Cool & Comfort Nederland 51

GÜNTNER PRESENTEERT NIEUWE TECHNIEKEN OP

SYMPOSIUM

KASTEEL DE KEVERBERG KOELPLAN EN ALKLIMA

SAMEN STERK

LG: 2015 IN HET TEKEN VAN ZEER MOOIE EN

COMPLETE PROJECTEN

KOELTECHNIEK

AIRCONDITIONING

VENTILATIE

WARMTEPOMPEN

KOELTECHNIEK

AIRCONDITIONING

VENTILATIE

WARMTEPOMPEN

KOELTECHNIEK

AIRCONDITIONING

VENTILATIE

WARMTEPOMPEN

KOELTECHNIEK

AIRCONDITIONING

VENTILATIE

WARMTEPOMPEN

REFRIGERATION

CONDITIONNEMENT D’AIR

VENTILATION

POMPES A CHALEUR

jAARGAnG 13 I deceMbeR 2015 I nR. 51

PErIoDIcItEIt: DrIEmAANDElIJKS

verantwoordelijke uitgever: filip cossement

Bld. des canadiens 118 - B 7711 Dottignies

De nieuwe ECOSTAR-generatie bevat verscheidene “highlights”: De zuigercompressor met

ingebouwde frequentieregelaar maakt, door zijn intelligente regelconcept, buitengewone

efficiëntie mogelijk en verlaagt zo de bedrijfskosten. De productflexibiliteit en de

toepassingsmogelijkheden worden verder vergroot door de extra olieafscheider en warmte

terugwinmogelijkheden. Middels afstandsbediening is de regelaar snel te bedienen,

controleren en configureren via laptop, … Meer informatie over onze producten op

www.intelligent-compressors.com

INTELLIGENTE OPLOSSINGEN.VOOR EFFICIËNTE TOEPASSINGEN.

Nieuwe generatieErP gereed

ECOSTAR

A.PS.1410_K-ECOSTAR-IQ_NL_LHV7_210x297+5_HQ.indd 1 08.05.15 16:19

cool&comfort I 3

inhoud #51

14

> beursnieuwsVakbeurs Energie – Energie-transitie in volle gang

en verder.. .

Inside News 4 - 8

VSK 2016 - Product, Kennis,

Netwerken, fun 17

congres NWP 32

New Products 48 - 50

23> congres

Succesvolle European Heat

Pump Summit 2015

> reportagelG eindejaarsactie – Winactie voor installerend Nederland

11

cool & comfort

Vakblad voor koeling, ventilatie en

warmtepomptechniek.

Gratis verstuurd naar architecten,

adviesbureaus, koeltechniekers,

installateurs van airconditioning

en industriële bedrijven.

periodiciteit

Driemaandelijks

oplage

8.000 exemplaren

redactiecoördinatie

filip cossement

t +32(0)56 77 13 10

E [email protected]

redactie

rudy Gunst

Alex Baumans

E [email protected]

reclame-advies

filip cossement fco media

t +32(0)56 77 13 10

f +32(0)56 77 13 11

E [email protected]

vormgeving

Koen D’Haene fco media

t +32 56 77 13 10

f +32 56 77 13 11

E [email protected]

verantwoordelijke uitgever

filip cossement fco media

canadezenlaan 118

B-7711 Dottenijs

t +32(0)56 77 13 10

f +32(0)56 77 13 11

E [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden verveel-

voudigd en/of openbaar gemaakt door mid-

del van druk, fotokopie, microfilm of op welke

wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de uitgever. Voor onder-

tekende artikels zijn alleen de auteurs aan-

sprakelijk

lid van de Unie van

de Uitgevers van de

Periodieke Pers

34> reportageDaikin – “Passion without limits”

> projectKasteel De Keverberg – Koel-plan en Alklima samen sterk

44> techniektoerengeregelde schroefcompressoren met een geoptimaliseerd deellast rendement

38

> reportagecoolant – “Software ontwik-keld voor de installateur”

37

De nieuwe ECOSTAR-generatie bevat verscheidene “highlights”: De zuigercompressor met

ingebouwde frequentieregelaar maakt, door zijn intelligente regelconcept, buitengewone

efficiëntie mogelijk en verlaagt zo de bedrijfskosten. De productflexibiliteit en de

toepassingsmogelijkheden worden verder vergroot door de extra olieafscheider en warmte

terugwinmogelijkheden. Middels afstandsbediening is de regelaar snel te bedienen,

controleren en configureren via laptop, … Meer informatie over onze producten op

www.intelligent-compressors.com

INTELLIGENTE OPLOSSINGEN.VOOR EFFICIËNTE TOEPASSINGEN.

Nieuwe generatieErP gereed

ECOSTAR

A.PS.1410_K-ECOSTAR-IQ_NL_LHV7_210x297+5_HQ.indd 1 08.05.15 16:19

> climatechno 2015“trefpunt van kwaliteit”

18

> congresAtmosphere America 2015

24

28> congresASHrAE 2015 – Voor een energie-efficiënte en duurzame wereld

> congresGüntner stelt nieuwe technieken voor op symposium

30

I n s I d e n e w s

4 I cool&comfort

start van de energie-efficiëntie dagen

climalife start, samen met een aantal partners (Grundfos, Honeywell, Exxonmobil, DuPont tate & lyle en murco met een reeks energie-effici-entie dagen. De aftrap werd gegeven op 22 september in lyon. Deze reeks evenementen omvat interactieve conferenties over actuele kwes-ties en ontwikkelingen op wettelijk, technisch en economisch vlak. Daar-bij worden oplossingen en best practices voorgesteld om besparingen en energie-efficiëntie te bereiken, ondersteund door case studies. Het evenement speelt zich af in een tV studio, en wordt gemodereerd door een verslaggever die de onderwerpen selecteert en de interviews leidt. Het is de bedoeling dat de formule in 2016 ook buiten frankrijk geïntro-duceerd wordt, met nieuwe sprekers en nieuwe oplossingen.

¢ nl.climalife.dehon.com

daikin geeft patenten op hfc-32 techniek vrij

De airconditioning en warmtepompsectoren zijn volop op zoek naar alternatieve koelmiddelen met een laag broeikaseffect. Een daarvan is Hfc-32 (difluorome-thaan), waarvan het GWP slechts een derde bedraagt van dat van r410A. Daikin is van oordeel dat dit koel-middel een groot potentieel heeft om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. om de overschake-ling te bevorderen, heeft de constructeur vrije toe-gang gegeven tot 93 technieken waar hij een patent op heeft. op die manier wordt het gemakkelijker voor andere fabrikanten om toepassingen voor dit koelmid-del te ontwikkelen. omdat snel handelen geboden is, wil men de opwarming van de aarde een halt toeroe-pen, ziet Daikin het als zijn verantwoordelijkheid om de sector in zijn geheel een duw in de rug te geven.

¢ www.daikin.be

25 jaar stabiplan

om het 25 jarig bestaan van Stabiplan te vieren, werden de klanten eind september uitgenodigd in het hoofdkan-toor in Bodegraven (Nederland). Algemeen directeur Gijs Willem Sloof blikte terug op hoe Stabiplan is uitgegroeid van kleine onderneming tot toonaangevende firma. Andere sprekers waren frank rozenboom (Autodesk) en Jim Stolze (tEDx Amsterdam). Deze laatste had het over de opmars van Ict innovaties en keek vooruit naar de komende 25 jaar. In installatietechniek voorspelde hij de doorbraak van domotica en verwees naar toekomstwijzende rea-lisaties zoals het kantoorgebouw the Edge met lED armaturen die tegelijk sensoren en zenders zijn. ten-slotte werden de eerste exemplaren van het Stabiplan jubileumboek uitgereikt. De eerste exemplaren waren voor Joop mensink (croon Elektrotechniek) en rene Qualm, respectievelijk klant en medewerker van het eer-ste uur.

¢ www.stabiplan.be

6 I cool&comfort

I n s I d e n e w s

overname van full-

wood packo door

verder groep

De Nederlandse Verder Groep, specialist in pro-ductie en distributie van industriële producten, heeft het Britse bedrijf fullwood Packo overge-nomen. Deze laatste is expert in melkmachi-nes, melkkoelsystemen en gespecialiseerde pro-ducten voor de voedings- en farmaceutische indus-trie. Verder omvat twee afdelingen: Verder liquids (industriepompen) en Ver-

der Scientific (labomate-riaal). Door de overname krijgt Pindustry, de beleg-gingsmaatschappij van Verder toegang tot de melkindustrie, en verste-vigt zo haar positie op de Europese markt. Beide entiteiten tellen onge-veer 1.500 medewerkers wereldwijd. De wijziging in de aandeelhouder zou geen effect mogen heb-ben op de dagelijkse werking.

¢ www.verder.com

¢ www.fullwood.com

fusie systemair en

holland heating

op 1 november fuseerden Systemair BV en Holland Heating BV tot Systemair BV. De beide locaties in Har-derwijk en Waalwijk blijven behouden, en de naam Hol-land Heating zal voortbe-staan als merknaam. Gert mulderij, voorheen algemeen directeur van Systemair in Harderwijk wordt algemeen directeur van de nieuwe enti-teit. Jos Van Dongen, voor-

heen algemeen directeur van Holland Heating, wordt productiedirecteur. Alle ver-koopactiviteiten vallen onder de verantwoordelijkheid van Wim Kampen als verkoopdi-recteur.

Systemair is fabrikant en leverancier van een uitge-breid assortiment in ven-tilatieluchtbeheersing. De bekende Holland Heating luchtbehandelingsunits zoals de HHflex en HHcom-pact worden in de fabriek in

Waalwijk geproduceerd. Door de fusie staat Systemair voor een nog ruimere keuze in ventilatoren, accessoires, luchtverdelingsproducten,

brandbeveiliging en luchtbe-handelingsunits, zowel stan-daard als op maat.

¢www.systemair.com

dorin partnerschap met embraco

Dorin, een van de belangrijkste producenten van semi-her-metische compressoren ter wereld heeft een samenwer-king aangekondigd met Embraco, een wereldleider op het vlak van hermetische compressoren. Begin volgend jaar zal Embraco beginnen met de verdeling van de semi-her-metische compressoren van Dorin in Brazilië. Het gaat meer bepaald over de H, de HEP serie en de cD serie. De samenwerking werd bekend gemaakt op febrava, de grootste vakbeurs voor koeling in latijns Amerika.

¢ www.dorin.com

¢ www.embraco.com

www.samsung-klimaat.nl

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en betrouwbare producten laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch nieuwe mogelijkheden. Zo ook op het gebied van klimaatbeheersing.

De totaaloplossingen van Samsung

klimaatbeheersingWarmtepompen - Lucht-lucht

- Lucht-water

- Water-lucht

- Water-water

- Lucht-lucht/water

- Water-lucht/water

+ aansluiting op luchtbehandelingskasten

WTW ventilatie - Enthalpieventilatie, vocht en temperatuur

- Zeer schone lucht door unieke F8 fi lters

- Geen (elektrische)

voorverwarming nodig

Airconditioning - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten

Gebouwbeheersystemen - Geïntegreerde bedieningsoplossingen met de DMS2

- Bediening, controle en monitoring op afstand via internet

- Gebruiksvriendelijke toepassing





- Lucht-water

- Water-lucht

- Water-water

- Lucht-lucht/water

- Water-lucht/water














- Lucht-water

- Water-lucht

- Water-water

- Lucht-lucht/water

- Water-lucht/water














- Lucht-water

- Water-lucht

- Water-water

- Lucht-lucht/water

- Water-lucht/water










www.aircon.panasonic.euwww.panasonicproclub.com

PANASONIC AQUAREAVOOR ALS HET ÉCHT KOUD IS!

PANASONIC AQUAREA BIEDT COMFORT OOK ALS HET ÉCHT KOUD IS

• Volledige capaciteit tot -15°C• Voor iedere toepassing een toestel• Smart grid ready • Energieneutraal bouwen

70371-0 Advertentie airconditioning PACi en of VRF_Definitief_286x138mm.indd 2 30-10-15 07:26

I n s I d e n e w s

8 I cool&comfort

sig neemt hg groep over

SIG Plc, gespecialiseerd in oplossingen voor de bouwindustrie, kondigt de overname van Hc Groep aan. Deze laatste is actief in luchtbehandeling, ven-tilatie en regelsystemen, en heeft een omzet van 45 miljoen euro. Deze overname kadert in de strategie van SIG om de Air Handling activiteiten in Europa te versterken, en breidt het aanbod uit met technieken zoals klimaatplafonds en ventilatie voor parkeergara-ges en tunnels, evenals regeltechniek en service. Het initiatief is complementair met eerdere overnames zoals Air trade centre, Inatherm en SK Sales. Het managementteam van de Hc Groep (P. Verschoor, H. De Baar en J. Van Gelder) blijft op post en zal samen-werken met de overige afdelingen van SIG om syner-gieën te realiseren.

¢ www.sigplc.com

¢ www.hcgroep.com

stadsverwarming met spitstechnologie van carrier

In de gemeente Plan-les-ouates in het Zwitserse kanton Genève werd de eerste installatie in Europa gerealiseerd van een watergekoelde schroefcompressor met het nieuwe koelmiddel Puretec - Hfo-1234ze(E). Dit heeft een verwaarloos-baar GWP. Dit project van stadsverwarming werd uitgerust met twee Aquaforce chillers van carrier. Het totale verwarmingsvermogen bedraagt 2,5 mW. In de eerste fase van dit gemengd vastgoedproject wordt een effi ciënte warmteterug-winning toegepast: de afvalwarmte van een datacenter wordt benut om kanto-ren en andere gebouwen te verwarmen. In een tweede fase zal de installatie wor-den uitgebreid om 3.000 privéwoningen in een nieuwbouwwoonwijk van warmte te voorzien. Deze spitstechnologie werd ontwikkeld in de carrier france ScS fabriek van montluel. ¢ www.carrier.com

ren en andere gebouwen te verwarmen. In een tweede fase zal de installatie wor-den uitgebreid om 3.000 privéwoningen in een nieuwbouwwoonwijk van warmte te voorzien. Deze spitstechnologie werd ontwikkeld in de carrier france ScS fabriek van

certificering voor bodemenergie voor etn

Wet- en regelgeving spelen een belangrijke rol bij de toe-passing van bodemenergiesystemen (WKo). De invoe-ring van het wijzigingsbesluit Bodemenergiesystemen op 1 juli 2013 heeft veel veranderd. Bedrijven die bode-menergiesystemen ontwerpen, uitvoeren en/of behe-ren moeten sinds 1 oktober 2014 jaarlijks getoetst wor-den op de kwaliteit van de organisatie en de kennis en kunde van het personeel. Energie technologie Nederland BV (Geoclimate) is nu zowel Brl 11.000 als BrK 6000-21 gecertifi ceerd. EtN mag dus zowel het ondergrondse als het bovengrondse deel van bodemenergiesystemen uitvoeren qua ontwerp, detail-engineering, realisatie, onderhoud en beheer, dat alles in het kader van de weten regelgeving Besluit Bodemenergiesystemen. Als EtN het gehele Geoclimate bodemenergiesysteem ontwerpt, levert en beheert, garandeert het bedrijf de werking van het systeem gedurende de volledige contractperiode.

¢ www.geoclimate.nl

SNEL EN KRACHTIGKOELEN EN VERWARMEN

www.aircon.panasonic.euwww.panasonicproclub.com

PANASONIC,DE PROFESSIONELE OPLOSSING

• De slimme thermostaat ‘Econavi’ zoekt steeds naar uw optimale comfort• Voor elke toepassing een gepast toestel. Van single split tot heat recovery VRF systemen• Laag energieverbruik en geen stroompieken met gas aangedreven VRF (ECO G)

70371-0 Advertentie airconditioning PACi en of VRF_Definitief_286x138mm.indd 1 30-10-15 07:26

15.0

87

LINUM EUROPE BVOosterparkweg 35 H, 2985 SX Ridderkerk

T: 0180-463588 • F: 0180-463569 • [email protected] www.linum.eu • www.rackline.eu • www.gasketline.eu

HVAC

HVACSERVICE

• BIG FOOT SYSTEMS structuren• Muur- en vloersteunen• Montagekanalen• Reinigingsmiddelen• ZIP CLIP kabelophangsystemen

Linum Europe, totaalaanbod voor de innovatieve vakman.HVAC montage- en service toebehoren voorinstallateurs, constructeurs, fabrikanten ende gespecialiseerde vakhandel.

Vraag uw catalogus en E-Shop login

• Drainpipes• Werkschakelaars• Vibro mats• Dakdoorvoeren• Leidingdragers

c: 100m: 65y: 0k: 0

15.087 Pub C&C 2015 linum hvac service.indd 1 6/29/2015 11:30:04 AM

Geluidsarme apparatuur - Zeer snel inzetbaar

Eigen transport met kraanwagens en diepladers

Alle toebehoren beschikbaar - ...

CONTACTEER ONS...

Bel 09/362.74.87 of e-mail naar [email protected]

WWW.DELTA-TEMP.COM

• AIRCO/KOELING• INDUSTRIE-&PROCESKOELING• VERWARMING• BOILERS/WARMWATERPRODUCTIE• CHILLERS• KLIMAATKASTEN• ALLETOEBEHOREN

•VERHUUR•DISTRIBUTIE•24/24 SUPPORT

& AFTER SALES

Benelux - Duitsland - Frankrijk

Koeling & VerwarmingVERHUUR – DISTRIBUTIE – SUPPORT 24/7

. . .maakt het versch i l .

SUPPORT

Haute qualité avec des solutions personnalisés

Échangeurs de chaleurWarmtewisselaars

thermofin GmbH • Am Windrad 1 • DE-08468 Heinsdorfergrundwww.thermofin.de • Telefon: +49 (0) 3765 3800-0

Hoogste kwaliteit en gericht op individuele toepassingen

cool&comfort I 11

ties. We nodigen iedereen uit om deel te

nemen, want naast de kans op mooie prij-

zen zal de installateur ook ontdekken dat

we aangepaste toestellen hebben voor toe-

passingen in talloze markten, gaande van

residenties en hotels naar retail en kantoor-

gebouwen. Maar naast de toestellen vin-

den we ook de service uitermate belang-

rijk. Service betekent voor ons zowel pre

sales (projectbegeleiding, studie, offerte)

als after sales (correcte levering on time, in

bedrijfstelling, ondersteuning). Neem deel

aan onze wedstrijd en ontdek de wereld

van LG!”

Vertrouwen

LG Benelux kijkt met veel vertrouwen uit

naar 2016. De markt is herstellende en

staat weer positief tegenover de toekomst.

Ferry van der Heiden: “LG beschikt over

het gehele gamma van producten over

sterke troeven. Het Multi V IV systeem

heeft het hart van de installateur veroverd.

Een omkeerbaar systeem waarmee per

ruimte individueel gekoeld, verwarmd of

ontvochtigd kan worden. Bovendien kan

deze lucht/lucht warmtepomp gecombi-

neerd worden met luchtbehandelingskas-

ten, vloerverwarming, luchtgordijnen en

gebouwbeheersystemen.”

De retailmarkt is belangrijk voor LG, wat

wordt bewezen door de innovatieve pro-

ducten die specifiek voor deze uitdagende

markt worden ontwikkeld. Zo zorgt onder

meer de sterke plug & play combinatie met

het luchtgordijn van Teddington (mét LG

technologie) voor een winnende combina-

tie in retail. Ook het Multi V Water systeem

is daar vaak toegepast, onder andere in

het Winkelcentrum Waddinxveen. “Het

LG Multi V Water systeem is een water-

gekoelde klimaatoplossing met vele voor-

delen. Ik noem er enkele op: er zijn geen

capaciteitsverliezen als gevolg van lage bui-

tenluchttemperaturen, het Multi V water-

systeem heeft geen ontdooiingscyclus

nodig waardoor er dus minder verliezen

zijn en de lengte van de koelwaterleidin-

gen naar de watergekoelde condensor van

het buitendeel is quasi onbeperkt is. Hier-

door is het Multi V watersysteem uitermate

geschikt voor gebruik in grote gebouwen

of in gebouwen met veel verdiepingen.”

n www.lgklimaat.nl

LG heeft dit jaar mooie projecten mo-

gen maken, met dank aan het vertrou-

wen van de koeltechnische en HVAC-

installateur in de toestellen en de

service. Het jaar was dan ook bijzon-

der mooi begonnen met de officiële

bevestiging vanuit Eurovent dat LG

inderdaad een van de zuinigste VRF-

systemen levert. Eurovent is de onaf-

hankelijke Europese belangenorgani-

satie voor de HVAC-branche die streeft

naar eerlijke concurrentie binnen de

klimaatbranche en hiervoor een certi-

ficeringsprogramma heeft ontwikkeld.

“2015 staat in het teken van zeer mooie

en complete projecten”, vertelt Ferry van

der Heiden, Marketing Manager B2B bij

LG Electronics Benelux. “Van complete

woonwijken met onze lucht water warm-

tepomp, watergekoelde vrf-systemen voor

retailketens zoals Ici Paris XL en Kruidvat

tot complexe totaaloplossingen voor kan-

toorgebouwen, zoals het hoofdgebouw

van Jacobs Elektro Groep op het bedrijven-

terrein Het Minervum in Breda. Er werden

drie performante warmtepompen geïnstal-

leerd waarmee de ruimtes in het pand apart

van elkaar gekoeld of verwarmd kunnen

worden, want in een vergaderruimte is er

natuurlijk een andere temperatuurvraag

dan in het magazijn.”

“In december willen we het vertrouwen

van installerend Nederland graag belo-

nen met een spectaculaire winactie. De

opdracht is heel eenvoudig: herken de

vier projecten vanuit de actiepagina en

laat je gegevens achter op de website. Daar-

mee maakt iedere deelnemer direct kans

op mooie LG prijzen zoals de LG G4, de

best beoordeelde telefoon van 2015, of

ook nog een complete set van ons succes-

volle wandmodel, kaarten voor een con-

cert naar keuze in de Ziggo Dome of een

handige powerbank. Geen onbelangrijke

hint: de geselecteerde projecten kan je op

onze website terugvinden onder referen-

LG eindejaars-actie: Winactie voor installerend Nederland

> RePORTAGe

”Herken de vier projecten vanuit de actie-pagina en laat je gegevens achter op de website. Daarmee maakt iedere deelnemer direct kans op mooie LG prijzen. Ferry van der Heiden, LG Electronics Benelux

Ook dit jaar heeft u weer massaal voor LG gekozen; daar willen wij u graag voor bedanken! Uw inzet, bij het installeren

van onze slimme en duurzame klimaatsystemen, samen met uw deskundigheid en goede kennis van zaken, is voor ons

van groot belang. Wij hebben samen met u diverse mooie projecten opgeleverd en daar zijn wij trots op!

Herkent u ze op de pagina hiernaast? Dan maakt u kans op mooie prijzen.

Herkent u deze 4 LG-projecten*?Ga naar lgklimaat.nl/kerstactie, laat je antwoord achter en maak kans op onderstaande prijzen.

Herkent u deze projecten?

Doe meeen win!

A

C

B

D

5x Power bank

1x Wandunit

2x2 kaarten

concert naar keuze

1xLG G4

telefoonLG G4

telefoon5e prijs4e prijs3e prijs2e prijs1e prijs

Doe mee een maak kans op prachtige prijzen! Ga snel naar lgklimaat.nl/kerstactie

LG bedankt installerend Nederland voor het vertrouwen.

prijsprijsbankbank

Sportieveactiviteit

voor uwbedrijf

Prijzen kerstactie:

LG heeft vertrouwen in 2016De markt is herstellende en staat weer positief tegenover

de toekomst. LG heeft toepassingen voor talloze markten,

zoals woonhuizen, hotels, retail en kantoorgebouwen.

We kijken vol vertrouwen uit naar een nieuw jaar, waarin

we samen met u, binnen al deze markten, nog veel mooie

projecten kunnen opleveren. Neem deel aan deze wedstrijd

en ontdek de wereld van LG!

Doe mee en win.

We willen het vertrouwen van installerend Nederland graag

belonen met een spectaculaire winactie. De opdracht is

heel eenvoudig: herken de vier projecten hiernaast en laat

uw antwoord en uw gegevens achter op www.lgklimaat.nl/

kerstactie. Hiermee maakt u direct kans op deze mooie prijzen.

*tip: Antwoorden vindt u o.a. op www.lgklimaat.nl/referenties

34939 - LG AE - design - web - winactie Klimaat - 420x297 - FC - 20151014.indd All Pages 3-11-2015 14:28:40

14 I cool&comfort

kin Airconditioning het perfect samenge-

vat: met de techniek zit het wel goed, nu de

bewustwording nog!”

In de zeven Thema Theaters op de beurs-

vloer werd een uitgebreid programma van

seminars, lezingen, workshops en congres-

sen georganiseerd dat 54events samen met

partner F&B had opgesteld. Aan het pro-

gramma werkten tal van partners en bran-

che- en beroepsverenigingen zoals FME, Top

Team Energie, de Rijksoverheid, Nederlands

Platform Warmtepompen, SmartGridsNL,

NKL, de Nederlandse Wind Energie Associ-

atie (NWEA) en Provincie Noord-Brabant

mee.

Industrie was dit jaar voor het eerst een

apart segment binnen Vakbeurs Energie.

“Logisch als je bedenkt dat in Nederland

40% van de CO2-uitstoot afkomstig is van

de industrie”, aldus Wendy van de Geijn. Op

7 oktober ’15 stonden twee seminars georga-

niseerd in samenwerking met FME (Onder-

nemersorganisatie voor de Technologische

Industrie met 2.300 aangesloten bedrijven)

op het programma: de Industrial Morning

en de Energy Storage Day. Beiden beston-

den uit korte sessies van telkens zes minu-

ten waarin tal van actuele onderwerpen aan

de orde kwamen.

“Het in 2013 afgesloten Nationale Ener-

gieakkoord laat zien dat energiebesparing

hoog op de agenda staat, zowel politiek als

in het bedrijfsleven”, stelt Hans van der

Spek, dagvoorzitter en programmadirec-

teur Cleantech bij FME. “Er worden echter

onvoldoende meters gemaakt, blijkbaar is de

Vakbeurs Energie en Ecomobiel tege-

lijk organiseren is een logische stap

om de energietransitie naar een

hoger plan te tillen”, vertelt beursmana-

ger Wendy van de Geijn van organisator

54events. “Het belang van daadwerkelijke

actie om de energietransitie in goede banen

te leiden, liep als een rode draad door het

uitgebreide programma van activiteiten.

Opwekking van duurzame energie, slimme

mobiliteit en besparingen in zowel industrie

als de gebouwde omgeving kun je niet los

van elkaar zien. Om de energietransitie te

laten slagen, zullen we op al deze gebieden

moeten versnellen en nog beter met elkaar

moeten samenwerken. De energietransitie

blijft mensenwerk. Volgens mij heeft Dai-

Vakbeurs Energie – Energietransitie in volle gang

Van 6 tot 8 oktober ’15 vond in de Bra-

banthallen in ’s-Hertogenbosch de vak-

beurs Energie plaats, een B2B-platform

voor duurzame energieopwekking en

energiebesparing. De beurs was opge-

bouwd rond toepassingen in gebouwen

en in het proces. In een aangrenzende

hal vond gelijktijdig de vakbeurs Ecomo-

biel voor duurzame mobiliteit plaats. In

drie dagen ontving Vakbeurs Energie

10.992 professionele bezoekers, een

stijging van bijna 2% in vergelijking tot

de vorige editie.

praktijk toch anders. Met cases, discussies en

korte presentaties van innovaties wilden we

bezoekers inspireren om in hun eigen orga-

nisatie verder aan de slag te gaan.”

Het PassiefBouwen Event slaat de brug tus-

sen energieneutraal bouwen en comfortabel

wonen, met slimme oplossingen en inno-

vaties die zowel de bouwer als de bewoner

ten goede komen. Bij veel lezingen in het

land wordt de Stichting PassiefBouwen met

vooroordelen geconfronteerd. Bijna altijd

zijn die vooroordelen gebaseerd op onwe-

tendheid, op geruchten over projecten waar-

bij knoeiers waren betrokken of op sugges-

tieve marketing van leveranciers, die hun

markt door passief bouwen bedreigd zien.

Tijdens de Vakbeurs Energie werd klare wijn

geschonken!

Om te onderstrepen dat energietransitie

mensenwerk is, werden dit jaar voor het

eerst twee Energie Awards uitgereikt. Wilfred

Akerboom van Luminext ging met de titel

Energie Professional 2015 naar huis, terwijl

Hester van Halen en Jimmy Pieterson voor

hun gezamenlijke afstudeerproject aan de

Avans Hogeschool uit Den Bosch de titel

Energie Talent 2015 kregen.

Vakbeurs Energie 2016 vindt plaats op 4, 5

en 6 oktober 2016 in de Brabanthallen in

‘s-Hertogenbosch.

n www.vakbeursenergie.nl

> beuRsnIeuws

cool&comfort I 15

www.koeltechniek.danfoss.be/ir www.koeltechniek.danfoss.nl/ir

Beheers uw installatie- en onderhoudskosten – en wees voorbereid op alle toekomstige koelmiddelen

Eén compact platform –

6 verschillende ventielconfiguraties

Het nieuwe ICF 15-4 ventielstation: Het is klein, het is modulair, het is flexibel

VSK. VAKBEURS VOOR VERWARMING, SANITAIR, KLIMAATBEHEERSING EN

KOUDETECHNIEK.

PRESTATIE IN INSTALLATIE

VSK.NL

2 T/M 5 FEBRUARI

JAARBEURSIN UTRECHT

KENNIS OMHOOG, VERBRUIK OMLAAGBetere, slimme, energiezuinige woningen, gebouwen en industriële

omgevingen. Om dit te realiseren is deskundigheid onmisbaar. Daarom is

er de VSK. De vakbeurs voor verwarming, sanitair, klimaatbeheersing en

koudetechniek.

VSK is de aanjager van duurzame innovatie. Vier dagen lang komen alle

installatiedisciplines samen om de prestaties van producten en de knowhow

van professionals naar een hoger plan te tillen. Er worden ontwikkelingen

gedeeld, ervaringen besproken, uitdagingen gede� nieerd en successen

getoond. Dat is wat we noemen Prestatie in installatie vanuit de kern.

GA VOOR GRATIS TOEGANG NAAR VSK.NL/REGISTREREN

cool&comfort I 17

VSK 2016 is opgebouwd langs de lij-

nen van Product, Kennis, Netwer-

ken en Fun. Cas Wegman: “Het

Product komt uitgebreid aan bod bij expo-

santen, Kennis in de vier theaters op de

beursvloer, Netwerken gebeurt op de (VIP)

terrassen en VSK Borrel. En Fun? Daar zor-

gen we voor via de VSK Games. Kortom,

VSK biedt de installateur een pallet aan

mogelijkheden om kennis te verwerven

zodat het verbruik omlaag kan, want dat

is toch de rode draad.”

Maar op een vakbeurs blijven producten

uiteraard het belangrijkst. Het zijn zij die

ervoor moeten zorgen dat de Europese

2020-doelstellingen worden behaald, want

dat worden de grote uitdagingen voor de

komende vijf jaar. Op de beurs laten expo-

santen zien hoe die doelstellingen bereikt

kunnen worden met de producten die zij

daarvoor in de aanbieding hebben. Elke

exposant kan een product dat hieraan een

essentiële bijdrage levert in het zonnetje

zetten. Hij plakt daar letterlijk een grote

sticker op. Vanaf dat moment is het een Pro-

duct met Stip. Hierdoor ontstaat een staal-

kaart aan innovatie. Daarnaast krijgen alle

exposanten de gelegenheid in een kwartier

tijd hun product te presenteren in een van

de vier theaters op de beursvloer.

Een vast onderdeel van de vakbeurs is de

bekendmaking van de VSK Awards. Pro-

ducten die na 1 januari 2014 op de markt

zijn gebracht, kunnen een Award winnen

in de categorieën Energiebesparing, Design,

Systeemoplossingen en Installateurszaken.

n www.vsk.nl

‘Kennis omhoog, verbruik omlaag’ is het thema van VSK die van dinsdag 2 tot en met

vrijdag 5 februari 2016 in de Jaarbeurs in Utrecht doorgaat. Deze editie van VSK staat

in het teken van de klimaatdoelstellingen. “Het thema slaat aan, elke exposant licht

er op zijn stand één product uit dat een substantiële bedrage levert aan deze doel-

stelling”, vertelt Brand Manager Cas Wegman van Jaarbeurs. “We presenteren hier-

mee een selectie aan producten die de komende jaren toonaangevend zullen zijn.”

Volgens Cas Wegman zit VSK – de vakbeurs voor verwarming, sanitair, klimaatbe-

heersing en koudetechniek – in een positieve flow. Opvallend is de terugkeer van

toonaangevende bedrijven zoals Vaillant, Siemens, Trox Nederland en System Air.

VSK 2016 Product, Kennis, Netwerken, Fun

”Kennis omhoog, verbruik omlaag is het thema van VSK. Elke exposant licht er op zijn stand één product uit dat een substantiële bedrage levert aan deze doelstelling. Cas Wegman, Brand Manager van Jaarbeurs

> beuRsnIeuws

VSK. VAKBEURS VOOR VERWARMING, SANITAIR, KLIMAATBEHEERSING EN

KOUDETECHNIEK.

PRESTATIE IN INSTALLATIE

VSK.NL

2 T/M 5 FEBRUARI

JAARBEURSIN UTRECHT

KENNIS OMHOOG, VERBRUIK OMLAAGBetere, slimme, energiezuinige woningen, gebouwen en industriële

omgevingen. Om dit te realiseren is deskundigheid onmisbaar. Daarom is

er de VSK. De vakbeurs voor verwarming, sanitair, klimaatbeheersing en

koudetechniek.

VSK is de aanjager van duurzame innovatie. Vier dagen lang komen alle

installatiedisciplines samen om de prestaties van producten en de knowhow

van professionals naar een hoger plan te tillen. Er worden ontwikkelingen

gedeeld, ervaringen besproken, uitdagingen gede� nieerd en successen

getoond. Dat is wat we noemen Prestatie in installatie vanuit de kern.

GA VOOR GRATIS TOEGANG NAAR VSK.NL/REGISTREREN

18 I cool&comfort18 I cool&comfort

Climatechno richt zich op alle aspecten van de HVACR-markt: warmtepompen, aircon-ditioning, koeling, ventilatie, maar ook de ondersteunende diensten, accessoires en opleiding. Deze editie was er bijzondere aan-dacht voor het ondersteunend programma, waardoor een beursbezoek een nog betere invulling kreeg. Het Warmtepomp Symposium van ODE Vlaanderen trok bijna 130 deelne-mers aan, maar ook de andere lezingen en workshops konden op veel bijval rekenen. De beursorganisatie spreekt dan ook terecht van een succesvolle editie, maar wat denken de exposanten er zelf van?

“De organisatie van het Warmtepomp Sym-posium gelijktijdig met Climatechno is een goed initiatief”, vertelt Patrick Leenaerts, sales manager bij Thermo Comfort. “De deelne-

mers aan het Warmtepomp Symposium op je stand mogen ontvangen, is ongetwijfeld een pluspunt. Ondanks onze kleinere stand hebben wij nagenoeg evenveel contacten gehad als bij de vorige editie. Naast onze bestaande klantenkring, waarvan het toch steeds goed is om elkaar eens te zien en bij te praten, hebben we tijdens Climatechno ook enkele belangrijke nieuwe prospects gehaald. Mijns inziens hadden de afwezigen dus ongelijk.”

Sara Dekesel, marketing communicatie coör-dinator bij Stiebel Eltron, zit op dezelfde lijn. “Door de combinatie met het Warmtepomp Symposium was onze doelgroep goed verte-genwoordigd op de beurs. Climatechno was voor ons de gelegenheid bij uitstek voor de productlancering van onze WPL Trend Sets.”

Ook Erik Waumans, Executive Director van Thercon (exclusief distributeur in de Benelux van de warmtepompen en aircosystemen van General), kijkt met veel plezier terug op Climatechno 2015. “Je zal het altijd zien: je vertrekt met gereserveerde verwachtingen en die worden dan ruimschoots overschreden. Zo ook onze deelname aan Climatechno 2015. De opkomst was opvallend goed met vooral een hoge bezoekerskwaliteit. Onze presentaties werden gewaardeerd en lokten veel nieuwe prospects. Toegegeven, onder de bezoekers bevonden zich studenten, maar

Op 14 en 15 oktober 2015 vond in de Brabanthal (Leuven) de achtste edi-tie plaats van Climatechno, de énige vakbeurs in België voor de volledige HVACR-markt. Het bijzonder sterk ondersteunend programma heeft de beurs naar een hoger niveau getild, waardoor de stelling “kwaliteit is be-langrijker dan kwantiteit” een veelgehoorde conclusie was bij zowel de bezoekers als de exposanten.

Climatechno 2015 “Trefpunt van kwaliteit”

cool&comfort I 19

zij zijn wel onze klanten van de toekomst! Daartegenover stonden vele andere uiterst kwalitatieve bezoekers: van de netbeheer-der, ingenieursbureaus tot onze geliefde installateur.”

“Wat ons vooral is bijgebleven, is de warme sfeer die onder de bezoekers heerste”, vervolgt Erik Waumans. “Het is fijn om te zien hoe een event als Climatechno toch de maïzena in de saus is die de sector op zo’n moment weet te binden. Waarschijnlijk is dat ondertussen ook net de kern van de zaak geworden, de binding, het menselijke contact, veel meer nog dan de stands en de nieuwe producten.”

Thomas Bossuyt, commercieel directeur bij Isocab, kijkt ook tevreden terug. “De deelname aan Climatechno was voor Isocab succesvol. Wij hadden voor deze editie extra aandacht geschonken aan een lichte

en opvallende stand waarbij we vooral de lancering van het nieuwe isolatieschuim IPN quadcore letterlijk in de spotlights wilden stellen. Het nieuwe schuim is werkelijk een nieuwe mijlpaal in de wereld van de geïsoleerde sandwichpanelen. We trokken hiermee de aandacht van een aantal archi-tecten, ingenieursbureaus en projectma-nagers uit de sector van de grootdistributie die vooral met het thema duurzaamheid bezig zijn. De eerste feedback was alvast heel positief. Daarnaast presenteerden we ook een aantal nieuwe producten uit ons deurenprogramma. Ook deze werden door onze klanten aandachtig bekeken en geap-precieerd. Climatecno is voor Isocab vooral een platform om bestaande klanten in een ontspannen sfeer te ontvangen. Wij waren dan ook heel tevreden met de sterke op-komst, vooral op woensdag. Ook vanuit het zuiden van het land mochten we klanten ontvangen.”

”Met het nieuwe isolatieschuim IPN quadcore

trokken we de aandacht van een aantal architecten,

studiebureau’s en projectmanagers uit de sector van

de grootdistributie die vooral met het thema duur-

zaamheid bezig zijn. Thomas Bossuyt, Isocab

20 I cool&comfort

“Voor ons, als leverancier van ontwerpsoft-ware voor installatietechnieken, zijn beurzen zoals Climatechno een uitgelezen moment om de juiste doelgroep te ont-moeten en de nieuwste functionaliteit van onze software – die constant vernieuwd en aangepast wordt aan de wensen uit de markt – te presenteren aan de installateurs en ingenieursbureaus”, vertelt Koen Van Riet, sales manager bij Stabiplan. “Het was de eerste keer dat we met Stabiplan op Cli-matechno stonden en ondanks het gege-ven dat deze achtste editie kleiner was dan de editie van 2013, zijn we zeer tevreden over de opkomst en de kwaliteit van de contacten. Dat de beurs kleiner was dan de voorgaande jaren is een algemene trend die zich ook in onze buurlanden voordoet. Toch wil ik zeker benadrukken dat wij geen spijt hebben van onze deelname aan Climatechno. Climatechno weet ondanks de ‘beursmoeheid’ de kwaliteit zeer hoog te houden. De bezoekers die onze stand bezochten, waren wel degelijk de mensen die we hoopten te bereiken. Uiteraard bepaal je zelf ook een groot deel veel van je succes op de beurs. Door een enthousi-ast sales team, een mooi aangeklede stand en door nieuwe innovatieve oplossingen te presenteren. Op Climatechno hebben we bijvoorbeeld onze warmteverliesbere-kening gepresenteerd. Belgische instal-lateurs moeten tegenwoordig voor het EPB de warmteverliezen en winsten kunnen aantonen via een berekening. Dankzij een

nieuwe connector tussen Stabicad en een tool van het WTCB om deze berekeningen uit te voeren, bieden we hier een ge-paste oplossing voor. Ook onze nieuwste cloudomgeving is geëvolueerd tot een heel krachtige basis voor documentbe-heer met Revit, AutoCAD en alle relevante projectdocumenten. Het is de taak van het sales team om deze innovaties aan de man te brengen: door de juiste houding en aanpak tijdens de uren op de stand. We mogen zeker niet klagen over het aantal interessant leads dat we hebben kunnen spreken. Voor ons was Clima-techno een succes!”

”Linum Europe koos resoluut voor een mooie

en volwaardige standconstructie. Zeker de Big Foot

Systems-Aspen Xtra stand kon op heel wat bijval

rekenen bij de installateurs en vakhandelaren.

Jan Vanderbeke, bestuurder van LINUM EUROPE nv

cool&comfort I 21

Samen met partner SIG Air Handling organi-seerde Stabiplan een BIM Roadshow tijdens Climatechno. Van Riet: “Kruisbestuiving is belangrijk. Als we aan een beurs deelne-men, willen we er ook zoveel mogelijk uit-halen. Door een knap uitziende stand, een actief en enthousiast sales team, maar ook door samen te werken. Want samenwerken is iets waar Stabiplan al 25 jaar voor staat: samenwerken met groothandels die met hun oplossingen in onze software zitten, sa-menwerken met fabrikanten en samenwer-ken met onze gebruikers om onze software zo gebruiksvriendelijk en compleet mogelijk te maken. Dit jaar hebben we met SIG Air Handling de handen in elkaar geslagen. De innovatieve HVACR-oplossingen van SIG Air Handling zitten in onze Stabicad-software

en dit laten we tijdens een zestal roadshows in Vlaanderen en in Wallonië zien. Onze eerste roadshow viel tijdens Climatechno. En ik kan zeggen: het was een geslaagde vuurproef!”

“Onze deelname aan Climatechno was een succes”, laat Jan Vanderbeke, bestuurder van LINUM EUROPE nv, er geen twijfel over be-staan. Linum Europe / Fermod koos resoluut voor een mooie en volwaardige standcon-structie en dat werd door de bezoekers zeer gewaardeerd. Zeker de Big Foot Systems / Aspen Xtra-stand kon op die manier op heel wat bijval rekenen bij de installateurs en vakhandelaren. “Uiteraard was Clima-techno dé gelegenheid om onze nieuwe producten in de kijker te zetten en hiermee zowel nieuwe als bestaande klanten te bereiken. Maar minstens even belangrijk, de klant kon in een ontspannen sfeer ken-nismaken met ons team. Daarom waren ook onze – met HVAC betrokken – internal sales medewerkers van de partij. Zeer verrijkend en aangenaam voor beide partijen! Maar weet je, naast het commercieel/amicale karakter van de beurs, was Climatechno voor ons vooral een bevestiging van onze win-winstrategie: op een correcte manier zaken doen, ‘one on one’ gaan met de klant en met sterke (betrouwbare) merken in zee gaan. Climatechno 2017? LINUM EUROPE nv zal er zeker bij zijn.”

Hetzelfde positieve geluid bij Kim Vaessen, general manager bij Climatrix nv. “Voor kwaliteit krijgt Climatechno een dikke plus, zoals qua organisatie als prospects. De koel-technische installateurs zijn vooruitdenkend en volledig ondergedompeld in het verhaal over duurzaamheid en energie-efficiëntie. Met onze oplossingen voor verwarmen en koelen bij renovatie en bij nieuwbouw, kun-nen ze hun actieterrein uitbreiden en meer omzet halen. Tijdens Climatechno hebben we de kans gekregen om de bezoekers hiervan te overtuigen.”

Sven Danneels, CEO van DRU International, kijkt nu al vooruit naar de volgende editie van Climatechno in 2017. “Ook met een klei-nere uitgave van Climatechno kunnen wij voor AFM Refrigeration van een heus succes spreken. Wij hadden de nodige drukte voorzien en dat bracht een geweldige sfeer op de stand. Bezoekers namen ook echt de tijd om zich te informeren en meer te ontdekken over AFM en haar producten. Wij zijn dan ook zeer tevreden dat onze klanten en prospects waardering hadden voor het vele werk dat we hier als team in gestopt hebben en kijken nu al uit naar de volgende editie.”

I www.climatechno.be

Steek uw plannen niet in de ijskast, maar in een Ministore !

Ministore is een prijsgunstige en hoogkwalitatieve koel- of vriescel, die de oplossing biedt voor diverse toepassingen bij o.a. bakkers, slagers, vis- en vleeshandels, groenteverdelers, kruideniers, bloemisten, restaurants ...

Ook voor gebruik in ziekenhuizen, apotheken en labos laat Ministore zich perfect inzetten. Zelfs voor privé doeleinden als vervanging van een kelder is Ministore een welgekomen alternatief. Hun degelijke constructie met excentrische treksluitingen en tand- en groefverbindingen zorgt voor een snelle en probleemloze montage en/of demontage.

Verschillende standaard uitvoeringen zijn mogelijk volgens uw specifi eke noden.

Your reliable insulation partner

ISOBAR Nederland • Sparrelaar 29 • NL-5467 JP Veghel • T +31 413 366 438 • F +31 413 367 935 • [email protected]

ISOBAR België • Pontstraat 80 • Waregem zone 11b • B-8791 Beveren-Leie • T +32 56 710 494 • F +32 56 703 287 • [email protected] www.isobar.be

Steek uw plannen niet in Steek uw plannen niet in de ijskast, maar in een Ministore !

Ministore is een prijsgunstige en hoogkwalitatieve koel- of vriescel, die de oplossing biedt voor diverse toepassingen bij o.a. bakkers, slagers, vis- en vleeshandels, groenteverdelers, kruideniers, bloemisten, restaurants ...

Ook voor gebruik in ziekenhuizen, apotheken en labos laat Ministore zich perfect inzetten. Zelfs labos laat Ministore zich perfect inzetten. Zelfs voor privé doeleinden als vervanging van een kelder is Ministore een welgekomen alternatief. Hun degelijke constructie met excentrische treksluitingen en tand- en groefverbindingen zorgt voor een snelle en probleemloze montage en/of demontage.

Verschillende standaard uitvoeringen zijn mogelijk

Your reliable insulation partner

Steek uw plannen niet in

ISOBAR ADV COOL&COMFORT 190x134 MINISTORE.indd 1 21/01/14 15:46

UnitbouwAfscheiders en vatenEconomisersKoudemiddelpompenHogedrukvlott ersHandafsluitersWarmtewisselaars

Natuurlijk de beste oplossing

Samen bouwen!

+31 (0)345 68 15 49, [email protected], www.wijbenga.nl

cool&comfort I 23

> cOnGRes

EE (Energy & Environment) ging dieper in op

de situatie in bepaalde landen. Zo lijkt Frank-

rijk gewonnen voor hybride warmtepompen.

In 2014 werden er 6.000 stuks verkocht, maar

verwacht wordt dat dit zal groeien tot meer

dan 30.000 in 2020. Ook in de industrie ziet

de toekomst voor warmtepompen er roos-

kleurig uit. Groot potentieel wordt gezien in

de industriële toepassingen met grote koude-

vraag waarbij de beschikbare warmte wordt

overgedragen aan stadsverwarming.

Warmtepompen zullen tijdens Chillventa een

belangrijke rol spelen. Van 11 tot 13 oktober

’16 zullen in Messe Nürnberg ongetwijfeld

weer heel wat nieuwe ontwikkelingen en toe-

passingen worden voorgesteld.

n www.hp-summit.de

Op 20 en 21 oktober ’15 verzamelden 240 warmtepompdeskundigen in

Nürnberg voor de European Heat Pump Summit, een tweejaarlijkse event

dat wordt georganiseerd door Messe Nürnberg en ondersteund door de

vakbeurs Chillventa. Deelnemers uit 27 landen bespraken verschillen-

de thema’s zoals actuele en toekomstige trends, wetenschappelijk onder-

zoek, ontwikkelingen en marktresultaten. Na afloop waren de deelnemers

zeer positief en hoopvol gestemd: warmtepompen hebben een toekomst!

Succesvolle European Heat Pump Summit 2015

promoten. “De omstandigheden om warm-

tepompen op de markt te zetten zijn ons

niet gunstig gezind,” vertelt Rainer Jakobs

van IZW (Information Centre on Heat Pumps

and Refrigeration). “De gas- en olieprijzen

gaan in dalende lijn, terwijl de elektriciteits-

prijzen maar blijven stijgen. Dit werkt con-

traproductief en belemmert een belangrijke

groei voor warmtepompen, en dit zowel in

commerciële en industriële toepassingen

als in de residentiële markt. We kunnen dit

alleen maar betreuren, want warmtepompen

vormen wel degelijk een milieuvriendelijk

én rendabel alternatief voor verwarmingssy-

stemen die fossiele brandstoffen gebruiken.”

Thomas Nowak (European Heat Pump Asso-

ciation) gaf een overzicht van de Europese

warmtepompmarkt. Sinds 2005 bedraagt de

gemiddelde jaarlijkse groei 7,4%. De sterkste

groei laten warmtepompboilers optekenen,

met 11.000 verkochte stuks in 2005 tegen-

over 110.000 in 2014. Julian Jansen van Delta

Terwijl in heel wat Europese landen de

verkoop van warmtepompen in stij-

gende lijn gaat, blijft Duitsland wat

achterop. Dit mag vreemd lijken, vermits

Duitsland toch wel de kar trekt om duurzame

energieproductie en energie-efficiëntie te

”De gas- en olieprijzen gaan in dalende lijn, terwijl de elektriciteitsprijzen maar blijven stijgen. Dit werkt contraproductief en belemmert een belangrijke groei voor warmtepompen. Rainer Jakobs van IZW

24 I cool&comfort

kels”, vertelt Harrison Horning. “We hebben

onszelf enkele duidelijke doelen opgelegd

m.b.t. de koeling. Zo willen we de CO2-uit-

stoot verminderen door minder energiever-

bruik en minder koelgasverlies. De koelcen-

trales op R22 willen we tegen 2020 vervangen

door een koelmiddel met een lager GWP,

waarbij we kijken naar de Europese F-gassen-

wetgeving en ons dus ook zullen baseren op

het CO2 equivalent. We werken steeds vol-

gens vijfjarenplannen. Volgens onze huidige

koelgassenstrategie gaan we voor R407A in

nieuwe systemen, omwille van de lagere GWP

dan R404A enR507, met ammoniak en andere

natuurlijke koelmiddelen in enkele piloot-

projecten. Indien de resultaten bevredigend

zijn, dan sluit niets uit om op korte termijn

een versnelling hoger te schakelen en voluit

voor natuurlijke koelmiddelen te kiezen. Of

zoals ze zeggen bij Defensie: een plan is een

goede basis voor verandering, maar kan zelf

ook altijd worden veranderd.”

McDonald’s

McDonald’s heeft geen introductie nodig. De

meest bekende fastfoodketen telt 35.000 res-

taurants in 119 landen, er staan 1,8 miljoen

medewerkers op de loonlijst en er schuiven 70

Shecco viert dit jaar zijn 15de verjaardag. De organisatie met hoofdzetel in

Brussel en kantoren in Berlijn, New York en Tokyo die volop inzet op natuurlij-

ke koelmiddelen heeft een hele weg afgelegd. Bij de oprichting waren natuur-

lijke koelmiddelen nog tamelijk marginaal, maar sindsdien hebben zowel de

industrie als de wetgever een andere weg ingeslagen en kijken ook de eindge-

bruikers om naar natuurlijke koelmiddelen. De stijgende belangstelling was duide-

lijk merkbaar op ATMOsphere America in Atlanta (Georgia) op 25 en 26 juni ’15.

“Met 300 deelnemers uit de

VS, Canada, Mexico en

Europa, 37 exposanten

en 80 presentaties is deze 26ste editie het

grootste ATMOsphere event ooit”, glun-

dert Marc Chasserot, CEO van Shecco.

“Onze events worden ook steeds inter-

nationaler, zelfs continentaler. Dat mer-

ken we op onze events, op de netwerkmo-

menten, steeds meer deelname aan onze

bevragingen en aan de reacties en input

op onze websites. We organiseren niet

alleen de ATMOsphere events, maar geven

we ook printed en digitale publicaties uit

en organiseren marktonderzoeken. Vol-

gend jaar trekken we trouwens naar twee

nieuwe landen waar er een enorm poten-

tieel beschikbaar is voor natuurlijke koel-

middelen: China en Australië.”

Topic tijdens ATMOsphere America 2015 was

de samenwerking tussen Delhaize en Albert

Heijn, want beide ketens zijn ook actief in

de VS. “Delhaize heeft zich gefocust op het

Noord-Oosten en het Zuiden met ongeveer

1.100 Food Lions en 168 Hannaford win-

ATMOsphere America 2015

”De koelcentrales op R22 willen we tegen

2020 vervangen door een koelmiddel met een lager GWP, waarbij we kijken

naar de Europese F-gassenwetgeving.

Harrison Horning, Food Lion

cool&comfort I 25

”Duurzaamheid is een item, maar alleen op voorwaarde dat de ener-gie-efficiëntie toeneemt en de investeringskosten

aanvaardbaar blijven

Roy Buckert, McDonald’s

miljoen klanten aan… per dag! Restaurants,

transportvloot en opslagplaatsen zijn goed

voor ongeveer 700.000 toestellen met koel-

gas. 80% van de restaurants worden in fran-

chise gerund, dit zal in de toekomst stijgen

naar 90%. Dit betekent dat de lokale zaak-

voerders worden gestuurd vanuit de hoofdze-

tel, maar ook zelf beslissingen mogen nemen.

“Natuurlijke koelmiddelen zijn een belang-

rijk thema bij ons, niet alleen vanuit milieu-

vriendelijk standpunt maar ook strategisch

op lange termijn om het aantal vervangingen

te beperken”, zegt Roy Buckert, McDonald’s

Global Energy Director. “Voor natuurvrien-

delijke oplossingen kijken we naar Europa.

In Vejle (Denemarken) hebben we in 2002

ons eerste HFK-vrije restaurant geopend, een

proefproject dat om economische redenen

nog geen navolging krijgt. Het is niet ons

doel om zo snel mogelijk duurzamer te zijn,

zo werkt dat niet bij een multinational. Duur-

zaamheid is een item, maar allen op voor-

waarde dat de energie-efficiëntie toeneemt

en de investeringskosten aanvaardbaar blij-

ven. Bij McDonald’s staat energie op de derde

plaats bij de bedrijfskosten, na productaan-

kopen en personeelskosten. Met 700.000

koeltoestellen, kan je je voorstellen wat een

energiewinst van 1% betekent? Vandaag heb-

ben we in Europa 21.000 toestellen op R290.

Dit willen we massaal uitbreiden naar Ame-

rika voor toestellen met maximum 150 gram

R290, want we meten een energie-efficiën-

tie van 30%.”

Duurzaam is goed, maar niet zaligmakend.

McDonald’s heeft een eisenpakket opgesteld

voor de industrie alvorens over te stappen

op duurzame toestellen: een bewezen ener-

gie-efficiëntie, eenvoudige maintenance &

plaatsing, beschikbare technologie en in

regel met de wetgeving. Roy Buckert: “Het

lijkt ons een realistische inschatting dat –

rekening houdend met de R&D van de indu-

strie en de groeiende marktvraag – 2018 een

schakeljaar wordt, het jaar waarin ‘beperkt

beschikbaar’ niet langer een uitvlucht mag

vormen om hardnekkig vast te houden aan

schadelijke koelgassen, want er zal tegen

dan wel voldoende productiecapaciteit bij

verschillende leveranciers zijn.”

Stand-alone drankenverdelers

Marc Chasserot koppelt terug op de

indrukwekkende getallen van McDonald’s.

“700.000 koeltoestellen voor 35.000 res-

taurants. In de VS zijn er ongeveer 990.000

plaatsen waar je iets kan eten. Dat zijn zowel

klassieke als fastfoodrestaurants, maar ook

onder meer in sportstadions, bedrijven,

scholen en wegrestaurants. Hoeveel koel-

toestellen zijn dat samen? Hoeveel kg koel-

gassen? Als de industrie hier een natuurlijk

koelmiddel met een verbeterde energie-

efficiëntie kan voorstellen, dan wordt een

onbevattelijke energiewinst behaald.”

Bruce Karas noemt zichzelf de groene

jongen binnen het Noord-Amerikaanse

management van Coca-Cola. Wat betekent

koeling voor een bedrijf zoals Coca-Cola?

“Zonder ons te verliezen in details, geef ik

graag mee dat koeling zorgt voor vier keer

meer CO2-uitstoot dan ons transport, en

daar kan de lezer zich gemakkelijk iets bij

voorstellen. Verhogen van de energie-effi-

ciëntie en verminderen van de CO2-uitstoot

gaat voor ons veel verder dan onze duur-

zame objectieven, maar het is een belangrijk

aandachtspunt binnen ons continu streven

om de bedrijfskosten te verminderen. Eco-

logie en economie vormen hier een onlos-

makelijk koppel. Onze vloot stand-alone

drankenverdelers – we spreken hier wereld-

wijd over meer dan 10 miljoen stuks – zijn

we aan het moderniseren en we schakelen

hierbij massaal over op HFK-vrije toestel-

len. Maar we blijven hoopvol kijken naar

de industrie, want het kans volgens ons alle-

maal veel sneller én beter, want Coca Cola –

en ik veronderstel nog vele andere bedrijven

– willen investeren in duurzame oplossin-

gen die het energieverbruik verminderen.”

Dat is een uitnodiging waar de industrie

natuurlijk oren naar heeft. Hillphoenix, de

fabrikant die net zoals Coca Cola in Atlanta

een thuismatch speelt en platinum sponsor

van ATMOsphere America, ontwikkelt koel-

systemen met HC, CO2 en ammoniak voor

het bijzonder uitdagende klimaat van the

Deep South – heet met extreem hoge voch-

tigheid – waar niemand de noodzaak aan

koeling en airconditioning in vraag stelt.

Scott Martin, Director of Sustainable Tech-

nologies for the Refrigeration Systems Divi-

sion bij Hillphoenix: “Het is opvallend hoe-

veel meer kansen ons Europees zusterbedrijf

Advansor krijgt dan wij, onder meer door

de Europese wetgeving maar ook de bewust-

wording bij installatiebedrijven en eindge-

bruikers dat het milieuvriendelijker moet.

Noord-Amerika mag dan nog achterlopen

op Europa – alhoewel Canada toch wel aar-

dig in de buurt komt – verwachten we dat

in de VS over tien jaar ongeveer 15 à 20%

van de koelsystemen natuurlijke koelmid-

delen zullen gebruiken. Dit vertegenwoor-

digt een enorm grote markt, dus mag je er

staat op maken dat de industrie met oplos-

singen zal aankomen.”

Nina Masson van Shecco komt terug op de

stand-alone drankenverdelers. “We stellen

de Guide to Natural Refrigerants version

2015 voor, een update van onze eerste gids

uit 2013. De voorbije jaren was de markt

zeer dynamisch en is er veel veranderd.

Op basis van de input van Coca Cola, Pep-

sico, Red Bull en Unilever durven we stel-

len dat er wereldwijd al 4,3 miljoen HFK-

vrije drankenverdelers operationeel zijn.

> cOnGRes

Fermod bvGlasblazerstraat 4 • RidderkerkT: 0180 461058 • F: 0180 [email protected] www.fermodeurope.eu

Bereken uw rekken online via www.rackline.eu inclusief montageschets en documentatie.

NIEUW : FERMOSTOCK 5711

Fermostock , your shelving champion !

FERMOD is uw partner voor: koelen barmeubelbeslag pendeldeurscharnieren vaste en schuivende strokengordijnen drukvereffeners dichtingen en sleeplatten schuifrailsystemen en onderdelen rekstellingen voor koelen vriescellen

Onze Nr. 1 merken FERMOSTOCKFERMOFLEXFERMATIC

Onze troeven ADVIESVOORRAADSERVICE

4 Tot 120 kg per niveau, 480 kg per rek

4 8 lengtes, 2 dieptes

4 Gebruik tussen -40°C en +80°C

4 Uitneembare legvlakken passend in

vaatwaskorven 50x50 cm

4 Snelle montage zonder gereedschap !

4 Extra voordelig geprijsd

4 EU-certificaat van voedingskwaliteit

4 Uit voorraad leverbaar

14.056 pub Fst5711 CenC 2014 NEDERL.indd 1 7/3/2014 11:13:00 AM

fermée ouvert

- ‘A Lame Acier’

- Mécanisme à sou�et et lame d’acier: performant et résistant

- Etalonné et testé individuellement

- Classe 1

- Surpression: 200%

By-passes Blondelle avec vannes à pointeau

Manomètres Blondelle

- Technologie de vannes à pointeau, sans écrasement de joint

- Manomètres Classe 1, ‘A Lame Acier’ - Etalonné et testé individuellement

- Garantie 3 ans

- HFCs, HFOs, Fluides Naturels

www.panimpex.com T+32 58 42 14 50 [email protected] F+32 58 42 14 46

cool&comfort I 27

”Bij Red Bull is het al lang een uitgemaakte zaak dat we wereldwijd

voor HFK-vrije koelkasten gaan. Het is nu een kwes-tie van een kostengecon-

troleerde vervanging. Paige Dunn, Red Bull

”Verhogen van de energie-efficiëntie en

verminderen van de CO2-uitstoot gaat voor ons

veel verder dan onze duur-zame objectieven.

Bruce Karas, Coca Cola

Hier zie je dat zowel Europa, Noord-Ame-

rika als Azië inspanningen leveren. Wat niet

van sommige andere duurzame toepassin-

gen kan gezegd worden. Neem bijvoorbeeld

CO2 transkritische systemen. We tellen er al

meer dan 4.000 in Europa en 1.000 in Japan

tegenover 105 in Canada en slechts 17 in

de VS… dat is evenveel als in Zuid-Afrika!”

Energie-efficiënter vs. duurzaamheid

Hallo Red Bull, is duurzaamheid een aan-

dachtspunt? Paige Dunn: “Jaarlijks ver-

koopt Red Bull meer dan 5 miljard blik-

jes en hiervoor beschikken we over een

miljoen gekoelde drankenverdelers. Onze

nieuwste serie drankenverdelers is de Eco

Cooler, waarbij een natuurlijk koelmid-

del een evidente keuze is, net zoals een

energie-efficiënte ventilator, isolatieg-

las, nachtmodus, LED-verlichting en een

intelligente regeling. Weet je, bij Red Bull

is het al lang een uitgemaakte zaak dat

we wereldwijd voor HFK-vrije koelkasten

gaan. Het is nu een kwestie van een kosten-

gecontroleerde vervanging en de beschik-

baarheid van technologie en service.”

De industrie en de eindgebruikers heb-

ben we gehoord, maar hoe ziet de Ameri-

kaanse overheid het beperken van schade-

lijke broeikasgassen. In Europa leeft het idee

dat de VS op de rem staat en de economi-

sche belangen veel belangrijker vindt dat

het milieu. Gerald Wozniak (Enivironmen-

tal Protection Agency) is het hier niet mee

eens. “We sluiten onze ogen niet. Zonder

een opgelegde beperking zullen de HFK-uit-

stoten verdubbelen tussen 2015 en 2020 en

zelfs verdriedubbelen tegen 2030. In ons

Significant New Alternatives Policy (SNAP)

programma waarmee we het Climate Action

Plan van president Obama ondersteunen,

gaat veel aandacht naar HVACR. We onder-

steunen alternatieve technologieën en

oplossingen die milieuvriendelijk zijn, maar

daraom betekent het nog niet dat ze veilig

zijn of rendabel. Nieuwe koelgassen met een

laag GWP krijgen van ons de vermelding

Bruikbaar, Bruikbaar onder voorwaarden of

Onbruikbaar mee.”

“Het is niet onze intentie om koelgassen

louter op basis van hun GWP uit de markt

te halen, wat in Europa wel gebeurt met de

F-gassenwetgeving. We zullen het pragma-

tischer aanpakken. Elk koelgas zal afzon-

derlijk worden bekeken. De GWP zal hier-

bij een belangrijke parameter zijn, maar

ook de aanwezigheid van efficiënte alter-

natieven per toepassing. Zo kan het dat

eenzelfde koelgas wel nog zal toegelaten

worden in bepaalde toepassingen en niet

meer in andere.”

Dezelfde ‘zachte’ aanpak kondigt ook Anto-

nio Bouza, Technology Manager bij het

Ministerie van Energie (Building Techno-

logies Office), aan. Door zijn departement

wordt er een timeline opgesteld om het ener-

gieverbruik in gebouwen te beperken. HVAC

en sanitair warm water staan centraal. “Dit

zal zeer bescheiden zijn, want een abso-

lute voorwaarde voor onze maatregelen is

dat er geen schade mogen berokkenen aan

de Amerikaanse economie en al zeker voor

geen concurrentienadeel op internationaal

vlak mogen zorgen. Of anders gezegd, het

mag geen geld kosten aan de eindgebruiker.

Het ministerie trekt enkele miljoenen dollars

uit om enkele proefprojecten te financieren.

Energie-efficiënter zal hier belangrijker zijn

dan duurzaamheid.”

Maar de staten kunnen zelf initiatieven

nemen. Californië bewijst dit door sterk te

kijken naar Europa en de F-gassenwetgeving

als voorbeeld te nemen. “Aangepast aan de

Amerikaanse situatie maar met duidelijk doel

om milieuvriendelijke koelgassen sneller op

de markt te brengen”, zegt Glenn Gallagher

van de California Air Resources Board. “Maar

soms ook agressiever, want GWP groter dan

750 wordt een belangrijk gegeven. Niet dat

we R32 willen promoten, maar we zijn niet

blind voor de voordelen én de beperkingen

van natuurlijke koelmiddelen.”

n www.atmo.org

> cOnGRes

28 I cool&comfort

wil kennis en ervaring delen op het gebied

van HVACR die er werkelijk toe doet om

tot een duurzame wereld te komen en waar

installateurs en eindgebruikers daadwerke-

lijk iets aan hebben”, vertelt ASHRAE-voor-

zitter Thomas Phoenix. “Wereldwijd tellen

we meer dan 54.000 leden. Aan onze zomer-

en wintercongressen nemen enkele duizen-

den leden deel, bijgestaan door academici of

onderzoekers die door hun specifi eke ken-

nis voor een meerwaarde kunnen zorgen. In

werkgroepen en technische vergaderingen

wordt gedurende een week kennis gedeeld

en onderzoeksresultaten besproken en ver-

geleken. Hiervan worden publicaties ver-

spreid, maar ook standaarden opgesteld.

Door de wetenschappelijke onderbouwing

én het akkoord in onderling overleg dat aan

deze standaarden wordt gegeven, gelden ze

als norm binnen de HVACR-sector.”

Om de internationale erkenning te onder-

steunen heeft ASHRAE wereldwijd onder-

afdelingen opgericht. Dit jaar werden er

nieuwe vertegenwoordigingen opgericht

in Chili, Japan, het Verenigd Koninkrijk en

Zuid-Korea, terwijl dit volgend jaar het geval

zal zijn in Bangladesh, Ierland en Pakistan.

Van 27 juni tot 1 juli 2015 vond in Atlanta (Georgia) de 36ste jaarlijkse zomermeeting van ASHRAE plaats. Met 500 bijeenkom-

sten van de werkgroepen en technische comités, 134 vergaderingen van de afdelingen die rond een specifi ek thema werken,

363 geregistreerde sprekers en 94 awards is dit een van de grootste internationale bijeenkomsten waar afspraken worden ge-

maakt die wereldwijd als standaard gelden. Cool & Comfort kreeg de eer om als waarnemer te mogen deelnemen aan dit event.

ASHRAE of American Society of Hea-

ting, Refrigerating and Air Condi-

tioning Engineers. Wie een inter-

nationale vakbeurs bezoekt of deelneemt

aan een onderzoeksproject of conferentie,

hoort regelmatig ASHRAE vermeld wor-

den als standaard. Als ASHRAE iets beslist

heeft, dan wordt dit niet in twijfel getrok-

ken. Vanwaar die autoriteit, ook ver buiten

de Amerikaanse landsgrenzen? “ASHRAE

ASHRAE 2015 – Voor een energie-effi ciënte en duurzame wereld

”ASHRAE wil kennis en ervaring te delen op

het gebied van HVACR die er werkelijk toe doet

om tot een duurzame wereld te komen en waar

installateurs en eindgebruikers daadwerkelijk

iets aan hebben. Thomas Phoenix ASHRAE-voorzitter

ASHRAE 2015

“Voor een energie-effi ciënte en duurzame wereld”

cool&comfort I 29

> cOnGRes

“People, passion & performance, daar draait

het allemaal om”, aldus Thomas Phoenix.

“Dit is het samenspel dat ons samenbrengt

en aanzet om out of the box te denken. Maar

we laten dit niet alleen over aan de ingeni-

eurs en academici, maar ook ondernemers

worden betrokken die zich vooral bezig-

houden met het economische potentieel.

Wat baat het immers om met regels aan te

komen die niet uitvoerbaar zijn?”

Tijdens het congres mocht ook een bezoek

aan het hoofdkwartier van ASHRAE in

Atlanta niet ontbreken. Het gebouw is de

afgelopen jaren volledig gerenoveerd en uit-

gebreid met het ASHRAE Foundation Lear-

ning Centre, en doet nu tegelijk dienst als

hoofdkwartier én praktijkvoorbeeld van

duurzame ontwikkeling. “We hebben ons

hierbij uiteraard gericht op onze eigen stan-

daarden en zijn dan ook bijzonder trots op

de bijzonder goede scores volgens ASHRAE’s

Building Energy Quotient programma”,

aldus vicevoorzitter Jeff Littleton. “Van de

US Environmental Protection Agency kre-

gen we een Energy Star met een energie-effi-

ciëntie score van 95, terwijl dat vóór de reno-

vatie nog maar 36 was. Het energieverbruik

van ons gebouw is gedaald van 941 MJ/m²

naar 411 MJ/m². We kregen ook een Plati-

num Award volgens de New Construction

Version 2.2 scoretabel van USGBC’s LEED

programma met 54 punten op een maxi-

mum van 69. Ten slotte kregen we vier Glo-

bal Globes van de Green Building Initiative

volgens hun Continual Improvement of Exi-

sting Buildings certificeringsprogramma,

een score die maar 3 procent van de reno-

vatieprojecten krijgt. Prestaties waarop we

trots zijn, want we willen als voorbeeld gel-

den en ons niet beperken tot theoretische

kennis maar dit ook in de praktijk brengen.”

De energieprestaties van het gebouw werden

op HVACR-vlak sterk verbeterd door onder

meer het gebruik van ventilatie met warmte-

en vochtigheidsrecuperatie, een geothermi-

sche warmtepomp voor de eerste verdieping

en een VRF-systeem met warmterecupera-

tie voor het gelijkvloers. Hoeveel de reno-

vatie heeft gekost wil Jeff Littleton niet ver-

klappen, maar wel dat donaties van leden

voor een belangrijk onderdeel van de finan-

ciering zorgden. Tegelijk werd ook het water-

verbruik – zowel sanitair als in de toiletten

– met 67 procent teruggedrongen, dit onder

andere dankzij waterzuinige urinoirs en

waterbesparende douchekoppen en kranen.

“De conferentie had een sterke focus op het

ontwerp, de bouw en het gebruik van ener-

gie-efficiënte gebouwen”, legt Thomas Phoe-

nix uit. “Hiervoor hebben we onze zes boe-

ken uit de AEDG-serie (Advanced Energy

Design Guides) geüpdatet. Hierin worden

toepassingen uitgelegd die voor een energie-

besparing van 30 tot 50 procent kunnen zor-

gen in vergelijking met de minimum stan-

daardnorm volgens ASHRAE Standard 90.1.

Sinds we de boeken hebben uitgebracht in

2005 zijn er al meer dan 561.000 exempla-

ren van gekocht of gedownload. Dit laatste

kan sinds 2008 gratis via de link www.ash-

rae.org/freeaedg. Hierin vinden architec-

ten, ingenieursbureaus, (energie)adviseurs,

installateurs en aannemers handenvol bruik-

bare tips die als basis kunnen dienen om het

energieverbruik van een gebouw drastisch te

verminderen. Let op, we spreken hier niet

over experimentele technieken maar tech-

nologie die al gebruikt wordt en waarvan de

werking al voldoende bewezen is. Tijdens

onze zomerconferentie hebben we gebrui-

kers van de AEDG-boeken bijeengebracht

om te peilen naar hun gebruikservaringen.

Hoe kunnen we de gidsen verbeteren? Welke

techniek ontbreekt of verdient meer uitleg?

We mochten heel wat interessante feed-

back optekenen, die we de komende maan-

den zullen verwerken zodat onze AEDG-boe-

ken nóg gemakkelijker bruikbaar worden.

Momenteel heeft ASHRAE een 80-tal onder-

zoeksprojecten lopen, waarin we nieuwe

technieken aan een praktijktest onderwer-

pen. Ook deze resultaten zullen we in de boe-

ken verwerken, maar ook in de standaards of

richtlijnen. Weet je, ASHRAE is geen praat-

barak maar we leveren de markt concrete en

uitvoerbare middelen om onze samenleving

energie-efficiënter en duurzamer te maken.”

(Door Rudy Gunst)

n www.ashrae.org

”Failure is not an option”

Conferenties in ons land pimpen zichzelf graag

op met een gastspreker. Meestal peptalk over

motivatie of ‘het nieuwe ondernemen’, maar –

laten we eerlijk zijn – in de meeste gevallen door

een gastspreker die zelf weinig meer voor elkaar

heeft gekregen dan… gastspreker zijn. Volledig

anders bij ASHRAE, waar een bomvolle zaal zich

klaarmaakte voor Gene Kranz, NASA Flight Con-

trol Director die Apollo 13 op 17 april 1970 vei-

lig thuis bracht. In de gelauwerde film van Ron

Howard met Tom Hanks in de rol van boord-

commandant Jim Lovell, is hij de man met het

opvallende witte jasje – “mijn geluksbrenger”

– en gespeeld door Ed Harris.

Het werd een boeiende presentatie met een

overzicht van alles wat fout ging en onver-

wachte wendingen. “Toen Jim Lovell de

beroemde woorden ‘Houston we’ve had a

problem’ sprak, wist ik niet welke van de vijf-

tig problemen hij bedoelde… Maar we zijn erin

geslaagd om alle problemen op te lossen, dank-

zij discipline, kennis, vertrouwen, verantwoor-

delijkheid, doorzetting en teamwork. De groot-

ste fout die je kan maken is niet door te proberen

en te falen, maar door terwijl je probeert niet

alles te geven. Als ik één les wil meegeven: heb

vertrouwen in de jeugd. De gemiddelde leeftijd

van mijn Tiger Team van ingenieurs en boord-

technici was 26 jaar! Sommigen net afgestu-

deerd met een zeer open geest, niet vastge-

roest in stereotiepe gebruiken. Want dit was de

basis van ons succes, out of the box denken en

creativiteit.”

30 I cool&comfort

Oost-Europa, een belangrijke markt voor

Güntner, was goed vertegenwoordigd. Het

publiek bestond uit ontwerpers, installa-

tiebouwers, groothandels en gebruikers.

Het lezingenprogramma was dus ook

breed opgevat, met bijdragen over koel-

middelen, commerciële en industriële toe-

passingen, en richtlijnen en voorschriften.

Kijken naar de toekomst

Een centraal onderwerp was uiteraard de

impact van de F-gas verordening. In de

inleidende lezing ging professor Michael

Kauffeld (Hochschule Karlsruhe) in op

de kansen van CO2 als koelmiddel. Voor

commerciële toepassingen ziet hij veel

potentieel voor transkritische installaties,

waar het een alternatief is voor de huidige

HCFK’s. Een nadeel is wel dat verdampers

op CO2 minder efficiënt zijn bij hogere

temperaturen, zodat de systemen best wer-

ken in koudere klimaten. Er wordt ech-

ter volop onderzoek gedaan naar nieuwe

technieken, zodat de grens van de inzet-

baarheid van CO2 systemen stilaan naar

warmere streken opschuift.

Daarna kwamen een aantal sprekers van

de fabrikant zelf aan het woord, die uitleg-

den wat de concrete gevolgen van de F-gas

verordening voor het assortiment zijn. Op

basis van de expertise in productietech-

niek kan de fabrikant warmtewisselaars en

componenten voorstellen voor de meest

uiteenlopende koelmiddelen. Voor CO2

zijn er bijvoorbeeld toestellen die stan-

daard bestand zijn tegen 80 bar. Gezien

de werkingsdruk van dergelijke systemen

meestal onder 40 bar blijft, biedt dat de

klant een aanzienlijke veiligheidsmarge.

Bovendien wordt er onderzoek gedaan naar

de optimale vorm van warmtewisselaars.

Met het oog op de vermindering van de

koelmiddelinhoud, werkt men aan warm-

tewisselaars met microkanalen. Daardoor

kan de hoeveelheid koelmiddel in de ver-

damper tot een derde gereduceerd worden.

Dit aspect zal aan belang winnen, naarge-

lang de impact van de F-gas verordening

meer en meer voelbaar wordt. In 2018 moet

het totale GWP van gefluoreerde koelmid-

delen met 38% dalen. Dat betekent ofwel

Het symposium telde een tweehonderd-

tal deelnemers uit 38 landen. De grootste

delegatie kwam uiteraard uit de Duitsta-

lige landen, maar de rest van het publiek

was bijzonder divers, met zelfs klanten

uit de Verenigde Staten en Mexico. Ook

Güntner stelt nieuwe technieken voor op symposium

Om de twee jaar nodigt Güntner, de toonaangevende Duitse fabrikant van compo-

nenten voor installaties van koeling en airconditioning, zijn klanten en contacten

uit voor een symposium waar de laatste technische ontwikkelingen worden voorge-

steld. In september laatstleden vond de veertiende editie plaats, in het schilderach-

tige decor van Zell am See in Oostenrijk. De rode draad doorheen de uiteenzettingen

was de vraag welke technologische ontwikkelingen nodig waren om de uitdagingen

van de toekomst aan te kunnen. Gastspreker Ernst-Ulrich von Weizsäcker sloot het

symposium af met zijn visie op de rol van techniek voor duurzame ontwikkeling.

uManaging director Robert Gerle gaf tijdens het symposium een stand van zaken van de Güntner groep. (foto © Christian Müller)

(foto’s © Christian Müller)

cool&comfort I 31

(foto’s © Christian Müller)

> cOnGRes

overschakelen op koelmiddelen met een

laag GWP, ofwel de hoeveelheid van tra-

dionele koelmiddelen drastisch verlagen.

Om het ontwerp van die toestellen tot een

goed einde te brengen, maakt Güntner

gebruik van geavanceerde berekenings-

programma’s voor stromingssimulatie.

Technologie en duurzame

ontwikkeling

Eregast en afsluitende spreker was de

wetenschapper en politicus Ernst-Ulrich

von Weiszäcker, die onder meer co-voor-

zitter van de Club van Rome was. Op basis

van zijn recente boek ‘Factor Five’ gaf hij

enkele gedachten over de rol van tech-

nologie in duurzame ontwikkeling. Een

eerste punt was dat de technici de kans

moeten krijgen om hun kennis te tonen.

Teveel sturing van overheidswege is zelden

efficiënt. De overheid kan wel een kader

scheppen waarin de industrie naar oplos-

singen kan zoeken. Een aangepast energie-

beleid is volgens Ernst-Ulrich von Weis-

zäcker de sleutel. In de afgelopen eeuw is

iets dergelijks gebeurd met arbeid: naarge-

lang arbeid duurder werd, zocht men naar

productiviteit, wat de waarde van arbeid

weer verhoogde, enzovoort. Uit die wis-

selwerking is veel welstand gekomen.

Ernst-Ulrich von Weiszäcker stelt voor om

dezelfde aanpak toe te passen op energie.

Door energieprijzen te verhogen in func-

tie van rendementswinsten, kan men een

dergelijke dynamiek doen ontstaan.

Investeren in productiecapaciteit

Op de aansluitende persconferentie werd

de opening van een nieuwe productie-

vestiging in Sibiu (Roemenië) aangekon-

digd. Deze fabriek beslaat 18.000 m2 maar

de site heeft een totale oppervlakte van

40.000 m2, zodat er nog ruimte genoeg

is voor groei. De productie van units voor

commerciële koeling zal in het voorjaar

van 2016 worden overgebracht vanuit

Tata in Hongarije. Deze laatste fabriek zal

zich concentreren op units voor industri-

ele toepassingen.

De keuze viel op Sibiu omwille van de

goede ligging. De vestiging is vlakbij de

luchthaven, en is dus vlot bereikbaar van-

uit Duitsland. Tevens zijn er goede logis-

tieke verbindingen met de belangrijke

Güntner-markten in Oost-Europa en Rus-

land.

Groeikoers aanhouden

Het gaat de Güntner groep voor de wind.

Voor 2015 verwacht men een omzet voor

de groep van ongeveer 315 miljoen euro,

een verbetering tegenover de kleine 300

miljoen euro van 2014. Ook de geografi-

sche dekking wordt uitgebreid. Güntner

opent een filiaal in Tokio en zet daarmee

zijn eerste stappen op de Japanse markt.

Dat het bedrijf voet heeft kunnen vatten

op de zeer gesloten Japanse markt, is onder

meer te danken aan de goede reputatie van

Güntner in Zuid-Oost Azië, waar de groep

over een productievestiging in Indonesië

beschikt. Verder wordt ook de aanwezig-

heid in Afrika versterkt.

Wat de marktontwikkeling betreft, ziet

Güntner kansen in de koeling van data-

centers. Het dataverkeer stijgt steil, wat een

overeenkomstige groei in koelbehoefte

meebrengt. Verder herstelt de bouwsec-

tor zich in Europa licht, en herleeft de

hotelsector. Ook de voedingsindustrie

biedt mogelijkheden. Landen als India en

Rusland investeren sterk in de eigen pro-

ductie, en in tal van landen worden logis-

tieke centra uitgebouwd, die uiteraard koe-

ling nodig hebben. In Azië, Afrika en het

Midden-Oosten is er een sterke groei van

supermarkten. Bovendien kennen Duitse

discounters zoals Lidl een sterke expansie

in de Verenigde Staten, waar Güntner op

kan inspelen. Rendement blijft voor alle

sectoren een belangrijk thema, met een

grotere belangstelling voor free cooling en

hybride of adiabatische systemen. Günt-

ner ziet de toekomst dus met vertrouwen

tegemoet. (Door Alex Baumans)

n www.guentner.com

uKeynote speaker was de internationaal bekende wetenschapper Ernst-Ulrich von Weizsäcker (foto © Christian Müller)

uGüntner heeft tevens een nieuwe productievestiging geopend in het Roemeense Sibiu

32 I cool&comfort

hebben om tot een duurzame energievoor-

ziening te komen. Trias Energetica moet

onderhand gekend zijn door iedereen die

beroepsmatig met energieverbruik en –

opwekking bezig is, maar laat mij nog maar

eens deze basisprincipes uitleggen: beperk

de energievraag, gebruik duurzame energie-

bronnen en gebruik fossiele energiebronnen

zo effi ciënt mogelijk.”

Warmtepompen vormen een onmisbare

schakel om tot een globale oplossing te

komen. Een van de voordelen van warmte-

pompen is dat er uit verschillende bronnen

én afgiftesystemen kan gekozen worden,

waardoor er projectmatig kan geselecteerd

worden om tot de best mogelijke energie-

effi ciëntie te komen. Terwijl voor nieuw-

bouw grondgekoppelde systemen voor hoge

energiewinsten kunnen zorgen, lijkt een

hybride systeem bij renovatie vaak de beste

oplossing. Terwijl hybride vroeger regelma-

tig synoniem was met ‘laat de oude instal-

latie staan er plaats er een kleine warmte-

pomp bij’, komen fabrikanten nu zelf met

hybride oplossingen voor de dag. Zo ont-

wikkelde Techneco de Elga (ELektriciteit

en GAs) hybride warmtepomp, een slimme

modulerende warmtepomp die samenwerkt

met een (bestaande) HR-ketel of stadsver-

warming. De Elga is te combineren met

modulerende HR-ketels van o.a. Intergas,

Remeha, Vaillant, AWB, ATAG, Ferrolli,

Itho/Daalderop, Nefi t en Bosch, maar kan

ook geplaatst worden in woningen aan-

gesloten op stadsverwarming. De combi-

natie van de warmtepomp en de gasketel

zorgt onder alle omstandigheden voor het

hoogste rendement. Op momenten dat de

De aanwezigheid van het NPW op de

vakbeurs Energie mag niet verwon-

deren. Deze beurs geldt immers als

een belangrijk platform voor duurzame

energieopwekking en energiebesparing.

Het NPW stond hier trouwens niet alleen,

want warmtepompen werden gepromoot

in samenwerking met de Dutch Heat Pump

Association (DHPA). Met deze regionale aan-

pak én de keuzemogelijkheid wilde het NPW

de kennisverspreiding een nieuwe boost

geven. De vele deelnemers aan het Warmte-

pompuurtje samen met de bezoekers op de

stand die vooral praktijkgerichte en beleids-

matige informatie zochten, bewijst dat deze

aanpak heeft geloond.

“Warmtepompconcepten vormen de sleu-

tel voor een duurzame energievoorziening”,

vertelt Charles Geelen, technisch secretaris

DHPA. “Nu zijn we onze aarde aan het mis-

bruiken, maar we zullen alle opties nodig

Warmtepompuurtje op Energie 2015

Geen najaarscongres van het Neder-

lands Platform Warmtepompen (NPW)

dit jaar, maar wel een warmtepom-

puurtje iedere beursdag tijdens Energie

2015 van 6 tot 8 oktober in ’s-Hertogen-

bosch. Bijna 200 geïnteresseerde bezoe-

kers hebben een uurtje van hun bezoek

uitgetrokken om zich in het Binnenkli-

maattheater te laten informeren over

drie onderwerpen: nieuwe kansen voor

hedendaagse warmtepomptechnieken,

concepten voor warmtepompsystemen

en warmtepompen in de utiliteit.

warmtelevering van de warmtepomp niet

toereikend is, genereert de HR-ketel of stads-

verwarming extra capaciteit. Bij lage tem-

peraturen is het rendement van de warmte-

pomp minder goed dan dat van de gasketel

of de stadsverwarming. De warmtepomp

schakelt dan uit en de HR-ketel of de stads-

verwarming neemt de verwarmingsfunctie

geheel over. De Elga heeft een energielabel

A++ en kan een verbetering van één of twee

labelstappen van een woning opleveren.

Tijdens het Warmtepompuurtje werd ook

de Inventum Ecolution ventilatiewarmte-

pomp voorgesteld. Door een bestaande of

nieuwe HR combi cv-ketel te combineren

met de Ecolution wordt tot 30% op ener-

giekosten bespaard. Hoe? De Ecolution

voorkomt verlies van warmte uit de afge-

voerde ventilatielucht en levert comforta-

bele warmte en warm tapwater. De cv-ketel

springt alleen nog bij op piek- momenten.

De Ecolution ventilatiewarmtepomp is

geschikt voor goed geïsoleerde, bestaande

of nieuwbouwwoningen met LT-radiato-

ren en/of vloerverwarming. De Ecolution

vervangt de mechanische ventilatiebox in

woningen met natuurlijke luchttoevoer via

ventilatieroosters.

n www.platformwarmtepompen.nl

> beuRsnIeuws

34 I cool&comfort

In 2011 opende Daikin in Oostende het

EMEA Development Center (EDC), met

spin-offs en afzonderlijke onderzoeksactivi-

teiten in verschillende Europese landen. Dit

ontwikkelingscentrum speelt een essentiële

rol als bedenker van innovatieve, energie-

efficiënte alternatieven voor de traditionele

HVAC-oplossingen. Het EDC beschikt onder

meer over testkamers waarin de onderzoe-

kers alle mogelijke klimatologische omstan-

digheden uit de Europese markt kunnen

nabootsen. In het kader van de toenemende

vraag naar energievriendelijke alternatieven

voor de traditionele oplossingen van Dai-

kin Europe blijft het EDC een belangrijke rol

spelen. De gekende 20-20-20-doelstellingen

van de Europese Unie (de uitstoot van broei-

kasgassen met 20% verminderen, de ener-

gie-efficiëntie met 20% verhogen en 20%

van de energie op duurzaam opwekken) was

aanvankelijk de inspirerende leidraad, maar

ondertussen kijkt Daikin Europe al ver voor-

bij 2020. “Steeds meer investeert Daikin zijn

ervaring en knowhow in de ontwikkeling

van energiebewuste klimaatoplossingen”,

aldus Carl Ponseele, Development Engi-

neer. “Het EDC is meer dan een think tank

of laboratorium voor nieuwe toepassingen.

Het is vooral een ideaal klimaat voor inge-

nieurs met de meest verscheiden achter-

grond. Dit verhoogt de creativiteit en sti-

muleert out of the box-denken.”

De F-gassenwetgeving en Ecodesign wer-

den nog eens uitgelegd, met bijzondere aan-

dacht voor wat dit nu werkelijk zal beteke-

nen voor de Nederlandse markt. Wie de

koeltechnische actualiteit volgt, weet dat

Daikin Europe voorop liep om de belangen

van de sector te verdedigen en de beleids-

makers steeds voor ogen te houden dat eco-

logie en economie een onlosmakelijk duo

vormen. “Uiteraard onderschrijft Daikin de

EU-doelstellingen om duurzame en energie-

efficiënte oplossingen op de markt te bren-

gen, maar dan wel volgens een realistische

tijdlijn waardoor de industrie de kans krijgt

om met de gevraagde oplossingen voor de

dag te komen”, aldus Hakan Ildiri, Business

Developer Refrigeration bij Daikin Europe.

Koudemiddelen spelen een belangrijke rol

bij de ontwikkeling van toestellen. Onder

druk van de F-gassenwetgeving moeten de

fabrikanten nieuwe koudemiddelen aanbie-

den, waardoor het kiezen wordt want hét

ideale koudemiddel bestaat helaas niet. Na

de nadelen van de meest gekende natuur-

lijke koudemiddelen zoals ammoniak, CO2

en koolstoffen te hebben opgesomd, kwam

Van 9 tot 11 november ’15 organiseerde Daikin Europe in Oostende de Refrigeration Days waarop klanten uit elf landen

werden uitgenodigd. Het programma voorzag een mix van presentaties rond wetgeving en producten, een fabriekstour en

bezoeken aan testkamers, proefopstellingen en een case.

Daikin Europe pakt – terecht – graag

uit met haar productiefaciliteiten

in Oostende, het hoofdkantoor van

Daikin voor Europa, het Midden-Oosten

en sommige delen van Afrika. Opgericht in

1972 fungeerde de vestiging oorspronke-

lijk als assemblage- en distributiecentrum.

Vandaag is ze uitgegroeid tot een interna-

tionaal hoofdkwartier voor ontwikkeling,

productie, administratie, sales en marke-

ting. Een vraag die regelmatig terugkeert,

is waarom men bij Daikin Industries in

Osaka indertijd heeft gekozen voor Oost-

ende. “Daar zijn drie redenen voor”, ver-

telt Frans Hoorelbeke, directeur van Daikin

Europe. “Vooreerst was Groot-Brittannië

toen al een belangrijke afzetmarkt. Daar-

naast was er de nabijheid van belangrijke

zeehavens zoals Zeebrugge, Antwerpen en

Rotterdam om onze toestellen te transpor-

teren. En tenslotte kregen we de grond van

Oostende bijna gratis op voorwaarde dat we

werkgelegenheid creëerden. Een belofte die

ruim werd ingelost. Ondertussen zijn Daikin

Europe en Oostende nauw met elkaar ver-

bonden. In het Koningspark is er de Japanse

tuin Shin Kai Tei en in Zandvoorde vind je

als deel van de groene gordel rond de kust-

stad het Noriyuki Inouepad, genoemd naar

de CEO van Daikin.”

Daikin – “Passion without limits”

cool&comfort I 35

> RePORTAGe

Erik Poel (kersvers Refrigeration Solutions

Engineer bij Daikin Airconditioning Net-

herlands) tot het besluit dat “natuurlijk”

niet noodzakelijkerwijs de beste oplossing

is voor de toekomst omwille van brand-

baarheid, toxiciteit, energie-efficiëntie en

kostenefficiëntie. “Bij het omschakelen op

een koudemiddel met een laag GWP kan de

koudemiddelinhoud toenemen, waardoor

de winst gedeeltelijk verloren gaat. Bij de

uitfasering van R22 woedde al eens de dis-

cussie over welk koudemiddel te kiezen, en

toen heeft Daikin na langdurig testen en het

afwegen van voor- en nadelen gekozen voor

R410A. Achteraf bleek dit de juiste keuze en

blijft het een koudemiddel dat ook vandaag

nog potentieel heeft. Op middellange ter-

mijn ziet Daikin mogelijkheden voor het

R32 als alternatief voor bestaande koude-

middelen die omwille van hun te hoog GWP

uit de markt moeten. R32 heeft een GWP

van 675, wat maar liefst 68% lager ligt dan

het GWP van 2088 van R410A. R32-produc-

ten behalen bovendien zowel in vollast als

in deellast een hoger rendement. Daarnaast

is R32 een enkelvoudig koudemiddel, waar-

door het eenvoudiger te recyclen is.”

De obligate productpresentatie was opge-

bouwd rond de pijlers van refrigeration. In

een overzicht van de verschillende behoef-

ten en toepassingen en de oplossingen die

Daikin hiervoor aanbiedt, ging ook aan-

dacht naar de mini ZEAS die in april 2016

wordt gelanceerd, maar tijdens de Refrigera-

tion Days al kort werd voorgesteld. ZEAS is

een plug & play oplossing die concurreert in

een wereld waar samenbouw de standaard is

en heel wat troeven kan voorleggen: korte

levertijd (productie in Oostende), minder

koeltechnisch leidingwerk en installatietijd,

35% minder energieverbruik, complete unit

gericht op de toekomst, hoge betrouwbaar-

heid, laag geluidsniveau, enz. Met de mini

ZEAS komen daar nog andere voordelen

bovenop, zoals een kleinere footprint. Houd

de website van Daikin in de gaten voor meer

informatie!

Sandrine de Goede (marketeer Daikin Air-

conditioning Netherlands) bracht een inspi-

rerende presentatie rond een mooi project

in Spar Philippine, een dorp met 1.800

inwoners waar de buurtwinkel zoveel meer

betekent dan alleen maar de plek waar je je

boodschappen haalt. Winkeluitbater Peter

Bolleman heeft een realistische kijk op de

beleving. “Hoe trek je klanten? Niet met je

assortiment, want dat heeft je concurrent

ook. Ook niet met agressieve acties zoals 1

kopen + 1 gratis, want dit is tijdelijk. Klan-

ten bind je door hen een aangenaam winkel-

gebeuren te schenken in je buurtsuper, en

hier speelt het binnenklimmaat een belang-

rijke rol.”

De uitbreiding van de winkel in 2014 was

het geknipte moment om de koeltechnische

installatie onder handen te nieuwen. Instal-

latiebedrijf Koning Koudetechniek trof er

een klassieke installatie aan: koelen vries-

meubels met losse koelen vriesaggregaten.

Dit zorgde voor hoge exploitatiekosten, veel

service, grote foot print, weinig energie-effi-

ciëntie, noem maar op. Dat het beter kon,

wist Peter Bolleman ook wel, en hiermee zat

hij op dezelfde lijn als Spar Holding die met

het concept Spar 3.0 de energiekosten in de

winkels wil verlagen.

De installateur stelde één centraal systeem

voor koelen en verwarmen voor, waardoor

kosten en service verminderen en gemak en

rendement verbeteren. Voor gas was geen

plaats, de mogelijkheid moest bestaan om

”Steeds meer investeert Daikin zijn ervaring en

knowhow in de ontwikkeling van energiebewuste

klimaatoplossingen. Het EDC is meer dan een think

tank of laboratorium voor nieuwe toepassingen.

Carl Ponseele, Development Engineer Daikin Europe

een luchtgordijn aan te sluiten en bij voor-

keur met inverter technologie voor optimale

energie-efficiëntie. De nieuwe installatie

combineert ZEAS (zie hierboven) en Con-

veni-pack, een uiterst energiezuinig systeem

dat verwarming, koeling en koelopslag com-

bineert in één enkel compact systeem en

bedoeld voor supermarkten en kleinere win-

kels. Voortaan vallen de jaarlijkse energie-

kosten 10.000 euro goedkoper uit, met daar

bovenop ook nog eens meer comfort, min-

der service en stabiele temperaturen en min-

der storend lawaai. Een aangenaam winkel-

gebeuren, weet je nog? (Door Rudy Gunst)

n www.daikin.eu

Carl Ponseele, Development En-

gineer. leidt de bezoekers rond in

het EMEA Development Center. u

Packo Inox N.V. - Torhoutsesteenweg 154 - B-8210 ZedelgemT. + 32 50 25 06 15 - F. + 32 50 20 07 52 - E. [email protected]

www.packocooling.com

Packo IJswaterinstallaties De betrouwbare oplossing voor het instant koelen met ijswater

referenties in grootkeukens - brouwerijen - industriële bakkerijen proceskoeling - algemene voedingsindustrie

Expert in

proceskoeling

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

cool&comfort I 37

> RePORTAGe

beeld de leverancier verandert, dan worden

de gegevens toch behouden. Bovendien kan

Climapulse Central ook worden gebruikt als

een open platform, waarmee een koppeling

kan worden gemaakt. Dit om te vermijden dat

de installateur sommige gegevens (klantenge-

gevens, werkbonnen) tweemaal moet invoe-

ren. “Onze focus ligt op het servicegedeelte”,

besluit Timmy Maris. “Boekhouding, voor-

raadbeheer en facturen zijn niet onze focus,

maar dankzij de interface kan dit toch worden

gekoppeld met Climapulse Central.”

n http://climapulse.com

Coolant van Climapulse is een on-

line platform voor het efficiënt op-

volgen van koelinstallaties. Hiervoor

wordt een gericht en gebruiksvrien-

delijke oplossing aangeboden die

alle noodzakelijke gegevens van een

koelinstallatie omvat. De gecentrali-

seerde en gedigitaliseerde logboeken

en installatiegegevens kunnen onli-

ne overal geraadpleegd worden, wat

een enorme meerwaarde betekent,

zowel operationeel als administratief.

Coolant : Software ontwikkeld voor de installateur

de juiste werkbon, vestiging, het juiste gebouw

en specifieke installaties kan terugvinden.

“Met Climapulse Central hebben we een

tool ontwikkeld die aan alle wettelijke ver-

plichtingen voldoet én ook nog eens toelaat

om de installatiegegevens nuttig te gebrui-

ken”, aldus Kevin Wetzels, manager bij Cli-

mapulse. “Naast het opvolgen van alle werk-

zaamheden beschikt een exploitant zo ook

over de mogelijkheid om snel de eigenschap-

pen van alle installaties te raadplegen en te

vergelijken, waar of wanneer dan ook.”

“Onze software wordt ontwikkeld vanuit het

standpunt van de gebruiker”, vult Timmy

Maris aan. “Gebruiksvriendelijk en betrouw-

baar zijn geen loze begrippen, maar getest aan

de bron. We gaan heel ver om te weten wat de

installateur eigenlijk nodig heeft en hoe hij

werkt met deze tool. Zo hebben we een ont-

wikkelaar van onze software enkele weken

op pad gestuurd met enkele koeltechnische

installatiebedrijven om op het terrein te

ervaren hoe en wat een installateur eigenlijk

doet. De ideale manier om je in te leven in de

behoeften van de gebruiker en een praktijk-

gericht beeld te krijgen van zijn werkwijze.”

Door de directe koppeling met Coolant wor-

den alle installatiegegevens gesynchroni-

seerd met Climapulse Central. Als bijvoor-

“We hebben Coolant ten eerste

ontwikkeld voor de koel-

technische sector, want dit

is de meest complexe installatietechniek

met een waslijst wettelijke verplichtingen

die bovendien ook nog eens verschillen per

gewest en per land”, vertelt Timmy Maris,

managing partner van Climapulse uit Has-

selt. “Zo hebben we een platform ontwikkeld

waarop nog andere luchtbehandelingstech-

nieken zoals ventilatie en verwarming kun-

nen worden aangesloten. Door de integratie

met Coolant krijg je inzicht in het machine-

park. Dit levert zowel voor de installateur als

voor de exploitant belangrijke voordelen op.”

Hiervoor verwijst Timmy Maris naar de ver-

schillende mogelijkheden die Climapulse

Central biedt voor de exploitant: automati-

sche synchronisatie met Coolant-accounts

van de leveranciers, werkbonnen en attesten

onmiddellijk ter beschikking, een overzicht

van de ondersteunde locaties en koelinstal-

laties en mogelijkheid om toegang te beper-

ken tot een bepaalde locatie of vestiging zodat

ook de werknemers ter plekke de nodige infor-

matie kunnen raadplegen en opvolgen. Ook

mogelijk: het opmaken van specifieke rappor-

ten voor koelsystemen zoals koelmiddelboek-

houding, lekverliezen en uitgevoerde lektes-

ten bij periodiek onderhoud of herstellingen

en uitgebreide filters zodat de exploitant snel

”We hebben een platform ontwikkeld waarop nog andere luchtbehandelingstechnieken zoals venti-latie en verwarming zullen kunnen worden aangesloten.” Timmy Maris, managing partner van Climapulse

38 I cool&comfort

Dankzij de toerenregeling is het moge-

lijk schroefcompressoren bij deellast te

laten draaien met een uitermate gunstig

rendement. Met de nieuw ontwikkelde

CSVH-serie introduceerden wij in 2012

de geïntegreerde frequentie-omvormer,

hoofdzakelijk bedoeld voor gebruik in

luchtgekoelde vloeistofkoelers.

Sindsdien is er een nieuwe generatie com-

pressoren ontwikkeld voor hoog efficiënt

gebruik in watergekoelde vloeistofkoelers.

Bij deze compressoren zijn de voordelen

Afbeelding 1 toont de eisen voor waterge-

koelde vloeistofkoelers. Deze SEER-waar-

den worden berekend op basis van natio-

nale/Europese normen (Voorlopige SEER

vereisten ‒ de regelgeving is nog in behan-

deling). Bij watergekoelde vloeistofkoe-

lers, is de basis voor deze berekeningswij-

zen dat het betreffende systeem slechts 1

tot 2 procent van de bedrijfstijd onder vol-

last draait (afbeelding 2).

Ontwikkeling van schroefcompresso-

ren voor watergekoelde vloeistofkoelers

De compressor is het hart van elke vloei-

stofkoeler. Het ligt dus voor de hand dat

dit het eerste onderdeel is waar de aan-

dacht naar uitgaat, wanneer men op zoek

gaat naar een verbetering van het rende-

ment, vooral bij deellast. Met de CSW-

reeks biedt BITZER een reeks compacte

schroefcompressoren die optimaal zijn

afgestemd op het gebruik met waterge-

koelde vloeistofkoelers. Zo zijn ze voor-

zien van een schuifregelaar en zijn ze

vooral efficiënt in het bereik tussen de 60

en 100 procent belasting. Aan de nieuwe

vereisten voor het rendement bij deellast

kan niettemin alleen worden voldaan als

er gebruik wordt gemaakt van tenminste

twee compressoren (parallel geschakeld of

draaiend in twee gescheiden circuits). Bij

een lagere belasting wordt één van de com-

pressoren uitgeschakeld, zodat de com-

pressor voor de basislast kan draaien bij

een hoger rendement.

Toerengeregelde schroefcompressoren met een geoptimaliseerd deellast rendement

In de loop der jaren is de zogenaamde “coefficient of performance” bij vloei-

stofkoelers voor comfort airconditioning, steeds belangrijker geworden.

Naast bestaande certificeringsprogramma’s voor de seizoensprestatiefac-

tor (Eurovent-ESEER, AHRI-IPLV), zullen toekomstige eisen met betrekking

tot de energie-efficiëntie van vloeistofkoelers wettelijk worden vastgelegd.

Voortvloeiend uit de Ecodesign Richtlijn heeft de EU inmiddels minimale ei-

sen vastgelegd voor de zogenaamde Seasonal Energy Efficiency Ratio (SEER)

die vanaf 2017 gelden voor de verkoop van producten op de Europese markt.

Vergelijkbare weten regelgeving wordt in de VS en China voorbereid of reeds

ingevoerd. Afbeelding 1 toont de eisen voor watergekoelde vloeistofkoelers.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

2005 2010 2015 2020

SEE

R/

IPLV

Year

Ecodesign

ASHRAE 90.1Path B

GB19577Grade 1

uAfbeelding 1: Vereisten voor watergekoelde vloeistofkoelers voor aircondi-tioning als com-fortvoorziening (met ingang van 10/2014), SEER: Seasonal Energy Efficien-cy Ratio, IPLV: Integrated Part-load Value.

uAfbeelding 2: De toe te passen verordeningen en standaarden.

door Julian Pfaffl, Manager Product Performance bij BITZER

cool&comfort I 39

> TechnIek

van een toerenregeling gekoppeld aan de

unieke kenmerken van de CSW-modellen.

Voor de normale bedrijfsomstandigheden

(afbeelding 3) is uitgegaan van bovenge-

noemde vereisten en standaarden voor

watergekoelde vloeistofkoelers voor com-

fort airconditioningsystemen. Deze zullen

in het vervolg worden gehanteerd bij het

beoordelen van het energiegebruik van fre-

quentiegeregelde compacte schroefcom-

pressoren (de CSVW-serie) voor lage con-

densatietemperaturen.

Capaciteitsregeling

De in afbeelding 2 weergegeven normen

voor het berekenen van de SEER, verei-

sen een deellast capaciteit van 21 pro-

cent (werkpunt D) ten opzichte van de

capaciteit in vollast. Als de koelmachine

deze minimumcapaciteit niet in continu-

bedrijf weet te bereiken, wordt de Coëf-

ficiënt of Performance (EER/COPR) door

toepassing van een verlagingsfactor terug-

gebracht bij dit werkpunt. Om het nog

erger te maken, zorgt de dalende drukver-

houding ervoor dat het volumetrisch ren-

dement ten opzichte van punt A bij vol-

last omhoog gaat, zodat de compressor op

een nog lagere deellast moet worden afge-

steld. Daar komt nog bij dat de condensa-

tietemperatuur bij punt D ten opzichte van

punt A omlaag gaat, waardoor het nuttige

enthalpieverschil en daarmee het koelver-

mogen groter wordt. De compressor moet

daarom in staat zijn om een verplaatsing

van ongeveer 16 procent te bewerkstelli-

gen, hetgeen overeenkomt met een regel-

factor van 6,2:1. Het regelbereik is dus

twee keer zo groot als bij conventionele

schuifregelaars.

In afbeelding 4 is het verschil te zien tus-

sen het rendement van een schuifregeling

en dat van de frequentieregeling in een

CSVW-compressor. Terwijl de optimale

capaciteit van een schuifgeregelde com-

pressor altijd bij 100 procent ligt, wordt

de optimale capaciteit van de frequentie-

omvormer behaald in het deellastbereik.

Deze optimale capaciteit kan worden afge-

steld door het ontwerp van de compressor

en het regelbereik aan te passen. Aange-

zien een hoge EER (COPR) bij vollast zich

lastig laat combineren met een hoog ren-

dement bij deellast, moet in het ontwerp

altijd worden gezocht naar een compro-

mis. Om de COP bij deellast met maximaal

45 procent te verbeteren en uit te komen

bij een regelbereik van 6,2:1, moest voor

de CSVW-reeks een vermindering van de

COP bij vollast voor lief worden genomen.

Vi regeling

De Vi van een schroefcompressor is de ver-

houding tussen het ingekapselde volume

in de aanzuigfase en het uitgedreven

volume. De Vi is van belang bij alle ver-

dringingscompressoren zonder werkende

klep en wordt gebruikt voor het definiëren

van het ontwerppunt van de compressor.

Voor het afstellen van de regeling van de

Vi moeten we kijken naar het isentropisch

rendement. Voor een compressor met een

Werkpunt tpm to (°C) tc (°C) toh (K)

A 8.000 5 38 10 2,7

B 6.000 5 32 10 2,3

C 4.000 5 26 10 1,9

D 2.000 5 20 10 1,6

to Verdampingtemperatuur tc Condensatietemperatuur

toh Zuiggasoververhitting

Drukverhouding

∏

∏

uAfbeelding 3: BITZER standaard condities voor watergekoelde vloeistofkoelers, met water aan-voertemperaturen in de condensors conform EN 14825 standaard.

uAfbeelding 4: De regelkarak-teristieken van conventionele schroefcompres-soren vergeleken met frequen-tie geregelde (CSVW-serie) bij werkpunt A met als koudemiddel R134a.

Toerengeregelde schroefcompressoren met een geoptimaliseerd deellast rendement

40 I cool&comfort

geïntegreerde frequentie-omvormer wordt

daaronder verstaan de verhouding tussen

het theoretisch vereiste vermogen en het

daadwerkelijk gebruikte vermogen, met

de verliezen van de frequentie-omvormer

daarbij ingecalculeerd. Als we kijken naar

het isentropisch rendement van een com-

pressor met een constante Vi (afbeelding 5),

zien we dat de werkpunten A, B en C dicht

in de buurt van het optimum komen, ter-

wijl werkpunt D een duidelijk lager rende-

ment te zien geeft.

Wanneer in de compressor een schuifrege-

laar wordt ingebouwd om de Vi verhouding

op een tweede waarde te kunnen zetten, en

er - al naar gelang de systeemvoorwaarden

- daarbij steeds naar het optimum wordt

geschakeld, kan het isentropisch rende-

ment in deellastpunt D met 11 procent

worden verbeterd. Afbeelding 6 laat tevens

zien dat een andere Vi verhouding of een

traploze regeling van de Vi het isentropisch

rendement onder de voor vloeistofkoelers

normale bedrijfsomstandigheden slechts

in beperkte mate zal verbeteren.

Bij CSVW-compressoren wordt de Vi aan-

gestuurd door de regeling van de frequen-

tie-omvormer. Via twee geïntegreerde druk-

sensoren worden de zuig- en persdrukken

gemeten, en wordt met gebruikmaking van

geïntegreerde functies de optimale Vi voor

het werkpunt van dat moment berekend.

Motor met permanente magneet

De asynchrone motoren die in de com-

pacte schroefcompressoren zijn geïnte-

greerd, werken met een rendement van

maximaal 95 procent bij vollast en circa

90 procent bij deellast. Als men hier een

nog hoger rendement wil hebben, zul-

len toch eerst de machineverliezen van

de asynchrone machine moeten worden

teruggedrongen. Op afbeelding 7 zijn de

wrijvingsverliezen van een conventio-

nele motor van 200 kW te zien, daar waar

deze zich voordoen. De verliezen zijn the-

oretisch vastgesteld aan de hand van het

gelijkwaardige stroomkringschema van

de asynchrone motor.

> TechnIek

uAfbeelding 5: Isentropisch rendement met een constante Vi

uAfbeelding 6: Isentropisch rendement met twee wisselende Vi verhoudingen

uAfbeelding 7: Verliezen van een asynchrone motor van 200 kW

MET GECERTIFICEERDE PERFORMANTIE VAN DE KOELTOREN

LEG JE ALTIJD DE BESTE KAART.

Het “Eurovent Certified Performance” programma voor KOELTORENS is nieuw in de Europese HVAC&R sector. Door toepassing van de Eurovent Rating Standard 9C/001 speelt dit programma in op de Eco-design regelgevingen die zich richt op energie-efficiënt ontwerpen van gebouwen.

Eurovent Certita Certifi cation, een toonaangevende Europese onafhankelijke certifi ceringsorganisatie in Binnenklimaat – Ventilatie & Luchtkwaliteit – Koeling & Koudeketen.

NEEM EEN VERSTANDIG BESLUIT EN BEREIK OPTIMALE SYSTEEMPRESTATIES MET DE

LAAGSTE CO2-VOETAFDRUK.

www.eurovent-certifi cation.comBekijk de thermische performantie online

De KOELTOREN certificering wordt actief gesteund door de deelnemende fabrikanten:

Getty Images ©JuSun

Solstice® N40 (R-448A) nu beschikbaar! Beschikbare oplossingen ter vervanging

van R-404A / R-507 conform F-Gas

Solstice® N40 (R-448A)• GWP = 1387• Nieuw mengsel op basis van HFO’s voor nieuwe installaties of voor ombouw• Verbeterde koudeproductie• Laagste GWP van alle voorgestelde producten ter vervanging van R-404A

Performax® LT (R-407F)• GWP = 1825• Meer dan 3.000 installaties in Europa• Goedgekeurd door compressorfabricanten• Minimale investering voor een energiewinst van 6 tot 10%

GWP 1825 1387

Samenstelling HFC HFO / HFC

Aantal bestaande installaties

•••• ••

Goedkeuring compressorist

ROI* €€€ €€

Performax® LT (R-407F) Solstice® N40 (R-448A)

*Terugwintijd voor investering

****

Koudemiddelen Climalife: Oplossingen voor vandaag en morgen

**(**)

42 I cool&comfort

Omdat een motor met permanente mag-

neet geen voltage naar de rotor voert, kan

de stroom niet vrijelijk pulseren. De alu-

minium verliezen in de rotor die zich voor-

doen in de asynchrone motor zijn dus

geen probleem. Het rendement kan bij

deellastpunt D met rond de 2,5 procent

worden verhoogd. Op afbeelding 8 wor-

den een asynchrone motor en een motor

met een permanente magneet (PM) direct

met elkaar vergeleken. De metingen zijn

gedaan op een motorrem. Het rendement

van de PM-motor is voor alle toepassin-

gen 2,5 tot 3,5 procent hoger. Omdat de

rotor minder warmte afgeeft aan het kou-

demiddel (zuiggaskoeling) behoudt het

zuiggas een lagere temperatuur en neemt

zowel het volumetrische als het isentropi-

sche rendement toe.

Doordat de asynchrone motoren die in de

compacte schroefcompressoren worden

gebruikt al een heel hoog rendement heb-

ben, zullen de verbeteringen als gevolg van

het gebruik van PM-motoren op het eerste

gezicht niet echt spectaculair lijken. Hier-

bij is het echter belangrijk te beseffen dat

een compressor in watergekoelde vloei-

stofkoelers een veel grotere invloed heeft

op het stroomverbruik, en daarmee op de

jaarlijkse stroomkosten, dan een compres-

sor in luchtgekoelde machines. Doordat

dergelijke systemen relatief veel energie

gebruiken, zijn de extra kosten verbonden

met PM-motoren in zeer korte tijd terug-

verdiend.

Samenvatting

Door in schroefcompressoren gebruik te

maken van een frequentie-omvormer, kan

het regelbereik ten opzichte van een con-

ventionele schuifregelaar bijna twee keer

zo groot worden.

Een tweede Vi , af te stellen met een schuif-

regelaar, kan het rendement bij deellast

met 11 procent doen toenemen. Voor

watergekoelde vloeistofkoelers brengt een

traploze regeling van de Vi geen voorde-

len met zich mee.

Door gebruik te maken van een motor met

permanente magneet worden de alumi-

nium verliezen in de rotor geëlimineerd,

zodat het mogelijk is het rendement ver-

der te verhogen, en wel voor alle belas-

tingen.

Compacte schroefcompressoren met een

geïntegreerde frequentie-omvormer heb-

ben een opvallend laag energiegebruik

en een indrukwekkend regelbereik, zodat

tegemoet kan worden gekomen aan de

wettelijke vereisten van de toekomst.

Dankzij de nieuwste systeemtechnieken

kan de CSVW-serie (afbeelding 9) worden

ingezet om zeer hoge SEER-waarden te

bereiken voor direct verdampende water-

gekoelde vloeistofkoelers.

Literatuur

• BITZER A-600 : Competence in capacity

control

• BITZER SP-162 : CSVW semi-hermetic

compact screws

n www.bitzer.de

uAfbeelding 8: Vergelijking tussen een motor met permanente magneet en een asynchrone motor, op de motorrem bij 2.000 min-1

u BITZER CSVW26-200MY

> TechnIek

Het gamma Solstice®: HFO’s met een laag GWP nu beschikbaar!

Solstice®

producten

Solstice® N40 (R-448A)GWP* = 1387

Solstice® N13 (R-450A)GWP = 605

Solstice® ze(R-1234ze)GWP < 1

Solstice® zd(R-1233zd)GWP = 1

Positieve en negatieve koelingAggregatenAutonome toestellenTransportkoeling

Positieve koelingCO2 cascade systeem

WarmtepompenMidden en hoge druk chillersToestellen voor koeling

Lage druk chillersHoge temperatuur warmtepompen

Organic Rankine Cycle

• ODP = 0• GWP 65% lager dan R-404A• Vermindering van het energieverbruik met 5 tot 16%• Niet brandbaar (ASHRAE A1)

• ODP = 0• GWP 58% lager dan R-134a• Niet brandbaar (ASHRAE A1)

• ODP = 0• GWP 99,9% lager dan R-134a• Licht brandbaar (ASHRAE A2L)

• ODP = 0• Niet brandbaar (ASHRAE A1)

R-404A

R-134a

R-134a

R-123

R-245fa

Toepassing Voordelen Vervangers van traditionele koudemiddelen

*GWP berekend volgens 4de rapport IPCC en zoals opgenomen in de F-Gas regelgeving, behalve voor Solstice® zd en ze (IPCC 5de herziening)

Koudemiddelen Climalife: Oplossingen voor vandaag en morgen

HFO_NL_190x134.indd 1 19/03/2015 19:11

De Fläkt Woods geïntegreerde koelbalk systemen bieden een hoog comfortabel binnenklimaat met optimale bedrijfskosten, geredu- ceerde investering en grote lay-out flexibiliteit. Met de opklikbare montagebeugels is de installatie ook snel, veilig en eenvoudig!

Vraaggestuurde ventilatie bij Fläkt Woods:• Voorkomt te veel ventilatie in onbezette of gekoelde ruimtes• Gemotoriseerde energieregeling reduceert het energieverbruik• Geoptimaliseerde ventilatie aangepast aan de bezettingsgraad

Meer informatie vindt u op www.flaktwoods.com

De Fläkt Woods geïntegreerde koelbalk systemen bieden een hoog comfortabel binnenklimaat met optimale bedrijfskosten, geredu-ceerde investering en grote lay-out flexibiliteit. Met de opklikbare montagebeugels is de installatie ook snel, veilig en eenvoudig!

Vraaggestuurde ventilatie bij Fläkt Woods:• Voorkomt te veel ventilatie in onbezette of gekoelde ruimtes• Gemotoriseerde energieregeling reduceert het energieverbruik• Geoptimaliseerde ventilatie aangepast aan de bezettingsgraad

Meer informatie vindt u op

WEGA/WEGA Power en Nova Koelbalken

Uitgaande van ons e3-concept leveren wij innovatieveen duurzame producten die u helpen bij het realiseren of overtreffen van uw milieutargets, terwijl u ook nog eens uw investerings- en levenscycluskosten optimaliseert.

EnvironmentEconomicalExpertise

Uitgaande van ons e3-concept leveren wij innovatieveEnvironment

44 I cool&comfort

Rijksmonument Kasteel De Keverberg

Op 18 oktober 2011 stemde de gemeenteraad van Peel en Maas in met de herbouw, de financiering en de overdracht van

het rijksmonument Kasteel De Keverberg aan de Stichting Behoud Kasteel De Keverberg. Het sein voor zowel professionele

partners als tientallen vrijwilligers om de armen uit de mouwen te steken om de duizendjarige ruïne dankzij een grondige

renovatie nieuw leven in te blazen. In 2012 vonden er voorbereidende werkzaamheden plaats, in 2013 en begin 2014 ver-

richtten vrijwilligers 25.000 uren graafwerkzaamheden en werd er archeologisch onderzoek uitgevoerd. In september 2014

startte de bouw door aannemer Van Wijnen Groep N.V. uit Baarn, en dit in nauwe samenwerking met verschillende bouw-

partners. Voor de luchtbehandeling werd samengewerkt met een installateurscollectief bestaande uit Fraku Venlo, Koelplan

Airconditioning & Warmtepompen, Electro van Montfort en Bemar Luchtkanalen en Ventilatie. Op 26 september 2015

werd het prachtige gebouw officieel geopend door gouverneur Bovens en Wilma Delissen, burgemeester van Peel en Maas.

cool&comfort I 45

Koelplan en Alklima/Mitsubishi Electric samen sterk

De kern van het klimaatsysteem staat in de kel-der: vier omkeerbare warmtepompen uit de City Multi WR2-serie van Mitsubishi Electric voor koe-len en verwarmen, type PQRY-P250 YHM (nomi-nale verwarmingscapaciteit 31,5 kW – koelcapa-citeit 28,0 kW). u

> PROjecT

Kasteel De Keverberg is gelegen in

het hart van het Noord-Limburgse

dorp Kessel aan de Maas, gelegen

op een opgeworpen heuvel. Het is een van

de weinig nog overgebleven mottekaste-

len in Nederland. Een unieke locatie met

een uitzonderlijk Maaspanorama. Decen-

nialang werd geprobeerd om het kasteel

te heropbouwen, maar steeds weer stier-

ven de plannen een stille door met telkens

hetzelfde probleem: geld. Uiteindelijk

groeide het besef dat een grondige restau-

ratie enkel mogelijk was, indien Kasteel

De Keverberg een nieuwe bestemming zou

krijgen waardoor de forse investeringen

ook een meerwaarde zouden creëren, een

absolute voorwaarde om ook private part-

ners in het project te betrekken. De nieuwe

bestemming van Kasteel De Keverberg –

ook wel ‘het modernste kasteel van Neder-

land’ genoemd – voorziet onder meer in

vergaderen, meetings & events, trainin-

gen, trouwfeesten, fotoreportages, uitvals-

basis voor toeristische ontdekkingen, res-

taurant en brasserie.

“Het verleden verrijken met het heden

door het opnieuw bruikbaar maken van

een oud pand”, vertelt Hans Laenen, direc-

teur van Koelplan Echt-Susteren. “Dit is

een once in a lifetime-project. We zijn bij

dit project betrokken omwille van onze

expertise en ervaring met uitdagende pro-

jecten, maar anderzijds is het ook een eer

als je je steentje kan bijdragen om zoiets

prachtigs te realiseren. Gelukkig werden

we als installatiebedrijf zeer snel bij het

project betrokken, wat helaas meestal niet

het geval is. Maar hier was dit ook een

absolute voorwaarde want de installatie-

voorwaarden waren zeer veeleisend, met

als meest dwingende dat er geen enkele lei-

ding of storend element – zoals een wand-

toestel – mocht zichtbaar zijn. Ook wer-

den de koelleidingen deels ingestort in het

beton, wat ook niet alledaags is.”

Het ontwerp van DMV Architecten is een

combinatie van respect voor het bestaande

monument met eigentijdse herbouwele-

menten en ruime mogelijkheden voor

een goede exploitatie. De bestaande ruïne

bleef volledig in tact. Daar werd niets aan

gesloopt én er werd niet voortgebouwd

op dat wat er al was. Op een nieuw fun-

dament slanke kolommen kwam het dak,

precies volgens het oorspronkelijke dak uit

1450 maar met in plaats van de originele

kleine dakkappellen nu enkele grote gla-

zen vensters. Op de binnenplaats bleef de

sfeer van een binnenplaats behouden door

er een glazen dak met ingebouwde foto-

voltaïsche cellen boven te plaatsen. Een

geslaagd ontwerp dat verleden en heden

perfect combineert en waarin ook de Rijks-

dienst Cultureel Erfgoed zich perfect kon

vinden.

“Van een bouwproject anno 2015 mag je

verwachten dat het oog heeft voor duur-

zaamheid en energie-efficiëntie”, vervolgt

Hans Laenen. “Dit was ook ons uitgangs-

punt voor het klimaatsysteem. Samen met

Alklima, exclusief importeur van Mitsub-

Koelplan Airconditioning en Warm-

tepompen is een vooruitstrevende

klimaatinstallateur met focus op

energiezuinige en vernieuwende kli-

maatbeheersingstechnologie. Dank-

zij vestigingen in Echt-Susteren,

Hengelo, Hoogeveen, Soesterberg,

Zaandam en Zoetermeer bestaat er

een landelijke dekking, waardoor er

24u/dag en 7 dagen/week adequaat

en efficiënt kan worden gereageerd

op verzoeken om technische onder-

steuning.

n www.koelplan.nl

46 I cool&comfort

ishi Electric Living Environment Systems

voor Nederland, hebben we een installatie

ontworpen waarbij op een duurzame wijze

en tegen een lage kostprijs een comforta-

bel en gezond binnenklimaat wordt gecre-

eerd, en waarbij we ook nog eens voldeden

aan de eis om binnen- en buitentoestellen

onzichtbaar te houden voor de bezoeker.

Vloerverwarming en –koeling, geothermi-

sche warmtewisselaars, aan- en afvoer van

de lucht via de toren, units in de kelder en

onder de nok, performante oplossingen die

perfect voldoen aan de bouwvoorwaarden

zonder in te boeten op comfort.”

De kern van het klimaatsysteem staat in

de kelder: vier omkeerbare warmtepom-

pen uit de City Multi WR2-serie van Mits-

ubishi Electric voor koelen en verwarmen,

type PQRY-P250 YHM (nominale verwar-

mingscapaciteit 31,5 kW – koelcapaciteit

28,0 kW). Bij de WR2-serie wordt water

gebruikt als thermische bron en zorgt hier-

bij voor een zeer grote energiebesparing in

vergelijking tot conventionele systemen.

Energiewinst wordt ook behaald met de

inverter geregelde scroll compressor, en

rekening houdend met gelijktijdigheid

kan tot 150% binnencapaciteit worden

aangesloten.”

Hans Laenen: “De belangrijkste troef van

City Multi WR2 is de volledige onafhan-

kelijkheid waarmee een ruimte gekoeld

kan worden, terwijl een tweede ruimte

met hetzelfde systeem verwarmd wordt.

Het WR2 systeem brengt de geabsorbeerde

warmte – dit is de warmte die wordt ont-

trokken uit de ruimte waar er koeling

gebeurt – naar de verdeelbox of BC Con-

troller. In Kasteel De Keverberg staat er

een BC Controller op de tweede en op

de vierde verdieping. In de BC Control-

ler wordt de warmte die uit de ene ruimte

is gehaald, afgestaan aan een ruimte waar

er verwarmingsvraag is. Met een WR2

systeem is er dus slechts één binnenunit

per ruimte nodig om te voorzien in de

vraag naar koeling, ontvochtiging, recir-

culatie en verwarming en is bovendien

100% individueel regelbaar. In de ruimtes

waar er bijvoorbeeld bij een trouwpartij of

vergadering veel volk terecht kan, hebben

we de vloerverwarming en –koeling onder-

steunt door een onzichtbaar ingebouwde

binnenunit zodat er snel kan worden gere-

ageerd met koeling of verwarming als de

omstandigheden dit vragen.”

De luchtbehandelingskast met warmte-

wiel is voorzien van een 2 circuit DX koel-

en verwarmingsblok, aangesloten op de

City Multi WR2, waarmee de verse lucht

op temperatuur wordt gebracht.

“Voorts is er in de installatie een Mitsub-

ishi Electric HEX-unit geplaats. Met deze

Heat Exchanger unit voor vloerverwar-

ming en –koeling kan zowel warm (30 tot

45°C) als koud water (5 tot 20°C) gemaakt

worden. De HEX-unit is standaard voor-

zien van een platenwisselaar waardoor de

Op 26 september 2015 werd het prachtige gebouw officieel geopend door gouverneur Bovens en Wilma Delissen, burgemeester van Peel en Maas. u

u Dit project is een schoolvoorbeeld van de meerwaarde dat ontstaat door ontwerpen in BIM of Building Information Modeling. Bij de renovatie van Kasteel De Keverberg waren veel bouwpartijen betrokken. Met BIM wordt alle relevante informatie gedurende het hele bouw-proces opgeslagen, gebruikt en beheerd in een 3D-gebouwmodel.

cool&comfort I 47

”een Kasteel Met een riJKe GesCHieDenis

De historie van Kasteel De Keverberg begint in

10de eeuw. Toen werd op deze plek een vier-

kante natuurstenen toren gebouwd van vijf-

tien meter hoog op een fundering van

oersteen en maaskeien. Vanaf deze

toren werd tol geheven voor zowel

het scheepvaartverkeer als voor

verkeer dat bij Kessel van Brabant

naar Keulen trok. Van deze oor-

spronkelijke toren zijn tijdens de

herbouw delen blootgelegd.

Later is deze vierkante toren deels

afgebroken en is de motte verder ver-

hoogd waardoor de negen meter hoge

plateauheuvel ontstond. Op die heuvel werd

in de 12de eeuw een mergelstenen ringmuur

gebouwd. Binnen die ringmuur kwam in de

13de eeuw een zaal met daarbij een poortto-

ren. Vervolgens werd in de 14de eeuw een vier-

kante woontoren aan het bouwwerk toegevoegd

en in de 15de eeuw de Maastoren. Beetje bij

beetje ontstond zo de vorm van het kasteel zoals

dat tot 17 november 1944 de skyline van Kes-

sel markeerde.

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog

staken de terugtrekkende Duitsers het kasteel

in brand. De binnenmuren werden vernield en

van het interieur bleef niets over. De toenmalige

bewoners, de Zusters van de Goddelijke Voorzie-

nigheid, zagen geen kans om het kasteel te her-

bouwen en zo werd de burcht een ruïne. Een

ringmuur met nissen en kantelen, een gedeelte

van de weergang, enkele muren van de grote

zaal en de Maastoren en de Donjon (woonto-

ren), dit kocht de toenmalige gemeente Kessel

in 1953 aan. Onder leiding van professor Renaud

werd de ruïne geconsolideerd en noodzakelijke

maatregelen genomen waardoor wind en regen

de ruïne zo weinig mogelijk konden aantasten.

Verschillende pogingen tot restauratie misluk-

ten, tot eind 2011 de gemeenteraad van Peel en

Maas eindelijk het licht op groen zette.

n www.kasteeldekeverberg.nl

”De belangrijkste troef van City Multi WR2 is de volledige onafhankelijkheid waarmee een ruimte gekoeld kan worden, terwijl een tweede ruimte met hetzelfde systeem verwarmd wordt. Hans Laenen, directeur van Koelplan

waterleidingen direct op de unit aangesloten kunnen

worden. Het comfort van vloerverwarming en -koe-

ling in combinatie met de snelheid van luchtverwar-

ming en -koeling door middel van de City Multi binnen-

units zorgt voor een optimaal, duurzaam en comfortabel

binnenklimaat. Hoge en algemene ruimten die je in Kasteel

De Keverberg veel hebt, kunnen op een perfecte manier, zowel

traag voor de basisbelasting als snel, voor de reactie op de snel wisse-

lende interne belasting, geconditioneerd worden.

Omdat warmte-uitwisseling niet het jaar rond mogelijk is, moet het tekort aan

warmte of koude door de warmtepompen worden geproduceerd. Hiervoor is er

een geothermisch lussensysteem aangelegd met 15 boringen tot op 150 meter

diepte. Een kostelijke installatie, maar de energiewinst is voor vele tientallen

jaren verzekerd.

De regeling gebeurt met de EB-50, het centrale klimaatbeheersysteem voor het

aansturen en bedienen van maximaal 50 City Multi binnenunits per EB-50. Door

een ingebouwde webbrowser kunnen alle nodige gegevens via een IP adres op

elke pc benaderd worden, en dit zowel lokaal als op afstand. Elke EB-50 heeft zijn

eigen homepage met vele functies en drie toegangsniveaus voor de gebruiker, de

beheerder en de installateur. De pc wordt alleen gebruikt om de gegevens van de

EB-50 te visualiseren. Dit gebeurt met de TG-2000 visualisatie software. Via een

overzichtelijke plattegrond van het gebouw kan tot 40 x EB-50 (= 2.000 binnen-

units) aangestuurd worden. Voor deze units kan alle belangrijke informatie zoals

timers, ruimte- en insteltemperaturen, grenswaarden en trends gemonitord, opge-

slagen en geëxporteerd worden. Via de internettoegang wordt de installatie op

afstand beheerd.

“Dit project is een schoolvoorbeeld van de meerwaarde dat ontstaat door ontwer-

pen in BIM of Building Information Modeling”, besluit Hans Laenen. “Bij de reno-

vatie van Kasteel De Keverberg waren veel bouwpartijen betrokken. Met BIM wordt

alle relevante informatie gedurende het hele bouwproces opgeslagen, gebruikt en

beheerd in een 3D-gebouwmodel. Alle partijen werken met dezelfde informatie

en zien van elkaar wat er gebeurt. De informatie is continu beschikbaar en altijd

actueel. Het ontwerp was 3-dimensionaal dermate complex dat BIM tijdens het

ontwerpen van grote waarde is gebleken.

(door Rudy Gunst)

n www.alklima.nl

> PROjecT

kante natuurstenen toren gebouwd van vijf-ruimte met hetzelfde systeem verwarmd

48 I cool&comfort

n e w P R O d u c T s

Veilig energie besparenmet de Greentech ventilatoren introduceert ebm-papst de energie-efficiënte Ec techniek voor toepassingen waar er sprake is van explosiegevaar. Deze ventilatoren zijn beschikbaar in axiaal- en centrifugaaluitvoering met ach-terovergebogen schoepen. De reeks is gebaseerd op de HyBlade axiaaltoestellen en de radiPac centrifugaalreeks. De Ex ventilatoren beschikken over een Ec buitenloopmo-tor, inclusief geïntegreerde elektronica van 3 kW, wat een motorbeveiligingsschakelaar overbodig maakt. De Green-tech Ec motor overtreft ruimschoots efficiëntieklasse IE4. In de meeste gevallen bedraagt de besparing tussen de 30 en 70% ten opzichte van conventionele Ac techniek. Er is een aarding voor het afvoeren van een elektrostati-sche lading, en de vleugels zijn voorzien van een speci-ale antistatische coating. De elektronica is beschermd door een druk- en brandveilige omkasting. De axiaal ven-tilatoren zijn beschikbaar met een diameter van 630-990 voor debieten tot 33.000 m3/h. De centrifugaalmodel-len zijn beschikbaar in afmetingen 400-630 voor debieten tot 15.000 m3/h. Alle ventilatoren zijn getest en gecertifi-ceerd volgens de Europese AtEX 94/9/Ec producteisen.

¢ www.ebmpapst.nl

Warmwatercomfort bij lage buitentemperatuur

Standaard warmtepompen op r410A halen een warm-watertemperatuur van maximaal 60°c. Holland condi-tioning introduceert een techniek voor water aan 65°c bij een buitentemperatuur van -10°c. Dat maakt onder meer naverwarmen voor legionellapreventie overbodig. Deze verbeterde prestatie is te danken aan EVI techno-logie met gasinjectie. Een klein gedeelte van de vloei-stof uit de condensor gaat via een elektronisch expan-sieventiel naar een wisselaar die de vloeistof naar de verdamper onderkoelt. Dat verhoogt de efficiëntie van de verdamper. De oververhitte damp wordt dan via een dampinjectie-aansluiting in het compressieproces geïn-jecteerd. De temperatuur in de compressor verlaagt, zodat er een tweetrapscompressie ontstaat. Zo kan men dan verder comprimeren om een temperatuur van 65°c te bereiken. De warmtepomp is leverbaar in ver-mogens van 21 tot 175 kW.

¢ www.hcgroep.com

Dakdoorvoeren voor leidingen en bekabelingenlinum Europe, specialist in HVAc toebehoren breidt zijn gamma dakdoorvoeren voor leidingen en bekabelingen uit. De drie nieuwe doorvoeren zijn gemaakt in alu-minium en hebben extra brede doorgangen, van 300 x 200 mm tot 400 x 400 mm. Dat maakt ze geschikt voor grotere installaties, waarbij verschillende leidin-gen en/of leidingen van grote diameters via een waterdichte doorgang doorheen het dak moeten. Het breed basisvlak biedt een perfecte aansluiting met het dak-membraan, en de grote afdekkap beschermt tegen neerslag. Voor de leidingen, kabels en isolatiemantels is er onderaan een afgeronde uitgang.

¢ www.linum.eu

Oplossingen voor een betere Breeam score

Western Airconditioning introduceerde een reeks lucht-gekoelde chillers en lucht-water warmtepompen met het natuurlijke koudemiddel r290 (propaan). Deze EKo.E serie telt 22 modellen (11 met een koudemiddelcir-cuit en 11 met twee circuits). Het vermogen gaat van 8 tot 310 kW. De units kunnen geleverd worden met een hydromodule met pomp en buffervat. Er is ook een uit-voering voor passieve koeling. Permanente lekdetectie is standaard. r290 heeft een oDf waarde van 0 en een GWP van 3. Deze toestellen passen dus perfect in het kader van het Breeam keurmerk, en leveren het gebouw een betere score op. ¢ www.western.nl

15.0

87

LINUM EUROPE BVOosterparkweg 35 H, 2985 SX Ridderkerk

T: 0180-463588 • F: 0180-463569 • [email protected] www.linum.eu • www.rackline.eu • www.gasketline.eu

HVAC

HVACSERVICE

• BIG FOOT SYSTEMS structuren• Muur- en vloersteunen• Montagekanalen• Reinigingsmiddelen• ZIP CLIP kabelophangsystemen

Linum Europe, totaalaanbod voor de innovatieve vakman.HVAC montage- en service toebehoren voorinstallateurs, constructeurs, fabrikanten ende gespecialiseerde vakhandel.

Vraag uw catalogus en E-Shop login

• Drainpipes• Werkschakelaars• Vibro mats• Dakdoorvoeren• Leidingdragers

c: 100m: 65y: 0k: 0

15.087 Pub C&C 2015 linum hvac service.indd 1 6/29/2015 11:30:04 AM

App met module ‘frequentie lek-detectie’

ongeveer 7000 professi-onals hebben al de f-Gas Solutions app van clima-life gedownload. Dit helpt hen om te voldoen aan de eisen van de f-gas verordening 517/2014, die sinds 1 januari 2015 van kracht is. op basis van dit succes heeft cli-malife een module ‘fre-quentie lekdetectie’ aan de app toegevoegd. Die is erg eenvoudig te gebruiken: gewoon het type koelmiddel en de vulling in kilogram aan-geven, en men krijgt met

een druk op de knop wanneer men een lektest moet uitvoeren. De app is in zeven talen beschik-baar, waaronder frans en Nederlands

¢ www.climalife.dehon.fr

50 I cool&comfort

n e w P R O d u c T s

Betere COP, meer installatiege-mak en nieuwe accessoires

Nibe heeft de f1345 solo water-water warmtepomp een opfrisbeurt gegeven. Het toestel is beschikbaar in 24, 30, 40 en 60 kW en kan gecombineerd wor-den met een platenwisse-laar voor actieve of pas-sieve koeling, of een boiler voor warmtapwatercom-fort. Deze versie werd op een aantal vlakken verbe-terd: dankzij de nieuwe klemmenstrook gaat de aansluiting van de bedra-ding eenvoudiger en snel-ler. Het maximaal vermo-gen in cascade gaat nu tot 720 kW. De nieuwe warmte-wisselaars zorgen voor een hogere coP. Alle types heb-ben nu een A-label bron-pomp. Het toestel kan aan-gesloten worden op Nibe Uplink voor beheer en bewa-king op afstand via internet. Er is ook reeks accessoi-res, voor de weergave van

Nieuwe generatie RadiPac

fabrikant ebm-papst brengt continu verbeteringen aan de radiPac serie aan. Zo werd de waaieraerodynamica verbeterd, waarbij vooral gefocust werd op het gebied waar-bij de lucht naar binnen gaat, de positie van de buitenloopmotor in de waaier en het bladprofiel. De instroomring sluit nu perfect aan op het radiaalwiel met geoptimali-seerde waaiergeometrie. De plaats van de motor werd gekozen om een compromis te vinden tussen compacte afmetingen en aerodynamische overwegingen. De nieuwe holle waaiers in kunststof of aluminium bieden een betere efficiëntie: het gewicht vermindert en de stabiliteit verhoogt. ook het uitstroompatroon is verbeterd: de lucht wordt al bij het verlaten van het radiaalwiel in de juiste richting gebogen, voor lagere drukverliezen. Dat alles resulteert in 10% betere efficiëntie en 3 dB(A) lager geluid. communicatie gaat via een 0-10 V ingang of modbus rtU. radiPac kan worden inge-zet in klimaatbeheersingsystemen of voor het koelen van elektronica.

¢ www.ebmpapst.nl

Luchtdebietsmeter

licht (2,9 kg), nauwkeurig en handig, de testo 420 luchtdebietsmeter maakt het eenvou-dig om metingen uit te voeren op grote toevoer- en afvoeropeningen. om het binnenklimaat in grote ruimtes te garanderen, maakt men dikwijls gebruik van wervelroosters. Dankzij de gelijkrich-ter vormt de testo 420 deze wervelende stroom om tot een laminaire luchtstroom, waarop pre-cieze metingen kunnen worden verricht. Deze meters kunnen op afstand worden gestuurd via Bluetooth vanop een tablet of smartphone.

¢ www.testo.nl

de retourflow, de geleverde warmte en condensbewa-king. De maximale brondruk bedraagt nu 6 bar. tenslotte werd de koudemiddelinhoud verlaagd, zodat alle model-len volgens de nieuwe wet-geving vrijgesteld zijn van de jaarlijkse controle.

¢ www.nibenl.nl

www.guentner.eu

*

Beter met Güntner! De nieuwe condensor FLAT compactMinder koudemiddel, meer voordelen: de nieuwe generatie compacte condensors en warmte-wisse-laars van Güntner zĳ n grensverleggend voor de standaardtoepassingen van 4 tot 600 kW. De geop-timaliseerde lamel en pĳ pdiameter minimaliseren de hoeveelheid benodigd koudemiddel waardoor minder lekcontroles nodig zĳ n (volgens Europese Verordeningen (EG) nr. 842/2006 en (EG) nr. 1005/2009) en dus de bedrĳ fskosten dalen. Het modulaire ontwerp met verschillende types voor alle gangbare koudemiddelen maakt een heel precieze installatie mogelĳ k voor alle standaard-toe-passingen in de commerciële koeltechniek – zelfs met een bedrĳ fsdruk tot 120 bar (CO2-gaskoeler).U vindt een volledig overzicht van alle voordelen op onze website.

Tot 37 % minder pĳ pinhoud bĳ HFKW en CO2

HFKWPropaan

Fluid

CO2

Koudemiddel:

Less more*is

ECR-Nederland BV

Bij ECR-Nederland kan iedere koude-unit specifi ek op maat worden gebouwd. Unitbouw is onze ‘specialisti sche’ divisie waar, samen met de installateur, elk koeltechnisch project snel en vakkundig gerealiseerd wordt. Dit biedt de installateur het voordeel van snelle levering en goede begeleiding in het verdere traject. ECR-Unitbouw gaat hier heel ver in, niets is ons te moeilijk. Koudemiddelen zoals: R1234ze, R23, R508B, NH3, CO2, R290, diverse koudedragers zoals Freezium, Zitrec, industriële units, subkriti sch, transkriti sch, temperaturen lager dan -80 °C, … het zit bij ons allemaal in de vingers. Wij hebben jarenlange ervaring met het bouwen van opti male, energiezuinige en ‘groene units’ en wij voldoen aan de hoogste kwaliteitseisen.

Daarom zijn wij: ‘uw innovati eve koudespecialist!‘

Uw innovati eve koudespecialist voor al uw op maat geproduceerde units

ECR-Unitbouw

Hoofdkantoor:ECR-Nederland BV - Postbus 16, 5670 AA Nuenen. T: 040-2990600 F: 040-2990699

Filialen:Filiaal ECR-Hoofddorp : Parellaan 60, 2132 WS, T: 023-5573430 F: 023-5637529Filiaal ECR-Dordrecht : Pascalstraat 85, 3316 GR, T: 078-6530900 F: 078-6530909Filiaal ECR-Nuenen : Collseweg 26, 5674 TR, T: 040-2990600 F: 040-2990699Filiaal ECR-Deventer : Danzigweg 6a, 7418 EN, T: 0570-624200 F: 0570-622199

www.ecr-nederland.nl

R1234ze en CO2Met frequentieregelaar

Capaciteit totaal: 290 kW--R1234ze // 120 kW--CO2Koudemiddel: R1234ze en CO2Verdampen op max.: -38°C / -28°C // -10°C / +5°CCascade installati e t.b.v. shockvriezen en vriezen, daarnaast ook t.b.v. ruimtekoeling en koeling koelcellen.

Neem snel contact op met

onze Unitbouw specialisten!

Advertentie Unitbouw C&C 2015 A41 1 24-2-2015 12:33:10

Cool & Comfort Nederland 51

Documents

Transcript of Cool & Comfort Nederland 51