1Ί

D. DyDiflertatio Academica,

DE

PROPHETIACA IAPH/E >

Job. XL 50.

Quam,Conßnt. Amplijf. Facult. Fhil.

In Res;. Acad. Upf.PneficTe

MAG. J O Η A Ν Ν ΕFLODERO,Gr. Ling. Prof. Reg. & Ord.Publico exaraini iubjicit.

Stipendiarius Regius.ANDREAS WIDGREN,

Angermannus.In Auditor. CaroL Maj. Febr. 1771,

Horis onte meridiem folitis.

U ρ fa 1 i ae, ^

Apud Joh. Edman, Reg. Acad. Typogr.

Vi roAdmodttm Reverendo ntaue PracIarifRmo DOMINO

MAGISTRO

ERICO WIDGREN,PASTOR! in Ncetra Ρigi lani i(ßmo,

PARENTI INDULGENTISSIMO.

Quisque heneficiis adcumulatus, fi jufla iis didicerit βηtu ·eye pretia, in idplerumque omnem impendit operam, ntreferat, vefi fi id vires ejus excederet, promeiitas agatgra-tias. Tibi, Påvens Optime, Denm^ omnia debeo, vitamhanc, quam fpiro, otiunt hocce > quodmihi benigniter fecißi,Academicum Ef multa alia pnterni amcris dpcumenta, quibusη cunis inde ad hunc usque .diem nie crnatum voluißi,que tanta funt, uberiora filius nunquam a Patre defi-derare po(fit. Magis igitur fane nihil conveniens foret ^ quamut tot beneßciis purem gratiam rependerem. Quibus vero re¬pendam l Facultetes, 7ί/?ί ovbatus y millce [uppetunt, verbαneque invenio, quibus Ina in me merita, quee certe maximafunt, quemadmodum oporteat, commemorem, wultöque minus,quibus dignas Tibi perfalvam gråtes. AW femper fibi con-flat y Parentum nuUa mcrcede liberos pojfe explere merita.In fignum vero objervantioe pietatisque, qua Te coloy exci-pias, Pater DileSiiffime, ferena*placiaaque fronte pageüashus, iptfj· nomini Tuo conferratas mente offero venerabunda.Deum prχterea Optimum Maximum ardentijfimis minquamdefiflam [oliicitare precibus, concedat 72/7 vitavi vegetam Efiucolumem > at diu vjyq$ femperque floteas in Ecclefia\ Con-fangvinarum Ef meum fu/crum ac Jolatium exoptatiffimum 3

fvavijjimum. /<7 ww/ 8r vovebit,PÄRENTIS INDULGENTISSIMI

Filius tabecKentiifimusANDREAS WIDGREN,

, §. I.

pjum JudaiciE gentis Principes viderent Chri-ftum quum aliis iignis ac prodigiis incla-ruiile, tcm vero,edito noyiilime éxcitati La-zari miraculo, numerofam ]uda:orura turbamin fuas partes pertraxifle, non lento ampli-us gradu procedendum eile cenfuerunt, aut

juflo remiffius tra&andam rem, quam ad evertendamreligionem & Jabefa&andum reipubiica; ilatum pertine-re credebant. Itaque ad iynedrium ,cui etjam tunc Ro¬mana Lege permiilum erat Judicia exercere rerum, quasad Judaica Sacra ipe&abant, quid iii iilo rerum articu-lo facere ipios oporteret, retulerunt. Qua in cäuHa quumaliquantum barere viderentür Senatores, protulit eorumPoncifex Caiapbas hane di&atoriam fententiam: ύμίίς «κc ιόare édsv, die $(αλογΙζε(&ε, οτι συμφεξει 'ήμ7ν, Ίνα ?</£■ οίν&ξω'ποε oc7τοΒοίνη υπέρ τδ x&f μη ολον το sSvos· οοττοΚηται.Quafi dicat': ilupidi vos ellis & bardi, quum non cer-natis quid ad pubücarn cohducat falutem tuéndam: Π,quacoepit, via Nazirenum graiTari fiverimtis, ad nom i-

Λ 2 nis

<Ü> ) 4 ( $i>nis farnam Tibi pariendam, brevi erit futurum , ut vagamultitudo increfcente indits viri claritate fe in ipem in-duci patiatur, fore ut ejus ope noflris cerviribus excu-tiä.tur Romanum jugum: hinc facile concitandai turb#quantnm labem & perniciem acciiis fatis aiitea opibusnoftris fint importatura; nemo eft, quin videat: pr^ftatergounum hominem, tot concitatorem rurbarum, mo·ri,quam totam gentem in extremum adduci difcrimen:agite ergo, hu jus vrri nece ialutem patriae redimarrius.Verum tarnen in aliam, ac dicla a Pontifice fint, partemaccipienda, ex fpiritus fanuli mente, eile verbaifta, con-ilatex fubjun&a Evangeliflae epicrifi: τ8το Je «<p' §αυτ8 ύκεΊπεν* άλλοί, Αξ%ιεξεύς ων τ8 ενια.υτ& ίκείνβ, προεφητευσεν, ortεμελλεν ^lv\a8S άπ&νησκειν υπεξ> Τ8 ε&ν&ϊ. In quorum illuftra-tione verborum operam qualemcunque· nodram collo-caturi, veniam petimus, fi Tuo, B. L. defiderio medi·tationes noftrae minus deprehendantur reipondere.

II,Primo omniuro loco in disquifitiqnem veniat, qua-·

nam via JOHaNNFS, qui Caiapham dicit Pontifkiuramunus obiifie iftö, quo ChriiluspaiTus eil, anno, in gra-tiam redeat cum LUCA, qui in ariibus Apcilolicis C«IV. v. 6. indicat eodem tempore Annam fujile Poncifi-cem, atque iniuper etjam in Evangelica Hifloria C.III,v. 2. non muko ante emortualem Chriili annum fa -

ifle utrumque, & Annam & Caiapham, pontifkali mitrainfignem. Ad hunc iolvendum nodum alii aliam viamingrefli iunt. Euere, qui dixerint, iilo urique tevo, quo,violatis fub Roroaocrum principatu Judaicis Legibus,venalis & deiultoria fuit dignitas iila, acciditfe non nun·quam, ut Pontificio muneri, vel fimul vel alternis obe-uηdö, bipri eodem anno adrroverentur. Verum, il i (ljusannales gentis pervolvers libueiit, videbis claiiilimis ver-

bis

• ) f { ·bis adnofatum, nunquam confvevilTe Juda?os plar« fi-mul pontificali munire jure ac dignitate: neqqe in fori-ptisJOSEPHI, qui Pontificum feriem pertexuit, uliunamc legere memini exemplum, quod adveriae fententiaepatröcinetur. Et quidem quod ad Caiaphsm attinet,jllum difertiffirne dicit JOSEPHUS ff), non fociata cumAnna opera Pontificia jura exercuiOe, ied, interje&is non-nullis, huic fucceiliile, quod infra pluribus expianabitur»EVSEBiUS violatam eo temoore fuilfe Moiaicam Le*gem inde conficit, quod όνο krc ι kcctcc το οουτό άξχιεξειςsyhovTo" at quam parum Tibi ifte Hritoricus ccnilet, velinde patebit, quocl a'io in loco conjun&ionem illam An¬na? & Caiaphas apud LUCAM ita interpretatur, ut intei-ligendum fit, quantum quidem ad facerdottum, iepara-tos illos eile, nt, quantum ad tempus pr&'dicationis Chri-fti, conjun£tos, ita ut Annas in annum baptifmi &Caiaphas in annum psfTionis conjiciafur. Verba EVSE-BII ha?C funt b ): φησ) όε αυτόν (χξ'^ον) γ\ $εια γξαφήτον 7ίάντοο ty\s $t$ctffKcchiocs διατέλεσα ι %fovov ετι) οίξχιεξέωσΑ'ννα ngjj Καϊάφα* όπλχσα ότι όη εν tc7s μεταξύ της τύτων εΤί~σι Λειτ&ξ*γΙοιε ό πάς της ωόασν.αλιας άυτω συεπεξάν&η χξόνοε*άξ^αμενα μεν κατά την τ£ Αννά άρχιεφασΰνην, μέχρι οε τη?οΐξχης Tt Καϊαφα 7ταξχμεΐναντος, ti' ολος ό μεταξύ τετξα-ετης τΐα-ξίςαται ygcvos. Indicatum ergo verbis LUCΜputat EVSEBiUS, Chriürum bapfizaturrt a Johanne faerurn-que minifterium exorfum fuiile, Anna Pontifice, il-ludque obiiiTe temporis fpatio, quod interjeftum fitinter Annarn & Caiapharo. Verum LUCiL verba ad*eo funt clara, ut nemini, fui modo fit confcjus, nonpoffit eile perfpeéVum, indicari illis, non quamdiu Mes*fias docendi munere in terra fun&os fit, ied quoηamanno Johannes,ex ipiritus imoulfu, baptizandi ac docen-

A ι di

α) Antiq. Jul LXF1JL c, 3. h Hiß. Écclefi LJ.c.iq,

# ) 6 ( # ^di provinciam adierit. Quo etjam accedit, quod, fitempus rifc κηξυζεχε rå xugift computatur ab Annas pon-tificatu ad Caiapham, fcqueretur, ex calculo SCALIGE-PJANO c ), ut Ciirifhis paflus eilet anno XII Tiberii,quo ad Pontificalem dignitatem evectus fit Caiaphas,quum tarnen LUCAS au^tor fit XV demum Teberiianno enm baptizatum fuifie. Nequc prasterea, fi, quodLUCAS docet, Chriftus fit baptizatus Pontio Pilato ex-iftente Judasas procuratore, potuit id factum e(Te fubpontificatu Annas, quum jOSEPHUS tradat d) ipii Sa-ferdotium ademtura fuifie a Vaierio Grato, tribus circi-ter annis ante Pilati adventum in Judaeam. Quumergo hac non iatis bene procedat res, alia eam via ad-greditur SIGONIUS e)>, dicens morem inter Judasos in«valuifle, ex quo Pontificalis mitra uni ademta transferriin alium coepiffet pro lubidine Imperatorum aut Praefi-dum Provincias, ut etiam illi, qui e dignitatis graduillo dejecti erant, Pontificis tituio nihilominus , dum vi¬ta maneret, decorarentur: & quum conftet in Pontifica-li folio iedifle Annam, ad fidem pronum efle ait SIGO¬NIUS, ideo eum vocari ά^χιεφοί, quod vir eilet Ponti-ficius: ni cui forte in mentem veniat dicere, fuifie An¬nam ftationis cujusdam Sacerdotalis five F.phemerias Pras<fidem, atque ideo άξχιεξ'εως nomine honoratum. Ut ve-ro nos concedererous, non cum munere ipfum titulumexuiiTe Pontifice«, fed qui vel unicum annum dignitateifta prsediti fuerunt, eos, per reliquam vitam omnem,iummos Sacerdotes dictos fuifie; ifta tarnen adcuratio,quam Evangelifta fe&atur in notando anno, quo Curi-ftus eftmuneri fuo initiatus, non finit nos creaere, po·tuifle illum in animqm inducérc ejus notam aliquam pe·

tere

V χ.>

c) Conf. Scali%erl profeqomena Evfebiana ti) Antiq.Jud.,L. xrm c. 3. e)de 'fcp

# ) ?i #tere a viro, qui nullo cum imperio tuncfuiilct: impri-mis quum ejus ordinis plures eo tempore eflent, qui nonminus ac ille, iniervire potuiflent »anno illi defignan-do, Γι quidem res id pati viia fuiflet: receptutn utiquemorem eile novimus, annos & tempora fignare eorum,qui rebus ipfi pradurtt, ήοη exau&oratorum aut munercdejeåorum, nominibus. Ha?c non improbabilis ratio op*poni etjam poile videtur alteri iili explicationi, a qua ienon abhorrere innuit SIGONIUS. Videlieet quamvis ve¬rum eflet, Liturgiarum & Ephemeriarum Pradides vo-catos fuiile άςχιεξεΊς, quum! tarnen ifta dignirate confpicuicomplures eRenc fimul, haud iäris frequentato mori con-gruenter fecifle dixeris Sacrum Scriptorem, ii quidem,quumaliar bippeterent digniores & manifefriores temporisnota?, iliud fignavifTet nomine viri, non alia in republicadignitate eminenris, nifil qua? illi cum permuleis aliis com¬munis efler.BARONlUS/) addignitatem aliquamCiviiernnos reipicere beic jubetdquem feeutus SFLDENUS g) itarationes iubducit. Syncdrio, qüod Hieroiolymis floruit,Magno bini perpetuo praefuerunt, quorum alter, quiPrides fuerit primarius, dicius fit alter 3^: jamvero fuit is habitus reip. Judaicae ifto tempore, ut prin-cipem in ceiebri illo Collegio locum tenerent ficάξχιεξεϊς, unde factum, ut in icriptis Ν» T, interdumadcivilem interdum ad eccieiiaHicam dignitetens referaturvocabulum illud: ubi de fun£lione iac: a fimul curu Pon-tifice verba fiunt, ibi palam elt denotan illum, qur pon-tificatum ab Arone derivatum obtineret, üt Fbr. IX» 7.at verp ubi η η omno detun&ione facra, fed de Ci-vili rerum adminiflxarione Pontificum, id eft, auate-nus cum imperio a Romanis temperato fuerunt, agitur,

quem·

f) <wn. Eccl. mm. X. an. XXXI. g) de fucceßione inPontif% c. i3.

• ϊ I ( #

quem3dmodum paffim quum in Evangeliis tum in A«poflolorum a£tis, ved latis eil ßmile ibi lllo nominedefignari Pontifices, non qua in Sacram dignitatem e-vecfi eilene, fed qua civili prareflent adminiftrationi·Hinc conjicit SELDENUS, ubi a LUGA Annas &Caiaphas fimul Pontifices fuiiie .dicuntur, non iilo no¬mine denotari facrse functionis dignitatem·, fed Civi-lem eorum adminiftrationem, ita ut anno Tiberii XV.feu in loco iilo LUCyE,. Annas fuiiie videatur PrincepsSynedrii, quum primo is loco nominetur, Caiaphas ve-ro Pater: quemadmodum viciflim anno paifionis Chrifti,Caiaphas fuerit Princeps & Annas Pater. Sed eft hsecconjeftura folido deflituta Fundamente: unde enim pro·baverint viri eruditiflimi, Principem Syne'drii dictumfuiiie άξχίδξέα ? In Hebrxorurn icripds frequens occur-rit mentio re NTO, qui alium habuille dicitur quafi vi-carium ipfi adfidentem, dictum a fapientibus plfll 3Kb): at illum KTO vel 3& vocatum fuifle Principem 5a-ccrdotum nullo probacurn eil ceilimonio: neqae, judiceCASAUBONO /), eile videtur ratio, cur qui Collegioiiti praefideret, hoc nomine notaretur, quum, fi hdes ha--benda fit Rabbinis, in illud cooptarentur non Sacerdotestanium & Levits, fed ex cetera quoque Ifraelitarumturba, qui fapientia pollerent. Certiori fundamento ni-ti videtur illorum iententia, qui dicunt Annam & Cai-apham in loco LUC/B conjungi, quod alter eilet Pon-eifex Maximus alter ejus vicarius, [jd diclus: Ssd tarnennon defunt, qua? huic etjam explicationi opponantur;utique enim, ü adeuratius expendäntur JOSEPH! verba£), qua: ex graeco. in Latinum translata fermonem ad-

fer-

b ) vid SELDENUS de Synedriis L. IL c. 6. CA-SAVB0N1 Exerc. XIII. annal. Baronii. i) L, c, k) Ant\Jud. L, XFIl c. l

f ) 9 C ^ x

ferre lubet, Matthia, inquit, Pontificatu accidit, efjam a~Jium Pontificem ad unum dient fubßitui, quo Judcei jeju -nium cekbrant; ηam Matthias ea notte, qua pracedebat di*em jejunii, vifus bibi eß per Jomnum cum uxore congredi:

quum ob hoc ad rem divinum faciendam non ej]et idone-us, datus eft ei Jofepbus Ellemi filius adjutor vicarius pro*pter cognationem, ti, inquam, baec verba expendantur, fa?eile quis in eam induci poilit fententiam, ut putet, vi-cariam ejusmodi iacerdotii prsefecturam non perpetuamfuiile aut ordinariam, fed ad breve temporis fpatiumaliqua urgente neceffitate concedi confveviile. Atcontra ea probarunt SCALIGER l·, CASAUBONUS m)tDANZiUS η) aliique dignitatem TöVlUn JHD [JD fuiileperpetuam , ita tarnen ut in facra funcdione furamo fa-cerdoti tunc tantum vicarius fuccederet, quum per mor-bum aut aliam cauffam ionticam ipfe non poilet obireea munera, quac, prteter folum Pontificem, nemini faseilet obire, pradertim quum expiationis die in ian&aadyta ingrediendum eilet, quo ingredi nulii licuerit fa«cerdoti, prceterquam ipfi aut vicario ejus. Ideo tantafuiile dicitur hujus vicarii dignitas, ut alter Pontifexha-bitus & vocatus fat: neque alius ordinis fbiile dicunt jrotVW q«i i Reg. XXV. Mf. jungitur τω twin jHD. Quodü ita fefe res habeat, vero eil fimile, ideo Annam &Caiaparn conjnngi, quod alter eilet (ΓΟ alter?WD vel jro fJJD- Sed in re adeo impedita atque in-certa nihil nos quidem definire audemus: fequatur quis-que explicandi rationem, quas minimis ipfi videatur dif-ficultatibus obiépta.

§. III.Quod ad prafens argumentum attinet, noviile fuf-

B An

l) Pro/eg. Evjeb. m) Εχerc. XIII. ad, annal, BA*RONIL η) de funtt. Ρ, M, m adjito aniverfa,

ti ) 10 C >&'

. V,

fecerit, Cajapham pontificio munere fun&um eo annofuiile, quo cruci fuffixus eil MeiTias» Au&or enim eftJOSEPHUS o) Valerium Gratura, Procuratorem Judasas,tempore Tibérii, ademtum Annas iacerdotium detuliileIfmaeli Eabii filio: quo paulo poil dejeåo, io EleazarumAnani filium iilum honorem transtulifle, hoc, poil än¬nuam muneris fun&ionem, nd privatam fortem redircjuilo , dediile Pontificalcm m i tram Simoni Camithi fiiio,tandemque exa&o anni fpatio, jufMe hunc ced^re Jo-,iepho, qui di&us fit Caiaphas. Hoc in munere confir-1ma to Romarn repetiiile videtur Gratus, tmdecim circi-.ter in Judasa annis exaclis, cui deinde iucceffor miiTbs eftPontius Pilatus. Et quum, eodern tradente Tudaicarumfcriptore rerum p)> a Viteliio dernum Pilad fucceflore,in Caiaphas Pontificis locum fiibrogatus fit Jonathls A-nani hlius, confequens eil, ut pluiculum temporis isfonclus fit munere hoc, non quidem ieptemdecim an-nos; quod, manifefllilimo Calculi errore, vult BARO-.NiUS, fed per oclennium circiter:ab excitu, puta, prin¬cipatus Grati, ad initia procurationis Vitellii, atque adeototo iilo tempore, quo cum imperio fuerit Pilatus.Quocirca non poilunt non ie manifeiliiTimi erroris peragerereos, qni, üb i jegunt Johannem EvéngeliRam dicereCaiapham fuifle άξχιεξΐα τ& ένιχυΤ8 εκείνα, Ρontificem an-vi Witts, quo nempe nec-i datus eil Chriitus, mde Tibiconcludere pofle videntur, pontificiam funRionem eotempore, violätis fub Romanorum dominatu JudaicisLe¬gibus sc inilitutis, ordinarie fmile annnam: quafi hieeilet lenfus verborura Johannis: contigit Caiaphas pon-tificacus emortuali Chriüianno, quem,» hoc elapfo, ob-eundi iors obtigit alii,. & fic demeeps per annuas fac-ceiliones continuas. Verum enim vero, non, fi ponti-

fex

o) Antjud. L. Will. c. 5. p) L· XVILI c, <S.

® ) I "· ( ®fex fuerit illius anni, ideo negatur illum & ante & portillud terapus iffcadignitate prxditum fuifle. Accidif, uttrium C&iaphas deceilorum facerdotium perexiguo uniusanni fine circumfcribéretur, fed quod iliis uiu venit,non ideo fa&um ert, quod vel Lex aliqua vel receptaac confirmata confvetudo ita juberet, (ed quia fic pla-cuit Romanis Praefidibus, qui nihil non dediiié v iden-tur avaritia?, odio vel gratia:: unde etiam repetieris ra-tionem, cur Caiaphae adcolicuerit eile feiici, ut ampliusieptennium iftura. honorem obtinuerit.

§. IV.Quum Caiaphas ille, ecclefix Judaicx Pontifex, iti

Synedrio confideret, cum ceteris fkerdotum principi-bus ac fenioribus de re maximi mornenti confultaturus,occepiiTe dicitur ab Evangelifta divino fpiritu a&us πξο-<βητευειν. Ergo Caiaphas inter Prophetas.^ Sciicitatur LIGT-"FOOTUS q), ita porro argumentando pergens: Non''exrtiterat inter Pontifices, inter Sacerdotes, inter popu-^lura per annos quadringentos & amplius propheta quis-"piam, & Caiapham primum prophetare? Longiffime''petita eft hujus rei ratio, dum adicribitiur officio ejus"pontificali, acfi ex ipfo potificatu fieret vates. Ratio-"nem propriam reddit ipje Evangelifta, quum dicit"χιεξζνς ων ενιχυτα εκείνα. Qu se verba dirigunt Le£loris"oculos in ipfum annum potius, quam in pontihcem."Erat ifte annus ille magnus efFufionis fpiritus Prophetias

revelationum, cüi fimilem nec unquana videratmun·''dus, nec erat viiurus. Et,cadunt non nullae guttulse fu-"per hunc improbum ut miese aliquae a menia filiorum"adeatelium, ut ab ipio horte redemtoris ederetur tefti-'monium de redemtione &c. Duplex in hac Ligtfooti

B t ar-

q) Hor, Hefa, in Evang, Johannis

argiimentatione occurrii momentum, quod minuendumnon nihil fit. Primo dicit Prophetiam ita penitus interJudaeos exfpiraile, ut per quadringentos amplius anncsnullus exftiterit propheta: quo magis miru'm fit impioPontifici id donum contigiffe: atque hinc deinde conclu-dit rationem prophetiiE hujus repetendam efle ex ipeei-aii iitius anni privilegio. Quod ad prius atlinet, non nosprseterit eommuni Jud^orum ac Chriftianorum confentio-ne tradi, filentium Divinorum oracuiorum in Judaica gen¬te repetendum ab ilio tempore eile, quo Malachias viveredefierit, vel fuam ediderit prophetiam, quas in prophetiro,volumine ultimum occupat locum: id quod JOSEPHUSr) eum in modum mitigat, ut nullos innuat iito tem¬poris intervallo exftitifTe viros, qui tanta, nt prius fa¬ktum fit, argumentorum evidentia confirmata auftorita-te muniti, populo aperuerint, quod ipfis ipiritus iug-geiTilTet, ullave tantae fidei icripta ediderint, quibus velrerum geftarum memoria fit confervata, vel coeleites,&rationi imperviae veritates fint comprehenfar. Si vero ejusordinis Propheta; non floruerint, an jdcirco negandumelf, fingularibus quibusdam perfonis contigiile revelatio-nes, quibus de rebus, vel ad ipforum privatam vel com-munem falutem fpeclantibus, fint informati ? Id profe-&o nos negare non finunt JOSEPHI Hifloria: pafTim in-ferta exémpla pontificum aliorumque Virorum, quibus,vel vigilantibus vel per quietem, lui comrrercium im-pertierit Numen, Sed ifia non magnopere urgemus,quum provideamus före, qui dicant, åk<rvcTov πχξΆ-σ;ν credulo fcriptori fisdle potuifie imponere. Certiori-bus niti fas eil srgumentis, cujusmodi facra nobis Hi-ftoria abunde iufficip Quis enim Zachariam e. g. exe-merit Prophetarum ordini, ut cui non angelus tantum

r) Contra Apion* L. 7,

II ) 13 ( #in facra occüpato fun^ione adparucrit, fed qui infupcretiam , repletus fpiritu ianfto, inilantcm irapletioncm di-vinarum promiilionom, fuique fi ii, viam Chrifto bqfe-paraturi, proiperos iuccefius, aliaque eo pertinentia ex-imio Carmine l^tus celebraverit? conf. Lue. I. Nequefilentio praetereundus eil Simeon, vir juitus & religio-fus, exipe&ans coniolationem Ifraélis Luc. Ii. 25. nam& illum fuo adßatu dignatus. eil fpir'itusy ita ut illoa£lus in teroplum ventitaverit, puerulum Jefum fuis ul-nis exceperit, ejusque in terram adventum inter hy-mnos & laudes exofculatus fit. Quo minus dicere fasfit, novum prorfus atque iilo aevo inauditum hoc acci-diile, quod Pontifex divino agitatus fit motu: & ante& pofl Caiapham exflitere multi, fi non prophetico mu-nere ilhiilres, at dono certe prophetico ornati. Sed ve-ro non eo tendit LIGTFOOTUS ut donum iilud, quan-tumvis infolens, Caiaphte deneget: dick tantum, curipfi praeter morem contigerit prophetare, rationem eileinde repetendam. quod. Pontifex eifet iUius amii, quoipiritus ian&us uberiori copia eifet fuper Ecclefiam ef-fundendus: quafi emphafis Apoitolici diåi fita foret nonin voce, Pontifex, ied in adie&is verbis rS maurS heiva,&: quibusdam guttulis illorum donorum, quibus eccle-fia eifet locupletanda, improbus ille irroraretur. At veroidem ille Apoilolus, qui Caiapham dicit prophetaile,apertiilime teilatur C. VII: v. 59. extraordinaria illa ipi¬ritus faa£ti dona, qua: initio nafcentis Ecclefiie excellen-ter viguerunt, nondum collata nec conferenda fuifle,ante Chiili $οξασμόν, & ne tunc qiiidem promifcue o-mnibus imperrienda, ied tantum rotg πιςευα&ϊν hg αυτόν.Qui ergo illius primitias fpiritus Caianfram acceoiife di-cemus? Quod ii vero omnino latentem in verbis hifce,T8 ένιοίυτΖ iye'v#, emphaftn querere velis, conjungas illa€um vocabulo, άξχιεξευε, atque fic deinde calculos po-

B 3 , nas»,

w ) '4 (

nast ifte Jam annus agebatur, quo fummus nofter Pon-tifex introiturus cflet in ianctiffirnum, a?ternam nobis re-demtionem parturps: quo facto, ut ceterorum rituumLeviticorum, ita iummi pontificis officii nullus am«plius ufus futurus eilet. Quuoi ergo vere ifto annoexfpiraturus eflei pontificatus Judaicus, placuit Deo, itamoderari ejüsdem anni Pontificis lingvam, uthujus reiipie indicium perageret, b. e. vaticinaretur de redemtio-ne per fummum animarum Pontificem, & quod indefequitur, de brevi ceflaturo judaicorum Pontificum ufu.In hujosmodi meditationem ac commentationem, hautfine ratione, & ne LIGTFOOTO quidem invito, quisinciderit: at eo tarnen adfirmate non dixero facrum fcri-ptorem refpexiffe, quum & alias eile poffint rationes,cur potius fcripferit άξχιεξευε ων T8 ενιαυτ8 έχεΙν&> quam,omiuQ temporis indicio, άξχιεξενς ων τϊςοεφύτευσε.

§' V.Exquifituris nunc porro, quis fenfus fit verborum,

quae ex prophetico ipiritu emanafTe dicit Evangeliila ,occurrit Ccleb» HEUMANNUS s)9 in notione verbi ττ^ο-φητέυειν cogitationes omnino eile defigendas di&itans.Geminam autem huic vocabulo fubefle poteflatem dicit:non enim de illis tantum ufurpari ait, qui vero a&i fpirituarcana pandunt, verum de illis etiam, qui malo impuffi ge-nio, aut tcmcre fibi adfumta divinandi facultate tumidi ali¬quid effutiunt. Quum ergo Caiaphas infeilifTimus Chriftihoftis, diVino fpiritu plenus cife non potuerit, confequenseile putat, ut priorem illum fignificatum non admittatτο TtgofptfTsvsiv9 ubi illi tribuitur, fed quidquid ille πξοφη-τευων dixerit, id profe£tum fit ex pravo animo atque adfallendum compofito. Hifce prarmiffis ita rationes fub-ducit HEUMANNUS: Antiquioribus temporibus & fub

/ primo

s) €tf|uwna bei Job*

© ) »5 ( Φ

primo templo conftat fummos Pontifices vaticinar.di do-tibus polluiße, imprimis quum fin peftore illorum ipien-deret Urim & Thumim: jam yero evanuerat quidem ,

maxirnam partem, iftud donum Caiaphae a?vo,~nec ge-ftabatur amplius pontificalibus adjcftum veftibus infignerlfud, ne tarnen itib fecundo templo quidquam deefiet,quod iacerdotii gloriam fub prirai commendaverat, e£-finxerunt quandam ian&iffimi Oraculi formam, qua con-fpicui efient Pontifices facra induti veilimenta, Quumvero porro Caiaphas, de re maxime momentoia cumceieris Principibus iacerdotum confilia collaturusj-in Syn-edrium eonfcenderet, non vero videtur abfimile, eumpontificali ornatu fe induifte, vel quod inani imbutuseilet perfvafione fore, ut fpiritus ipfi fuggereret, quodin ifto confeilu didurus eilet, vel certe, quo faciliusperfivaderet ceteris, divino fe inftin&u & adfiatu ad lo-quendum concitari. Hac plenus perivafione, ubi aliosiupcr prppofita quseflione difierentes audiviffct, in huncfere moduna ipie fari occipit: vos nihil, quod c re no-ftra fit, intelligentes, ex humano ingeoio profe&a con¬filia promitis: ego vero, quem tacito adfatu dignaturiupremum Numen, folus novi quid praeiens rerum no-ftrarum habitus exigat, atque icfeo raemct audire vosoportet; praftat, non roeo, Ted Dei ipfius confilio, u-num mori, quam totem perire gentem. In hane fen-tentiaro quum jöcutum conflet Caiapham, haut diffici-le eil intelleSu, quo pertineant Rvangelift« verbairSro

socvt8 éit tirtev αλλ' άςχιεςενε ων rs εναχυτ8 πξοεφητευσε,hunc nimirum eile fcnlum exiftimat, non, ut ceteri,iuamet ipfius confilia peftore expromfit, fed ϊτςοεφγιτενσε,h. e. locutas eil ut vir divino fpiritu a&us, queraadmo-dum ipfe credidit aliisque perfivadefe voluit, vel, ut e-jus tu Ii t fipfa opinio, orncula fudit. Hujusmodi ne&itHEUMANN US argumentationes, parum , ut nobis qui¬

dem

# ) *6 ( #v

dem videtur, firmo tibicine fultas. Primo enim proba«done eget, quod vir eruditiffimus veriiimile elfe ait,nempe fummos Sacerdotes gedavifle unquam extra tern-plum pontificalia ornamenta: & Γι vei maxime verumföret, ifto ornatu confpicuum Caiapham in Synedrium -ventitaile, an adeo ipfi obtuium fuifle pedus putemus,ut vel ipfe crederet prophetlcum ipiritum fe invafurumefle, ii pedus fulgeret quodam imitamento iliius ora-culi, quod fub primo templo viguerat, vel adiidentiumin animis fperaret fe poile hac ratione excitare opinio-nem illam, quafi nihil loqueretur, nifi ex divino indin-du? Diuturni temporis ufu didicerant crebriores Dei ad-fiatus noη exipedandos eile, nedum ut coniuita fandis-fimi oraculi imagine ipes edet Pontificibus in notitiamperveniendi divini coniiiii, Ipfi Hebraeorum Magidri,ubi illius imaginis mentionem injiciunt, hoc fatentur,dicentes gedatam quidem illam, led oraculi in loco nun·quam habitam fuiile t). Adeo ergo nos quidem nonputamus Caiapham potuifle tam dolida perfvafione eileimbutum, ut ne credamus quidem in animum illum in-duxiile ido modo imponere ejusdem concilii fbciis. Atquid ed, cur exquirarims quid ille animo agitavent? Siipiius Evangelidas verba confuluerimus, patebit πςοφητεν-ειν non edeeffutire, quod quis pro oraculo de coelo de-mido habere velit, fidum licet dt illud & inane: ipieenim racionem aperit, cur propheticum quid & omino-ium in Caiaphae verbis ineflet; or/, inquit, εμελλε? o 1η·σ&τ ofTTο&γησκειν υπες Τ8 sSv&s·, v&f £% υπεξ rS eSvas jucvovyκ. τ, λ., quafi dicat, qua2 Caiaphas protulit verba in fe·natu, non ex humano ingenio profeda erant, fed elu-cet in illis quoddam prophetici ipiritus effedum, or; ε-μελλεν Iψχς &c. nam vere oportuit Jefum, ex xterno Dei

^ con-

t) vid. SELDENUS dg lucceff. in Pont. L. IL C. S.

eonöllo; teori pro jadaicä gente, nec tarnen pro illafala", ifcä ut difeerios Sc errantes oyespnlHgeret Qutsniego aperuerk Dff arömum coniilhmy'' ue ntiHbt-rn X-te, vére dicendus efl prephetaifé, lYiharc expikatiöfponce fua flu i t ex Eyonge'ifter yerbfs, Γι modo, poftcomaforis diftinåionis-(igno, τo τίςϋεφγ\τενσε dinmatur a fe-q lentibus verbs, iecus ac in omnibus, qua* coniulerelicuit, editionibos faptum invenifnus: commod» (Ti naumutique nobis viietur ede, il ita fo ibantur & didingvan-tur Vcrba hapc: T&rc αφ £χυτ$ &κ £l7ravy οΙλΑ αξχιεξεύ^ ωνΤ8 ενιιχυτ8 faéiv# π^οεφήτενσεν rationem hinc porro aperir,cur pro prophirtia habenda eflent, %vt εμεΛλενρ, r. Λ· itaut ert eurndem heic ufum habeat, ac Mctb, V. 2$. XL29. XII 42. reddendum, quoniam, nam. Si vero, quemHfcUMANNUS vult, iigibcationem demus τω τΐξοφητίνειν, hic fernpe, atque is ineptus admodum, ienfus emer-get: ut iple putaoat & perivafum eile aliis cupiebst, nona ié ipfo dixit, prarflarc unum mori, fed prophetavitsnam vere oportuit Chriilura mori pro hominibos. Sedquis efF, quin cernat, hoc valde eile άσύνίετον; nequehoc forte prgeteriit HEUMANNUM, nam geminas illasrS προφήτευε;» notiones conjungi poile in lequentibus dj»cit, ita ut, fi το ΊΓξοεφτητευσε ad Caiapham referatur, ha¬beat ilgnificatum faiii Sc. fiéti vaticinii, at Γι r^ipiciaturad (enium, qui ex vebis ejus eiici queat, ηοή refpuatfignificadonem alteram, qua de vero De i oraculo ufur-patur* idque hoc modo: Cakphas πξοεφητευσε, h. e. in-'sni faftu tumens videri yoluit oracula fundere, & re quo-que ipfa fudit, praeter confilium & voluntarem fuam,nam, alio licet, ac ipfe putavit, ienfu, oportuit Chri¬ilura mori. Verum, noftra quidem fententia, non fas©fluni vocabulo, eodem in loco, duas tnhuere^diverias ii-gnificatipnes,minime omnium in hoc locö, übt,fi retme·atur reeeptior notio, ienius planus eil & facilis, quem, ut

C pau-

• ) 18 ( ·

päpeis äbfoivamus, hunc eile putamus, Peculiari & grcsnoiummi Numinis motu factum eft, ut Csiapfcas eloque-retur verba, qua? reconditum fenfum habererst, ouam-yis eum ipfe non inteiiigeret: & quam ex ipfius ore eii-cuerit Dens prophedaro, quam is alia mente protulie,nec prophefiam eile credidit, dicit Evangtiifta, eum nona fe ipfo iocuturo eile, feri prophetaiTe.

§ VLSupereft, ut vet bo tantum perquirarous, an (Ma-

phat verba , fl vel maxime refpiciatur ad (eniom, quoex ejus ore ea fpiritus elicuerit, ramen prophetix nomentueri queant. Si ratio habeatur natalium, dicendus edis demum προφήτευε#, qui futura pracdicit: fed quum hacipecialis notio minus in hunc locum convenire videa¬tur, alia qua?renda ed aliquantum laxior, quam npbis fup«pediraverit VITZfUS t ) ica Prophetiam definiens: Pro-phetia eft cognitio & patefaBio verum arcanaru>n, quas quisnon ex proptia folertia, neque er aliorum relät inne, Jed excceleßi extraordinaria Dei revelat lofje novit Quam fe-cuti dixérimus propheria? nomine notari quodcunque quisprotulerit, iive futurum fuerit, iive praefens aur pra· ·ritum, immo, iive res fuertnt aut eventa rerum fingu-laria, five veritares cujuscunque generis univerfales, mo¬do illorum notitia profeita fit ex cce'edi atque extra-ordinaria retfelatione. Quum ergo, Chridum oportmiTemori pro redimendo humaoo genere veritas fit, in cujusCognitionen! nullo humani ingenii acumine penetraripollit, nihil prohibet, quo minus illam, ex ore Caiaphaeprolanm, propheriJm vocemus. Hiric exnlicatiohi ad-cjuiefce e quidero poffenius, léd juvat tamen aliquantumaltius rem repetere, quibusdam ex Grarcje l ingvx peoodepromtis fublidiis. Prakter nativam illam & propriara

no-

t) Mifcell, Sacr, Tom, 7, c, 2»

Φ) >9 ( Φcotiöi)iiT>( ufurpatur Ttectpl~r,snenisunquatn eodetwfenin, quo ντροφητΊΐε \ eil uutem ντιόφάτηε > quafi dicaSSubiocutqr, qui loquitui; fub Vate, hoc illi veluti didan«ic quod ßidurus fit, h. e* vaticiniorum Internuntius at-que interpres. Hinc vocantur Poet» Mec-av ύποφητχι,quod fint velut Sacerdotes Mufarum, eaquecanant,qu«ciidata fint a Mufis. Ad eumdem modum denotat πςο·φητηε fåcrorum antiftitem atque oraculorum Interpretern:quo refpkiens Diogenes apad lucianum «}, vocatfie άλη&εΐκε 7ΐξίφγ\τψ, vertatis Antiftitem, qui veritatemprofiteatur & populo interpretetur. Hane fignificationernimitatum verbum 7τξοφητενειν non eft tantum futura pra?·dieere, verum etjam Ärrorum Antiftis arque oraculo¬rum interpretis mur/ere fun^i. Hoc feniu ufurpatumoccurrit a PTUTaRCHO ν): Εχεκξοίτ85> inquit, 7Τξοφϊ)τευ-CVTCS ocvEihs vizrw få κ^οίτιε πολεα8 reis Ελλησιν c Θεοε, i. e.Ecbeerute antiflite f vi&oriam bellique . decur penes Gracosfore refpondit jpeus. Inde translato fignificatu, dicit ARI¬STO I ELtS x), Philoi sphiam &ειω -ψυχής ομμχτι τα Qelocχοίταλζ&μβοΐνειν rots re ctvSiqdrzτοις πξοφγ\τευειν 3 divino an imaoculo divinarum naturam rerum comprebendere, botninibtis in*terpretari, atque fic quafi antiftitis munere fungi. Ad iftama protanis icriptoribus frequentatam notionem reipe-xiile dixeris PAULUM I. Cor. XIV. 1. ubi dicit: inmrr*Tfjv αγατη;ν, ζηλ&τε δε Tel τενευμοιτικά' //άλλον ås, ίνα πξοφη*rsviirr, 5t V, 4. o λάλων χλωσσοοίί tctvrov οικοδομεί, c δε ττςο-φγ\τευων εκκλησίαν οικοδομεί. Incerpretes enim, tantum not»omnes, dicunt πξοφητίυειν in iftis iocis eile feripturam tn-terpretari. Unde U πξοφηται3 qui ab eodem Apoftoloie Cor. XII. 2g. & Eph. IV. 11, dicuntur conft tuti a Deoprimis novae ecclefi» temporibus, notaie putantur eos9

quiκ ) hβίων ^ξάσει. ν) de dej. orac. x) de munde.

) 20 ( #

"Spii, iinguiari facrarum pentiawuiu prsditiatque extra*ordmario fpirkus dono InHfu&i, äniiquas interpretabaiVtur propherias, confereotes Apoftolorum & ΕvangeliHa¬rum dida cum prifcis vaticiniis, atque fic demonitran-tcs verif.uem Evangelii ex Mofe ac Prophetis. Trans-feras hxc ad verba JOHANNIS, Sc coniiibif quo ienfuCuaphas dicitur π^φ, τίνειv. Prrrnulta exda#t P o he¬ta rum oracula de Meme idventu, paillöne, morte, fru-£iuque inde ad genas huraanam redundacuro jam ad-erac tempus, quo ifla cwmplerentur. Chriüus morti tra-idendüs erat ut Proplerae cecinerant Dum ergo Caia-phas, quancumvis inf;? »s, q »o verba vaierent, dicit, uti¬le fote gent», utjeius- tröcidaretur, fuaque morte redi-rr>e et totius populi interitum, adcommodat qüaii Pro-phetaruro vaticinia ad Jefum, h e. quod Prophet» pr»cinuerant de venture MeiTra-, id docet funrn comple-meritum coniequi nunc debere 'in Jeiu Nazarato, atqueadeo eile hrmc verum illum Prophetamrn ore fifcpe pro«rnifiufn Mciliam. Hinc fequitur, ut το τίξοφητευέιν heic,arque ac in adLtis fupra PAULI verbis, fit icripturas in-terpretari, Prophetarum V. T. efBvtn transferre ad recen-tiores res Ν, T. iiluflrandas Sc confirmandas. ' Nobis u-

clque videtur· iHa interpretacio llli lo:o adeommödatis-lima: quod Γι autem placuerif cuiquam ajiam fequi

ryja 7Ρξοφγΐτίίά£ Sc rS τΐξοφητευειν notionem, cum* iiio non valde contendere iubet, >

# &

&