CVOpen

Nummer 3 | Jaargang 12 | Juni 2012

PENTA-docenten aan de slag met digitale didactiek

Accent Delfshaven en Melanchthon promoten techniekonderwijs

Vier CVO-scholen starten met een vakantieschool

Stadssocioloog Iliass El Hadioui:

‘ Naar een match tussen school- en straatcultuur’

ColofonCVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk

Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO).

Het verschijnt drie keer per jaar en wordt toegestuurd

aan ruim 2.300 medewerkers van CVO en aan relaties.

Uitgever

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs

te Rotterdam en omgeving (CVO)

Henegouwerplein 14, 3021 PM Rotterdam

Postbus 2152, 3000 CD Rotterdam

Tel. (010) 217 13 99

Fax (010) 411 42 78

E-mail [email protected]

Internet www.cvo.nl

Redactie

Albert Bosma, Nicole Lobbe, Ramona Bouchée-Montfrooij,

Ron van Rossum, Arjen Toet, Nicolette van Velden en

Anja de Zeeuw

Redactieadres

Verenigingsbureau CVO

t.a.v. redactie CVOpen

Postbus 2152

3000 CD Rotterdam

E-mail [email protected]

Eindredactie

Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda

Ontwerp

hAAi, Rotterdam

Beeld

Wiel Arets Architects, Rick Keus, Joop Reijngoud,

Kees Trappenburg e.a.

Coverfoto

Rick Keus

Druk

Quantes Artoos, Den Haag

Aan dit nummer werkten mee:

Korrie Louwes (Gemeente Rotterdam), Karin van Breugel

(tekst van breugel), De Nieuwe Lijn tekst & communicatie,

Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw)

In dit nummer

Verder aandacht voor

5 Vakantiescholen en extra taallessen op CVO-scholen

6 Accent Onderwijsondersteuning over rekenbeleid

7 Campus Hoogvliet: eenvoudig en abstract

8 PENTA-docenten gaan digitaal

12 Nieuws van de scholen

16 ‘Techniek moet eerder op het netvlies’

19 In gesprek met Nicolette van Velden

20 Column door Dirk Oosthoek

20 Nieuws van de scholen

23 Personalia

24 De hobby van Lein van der Wulp

Naar een match tussen school- en straatcultuurStadssocioloog Iliass

El Hadioui over pedago-

gische meerstemmigheid

bij jongeren.

2

Gastbijdrage van wethouder Korrie Louwes Techniek is belangrijk

in de sport, de bouw,

de zorg en… de haven.

15

^^kopje misschien ietsje anders formuleren, zodat het iets beter past?

Littooij

Online Taalmodule Volgens sommigen is rendementsdenken een vloek die nu een aantal

jaren in het Nederlandse onderwijsland rondwaart. Dit denken in

rendement heeft niet alleen de Rotterdamse en landelijke onderwijs-

agenda drastisch gewijzigd: het is ook een visie die momenteel in grote

delen van de westerse wereld wordt nagestreefd. De gerenommeerde

Finse onderwijskundige Pasi Sahlberg stelt dat deze visie van politieke

leiders op onderwijs, de zogenoemde Global Educational Reform

Movement (GERM), ingegeven is door deze doelstellingen: onderwijs

voor iedereen, focus op leren en het stellen van hogere verwachtingen

of eisen aan opbrengsten. Een zakelijke benadering van onderwijs dus

die zeker een meerwaarde kan hebben, mits het meten van input en

outcome niet de enige graadmeter is voor de kwaliteit van onderwijs.

Volgens Sahlberg is de grootste uitdaging voor het onderwijsveld op

wereldniveau: een antwoord vinden op het omgaan met de risico’s van

GERM. Dat zijn: de focus op de (meetbare!) basisvaardigheden, te veel

werken volgens voorgeschreven methoden, gestandaardiseerd testen,

rekenschap afleggen over resultaten en bureaucratische controle.

« Ga uit van vertrouwen in plaats van controle. »

Sahlberg draagt als alternatieven aan: focus op het hele kind en maak

gepersonaliseerd leren mogelijk, ga uit van vertrouwen in plaats van

controle en verbeter assessmentmethodieken.

Een van de pijlers binnen GERM is de nadruk op taal en rekenen.

CVO heeft met twee andere besturen voor voortgezet onderwijs, LMC

en BOOR, hier vroeg op ingespeeld door het Rotterdams Taal Effect

en Reken Effect te ontwikkelen. Taal Effect is binnen de meeste

CVO-scholen in Rotterdam goed opgepakt. Veel medewerkers zijn

ervan overtuigd dat iedere docent in feite gedeeltelijk ook taaldocent

is. Om deze reden heeft CVO met de vier andere grote Rotterdamse

besturen (naast de genoemde besturen ook Albeda College en ROC

Zadkine) de Online Taalmodule voor het personeel beschikbaar

gesteld. De Online Taalmodule is een snelle, efficiënte en prettige

manier om uw kennis van de Nederlandse taal helemaal op te frissen.

Een online toets bepaalt uw huidige taalniveau en stelt heel

adaptief een individueel leerschema op. Deelname is facultatief.

Medio mei hebben alle medewerkers een mail ontvangen met een

persoonlijke inlogcode. Mocht u de toets nog niet gemaakt hebben,

dan nodig ik u graag uit dat alsnog te doen.

Wim P. LittooijVoorzitter van de Raad van Bestuur van

de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving

Meer informatie: www.pasisahlberg.com

Een kijkje op Calvijn MeerpaalEen kwart van de leerlingen

op deze vmbo/lwoo-school

heeft een rugzakje.

10

Master voor de klasAmbitieuze docenten kunnen

hoogwaardige opleidingen

volgen aan het NiME, dat

mede door CVO is opgericht.

22

C VOpen Juni 2012

Van de redactie

Welke school bezint zich niet op de digitalisering van het onderwijs?

Daar zijn verschillende invalshoeken voor: het lerarentekort,

leermiddelenbeleid, de populariteit van tablets of een nieuwbouw-

project. CVO-scholen zijn er ook volop mee bezig. Ze kiezen daarvoor

eigen routes. Zo is op PENTA college CSG digitale didactiek of

blended learning een hot item. De insteek is daar: niet kiezen voor

een bepaalde soort apparaat (hardware), maar een aanpak die per

vak kan verschillen. Het Farelcollege start daarentegen volgend

schooljaar met twee iPad-klassen. Ook voert het een nieuw vak

in op het tweetalig vwo: ‘Farelcollege Technology’, kortweg FTEC.

Ook bij andere projecten speelt ICT een rol, bijvoorbeeld bij het

rekenonderwijs. Ligt de aanschaf van nieuwe boeken voor de hand,

kiezen de scholen voor online methodes, of voor een combinatie?

Uitgevers zetten tijdens een presentatie van Rotterdams Reken

Effect hun beste beentje voor. In dit nummer staan ook artikelen

over het vergroten van de belangstelling voor techniekonderwijs.

Hierop komen we in de volgende

CVOpen terug, in verband met de

start van een VM2-traject rond

de haven op PENTA Hoogvliet.

Technologie en techniek hebben

toekomst in en om Rotterdam!

2 C VOpen Juni 2012

« Neem jezelf als

docent serieus. »Iliass El Hadioui, socioloog

Iliass El Hadioui is door sociologiestudenten uitgeroepen tot de beste docent van zijn vakgroep. Hij is volgens hen toegankelijk én houdt afstand.

3 C VOpen Juni 2012

Iliass El Hadioui studeerde inmiddels cum laude af aan de master-

opleiding sociologie. Hij is promovendus en wetenschappelijk

docent stadssociologie aan de EUR. Zijn promotieonderzoek

gaat over de relatie tussen ervaringen van sociale uitsluiting en

identificatie met de samenleving onder in Rotterdam studerende

jongeren. Daarop hoopt hij volgend jaar te promoveren.

Studenten riepen El Hadioui dit jaar uit tot de beste docent bij

de vakgroep sociologie. Ze waardeerden dat hij zowel openstaat

voor vragen van studenten, als voldoende professionele afstand

tot hen houdt. Een combinatie die hij trouwens actief promoot

in masterclasses voor docenten op veel ROC’s en middelbare

scholen, zoals onlangs op Calvijn Vreewijk.

‘Pedagogische meerstemmigheid’El Hadioui spreekt en publiceert regelmatig over de pedagogische

driehoek van de thuiscultuur, schoolcultuur en straatcultuur.

Zijn stelling is dat de thuiscultuur van stedelijke jongeren volks

of traditioneel is, de schoolcultuur feminien en de straatcultuur

masculien. Tussen de codes van die drie werelden is vaak sprake

van een mis-match. ‘Probeer daar als jongere maar chocola van

te maken.’

El Hadioui werd in 1983 in Maassluis geboren, als jongste zoon

in een gezin met zeven kinderen. Hij typeert zijn ouderlijk milieu

als ‘met veel discipline en uitnodigend om te studeren en ook

met een combinatie van striktheid en veel affectie’. In zijn vrije

tijd voetbalde hij graag, wat hem vrijwaarde van de straatcultuur.

Doordat hij een thuiscultuur had waarin het halen van een diploma

als iets positiefs werd gezien, wat parallel liep aan de norm

op school, ervoer hij geen mis-match tussen deze werelden.

Veel jongeren in grote steden hebben echter wel te maken met

een ‘pedagogische meerstemmigheid’, die volgens El Hadioui

bepalend is voor een kantelmoment bij de individuele leerling:

valt hij of zij uit, of gaat hij of zij naar havo/vwo?

‘Mensen helpen’, dat was de reden waarom

Iliass El Hadioui (28) tien jaar geleden psychologie

wilde gaan studeren. Toch koos hij na het vwo

voor de sociologiestudie aan de Erasmus

Universiteit Rotterdam. Het was een gevolg van

een grappig misverstand: El Hadioui belandde

in de verkeerde voorlichtingszaal. Wat hij daar

hoorde over sociologie vond hij zo interessant

dat hij besloot het te gaan studeren. ‘Ik wilde

proberen maatschappelijke dingen te begrijpen

en anderen daarover te vertellen.’

‘ Naar een match tussen school- en straatcultuur’

Interview met socioloog Iliass El Hadioui over de pedagogische driehoek

»

4 C VOpen Juni 2012

De drie werelden die El Hadioui onderscheidt, hebben allemaal

een statusladder. Opklimmen op bijvoorbeeld de ladder van

de straatcultuur (met waarden als macho, flitsend, dynamisch, eer

en respect) wordt afgestraft in de schoolcultuur waar de uitdaging

juist feminien van aard is: zelfreflectie, zelfexpressie, zelfevaluatie

en zelfontplooiing. Bepaalde jongeren worden creatief en switchen

moeiteloos tussen die codes en culturen. Maar voor veel andere

jongeren is dit een lijdensweg, weet El Hadioui.

Mentale en praktische switchHoe kun je dus in de schoolcultuur omgaan met de straatcodes

die binnenkomen, met leerlingen die te kampen hebben met

pedagogische meerstemmigheid?

El Hadioui: ‘Voor docenten heb je de mentale en de praktische

switch. De mentale switch kent twee stappen: het gezamenlijk

formuleren van de hogere doelstellingen van een team

– stap één – en het opstellen van een normatief kader, gebaseerd

op die hogere doelstellingen – stap twee. Het normatieve kader

bevat concrete afspraken over bijvoorbeeld de iPhone, Blackberry,

het petje, de boks en straattaal in de klas. Daar moeten docenten

zich aan houden. Het team moet namelijk helder hebben wat

de koers van het schip – de school – is.’

« Je moet hier creatiever, met "spelgevoel" naar kijken. »

De praktische switch heeft meer dimensies. ‘Ik noem er slechts

drie: het curriculum, de sociale interactie en de emotionele

bluetooth. Van elk geef ik een voorbeeld.

Een docent sport en beweging legde mij het probleem voor van

jongens die in het laatste lesuur gaan straatvoetballen. Daarbij

komen dingen mee zoals intimidatie, elkaar door de benen spelen

en de bal bij zich houden. De docent wilde dit niet, omdat hij als

hogere doelstellingen had: teamspirit, fair play en een aantal

technisch-sportieve kwaliteiten. Straatvoetbal ondermijnde dat.

Ik vroeg hem naar een alternatief. Ergens tussen hockey

(ver van hun bed) en straatvoetbal in zit futsal, zaalvoetbal,

wist hij, met regels als: geen fysiek contact, snel wisselen,

aannemen en meteen doortikken. Het gaat daarbij om het team,

niet om het individu. Wat de docent met futsal doet is het format

een beetje omdraaien. Hij blijft trouw aan de hogere doelstelling,

en heeft het gevoel: ik geef weer les. De leerling denkt: ik doe

iets anders dan in de buitenschoolse leefwereld, maar het heeft

er wel raakvlakken mee. Het is echt voetbal. Je moet hier dus

creatiever, met “spelgevoel”1 naar kijken: ik moet dit of dat doen

in het licht van mijn hogere doelstellingen.

Bij sociale interactie is de algemene stelregel: neem jezelf

als docent serieus, dan word je ook serieus genomen door

de leerlingen. Wees niet de vriend van de leerlingen, maar wees

de docent, die iets te bieden heeft, die professioneel en kundig,

authentiek, betrouwbaar en integer is. Niet de docent moet

naar beneden reiken, maar de leerling moet naar boven reiken.

Te platte, oppervlakkige, informele opmerkingen kunnen docenten

beter vermijden. We zijn niet op Facebook, maar in de klas.

Bij de emotionele bluetooth hoort bijvoorbeeld: je leerlingen

ontvangen bij de deur. Daarmee straal je uit: je bent welkom

in mijn koninkrijk. Daardoor word je als docent eigenaar van

het klaslokaal.’

Hervorming, geen aanpassingMet deze methodiek wil El Hadioui docenten uit de ervaren

spanning halen. Vraag niet: moet ik me aanpassen aan de straat-

codes?, maar: wat wil ik zelf weggeven? Het gaat volgens mij niet

om aanpassing, maar om hervorming. Dat is een groot verschil.

Het hervormingsperspectief kan leerlingen meer binden aan

de schoolcultuur. Het kan de docent weer het gevoel geven:

ik zie de twinkeling in de ogen van de leerlingen. Dan krijg je wat

terug. Je professionaliteit wordt vergroot, en je blijft trouw aan je

eigen hogere doelstelling. Zó werken leidt tot minder voortijdige

schooluitval, tot minder drop-outs. Veel jongeren vallen nu uit,

niet vanwege intelligentie, niet omdat ze het niet kunnen, maar

omdat ze tegen een bepaalde pedagogische muur botsen.

Daarom probeer ik van de huidige mis-match naar de match te

gaan. Besef wel dat we niet heel de wereld gaan veranderen.

Niet alle situaties tussen leerlingen en docenten zullen rozengeur

en maneschijn worden. Maar het zijn mensen, het is de wereld.

Er zijn fouten en tekortkomingen. Je begint en eindigt dus met

nederigheid.’

(Anja de Zeeuw)

Literatuur:

Iliass El Hadioui, ‘Hoe de straat de school binnendringt – denken vanuit

de pedagogische driehoek van de thuiscultuur, de schoolcultuur en de

straatcultuur’. Uitgeverij Van Gennep, Amsterdam 2011.

1 Een term van de Franse socioloog Bourdieu,

ook wel vertaald met ’intuïtie’ of ’sociaal instinct’

'De docent kan weer de twinkeling in de ogen van de leerlingen zien.'

‘Beter Presteren’ is het motto voor het hele

Rotterdamse onderwijs. Schoolbesturen en

gemeenten hebben daarvoor beleid geformu-

leerd tot 2014. Wethouder Hugo de Jonge

(Onderwijs) maakt in 2012 maar liefst

63,5 miljoen euro vrij voor dit gezamenlijke

beleid, in weerwil van alle bezuinigingen.

De scholen mochten daarvoor plannen

indienen, waarover de gemeentelijke dienst

Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS)

besluit. De plannen gaan enerzijds over

uitbreiding van de leertijd, en anderzijds

over het deelnemen aan een tweejarig traject

voor Intensieve Schoolontwikkeling (ISO,

een verbetertraject) of aan het Topklassen-

arrangement, een excellentieprogramma

dat ook twee jaar duurt. Alle plannen die CVO

heeft ingediend, zijn inmiddels goedgekeurd

door een beoordelingscommissie. Eind mei

neemt JOS besluiten over de toekenningen.

CVO publiceert de besluiten op www.cvo.nl

155 vakantiescholenVakantiescholen vallen onder uitbreiding

van de leertijd. Ze worden gehouden in de

zomer-, herfst-, voorjaars- en meivakantie.

Niet alleen leerlingen met achterstanden

5 C VOpen Juni 2012

Gemeente subsidieert projecten voor hogere onderwijsresultaten

Vakantiescholen en extra taallessen

Een vakantieschool voor drie vestigingen van Melanchthon

en Comenius Rotterdam. Extra leertijd Nederlandse taal op

alle Rotterdamse CVO-scholen. En een Topklassenarrangement

voor Melanchthon Mathenesse, een school die vorig jaar nog

als zwakke school gezien werd door de Onderwijsinspectie.

Dat is een greep uit de projecten waarvoor door de CVO-scholen

financiële steun is aangevraagd bij de gemeente Rotterdam,

om de onderwijsresultaten te verhogen.

zijn er welkom, maar ook leerlingen die iets

extra’s willen leren. De officiële doelen van de

vakantiescholen zijn: terugval bij leerlingen in

de vakantieperiode voorkomen, achterstanden

inhalen en de leerlingen sterker positioneren

bij de overgang naar een andere schoolsoort.

Dit schooljaar organiseren twaalf Rotterdamse

scholen een vakantieschool. Omdat de eerste

ervaringen positief zijn, komen er volgend

schooljaar méér, ook vier binnen CVO. Dat zal

zijn op Melanchthon Kralingen, Melanchthon

Mathenesse, Melanchthon Prinses Irene en

Comenius Rotterdam. In 2014 moeten het

er 155 zijn.

0,1 punt hogerCVO hoopt komend schooljaar ruim

3,1 miljoen euro te ontvangen voor alle

plannen die de beoordelingscommissie

als effectief heeft beoordeeld. Een meetbaar

resultaat van alle inspanningen moet zijn

dat het gemiddelde centraal examencijfer van

alle Rotterdamse middelbare scholen voor

Nederlands 0,1 punt omhoog gaat, naar 6,0 in

de periode 2010 tot 2014. Hetzelfde geldt voor

wiskunde: daar moet het gemiddelde cijfer

met 0,3 punt omhoog, naar 6,4.

Fluctuerend criterium‘Als dat lukt, lopen we in de pas met de

landelijke gemiddelde cijfers’, vertelt Caroline

Barnhard, senior beleidsadviseur bij CVO.

Caroline heeft namens CVO alle aanvragen

voor de projecten in het kader van Beter

Presteren ingediend. Ze is voorzitter van

de beoordelingscommissie, en zit dus dicht bij

het vuur. Caroline gaat verder: ‘Het criterium

waarvoor JOS heeft gekozen – het gemiddelde

landelijke examencijfer voor Nederlands en

wiskunde – is niet constant, het fluctueert

elk jaar. Dit jaar is het extra onzeker wat

de gemiddelde eindexamencijfers zullen zijn

doordat de exameneisen zijn veranderd.’

Meer toekenningen?Als dit blad verschijnt, zal duidelijk zijn of een

aantal CVO-scholen die vorig jaar tevergeefs

geld vroegen voor leertijduitbreiding, dit jaar

wel in de prijzen vallen. ‘De beslissing hangt

af van de hoogte van het beschikbare budget.

Per subsidieonderdeel mag het budget

niet overschreden worden. JOS neemt

het uiteindelijke besluit hierover.’

(Anja de Zeeuw)

? 5 +

3 :

2 x 4 - 7 =

6 C VOpen Juni 2012

Accent Onderwijsondersteuning kan scholen

helpen bij het vormgeven van hun rekenbeleid

en het signaleren van ernstige rekenproblemen

bij leerlingen. Komend schooljaar wordt

voor docenten van CVO-scholen het aanbod

ontwikkeld om hen op te leiden tot rekencoach.

De contactpersoon voor deze dienstverlening is

orthopedagoge Inge Griffioen. Zij coördineert

het aanbod rond rekenen en de dyscalculie-

onderzoeken door Accent Onderwijsonder-

steuning. Inge vertelt: ‘Scholen benaderen ons

vaak voor dyslexie-vragen, maar dyscalculie

is nog een onderbelicht onderwerp. En het is

tamelijk onbekend dat wij hierbij ondersteuning

kunnen bieden. Daarom hebben we een folder

gemaakt over ons aanbod, die op onze website

is te vinden. Komend schooljaar gaan we

via de menukaart van Koers VO, het samen-

werkingsverband van middelbare scholen

in Rotterdam, onze diensten verder bekend-

maken. Scholen kunnen de strippenkaart voor

diagnostisch onderzoek gebruiken om dit

bij ons in te kopen.’ Inge licht elk van de drie

aspecten van het aanbod van Accent kort toe.

Rekenbeleid‘We kunnen meedenken over het reken-

beleid van de scholen. Hoe kan de school

zo efficiënt mogelijk bereiken wat er van

haar wordt verwacht?’

Diagnose stellen‘Heeft een school een ernstig vermoeden

van rekenproblemen bij een leerling, dan

kunnen wij op een professionele manier

onderzoeken of er sprake is van dyscalculie.

Voor het signaleren van ernstige reken-

problemen zijn op school overigens al veel

middelen aanwezig, zoals het Onderwijskundig

rapport (OKR) van de basisschool of de Cito-

volgtoetsen in het voortgezet onderwijs.’

Opleiding tot rekencoach ‘Samen met de expertisecentra van de andere

besturen, Eenheid Zorg van LMC en BOOR-

expertise, ontwikkelen we een training voor

docenten die dyscalculie- of rekencoach willen

worden. Het is de bedoeling dat ze aan het eind

een certificaat krijgen. De rekencoach monitort

de rekenniveaus van leerlingen en ondersteunt

de dyscalculici gedurende hun schoolloopbaan.’

Opzien tegen een wiskundelesInge en een aantal van haar collega’s zijn

gespecialiseerd in leerproblemen met rekenen.

‘Net zoals je dyslexie hebt, dat te merken is aan

problemen met lezen en fouten bij spelling,

heb je bij dyscalculie problemen met rekenen.

Dat is overigens iets anders dan problemen

met wiskunde. Wel is het voor dyscalculici

een haast onmogelijke opgave om wiskunde

onder de knie te krijgen. Dyscalculie raakt ons

vakgebied heel erg. Leerlingen bij wie ernstige

rekenproblemen niet worden onderkend,

hebben daar vaak zoveel last van dat ze enorm

opzien tegen een les wiskunde, economie

of natuur-/scheikunde. Scholen willen

passend onderwijs bieden aan alle leerlingen

en voorkomen dat de slagingspercentages

gedrukt worden door de verplichte rekentoets.

Wij willen er graag zijn voor de leerling en

school om te helpen daar waar dat nodig is.’

van Accent Onderwijsondersteuning het expertisecentrum van CVO

Dyscalculieonderzoek Scholen kunnen individuele leerlingen

op dyscalculie laten onderzoeken door

psychologen of orthopedagogen van

Accent Onderwijsondersteuning.

Zij kunnen een dyscalculieverklaring

afgeven voor de leerling, waarin staat

welke hulpmiddelen hij of zij nodig heeft.

Ook geven ze handelingsadviezen aan

de school, voor het ondersteunen van

leerlingen met dyscalculie.

Meer informatie: www.cvoaccent.nl >

Accent Onderwijsondersteuning >

Productenoverzicht

Neem contact op met Inge Griffioen via

e-mail: [email protected] of telefoon:

010 - 209 99 26. Inge en haar collega’s kunnen

ook een presentatie houden voor een school-

team of op een ouderavond over ernstige

rekenproblemen/dyscalculie.

[Anja de Zeeuw]

Meer informatie over de referentieniveaus voor

rekenen: www.taalenrekenen.nl

Lees ook het eerdere artikel over het verschil

tussen rekenproblemen en dyscalculie in CVOpen

van maart 2011, pagina 15.

NieuwsSteun bij rekenbeleid en opleiding tot rekencoach

Laat leerlingen slagen voor de rekentoets Wat kunnen scholen doen als hun vmbo- of havo/vwo-leerlingen

dreigen geen 5,0 te halen voor de verplichte rekentoets in mei 2014?

Het antwoord is: tijdig naar Accent Onderwijsondersteuning bellen.

7 C VOpen Juni 2012

Leren, leven, werken en wonenBinnenaanzicht van PENTA Hoogvliet. Rechts het Campusplein bij nacht.

Campus Hoogvliet eenvoudig en abstract

De eerste paal voor Campus Hoogvliet is

vrijdag 17 februari geslagen. Een heuse mijlpaal,

nadat de gemeenteraad van Rotterdam na jaren

van overleg eind december 2011 besloot een

investeringskrediet van 63 miljoen te verlenen.

Campus Hoogvliet wordt een unieke plek waar onderwijs en vrije-

tijdsbesteding bij elkaar komen. Jongeren kunnen er straks op één

plek leren, leven, werken en wonen. Drie scholen werken ervoor

samen: PENTA college CSG, het Einstein Lyceum en ROC Zadkine.

Jongeren tussen de 12 en 18 jaar zijn de belangrijkste gebruikers

van de Campus Hoogvliet, maar ook de buurtbewoners kunnen

straks profiteren van de ‘kroonjuwelen’ die worden gerealiseerd:

een art studio, wijkrestaurant, kookstudio, sportgebouw en

een science lab.

DoorgroeienDirecteur Gerrit Slingerland van PENTA Hoogvliet noemt het

‘een geweldige kans om het VM2-traject dat nu wordt aangeboden

in de afdelingen Zorg & Welzijn en Handel & Administratie, uit

te breiden naar alle afdelingen. Alle leerlingen van onze school

worden in staat gesteld om in samenwerking met Zadkine in vijf

jaar tijd hun mbo-2-diploma te behalen. Doordat de leerlingen in

hetzelfde gebouw blijven, zal er nauwelijks nog sprake zijn van

voortijdig schoolverlaten.’ PENTA Hoogvliet hoopt in het nieuwe

gebouw door te kunnen groeien naar zeshonderd leerlingen,

tachtig meer dan nu.

Voorkeur voor zwart en witDe Campus is ontworpen door architectenbureau Wiel Arets,

bekend om zijn eenvoudige en abstracte ontwerpen en een grote

voorkeur voor zwart en wit. Hij heeft een fraai gebouwencluster

ontworpen met ruimtes die flexibel in te richten zijn. De Campus

beslaat 30.000 m², verdeeld over zes gebouwen. Drie daarvan

zijn onderwijsgebouwen: voor PENTA Hoogvliet samen met ROC

Zadkine, het Einstein Lyceum, en de Veiligheidsacademie van

Zadkine. Ook het nieuwe sportcomplex heeft een onderwijsfunctie.

OmgevingCampus Hoogvliet verrijst in het gebied dat omsloten wordt door

de Aveling, de Lengweg en metrostation Zalmplaat, tegenover

de mavovestiging van PENTA Hoogvliet aan de Overwolde.

Nieuwe eengezinswoningen maken de wijk aantrekkelijk voor

jonge gezinnen en het terrein zelf krijgt nieuwe sociale huur-

woningen, bestemd voor jongeren. Metrostation Zalmplaat

ondergaat een flinke facelift. Leerlingen en medewerkers zullen

de gebouwen rond oktober 2013 in gebruik kunnen nemen.

[Ruud de Weger en Arjen Toet]

Meer informatie op www.campushoogvliet.nl

8 C VOpen Juni 2012

Ton Roelofs, onderwijsdirecteur van PENTA college CSG, vroeg

twee jaar geleden aan professor Wim Veen: ‘Welke apparaten

hebben we nodig om verder te komen met het moderner maken

van ons onderwijs?’ Deze – inmiddels emeritus – hoogleraar

educatie en technologie aan de TU Delft1 gaf een antwoord

waardoor de school niet met nieuwe hardware, maar met

een visie aan de gang ging: ‘Gaandeweg digitaliseren.’

Een jaar geleden is de school deze weg ingeslagen. Een belang-

rijke rol hierbij speelt Floris Leurink, afgestudeerd technisch

bestuurskundige van de TU Delft, en bij PENTA werkzaam als

freelancer vanuit zijn bedrijf Fsharp. Hij is adviseur van de school-

leiding, en procesbegeleider en ondersteuner voor de docenten.

Model ‘Vier in balans’Het model ‘Vier in balans’ van Kennisnet is voor PENTA het uit-

gangspunt, met vier voorwaarden om digitalisering te laten slagen:

visie, deskundigheid, digitale leermiddelen en ICT-infrastructuur.

Op bijna alle vestigingen draait inmiddels een wifi-netwerk met

voldoende capaciteit. Niet alleen daarin is geïnvesteerd, maar

ook in de ‘cloud’, het virtuele domein van de school. De focus kan

zodoende liggen op de ontwikkeling van de andere drie aspecten.

Op PENTA wordt ook wel de term blended learning gebruikt voor

de digitale vernieuwing. Ton: ‘Daarmee bedoelen we de combinatie

van didactiek door de docent en de techniek. Sommige zaken zullen

immers alleen face-to-face goed behandeld kunnen worden, andere

met behulp van de computer. We willen deze ontwikkeling bewust

niet “ICT in het onderwijs” noemen. Het gaat om de didactiek!

De computer en internet maken de docent niet overbodig, maar

dankzij deze middelen kunnen docenten doen waar ze goed in

zijn: goede leerroutes maken voor kinderen. Dat is hun beroep!’

1 Wim Veen is schrijver van ‘Homo zappiens – opgroeien,

leven en werken in een digitaal tijdperk’.

Evolutie, geen revolutie‘Door de docent zelf centraal te stellen en alleen een visie

met kaders te formuleren, omzeilt PENTA de gevaren van

een top down- of bottom up-benadering. De directie beantwoordt

de “wat”-vraag (wat moet er geleerd worden?); de docent

beantwoordt de “hoe”-vraag. Dit vergt een omslag in de houding

van de docenten: ze zijn echt zelf aan zet. Ze kunnen projecten

indienen voor hun vak. Als iets succesvol blijkt en veelbelovend

voor andere vakken, schalen we het op. Onze insteek is dus

evidence based en evolutionair, niet revolutionair. Bovendien

willen we niet meegaan met hypes. Maar wat hypes overleeft,

maakt een kans. Zo voorkomen we wildgroei en ongewenste

standaardisering – “allemaal een iPad”. De schoolleiding

bewaakt de onderwijskwaliteit en de beheersbaarheid.’

« Als iets succesvol blijkt en veelbelovend voor

andere vakken, schalen we het op. »

Floris noemt een paar van de gestelde kaders: ‘Maak zoveel

mogelijk gebruik van open standaarden.’ En: ‘Kies webbased

leermiddelen die onafhankelijk zijn van access devices (apparaten).

Anytime, anywhere is het devies. Daarom is Wordpress bijvoorbeeld

zo geschikt. Hiervoor hoeft geen app te worden gedownload, het is

makkelijk binnen te halen op een smartphone, tablet of computer.’

Vragen in Google DocsAardrijkskundedocent Peter Doeleman op de vestiging Jacob van

Liesveldt heeft de smaak al te pakken. Zijn leerlingen communiceren

met elkaar en met hem via een weblog, gemaakt in Wordpress

(www.bluetomatoes.nl).

PENTA-docenten gaan digitaal

Geen nieuwe hardware, maar een visie

PENTA college CSG zet over de hele linie in op digitale didactiek. Iedere docent

wordt door de schoolleiding uitgedaagd om haar of zijn vak te vernieuwen met

behulp van digitale media. Zo respecteert de school de professionele ruimte

van docenten, en hoeft de directie de wijsheid niet in pacht te hebben, stelt

onderwijsdirecteur Ton Roelofs.

9 C VOpen Juni 2012

Peter heeft het werkboek voor 4-atheneum aan de kant geschoven

en zet voortaan zijn vragen in Google Docs. De leerlingen werken in

groepjes samen aan de antwoorden, ze becommentariëren elkaars

werk, en gaan daardoor dieper op de stof in dan voorheen.

Activerende didactiek, met andere woorden. Omdat elke leerling

teksten produceert met een eigen kleur, kan de docent bovendien

zien wie wat doet. ‘Deze vernieuwing zit dus in de didactiek, en niet

in het apparaat’, zegt Ton. Een ander voorbeeld is docent Engels

Kevin Schuck, die een Wordpress-site opzette voor zijn tweetalige

vwo-leerlingen: www.digitalanguage.org (met één ‘l’).

« Leerlingen communiceren met elkaar

en met de docent via een weblog. »

Nog een voorbeeld: wiskundedocenten van verschillende

vestigingen ontwikkelden een rekenmodule in het software-

programma Moodle. Ze zetten toetsen en extra oefenmateriaal in

deze module waarmee PENTA-leerlingen hun rekenvaardigheid

testen en vergroten. De schoolleiding gaat dit rekenprogramma

verbreden naar alle vestigingen.

Yammer

Tijdens een proefseminar in april presenteerden zo’n twintig

docenten hun digitale project aan elkaar. Het is de bedoeling dat op

12 juni een soortgelijk seminar met een groep van vijftig docenten

plaatsvindt. Er is zeker sprake van een olievlekwerking dankzij

de PENTA Academie, het interne scholingsplatform. Daar kunnen

docenten een module digitale didactiek volgen, gegeven door Floris.

Hij laat de docenten kennismaken met de uitgangspunten voor

digitale didactiek, begeleidt hun onderzoek naar de mogelijkheden

voor hun eigen vak, leert hen werken met de templates in de

ontwikkelomgeving Xerte, en helpt hen oefenen met sociale media

als Facebook en Twitter. ‘De belangstelling voor deze module is

groot’, vertelt Ton, ‘ze telt telkens het grootste aantal deelnemers.’

Via een speciaal intern communicatieplatform, Yammer, overleggen

de PENTA-docenten over hun digitaliseringsproblemen en wisselen

ze kennis uit.

CultuuromslagDigitalisering van het onderwijs vergt andere competenties van

docenten, stellen Floris en Ton. ‘De docent moet een visie hebben

op leren, kennis van de mogelijkheden, ondernemingszin en

reflecterend vermogen.’ Liever dan in ‘oud papier’ (schoolboeken)

investeert PENTA in de deskundigheidsbevordering van de

docenten. Door bezig te zijn met de didactische vernieuwing van

hun vak worden deze professioneler, gemotiveerder en creatiever,

gelooft Ton. ‘We zijn dus niet alleen bezig met vakken digitaliseren,

maar met een cultuuromslag.’ Het overheidsbeleid en maat-

schappelijke trends stimuleren deze ontwikkelingen. Denk aan

de inrichting van Wikiwijs. Verder hebben grote organisaties

communicatieafdelingen die hun informatie geordend aanbieden.

Op de sites van het ministerie van Financiën en van kranten als

The Financial Times staat veel informatie die bij economielessen te

gebruiken is, weet Ton, zelf vroeger actief geweest als economie-

leraar. ‘Dankzij Twitter heb je deze bronnen onder je vingertoppen.’

Kritisch kijken naar VO Content‘Voorlopig zien we boeken als een belangrijke verschijningsvorm,

maar ze kosten veel geld. En vooral op werkboeken is didactisch

veel aan te merken: leerlingen ervaren invuloefeningen bijvoorbeeld

als saai. We merken dat uitgevers op zoek zijn naar nieuwe

verdienmodellen.’ Ook een digitale leermiddelenbank als VO Content

– een project van de VO-raad – beoordeelt PENTA kritisch op het

onderliggende didactische model. Is er niet te veel sprake van

geprogrammeerde instructie? Docenten van PENTA hebben een grote

stem in het beslissen of PENTA gaat deelnemen aan VO Content,

vertelt Ton.

Floris gaat verder: ‘Ook de elektronische leeromgeving wordt nu als

statisch ervaren, met de vaste indeling van mappen aan de linkerkant.

We onderzoeken wat we kunnen afdekken met behulp van web

2.0-toepassingen. Die hebben een modernere look and feel en zijn

interactiever, met hyperlinks en tags. Misschien stapt PENTA wel

over op een eigen elo.’

[Anja de Zeeuw]

Meer informatie over de projecten op PENTA: http://digitaal.penta.nl

Meer informatie over ‘Vier in balans’ op www.kennisnet.nl

E-learning consultant Floris Leurink geeft een workshop over digitale didactiek aan docenten.

Tablets voor leerlingen die meedoen in een pilot van aardrijkskunde -docent Peter Doeleman op de vestiging Jacob van Liesveldt.

10 C VOpen Juni 2012

Drie leerlingen van de leerlingenraad laten trots hun school zien:

Aschwin (13), Dennis (15) en Jeffrey (16). De school is grondig

verbouwd, passend bij de onderwijskundige visie. Muren zijn

gesloopt, glas kwam ervoor in de plaats. Op de tweede verdieping

is in het centrale gedeelte op de grote overloop een open computer-

centrum ingericht. Lage scheidingswanden zorgen voor een eigen

leergebied, terwijl er oogcontact mogelijk is met langslopende

leerlingen. In de drie technieklokalen kunnen leerlingen een leerplek

kiezen, waarbij leren net zo goed kan bestaan uit doen. De glazen

deuren tussen de lokalen staan open. Er zijn meer docenten

aanwezig die leerlingen bijstaan, of een lesje geven. De school heeft

een ruimte voor Dienstverlening en Commercie, een intersectoraal

programma waarin leerlingen voorbereid worden op het mbo in

de sectoren: consumptief, economie, en zorg en welzijn.

ConcentratieEn passant geven de jongens aan wat het bijzondere van

Calvijn Meerpaal is: ‘Je wordt als iemand met een naam

gekend, leraren zijn echt geïnteresseerd hoe het met jou gaat,

je bent hier niet alleen om te leren.’

« Je bent hier niet alleen om te leren. »

Aschwin: ‘Iederéén hier heeft problemen, thuis en op school,

daarom ben je hier geen probleem meer.’

Dennis: ‘Mijn concentratie is hier beter geworden, ik krijg nu geen

waarschuwingen meer en word ook niet meer de klas uitgestuurd.’

Jeffrey: ‘Ik haal straks mijn diploma en ga dan naar het Grafisch

Lyceum. Dat had ik een paar jaar geleden niet gedacht. Ze geven

hier goed uitleg over wat je verder kunt leren, ze laten veel zien,

en dan helpen ze, zodat je goed je keuzes kunt maken.’

En: ’Er zijn kleine klassen, er wordt goed op je gelet. Je wordt

de hele dag door de docenten achterna gezeten: steeds geven

ze je een seintje, zo vergeet je niet dat je bijvoorbeeld morgen

een stuk moet inleveren.’

Een kijkje opCalvijn Meerpaal Een vmbo-school (tl, kb en bb) met lwoo in Rotterdam-Oost

Niet alle vestigingen van CVO-scholen krijgen evenveel aandacht in CVOpen. Voor deze rubriek bezoekt oud-CVO-medewerker

Dideri Mattijsen een vestiging van een CVO-school, waar ze zich een dagdeel lang laat rondleiden en laat vertellen wat er uniek is

aan deze locatie. In het dagelijks leven is Dideri nog steeds betrokken bij het onderwijs. Ze woont in Rotterdam.

Het open computer-

centrum heeft lage

scheidingswanden,

er is oogcontact

mogelijk met langs-

lopende leerlingen.

“Ik wil leren vriendschappen aan te gaan” kan een leerdoel zijn.

Aschwin (midden), Dennis (links) en Jeffrey laten trots hun school zien.


Calvijn Meerpaal biedt leerwegondersteunend onderwijs

aan leerlingen met leer- en ontwikkelingsmoeilijkheden.

De school telt 500 leerlingen en 70 medewerkers.

450 leerlingen hebben een lwoo-advies, 120 leerlingen

hebben een rugzakje, bijna een kwart van de school.

Het schoolgebouw van Calvijn Meerpaal telt drie verdiepingen

en ligt in Rotterdam-Alexander, aan de Kreeftstraat.

Bas van Hamburg, directeur, en Patricia Bender, docent en

zorgcoördinator, bevestigen wat de jongens zeggen.

Patricia: ‘In de eerste les vertelt iedereen waarom hij of zij

hier is. Je deelt wat je kwaliteit is en wat je in je rugzakje hebt.’

‘Gewoon is voor ons: doen wat het beste is voor de leerling’,

zegt Bas. ‘Everybody is an A-student. Iedereen heeft talent,

laat ze maar uitpakken. Kinderen kunnen met wat extra

aandacht zoveel groei doormaken!’

Veel ambulante begeleiders‘Wij doen veel in de basis’, vult Patricia aan. ‘De mentor is echt

de spil. De mentor geeft les, luncht met z’n leerlingen en houdt

aan het eind van de dag een mentoruur. Bij de intake stellen wij

een handelingsplan op en vragen wij de leerling eigen leerdoelen

op te stellen en daardoor meer verantwoordelijkheid te laten zien

voor het eigen leerproces. “Ik wil leren vriendschappen aan te gaan”

kan zo’n leerdoel zijn. In de lessen sociale vaardigheden (sova)

en drama wordt aan deze aspecten aandacht geschonken.’

Bas: ‘Het gemiddeld aantal leerlingen met een rugzakje is tien

per vo-school. Hier zijn er 120. Dat zorgde voor een groot aantal

ambulant begeleiders uit de verschillende clusters in de school.

Om dan efficiënt te werken viel niet mee. Ieder werkte gedreven,

maar wel vanuit een eigen visie. Patricia is in gesprek gegaan met

alle directeuren van de clusters: kunnen we het anders organiseren?

Onze aanpak is: de mentor doet al veel extra. Haal de ambulante

begeleider zoveel mogelijk aaneengesloten in de school.

We hebben ook afgesproken dat er gewerkt wordt met het beleid

dat Calvijn Meerpaal ontwikkelde. Dat heeft veel opgeleverd.

« Onze kinderen zijn bewonderenswaardig. »

Vanuit de visie op passend onderwijs staat de ambulante begeleider

(AB) nu naast de mentor in de klas als co-teacher. De AB kan

meer leerlingen tegelijk observeren en begeleiden. Individuele

begeleiding vindt plaats wanneer nodig. Deze aanpak vergroot

bovendien het pedagogisch en didactisch handelingsrepertoire

van de mentor en dat komt de hele klas ten goede.

Calvijn Meerpaal AcademyBinnen passend onderwijs is het ook nodig dat de docent in de klas

zijn competenties vergroot. Daartoe is dit cursusjaar gestart met

een eigen Calvijn Meerpaal Academy. Een tweejarig traject, waar

in zeven modules de visie en missie van de school, de organisatie

van de ondersteuning en de specifieke leerlingproblematieken

aandacht krijgen. Bas: ‘Onze kinderen zijn bewonderenswaardig.

Ze komen van ver en maken grote stappen in het wegwerken van

achterstanden. Veel leerlingen stromen van BB naar KB of van KB

naar TL. Onze leerlingen doen het goed in het mbo. Het is geweldig

om met deze doelgroep te werken.’

[Dideri Mattijsen]

Meer informatie: www.calvijn.nl > meerpaal

‘Individuele begeleiding vindt plaats wanneer nodig.’

Links zorgcoördinator Patricia Bender, rechts directeur Bas van Hamburg.

In de drie

technieklokalen

kan leren net zo

goed kan bestaan

uit ‘doen’.

‘De mentor is echt

de spil. De mentor

geeft les, luncht

met z’n leerlingen

en houdt aan

het eind van de dag

een mentoruur.’


Nieuws van de scholen

Accent Hoogvliet probeert verslaving te voorkomen

‘In de vroege puberteit kun je nog bij jongeren binnenkomen met informatie

over de risico’s van roken, alcohol en drugs. Als ze 15 of 16 zijn, weten ze

al wat ze zelf wel of niet willen. In ieder geval willen ze dan het liefst geen

bemoeienis van volwassenen.’ Dat zegt zorgcoördinator Ans van Liempd

van Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet.

Ans coördineert een preventieproject op haar school voor leerlingen in leerjaar

1 en 2. Ze krijgen les over het effect van allerlei verslavingen, waaronder

ook het mobieltje en gamen. De lessen komen van het Trimbosinstituut.

Ze gaan vooral over: wat weet ik (kennis), wat vind ik (mening) en… wat doe ik

(keuzes maken)? Youz, de jeugdafdeling van Bouman GGZ, voert het project

uit. Youz heeft ook een jeugdpoli waar jongeren met risicogedrag dankzij

het project snel terecht kunnen voor een consult. De school zoekt nog met

Youz naar manieren om leerlingen in de bovenbouw eveneens handvatten

te geven. Voor ouders worden er voorlichtingsavonden georganiseerd.

‘Zij kunnen bijvoorbeeld een vrijblijvend, vertrouwelijk adviesgesprek

aanvragen, of een plan van aanpak.’ De deelgemeente Hoogvliet sponsort

het project. Daarom woonde portefeuillehoudster Welzijn Ingeborg Hoogveld

eerder dit jaar een les bij in een tweede klas.

Meer informatie: www.boumanggz.nl > Youz

Accent Capelle maakt kans op Gouden SchoolbankDe leerlingen hebben Accent Praktijk-

onderwijs Capelle voorgedragen als

een school die een bijzondere prestatie

heeft geleverd, en de Gouden Schoolbank

verdient.

De Gouden Schoolbank is een tweejaarlijkse

prijs voor een school uit het voortgezet

onderwijs, waarvoor leerlingen hun school

opgeven. Om de twee jaar is een andere

sector aan de beurt; in 2012 is dat

het praktijkonderwijs.

Van de 63 aangemelde scholen zijn er vijf

genomineerd, waaronder Accent Capelle.

Op 6 juni is door rapper Ali B bekend-

gemaakt wie de hoofdprijs heeft gewonnen:

een bronzen trofee en 5.000 euro (te besteden

in overleg met de leerlingen). De andere

vier scholen krijgen elk 1.000 euro.

Aan de wedstrijd is ook een talentenjacht

verbonden, met het doel te laten zien dat

leerlingen uit het praktijkonderwijs over vele

talenten beschikken, variërend van dans tot

waterpolo. Tien leerlingen zijn genomineerd,

onder wie twee leerlingen van Accent Capelle:

Dion Rikkert (drums) en Maryam Wijsman

(fotografie). De winnaar krijgt een trofee en

mag met tien mensen gratis naar een pretpark

naar keuze. De andere kandidaten kunnen

naar de film met vier andere personen.

De Gouden Schoolbank wordt georganiseerd

door het INOP.

Meer informatie op www.goudenschoolbank.nl

Jungle op de muur geschilderd

Een muurschildering van een jungle met dieren,

planten, een waterval en een vulkaan. Dat was het

resultaat van het werk van vier vwo-4-leerlingen

van PENTA Scala Rietvelden (voorheen Blaise

Pascal) in Careyn Zes Rozen, een wooncomplex

voor dementerende ouderen in Spijkenisse.

Sabine Hoek, Linda Meijer, Valentijn Broeke en

Michael Le schilderden hier urenlang aan op

vrijdag 16 maart, de landelijke vrijwilligersdag NL

DOET. Het kunstwerk is 2 bij 2 meter groot.

Tweede van rechts Ingeborg Hoogveld van de deelgemeente Hoogvliet, midden-achter Ans van Liempd, linksachter de docent sociale vaardigheden Ibtissam Bouzekri en linksvoor vestigingsdirecteur Yvonne Laging van Accent Hoogvliet.

Van links naar rechts: Valentijn Broeke, Michael Le, Linda Meijer en Sabine Hoek



iPads voor leerlingen TTO op Farel

Leerlingen in de brugklas tweetalig

vwo mogen van docente Engels

Hannelore Vollering-de Klerk (35)

nu al op hun smartphone

‘The Oxford Dictionary’ raadplegen

tijdens de les. Vanaf augustus werken

de leerlingen in de eerste klassen

tweetalig vwo en mavo allemaal

met een iPad.

De school schaft de iPads aan.

Het gaat om een proef, die ertoe kan

leiden dat de hele school overstapt op iPads.

Hannelore: ‘De vakken aardrijkskunde, Engels, Nederlands

en wiskunde gaan werken met een combinatie van leerboek

(hard copy) en iPad (werkboeken).

De docenten bekijken tot aan de zomervakantie welke methode

daarvoor geschikt is. Docenten die meedoen aan de pilot krijgen

een iPad-training van drie middagen. Ze oefenen ook hoe ze

de tablet zinvol kunnen inzetten in de klas, want dit moet wel

iets toevoegen aan het onderwijs.

Wordt het niet te veel van het goede als leerlingen die thuis al

veel bezig zijn met social media en computer, ook op school vaak

met digitale media werken? ‘De samenleving wordt in rap tempo

meer ICT-gericht. Je moet meegaan met deze ontwikkeling,

anders maak je leerlingen niet wegwijs in de maatschappij

en bereid je hen niet goed voor op de arbeidsmarkt.’

Toch is Hannelore blij dat de iPad niet voor alles gebruikt wordt.

‘De leerboeken blijven hard copy. En er zal wel iets bedacht

worden waardoor leerlingen niet driekwart van de tijd gaan

Facebooken.’ Een voordeel is dat Hannelore kan inloggen

op de werkomgeving van haar leerlingen en zo bijvoorbeeld

hun fouten signaleren, of verrijkingsstof aanbieden.

De pilot gaat draaien in de tweetalige opleidingen, omdat er

al redelijk veel Engelstalige apps op de markt zijn.

Hannelore Vollering-de Klerk, docente Engels

Eerste lichting leerlingen slaagt voor

mode-examen op PENTA Hoogvliet

Op PENTA college CSG Hoogvliet zijn de eerste leerlingen van

de richting Uiterlijke Verzorging voor het nieuwe vak Mode

geslaagd. Mode is sinds twee jaar een extra vak binnen de richting

Uiterlijke Verzorging. Mode is een praktijkvak; het wordt daarom

eerder geëxamineerd dan de theoretische vakken.

De leerlingen kregen de opdracht om een model een modieuze

outfit aan te meten die was afgestemd op de mode van 2013.

De outfit moest ook voorzien worden van accessoires en

bijpassende schoenen. De fashionista’s van PENTA Hoogvliet

verzorgden ook zelf het haar en de make-up van het model.

Ivo Hofste, een bekende modefotograaf uit Berlijn, heeft de outfits

op de gevoelige plaat vastgelegd.

Nieuw vak: Farel Technology (FTEC)

'Leerlingen zullen

niet driekwart

van de tijd gaan

Facebooken'

Het Farelcollege start volgend schooljaar in de onderbouw van

het tweetalig vwo met het nieuwe vak ‘Farel Technology’, afgekort

FTEC. Het wordt een breed, praktisch en uitdagend vak met

een hoog abstractieniveau. Bij dit vak gaan leerlingen intensief

met ICT en techniek aan de slag. Het richt zich op leerlingen, die

graag willen weten hoe dingen werken en dit willen onderzoeken.

Leerlingen doen niet alleen kennis op, maar leren daarnaast allerlei

vaardigheden. Ze ontwikkelen creativiteit, want niet ieder probleem

heeft een eenvoudige oplossing, ze leren hoe ze theorie in de praktijk

kunnen gebruiken en ze werken samen met klasgenoten. FTEC is

een van de vakken waarbij leerlingen met boeken en hun

iPad zullen werken (zie het bericht hiernaast).

In het schooljaar 2013-2014 breidt het Farelcollege

de combinatie van science en technologie uit naar

de havo/vwo- en de mavo-opleiding. Met dit plan geeft

de school invulling aan de prikkel van de overheid aan

scholen om een ambitieuze leercultuur te creëren.



Comeniusleerlingen

exposeren in Capels

gemeentehuis

De schilderijen die leerlingen

van Capelse vestigingen van het

Comenius College maakten voor

hun praktijkexamen tekenen, zijn

tentoongesteld in het gemeente

huis van Capelle. Voor de vmbo-

leerlingen is dit helemaal speciaal.

Hun schilderingen verraden veel

talent en zijn van hoog niveau.

‘Het was een boeiende examen-

opdracht’, vertelt Peter Felix,

docent ckv en beeldende vorming.

‘Het thema was “Groen”, in de zin

van paradijselijk, dus veel land-

schappen.’ Zijn klas T4a oefende

met opdrachten uit oude examens.

De leerlingen schilderden elke week

drie uur. ‘Het enthousiasme voor

dit vak is groot.’ De schilderingen

werden zowel op doek als op paneel

(hout) gemaakt. Felix stimuleerde

de leerlingen om een groot formaat

te gebruiken. ‘Het belangrijkste

waaraan ik gewerkt heb met deze

leerlingen in de afgelopen jaren,

dus ook dit jaar, is dat beeldende

vorming geen bijvak is, maar

een heel bijzondere investering in

jezelf, los van wat je wilt worden.’

‘Mamma Mia!’ met verve opgevoerd door leerlingen Comenius Een heuse musicalband van het Comenius College ondersteunde

live de vier uitvoeringen van ‘Mamma Mia!’ in Schiedam en

Capelle aan den IJssel. Dat was een van de redenen waarom

de school trots was op leerlingen, teamleden en vrijwilligers

die meewerkten aan deze musical.

In totaal kwamen er ruim tweeduizend mensen op de voorstellingen

af: bijna vijftienhonderd in het Isala Theater in Capelle, en nog

eens bijna zeshonderd in het Theater aan de Schie in Schiedam,

waar de try-out plaatsvond.

De hoofdrollen van Sophie en haar moeder Donna werden

overtuigend vertolkt door Frederique Speksnijder, derdejaars

leerling van de Comeniusvestiging Nieuwerkerk, en Astrid Rook,

vwo-6-leerlinge van de vestiging Lijstersingel. Ook de andere

hoofdrolspelers speelden de sterren van de hemel.

Met veel enthousiasme brachten de cast, het koor en de band

de tientallen hits van popgroep ABBA ten gehore en op de planken.

Deze liedjes vormden de ruggengraat van de populaire musical,

geschreven door Catherine Johnson. Bekende nummers waren

‘Mamma Mia!’, ‘Money Money’, ‘Super Trouper’, ‘Dancing Queen’,

‘Thank You for the Music’ en ‘The Winner Takes It All’.

Een groep van zo’n vijftien leerlingen verzorgde het technisch

gedeelte van het musicalproject, zoals film, geluid, licht en

de website. Het decor riep de sfeer op van een Grieks eiland

met witte stranden, een blauwe zee en een Griekse taveerne.

Oogverblindend waren net als in vorige musicals de kostuums,

zoals de lycra-outfits van de drie zangeressen die het nummer

‘Super Trouper’ zongen, uiteraard op hoge hakken en plateauzolen.

Meer informatie en foto’s op www.comeniusgoesmusical.nl

De kostuums in ‘Mamma Mia!’ waren weer oogverblindend.

Twintig vierdeklassers van

het Marnix Gymnasium zijn

van 8 tot en met 12 mei te

gast geweest bij Gymnasium

Kreuzgasse in Keulen.

Daarmee zet het Marnix

Gymnasium nu de stap

richting Duitsland.

Tijdens het bezoek werd een eerste aanzet gegeven tot het thema

‘Meine Stadt, deine Stadt’. Daarbij stonden naast het vak Duits, de gamma-

vakken geschiedenis, economie en aardrijkskunde centraal. De leerlingen

namen onder andere deel aan een speurtocht en een stadswandeling

door Keulen. Verder waren er workshops waarbij de overeenkomsten en

verschillen tussen Rotterdam en Keulen onder de loep werden genomen.

Gymnasium Kreuzgasse is Europaschule in de Duitse deelstaat Nordrhein-

Westfalen. In dit Europese perspectief was het zeker geen toeval dat naast

het Marnix Gymnasium ook een Spaanse en een Franse school te gast

waren bij de Kreuzgassers. Veel aandacht was er op woensdag 9 mei voor

de Europatag. Toen lieten de Marnixleerlingen zich ook op cultureel terrein

niet onbetuigd. Een aantal van hen bracht een moderne muzikale versie

van het Europese volkslied ten gehore. Na schooltijd waren de Duitse

leerlingen aan zet om de Marnixleerlingen te laten kennismaken met

hun privéleven. In september worden de leerlingen van het Gymnasium

Kreuzgasse voor een tegenbezoek in Rotterdam verwacht.

Uitwisseling Marnixleerlingen met Keuls gymnasium


Korrie Louwes is wethouder Arbeidsmarkt, Hoger Onderwijs,

Innovatie en Participatie van de gemeente Rotterdam

Techniek is leuk

Als we willen bereiken dat de jongeren

meer interesse krijgen in techniek, dan

moeten we één ding niet meer doen:

vertellen dat techniek moeilijk, stom en saai

is. Daarom zeg ik: techniek is niet alleen

leuk, maar ook hartstikke belangrijk.

Kijk maar naar voetbal of welke andere sport

dan ook. Conditie is nuttig, doorzettings-

vermogen belangrijk, maar een kampioen

word je alleen als je techniek in huis hebt.

En techniek krijg je door elke dag te oefenen.

Balletje hooghouden, passeerbewegingen

maken. Robin van Persie leerde het in

Rotterdam-Kralingen in de voetbalkooi aan

de Oudedijk. Toen elke dag aan het spelen,

nu de beste voetballer van Engeland.

Met de mooiste techniek.

We moeten ophouden met kinderen

wijsmaken dat techniek alleen iets is voor

jongens. Is voetbal alleen iets voor jongens?

Nee toch! Het Nederlandse meisjes- en

vrouwenvoetbal groeit en groeit. Over niet al

te lange tijd doen ook vrouwelijke voetballers

mee aan grote toernooien zoals het EK,

het WK en de Olympische Spelen.

Nederland heeft het beste voetbalelftal

van de wereld. Vind ik. Maar de komende WK

moeten we oppassen voor de Duitsers.

Waarom? Kijk maar in het vorig nummer

van CVOpen op pagina 11. Daar zegt leerling

Jonathan van PENTA Godfried Richter dat

hij graag meer techniek op het rooster

zou hebben: ‘Ik kom uit Duitsland en

daar hadden we elke dag les in techniek.

Dat mis ik hier.’ Ja, zo winnen we nooit!

Jonathan heeft gelijk, we moeten op

onze scholen veel meer doen aan techniek.

Zoals Accent Delfshaven dat doet. Daar zijn

ze gestart met verschillende projecten

en workshops, om leerlingen in een eerder

stadium warm te krijgen voor techniek.

Ze hebben bijvoorbeeld met een groep

leerlingen een skatebaan getimmerd.

Dat was een enorm succes.

« Jonathan heeft gelijk, we moeten veel meer doen aan techniek. »

Of zoals op Melanchthon Mathenesse.

Daar gaan ze de leerlingen vanaf het eerste

jaar onderdompelen in de praktijk, minstens

zeven uur per week. Ze bezoeken bedrijven,

gaan aan de slag met praktijkopdrachten

en nodigen mensen uit het bedrijfsleven uit.

Bijvoorbeeld Martine Beijer, directeur van

Aquarius Sanitair. Haar bedrijf verkoopt

keukens en badkamers. Haar medewerkers

zorgen voor het ontwerp en de uitvoering.

Van passen tot lassen, en daar komt vaak

een hoop techniek bij kijken. Jongens zijn

misschien sterker, maar meiden zijn vaak

secuurder en creatiever, zegt Martine.

« Vooral in de haven liggen de goede banen voor het oprapen. »

Lukt het je als docent niet om met deze

argumenten leerlingen over de streep te

trekken, vertel dan dat je met een techniek-

opleiding straks meer kans hebt op een

goede baan. In de bouw, maar ook in het

ziekenhuis of in de ICT. Techniek is overal.

Tegenwoordig verdien je een prima boterham

met een technisch beroep. En je kunt door-

groeien binnen de sector. Vooral in de haven

liggen de goede banen voor het oprapen.

En de haven… dat is pas echt stoer.

De (CVO)pen aan een gast

Korrie Louwes:

« Op de nieuwe vakscholen

techniek duiken jongeren

vanaf dag één de praktijk in. »Jaap Engel, directeur van Maritime Human Resources in Rotterdam



De belangstelling van jongeren voor een technische

opleiding is al jaren tanende. Bedrijven kampen

inmiddels met een groot gebrek aan goed opgeleid

personeel. Om dit nijpende tekort te tackelen,

en het niveau van het technisch onderwijs naar

een hoger plan te tillen, worden allerlei nieuwe

initiatieven genomen. Vakscholen techniek,

Bèta Excellent-programma’s, technasia en meer.

Ook CVO-scholen doen er volop aan mee.

‘Hoe zorgen we ervoor dat we in de toekomst kunnen beschikken

over voldoende opgeleid technisch personeel in onze regio? En op

welke wijze verleiden we jongeren om te kiezen voor een toekomst

in de techniek? Op die vragen hebben we samen met de onderwijs-

besturen, verenigd in het Rotterdams Offensief (CVO, BOOR, LMC

en de ROC’s Albeda en Zadkine), en de gemeente Rotterdam

een antwoord proberen te vinden. Dat is gelukt. De neuzen staan

nu eindelijk dezelfde kant op’, zegt Jaap Engel.

Engel is directeur van Maritime Human Resources in Rotterdam,

een bedrijf dat ondernemingen in de Rotterdamse haven helpt bij

het vinden van geschikt technisch personeel. Hij is tevens voorzitter

van de bedrijvengroep die enige tijd geleden bij scholen en gemeente

aandrong op een noodzakelijke doorbraak voor het technisch

onderwijs in Rotterdam. Na ruim een jaar overleg sloten de school-

besturen, gemeente en bedrijven vorig jaar juli een convenant

voor de oprichting van twee vakscholen techniek in Rotterdam.

Komend schooljaar 2012-2013 openen de nieuwe vakscholen hun

deuren. Daarmee wordt techniek voor jongeren al op jonge leeftijd

bereikbaar. ‘Wij zijn ontzettend blij met dit initiatief en verwachten

er veel van’, zegt Engel. Het convenant wordt ondersteund door de

brancheorganisaties FME-CWM, Koninklijke Metaalunie, Uneto-VNI,

Bouwend Rijnmond en Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam.

Op dit moment kunnen jongeren in het vmbo pas in het derde

leerjaar beginnen met technische vakken. Engel: ‘Dat is te laat

en volgens ons de belangrijkste oorzaak van de afgenomen

belangstelling van jongeren voor techniek. Je moet ze al veel

eerder prikkelen. Bij voorkeur al op de basisschool. Op de nieuwe

vakscholen duiken ze vanaf dag één de praktijk in.’

Proeven en ontdekken Melanchthon Mathenesse is een van de nieuwe Rotterdamse

vakscholen techniek. Samen met het Noordrand College bedient

de locatie in Spangen straks leerlingen in Rotterdam-Noord.

‘Straks gaan we leerlingen vanaf het eerste jaar onderdompelen in

de praktijk, minstens zeven uur per week’, belooft Erik van Ruijven,

directeur van Melanchthon Mathenesse. ‘We bezoeken uiteen-

lopende bedrijven, gaan aan de slag met praktijkopdrachten,

nodigen mensen uit het bedrijfsleven uit. We laten leerlingen

proeven en ontdekken. Ook zijn we druk met het aanhalen van

contacten met basisscholen in de buurt en met de mbo’s.’

Een goede voorlichting en pr gericht op basisscholen en een

soepele overgang van vmbo naar mbo zijn eveneens belangrijke

actiepunten uit het Rotterdamse convenant.

Techniek is een breed en boeiend vakgebied, maar veel jongeren

weten dat niet. Erik stelt vast dat een groot deel van zijn leerlingen

helemaal geen of geen goed beeld heeft van technische beroepen.

‘Ze komen naar onze school, omdat ze hebben gehoord dat

het een gezellige en goede school is’, vertelt hij. ‘Dat is hun

voornaamste drijfveer. Niet de sector waarvoor ze worden opgeleid.

Veel leerlingen zijn bijvoorbeeld ook nog nooit in

de Rotterdamse haven geweest. Ze kennen alleen de verhalen

van hun opa, vader of oom en associëren techniek met vieze

handen maken. Terwijl er bijvoorbeeld ook veel kansen voor hen

liggen in de ‘schone’ procestechniek of gezondheidstechniek.

Veel initiatieven, ook bij Melanchthon en Accent Praktijkonderwijs

‘ Techniek eerder op het netvlies’

»


In gesprek met…

Met onze vakschool hopen we leerlingen in een vroeg stadium

te motiveren voor een technisch vak. De vakscholen helpen ons

straks ook bij het binnenboord houden van leerlingen’, verwacht

Erik. ‘Sommigen haken nu af omdat ze het nut van de meeste

algemeen vormende vakken niet inzien. Wij gaan ervoor zorgen

dat zij techniek eerder op het netvlies krijgen.’

Bèta Excellent Ook docent techniek Kees Vermeer van Accent Praktijkonderwijs

Delfshaven heeft de interesse van leerlingen voor techniek

de afgelopen jaren ‘drastisch zien afnemen’. Om het tij te keren,

heeft de school zich in 2010 aangemeld voor het programma

Bèta Excellent van het ministerie van Onderwijs. Doel van

het programma is dat scholen goede plannen en praktijk-

ervaringen verder ontwikkelen en overdraagbaar maken naar

andere scholen.

« Een skatebaan timmeren met leerlingen was een succes. »

‘Het programma heeft voor ons geleid tot een nauwere samen-

werking met het Albeda College en de Schilderschool. We hebben

samen een nieuw lesprogramma ontwikkeld voor de Vooropleiding

Schilderen. Daarnaast zijn we ook in de onderbouw gestart

met verschillende projecten en workshops, om leerlingen in

een eerder stadium warm te krijgen voor techniek. We hebben

bijvoorbeeld met een groep leerlingen een skatebaan getimmerd.

Dat was een enorm succes. Verder zijn zeven leerlingen begonnen

aan een opleiding machinale houtbewerking, zes aan een las-

opleiding en vier aan een schildersopleiding. Voorgaande jaren

was er slechts een enkele leerling die doorging met techniek.’

‘Maar’, benadrukt Kees Vermeer, ‘al die nieuwe projecten zijn

mooi, maar vallen of staan met goedopgeleide en toegewijde

docenten. Zij kunnen het verschil maken. Hoe? Door een relatie

met leerlingen op te bouwen, kun je jongeren verleiden om te

kiezen voor een beroepsopleiding waarmee ze verder komen

in het leven.’

Technasium Bedrijven zitten niet alleen te springen om goed opgeleide

mbo’ers. Ook naar hoger opgeleid technisch personeel is veel

vraag. Om havo- en vwo-leerlingen op een eigentijdse en uitdagende

manier te interesseren voor bèta-onderwijs, kunnen scholen voor

voorgezet onderwijs zich aanmelden als ‘technasium’, bij de Stichting

Technasium in Groningen. Zeven jaar geleden is het initiatief

vanuit de Rijksuniversiteit Groningen ontstaan. Inmiddels zijn er

zeventig scholen in het land die het predikaat ‘technasium’ mogen

voeren, waaronder Calvijn Vreewijk, PENTA Scala en Melanchthon

Bergschenhoek. ‘Na een pilotfase zijn we dit schooljaar als

technasium gestart’, vertelt adjunct-directeur Gesinus Hospes

van Melanchthon Bergschenhoek. Het nieuwe examenvak

Onderzoek & Ontwerpen (O&O) staat centraal binnen de technasia.

Het vak wordt gegeven vanaf klas 1 tot en met het eindexamen.

Daarnaast volgen leerlingen gewoon alle theorievakken.

‘In het eerste jaar is Onderzoek & Ontwerpen voor al onze leerlingen

verplicht. Daarna mogen ze kiezen of ze ermee doorgaan. Eerstejaars

werken aan verschillende opdrachten. Zo hebben ze dit jaar onder

meer een plan en ontwerp gemaakt voor een woning voor drie

generaties. O&O betekent dus niet alleen denken, maar ook doen.

We werken samen aan echte opdrachten en met echte opdracht-

gevers. En binnen ons regionale netwerk hebben we contact met

diverse hogescholen en de TU Delft. Zeker de helft van de leerlingen

heeft nu al aangegeven dat ze in het tweede jaar door willen gaan

met Onderzoek & Ontwerpen. En minstens evenveel meisjes als

jongens. Dat vind ik bemoedigend. Maar ook het enthousiasme

van onze docenten droeg zeker bij aan dit eerste succes.’

[De Nieuwe Lijn]

Nog meer initiatieven- In augustus gaat het Comenius Vakcollege Techniek

van start aan de P.C. Boutenssingel in Capelle.

- PENTA De Oude Maas in Spijkenisse is in 2009-2010

begonnen met de Techno MAVO.

Links Kees Vermeer (Accent Delfshaven)

Links Erik van Ruijven (Melanchthon Mathenesse)

Rechts Gesinus Hospes (Melanchthon Bergschenhoek)


Nicolette van VeldenBeleidsmedewerker communicatie

bij stafbureau Melanchthon

Wat doe je als beleidsmedewerker communicatie?Ik ben verantwoordelijk voor het communicatiebeleid van

Melanchthon. Ik ontwikkel beleid en coördineer de uitvoering ervan.

In de uitvoering van de communicatie doen onze vestigingen veel

zelf. Als het om relatief belangrijke dingen gaat, ben ik daar natuurlijk

wel graag bij betrokken.

Voordat ik hier in 2007 kwam werken, waren het Christelijk College

Henegouwen en Melanchthon gefuseerd. Sindsdien is er één huisstijl

en wordt er als één organisatie naar buiten getreden. Alle vestigingen

hebben een eigen naam en een eigen huisstijlkleur, maar het is

duidelijk dat ze allemaal bij Melanchthon horen. Ik zorg ervoor dat

de huisstijl in alle communicatiemiddelen is verwerkt.

Eén organisatie, één beeld?Tot voor kort was dat zo. Maar inmiddels is er een nieuwe beweging

op gang gekomen: nu wil men juist de eigenheid van alle vestigingen

over het voetlicht brengen. Er is in de regio veel concurrentie, dus het

wordt steeds belangrijker om aan de buitenwereld duidelijk te maken

wat elke vestiging uniek maakt. Ouders en leerlingen moeten weten

dat er binnen Melanchthon volop keus is. Daarom zijn we nu onder

andere bezig om de websites van alle vestigingen te vernieuwen.

Elke vestiging kan – binnen een bepaald kader – haar eigen keuzes

maken, bijvoorbeeld qua indeling, vormgeving en inhoud. Ik zorg

ervoor dat het op al die verschillende websites voldoende duidelijk

blijft dat de vestigingen onderdeel zijn van Melanchthon.

Waarmee houd je je nog meer bezig?Bijvoorbeeld met leerlingenwerving en perscontacten. Ik zorg

ervoor dat ik de juiste media benader als er relevante informatie is.

Ook doe ik veel voor de jaarlijkse scholenmarkt waarop al onze

vestigingen aanwezig zijn. Ik zorg ervoor dat er presentatiepanelen

zijn, actuele wervingsfolders en andere externe communicatie-

middelen, zoals posters, flyers en leuke weggevertjes.

Werk je alleen voor Melanchthon?In principe wel, maar ik doe ook een aantal CVO-brede dingen.

Ik zit bijvoorbeeld in de redactie van dit blad, in de projectgroep

Arbeidsmarktcommunicatie en in een projectgroep van Fokor die

de Rotterdamse schoolkeuzegids maakt. Hierin behartig ik niet

alleen de belangen van Melanchthon, maar van alle CVO-scholen.

Het is leuk om op zo’n breed, Rotterdams niveau betrokken te zijn

bij communicatiekeuzes.

Waar ben je trots op?

De afgelopen jaren hebben we een enorme ontwikkeling door-

gemaakt op het gebied van huisstijl en communicatie. Er wordt

steeds vaker óók vanuit een communicatieachtergrond naar

zaken gekeken. We zijn nu een organisatie die haar marketing

en communicatie professioneel neerzet. Daar ben ik trots op.

Stapsgewijs hebben we dingen steeds kunnen verbeteren.

Je hebt geen communicatiecollega’s. Is dat lastig?Dat valt reuze mee! Ik heb gelukkig altijd leidinggevenden die

veel affiniteit hebben met communicatie. Zij betrekken mij altijd

in een heel vroeg stadium bij allerlei zaken. Als de directie van

Melanchthon minder oog zou hebben voor communicatie,

zou het lastiger voor me zijn om dingen voor elkaar te krijgen.

Is Melanchthon een leuke organisatie om voor te werken?Ik heb veel affiniteit met de doelgroep waarvoor wij werken:

de leerlingen. Dit is dus helemaal de goede branche voor mij.

Melanchthon is een warme organisatie, met betrokken en

bevlogen medewerkers. Velen kiezen er heel bewust voor om

bij Melanchthon te gaan werken. Dat merk je echt; er is hier

een heel fijne en bijzondere cultuur.

[Karin van Breugel]

In gesprek met…

‘Velen kiezen er heel bewust voor om bij Melanchthon te gaan werken.‘

NieuwsEen gewone leerling In de gangen op het Handelsgymnasium te Oslo hangen alle klassen-

foto’s uit de lange historie van de school. Ik liep daar wat rond na

het jureren van essays van leerlingen in het kader van de Internationale

Filosofie Olympiade, waar Nederland voor het eerst aan meedeed.

Op de bovenste galerij ontbrak een foto van klas 3 uit 1998. De collega

filosofie die op deze school werkt zei me: ‘Dat was de klas van Anders

Behring Breivik, en om emotionele redenen leek het de schoolleiding

beter om de foto te verwijderen.’

Na het bekend worden van de identiteit van de dader van de bom-

aanslag en massamoord op 22 juli, was hij direct nagegaan of hij

Breivik ooit in zijn klas had gehad. Dat was niet zo. Collega’s van hem

wel. Zij herinnerden zich hem als een gewone en onopvallende jongen.

Lopen door datzelfde schoolgebouw gaf daarna een beklemmend

gevoel. Hoe kon iemand die op school zeker ook kennisgenomen

heeft van waarden en normen zover komen?

Eén van de thema’s voor de filosofische essays was een citaat van

de politiek filosofe Hannah Arendt: ‘De droevige waarheid is dat het

meeste kwaad gedaan wordt door mensen die nooit de keuze hebben

gemaakt of ze goed of slecht willen zijn.’ Maar Breivik blijkt wél te

hebben nagedacht over deze keuze en had besloten ‘goed’ te zijn,

op zijn manier. Het kwaad dat hij met deze invulling van ‘goed’ heeft

aangericht is onvoorstelbaar. Dat roept de vraag op of we wel zelf

kunnen bepalen wat ‘goed’ is. Op z’n minst hebben we daar andere

mensen voor nodig, met wie we in openheid betekenisvolle relaties

aangaan, en met wie we onze ideeën bespreken, en die ons durven

corrigeren. Omdat het Breivik daaraan ontbrak in de periode vooraf-

gaand aan zijn misdaden, kon hij zich ontwikkelen tot een extreme

narcist met idiote ideeën over de islam en multiculturalisme.

De volgende dag liep ik samen met de deelnemers aan de Olympiade

mee in een parade dwars door de stad. Op 17 mei vieren de Noren

namelijk hun nationale onafhankelijkheid en het hebben van een

Grondwet. Een waar volksfeest, waarbij organisaties, scholen en

fanfares defileren langs het Koningsslot, waar koning Harald V hun

toezwaait vanaf het balkon. Uitbundig, gezellig en gedisciplineerd.

Maar er is wel wat gebeurd, sinds de aanslagen van 22 juli. Op een

herdenkingsplek vlak voor de Domkerk zijn in een bloemperk de foto’s

van de 77 slachtoffers geplaatst. Vooral scholieren in de leeftijd tussen

de 15 en 19 jaar. Hun leven is in de knop gebroken. Verbijsterend.

Tussen de foto’s is aan een stok een groot rood hart bevestigd.

Daarop staat de tekst: ‘… og størst av alt er kjaerligheten’, afkomstig

uit het Nieuwe Testament. Daaronder de vertaling in het Engels:

‘… greatest of all is love’.

Dirk OosthoekVoorzitter van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad

van CVO, docent filosofie op Melanchthon Schiebroek en vakdidacticus

filosofie aan het ICLON (Universiteit Leiden)


Project Rotterdams Reken Effect

Column

Uitgeverijen presenteren methodes voor rekenenDrie uitgeverijen presenteerden in maart op CSG Calvijn hun reken-

producten voor rekencoördinatoren en directieleden van Rotterdamse

vo-scholen. Ze waren uitgenodigd door de projectgroep Rotterdams

Reken Effect, een samenwerkingsverband van CVO, BOOR en LMC,

de drie grote Rotterdamse schoolbesturen in het voortgezet onderwijs.

Projectleider Gerrit Elings doet verslag van de bijeenkomst op

18 maart, waarop zestig mensen afkwamen.

‘De projectgroep nodigde de Basisacademie, Noordhoff en Thieme-

Meulenhoff uit naar aanleiding van vragen van rekencoördinatoren en

directieleden over beschikbare methodes voor het nieuwe vak.

De Basisacademie, opgericht in 2009, richt zich vooral op het ontwikkelen

van e-learning omgevingen. Het product dat zij presenteerden heet

Score, het is een digitaal oefenprogramma voor zowel taal als rekenen.

Noordhoff was uitgenodigd omdat hun wiskundemethode ‘Getal & Ruimte’

de meest gebruikte is in Nederland. Daarnaast bewegen zij zich al enkele

jaren op de markt met het gratis e-mailprogramma beterrekenen.nl.

Ze kregen ook de kans om andere producten te laten zien die zij

ontwikkelen.

ThiemeMeulenhoff is al enige tijd bezig met het ontwikkelen van

een digitaal en adaptief rekenproduct genaamd ‘Got it?!’. Zij toonden

de vorderingen inclusief enkele filmpjes uit de praktijk, bijvoorbeeld

over iemand die aan het tanken is.

De bijeenkomst werd door de meeste bezoekers positief gewaardeerd.

Over de verschillende rekenproducten waren de meningen verdeeld.

Dat bleek ook uit een online enquête. Na de bijeenkomst zijn door scholen

van verschillende besturen afspraken gemaakt met de drie uitgeverijen.

Calvijn, de school waaraan ik als directeur onderwijs verbonden ben,

voert komend schooljaar pilots uit met Score en met ‘Got it?!’.

Beide programma’s bieden kansen om rekenonderwijs meer op maat

aan te bieden. Het traditionele klassenverband kan hiermee doorbroken

worden. Misschien dat het nieuwe vak rekenen een aanzet geeft om

anders te kijken naar de manier waarop we het onderwijs nu vaak

aanbieden. Het is de bedoeling eind schooljaar 2012-2013 een bijeenkomst

te organiseren waarin de ervaringen met verschillende rekenproducten

worden gedeeld. Zo ondersteunt de projectgroep Reken Effect alle

betrokkenen van de verschillende besturen bij het maken van de juiste

keuze voor de eigen school.’

Meer informatie: www.basisacademie.nl www.beterrekenen.nl www.noordhoffuitgevers.nl www.thiememeulenhoff.nl

Battlekampioen op PENTA De Oude Maas

PENTA-vestiging De Oude Maas deed dit voorjaar opnieuw mee aan

Mission Olympic, het grootste schoolsportevenement in Nederland.

Dertig leerlingen reisden op 5 april af naar het Olympisch Stadion

in Amsterdam. Ze waren ingedeeld in een van de drie zaalvoetbal-

teams of in het streetdanceteam van De Oude Maas.

Bij het zaalvoetballen bereikten het damesteam en het jongens-

bovenbouwteam de halve finale, maar daar verloren ze. Ze behaalden

zodoende geen podiumplaats. Het streetdanceteam wilde de derde

plaats van vorig jaar evenaren of overtreffen, maar het eindigde

uiteindelijk als zesde van de 21 deelnemende scholen.

Naast de groepsdans bestond de streetdance-competitie dit jaar ook

uit een individuele wedstrijd: de battle. Die hield in dat één danser van

elke groep tegen de andere dansers moest dansen. Bij dit onderdeel

kwam Arvian Bulan uit 3m-1b van De Oude Maas als winnaar uit

de bus. Hij mag zich officieel Nederlands battlekampioen noemen!

Het streetdanceteam van

De Oude Maas op Mission Olympic.

Arvian Bulan met de eerste prijs

voor het onderdeel battle.

Op het tweede Comenius Onderwijs Film Festival (COFF)

wordt een speciale buitenlandse gast verwacht: meester

Toshiro Kanamori (65) uit Japan, hoofdpersoon in de bekroonde

documentaire ‘Children full of life: learning to care’. Dit was

de openingsfilm van het eerste Comenius Onderwijs Film

Festival vorig jaar november.

COFF-2 vindt plaats op dinsdagmiddag 11 september op de

Comeniusvestiging aan de Lijstersingel. Het festival is opgedragen

aan meester Kanamori. Zijn credo is: ‘Kinderen leren om

samen gelukkig te worden; wanneer één iemand niet gelukkig is,

is niemand gelukkig.’

De beroemdste onderwijzer van Japan wordt door rector

Hans Neven na aankomst bij Comenius naar de brugklasvleugel

gebracht, voor een les aan de leerlingen van het tweetalig vwo en

hun docenten. Hij wordt daarna welkom geheten bij het COFF in

de aula. Marcel van Herpen, mede-oprichter en kerndocent van

het NIVOZ, zal vervolgens een lezing houden, verlicht met beelden

uit ‘Children full of life’. Na het referaat van meester Kanamori

kunnen de aanwezigen vragen stellen. Na een pauze opent

de internationale gast het filmfestival, waarna de liefhebbers

kunnen genieten van hun favoriete onderwijsfilm. De middag wordt

afgesloten met een buffet.

Het Comenius Onderwijs Film Festival wordt een traditie bij

Comenius. Rector Hans Neven wil graag alle onderwijsmensen

inspireren met dit festival en de vertoonde onderwijsfilms.

De genodigden ontvangen een schriftelijke uitnodiging.

Zij kunnen zich met een inlogcode aanmelden via de vernieuwde

website van Comenius, www.comenius.nl.

Meester Kanamori speciale gast op COFF-2

Links Toshiro Kanamori,

hoofdgast op het COFF-2,

rechts Ingrid Helsloot

van NIVOZ, die een

belangrijke rol speelde

om meester Kanamori

naar Nederland

te halen.

van de scholen


Team Scala Rietvelden scoort

in Wiskunde B-Olympiade

Een team van drie vwo-6-leerlingen van PENTA Scala Rietvelden

(voorheen: Blaise Pascal) behaalde de derde plaats tijdens de

Wiskunde B-Olympiade, georganiseerd door het Freudenthal Instituut

in Utrecht. Ze waren het beste team van Nederland, maar moesten

in de internationale wedstrijd een Belgisch en Duits team boven

zich dulden. Om te winnen losten

de leerlingen een opdracht over

een schaakspel op moderne manier

op. Wiskunde B-docent Dirk Husslage

is bijzonder trots op zijn leerlingen.

Van links naar rechts de teamleden

Laurens van Dam, Bauke Smits en

Robert Klavers tijdens de prijsuitreiking

op 16 maart.


Docenten moeten de ruimte krijgen om hun talenten optimaal te ontplooien. Zo blijven scholen

aantrekkelijk als werkgever en gaat de onderwijskwaliteit omhoog. Met die insteek richtten achttien

schoolbesturen (waaronder CVO) en de VO-raad in 2008 hun eigen opleidingsinstituut voor docenten

op: het Nederlands Instituut voor Masters in Educatie (NiME). ‘Jammer alleen dat nog geen enkele

docent van een CVO-school zich aanmeldde.’

Master voor de klas

Honger naar kennis, op zoek naar een intellectuele uitdaging,

carrière maken binnen de klas. Het zijn zo een paar redenen

die deelnemers noemen als je hen vraagt waarom ze zijn

begonnen aan een van de vier masteropleidingen van

het Nederlands Instituut voor Masters in Educatie. ‘Onze studies

zijn bedoeld voor ambitieuze docenten die nog professioneler

willen worden. Docenten die zich bezighouden met onderwijs-

vraagstukken waar je in de docentenkamer niet zo een-twee-drie

antwoord op krijgt’, zegt Sander Galjaard, projectleider NiME

bij de VO-raad.

Na een onderzoek naar de opleidingsbehoefte in het veld,

ontwikkelden vooraanstaande universiteiten op verzoek van

het NiME destijds verschillende masteropleidingen. Deelnemers

kunnen nu terecht bij de Universiteit van Amsterdam voor

de Master Academisch Meesterschap en de Master Professioneel

Meesterschap. En bij de Universiteit Maastricht voor Master

Evidence Based Innovation in Teaching. Galjaard: ‘Elke opleiding

duurt twee jaar en richt zich op onderzoek, onderwijsvernieuwing

en vakdidactische verdieping. Het zijn stuk voor stuk hoogwaardige

opleidingen.’

Directe relatie met onderwijspraktijkCVO was in 2008 een van de initiatiefnemers van het NiME.

Des te opmerkelijker dat zich al die jaren nog geen enkele docent

van een CVO-school heeft aangemeld voor een masteropleiding.

‘Echt ontzettend jammer, docenten laten kansen liggen’,

zegt Galjaard. Naar het waarom kan hij alleen maar gissen.

Aan de praktische toepasbaarheid hoeft het niet te liggen,

meent hij. ‘De titels suggereren misschien dat het om een

theoretische leerweg gaat. Maar de opleidingen staan juist

heel direct in relatie met de onderwijspraktijk. De opdrachten

worden binnen de eigen school uitgevoerd. En wat de deelnemers

leren, kunnen ze direct in de eigen lessen of in het eigen team

toepassen. Zo plukken leerlingen, collega’s en de hele school

er de vruchten van.’

'Wat de deelnemers leren', zegt Sander Galjaard, projectleider NiME bij de VO-raad, 'kunnen ze direct in de eigen lessen toepassen.'

Hoogwaardige opleidingen mogelijk via het NiME

Personalia

Galjaard geeft graag een paar voorbeelden. Een docent Nederlands

van CS De Hoven in Gorinchem heeft binnen haar onderzoeks-

opdracht bijvoorbeeld een leerplein Nederlands opgezet voor haar

vmbo-leerlingen. Een docent natuur- en scheikunde van het Calvijn

College in Goes deed op zijn school een onderzoek naar feedback

aan leerlingen. Zo bracht hij een grotere bewustwording onder zijn

collega’s op gang rond het geven van feedback, een sterk instrument

om het leren te bevorderen.

LerarenbeursMisschien kunnen schoolleiders moeilijk tijd of geld vrijmaken

om hun mensen een kans te bieden verder te studeren?

Galjaard: ‘Via de lerarenbeurs kan een groot deel van de studie

worden gesubsidieerd. Daarnaast moeten docenten wel vaak

minstens een dag per week worden uitgeroosterd. Maar daar staat

veel tegenover. Dat je goede docenten aan je organisatie weet te

binden. Ook kunnen scholen, voorafgaand aan de studie, samen met

de docent bepalen met welke onderzoeksvragen hij of zij aan de

opleiding begint. Het belang van de school wordt zo direct gediend.

Scholen huren nu vaak nog onderwijsconsultants in. Door docenten

te laten doorleren, heb je de kennis en het advies duurzaam in huis.’

« Via de lerarenbeurs kan een groot deel

van de studie worden gesubsidieerd. »

Het doen van onderzoek vormt een belangrijk deel van het curriculum

van de opleidingen. Daarom sluiten ze ook naadloos aan bij de

ontwikkeling van de Academische Opleidingsscholen. ‘Je ziet nu in

de praktijk dat afgestudeerde masters daar vaak een plek vinden’,

aldus de projectleider.

Over de streep Galjaard vertelt dat alle opleidingen op maat kunnen worden

gesneden, naar opleidingsbehoefte van betreffende docent.

Ook zijn er incompany-trainingen mogelijk. ‘Dat betekent dat

de opleiders bij voldoende aanmeldingen naar de scholen-

gemeenschappen toe kunnen komen. Wellicht dat we CVO-scholen

en -docenten daarmee over de streep kunnen trekken.’

Inmiddels zijn al zo’n 80 master-docenten afgestudeerd via een

opleiding van het NiME en volgen er momenteel 120 een opleiding.

De alumnivereniging is afgelopen maart opgericht.

(De Nieuwe Lijn)

Mail of bel voor meer informatie en advies op maat

met Sander Galjaard, [email protected] of (06) 11 60 13 66.

Meer informatie: www.mastersineducatie.nl

Klaas Alkema (58) is benoemd

tot directeur van PENTA-vestiging

Hoogvliet. Hij volgt Gerrit Slingerland

op, die per 1 augustus met FPU gaat.

Klaas Alkema komt van de PENTA-vestiging

Jacob van Liesveldt, waar hij conrector

onderwijs was.

Sebastiaan van Hofwegen (31),

coördinator onderbouw op PENTA

Hoogvliet, is vanaf 1 augustus de nieuwe

adjunct-directeur onderwijs daar.

Diane Reijnhout-van den Berg (56) is de nieuwe conrector bedrijfsvoering

op PENTA Scala Rietvelden (voorheen

Blaise Pascal). Zij was er al enkele jaren

afdelingshoofd en docent Engels.

Cees van Dijk (35) begint op 1 augustus

als conrector algemene dienst van PENTA

Scala, dat naast de vestiging Rietvelden ook

de vestiging Molenwatering omvat. Cees was

teamleider en docent maatschappijleer op

PENTA Scala Molenwatering (voorheen

Angelus Merula).

Henri Stiksma (50) is per 1 augustus

benoemd tot adjunct-directeur van de mavo

van Melanchthon Schiebroek. De afgelopen

jaren was Henri afdelingshoofd van het

brugklasgebouw van Melanchthon Schiebroek

en daarvoor decaan op de mavo-afdeling.



De hobby van... Docent Engels Comenius College

Lein van der Wulp Onlangs verscheen debuutroman ‘Kelderwesp’ van Lein van der Wulp,

een aangrijpende literaire thriller die laat zien dat achter de waar-

neembare werkelijkheid nog een heel andere kan schuilgaan.

‘Toen ik tijdens mijn studie in aanraking kwam met Engelse

literatuur, was dit een fascinerende ervaring. Er ging een wereld

voor mij open. Destijds had ik al de ambitie om een roman

te schrijven; ik wilde zelfs weten of het was toegestaan om

een scriptie over een zelfgeschreven roman te schrijven…

Rond mijn dertigste ging ik op het Comenius werken, waar ik

jarenlang de teksten voor de musical schreef en betrokken raakte

bij allerlei educatieve publicaties. Mijn wens om een roman te

schrijven blééf. Ik was een jaar of 35 toen ik de roman voltooide.

Mijn pogingen om een uitgever te vinden, mislukten echter.

Het manuscript lag jaren in de kast, totdat mijn partner het las en

erdoor geboeid raakte.

Op haar aanraden heb ik het herschreven, in een vlottere stijl en

met een betere plot. De eerste tien pagina’s zijn gepubliceerd op

TenPages.com: een website voor crowdfunding. Uiteindelijk hebben

ruim honderd bezoekers van deze site circa tweeduizend ‘aandelen’

gekocht; genoeg om een uitgever over de streep te trekken.

TenPages adviseerde me om het verhaal uit te breiden met

een verhaallijn die in het heden speelt. Het boek draaide aanvankelijk

om twee oudere heren die tijdens de Tweede Wereldoorlog verzets-

companen waren en in de jaren zeventig door een noodlottig incident

rivalen worden. Daaraan is een hedendaagse verhaallijn toegevoegd

over Mark, een weerbarstige en onwillige middelbare scholier.

Met al mijn onderwijservaring ging het creëren van dat personage

me natuurlijk vrij gemakkelijk af.

Ruim twee maanden geleden was de boekpresentatie en de eerste

signeersessie ligt achter me. Het is spannend om te horen wat lezers

ervan vinden. De eerste reacties zijn veelbelovend. Inmiddels werk ik

aan een tweede boek, dat een totaal ander karakter krijgt. Als ik met

“Kelderwesp” enig succes krijg, kost het me vast geen 25 jaar om er

een bereidwillige uitgever voor te vinden!’

[Karin van Breugel]

Lein van der Wulp, ‘Kelderwesp’.

Uitgeverij IJzer, Utrecht 2012.

ISBN 978 90 8684 082 3, € 18,50.

Meer informatie: www.uitgeverij-ijzer.nl > Lein van der Wulp

« Het manuscript lag jaren in de kast, totdat mijn partner het las en erdoor

geboeid raakte. »

CVOCVO omvat zeven scholen(groepen) voor voortgezet onderwijs:

CVO Accent, Comenius College, CSG Calvijn, Farelcollege, Marnix

Gymnasium, Melanchthon en PENTA college CSG. Deze scholen-

groepen hebben vestigingen op bijna 40 verschillende locaties,

met een sterke concentratie in Rotterdam. De meeste CVO-scholen

zijn brede scholengemeenschappen met meerdere vestigingen.

Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus. Met zo’n 21.000 leerlingen

behoren we tot de grotere schoolbesturen van Nederland.

CVO is werkgever voor ongeveer 2.350 medewerkers. We bieden jonge

mensen stimulerend onderwijs en een brede vorming. Daarbij houden

we rekening met de individuele mogelijkheden van onze leerlingen:

iedere leerling krijgt de ruimte om zijn of haar talenten optimaal te

ontwikkelen. Het gaat om de vorming van ‘heel de mens’.

We handelen vanuit een christelijke inspiratie met oog en respect

voor haar vele verschijningsvormen. Vanuit een open houding werken

we samen met vele verschillende partners om ons onderwijs op

een zo hoog mogelijk niveau te brengen en te houden.

VerenigingsbureauCVO heeft een eigen verenigingsbureau waar 35 mensen werken.

De medewerkers ondersteunen het bestuur, het managementteam

en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig met onderwijsbeleid,

personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, communicatiebeleid, boek-

houding, personeels- en salarisadministratie en systeem beheer/ICT.

Missie

Wij, de scholen van CVO,

• verzorgenenverstrekkeninspirerendonderwijs

en brede vorming aan jonge mensen;

• dragenvanuiteenopenhoudingbijaanallevormen

van samenwerking die het onderwijs en het beleid

voor jonge mensen ten goede komen;

• presenterenenverantwoordenonshelder

aan (alle belanghebbenden in) de samenleving.

Wij doen dit vanuit de volgende grondhouding:

• staandmiddenindesamenleving,geworteldinhetEvangelie

en handelend vanuit een christelijke inspiratie;

• metoogenrespectvoordeveleverschijningsvormen

van deze inspiratie;

• rechtdoendaandeindividuelemogelijkhedenvanonzeleerlingen

en gericht op hun actieve deelname aan de gemeenschap.

Alle auteursrechten en andere rechten van intellectuele eigendom op alle artikelen, teksten, foto’s, afbeeldingen en materialen die zijn opgenomen in CVOpen zijn eigendom van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) of zijn opgenomen met toestemming van de eigenaar, tenzij uitdrukkelijk een andere bron wordt vermeld. Geen enkel artikel, tekst, foto, afbeelding mag worden veranderd of worden opgenomen in enig ander werk of andere publicatie, behoudens voor zover de overname geschiedt ten behoeve van persoonlijke en niet-commerciële doeleinden met vermelding van de bron.

De CVO-scholen

Accent Praktijkonderwijs,

Onderwijsopvang,

Onderwijsondersteuning,

Avondschool

Weegschaalhof 33

Postbus 84017

3009 CA Rotterdam

Tel. (010) 209 99 26

Fax (010) 209 56 40

[email protected]

www.cvoaccent.nl

Christelijke Scholen gemeenschap

Calvijn

Roerdomplaan 42

Postbus 57613

3008 BP Rotterdam

Tel. (010) 493 33 66

Fax (010) 493 33 77

[email protected]

www.calvijn.nl

Comenius College

Lijstersingel 10

Postbus 797

2900 AT Capelle aan den IJssel

Tel. (010) 459 59 70

Fax (010) 451 62 74

[email protected]

www.comenius.nl

Farelcollege

Kastanjelaan 50

Postbus 163

2980 AD Ridderkerk

Tel. (0180) 411 777

Fax (0180) 418 904

[email protected]

www.farelcollege.nl

Marnix Gymnasium

Essenburgsingel 58

3022 EA Rotterdam

Tel. (010) 244 50 44

Fax (010) 478 08 46

[email protected]

www.marnixgymnasium.nl

Melanchthon

Schiekade 101

Postbus 28211

3003 KE Rotterdam

Tel. (010) 476 73 00

Fax (010) 477 26 09

[email protected]

www.melanchthon.nl

PENTA college CSG

J.A. Heijwegenlaan 4

Postbus 220

3200 AE Spijkenisse

Tel. (0181) 600 200

Fax (0181) 697 523

[email protected]

www.penta.nl

CVO

Henegouwerplein 14

3021 PM Rotterdam

Postbus 2152

3000 CD Rotterdam

T [010] 217 13 99

F [010] 411 42 78

www.cvo.nl

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving

CVO. Meer dan het gewone.

‘ Kinderen kunnen met wat extra

aandacht zoveel groei doormaken!’

Bas van Hamburg, directeur van Calvijn Meerpaal, op pagina 11

CVOpen

Documents

Transcript of CVOpen