Daniel van Spanje

Amsterdam, 21 oktober 2010

FOBID

COMMISSIE

ONTSLUITING

RT: Richtlijnen voor titelbeschrijvenRT: Richtlijnen voor titelbeschrijven

Richtlijnen voor titelbeschrijvenRichtlijnen voor titelbeschrijven

RT1: Beschrijvingsregels voor monografieën 1978 / 1982

RT2: Beschrijvingsregels voor seriële publicaties 1978

RT3: Regels voor catalogusbouw 1981 / 1994

RT4: Beschrijvingsregels voor niet-boekmaterialen 1979 / 1993

RT5: Voorbeeldenboek 1982

RT6: Sorteerregels 1981 / 1992

RT7: Beschrijvingsregels voor gedrukte muziek 1982

RT8: Beschrijvingsregels voor kartografische documenten 1982

RT9: Regels voor catalogusbouw beeld 1988

RT10: Regels voor catalogusbouw geluid 1990

RT11: Regels voor catalogusbouw gedrukte muziek 1989

RT12: Beschrijvingsregels voor computer files 1990

ISBD - internationaalISBD - internationaal

1971 ISBD(M) (Monographs)

1974 ISBD(S) (Serials) ISBD(CR)

1977 ISBD(G) (General)

1977 ISBD(NBM) (Non Book Materials)

1977 ISBD(CM) (Cartographic)

1980 ISBD(PM) (Printed Music)

1980 ISBD(A) (Antiquarian)

1981 1e review van ISBD’s

1990 ISBD(CF) (Computer Files) ISBD(ER)

1997 ISBD(ER) (Electronic Resources)

1998 2e review van de ISBD’s

2002 ISBD(CR) (Continuing Resources)

2007 – 2011 Consolidated ISBD

ISBDISBD

• Standaardisatie van de vorm en de inhoud van de bibliografische beschrijving die het document vertegenwoordigt in de catalogus (“representatie”)

• Definitie van ISBD elementen

• Onderscheid in acht verschillende ISBD-velden

• Vaste volgorde binnen de velden

• Veldscheiding tussen en binnen ISBD-velden door standaard interpunctie

ISBD veldenISBD velden

• Veld 0: GMD (General material designator)

• Veld 1: titel en verantwoordelijkheid

• Veld 2: editie

• Veld 3: materiaal/documenttype specifieke

gegevens

• Veld 4: publicatie, distributie

• Veld 5: fysieke beschrijving

• Veld 6: reeks

• Veld 7: annotaties

• Veld 8: standaardnummers

Maar gaan we nu dan alsnog de RT updaten?

ICP: algemene principesICP: algemene principes

• Gepubliceerd in februari 2009

• Vervangen de Paris Principles uit 1961 als basis voor catalogiseerregels

• Herziening van principes:

• No.1: convenience of the user = catalogiseerregels moeten het de gebruiker gemakkelijk maken

• Overige principes: common usage, representation, accuracy, sufficiency and necessity, significance, economy, consistency and standardization, integration

• Breder van opzet dan de Paris Principles: alle materiaaltypen

ICP: doel en functie van de catalogusICP: doel en functie van de catalogus

1. Vinden (to find bibliographic resources in a collection)

2. Identificeren (to identify a bibliographic resource or agent)

3. Selecteren (to select a bibliographic resource that is appropriate to the users’s needs)

4. Toegang geven (to acquire or obtain access to an item described)

5. Navigeren (to navigate within a catalogue and beyond)

Functional Requirements for Bibliographical Records

FRBR: het gaat om de inhoudFRBR: het gaat om de inhoud

• Catalogiseren gaat uit van het “item in hand”.

• Van belang: representatie (wat is de de bron van de beschrijving), accuraatheid, volledigheid ….

• Gebruikers willen altijd het item in de handen – of op het scherm –, maar zij zijn in principe gericht op de inhoud.

• FRBR wil in de catalogus ook de inhoud van informatiebronnen zichtbaar maken

• De inhoud heet in FRBR: “het werk”

FRBR en “wat is een boek”?FRBR en “wat is een boek”?

1. Item

2. Manifestatie

3. Expressie

4. Werk

1. Ik heb het boek in mijn tas.

2. Ik wil dat boek gaan bestellen.

3. Ik wil dat boek graag in het Nederlands lezen.

4. Die film is gebaseerd op mijn favoriete boek.

werk

expressie

manifestatie

item

De entiteiten: drie groepen

familie

corporatie

persoon

concept

object

gebeurtenis

plaats

Relaties tussen entiteitenRelaties tussen entiteiten

•Groep 1

•Werk

•Expressie

•Manifestatie

•Item

• Groep 2

• Auteur

• Vertaler

• Uitgever

• Eigenaar

Eigenschappen van de entiteit WerkEigenschappen van de entiteit Werk

Titel

Vorm

Datum

L'avare

Toneelstuk

1668

Eigenschappen van de entiteit ExpressieEigenschappen van de entiteit Expressie

Titel

Vorm (media type)

Datum

Taal

The miser

Tekst

1987

Engels

Eigenschappen van de entiteit ManifestatieEigenschappen van de entiteit Manifestatie

TitelVerantwoordelijk

Plaats van uitgave

Uitgever

DatumDragerOmvangAfmetingenIdentifier

The miser : a comedya new translation by Albert Bermel

New York, NYApplause Theatre Book Publishers

1987Gedrukt boek (volume)

126 pages19 cmISBN 0936839759

Eigenschappen van de entiteit ItemEigenschappen van de entiteit Item

Identifier

Provenance

Annotaties

PQ1825 E5 1987b

[indien relevant]

Pagina 20-21 beschadigd

Implementatie van FRBRImplementatie van FRBR

•Abstract logisch model; staat los van data model

•Drie – mogelijke - implementatiemodellen:

•Relationele database

•Database met linking

•Flat file structuur

Flat file database structuurFlat file database structuur

Bibliographic record

Holdings/Item record

Name-TitleAuthority record

NameAuthority record

“Gelinkte” bibliografische en thesaurus records“Gelinkte” bibliografische en thesaurus records

Bibliographic record

Holdings/Item record

Name-TitleAuthority record

NameAuthority record

Relationele database structuurRelationele database structuur

Work

Holdings/Item

Manifestation

Expression

Access Point Control Record

Implementatie van FRBRImplementatie van FRBR

•Logisch model; los van data model

•Drie implementatiemodellen:

•Relationele database

•Database met linking

•Flat file structuur

•Nummer vier: het algoritmische model : entiteiten en relaties clusteren via

algoritmes en speciale indexen: PiCarta / WorldCAT.org / Zoeken.bibliotheek.be

RDA: voorbeelden van veranderingenRDA: voorbeelden van veranderingen

RDA: vastleggen van type content, RDA: vastleggen van type content, mediamediaen carrieren carrier

RDA: vastleggen van type content, RDA: vastleggen van type content, mediamediaen carrieren carriercontent type expressieexpressie notated music

performed music

still imagespoken wordtext

media type manifestatiemanifestatie audiomicroformunmediated

carrier type manifestatie manifestatie audio cartridgeaudio discaudiocassette

Voorbeelden van Content, Media en Voorbeelden van Content, Media en CarrierCarrierVoorbeelden van Content, Media en Voorbeelden van Content, Media en CarrierCarrier

boek Content type = text

Media type = unmediatedCarrier type = volume

muziek CD Content type = performed music

Media type = audio Media type = computerCarrier type = audio discCarrier type = computer disc

Voorbeelden van Content, Media en Voorbeelden van Content, Media en CarrierCarrierVoorbeelden van Content, Media en Voorbeelden van Content, Media en CarrierCarrier

webpagina Content type = text

Media type = computerCarrier type = online resource

online videoContent type = two dimensional moving image

Media type = computerCarrier type = online resource

MARC21 voorbeelden van tag 336-338MARC21 voorbeelden van tag 336-338

Website (with maps, text, and photographs):300 $a 1 online resource336 $a text $2 marccontent336 $a cartographic image $2 marccontent336 $a still image $2 marccontent337 $a computer $2 marcmedia338 $a online resource $2 marccarrier

Online PDF:300 $a 1 online resource (39 pages): $b…336 $a text $2 marccontent337 $a computer $2 marcmedia338 $a online resource $2 marccarrier

47

RDA: regel van drie geldt niet meerRDA: regel van drie geldt niet meer

100 $a Brown, Susan.245 $a Heroes / $c by Susan Brown, Melanie

Carlson, Stephen Lindell, Kevin Ott, and Janet Wilson.

700 $a Carlson, Melanie.700 $a Lindell, Stephen.700 $a Ott, Kevin.700 $a Wilson, Janet.

[AACR2: entered under title if more than three creators]

RDA: ICP principes van representatie en efficientieRDA: ICP principes van representatie en efficientie

Informatie letterlijk overnemen

“Take what you see” en “accept what you get”

(RDA 1.7.1)

•Hoofdlettergebruik, interpunctie, afkortingen, fouten, symbolen, nummeringen

• Indien nodig verantwoorden in annotatie

•Gebruik wordt toegelicht in Appendix A, B en D

RDA: geen verbeteringen aanbrengen [sic]!RDA: geen verbeteringen aanbrengen [sic]!

Uitgangspunt:•Geen verbeteringen voor monografieën =

geen “[sic]” of “[i.e.]” – uitleg in annotatie

• Zie RDA 2.2.1

•Wel verbeteringen voor periodieke uitgaven en integrating resources

• Zie: RDA 2.3.2.12 - 2.3.2.13

•Toelichting in annotatie245 $a Teusday’s tasks.246 $i Corrected title: $a Tuesday’s tasks260 $a Chicago : $b Smith Pubblishers, $c 2010.

RDA: wijziging in gebruik van vierkante hakenRDA: wijziging in gebruik van vierkante haken

RT 1 par. 34

4000 @Environmental data for the eastern North Pacific and Bering Sea / [by Edward J. Gregr and Ryan Coatta].

Auteursgegevens niet op titelpagina

RDA 2.2.4, 2.4.2.2

4000 @Environmental data for the eastern North Pacific and Bering Sea / by Edward J. Gregr and Ryan Coatta.

Auteursgegevens binnen de publicatie hoeven niet tussen vierkante haken.De vierkante haken worden alleengebruikt als de gegevens niet in de publicatie staan.

RDA: overnemen wat er staat, bijv bij auteur – predikaten, titels, graden e.d.

RDA: overnemen wat er staat, bijv bij auteur – predikaten, titels, graden e.d.

RT 1 par. 33

4000 @Lasers in medicine / ed. by Ronald W. Waynant ; forew. by Leon Goldman.

4000 @Gold fever : a narrative of the great Klondike Gold Rush, 1897-1899 / by R.M. Dickey ; ed. by Art Petersen.

RDA 2.4.1.4

4000 @Lasers in medicine / edited by Ronald W. Waynant ; foreword by the late Dr. Leon Goldman.

4000 @Gold fever : a narrative of the great Klondike Gold Rush, 1897-1899 / by the Reverend R.M. Dickey ; edited by Art Petersen.

RDA: niet meer afkorten ….RDA: niet meer afkorten ….

Letterlijk overnemen: geen afkortingen of omzettingen

4020 3#Derde herziene druk

4020 2#2e geactualiseerde druk

RDA: jaar van uitgave niet afkortenRDA: jaar van uitgave niet afkorten

RT 1 3.3

[1971 or 1972]

[1969?]

[between 1906 and 1912]

[ca. 1960]

[197-]

[197-?]

[18--]

[18--?]

[not after Aug. 21, 1492]

RDA 1.9.2

[1971 or 1972]

[1969?]

[between 1906 and 1912]

[1960?]

[between 1970 and 1979]

[between 1970 and 1979?]

[between 1800 and 1899]

[between 1800 and 1899?]

[not after August 21, 1492]

RDA: geen latijn meer in toevoegingen, en geen toevoegingen

RDA: geen latijn meer in toevoegingen, en geen toevoegingen

1) Plaats onbekend: “[Plaats van uitgave onbekend]” – niet “[S.l.]”

N.b. Mijn vertaling van “[Place of publication not identified]”

2) Voeg geen informatie toe aan de gevonden plaats

3) Verbeter geen verzonnen of foute informatie; maak een annotatie

RDA: geen O.T. en N.T.RDA: geen O.T. en N.T.RT 3 V89-93

Bible. O.T.

Bible. N.T.

Bible. O.T. Ezra

Bible. N.T. Revelation

Bible. N.T. Corinthians, 1st

Bible. O.T. Genesis XI, 26-XX, 18

Bible. O.T. Pentateuch

Bible. N.T. Gospels

Bible. O.T. Apocrypha

RDA 6.23.2.9, 6.30.2.2

Bible. Old Testament

Bible. New Testament

Bible. Ezra

Bible. Revelation

Bible. Corinthians, 1st

Bible. Genesis, XI, 26-XX, 18

Bible. Pentateuch

Bible. Gospels

Bible. Apocrypha

In RDA is er geen onderverdeling meer naar O.T of N.T.

RDA: keuzes en optiesRDA: keuzes en opties

• RDA : onderscheid Core / core if

• Er worden soms alternatieven gegeven of opties open gelaten

• Er zijn“or” instructies

• Er zijn “agency preparing …” instructies:

• agency beleid voor allen; voor sommigen; soms worden zaken overgelaten aan het oordeel van de catalogiseerder, etc. Bijvoorbeeld: taal van de aanvullingen. Nederlands?

• LC stelt haar policy statements beschikbaar

56

RDA is de nieuwe standaard ?RDA is de nieuwe standaard ?

• RDA is internationaal: geen AA (Anglo American) in RDA

• RDA is een “content” standaard

• RDA gaat niet over het presenteren (“display”) van records en ook niet over de wijze van coderen (“encoding”: MARC, UniMARC, MODS, DC).

• RDA schrijft niet voor welk datamodel je gebruikt voor het maken, uitwisselen, opslaan of toegankelijk maken van de metadata

• RDA is van toepassing op alle typen informatiebronnen en –dragers

RDA is de nieuwe standaard?RDA is de nieuwe standaard?

• Gebaseerd op de ICP en FRBR

• Afgestemd met ISBD en ONIX communities

• Online toegankelijk

• MARC21 is er op aangepast (MARC updates 10 en 11)

• Geen voorgeschreven data model

• Nuttige tools:

• mappings naar MARC en MODS en v.v.

• workflows (LC, per gebruiker, instelling of groep gebruikers)

• Integratie van LC Policy Statements

• Veel belangstelling in Europa

Gaan we dan nu over op de RDA??

Andere issuesAndere issues

• Kritiek op de RDA: niet vernieuwend genoeg en teveel aansluitend bij AACR2; toen teveel FRBR, maar te weinig “core” velden, nu weer teveel AACR2

• Niet afgesloten - GMD/SMD - materiaaltype discussies (ONIX, ISBD en RDA lopen niet helemaal gelijk)

• Geen voorgeschreven data model; geen voorgeschreven formaat

• Discussie over strategie van LC .. leidde tot discussie over efficientie; en dat tot LC report “On the record (januari 2008). Aanbeveling: “suspend work on RDA”. Niet overgenomen.

• Maatregel: invoering testperiode

TestperiodeTestperiode

• Afspraak tussen drie US nationale bibliotheken: LC + NAL + NLM

• 6 maanden test na release (23 juni 2010)

• 27 bibliotheken doen mee (en OCLC) + aantal late aanmeldingen

• 3 maanden training / voorbereiding + 3 maanden invoer in RDA en AACR2: 25 common set records in oud/nieuw + 5 copy cataloging + 25 extra set records in nieuw

• Evaluatie van test: 2011 januari – maart 2011 + aanbevelingen

• Besluitvorming: zomer 2011

VervolgstappenVervolgstappen

• De FCO werkgroep komt voor de 3e keer bijeen begin december en gaat dan aan een advies werken voor het vervolg

• Er komt een bijeenkomst met UKB-deelnemers

• Advies naar FOBID Bestuur en dan besluitvorming door het bestuur

• N.B. Geen organisatie gaat over op de RDA als de testfase een negatief resultaat oplevert

• Niemand verwacht dat de test – uitsluitend - negatief uitvalt … een besluit in Amerika volgt medio 2011

• Work in progress …

CreditsCredits

Deze presentatie biedt een overzicht van RT, ISBD, ICP, FRBR en RDA; daarbij is gebruik gemaakt van op het web toegankelijke presentaties van o.a Ann Chapmann, Pat Riva, Tom Delsey, Chris Oliver, Adam Schiff, Amanda Cossham, Barbara Tillett en Beacher Wiggins.

Voor de voorbeelden met betrekking tot de RDA is gebruik gemaakt van de presentatie over RDA en RT die door Erwin Tuinstra is samengesteld voor de FCO werkgroepbijeen-komst op 8 oktober.

Bedankt voor jullie aandacht!

FOBID

COMMISSIE

ONTSLUITING