28 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

TEKST: PIM BILDERBEEK

Datacenters:industrieterreinen inhet digitale landschap

• Voortschrijdende modularisering waarbij infrastructuur-componenten binnen grotere modules geïnte-greerd worden.

• Minder is meer: met een kleiner oppervlak, minder kabels en minder energie meer rekenkracht en koeling kunnen leveren.

• Toenemende industrialisatie van de bedrijfstak die datacenter-infrastruc-tuur levert waardoor sneller en met minder personeel meer datacenters opgeleverd kunnen worden.

Fysieke computer- infra structuurHieronder vallen onder andere ser-vers, opslag, firewalls en lokale net-werken. In de fysieke computer- infrastructuurlaag zien we de volgende trends:• Gedreven door de wens om sneller

en eenvoudiger IT-resources in te kunnen zetten vindt er een toe-nemende convergentie plaats van servers, opslag en netwerken. Geïntegreerde systemen en soft-ware-appliances zijn voorbeelden van systemen waarbij de gehele fysieke computer-infrastructuur onder een enkel rack valt.

Data, het is de nieuwe grondstof van de commerciële en niet-commerciële diensten economie. Alle data wordt in datacenters verwerkt, opgeslagen en doorgeleverd. Waar vroeger de drukpers van papier en inkt kranten drukte, worden nu in het datacenter bits tot online nieuws verwerkt, opgeslagen en ter distributie aangeboden. Waar je vroeger met een collega bij de koffieautomaat het laatste nieuws besprak, deel je dat nu met de hele wereld via de datacentersvan Facebook. Waar de offline en de online economie steeds hechter verstrengeld raken, zijn data centers de nieuwe industrieterreinen in het digitale landschap. En die industrieterreinen zijn afhankelijk van digitale verkeersknooppunten.

doorslaggevende criterium is. Niet alleen Amsterdam profiteert van de aanwezigheid van AMS-IX. Zo heeft Google bijvoorbeeld een datacenter van Telehouse in Groningen in zijn geheel gehuurd. Via de Nederlandse digitale snelweg is de AMS-IX en de rest van de wereld niet ver weg. Met de groei van cloud computing, mobiel internet, en het “Internet of Things” zal het belang van connectiviteit voor datacenters alleen nog maar toenemen.Telecommunicatie-infrastructuur, zoals hierboven beschreven, is de onderste van een viertal lagen waaruit datacen-ters opgebouwd zijn:1. Telecommunicatie-infrastructuur2. Datacenter-infrastructuur3. Fysieke computer-infrastructuur4. Virtuele computer-infrastructuur

Datacenter-infrastructuurHieronder vallen onder andere housing, energie, koeling, bekabeling en racks. In de datacenter-infrastruc-tuurlaag zien we de volgende trends:• Toenemend gebruik van software

voor datacenter-infrastructuur management (DCIM) die het beheer van datacenteractiva automatiseert en vereenvoudigt.

N ederland staat zijn mannetje in de wereld van verkeersknoop-punten, zowel offline als online.

Neem Rotterdam, een van de grootste havens ter wereld. In 2012 werden er 442 miljoen ton goederen overgeslagen, een groei van 1,2 procent vergeleken met het jaar daarvoor. Daarmee staat Rotterdam in de top vijf havens wereld-wijd. Ook deed recent het grootste con-tainerschip ter wereld, de Maersk McKinney Moller, Rotterdam aan als eerste Europese haven. In Amsterdam bevindt zich de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX), een van de groot-ste internetknooppunten ter wereld. De AMS-IX verstouwde in 2012 4,1 exabyte aan data, een groei van 43 procent. Daarmee laat de AMS-IX alleen de Duitse exchange DE-CIX aan zich voor-bijgaan. Vorig jaar verwelkomde de AMS-IX de eerste 100GE-klant.

ConnectiviteitDe aanwezigheid van een internet-knooppunt als de AMS-IX is een van de redenen dat de Nederlandse data-centerindustrie groeit als kool. Volgens het laatste kwartaalrapport van CBRE verslaat Amsterdam zowel London als Frankfurt wanneer connectiviteit het ➼

Diensteneconomie afhankelijk van digitale verkeersknooppunten

292 0 1 3 / 2 0 1 4

datacenter trends

312 0 1 3 / 2 0 1 4 30 T H E B I G D A T A C E N T E R B O O K

• Een toename van Big Data en cloud computing zorgt voor een voort-durende schaalvergroting van de fysieke infrastructuur tot zogenaam-de hyperscale infrastructuren van duizenden gedistribueerde servers.

• Bedrijven als Google en Facebook die hyperscale datacenters bouwen, gebruiken steeds meer merkloze standaard server-, opslag- en netwerkhardware die ze zelf aanpassen aan hun behoeftes.

Virtuele computer- infra structuurHieronder vallen onder andere hyper-visors voor servers, opslag en netwer-ken maar ook voor het hele datacenter, het zogenaamde ‘software defined’ datacenter. In de virtuele computer-infrastructuurlaag zien we de volgen-de trends:• Automatisering van de automatise-

ring neemt toe: er zijn steeds minder datacenter-medewerkers nodig om het geheel draaiende te houden.

• Een groeiende vraag naar Software-as-a-Service (SaaS), Platform-as-a-Service (PaaS) en Infrastructure-as-a-Service (IaaS) versnelt het virtualisatieproces.

• In toenemende mate kunnen workloads binnen en tussen datacenters verplaatst worden zonder dat de dienstverlening hier hinder van ondervindt.

• Er is een sterke opkomst van open source cloud-software zoals OpenStack en OpenFlow.

Consolidatie en integratieDe bouwstenen binnen de hierboven genoemde vier lagen komen langzaam samen en vormen grotere blokken. Door middel van ‘software defined network‘-technologie worden functies en netwerken voor telecommunicatie-netwerken in toenemende mate gevir-tualiseerd. In de datacenter-infrastruc-tuurlaag worden modulaire systemen geleverd met energie, koeling, bekabe-ling en racks in één enkele container. In de fysieke computer-infrastructuur-laag ontstaan geïntegreerde systemen met servers, opslag en netwerken in één enkel rack, de zogenaamde ‘con-verged infrastructure’. In de virtuele infrastructuurlaag worden virtuele machines steeds mobieler (mobiliteit tussen datacenters) en wordt het data-center in toenemende mate als één

communicatie) en laag twee (datacen-ter-infrastructuur) zijn de verschillen door de invloed van de cloud niet zo groot. Met name op laag drie (fysieke computer-infrastructuur) en vier (vir-tuele computer-infrastructuur) vindt er specialisatie plaats. Hier kunnen we drie verschillende types cloud onder-scheiden:• De ‘consumer cloud’. Dit is de cloud

waarin consumenten geen recht hebben op privacy, waar geen SLA’s geboden worden en waar infrastruc-tuur gedeeld wordt. Datacenters gebruiken op maat ontwikkelde hardware, omdat binnen de schaal waarop zij werken er geen stan-daard oplossingen voorhanden zijn.

• De ‘customer cloud’. In deze cloud betalen consumenten voor diensten en krijgen ze een bepaald niveau van dienstverlening gegarandeerd. Deze cloud is gebouwd op converged infrastructuur. Online banking is een goed voorbeeld van een ‘custo-mer cloud’.

• De ‘business cloud’. In deze cloud krijgen bedrijven gegarandeerde diensten die compliant zijn met de geldende regelgeving, conform opgestelde SLA’s.

InterCloudIn de toekomst, als cloud computing gemeengoed is en datacenters daad-werkelijk de nieuwe industrieterreinen in het digitale landschap geworden zijn, zal er een wereldwijde datacenter grid zijn ontstaan. En net als het inter-net een netwerk van computernetwer-ken is, is de InterCloud dan een cloud van clouds. De vorming van deze Inter-Cloud is recent weer een stapje dichter-bij gekomen met het initiatief van de Deutsche Börse die volgend jaar com-puterkracht gaat verhandelen. Volgens Deutsche Börse moet het net zo gemak-kelijk worden om computerkracht in te kopen als het kopen van olie of elektri-citeit. Die marktplaats van de Deutsche Börse draait op een cloud in een data-center. En daarmee zijn we weer terug bij het begin: data is de nieuwe grond-stof en datacenters vormen de nieuwe fabrieksterreinen in het digitale land-schap.

groot geheel van virtuele machines, opslag en netwerken gedirigeerd.Wanneer in het virtuele datacenter van de toekomst een virtuele machine niet langer gebonden is aan een fysieke locatie en server in het datacenter, bete-kent dit ook dat voeding en koeling binnen een datacenter dynamisch moe-ten worden geïnformeerd over virtuele machine- en workload-mobiliteit om efficiëntie en uiteindelijk lagere ener-giekosten te bereiken. Datacenter infra-structure management (DCIM) soft-ware zal dan ook in toenemende mate management informatie leveren aan server- en cloud-managementsoftware.Maar ook over de lagen heen vindt consolidatie plaats. Zo worden er data-centercontainers inclusief converged infrastructuur geleverd. Onder andere Microsoft bouwt modulaire datacen-ters op basis van dit principe. Een van de belangrijkste voordelen van deze modulaire aanpak is dat CAPEX meer afgestemd kan worden op OPEX. Wan-neer de vraag naar rekenkracht stijgt, kan een nieuwe module gemakkelijk worden binnengereden en aangesloten.

SpecialisatieNiet elk datacenter zal op dezelfde manier evolueren. Op laag een (tele-

Pim Bilderbeek (pim@themetisfiles.nl)is partner en Principal Analyst bijThe METISfiles.

❉

ZELF DOEN OF LATEN DOEN

Waar vroeger veel bedrijven hun eigen datacenter hadden, vindt er nu een verschuiving plaats van be-drijfsdatacenters naar commerciële datacenters. Langzaam verplaatsen IT-resources zich van on premise, naar co-locatie, hosting of IaaS-omgeving. Een recent onderzoek van het Uptime Institute geeft aan dat wereldwijd 63 procent van de onderzochte commer-ciële datacenters hun budget hebben zien groeien vergeleken met slechts 25 procent van de bedrijfsdatacenters.

Langzaam verplaat-sen IT-resources zich van on premise, naar co-locatie, hosting of IaaS-omgeving

TEKST: JEFFREY GADELLAA

➼

Computerruimten en data-centers vervullen een cruciale rol in de keten van communi-catie. Juist doordat deze cruci-ale rol vaak op één of meerde-re locaties is weggelegd is het van belang te komen tot een-duidige afspraken. De NPR 5313 geeft een handreiking voor de planning en opleve-ring van computerruimten en datacenters.

In 2006 is NEN een onderzoek gestart naar de mogelijkheden tot normontwikkeling rondom

computerruimte en datacenters.Nadat verschillende belanghebbende partijen besloten hieraan deel te nemen, was de oprichting van de Nederlandse normcommissie ‘Compu-terruimte en datacenters’ (NC381888) een feit. Een normcommissie bestaat uit leden vanuit zowel publieke als private instanties. Zijn komen tot con-sensus over bijvoorbeeld begrippen en definities, maar ook over andere rele-vante zaken zoals proces en techniek.

InformatieafspraakIn het normalisatieproces worden een aantal keuzes gemaakt ten aanzien van de doelstelling en de positione-ring ten opzichte van reeds bestaande ontwikkelingen. De normcommissie ‘Computerruimte en datacenters’ is uiteindelijk tot het besluit gekomen om een Nederlandse praktijkrichtlijn (NPR) te ontwikkelingen, die in tegen-stelling tot een Nederlandse Norm meer een advies betreft dan een eisen-

stellende afspraak. Een NPR is een praktische uitwerking van een norm. Bijvoorbeeld toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werk-methoden en fabricagegegevens. Kortom, een praktisch handvat. Overheden en marktpartijen kunnen verwijzen naar Nederlandse parktijkricht lijnen en deze bindend verklaren.

Programma van EisenPraktisch biedt de NPR 5313 ‘Com-puterruimte en datacenters’, zoals deze formeel wordt beschreven, hulp bij het specificeren, ontwerpen, aan-bieden en opleveren van een compu-terruimte of datacenter. De NPR 5313 kan worden gebruikt bij zowel projec-ten voor het aanpassen van een bestaande computerruimte of een bestaand datacenter als bij projecten voor een nieuw te bouwen en in te richten computerruimte of datacenter. De NPR 5313 verschaft de beheerder van een computerruimte of datacenter eenduidige terminologie, die hij kan gebruiken om zijn ambities en wensen kenbaar te maken en te vertalen in een Programma van Eisen. Een voorbeeld-indeling van een Programma van Eisen maakt deel uit van de NPR 5313.

BedrijfsvoeringVoor de sturing en beheersing van kosten en/of risico’s rond een com-puterruimte of datacenter is bedrijfs-voering noodzakelijk. Met behulp van de omschreven onderwerpen voor bedrijfsvoering kunnen eigenaren of beheerders op strategisch, tactisch en operationeel managementniveau hun

agenda’s opstellen, richting geven aan het gebruik, beheer en onderhoud, en primaire en ondersteunende proces-sen beheersen. Om een computer-ruimte of datacenter te ontwikkelen, dienen risico’s te worden geïdentifi-ceerd, geanalyseerd en gemanaged.Of een risicoanalyse nodig is en in

Praktijkrichtlijn ‘Computer-ruimten en datacenters’ zorgt voor eenduidige terminologie

NPR 5313

KERNTAKEN NEN

Naast wet- en regelgeving kennen we diverse normen, richtlijnen en afspra-ken. In Nederland ligt de verantwoor-delijkheid over de normen en richtlijnen bij het Nederlands Normalisatie- instituut (NEN) te Delft. NEN brengt als non- profitorganisatie belanghebbende partijen bij elkaar om gezamenlijk toepasbare afspraken te maken en faciliteert de implementatie hiervan.Op internationaal niveau behartigt het de belangen van de Nederlandse markt. Regelmatig ontvangt NEN vanuit CEN (de Europese normalisatie-instel-ling) en ISO (de mondiale normali satie-instelling) voorstellen om normontwik-keling te starten voor een nieuw onderwerp. Ook kan een Nederlandse marktpartij een voorstel voor norm-ontwikkeling neerleggen. NEN heeftals taak Nederlandse belanghebbende marktpartijen te informeren over relevante normalisatie-initiatieven. Daartoe brengt NEN eerst de belang-hebbende marktpartijen in kaart, informeert hen over het voorstel (‘New Work Item Proposal’) en onderzoekt of de Nederlandse markt behoefte heeft aan afspraken over het nieuwe onderwerp. Ook polst NEN het draagvlak om deel te nemen aan de ontwikkeling van normen op dit gebied.

datacenter trends