs en de ontwikkelingen in het voortgezet- en het middelbaar (beroeps)onderwijs.

Voorliggende notitie doet verslag van de ervaringen die Oberon heeft opgedaan bij een verkenning

naar de wijze waarop de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt in de praktijk is

georganiseerd. Op basis van gesprekken hebben we bij een aantal (voorbeeld) gemeenten/regio‟s in

kaart gebracht wat de rollen en verantwoordelijkheden zijn van betrokken partijen, wat de knelpunten

en succesfactoren zijn en hoe men omgaat met de korte en lange termijn aanpak. Welke

praktijkvoorbeelden er in deze notitie aan bod komen, leest u hieronder.

Praktijkvoorbeelden aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt

De samenwerking op het gebied van de aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt is in Zoetermeer

georganiseerd aan de hand van de Sociaal Economische Agenda (SEA). Binnen deze agenda werken

de gemeente en het georganiseerd bedrijfsleven vanaf 2006 succesrijk samen. Uit een evaluatie van

NICIS1 bleek dat de kracht van de aanpak vooral ligt in de informatiedeling, het wederzijds begrip en

het benutten van elkaars toegevoegde waarde.

In de regio Helmond is de verantwoordelijkheid met betrekking tot sociaal economische

ontwikkelingen een gedeelde verantwoordelijkheid tussen overheid, onderwijs en ondernemers. Het

Werkplein is in 2006 opgericht en vormt een nieuwe verbinding tussen gemeente, UWV, scholing en

re-integratie. Aanleiding voor deze nieuwe vorm van samenwerking was de herverdeling van taken en

verantwoordelijkheden tussen de verschillende ketenpartners die de invoering van de Wet SUWI2 in

2002 met zich meebracht.

Het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Noord-Holland Noord (RPA-NHN) brengt sinds 2000

ondernemers, onderwijsorganisaties en overheden samen om vraag en aanbod op de regionale

arbeidsmarkt beter op elkaar aan te laten sluiten. Het RPA-NHN was het eerste regionale platform dat

in Nederland werd opgericht.

In Haarlem en omstreken is in 2007 is het Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs (PAO) Zuid-

Kennemerland en Haarlemmermeer opgericht. Dit platform heeft als doel te komen tot een goed

werkende lokale en regionale arbeidsmarkt. Het bedrijfsleven, het onderwijsveld en de gemeenten zijn

alle drie vertegenwoordigd in het platform. Tevens hebben eind 2010 vertegenwoordigers van

schoolbesturen en gemeenten een convenant ondertekend voor de oprichting van een Regionaal

Besturenoverleg Onderwijs (RBO) Kennemerland-Zuid (2011-2015). Dit RBO geeft vorm aan een

Regionale Educatieve Agenda (REA). Binnen de REA is het de bedoeling om ook thema‟s te

1 Koos van Dijken, De Zoetermeerse Sociaal Economische Agenda. Beschrijving, evaluatie en vooruitblik.

2 SUWI-wetgeving 2002: Structuur Uitvoering Werk en Inkomen


bespreken die van invloed zijn op de aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt. Dit moet uiteindelijk leiden

tot een versnelling van de afspraken die worden gemaakt in het Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs

(PAO)

Praktijkvoorbeelden van regionale samenwerking

Recente ontwikkelingen rondom diverse onderwerpen leiden ertoe dat steeds meer thema‟s op de

beleidsagenda‟s van gemeenten en onderwijsinstellingen het lokale niveau overstijgen. Regionale

samenwerking wordt daardoor belangrijker. Ook de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt is een thema

dat vaak het lokale niveau overstijgt en op regionaal niveau opgepakt zou moeten worden. Het

vormgeven van regionale samenwerking verloopt echter niet altijd even makkelijk. In deze notitie

besteden we daarom ook iets uitgebreider aandacht aan goede voorbeelden van regionale

samenwerking rondom de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt in twee verschillende sectoren: de

zorgsector (de Academie voor Zorg en Welzijn) en de agro-foodsector (De Groene Campus).

De Academie voor Zorg en Welzijn in de Regio Rivierenland is opgericht op initiatief van werkgevers

in de zorgsector en het ROC Rivor en is als project in 2010 gestart om leren en werken in de zorg te

bevorderen. De lokale overheid (in dit geval de Regio Rivierenland)3 is bij de start van de Academie

niet betrokken. De Regio Rivierenland heeft de aanpak van het tekort aan personeel in zorg en

welzijn wel benoemd als één van de speerpunten in haar arbeidsmarktbeleid. Om deze aanpak ook in

de toekomst te faciliteren wil de Regio Rivierenland een vervolg ontwikkelen, waarbij de verdere

ontwikkeling van de Academie voor Zorg en Welzijn centraal staat, maar meer verankerd wordt in de

regio qua organisatie, draagvlak, partnership, aantal deelnemers en betrokkenheid van de

regiogemeenten.

De Groene Campus is een netwerkschool van meerdere onderwijsinstellingen en is vijf jaar geleden in

Helmond opgericht. Naast onderwijsinstellingen is ook het bedrijfsleven betrokken en gevestigd in de

Campus. De gemeente heeft aan de ontwikkeling van de Campus een belangrijke bijdrage geleverd

vanuit het oogpunt van werkgelegenheidsbeleid en het aanbieden van goed, innovatief onderwijs.

Leeswijzer

We beginnen deze notitie met een algemeen hoofdstuk over het vertrekpunt van gemeenten bij de

aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Vervolgens bespreken we de praktijkvoorbeelden. We

sluiten de notitie af met een slothoofdstuk waarin we aanbevelingen geven, op basis van de theorie en

de praktijk, voor succesvolle samenwerking tussen onderwijs, ondernemers en overheid rondom de

aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt.

3 De Regio Rivierenland is een samenwerkingsverband van tien gemeenten tussen de grote rivieren. De Regio

Rivierenland voert een aantal gemeenschappelijke taken uit namens de gemeenten


2 Vertrekpunt voor gemeenten

Gemeenten moeten een belangrijke regierol vervullen om de kloof tussen aanbod en vraag op de

arbeidsmarkt te dichten. Het invullen van die regierol houdt niet in dat de gemeente zelf beslist en

acteert. Het gaat juist om het met elkaar verbinden van de ambities en mogelijkheden van lokaal,

regionaal en sectoraal georganiseerde partijen. Het vergt van gemeenten de nodige stuurmanskunst

om hun lokale ambities in regionaal of sectoraal perspectief te plaatsen. Daar komt bij dat de

processen met betrekking tot vraag en aanbod op de arbeidsmarkt grotendeels autonoom verlopen en

de beleidsinvloed van lokale overheden op de regionale en lokale arbeidsmarkt marginaal is.

Binnen de Lokale Educatieve Agenda (LEA) wordt het thema aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt

door 25% van de gemeenten opgevoerd.4 Toch spreken vele gemeentelijke beleidsplannen een hoge

ambitie uit waar het gaat om het verhogen van de arbeidsparticipatie en het versterken van de

samenhang tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Of deze ambities werkelijk worden gerealiseerd,

is nog maar de vraag. Slechts de helft van de gemeenten voert een vorm van arbeidsmarktbeleid en

niet alle gemeenten hebben hun doelstellingen voldoende op orde. 5 Het beeld over regievoering is bij

gemeenten niet altijd duidelijk. Regievoering door gemeenten veronderstelt:

het vastleggen van operationele doelstellingen van beleid;

het in kaart brengen van de activiteiten van alle actoren;

de verbinding maken tussen de activiteiten en actoren;

het bewerkstelligen van oplossingen (inspiratie);

het opzetten van een monitoringsysteem.

Hoewel regionaal overleg tussen schoolbesturen en gemeenten steeds belangrijker wordt, onder

andere door de opkomst van thema‟s als Passend onderwijs en Jeugdzorg, neemt regionale

samenwerking niet toe. Het percentage gemeenten dat regionaal overleg voert, naast het verplichte

overleg in het kader van de RMC-functie, blijft steken op 60% (zowel in 2010 als begin 2012 werd dit

percentage gevonden). Over het thema aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt overlegt 28% van de

Nederlandse gemeenten regionaal. 6

Regionale samenwerking

De positie die een gemeente inneemt bij de regie op sociaal-economische ontwikkelingen wordt voor

een groot deel bepaald door de context waarin de gemeente zich bevindt. Een kleine gemeente zal

eerder een volgende positie innemen en een grotere gemeente zal eerder kiezen voor een pro-

actieve, bouwende rol.7 Onderzoek door de Inspectie voor Werk en Inkomen (IWI) laat zien dat

gemeenten over het algemeen voor een plannende rol kiezen, waarbij zij faciliteren en stimuleren.8 Bij

deze vorm van regie stimuleert en ondersteunt de gemeente andere partijen om samen te werken.

Regionale Platforms Arbeidsmarktbeleid (RPA) en Platforms Onderwijs Arbeidsmarkt (POA) zijn

voorbeelden van bestuurlijke en institutionele samenwerking, waarbij het niet altijd vanzelfsprekend is

dat de gemeente ook de regie heeft. Meestal is sprake van een gezamenlijke regie op de ontwikkeling

van regionaal arbeidsmarktbeleid. Daar waar nog geen samenwerking bestond op regionaal

arbeidsmarktterrein, zijn de gemeenten zich nog aan het oriënteren op een aanpak of wil men

bestaande samenwerkingsvormen voorzichtig uitbreiden met een gezamenlijke aanpak voor

arbeidsmarktbeleid. Gemeenten willen vooral de bestuurlijke en ambtelijke verhoudingen niet

verstoren. Hierdoor trekken zij de regie ook niet nadrukkelijk naar zich toe.

4 Bron: de Lokale Educatieve Jaaragenda 2011/2012, Oberon, 2012 (in voorbereiding)

5 Bron: IWI, 2008

6 Bron: de Lokale Educatieve Jaaragenda 2011/2012, Oberon, 2012 (in voorbereiding)

7 Bron: Hoezo MBO?, een educatieve agenda voor het MBO, Oberon & KBA, 2010

8 Bron:IWI, 2008


Gemeenten die al intensief regionaal samenwerken zijn gewend om landelijk beleid te vertalen naar

de regionale praktijk en komen daardoor ook sneller met een regionale aanpak. Zo zijn er in diverse

regio‟s portefeuillehoudersoverleggen tussen gemeenten, zoals overleggen over de portefeuilles werk

en inkomen, werkgelegenheid en onderwijs/arbeidsmarkt. Vaak zitten gemeenten nog in een

oriënterende fase als het gaat om de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Enerzijds

zeggen gemeenten dat dit komt doordat arbeidsmarktbeleid veel raakvlakken heeft met andere

beleidsterreinen. Anderzijds vinden zij het lastig om alle actoren bij elkaar te brengen en een

gemeenschappelijke visie te ontwikkelen. Toch bestaat er een behoefte aan samenhangend beleid

om knelpunten op te lossen. Gemeenten kiezen daarbij voor de ontwikkeling van onderop, aansluitend

bij een bestaande samenwerkingsstructuur.

Samenwerking binnen gemeenten

Uit diverse onderzoeken komt naar voren dat ook samenwerking tussen verschillende afdelingen

binnen een gemeente nodig is. Het blijkt dat, met name in grotere gemeenten, beleidsontwikkeling

vanuit de afdelingen economische zaken, sociale zaken en onderwijs veelal nog gescheiden werelden

zijn. Het werkgelegenheidsbeleid (stimuleren en voorwaardenscheppend zijn voor het bedrijfsleven) is

vooral belegd bij de afdelingen economische zaken, het arbeidsmarktbeleid (gekoppeld aan de inzet

van instrumenten voor uitkeringsgerechtigden die aan het werk geholpen moeten worden) ligt vooral

bij de afdelingen sociale zaken, onderwijs en welzijn (onderwijs, jeugd).

Op een enkele uitzondering na is er nog geen sprake van het integreren van de sociale en

economische componenten in het arbeidsmarktbeleid. Veel gemeenten richten zich op hun eigen

gemeentegebied en geven geen prioriteit aan regionaal arbeidsmarktbeleid.

Ontwikkeling gezamenlijk beleid

Behalve het aansluiten bij een bestaande samenwerkingsstructuur is er nog een andere variant van

vastleggen van arbeidsmarktbeleid. Dat is een regionale agenda. Hierin wordt voor een langere

periode vastgelegd op welke wijze de knelpunten op de regionale arbeidsmarkt zullen worden

aangepakt. Deze agenda is vaak gebaseerd op de collegeprogramma‟s van de deelnemende

gemeenten. In de meeste gevallen staat verhoging van de arbeidsparticipatie wel op de agenda van

de verschillende partijen. Ontwikkeling van regionaal arbeidsmarktbeleid blijft echter nog beperkt tot

het formuleren van uitgangspunten, het tekenen van een intentieverklaring of vaststellen van een plan

dat uitgewerkt moet worden in projecten. Soms wordt er samengewerkt aan projecten voor

doelgroepen als ouderen, niet-uitkeringsgerechtigden, of aan een vraaggerichte

werkgeversbenadering, maar dit gebeurt vaak niet vanuit een lange termijnvisie op regionaal

arbeidsmarktbeleid.

In deze (bestaande) samenwerkingsvormen trekt de gemeente de regie niet naar zich toe, maar blijft

uitgaan van de afspraken die op bestuurlijk niveau zijn gemaakt tussen partijen. Waar nog geen

samenwerking bestond, zijn gemeenten zich aan het oriënteren op een aanpak of wil men bestaande

samenwerkingsvormen van onderop uitbreiden met een gezamenlijke aanpak voor

arbeidsmarktbeleid. De faciliterende rol die gemeenten aannemen leidt nog niet altijd tot

totstandkoming van een gezamenlijke visie en aanpak op regionaal arbeidsmarktbeleid.

Samenwerking tussen gemeentelijke afdelingen en tussen gemeenten in de regio is vaak nog per

beleidsterrein georganiseerd. Daardoor komen gemeenten zowel intern als extern nog niet tot een

samenhangende visie op het terrein van regionaal arbeidsmarktbeleid. Gemeenten zien wel de

noodzaak tot verbinden, maar komen nog niet overal in actie, mede omdat het verbinden van de

beleidsterreinen als complex ervaren wordt en ze nog niet voor zich zien hoe dat moet.


De rol van de Lokale Educatieve Agenda

Het overleg tussen overheid, ondernemers en onderwijs over sociaal-economische ontwikkelingen

kenmerkt zich als een zoektocht van drie partijen, die het belang van de thema‟s onderschrijven, maar

nog niet altijd de juiste vorm hebben gevonden. Daar komt bij dat niet iedere regio dezelfde

arbeidsmarktproblematiek kent en maatwerk belangrijk is. Beleidsontwikkeling en de afspraken

daarover vinden meestal plaats in regionaal verband. De Regionale Platforms Arbeidsmarktbeleid

(RPA) en Platforms Onderwijs Arbeidsmarkt (POA) zijn hier voorbeelden van. Binnen de Lokale

Educatieve Agenda (LEA) zien we dat gemeenten en beroepsonderwijs steeds meer beseffen dat zij

gemeenschappelijke belangen delen. Denk bijvoorbeeld aan de aanpak van voortijdig schoolverlaten,

de opvang van risicojongeren, het tegengaan van jeugdwerkloosheid, het streven naar sociale

integratie en het versterken van de sociale economie. Toch is een kwalitatief goede en duurzame

samenwerking ook hier niet vanzelfsprekend. Het is dan ook niet wenselijk dat de LEA, ook al wordt

hij regionaal opgezet, de plek in gaat nemen van bestaande regionale overleggen over sociaal-

economische ontwikkelingen en arbeidsmarktbeleid. Deze laatste overleggen zijn ook veel breder

georganiseerd en hebben een meer omvattende focus. Wel kunnen de afspraken tussen gemeenten

en onderwijsinstellingen binnen de LEA een fundament leggen onder het bredere overleg. Gemeenten

en onderwijsinstellingen hebben met de LEA immers een al bestaand instrument in handen dat een

platform biedt om ook over sociaal economische ontwikkelingen en arbeidsmarktbeleid afspraken te

maken. Het is daarbij wel van belang de thema‟s op de LEA vooraf goed te benoemen, zodat voor alle

partijen (ook in een groter verband) helder is waarover afspraken worden gemaakt.

Binnen het thema sociaal-economische ontwikkelingen loert het gevaar van “alles hangt met alles

samen”. Daarom is het aanbrengen van focus en een beperking in de onderwerpen die op de LEA

besproken worden, van belang. Binnen de LEA zal er vooral sprake zijn van een overleg tussen

gemeente en onderwijs. De thema‟s die een relatie hebben met arbeidsmarktbeleid en sociaal-

economische ontwikkelingen moeten daarom een urgentie hebben voor beide partners in het overleg.

Deze thema‟s zullen in het overleg over het algemeen direct gerelateerd worden aan thema‟s op het

gebied van zorg om ook de preventieve aspecten van toeleiding naar de arbeidsmarkt in beeld te

houden. De volgende samenwerkingsthema‟s kunnen dan aan de orde komen:9

leerplicht, kwalificatieplicht en RMC;

de Wet Werken Naar Vermogen (WWNV);

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO);

zorg: Centra voor Jeugd en Gezin, zorg in en om de school, Passend onderwijs;

de Wettelijke Zorgplicht Arbeidsmarktperspectief (WZA);

convenanten voortijdig schoolverlaten;

plusvoorzieningen overbelaste jongeren.

De urgentie van samenwerking tussen gemeenten en beroepsonderwijs komt niet alleen voort uit een

reeks van wettelijke taken en verantwoordelijkheden. Daarachter liggen vanzelfsprekend de

maatschappelijke problemen, die de wetten beogen aan te pakken. Door de LEA te gebruiken voor

het maken van een aantal basisafspraken t.b.v. sociaal-economische beleidsontwikkeling is een

eerste belangrijke stap gezet, maar daarmee zijn we er nog niet. Er zijn nog een aantal

randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan om de uitkomsten van het LEA-overleg een plek te

geven binnen het arbeidsmarktoverleg in groter verband. Het is hierbij van belang om:

alle betrokken partners goed te kennen;

de relevante netwerken goed te onderhouden;

gegevens te verzamelen en beschikbaar te stellen;

prioriteiten vast te leggen;

9 Bron: Hoezo MBO?, een educatieve agenda voor het MBO, Oberon & KBA, 2010


richtlijnen en afspraken vast te leggen;

afspraken uit het LEA-overleg te communiceren naar interne (binnen de gemeente) en externe

partijen.

Gemeenschappelijke visie en opdracht

De opdracht van het onderwijs is om maximaal bij te dragen aan de kennisinfrastructuur voor

economische groei. Deze opdracht loopt als een rode draag door de overlegagenda.

Dit betekent samengevat:

a. Kwalificeren voor de arbeidsmarkt: na de economische crisis is er over enkele jaren

weer een tekort aan goed opgeleide arbeidskrachten. Daarbij is nadrukkelijk aandacht gewenst

voor de voor de economie cruciale tekortsectoren.

b. Zoveel mogelijk bijdragen aan een leven lang leren en aan de noodzakelijke stijging van

het opleidingsniveau van de beroepsbevolking om economisch te kunnen blijven concurreren.

c. Gerichte agendavorming op basis van goede informatie, als onderdeel van meer resultaat- en

vraaggericht werken.

Aanbevelingen

Het regionaal arbeidsmarktbeleid is niet geheel vastgelegd in weten regelgeving. Dat biedt

gemeenten en andere partijen veel vrijheid. Om tot een effectief regionaal arbeidsmarktbeleid te

komen onderkennen echter alle partijen het belang van het stellen van randvoorwaarden. Hierbij

gelden de volgende aanbevelingen:10

1. Baseer het beleid altijd op een goede analyse van de regionale arbeidsmarkt. Partijen als het

UWV Werkbedrijf, Colo en de Kamer van Koophandel leveren hiervoor bruikbare informatie aan.

2. Redeneer vanuit de vraag van werkgevers en vertaal die naar een realistische aanpak waardoor

ook mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt toegeleid kunnen worden naar werk.

3. Vertaal de gezamenlijke ambities en beleidsdoelstellingen naar de uitvoering.

4. Zoek naar een goede verdeling van taken. Niet ieder probleem hoeft door de (grotere) gemeente

opgepakt en uitgevoerd te worden. Maak gebruik van de aanwezige kennis en ontwikkelkracht

van andere gemeenten, ROC‟s of kenniscentra.

In de hoofdstukken hierna wordt ingegaan op de ontwikkelingen op sociaal economisch vlak en de

aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt in een aantal steden en regio‟s. Binnen deze

praktijksituaties zijn de aanbevelingen getoetst aan de dagelijkse praktijk.

10

Bron: Inspectie Werk en Inkomen, regionale samenwerking arbeidsmarktbeleid, verkennende studie, 2008


3 De Sociaal Economische Agenda Zoetermeer

Binnen de Sociaal Economische Agenda (SEA) van de gemeente Zoetermeer werkt de gemeente

samen met het georganiseerde bedrijfsleven. In 2006 hebben de gemeente, bedrijven,

koepelorganisaties en toeleidende organisaties zich middels een convenant verbonden aan het

uitvoeringsprogramma 2006-2010 van de SEA. De SEA heeft zich in deze periode bewezen als een

succesvol samenwerkingsverband waarvan „halen en brengen‟ de uitgangspunten zijn. Uit een

evaluatie van NICIS11

bleek dat de kracht van de SEA ligt in informatiedeling, wederzijds begrip en het

benutten van elkaars toegevoegde waarde. Inmiddels heeft de eerste periode van het

samenwerkingsverband een vervolg gekregen in een nieuw uitvoeringprogramma 2010-2014.

De doelstellingen van de SEA 2010-2014 zijn:

1. het verbeteren van het ondernemersklimaat;

2. het vergroten van de werkgelegenheid;

3. het verminderen van het aantal uitkeringsgerechtigden;

4. het vergroten van de relatie tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

De eerste drie doelstellingen waren ook in de periode 2006-2010 van kracht. Voor de

uitvoeringsperiode 2010-2014 is doelstelling vier „het verbeteren van de relatie tussen onderwijs en

arbeidsmarkt‟ erbij gekomen. Sinds 2010 maakt daarom het Samenwerkingsverband Onderwijs

Bedrijven (SOB) ook deel uit van de SEA.

Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt

Om mensen kennis en vaardigheden te laten verwerven, is het belangrijk dat onderwijsinstellingen

leerlingen binnen houden en bedrijven leerlingen goede stageplaatsen aanbieden. Het SOB vindt het

daarom belangrijk dat er aantrekkelijk en innovatief onderwijs wordt geboden, waarbij nauw wordt

samengewerkt met het bedrijfsleven. De hoofddoelstelling van het SOB is om deze relatie tussen het

onderwijs en het bedrijfsleven te verbeteren.

Eén van de vier stedelijke clusters waarbinnen volgens voorspellingen de komende jaren de meeste

werkgelegenheid zal zijn in Zoetermeer is leisure. Met Snowworld, Burggolf Zoetermeer, in- en

outdoor klimcentrum Ayers Rock, wildwater sport complex Dutch Water Dreams en het ijscentrum

PWA Silverdrome (the big five) is Zoetermeer een echte leisure stad. Door een leisure opleiding te

starten wil het ID-college op de groeiende vraag naar werknemers in deze sector anticiperen.

Programmamanager SEA: “Bij het oprichten van een leisure opleiding is het van groot belang de

wensen van het bedrijfsleven mee te nemen. Om de wensen van de verschillende partijen boven

tafel te krijgen, heeft de gemeente een bijeenkomst georganiseerd waarbij zowel het onderwijs als

het bedrijfsleven aanwezig waren. Dit heeft veel opgeleverd. Omdat leisure bedrijven

seizoensgebonden zijn, waren stageplaatsen voor een heel jaar lastig te realiseren. Tijdens de

bijeenkomst bleek echter dat het in de praktijk eigenlijk helemaal niet zo‟n probleem was en dat de

verschillende leisurebedrijven op dit vlak graag willen samenwerken. Zo kan Snowworld bijvoorbeeld

onderdak bieden aan stagiaires in de winterperiode en Dutch Water Dreams in de zomerperiode.

Bedrijven hebben tijdens de bijeenkomst ook aangegeven dat zij meer behoefte hebben aan

onderlinge afstemming met elkaar en met het onderwijs. De gemeente heeft daarom aangeboden

haar organiserende vermogen in te zetten om deze partijen bij elkaar te krijgen in ruil voor de

realisatie van een goede twee-jarige BBL Leisure opleiding. Prestatie afspraken zullen hierbij ook aan

bod komen, bijvoorbeeld als het gaat om het aantal stageplaatsen dat de bedrijven gaan bieden.”

11

Koos van Dijken, De Zoetermeerse Sociaal Economische Agenda. Beschrijving, evaluatie en vooruitblik.


Inzet en verantwoordelijkheid

De deelnemende partijen van de SEA Zoetermeer hebben zich verenigd in het Sociaal Economisch

Platform. Dit platform komt vier maal per jaar bij elkaar om de vorderingen en de resultaten op de SEA

met elkaar te bespreken. Het platform heeft een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de uitvoering

van de SEA. Hierbinnen worden ook prestatieafspraken gemaakt. Eén van de programmaonderdelen

is diversiteit. Met de 50 werkgevers die het convenant ondertekend hebben zijn bijvoorbeeld concrete

afspraken gemaakt over de wijze waarop zij vacatures invullen. De rol die de gemeente voor zichzelf

ziet binnen de SEA is vooral faciliteren en organiseren.

Beleid en uitvoering

De gemeente Zoetermeer ontwikkelt haar eigen werkgelegenheidsbeleid. Daarbij wordt zij wel

beïnvloed door landelijke ontwikkelingen. Rijksbeleid is van invloed op het gemeentelijk beleid. Zo

heeft bv. de Wet werken naar vermogen (WWNV) effect op de beleidsnota arbeidsparticipatie van

Zoetermeer. Binnen het werkgelegenheidsbeleid wordt een onderscheid gemaakt tuusen de korte en

de lange termijn.

Programmamanager SEA: “Ondernemers zijn niet gefocust op de lange termijn, de individuele

werkgever richt zich vooral op het nu. Brancheorganisaties houden zich daarentegen wel bezig met

situaties die zich op de lange termijn zullen voordoen.”

De uitvoering van het SEA beleid wordt door de gemeente gemonitord en geëvalueerd. Eens per half

jaar doen de betrokken partijen verslag aan de gemeente van de vorderingen en de resultaten van

hun activiteiten.

Regionaliseren

Zoetermeer valt onder de regio Haaglanden. Elke gemeente binnen Haaglanden heeft zo zijn eigen

karakteristiek. Bij regionale samenwerking is het van belang om de individuele positie van iedere

gemeente te onderkennen: waar liggen de kwaliteiten van een gemeente en zet daarop in. De

gemeente Zoetermeer kiest daarbij de opstelling dat er geen spreekwoordelijke deken over de regio

heen hoeft, maar dat regionale samenwerking gewenst is waar mogelijk. Zo wil Zoetermeer

bijvoorbeeld meer samenwerking zoeken met gemeenten als Pijnacker-Nootdorp om gezamenlijk de

beleidscapaciteit in te zetten als het gaat om de uitvoering van de WWNV. Bovenlokale samenwerking

vindt de gemeente op dit gebied belangrijk.

Het succes van de SEA

De SEA fungeert, in de ogen van de gemeente, als een soort „buitenboordmotor‟ een proces-

versneller. Gemeenten treden meestal beheersmatig op, voeren regelingen uit en houden zich vaak

niet bezig met innovaties. Met de SEA als instrument slaagt de gemeente Zoetermeer er wel in om

alle partijen te binden op gezamenlijkheid en vernieuwing.


4 Het Werkplein in Helmond

Gezamenlijke verantwoordelijkheid overheid, onderwijs en ondernemers

De verantwoordelijkheid met betrekking tot sociaal economische ontwikkelingen in de regio Helmond

is een gedeelde verantwoordelijkheid tussen overheid, onderwijs en ondernemers. Een voorbeeld

hiervan is het Werkplein Regio Helmond. Het Werkplein is in 2006 opgericht en vormt een nieuwe

verbinding tussen gemeente, UWV, scholing en re-integratie. Aanleiding voor deze nieuwe vorm van

samenwerking was de herverdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de verschillende

ketenpartners die de invoering van de Wet SUWI12

in 2002 met zich meebracht. Het Werkplein is een

„bedrijfsverzamelgebouw‟. Het Servicepunt Leren en Werken Helmond/De Peel vormt een

daadwerkelijk samenwerkingsverband en is nu vier jaar operationeel. De zeven samenwerkende

partners zijn: Fontys Hogescholen, Helicon opleidingen/mbo Helmond, ROC ter AA beroepsonderwijs

en educatie, SBK advies & training, Pyon Opleidingen, UWV WERKbedrijf en de gemeente Helmond.

Het Servicepunt biedt één loket voor alle vragen van werkgevers en werkzoekenden op het gebied

van werk en scholing.

Integraal en regionaal arbeidsmarktbeleid

Op breed regionaal niveau geeft het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) vorm aan de

bestuurlijke samenwerking van de 21 gemeenten in Zuidoost-Brabant. Een meerjaren sociaal-

economisch beleidsplan (2008-2013) voorziet in de uitvoering van beleid op de lange termijn en geeft

de beleidsprioriteiten aan die het SRE op sociaal-economisch vlak nastreeft. Eveneens op

bovenlokaal niveau hebben de Peellandgemeenten in 2008 tijdens een bestuurlijk overleg besloten tot

meer samenwerking op het gebied van sociale zaken met als doel meer efficiëntie, kwaliteit en

continuïteit, waardoor een betere benutting en doorontwikkeling van arbeidspersoneel en een betere

aanpak van werkloosheid op regionaal niveau ontstaat. Op gemeentelijk niveau geeft de Kadernotitie

arbeidsmarkt (2007-2010) de hoofdlijnen van het Helmondse arbeidsmarktbeleid aan. Dit beleid wordt

jaarlijks uitgewerkt in een arbeidsmarktprogramma. Inmiddels is er ook een nieuw sociaaleconomisch

beleidsplan, met daarin een meerjaren visie op de sociaal-economische situatie van Helmond,

inlcusief de bijborende beleidskaders. De visie op werkgelegenheids- en arbeidsmarktbeleid maakt

daar onderdeel van uit.

Rol van de gemeente Helmond

Het beleid van de gemeente Helmond is er op gericht de samenwerking in de regio en met de

Werkpleinpartners zo optimaal mogelijk te laten zijn. Om de arbeidsparticipatie in de regio blijvend te

vergroten, is doorontwikkeling van het Werkplein Regio Helmond noodzakelijk. Op dit moment wordt

daarom hard gewerkt aan het opzetten van een breder loket, het Werkgeversplein Regio Helmond,

met onder meer als doel betere en bredere ondersteuning en een actievere rol voor werkgevers. Het

gaat hierbij om een gemeentelijk initiatief met een pilotkarakter. Er wordt lokaal gestart met de

gemeente Helmond, uitbreiding naar overige Peelgemeenten volgt. Het initiatief wordt (financieel)

ondersteund door de Provincie en sluit aan bij de landelijke ontwikkelingen rondom de invoering van

de „Toonkamerprincipes‟13

12

SUWI-wetgeving 2002: Structuur Uitvoering Werk en Inkomen 13

“Toonkamerprincipes”is de verzamelnaam voor een dienstverleningsformule waarbij ketenpartners samenwerken aan een geïntegreerd ketenklantproces, één aanspreekpunt voor werkzoekenden en werkgevers en een ontschotte dienstverlening.


Projectleider Leren en Werken Helmond/De Peel: “Eindhoven is gericht op de grotere bedrijven maar

Helmond heeft 80% midden- en kleinbedrijf. Deze kleinere bedrijven hebben vaak behoefte aan

ondersteuning op verschillende gebieden. De gemeente wil daarom samen met een aantal

ondernemersverenigingen één werkgeversloket inrichten. Achter het loket zit een soort

providersboog.14 met bijvoorbeeld het UWV en andere specialisten die al dan niet tegen vergoeding

kunnen helpen. Door het investeren in relaties en het binden aan elkaar, zijn toekomstige stappen

makkelijker te zetten. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het Servicepunt Leren en Werken volledig

overgaat in het Werkgeversplein Regio Helmond.”

Het samenwerken binnen en tussen gemeenten geeft uiting aan de visie van een integraal en

regionaal arbeidsmarktbeleid. Door het bedrijfsleven te ondersteunen en samenwerking te bevorderen

kan een partnership ontstaan ten aanzien van de bestrijding van de werkloosheid. Primaire invalshoek

van het beleid is de behoefte van het bedrijfsleven („werkgeversbenadering‟). Samenwerking tussen

ondernemers, onderwijs en overheid en daarmee ook het samenbrengen van vraag en aanbod zijn de

belangrijkste elementen van de strategie om doelen op sociaal economisch vlak te bereiken. Het gaat

om integraal en ontschot werken waarbij de behoefte van de klant (werkgever en werknemer) centraal

staat. Helmond is een centrumgemeente en vervult een daarbij passende voortrekkersrol - visiegericht

en faciliterend - door het initiëren of verder brengen van vormen van samenwerking zoals bij de

(door-)ontwikkeling van het Werkplein. De gemeente brengt partijen bij elkaar, geeft richting en biedt

structuur.

Focus in beleid

Het Servicepunt Leren en Werken Helmond/De Peel probeert zoveel mogelijk vooruit te kijken. De

doorontwikkeling naar een HRM-servicecentrum is daar mede op gericht.

Projectleider Leren en Werken Helmond/De Peel: “Soms verhoudt de vierjarige beleidscyclus bij de

gemeente zich niet goed met een langere termijnvisie in het veld, maar een arbeidsmarktvisie wordt

niet zomaar omgegooid. Deze wordt aangepast, met behoud van ieders constateringen. De

ontwikkeling naar een Werkgeversplein Regio Helmond is een inhoudelijke ontwikkeling en begint met

een investering in relaties. Het gaat om een duurzame ontwikkeling, los van beleidscycli. En het gaat

om een onafhankelijk loket, geen gemeentelijk loket. Het zit „m in het samenwerken.”

Een korte termijnfocus kan problemen geven op de langere termijn. Zo is bijvoorbeeld de kans

aanwezig dat snel geplaatste werknemers uiteindelijk weer bij de gemeente aankloppen als zij niet op

de juiste plek zitten. Inzicht in ontwikkelingen op de langere termijn is van belang, evenals het in kaart

brengen van factoren die zowel op de korte als langere termijn een rol kunnen spelen. Helmond wil

samen met omliggende gemeenten bouwen aan een duurzame arbeidsmarktinfrastructuur.

Op de lange termijn betekent dat rekening houden met:

ontgroening en vergrijzing van de beroepsbevolking;

leidend tot een ongekende vervangingsvraag naar personeel;

ten gevolge daarvan een snel groeiend tekort aan gekwalificeerd personeel;

vooral grote tekorten in de technische beroepsgroepen en in de zorgsector;

vanwege de grote krapte een verbeterd perspectief voor langdurig werklozen.

14

Een “providerboog” is een groep zorgvuldig geselecteerde organisaties die interventies kunnen uitvoeren op het gebied van arbozorg/personeelszorg. Het gaat om interventies op het gebied van o.a. psychische problematiek, houding/bewegingsapparaat en pychosociale problematiek.


De prioriteiten voor de kortere termijn die onder meer uit dit inzicht volgen zijn:

vraaggestuurde benadering arbeidsmarktbeleid: het invullen van de werkgeversbenadering onder

meer door intensieve samenwerking met bedrijfsnetwerken en doorontwikkeling van het

Werkgeversplein Regio Helmond;

blijvende aandacht voor de jeugd;

inzet op 45+ (bv de opleidingscheque (crisisactiviteiten) en de brochure Vakmanschap =

Meesterschap, over gezond doorwerken in de metaal en techniek, de procesindustrie en de

bouw);

competentiegericht activeren;

actief en innovatief sectorbeleid „automotive‟ en „food‟;

blijvende aandacht voor preventie van werkloosheid;

afronden en afbouwen maatregelen crisisperiode.

Keuze voor doelgroepen

De economische crisis zorgde voor een omslag naar een meer korte termijn focus met „ad hoc‟

regelingen, vooral gericht op de jeugdwerkloosheid. Sinds de afname van de werkloosheid begin vorig

jaar, herleven er weer wat oudere overlegvormen, zoals die van het Servicepunt Leren en Werken met

de Provincie en het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven. Naast een aanpak voor de jeugd bleek

er een urgentie te bestaan voor een regeling voor de doelgroep 45+. Uiteindelijk zijn er vanuit

genoemde contacten en samenwerking twee regelingen ontstaan: de werkcheque (voor jongeren tot

27 jaar) en de Regeling 45+.

De werkcheque is bedoeld om in de huidige economische situatie werkgevers te stimuleren om een

jongere (18-27 jr) een arbeidsovereenkomst voor minimaal een jaar (en opleiding) aan te bieden. De

cheques geven recht op maximaal 5.500 euro per jaar. De regeling is geldig tot 2013.

De Regeling 45+ is samen met de SRE door de Servicepunten ontwikkeld. Het gaat hierbij om twee

producten:

- Een opleidingscheque ter waarde van 2000 euro (tot 5000 euro met baangarantie) voor 45+

werkzoekenden. Door middel van een (aanvullende) cursus of opleiding kan deze doelgroep de kans

op werk vergroten of werkloosheid juist proberen te voorkomen.

- Een plaatsingsbonus voor MKB-bedrijven en uitzendbureaus bij het in dienst nemen van een 45+

werkzoekende (variërend van € 2000,- tot € 4000,- per plaatsing, afhankelijk van de duur van het

dienstverband en het aantal afgesproken werkuren per week).

De eerste resultaten van het inzetten van de cheques en de plaatsingsbonus zijn zeer positief.

Hiermee is het jeugdwerkloosheidsbudget voor een deel ingezet voor een andere doelgroep (45+).

Deze shift in focus en bijbehorende regeling is tot stand gekomen vanuit hetgeen men in de praktijk

(bij verschillende Servicepunten Leren en Werken in de regio) constateerde als aankomend probleem

op mogelijk grotere schaal dan gedacht.

Aansluiting opleiding en arbeidsmarkt: kortcyclisch opleiden

Een ander signaal vanuit de praktijk betreft de aansluiting tussen opleiding en arbeidsmarkt.

Eindhoven en Helmond hebben de informele afspraak dat Eindhoven zich richt op innovatieve

technologie en dat Helmond meer gericht is op food (productmatige ontwikkeling) met uitzondering

van de Hightech Automotive Campus. De eerder genoemde opleidingscheques zijn vooral naar de

techniek en de zorg gegaan, daar waar de grootste tekorten zich voordoen. De opleidingen zijn in

overleg met de werkcoach uitgezocht en vonden plaats bij de ROC‟s maar ook bij andere

opleidingsinstituten. Daarbij kwam het belang van kortcyclisch vakgericht opleiden sterk naar voren.


Projectleider Leren en Werken Helmond/De Peel: “Het gaat om kortcyclische vakgerichte opleidingen,

daar vraagt de markt om en daar waren de ROC‟s niet altijd even goed opvoorbereid. De markt zit niet

te wachten op drie jaar bbl-opleiding, laat staan een bol-opleiding. De opleiding moet niet ten koste

gaan van werk. Het was even pionieren maar nu hebben ROC‟s ook dat inzicht. Naast de

vaktechnische component is het aanleren van werknemersvaardigheden minstens zo belangrijk.

Werknemersvaardigheden verouderen bovendien niet.”

Onlangs bleek uit onderzoek van het Ministerie van Economische Zaken dat de gemeente Helmond in

2011 voor het tweede jaar (ook in 2007) het beste ondernemersklimaat voor het midden- en

kleinbedrijf van Nederland heeft. Het samenwerken en het samen verantwoordelijkheid dragen

hebben bijgedragen aan dat succes.


5 Het RPA Noord-Holland Noord

Het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Noord-Holland Noord (RPA-NHN) is het eerste regionale

platform dat in Nederland is opgericht. Sinds 2000 brengt het RPA-NHN ondernemers,

onderwijsorganisaties en overheden samen om vraag en aanbod op de regionale arbeidsmarkt beter

op elkaar aan te laten sluiten.

Organisatiestructuur

Het RPA-NHN zet zich al jaren in voor een goed functionerende arbeidsmarkt ten behoeve van de

regionale economie in Noord-Holland Noord. Het Kennis- en Adviescentrum RPA-NHN ondersteunt

haar hierin. Het RPA-NHN is een bestuurlijk overleg van werkgevers-, werknemers, onderwijs- en

overheidsorganisaties in de regio Noord-Holland Noord. Het platform bestaat uit:15

Gemeenten in Noord-Kennemerland & West-Friesland

UWV WERKbedrijf, Regio Noordwest

Hogeschool INHolland

Horizon College

ROC Kop van Noord-Holland

Uitzendbranche

Kamer van Koophandel Noordwest Holland

CNV, afdeling Noord-Holland

FNV, afdeling Noord-Holland

MKB, afdeling Noordwest Holland

VNO-NCW

Unie MHP

Platform Sociale Zekerheid Alkmaar.

Projectleider Leerwerkloket NHN en de programmamanager RPA-NHN: “Bedrijven nemen zelf geen

zitting in het platform, zij worden vertegenwoordigd door onder andere het MKB. Om wel in contact te

staan met de bedrijven in de regio, worden ondernemers actief betrokken bij bijeenkomsten van het

RPA-NHN en gaan medewerkers van het Leerwerkloket NHN regelmatig langs bij de ondernemers.”

De stuurgroep van het RPA bewaakt de grote lijnen van het programma en stelt zich besluitvormend

op. Ook bepaalt zij de actuele thema‟s die in de Algemene Vergadering (welke twee tot drie keer per

jaar plaatsvindt) aan bod komen. De stuurgroep komt vier keer per jaar bij elkaar en bestaat uit de

volgende leden:

een afgevaardigde van het ROC Horizon College (namens het onderwijs gemandateerd);

een afgevaardigde van het UWV;

een afgevaardigde van de Kamer van Koophandel;

een afgevaardigde van de gemeente Alkmaar (voorzitter van de stuurgroep) en Hoorn.

De gemeente Alkmaar kan gezien worden als de trekker van de stuurgroep.

Rollen en afspraken

Het RPA-NHN heeft een signaleringsfunctie en kan gezien worden als een kennis- en adviesgroep.

De rol van het regionale platform is verbinden en faciliteren. Het samenbrengen van de drie O‟s,

Onderwijs, Ondernemers en Overheid, en de samenwerking faciliteren is de kracht van het platform.

Het RPA zorgt dat kennis en informatie wordt gedeeld en dat gezamenlijke initiatieven ontplooid

worden of afgestemd.

15

Bron: RPA-NHN, organisatie, werkwijze en resultaten.


De projectleider Leerwerkloket en de programmamanager RPA-NHN: “Bij de start van het project

Leren & Werken (een samenwerkingsproject van een aantal arbeidsmarktgerelateerde partijen en

het RPA-NHN) heeft de gemeente Alkmaar de regie op zich genomen. Nu de structuur stevig staat

is dat niet meer nodig. De regie ligt nu feitelijk bij de projectgroepen in de uitvoering. Zij krijgen de

kaders aangereikt waarbinnen activiteiten uitgevoerd dienen te worden, de verdere invulling en

uitvoering ligt helemaal bij deze projectgroepen.”

Met de projectgroepen maakt het RPA-NHN prestatieafspraken over de uitvoering. Op basis hiervan

worden de financiën verstrekt. Wanneer de projectgroepen de prestatieafspraken niet halen, volgt er

een kwalitatief onderzoek naar de oorzaak. Hoe concreet de prestatieafspraken op jaarbasis zijn, is

afhankelijk van de conjunctuur en de actualiteiten van dat moment.

Beleid en focus

Het RPA-NHN stelt haar beleid op, op basis van een knelpunten- en kansenanalyse. De onderwerpen

van beleid zijn:16

verhogen participatie,

aanpak jeugdwerkloosheid,

vraaggerichte werkgeversbenadering,

behouden hoger opgeleiden in de regio en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt.

De projectleider Leerwerkloket en de programmamanager RPA-NHN: “Hoewel beleid op basis van

cijfers wordt geformuleerd, kunnen cijfers alleen niet altijd richtinggevend zijn. Er is altijd sprake van

een grijs gebied dat niet in de cijfers terugkomt. Kwantitatief onderzoek wordt daarom altijd

gekoppeld aan kwalitatieve gegevens voordat het beleid wordt bepaald. De provincie voert jaarlijks

de arbeidsmarkt monitor uit. Hier speelt het verhaal van de „onzichtbare‟ jongeren die niet

ingeschreven staan bij een opleiding, niet werken, maar ook geen uitkering ontvangen. Deze

jongeren komen niet in de cijfers terug. De vraag is „hoe vind je deze jongeren, hoe bereik je ze en

hoe krijg je ze in beweging‟. Activering is een belangrijke doelstelling.”

Door de vergrijzing en ontgroening in Nederland zal er binnenkort sprake zijn van een krapte op de

arbeidsmarkt. Het bedrijfsleven houdt zich nog niet zo bezig met deze krapte. Zij richten zich op hun

core business en de korte termijn. Brancheorganisaties en het KvK zijn zich hier al wel van bewust.

Grotere bedrijven richten wel hun eigen leer-werkplekken op om op de toekomstige krapte in te

kunnen spelen. Dit wordt mede bewerkstelligd door de financiële voordelen die daar op dit moment

aan vast zitten. De focus van het RPA-NHN is gericht op de korte, middellange en lange termijn.

Regionale aanpak

Het RPA-NHN hanteert een regionale aanpak waarin zij verbinding legt tussen de drie O‟s (Onderwijs,

Ondernemers, Overheid). Een thema als arbeidsmarktbeleid zou volgens de projectleider

Leerwerkloket en de programmamanager van het RPA deels passen binnen een Regionale

Educatieve Agenda (REA). „Deels‟ omdat de REA vooral gericht is op de gemeente en het onderwijs:

“Juist de betrokkenheid van de ondernemers maakt het tot een succes”.

Leerwerkloket

In 2009 zijn het leerwerkloket en het jongerenloket op het Werkplein in Alkmaar vorm gegeven. De

doelgroepen van het leerwerkloket zijn: werkgevers, werknemers en werkzoekenden. Werkgevers

weten het loket te vinden en komen er op virtuele wijze naartoe. De samenwerking tussen het

leerwerkloket en het jongerenloket verloopt goed, wanneer het nodig is verwijzen zij ook naar elkaar.

16

Bron: RPA-NHN, organisatie, werkwijze en resultaten.


Het grootste probleem in de samenwerking is het matchingsprobleem. De ingeschreven jongeren zijn

dikwijls niet, zonder voortraject, te plaatsen op de arbeidsmarkt.

In de sectoren Zorg en Techniek zal in de toekomst een tekort ontstaan en gaan kwaliteitseisen een

rol spelen. Om dit te ondervangen is er al een vakcollege Techniek en een vakcollege Mens &

Dienstverlening opgericht in Alkmaar. Deze opleidingen worden samen met het bedrijfsleven vorm

gegeven, waardoor de vraag en het aanbod goed op elkaar wordt afgestemd. De jongeren die de

opleiding afronden voldoen aan de eisen die de praktijk stelt. Op de behoefte aan ondernemerschap

wordt ook ingespeeld. Zo heeft ROC Horizon een opleiding voor ondernemers opgericht.

De activiteiten van het Leerwerkloket zijn vooral gericht op de korte termijn. Het Leerwerkloket wil zich

wel wat meer op de lange termijn focussen, maar lange termijn voorspellingen doen en daar op

inspelen is lastig. Prognoses zijn er wel, maar die blijven vrij algemeen.

Succesfactoren van het RPA

De succesvolle aanpak van het RPA-NHN zit vooral in de wijze van regie voeren. Regie ziet het RPA

niet als sturing of beheersing, maar veel meer als verbinden. Het platform verbindt en faciliteert, dat is

volgens de projectleider Leerwerkloket en de programmamanager van het RPA de sleutel tot het

succes. Daarnaast noemen zij de volgende succesfactoren:

praktische aanpak;

resultaatgerichtheid;

draagvlak en vertrouwen;

de vertaling van beleid naar de uitvoering komt goed door.


6 Regionale aanpak in Haarlem

Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs (PAO)

In 2007 is het Platform Arbeidsmarkt en Onderwijs (PAO) Zuid-Kennemerland en Haarlemmermeer

opgericht. Dit platform heeft als doel te komen tot een goed werkende lokale en regionale

arbeidsmarkt. Het bedrijfsleven, het onderwijsveld en de gemeenten zijn alle drie vertegenwoordigd in

het platform. Zij bespreken knelpunten en ontwikkelen initiatieven en maatregelen om de lokale en

regionale arbeidsmarkt te stimuleren. Ze streven met elkaar naar:

goede aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven;

meer werkgelegenheid;

goed opgeleid personeel voor werkgevers;

re-integratie van uitkeringsgerechtigden.

De werkzaamheden van het PAO zijn gericht op samenhang, afstemming en regie en het

nemen van initiatieven in het kader van een betere aansluiting van onderwijs en

arbeidsmarkt. Uitgangspunt daarbij is dat de verschillende partijen een gelijkwaardige inbreng hebben.

Sinds de oprichting heeft het PAO enkele ontwikkelingen doorgemaakt.

Beleidsadviseur onderwijs gemeente Haarlem: Bij aanvang was er vooral behoefte aan een platform

met een netwerkfunctie tussen ondernemers, onderwijs en overheid. Naast de behoefte aan het

delen van kennis, ontstond gaandeweg ook de behoefte om resultaatgerichte en meetbare

activiteiten te verrichten. Om dit te realiseren zijn enkele werkgroepen opgestart.

In het eerste jaar is het platform opgezet en is de arbeidsmarktmonitor over de gebieden Zuid- en

Midden-Kennemerland en Haarlemmermeer ontwikkeld. De monitor bevestigde het beeld van een

economisch sterke regio en toonde de probleemthema‟s als voortijdig schoolverlaten en groenpluk,

vergrijzingsproblematiek en de te verwachten tekorten op de arbeidsmarkt aan. Het PAO heeft

vervolgens een aantal programmalijnen ontwikkeld, waaraan een stuurgroeplid als trekker gekoppeld

is.

De huidige ambitie van de gemeente Haarlem is om het thema onderwijs en arbeidsmarkt niet alleen

een onderwerp van het PAO te laten zijn, maar ook onder te brengen op de recent ontwikkelde

Regionale Educatieve Agenda (REA) van Kennemerland-Zuid. Voordeel hiervan is de grote

betrokkenheid van schoolbesturen bij de REA. Het PAO heeft sterkere banden met de arbeidsmarkt.

Regionaal Besturenoverleg Onderwijs Kennemerland-Zuid (REA)

Eind 2010 hebben vertegenwoordigers van schoolbesturen en gemeenten een convenant

ondertekend voor de oprichting van een Regionaal Besturenoverleg Onderwijs (RBO) Kennemerland-

Zuid (2011-2015). Schoolbesturen en gemeenten bleken behoefte te hebben aan afstemming en

besluitvorming op regionaal niveau, wat aanleiding gaf voor de oprichting van het RBO, met als motto

„Doe wat lokaal moet en regionaal kan‟.

Het RBO geeft vorm aan de REA, welke een aanvulling is op de LEA‟s van de betrokken gemeenten:

Heemstede, Bloemendaal, Zandvoort, Velsen bezuiden het Noordzeekanaal, Haarlem en

Haarlemmerliede en Spaarnwoude. Naast de gemeenten zijn de schoolbesturen van het po, vo, mbo

en hbo betrokken bij het RBO. De grenzen van de REA zijn gelijkgesteld aan de grenzen van de

bestaande samenwerkingverbanden WSNS en Samenwerkingsverband vo-svo.


De volgende thema‟s staan op de REA van Kennemerland-Zuid:

1. zorg;

2. aanbod van onderwijsvoorzieningen;

3. doorlopende leerlijnen.

De thema‟s op de REA zijn verder uitgewerkt in verschillende agendapunten. Deze agendapunten zijn

weer verdeeld over vier kamers:

1. kamer maatschappelijke opgave;

2. kamer voorwaardelijke zaken;

3. kamer zorg;

4. kamer doorlopende leerlijn.

Per kamer zijn werkgroepen opgericht met een bestuurlijke opdracht. Het thema onderwijs en

arbeidsmarkt staat nog niet op de REA, maar die ambitie is er wel en de link met de REA is inmiddels

ook al gelegd.

Onderwijs en arbeidsmarktthema’s voor op de REA

Onderwerpen die voor de REA-agenda in aanmerking komen als het om onderwijs en arbeidsmarkt

gaat, zijn:

uitval leerlingen;

arbeidsmarktanalyse/monitoring.

Beleidsadviseur onderwijs gemeente Haarlem: “Wat betreft de uitval van leerlingen gaat het niet

alleen om schooluitval maar ook om werkuitval. Wanneer bijvoorbeeld BBL-werkplekken verloren

gaan, dan gaat de schooluitval ook omhoog. Dit probleem is in het PAO reeds besproken. Om

werkuitval tegen te gaan zijn nu job-coaches ingezet.”

Om te kijken waar behoeften aan is voert de gemeente Haarlem een arbeidsmarktanalyse uit. De

uitkomsten worden besproken met de scholen waarbij ook gekeken wordt naar een marktgericht

opleidingenaanbod en de mogelijkheden voor flexibele instroom. Thema‟s als de aanpak van voortijdig

schoolverlaten (VSV-aanpak) staan op dit moment al op de REA. Een knelpunt hierbij is de

gebiedsindeling, omdat de RMC regio en de regio van de samenwerkingsverbanden niet gelijk is.

Interne afstemming binnen de gemeente Haarlem

Onderwijs en economische zaken vallen in Haarlem onder stadszaken, sociale zaken en

werkgelegenheid is een aparte hoofdafdeling. In Haarlem vallen onderwijs en sociaal/economische

zaken wel onder één wethouder. Maandelijks vindt er overleg plaats met medewerkers van de

afdeling economie, sociale zaken en onderwijs. De onderlinge interne afstemming is daarmee goed

geregeld.


7 Academie voor zorg en welzijn Rivierenland

De Academie voor Zorg en Welzijn is opgericht op initiatief van werkgevers in de zorgsector en het

ROC Rivor en is als project in 2010 gestart om leren en werken in de zorg te bevorderen. In de

projectgroep van de academie zitten afgevaardigden van: het ROC Rivor, het hbo, het UWV, twee

vmbo-scholen en vier instellingen uit de zorgsector. Gedurende de projectfase 2010-201217

hebben

de projectpartners uit onderwijs en zorg met elkaar de problematiek en de aanpak verkend om samen

te werken aan verbeterde instroom in de opleidingen voor de zorg en werk in de zorgsector. In het

kader van deze samenwerking zijn diverse activiteiten georganiseerd op het gebied van scholing,

nascholing en kennisdeling met betrekking tot opleiden en arbeidsmarktvraagstukken in de regio

Rivierenland. Gedurende de projectfase zijn er vernieuwde opleidingen ontwikkeld en uitgevoerd

door het ROC in samenwerking met de zorginstellingen. Deze opleidingen zijn gericht op reguliere

studenten (BBL –leerweg), maar ook op zij-instromers en herintreders.

Projectleider Academie voor Zorg en Welzijn: “Vooruitlopend op de evaluatie van de projectfase,

kan nu al vastgesteld worden dat het succes van de projectfase leidt tot de wens van de

projectpartners om hun samenwerking op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt ook na de

projectfase voort te zetten, uit te breiden met andere partners en steviger te verankeren in het

beleid van de regio.

Om de aanpak van de Academie voor Zorg en Welzijn ook in de toekomst te faciliteren wil de Regio

Rivierenland,18

een vervolg geven aan het project. Hierbij staat de verdere ontwikkeling van de

academie centraal, en wordt deze meer verankerd in de regio qua organisatie, draagvlak, partnership,

aantal deelnemers en betrokkenheid van de regiogemeenten. Ook de financiering op lange termijn

vormt een onderdeel van deze verankering.

De arbeidsmarkt voor zorg en welzijn

Net als in andere regio‟s heeft Rivierenland te maken met personeelstekorten in de zorgsector. Deze

zullen de komende jaren nog sterk toenemen. Daar komt nog bij dat de regio te maken heeft met een

aantal variabelen die het probleem van personeelstekorten in de zorg nog eens extra accentueren. De

regio heeft te maken met bovengemiddelde vergrijzing en ontgroening, een dalend aantal inwoners en

een gemiddeld laag opleidingsniveau. Een laag opleidingsniveau kent vervolgens weer een relatie met

een lager gezondheidsniveau. Hiermee worden de structurele uitdagingen op de arbeidsmarkt van

zorg voor de (nabije) toekomst nadrukkelijk zichtbaar.

Bij het aanpakken van arbeidsmarktvraagstukken in de zorgsector gaat het niet alleen om het

oplossen van de kwantitatieve vervangingsvraag, er is ook een kwaliteitsslag nodig. De vraag naar

andere kwaliteiten binnen de zorgberoepen ontstaat door demografische ontwikkelingen en

financieringsvraagstukken. Een verschuiving van taken uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten

(AWBZ) naar de Wet Maatschappelijke Ontwikkeling (WMO) en een grotere rol en

verantwoordelijkheid voor gemeenten zijn hier mede debet aan. Binnen de WMO is sprake van een

ingrijpende kanteling, die resulteert in een veel grotere verantwoordelijkheid voor het individu en

zijn/haar directe omgeving bij het oplossen van zorgvragen. Ook van zorgaanbieders,

maatschappelijke organisaties wordt verwacht dat zij hierop inspelen. Deze ontwikkelingen betekenen

dat in de –met name extramurale- zorg een kwaliteitsslag noodzakelijk is. Uiteraard heeft dit ook

17

In de projectfase is door het Platform Beroepsonderwijs (HPBO) een subsidie toegekend aan het project in het kader van de regeling Innovatiearrangementen

.

18 De Regio Rivierenland is een samenwerkingsverband van tien gemeenten tussen de grote rivieren. De Regio

Rivierenland voert een aantal gemeenschappelijke taken uit namens de gemeenten.


consequenties voor de arbeidsmarkt, zowel wat betreft de omvang van de vraag naar personeel als

de kwaliteit en het opleidingsniveau daarvan.

Om op deze toekomstige situatie te anticiperen wil de regio Rivierenland een project ontwikkelen,

waarbij meer inzicht wordt verkregen in de aard en omvang van deze arbeidsmarktconsequenties om

vervolgens een passende aanpak te vinden. Binnen deze aanpak wordt aangesloten op het al in gang

gezette initiatief van de Academie voor Zorg en Welzijn.

Behaalde resultaten

Na haar oprichting, heeft de Academie voor Zorg en Welzijn in haar projectfase al het volgende

gerealiseerd:19

Bekendheid geven aan de activiteiten van de Academie

In de projectfase is een website ontwikkeld en zijn in diverse regionale/lokale media artikelen

verschenen onder de noemer „leren en werken in de zorg‟.

Het uitvoeren van onderzoek naar de arbeidsmarktsituatie voor de zorgsector in Rivierenland

Zowel een nulmeting (2010) als een verkennend onderzoek naar verwachtingen voor de middellange

termijn (2012) is uitgevoerd. De nulmeting leverde naast een aantal belangrijke gegevens m.b.t. de

arbeidsmarkt, ook informatie over de beschikbare en bruikbare bronnen. Een van de conclusies die

hierbij getrokken zijn, luidt dat het niet eenvoudig is om toegesneden informatie te verkrijgen: de regio

Rivierenland is niet altijd afzonderlijke gespecificeerd, de sector Zorg en Welzijn wordt verschillend

omschreven, „kleine‟ vacatures of werkende mensen met een aanstelling van minder dan 12 uur per

week zijn vaak niet in overzichten verwerkt. Daarnaast zijn een aantal bronnen moeilijk toegankelijk

omdat ze ofwel alleen voor leden beschikbaar zijn, of eerst nog een bewerking van de data vragen.

Feit is wel dat er meerdere soorten informatiebronnen zijn. De arbeidsmarktmonitor20

laat zien welke

„fricties‟ er tussen 2012 en 2020 te verwachten zijn in vraag en aanbod naar personeel in de zorg.

Onderzoek naar de uitstroom in het onderwijs (vmbo) en onder gediplomeerden van het mbo naar hun

vervolgtraject: werken, doorleren, wel of niet binnen de zorgsector

Dit onderzoek maakt onderdeel uit van de arbeidsmarktmonitor. Binnen deze monitor zijn inmiddels de

ontwikkelingen aan de vraagzijde van de arbeidsmarkt van zorg en welzijn in kaart gebracht. Op basis

van de verwachte ontwikkelingen aan de vraagzijde is inmiddels ook duidelijk hoe het benodigde

arbeidsaanbod de komende jaren zal moeten zijn. Met de indicatoren naar de uitstroom van

opleidingen naar de arbeidsmarkt wordt het verwachte arbeidsmarktaanbod in kaart gebracht.

Het opzetten van een doorlopende „leerlijn-zorg‟

Ontwikkeling en afstemming van het onderwijs waar al vanaf het vmbo de zorgsector in beeld komt en

praktijk ervaring wordt opgedaan zodat een soepele overgang naar het mbo mogelijk is. Idem voor de

doorstroom van studenten vanuit het mbo naar het hbo.

Het opzetten van het „Startplein‟

Dit is een aanpak waarin werkzoekenden (onderverdeeld naar vier categorieën) in de gelegenheid

worden gesteld zich gedurende een bepaalde periode te oriënteren op het werken in de zorg. Daarna

kiezen ze voor een bij hun niveau en belangstelling passende vervolgopleiding. Deze kandidaten

rouleren over de vier zorginstellingen die in de pilotfase van de Academie participeren. Evaluatie van

de pilot is gepland in april 2012.

19

Bron: www.azwr.nl 20

KBA Nijmegen; Zorg & Welzijn Rivierenland; ontwikkelingen op de arbeidsmarkt


Het organiseren van nascholingsactiviteiten

Vanuit het belang van „aantrekkelijk werkgeverschap‟ en „loopbaanperspectief‟ biedt de academie

diverse nascholingsactiviteiten: workshops (zoals domotica, omgaan met agressie) en een mini-

college reeks (chronisch zieken). Dit aanbod staat open voor medewerkers van de zorginstellingen,

onderwijsinstellingen en studenten van de mbo opleidingen. De Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN)

levert een bijdrage als projectpartner door het inzetten van lectoren.

Toekomstplannen van de academie

Voor de nabije toekomst is de academie bezig om de volgende ontwikkelingen in gang te zetten.

Innovatie en technologie

De zorg innoveert, gedeeltelijk noodgedwongen vanwege minder beschikbaar personeel. Technologie

doet steeds meer haar intrede om werkzaamheden slimmer, sneller, nauwkeuriger uit te voeren. In

hoeverre komen deelnemers in opleiding (zowel BOL als BBL) in aanraking met deze nieuwe

technologieën, nieuwe werkwijzen? In hoeverre komen de zorginstellingen in aanraking met de

mogelijkheden. Vaak zijn hoge kosten een belemmering om vernieuwingen in te voeren. Vanwege

demografische, geografische en sociale ontwikkelingen is zorginnovatie echter een aangewezen

oplossing. Vandaar dat in 2012 een onderzoek wordt gestart om de mogelijkheden te verkennen een

Regionaal Expertisecentrum op te bouwen. Waarin kennismaking met en scholing in nieuwe vormen

van technologie mogelijk zijn.

Werving en selectie

Werving en selectie van kandidaten voor functies in de zorgsector zullen al binnen een paar jaar

steeds moeilijker worden. Om die reden hebben een aantal zorginstellingen de handen ineen

geslagen. „Samen kun je meer‟ in plaats van ieder voor zich. Mobiliteit in de regio bewerkstelligen

komt niet alleen de werkgevers ten goede; het is ook aantrekkelijk vanuit loopbaanperspectief van

werknemers en voor het behoud van hoger opgeleiden voor de regio Rivierenland. Om de mobiliteit te

versterken en het imago van werken in de zorg te verbeteren worden de hieronder genoemde

initiatieven ontplooid. Het Startplein voegt meerdere activiteiten uit het projectplan samen.

Verdere ontwikkeling van het „Startplein‟

Dit initiatief bundelt een aantal doelstellingen uit het project van de Academie voor Zorg & Welzijn,

namelijk:

1. de ontwikkeling van een centrum voor loopbaanontwikkeling;

2. de ontwikkeling van een introductiemodule oriëntatie sector Zorg & Welzijn;

3. een gezamenlijke wervingscampagnes door de zorginstellingen.

Na de pilotfase gaan de betrokkenen evalueren hoe de organisatie efficiënt kan worden geregeld,

welke begeleiding de deelnemers nodig hebben, op welke wijze de partners in de regio betrokken

worden en welke meerwaarde de zorginstellingen toekennen aan dit initiatief.

Beroepsbeeld zorg

Jongeren kiezen beroepen die „flitsend en cool‟ zijn. Kiezen voor de zorg staat daarbij niet voorop in

de belangstelling. Investeren in niet-traditionele oriëntatiemogelijkheden kan een bijdrage leveren aan

de oplossing voor de te verwachten knelpunten in het arbeidspotentieel voor de zorgsector. We

moeten hierbij bv. denken aan het opdoen van praktijkervaring voor VO scholieren (met name de

vmbo-tl en havo leerlingen). Traditionele wervingscampagnes werpen maar mondjesmaat hun

vruchten af. Gezocht moet worden naar een aanpak die aansluit bij deze jongere doelgroep.

Voorafgaand aan de inzet van een wervingscampagne is het noodzakelijk om een goed inzicht te

krijgen in het beeld dat jongeren hebben van de zorg. Pas dan kan zinvol worden geïnvesteerd in

middelen en activiteiten die aansprekend zijn.


De rol van de lokale overheid

Zoals al is aangegeven is de Academie voor Zorg en Welzijn, in eerste instantie een initiatief van

zorginstellingen en het beroepsonderwijs. Het sluit goed aan bij de arbeidsmarktambities van de

lokale overheden, vertegenwoordigd door de Regio Rivierenland. De Regio Rivierenland zal in dit

proces haar verantwoordelijkheid nemen door te ondersteunen, te faciliteren en goed oog te houden

voor mogelijke dwarsverbanden (bv. richting participatie en zelfredzaamheid). De inhoudelijke

dynamiek ontstaat vooral in de samenwerking tussen instellingen en onderwijs.


8 De Groene Campus in Helmond

De bio-based economy of kortweg de bio-economie biedt grote kansen voor Nederland, zowel om

onze samenleving duurzamer te maken als om de economie op succesvolle wijze te ontwikkelen. In

haar regeerakkoord „Vrijheid en Verantwoordelijkheid‟ onderkent de regering Rutte-Verhagen het

belang van de agrofoodsector en wil daar ook verder in investeren. In het advies van de commissie

Corbey21

wordt ingegaan op de vraag hoe de regering haar ambitie kan verwezenlijken. Een gedeelte

van de aanbevelingen richt zich op het belang van verdere ontwikkelingen op het gebied van

onderwijs, techniek en innovatie. Maar ook plattelandsontwikkeling en duurzaam

werkgelegenheidsbeleid komen aan de orde. Thema‟s die onderdeel kunnen uitmaken van het

overleg binnen de Lokale Educatieve Agenda.

In het verlengde hiervan voert de gemeente Helmond een actief beleid om de relatie tussen het

bedrijfsleven en het beroepsonderwijs te versterken. Dit met het oog op de personeelsvoorziening op

termijn en om contextrijk onderwijs te kunnen ontwikkelen. Speerpunten daarbij zijn onder meer

automotive (mechatronica) en food & technology. De ontwikkeling van doorlopende leerlijnen vmbo-

mbo-hbo vinden ook in dit kader plaats. De Groene Campus past binnen deze ontwikkelingslijn.

Aanleiding voor de Groene Campus

Eind jaren „90 hadden zowel het vmbo als het mbo in Helmond een zwakke positie. De

leerlingaantallen liepen terug en samenwerking binnen de beroepskolom ontbrak. MBO Helicon vroeg

zich af of zij de vestiging in Helmond moest aanhouden, of dat zij zich meer moest richten op de

grotere steden in de regio. Het was in ieder geval duidelijk voor de bestuurders dat ze moesten

innoveren om de Helicon opleiding in Helmond in stand te kunnen houden. In dezelfde periode stond

er een grote verbouwing aan het pand van de Helicon opleiding in Helmond gepland. In de ogen van

de net nieuw aangestelde vestigingsdirecteur was een gebouw van grote waarde voor de marketing

van een opleiding. De opleiding gehuisvest laten in hetzelfde oude pand, weliswaar verbouwd, leek

hem geen goede uitgangssituatie voor het aantrekken van meer leerlingen. Om de opleiding anders

vorm te kunnen geven en meer kans te maken op een nieuw pand heeft de mbo-tak van Helicon in

Helmond in eerste instantie samenwerking gezocht met de vmbo-tak van Helicon in Eindhoven. Deze

samenwerking maakte het mogelijk een doorgaande leerlijn te creëren van vmbo-mbo. Samen wilden

zij één opleiding vmbo-mbo starten: De Groene Campus.

Om bekendheid aan het idee van De Groene Campus te geven (een brede groene opleiding

gevestigd in één gebouw) zocht MBO Helicon de publiciteit op. Naar aanleiding van het artikel dat

hierover verscheen in de lokale pers, nam de directeur van het Jan van Brabant College (een vmbo

school) contact op met Helicon. Hij wilde graag samenwerken binnen De Groene Campus. Het idee

was dat de vmbo-t opleiding van het Jan van Brabant College bij De Groene Campus zou aansluiten.

Met deze vmbo afdeling erbij zouden er 300 leerlingen bij komen in De Groene Campus. Toen het Jan

van Brabant College zich als vmbo aansloot bij het idee van de Groene Campus heeft Helicon

Eindhoven zich teruggetrokken. Niet omdat zij het idee niet steunde, maar omdat zij graag in

Eindhoven gevestigd wilde blijven.

Een ander schoolbestuur in de stad met vmbo, Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) was in eerste

instantie niet betrokken bij de samenwerking, maar wilde zelf ook inzetten op een verbreding van hun

opleidingen met het beroepsonderwijs binnen de groen sector. Daarvoor had het bestuur ook de

licenties, licenties die bij het Jan van Brabant College ontbraken. Een dergelijke ambitie van twee

schoolbesturen in één stad kan leiden tot een impasse. Het Jan van Brabant College en Helicon

21

Duurzaamheid en Daadkracht, advies over duurzame bio-economie, Commissie Duurzaamheidsvraagstukken Biomassa, januari 2011


dienden samen een verzoek in voor de realisatie van De Groene Campus in een nieuw pand. Dit

tegen de zin van het andere schoolbestuur, OMO. De gemeente wilde echter de planvorming

doorzetten en heeft zich ingezet om tot een oplossing te komen. Daarbij is overeengekomen dat

Helicon en het Jan van Brabant College De Groene Campus mochten realiseren en dat OMO een

school mocht oprichten in de nieuwbouwwijk Brandevoort. Uiteindelijk zijn zowel OMO als het Jan van

Brabant College partners geworden binnen De Groene Campus. Daarmee was de betrokkenheid van

vmbo en mbo geborgd, maar nog niet van het hbo.

In dezelfde periode stond Helmond bekend als een arme stad, die veel werkloosheid kende door het

verdwijnen van industrie. De gemeente Helmond wilde de stad een nieuwe impuls geven door onder

andere de bouw van de wijk Brandevoort. Deze wijk trok hoger opgeleide bewoners aan. In Helmond

was destijds echter geen hbo opleiding gevestigd. Om het hbo naar de stad te halen, vroeg de

gemeente aan Helicon of zij ook met Fontys (waar de gemeente Helmond nauwe contacten mee had)

wilde gaan samenwerken.

Lid College van bestuur Helicon Opleidingen: “Dit riep bij Helicon de gedachte op van een brede

Groene Campus: „Als wij gaan samenwerken met het vmbo en het hbo en daarnaast ook nieuwe

huisvesting willen realiseren, waarom dan niet gelijk een brede Groene Campus oprichten met

leerlijnen vmbo-mbo-hbo.“

Nadat het idee van de Groene Campus meer vorm had gekregen heeft Helicon aan het IVA gevraagd

onderzoek te doen naar de haalbaarheid van het idee: een Groene Campus waarin het vmbo-mbo-

hbo en het bedrijfsleven worden verenigd. Nadat dit onderzoek positieve resultaten opleverde, is

begonnen met het schrijven van een businessplan en is er een stuurgroep opgericht.

Strategisch beleidsadviseur College van Bestuur Avans Hogeschool: “De drive en inzet kwamen

vooral vanuit Helicon en de gemeente. De medewerkers van de gemeente Helmond zijn zowel op

bestuurlijk als ambtelijk niveau zeer bevlogen. Het succes van een project als de Groene Campus

hangt ook erg af van de mensen die erbij betrokken zijn.”

Hoe ziet de campus er nu uit

De Groene Campus is een netwerkschool van meerdere onderwijsinstellingen en is vijf jaar geleden in

Helmond opgericht. Naast onderwijsinstellingen is ook het bedrijfsleven betrokken en gevestigd in de

Campus (onder andere het Food Connection Point, FCP). Onderwijs en bedrijfsleven komen hier dus

samen. De volgende onderwijsinstellingen waren bij de start van de Groene Campus betrokken:

- Jan van Brabant College (vmbo-t)

- OMO scholengroep Helmond (vmbo-g/k/b)

- Helicon Opleidingen

- Fontys Hogescholen (hbo)

Voor de besturing van De Groene Campus is een curatorium opgericht. Hierin zitten de bestuurders

van de aangesloten scholen, twee afgezanten van de bedrijven uit het pand en een afgezant van de

gemeente. Deze laatste neemt als adviseur zitting in het curatorium. Het curatorium komt eens in de 6

weken bij elkaar.

Helicon Opleidingen MBO Helmond heeft bij de oprichting van De Groene Campus steeds gekeken

naar kansen voor het opleidingenaanbod en het ontwikkelen van nieuwe opleidingen. Hierbij keken zij

naar wat er gaande was in de sector en aan welke opleidingen er behoefte was. Zo werd er

bijvoorbeeld een opleiding opgezet voor het behoud van de kwaliteit van zwemwater (een recreatieve

opleiding voortgekomen uit de expertise van het behoud en beheer van de kwaliteit van viswater).


De opgezette structuur van het vmbo binnen De Groene Campus is dat de vmbo-leerlingen instromen

in leerjaar 3 en de eerste twee schooljaren doorbrengen op de locaties van OMO of het Jan van

Brabant College. Van de OMO scholen komen leerlingen met vmbo-b/k/gl niveau naar de campus,

van het Jan van Brabant College leerlingen met vmbo-t niveau. Leerlingen die afkomstig zijn van het

Jan van Brabant College of OMO blijven op het brinnummer van de oorspronkelijke school staan

omdat de samenwerkende partijen niet administratief samenwerken. De bestuurlijke

verantwoordelijkheid voor de vmbo-opleiding ligt bij Jan van Brabant en OMO, de uitvoering ligt bij de

directeur van De Groene Campus. Dit is formeel zo geregeld binnen het curatorium.

Fontys heeft zich inmiddels teruggetrokken uit de Campus. Fontys was van plan een leisure-opleiding

op De Groene Campus te beginnen. De gemeente Helmond was hier erg enthousiast over. Het

nieuwe College van Bestuur van Fontys heeft hier echter van af gezien. De directie van de Groene

Campus wil wel het hbo blijven betrekken bij de verdere ontwikkeling en is daarover nu in gesprek met

Avans Hogescholen om met hen te gaan samenwerken. Helicon biedt al middenkader mbo en AD

(Associate Degree)-opleidingen met Avans aan. Hierdoor is het hbo wel vertegenwoordigd. De focus

ligt echter op dit moment bij het vmbo en het MBO en de bedrijven.

Daarnaast heeft de opleiding toegepaste Natuurwetenschappen van Fontys aangegeven in de

toekomst gebruik te willen maken van het te realiseren Food & Freshlab.

Rol van de gemeente

De gemeente Helmond is vanaf het begin actief betrokken geweest bij De Groene Campus. Dit is

belangrijk geweest voor de realisatie ervan. Naast betrokkenheid van de gemeente is het bij een

dergelijk project van belang dat ook de andere benodigde partijen zich betrokken voelen: het

onderwijs, het bedrijfsleven en de provincie. Vanuit de Groene campus wordt aangegeven dat de

contacten met de gemeente in de uitvoeringsfase eigenlijk nog sterker zijn geworden. Nu de Groene

Campus aan het uitbreiden is (er wordt een nieuwe vleugel aangebouwd en er komen laboratoria bij),

is de gemeente nog meer betrokken. De relatie met de gemeente wordt door alle betrokkenen

gekenschetst als open. De gemeente Helmond is benoemd tot de meest vriendelijke MKB stad, in die

sferen kijkt zij ook naar De Groene Campus. De rol van de gemeente is divers, zij houdt zich bezig

met ontwikkelingen op het gebied van food (een van de speerpunten van het economisch beleid van

de gemeente Helmond), maar zij heeft zich ook (binnen economische zaken) bezig gehouden met de

start van het bedrijvencentrum van De Groene Campus. De schaal van de gemeente Helmond speelt

ook een rol. De gemeente is niet te klein en ook niet te groot. De onderwijsinstellingen en het

bedrijfsleven ervaren dat de wethouders en ambtenaren een sterke band met de stad hebben: zij

willen er echt iets van maken. Bij een dergelijk project is de steun van de gemeente en de regionale

overheid cruciaal. De gemeente Helmond geeft deze steun.

Rol van het bedrijfsleven

In de Groene Campus komen onderwijs en bedrijfsleven samen. In 2006 is het Food Connection Point

(FCP) opgericht. Dit is een samenwerkingsverband van foodondernemers. Het FCP heeft pro-actief

de link met het onderwijs gezocht. Zij wilde het onderwijs met de arbeidsmarkt verbinden en zich

vestigen in De Groene Campus. De bedrijven in het FCP zijn erg actief geweest om de relatie tussen

het onderwijs en de arbeidsmarkt te leggen. Deze actieve houding van het bedrijfsleven heeft mede

geleid tot het succes van De Groene Campus.

Voor bedrijven waren er een aantal units gereserveerd in het pand van De Groene Campus. Het FCP

was de eerste organisatie die zich in het pand vestigde. Toen het eerste schaap over de dam was

volgden al snel andere bedrijven die zich in de campus wilden vestigen. Inmiddels zijn er al een aantal

bedrijven gehuisvest op de Campus en gaat ook TripleE zich nu op het terrein vestigen. Dit bedrijf


gaat twee labs aanbouwen: een Micoorrhiza lab en een Thermo lab. Beide laboratoria worden gezien

als aanwinsten voor de campus.

Gebouw

De provincie, de gemeente, het Jan van Brabant College, OMO en Helicon hebben allemaal geld

gestoken in de realisatie van De Groene Campus. Helicon is formeel juridisch eigenaar van het

gebouw. Het Jan van Brabant College en OMO hebben doorgedecentraliseerd huisvestingsgeld

vanuit de gemeente geïnvesteerd om zich te kunnen vestigen op de campus. Met deze scholen heeft

Helicon een contract voor 18 jaar afgesloten wat betreft de huisvesting. Fontys had in eerste instantie

ook een huurcontract voor een bepaalde periode. Met de bedrijven zijn losse huurovereenkomsten

afgesloten.

Het gebouw heeft een onderwijsvleugel en een bedrijvenvleugel. Op de bovenverdieping van het

gebouw is een conferentieruimte gevestigd. Bedrijven kunnen hier ook gebruik van maken. Op de

benedenverdieping is een restaurant en een lounge gevestigd. Deze ruimte is voor iedereen

toegankelijk: voor leerlingen, docenten en ook voor de medewerkers van de bedrijven. De synergie

tussen medewerkers van bedrijven en de leraren begint de laatste tijd goed op gang te komen, zeker

op het gebied van de Food.

Binnenkort wordt het gebouw uitgebreid met een Food en Fresh Lab. Direct achter De Groene

Campus wordt het Food Technology Park Brainport en Fitland (Hotel en Wellnesscenter) gerealiseerd.

Tussen het gebouw van Fitland en De Groene Campus komt wellicht zelfs een loopbrug. Fitland kan

zo gebruik maken van de conferentieruimte van De Groene Campus en andersom kunnen zij voor de

wellnessopleiding gebruik maken van het wellness gedeelte van Fitland. De faciliteiten worden zo

optimaal benut.

Onderwijsinnovatie

De functies binnen de agrarische sector zijn aan verandering onderhevig. Als voorbeeld: AOC‟s gaan

opleidingen voor recreatieve functies verzorgen omdat dergelijke functies ook ontstaan in de

landbouw zelf. Het bedrijfsleven vraagt ook naar dergelijke opleidingen. Dergelijke opleidingen worden

ook vanuit het bedrijfsleven gevraagd. Als AOC moet je jezelf beperken tot groen onderwijs waardoor

sommige opleidingen net op het randje liggen van wat een AOC mag aanbieden. Omdat Helicon niet

alles mag aanbieden, heeft De Groene Campus samenwerking gezocht met ROC ter AA. Zij

verzorgen nu de horeca opleiding van de campus.

Eén van de doelstellingen van De Groene Campus is het stimuleren van kennistransfer op het gebied

van welzijn voor mens en natuur. Het is nu nog te vroeg om te zeggen of dit is gerealiseerd, maar er is

wel een trend zichtbaar.

Directeur De Groene Campus: “Na de start van de campus kregen de gevestigde bedrijven studenten

aan de deur met de vraag of zij nog projecten voor hen hadden, daar stonden ze in het begin een

beetje raar van te kijken. Nu is het zo dat de gevestigde bedrijven ondersteuning bieden aan

studenten voor het realiseren van een project of een eigen bedrijf. Er zijn een vijf-tal studenten die

een eigen onderneming op gaan richten en begeleiding krijgen vanuit de bedrijven binnen de

campus. Deze studenten zijn niet geworven, maar hebben zelf kenbaar gemaakt dat zij begeleiding

bij de start van een eigen bedrijf zochten. Op dit punt komen bedrijven en leerlingen samen.”

Een nieuwe ontwikkeling rond De Groene Campus is dat het bedrijf TripleE zich gaat vestigen op het

terrein. TripleE gaat twee laboratoria inrichten: een Mycorrhiza Lab en een Thermo Lab. Afgesproken

is dat medewerkers van TripleE ook onderdelen gaan uitvoeren van het lesprogramma. Dit is


contractueel vastgelegd. De reden dat TripleE zich wil vestigen op het terrein is dat zij hun onderzoek

ook toepasbaar willen laten zijn in de praktijk.

Internationalisering

Eén van de doelstellingen van De Groene Campus is om de internationale concurrentiekracht van de

regio te versterken en te behouden. Internationalisering is echter bij de oprichting van de campus

bewust geen thema geweest waarop men zich in de aanvangsperiode wilde richten. Eerst wilde men

de opleiding regionaal opzetten. Medewerkers hebben bewust hun energie gestoken in Helmond en

omgeving. Dat de ontwikkeling in eerste instantie op de regio was gericht blijkt ook uit de verschillende

subsidies die de campus heeft ontvangen. Zo heeft het gebouw geld gekregen van het

samenwerkingsverband regio Eindhoven (SRE). Ook investeren de provincie en de steden in de regio

samen in het nieuwe Food & Fresh Lab waarmee de campus wordt uitgebreid.

De Groene Campus heeft recentelijk een vijfjarige subsidie binnengehaald van het Ministerie van

Buitenlandse Zaken voor een internationaliseringproject. In dit project willen zij hun studenten met

verre landen als Thailand, India en Afrika laten kennismaken. Ook wil De Groene Campus samen

gaan werken met de Oekraïne. Docenten zijn nu voor de tweede keer naar dit land toegegaan om te

kijken of er een structurele samenwerking tot stand gebracht kan worden. Verder gaan leerlingen voor

hun stage met grote regelmaat naar het buitenland. In de hal van de Groene Campus is een

wereldkaart te bewonderen waarop staat aangegeven naar welke landen studenten zijn uitgezonden.

Buitenlandse studenten komen echter nog maar sporadisch naar De Groene Campus toe. De

Campus zal in de toekomst meer en meer internationale studenten en ook medewerkers aantrekken

vanwege de High Tech ontwikkelingen die er gaande zijn.

Knelpunten

Er zijn een aantal knelpunten te benoemen waar De Groene Campus mee te maken heeft (gehad).

Cultuurverschil

In de ontwikkelfase is binnen de stuurgroep al gesproken over de cultuurverschillen tussen vmbo en

mbo docenten en de manier waarop er één team van gemaakt kon worden. De onderkenning van

deze cultuurverschillen heeft echter niet geleid tot een gerichte aanpak. Wel heeft men op

bestuursniveau oog gehad voor de cultuurverschillen en acties ondernomen om bestuurders nader tot

elkaar te brengen. Op uitvoeringsniveau is dit nagelaten. Tussen de medewerkers van het vmbo en

medewerkers van het mbo bestaat daarom nog steeds een kloof. Ook de pedagogische verschillen

tussen vmbo en mbo docenten zorgen er voor dat men moeizaam tot elkaar komt. Een aantal

betrokkenen geven ook aan dat dit innovatieve concept vraagt om een ander soort leerkracht.

Directeur De Groene Campus:“Je moet het leuk vinden om te weten wat de richting is, maar niet het

eindpunt te kennen. Het sturen op leerkrachtcompetenties en teamontwikkeling zit inmiddels wel

meer in het aanname- en personeelsbeleid geïntegreerd. “

Stagnerende instroom

In het begin heeft het Jan van Brabant College veel aandacht gegeven aan het bestaan van De

Groene Campus onder haar leerlingen. De toestroom van leerlingen verliep in de eerste twee jaren

ook goed. Daarna stagneerde het. Op dit moment zitten er 112 vmbo-leerlingen op De Groene

Campus, terwijl het gebouw ruimte heeft voor 300 vmbo-leerlingen (300 leerlingen was een

kwantitatief doel van De Groene Campus). Op dit moment is het zo dat de vmbo leerlingen

binnenkomen in het derde jaar van hun vmbo-opleiding. Doordat ze pas in het derde jaar instromen,

moeten zij over een grote motivatie beschikken om naar de campus over te stappen. Daarnaast weten

de leerlingen dat zij ook na vier jaar vmbo-t naar De Groene Campus kunnen gaan, dus blijven zij

liever vier jaar op dezelfde school zitten.


Zoals eerder vermeld wilde De Groene Campus 300 VMBO-leerlingen aantrekken. Tot op heden zijn

dat er ruim 100. Het aantal mbo-leerlingen is echter veel hoger dan beoogd: de inzet was 450, dit zijn

er nu 800. Dit veroorzaakt een onevenwichtige schoolpopulatie. Daarnaast verzorgt De Groene

Campus in het kader van de bedrijfsopleidingen van Helicon het onderwijs aan ongeveer 1200

medewerkers op de bedrijven. Studenten hbo zijn nog niet structureel geplaatst op de campus,

doordat Fontys heeft afgezien van de opleiding Leisure. In de toekomst hoopt de directie wel hbo

studenten met een andere opleiding aan te trekken. Nog een instroomdoelstelling was om 50

bedrijvenunits te realiseren. Dit bleek binnen de beschikbare ruimte niet realiseerbaar. Het zijn in

plaats van 50 ongeveer 10 bedrijvenlocaties geworden. Op dit moment hebben deze een 70%

bezettingsgraad.

Onderwijsconcept: vmbo versus mbo

Naast de tegenvallende leerlingaantallen in het vmbo, is het onderwijskundige concept van De Groene

Campus vooral een mbo-concept. Het concept van de doorlopende leerlijnen wordt nog steeds gezien

als een goed concept. In de praktijk is het echter niet realistisch om te denken dat je dit zo maar

neerzet. Behalve met instroom en onderwijsconcept, heb je, bij doorlopende leerlijnen, ook te maken

met verschil in pedagogische opvattingen tussen het vmbo en mbo.

Gebouw: geen vmbo uitstraling

Het gebouw van de Groene Campus heeft vooral een mbo uitstraling en inrichting. Vmbo leerlingen

kunnen daar nog niet altijd mee omgaan. Ook sommige vmbo docenten vinden dit lastig. Een tweetal

betrokkenen geven aan dat er wellicht meer gebruik had kunnen worden gemaakt van de regio als

leeromgeving.

Ontwikkelfase

In de ontwikkelfase is vooral veel op een inspirerende manier met ideeënontwikkeling gewerkt. Dit

vond plaats in een stuurgroep en een aantal werkgroepen. Hoewel de thema‟s die in de verschillende

werkgroepen werden besproken van invloed waren op elkaar, was er geen overkoepelend orgaan

waar deze thema‟s (verschillende niveaus van onderwijs en het gebouw) samen kwamen. Om dit te

verhelpen, is in een latere fase een projectgroep onderwijs ingesteld. Een groep met een integraal

karakter waar alle lijnen van de verschillende werkgroepen bij elkaar kwamen. De plannen voor het

gebouw waren toen al gemaakt, maar de ruimte kon nog wel aangepast worden op basis van de

inzichten van deze projectgroep onderwijs.

Een ander knelpunt in deze fase was het ontbreken van één duidelijke leider, die verantwoordelijk was

voor het proces en de sturing daarop. Sturing op het proces had er toe kunnen leiden dat er meer en

snellere voortgang had kunnen worden geboekt. Verder had ook kunnen worden voorkomen dat

sommige vertegenwoordigers in de stuurgroep zonder mandaat hun inbreng leverden en dat

afspraken niet schriftelijk werden vastgelegd.

Succesfactoren

Naast knelpunten zijn er ook succesfactoren te benoemen.

Competenties van betrokkenen

Een dergelijk project staat of valt met de mensen die erbij betrokken zijn. Zo stonden er bijvoorbeeld

aan de start van de campus mensen met een visie en ondernemerschap. Ook zijn de medewerkers

van de gemeente Helmond zowel bestuurlijk als ambtelijk als zeer bevlogen ervaren door één van de

oprichters, waardoor er samen met hen veel bereikt kon worden.


Op de vraag over welke competenties men moet beschikken om een dergelijk project als De Groene

Campus van de grond te krijgen en te laten slagen, komen de volgende competenties naar voren:

onderwijskundig leiderschap;

ondernemerschap;

visionair zijn;

strategische competenties.

Momentum

Naast de mensen is het momentum van belang voor het ontstaan van een project als De Groene

Campus. Het heeft te maken met „het pakken van het moment‟. Op het moment dat de eerste ideeën

over De Groen Campus op tafel kwamen, speelde voor de gemeente Helmond een nieuwe koers in

het werkgelegenheidsbeleid en hadden de vmbo- en mbo-stellingen te maken met verminderde

instroom en huisvestingsproblemen. Men heeft succesvol ingespeeld op de situatie. De éne

ontwikkeling trok de andere aan, zo is er gaandeweg steeds meer ontstaan. Daarbij heeft men bij de

ontwikkeling heel goed naar het bedrijfsleven geluisterd en de bedrijven leidend laten zijn voor de

opleidingen die worden aangeboden. Oftewel: niet doen wat het bedrijfsleven niet relevant vindt.

Sturen op dynamiek

Een andere succesfactor is dat het project gestuurd is op dynamiek. Hoe het project zou verlopen

stond aan het begin niet vast.

Strategisch beleidsadviseur College van Bestuur Avans Hogeschool: “De campus is organisch; er

ontstaat steeds iets nieuws. Je moet een richting hebben waar je naartoe wilt en daar moet je enorm

in geloven, maar het moet geen vaststaande structuur hebben. Deze manier van managen maakt het

tot een succes. Daarbij is het belangrijk om de mensen van het eerste uur zo lang mogelijk bij De

Groene Campus te houden, zodat kennis van de voorgeschiedenis van dit project behouden blijft. Zij

kunnen dit overbrengen aan nieuwe betrokkenen.

Ontmoeting

De Groene Campus is wat betreft haar motto „op de groene campus ontmoeten wij elkaar‟ geslaagd.

De bedrijven zijn gevestigd op het terrein en er komen ook steeds meer bedrijven bij. TripleE is zo‟n

bedrijf, die ook sterk op innovatie gericht is. De leerlingaantallen op het mbo zijn de doelen voorbij

gegaan, meer leerlingen hebben zich aangemeld dan beoogd. Alleen het vmbo blijft achter en het hbo

moet zich nog gaan vestigen op de campus.


9 Tot slot

Deze notitie zijn we begonnen met een theoretische benadering om het vertrekpunt van gemeenten

inzichtelijk te maken. Hierbij zijn we ingegaan op de wijze van regievoeren, regionale samenwerking,

visieontwikkeling en de rol van de Lokale Educatieve Agenda. Ook hebben we vanuit de theorie een

aantal randvoorwaarden genoemd om tot effectief regionaal arbeidsmarktbeleid te komen en om het

LEA-overleg een plek te kunnen geven binnen het bredere arbeidsmarktoverleg.

Voorwaarden voor succes

De theorie wordt in de dagelijkse praktijk onderschreven. Daarbij lijken vooral de volgende punten

belangrijk te zijn voor het behalen van succes:

bekendheid met alle betrokken partners;

samenwerken in de regio;

goed onderhouden van de relevante netwerken;

een faciliterende en verbindende rol van de gemeente;

uitgaan van de vraag van de werkgevers.

Daar waar de samenwerking in de regio tussen gemeenten onderling en tussen gemeenten en

regionale werkgevers en onderwijsinstanties goed geregeld is, zien we dat partijen sneller tot een

succesvolle aanpak komen.

Naast bovenstaande punten komt de praktijkverkenning ook nog een ander voorwaarde voor succes

naar voren. Tijdens de gesprekken gebruikten de gesprekspartners termen als: buitenboordmotor, zo

praktisch mogelijk, bevlogenheid, momentum en dynamiek. Het zijn niet alleen de termen die

opvallen, maar vooral ook het enthousiaste waarmee ze worden uitgesproken. Een succesvolle

aanpak blijkt ook afhankelijk van een goede samenwerkingscultuur, waarin partners open staan voor

elkaar en bereid zijn om ook op een onconventionele en innovatieve wijze hun doel te bereiken. In de

gesprekken die zijn gevoerd is steeds nadrukkelijk onderstreept dat succes voor een groot gedeelte

afhangt van de mensen die erbij betrokken zijn.

Lange termijn aanpak beperkt

Zoals de Inspectie voor Werk en Inkomen ook adviseert,22

wordt het arbeidsmarktbeleid bijna altijd

gebaseerd op een goede arbeidsmarktanalyse. Hoewel de analyses een beeld geven voor de korte en

de lange termijn, blijken ook de goede praktijkvoorbeelden in deze notitie nog veelal gefocust op de

korte termijn. Als de cijfers wat meer branchespecifiek worden ingezet en gekoppeld worden aan het

strategisch personeelsbeleid van de ondernemingen en instellingen, dan zou ook de lange

termijnaanpak beter in beeld komen (zoals bijvoorbeeld bij de Academie voor Zorg en Welzijn in regio

Rivierenland).

LEA als fundament voor het bredere overleg

Het overleg tussen overheid, ondernemers en onderwijs over sociaal-economische ontwikkelingen

kent vele vormen. Beleidsontwikkeling en de afspraken daarover vinden meestal plaats in regionaal

verband. De Regionale Platforms Arbeidsmarktbeleid (RPA) en Platforms Onderwijs Arbeidsmarkt

(POA) zijn hier voorbeelden van. Binnen de Lokale Educatieve Agenda (LEA) zien we dat gemeenten

en beroepsonderwijs steeds meer beseffen dat zij gemeenschappelijke belangen delen. Denk

bijvoorbeeld aan de aanpak van voortijdig schoolverlaten, jeugdwerkloosheid en het versterken van de

sociale economie. Deze thema‟s worden steeds meer in regionaal verband (Regionaal Educatieve

Agenda- REA) besproken. Toch is een kwalitatief goede en duurzame samenwerking ook hier niet

vanzelfsprekend. Daar komt bij dat de ondernemers over het algemeen niet zijn vertegenwoordigd bij

22

Bron: Inspectie voor Werk en Inkomen, regionale samenwerking arbeidsmarktbeleid, verkennende studie 2008.


de LEA. Het is dan ook niet wenselijk dat de LEA, ook al wordt hij regionaal opgezet, de plek in gaat

nemen van bestaande regionale overleggen over sociaal-economische ontwikkelingen en

arbeidsmarktbeleid. Deze laatste overleggen zijn ook veel breder georganiseerd en hebben een meer

omvattende focus. Wel kunnen de afspraken tussen gemeenten en onderwijsinstellingen binnen de

LEA een fundament leggen onder het bredere overleg.


Bijlage: Met dank aan

Zoetermeer

Yvonne van Amstel, programmamanager Sociaal Economische Agenda Zoetermeer

Werkplein Regio Helmond

Jean-Louis van Oeffel, projectleider Servicepunt Werken en Leren Werkplein Regio Helmond

Noord Holland

Anita Kerssens, projectleider Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Noord Holland Noord

Sharon Smit, programmamanager Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid Noord Holland Noord

Haarlem

Hanneke van der Meer, beleidsadviseur gemeente Haarlem

Academie voor Zorg en Welzijn Rivierenland

Jonne van Diggele, projectleider/extern adviseur Academie voor Zorg en Welzijn, JVD-

onderwijsadvies

Inge-Marie van Klaveren, programmamanager Zelfredzaam Rivierenland- Regio Rivierenland

Peter Salet, beleidsadviseur- Regio Rivierenland

Gert Veenendaal, programmamanager arbeidsmarkt- en participatiebeleid – Regio Rivierenland

De Groene Campus

Carel Dahmen, beleidscoordinator gemeente Helmond

Lambert van Genugten, directeur bestuurder Jan van Brabantcollege

Louise van der Heijden, Bent adviseurs

Theo Koolen, lid College van Bestuur Helicon Opleidingen

Willem den Ouden, strategisch beleidsadviseur College van Bestuur Avans Hogeschool

Dick van der Star, directeur De Groene Campus


Deze notitie maakt deel uit van het landelijke LEA-ondersteuningstraject, gefinancierd door het

Ministerie van OC&W.

Tekst en samenstelling:

Pim Kalkman (DENSA adviseurs)

Maiju Jongeneel (Oberon)

Pauline van Eck (Oberon)

Ton Klein (Oberon)

De aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt · Oberon – de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt 5 1...

Documents

Transcript of De aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt · Oberon – de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt 5 1...