Congresmagazine Beter en concreter

minister ronald plasterk

‘Zet het perspectief van de burger centraal’

burgemeester arno brok

‘Eerherstel voor publieke zaak’

dr-voorzitter vng jantine kriens

‘Kijk wat er gebeurt in de leefwereld’

Inhoudsopgave3. Voorwoord

4. Jantine Kriens

‘In de rafelranden leer je het systeem kennen.’

5. Minister Ronald Plasterk (BZK)

‘Zet het perspectief van burgers centraal’

Keynotes6. Jan ten Hoopen (Actal)

‘Niet de regel maar het doel voorop’

7. Jacques Wallage (Rob)

‘Het openbaarbestuur is te belangrijk om aan juristen

over te laten’

8. Margo Trappenburg (Universiteit Utrecht)

‘In het publieke domein zijn beterweters te dominant’

9. Tweets

10. Burgemeester Arno Brok

‘Eerherstel voor de publieke zaak’

12. Gouden Krokodillen

Videocolleges/salonsessies

14. Salonsessies

24. Wat vinden de congresgangers?

27. Videocolleges, kijken!

32. Inspirerende voorbeelden

ColofonDit congresmagazine verschijnt ter gelegenheid van

het slotcongres van Beter en concreter. Een gezamenlijk

programma van de VNG en de ministeries van BZK en EZ

voor het verminderen van regeldruk en het verbeteren

van de kwaliteit van dienstverlening en regelgeving.

Programmamanager

Marianne Ringma

Tekst

Marjan Arenoe, Fred Rondeel

Grafische vormgeving

www.pankra.com

Fotografie

Pim Mul

2 – Beter en concreter

Goede regels, gerichte service. Dat is de ondertitel van programma Beter en concreter.

De afgelopen drie jaar werkten de VNG en de ministeries van BZK en EZ daarin samen aan

het verminderen van regeldruk en het verbeteren van dienstverlening en de kwaliteit van

wet- en regelgeving.

Het slotcongres van Beter en concreter ging over het maatschappelijk belang van goede

regels en gerichte service. Wat was het een inspirerende dag. Alle sprekers benaderden

het thema vanuit een andere invalshoek. Dat is op zichzelf al waardevol. Daarnaast is de

kracht van het geheel de verbinding. De burgers zien één overheid, maar in werkelijkheid

is de overheid vaak gevangen in systemen die elkaar tegen werken. In alle domeinen

– bestuurlijk, sociaal en ruimtelijk - is een beweging ontstaan om de menselijk maat

weer als vertrekpunt te nemen. Niet de regel, maar het doel centraal stellen. Niet het

perspectief van het systeem of de organisatie, maar dat van de burger.

Op het slotcongres zagen wij energieke bestuurders en ambtenaren, volop bereid tot

reflectie en verandering. Het begin van een beweging.

De programmapartners van Beter en concreter

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Ministerie van Economische Zaken

Vereniging van Nederlandse Gemeenten


Bewegingv o o r w o o r d

Onnodige regeldruk verminderen hangt samen met

de kwaliteit van wet- en regelgeving. Een voorwaarde

voor kwaliteit is dat regels aansluiten bij de leefwereld,

betoogt Jantine Kriens.

‘De wet is gestolde moraal, het is geen doel op zich.

Een wet verandert niet, maar volgt de werkelijkheid.’

In het sociale domein moeten gemeenten bestaande

zorg waarborgen en tegelijk een nieuwe werkwijze

ontwikkelen. Sturing en controle moeten gericht zijn

op het maatschappelijke resultaat. ‘Wat dat is, kom je

alleen aan de weet als je dicht op de werkelijkheid zit,’

zegt Kriens. Ze vertelt over de Rotterdamse aanpak om

daklozen weer perspectief te geven, toen ze daar zelf

wethouder was. In de praktijk bleek dat mensen vaak

aanliepen tegen tegenstrijdige regels en procedures.

Een verslaafde die geen psychiatrische hulp krijgt om-

dat hij eerst moet afkicken , terwijl de verslavingszorg

zegt: los eerst de psychiatrische problemen op. ‘In de

rafelranden leer je het systeem kennen.’

Wetten en systemen zijn nodig om de werkelijkheid te

ordenen. In de praktijk past het systeem voor ongeveer

95% van de mensen. Maar voor 5% is de werkelijkheid

weerbarstiger. Als de regels niet passen, moet het

systeem ruimte bieden voor onorthodoxe oplossingen.

‘Om de kwaliteit van wet- en regelgeving te verbete-

ren, moeten we de precisie erin brengen,’ zegt Kriens.

‘Dat vraagt een radicale omkering van de werkwijze:

terug-redeneren vanuit de werkelijkheid .’

j a n t i n e k r i e n s ( v o o r z i t t e r d i r e c t i e r a a d v n g )

‘In de rafelranden leer je het systeem kennen’

4 – Beter en concreter 5 – Beter en concreter

m i n i s t e r p l a s t e r k v a n b z k

‘Zet het perspectief van burgers centraal’

De overheid is van ons allemaal. Maar disfunctionele

regels, procedures en bureaucratie vervreemden bur-

gers van de overheid. ‘Het perspectief van burgers moet

centraal staan,’ zegt minister Ronald Plasterk van BZK

bij de opening van het slotcongres.

De minister vertelt dat zijn vrouw onlangs onverrich-

terzake terugkeerde van het gemeentehuis. Ze wilde

kraskaarten kopen voor bezoekersparkeren, maar die

waren alleen op afspraak verkrijgbaar. De vriendelijke

ambtenaar wilde graag helpen zo’n afspraak te maken

bij de baliecomputer, alleen was daarvoor een DigiD no-

dig en die had mevrouw Plasterk niet paraat.

De anekdote illustreert dat het nog niet altijd goed gaat.

‘Maar,’ zegt Plasterk ‘het is wel degelijk zo dat steeds

meer gemeenten werken vanuit het perspectief van de

burger.’ De minister geeft voorbeelden van aanpakken

die door programma Beter en concreter zijn gepromoot.

De informele aanpak is er zo één. Na een klacht of be-

zwaar even bellen met een burger is effectiever dan een

formeel-juridische brief. Het ministerie van BZK heeft

een onderscheiding voor mensen die bijdragen aan

minder bureaucratie en betere verhoudingen tussen

overheid en burger: de Gouden Krokodil. Een symbool

om het maatschappelijke belang van het thema uit te

drukken. Alle bestuurders die verbonden zijn aan Beter

en concreter krijgen een speldje. De minister bedankt

hen hartelijk voor hun inzet. Ook onderscheidt hij een

groep smaakmakers met een speldje. (Zie ook pagina 12

Gouden Krokodillen).


j a n t e n h o o p e n (Actal)

Niet de regel, maar het doel centraal stellen

Het lijkt vanzelfsprekend dat het doel voorop

staat. Maar in de praktijk is er zoveel onnodige

regeldruk dat oplossingen soms uit het zicht

raken, betoogt Jan ten Hoopen in zijn lezing

op het slotcongres van Beter en concreter. Hij

is voorzitter van het Adviescollege toetsing

regeldruk (Actal). Hoe komen we aan al die

regeldruk? Wat kunnen we ertegen doen?

Ten Hoopen vertelt over de risicoregelreflex,

de neiging op een incident snel te reageren

met ondoordachte nieuwe regels. Over gebrek

aan vertrouwen. Van de overheid in burgers

en omgekeerd. Soms regelt de overheid alles

dicht, soms doet een branche dat zelf.

Bij het voorkomen van regeldruk zijn drie vra-

gen cruciaal. Is er wel een taak voor de over-

heid en is regelgeving het meest aangewezen

instrument? Is de regeldruk proportioneel ten

opzichte van het beleidsdoel en zijn er minder

belastende alternatieven? Is de uitvoering van

een regel klantvriendelijk georganiseerd? Om

de kwaliteit van wet- en regelgeving te verbe-

teren is het van belang dat de overheid naast

burgers en ondernemers staat.

De keynotespeech van Jan ten Hoopen staat op

www.vng.nl/goederegels

Keynotes


j a c q u e s w a ll a g e

(Raad voor het openbaar bestuur)

Het Openbaar Bestuur is te belangrijk om aan juristen over te laten

De vraag ‘hoe hoort het nu eigenlijk tus-

sen overheid en burger?’, leeft. De net-

werksamenleving van tegenwoordig is

niet verticaal, maar horizontaal georga-

niseerd. De overheid moet zijn manier

van werken aanpassen, betoogt voorzit-

ter Jacques Wallage in zijn lezing.

Het gaat ergens over; het is vijf voor

twaalf. De lage opkomst bij verkiezin-

gen, het succes van protestpartijen. Het

zijn signalen van een samenleving die

zich afwendt van de overheid. Die over-

heid moet gezag en overtuigingskracht

verdienen in een goed proces.

Dit vraagt om een andere cultuur van

werken die moet worden aangestuurd

op het hoogste bestuurlijke en ambtelij-

ke niveau. Het moet Chefsache zijn om

klachten van burgers serieus te nemen.

En om personeel zo op te leiden dat ze

niet alleen de formele regels in hun

hoofd hebben, maar ook het besef dat

een kop koffie helpt, dat belangstelling

voor wat de burger dwarszit helpt. Het

is goed dat de rechtsstaat in een juri-

dische jas is gegoten. Maar de relatie

tussen burgers en overheid is niet alleen

juridisch. Je ent de relatie met je partner

ook niet op het huwelijkscontract.

De keynotespeech van Jacques Wallage staat

op www.vng.nl/goederegels


m a r g o t r a p p e n b u r g

(Universiteit Utrecht)

Beterweters in het publieke domein

Professionals in zorg, onderwijs en andere

publieke sectoren worden te veel van hun

werk gehouden door managers, consul-

tants en andere ‘beterweters’ die de proces-

sen oneindig willen optimaliseren. Er is te

weinig weerwerk tegen de beroepsblik van

de beterweters. Dat komt omdat zij meestal

de baas zijn.

Margo Trappenburg, bijzonder hoogleraar

Grondslagen van het maatschappelijk werk

aan de Universiteit voor Humanistiek en

voorzitter van de Stichting Beroepseer,

vertelt over haar vriendin. Naast haar eigen

kinderen verzorgt ze samen met haar man,

drie pubers met ernstige verstandelijke

beperkingen. Zeer gedecideerd biedt ze

alle problemen die daarmee annex zijn het

hoofd, totdat ze wordt aangesproken door

de manager. Naast de kwartaalevaluaties

die ze altijd al moest invullen, moet er een

jaarplan komen met leerpunten, speerpun-

ten en thema’s.

Anders dan artsen en hulpverleners,

denken beterweters nog te weinig na over

de perverse effecten van hun werk. De

vooronderstelling dat alles altijd nog beter,

nog professioneler kan, heeft geleid tot

een geweldige administratieve lastendruk

van verbeterplannen, handelingsplannen

enzovoorts. Dat leidt niet tot meer, maar tot

minder kwaliteit.

De keynotespeech van Margo Trappenburg

staat op www.vng.nl/goederegels

Het Beter en Concreter slotcongres in tweets


Het Beter en Concreter slotcongres in tweets

#Beterenconcreter

Rob Jonkman @robjonkman Bij het congres van #Beterenconcreter is de conclusie dat dienstverlening begint vanuit het gebruikersperspectief. Lastig voor overheden...

Annette Pietersen @annette_denkt Uitreiking gouden krokodillen aan voortrekkers betere regelgeving. Wat een prachtig symbool #beterenconcreter

Programma Regeldruk @regeldruk Denkt u in registraties, kwaliteitsplannen en toezicht? Dan bent u een nieuwe beterweter volgens @MargoTrapp #beterconcreter

Prettig Contact @Prettigcontact Samenvatting sessie #WOZ: communiceer met bewoners, manage verwachtingen en laat zien wat je doet! #beterconcreter

Kees Jan de Vet @keesjandevet Mooi congres VNG/ BZK #beterenconcreter : vz @Rob_Rfv Wallage “bestuur te sterk in juridische jas gegoten; pleidooi voor normale empathie”

Elly van Wageningen @ellyvwageningen Volle mooie zaal bij #Beterenconcreter

Jan ten Kate @tenkatejan Het openbaar bestuur is te belangrijk om het aan juristen over te laten, aldus jacques Wallage, #beterenconcreter

Erik de Ridder @erikderidder Dankbaar dat ik regioambassadeur #Brabant van #beterenconcreter mocht zijn; leverde veel inspiratie, voorbeelden en mooie ontmoetingen op!

Wilma Delissen @burgDelissen Minister @RPlasterk spreekt bij slotcongres #beterenconcreter over enkele “paarse krokodil” voorbeelden van alledag


b u r g e m e e s t e r e n d a g v o o r z i t t e r a r n o b r o k

‘Eerherstel voor de publieke zaak’

Bedreven en met zichtbaar plezier vervult burgemeester Arno Brok

van Dordrecht zijn rol als dagvoorzitter van het slotcongres. Niet

verrassend dat hij tevreden terugkijkt. ‘Deze middag was één groot

appèl om de samenwerking tussen alle overheden voort te zetten en

door te gaan met werken aan de kwaliteit van wet- en regelgeving.’

De heer Brok was de afgelopen 2,5

jaar voorzitter van de Interbestuur-

lijke Taskforce gericht op de kwa-

liteit van regels, en de bestuurlijke

leidsman van programma Beter

en concreter. ‘Het thema staat op

de agenda,’ stelt hij. ‘Dat is nodig,

overheden - ook de departementale

wereld - moeten ontvankelijker

zijn voor dilemma’s in het dagelijks

leven. De mensen die de regels

maken hebben onvoldoende zicht

op het effect van deze regels in de

dagelijkse praktijk.’ Goede regels

zijn duidelijk, goed te handhaven

en proportioneel. Dat wil zeggen:

in verhouding tot het beleidsdoel

en integraal gewogen met andere

belangen. ‘Het gaat al lang niet

meer over minder regels, het gaat

om kwaliteit.’

Brok is ervan overtuigd dat, van

alle overheidslagen, gemeenten

bij uitstek in staat zijn integrale

maatwerk oplossingen te bieden.

Dat bleek eerder bij de Wmo en de

WWB, en dat zal ook bij de huidige

decentralisaties blijken. ‘Natuurlijk

verloopt de implementatie in ver-

stedelijkt gebied anders dan op het

platteland. Dat maakt nu juist pro-

portionaliteit mogelijk. In een dorp

is het geen probleem dat een vrouw

van in de negentig zelfstandig

woont. Daar spreken de buren ge-

woon onderling af wie er wanneer

aan de beurt is om die mevrouw een

warm kopje soep te brengen.’

‘Decentralisaties zullen

bijdragen aan meer

proportionaliteit in de

regelgeving’

‘Het is niet one size fits all,’ zegt

Brok. ‘Samenlevingen zijn veer-

krachtig en creatief. Minder schot-

ten en vrije geldstromen geven

meer ruimte voor het oplossen

van problemen. Maar het gaat ook

om vrijheid bij het toepassen van

regels. Elke regel zou eigenlijk een

toevoeging moeten krijgen: tenzij

blijkt dat….’

StadstaatEen decentrale aanpak sluit ook

meer aan bij de veranderde samen-

leving. ‘We leven in een open net-

werksamenleving met horizontale

verbanden. De verticale structuren

van de centrale eenheidsstaat pas-

sen daar niet bij. ‘Een discussie over

het middenbestuur is in mijn ogen

noodzakelijk. Nederland is in feite

een stadstaat. Onze instituties zijn

daarvoor te massief.’ Dat is één van

de verklaringen waarom de rol van

de overheid aan erosie onderhevig

is, denkt Brok. Hij vindt dat zorge-

lijk. ‘Het geloof in de publieke zaak

is onder druk komen te staan, veel

mensen hebben het vertrouwen

verloren. Dat is ernstig, niet omdat

de overheid een doel op zichzelf

is, maar omdat de overheid van

ons allemaal is; een schild voor het

beschermen van kwetsbaren.’ Ge-

meenten kunnen als meest nabije

overheid bijdragen aan eerherstel

voor de publieke zaak. Dat vereist

een adequate ordening van taken

en bevoegdheden. Dat zal ook


bijdragen aan de kwaliteit van wet- en

regelgeving, denkt Brok. Net als een

goed proces. ‘Met een goede uitwisse-

ling van informatie, transparantie en

duidelijkheid zijn burgers vaak bereid

om ook een negatieve beslissing van

de overheid te accepteren.’

Blijvend betrokkenAan het einde van het congres riep

Brok alle bestuurders op om zich te

blijven inzetten voor betere dienst-

verlening en regelgeving. Zelf zal hij

dat zeker doen. In de eerste plaats als

burgemeester. ‘De burgemeester heeft

een bespiegelende, beschouwende

en verbindende rol en kan waken

voor de integraliteit van besluiten.’

Ook als secretaris van de VNG zal hij

voorstellen toetsen op duidelijkheid

en proportionaliteit. ‘Daar komen

geregeld voorstellen op tafel met een

sectorale, institutionele inslag die bre-

der moeten worden gewogen tegen

andere belangen.’

Brok is optimistisch over het vervolg.

De sessies in de salons bewijzen dat

er momentum is. ‘In alle domeinen is

een beweging aan de gang voor betere

regels en betere processen. Het is

agendazettend geweest.’


Het vermaarde reclamefilmpje van Ohra maakte de

paarse krokodil tot een icoon van bureaucratie. Met een

knipoog naar dat filmpje bedacht het ministerie

van BZK de Gouden Krokodil. Een onderscheiding

voor mensen die zich inzetten voor een overheid

met de menselijke maat.

Op het slotcongres kregen alle bestuurders die zich

hiervoor sterk hebben gemaakt een Gouden Krokodil

van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties. Net als een groep ‘smaakmakers’

die het thema agenderen in het publieke en

wetenschappelijke debat.

12– Beter en concreter

Gouden krokodillen

Dit zijn de regionale (oud) ambassadeurs van Beter en concreter en de leden van de Interbestuurlijke Taskforce.

Op de foto staan v.l.n.r. (boven): Marianne Ringma (programmamanager Beter en concreter), Erik de Ridder (wethouder Tilburg), Annalies Usmany (wethouder Appingedam), Kees Jan de Vet (Directieraad VNG), Gert Jan Buitendijk (ministerie BZK), Jan ten Kate (wethouder De Wolden), Arie Aalberts (burgemeester De Friese Meren), Jan Peter Wassens (gemeentesecretaris Harderwijk), Gé Linssen (ministerie EZ), Ben Scholten (oud-wethouder Almere), Jop Fackeldey (wethouder Lelystad), Dennis Straat (wethouder Zaanstad), Jan Nieuwenburg (oud-wethouder Haarlem), Anneke Raven (burgemeester Hellendoorn).V.l.n.r. (onder): Anry Kleine Deters (oud-wethouder Westerveld), Asje van Dijk (burgemeester Barneveld), Irma Woestenberg (gemeentesecretaris ’s-Hertogenbosch), Arno Brok (burgemeester Dordrecht), Jean Paul Gebben (burgemeester Renkum), René Verhulst (burgemeester Goes), Willibrord van Beek (Commissaris van de Koning Utrecht), Wilma Delissen (burgemeester Peel en Maas).

Smaakmakers die zich roeren in het publieke debat over goede regels en minder regeldruk.

V.l.n.r.: Minister Ronald Plasterk (BZK), Jacques Wallage (Rob), Friso de Zeeuw (TU Delft), Margo Trappenburg (Universiteit Utrecht), Jan ten Hoopen (Actal), Eric Helder (Actal), Ira Helsloot (Radboud Universiteit/Crisislab), Jos Feijtel (Ontslakkenteam), Bert van Boggelen (De Normaalste Zaak).


Ira Helsloot (Radboud Universiteit Nijmegen/Crisislab) over de valkuilen bij regelgeving.

Met nuchterheid en gezond verstand kunnen bestuurders in alle overheidslagen een belangrijke

bijdrage leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van wet- en regelgeving.


Salonsessies


Salonsessie over het centraal stellen van

gebruikers met Jan Andries Wolthuis

(ministerie BZK). Wie denkt vanuit de

burger verbetert de dienstverlening en het

vertrouwen van burgers in de overheid.


Burgemeester René Verhulst van Goes, tevens regionaal ambassadeur van

Beter en concreter in Zeeland, leidt de salonsessie over ontslakken in het

ruimtelijke domein. Gemeentebestuurders hebben tal van instrumenten

om gewenste ruimtelijke ontwikkelingen sneller te verwezenlijken, is de

les van Friso de Zeeuw (TU Delft).


Mark Bressers (ministerie EZ) over ondernemersdienstverlening.

Links op de foto zit moderator Jop Fackeldey, wethouder van

Lelystad en regionaal ambassadeur van Beter en concreter. Deze

salonsessie staat in het teken van instrumenten voor een beter

ondernemersklimaat.



Anneke Raven, burgemeester van Hellendoorn en

regionaal ambassadeur van Beter en concreter in Overijssel

vertelt over de pilot Regelluw. Eén van de salonsessies

ging over een pilot in Zwolle om arbeidsgehandicapten

met zo min mogelijk regels te plaatsen bij een werkgever.

Mevrouw Raven was daarbij de moderator.

Irma Woestenberg, gemeentesecretaris van ’s-Hertogenbosch.

Mevrouw Woestenberg is moderator van de salonsessie over

innovatie in de WOZ. Door burgers en ondernemers meer

te betrekken bij de vaststelling van de WOZ-waarde gaat de

kwaliteit omhoog en daalt het aantal bezwaren.



Marc Rosier, wethouder van Zoetermeer en regionaal ambassadeur van Beter en concreter in Zuid-Holland, vertelt over de

salonsessie die in het teken stond van ondernemersdienstverlening. Als ambassadeur zette Rosier zich actief in voor het

gebruik van instrumenten zoals eHerkenning, e-factureren en de Ondernemingspeiling.


Salonsessie van Actal over het voorkomen van onnodige

regeldruk. Links staat voorzitter Jan ten Hoopen van het

Adviescollege toetsing regeldruk. Hij is in gesprek met de

moderator van de sessie, Asje van Dijk, de burgemeester

van Barneveld. Hij was lid van de Interbestuurlijke

Taskforce van Beter en concreter.

Willibrord van Beek, lid van de Interbestuurlijke Taskforce van Beter en concreter. Als Commissaris van de Koning in Utrecht

is hij de gastheer van het slotcongres dat plaatsvindt in ‘zijn’ Paushuize, het voormalige provinciehuis. De heer Van Beek was

moderator bij de salonsessie over vier hoofdzonden bij wet- en regelgeving van Ira Helsloot.


Annalies Usmany, wethouder van Appingedam en regionaal ambassadeur van Beter en concreter in Groningen. Ze was

moderator bij de salonsessie over dienstverlening. De kern van de zaak daarbij is het gebruikersperspectief centraal te stellen.

Wethouder Jan ten Kate van De Wolden

is regionaal ambassadeur van Beter en

concreter in Drenthe. Hij vertelt over de

salonsessie Nu al Eenvoudig Beter waar hij

moderator was. Veel gemeenten werken al

in de geest van de nieuwe Omgevingswet,

waarbij er voor gemeentebestuurders meer

ruimte is voor integrale afwegingen.


Levendige discussie bij de sessie over Nu al Eenvoudig Beter. Dennis Straat, wethouder van Zaanstad en regionaal

ambassadeur van Beter en concreter in Noord-Holland, was

moderator bij de tweede sessie over Nu al Eenvoudig Beter.

Patrick van Domburg, oud-ambassadeur Beter en

concreter in Zuid-Holland, geeft terugkoppeling over

de sessie in het teken van innovatie in de WOZ.


Volop discussie bij de bijeenkomst over ontslakken

in het ruimtelijk domein. De vraag of een initiatief

gewenst is moet centraal staan, niet de regels.

Erik de Ridder, wethouder van Tilburg en regionaal

ambassadeur Beter en concreter in Noord-Brabant, was

moderator bij de sessie over het ontslakken.


Jan Nieuwenburg, oud-wethouder van Haarlem en oud-

ambassadeur van Beter en concreter in Noord-Holland,

was moderator van één van de sessies over dienstverlening

vanuit gebruikersperspectief.

Zeldzaam geslaagd‘Ik vind dit een zeldzaam geslaagde dag. Drukbe-

zocht, een echte volle bak en ik hoor interessan-

te discussies tussen zeer betrokken mensen. Een

mooie opbrengst van de dag. Het is deels natuur-

lijk een beetje preken voor eigen parochie omdat

een aantal mensen al langer met dit thema aan

de slag is. Toch is het mooi om te zien hoe groot

de bereidheid is tot reflectie en om stappen te

zetten. Deze personen heeft de maatschappij

hard nodig om dienstverlening naar een hoger

plan te tillen. Ik vind het zeer motiverend om te

horen hoeveel bestuurders, ambtenaren en top-

ambtenaren het een beetje anders willen gaan

doen. Want daar gaat het om.’

i r a h e l s l o o thoogleraar Besturen en Veiligheid

Radboud universiteit

CongresgangersWat vinden de deelnemers aan het slotcongres van

Beter en concreter? Hoe gaan ze in de praktijk met de noties aan de slag?

Ondernemer verleiden‘Het congres maakt duidelijk dat iedereen zich

in de problematiek van de regeldruk herkent.

Datzelfde geldt voor de denkrichting om proble-

men op te lossen. Voor mij blijft de vraag over:

waarom hebben wij het dan eigenlijk niet veel

eerder geregeld? Dat we bij het aanpassen van

regels moeten denken vanuit de burger, spreekt

mij aan. Tegelijk zijn regels vaak niet zo knel-

lend als zij door ondernemers worden ervaren.

Wij moeten ondernemers ervan overtuigen dat

het nuttig is om gewoon bij het gemeentehuis

aan te kloppen. Niet eerst een gedetailleerd plan

maken en vragen om een vergunning, maar

eerst overleggen. Dan kan de gemeente vooraf

schetsen wat de mogelijkheden zijn. Dat voor-

komt teleurstellingen achteraf.’

b e r t k r a l ewethouder Staphorst

24– Beter en concreter

24– Beter en concreter 25 – Beter en concreter

Informatie direct toepassen‘Ik ga tevreden naar huis, want ik heb kennis

opgedaan die ik in Huizen direct kan toepas-

sen. Vooral op het gebied van dienstverlening

vanuit het perspectief van burgers. Binnenkort

bespreek ik een collegevoorstel over dienstver-

lening. Daarbij kan ik datgene wat ik vandaag

heb opgedaan heel goed gebruiken. Een mooie

notie is dat een informele aanpak vaker leidt tot

oplossingen en tevreden burgers dan officiële

brieven.’

m a r i a n n ev e r h a g e - v a n k o o t e n

wethouder Huizen

j o o s t u y t e w a a lvoorzitter MKB Nederland Midden

Nieuwe attitude‘Ondernemers en overheid moeten zich inleven in elkaars problematiek. Wij

zijn voortdurend bezig met het overbruggen van de kloof tussen ondernemers

en gemeentelijke overheden. De ondernemer wil zijn ideeën verwezenlijken,

de overheid reguleren. Dat kan met elkaar botsen. De vraag is dan: kun je er

samen uitkomen? Dat vereist een verandering van attitude, zoals Jacques Wal-

lage schetste. Denk vanuit de ‘menselijke maat’, gebruik het gezonde verstand

en neem je verantwoordelijkheid. Ik wil dat met dikke inkt onderstrepen. De

wethouder moet zijn ambtenaren leren om na te blijven denken en zich niet

te verschuilen achter de regels.’

Boodschap verder uitdragen‘Mij valt op hoe betrokken gemeentebestuurders

zijn, elk van hen is zich bewust dat de samenle-

ving iets van de overheid mag verwachten. Het

is een dag met mooie verhalen en discussies. Het

thema is scherp neergezet. Ik wil er voor zorgen

dat de inzichten en aanbevelingen van dit con-

gres verder worden gebracht, onder meer in het

programma Economie en Arbeidsmarkt waar ik

manager van ben. Het lijkt me ook verstandig

dat gemeenten en Rijk doorgaan met het verbe-

teren van de kwaliteit van wet- en regelgeving.’

m a r i a n n e s c h r i j v e r programmamanager VNG


Goede voorbeelden om mee te nemenDe goede voorbeelden van dit congres neem ik

zeker mee naar andere gemeenten. Het is goed

dat gemeenten zaken met elkaar delen. Het ri-

sico bestaat dat anders iedereen zelf aan de slag

gaat en het wiel steeds opnieuw moet uitvinden.

Ik denk dat het belangrijk is om ook de gemeen-

teraad te betrekken bij het verminderen van re-

geldruk en het proces om daartoe te komen. ‘

m i c h e l b l o e m h e u v e lSira Consulting

m o n i q u e f a s o lministerie van BZK

Een waardevolle dag‘Voor mij is deze dag uitermate waardevol want

ik begin binnenkort aan het borgen van de uit-

komsten van het programma Risico’s en Verant-

woordelijkheden. Hoewel het programma afge-

lopen is, zijn er allerlei stukjes die ik nog graag

wil laten landen. De discussies op het congres

waren daarbij zeer nuttig. Het congres geeft

goed zicht op het werk van Beter en concreter. Ik

vind het de moeite waard om te zien dat betere

dienstverlening niet alleen met de mond wordt

beleden. Hier staan deelnemers die door hun

functies in staat zijn dingen daadwerkelijk te

veranderen en te verbeteren.’


De kennis en de opbrengst van Beter en concreter toegankelijk maken voor

bestuurders, ambtenaren en andere geïnteresseerden. Dat is het idee achter een

reeks colleges op video: de OMOOC Beter en concreter. Helemaal thuis in ‘goede

regels en gerichte service’ in minder dan een uur. Kijk alle inspirerende filmpjes

op www.omooc.nl .

De videocolleges van Beter en concreter zijn zogeheten OMOOC’s. De afkorting

staat voor Overheid Massive Open Online Course. OMOOC is een samenwerking

van de VNG, het ministerie van BZK en andere aan de overheid gerelateerde

organisaties. Het doel is om laagdrempelig kennis over innovatie van de overheid

te bundelen en voor een groot publiek toegankelijk te maken.

V I D E O C O L L E G E S B E T E R E N C O N C R E T E R O P Y O U T U B E

Kijken!


a r r i h a r t o g ( d r e c h t s t e d e n )

Innovatie in de WOZ

De WOZ-waarde van woningen is een beladen onder-

werp. Eigenaren betalen belasting op basis van deze

waarde. Elk jaar maken 2,4% van de eigenaren bezwaar.

Dit brengt hoge kosten met zich mee. Door huiseigena-

ren te betrekken bij de WOZ-waarde, ontstaat er meer

vertrouwen en lopen de kosten terug.

Het videocollege van Arri Hartog, directeur Gemeen-

tebelastingen Drechtsteden, gaat over inspirerende

voorbeelden van innovatie in de WOZ. Zo werkt de

gemeente Tilburg met Mijn WOZ. Een slimme webap-

plicatie waarmee burgers fouten in de taxatie kunnen

corrigeren. Rotterdam zet in op goed contact met

meervoudige woningeigenaren, zoals corporaties. En

Drechtsteden kiest ervoor om bewoners inzicht te

geven in alle woonlasten. Via internet kan de eigenaar

wijzigingsvoorstellen doen voor de hoogte van de

WOZ-waarde en de gebruikte objectgegevens. In alle

gevallen bespaart de gemeente kosten en zijn burgers

tevredener.

j a n t e n h o o p e n ( a c t a l )

Wat is regeldruk?

Een aannemer krijgt een vergunning voor de sloop en

nieuwbouw van een groot pand in de binnenstad. Een

van de voorwaarden is dat hij zeven verschillende soor-

ten afval moet scheiden. De bouw begint en binnen een

uur heeft hij een boete van € 2500 te pakken omdat hij

– tegen de regels – zeven verschillende containers heeft

geplaatst.

Dit college van voorzitter Jan ten Hoopen van het Ad-

viescollege toetsing regeldruk (Actal) gaat over het ver-

minderen en vooral over het voorkomen van regeldruk.

Is een regel altijd het geëigende middel om een doel te

bereiken? Wat moet een burger allemaal doen om de re-

gel te kunnen naleven? Staat dat in verhouding tot het

beleidsdoel?

▶ ▶

🎬 🎬

f r i s o d e z e e u w ( a c t i e t e a m o n t s l a k k e n / t u d e l f t )

Ontslakken – goede projecten eenvoudiger

realiseren

De beleidsdichtheid is in de afgelopen 30 jaar sterk

toegenomen. Op zichzelf zijn al die regels redelijk,

maar de stapeling maakt het steeds lastiger om bouw-

plannen van de grond te krijgen. De hoepel waar een

initiatiefnemer doorheen moet springen is te klein en

hangt te hoog.

Friso de Zeeuw, voorzitter van het Actieteam Ontslak-

ken en praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling aan

de TU Delft, geeft college over hoe gemeenten sneller,

goedkoper en flexibeler kunnen omgaan met initiatie-

ven. Niet eerst in serie langs de verschillende loketten,

maar eerst de vraag: is dit een gewenst plan? Wie in

zijn eigen gemeente wil experimenteren met ontslak-

ken, kan nog meedoen aan een pilot!

a r j a n n i j e n h u i s ( m i n i s t e r i e i e n m )

Nu al Eenvoudig Beter - anders omgaan met regels

Doet u liever iets omdat het moet? Of omdat u het wilt?

Veel gemeenten, provincies en waterschappen lopen

al vooruit op de nieuwe Omgevingswet. De sleutel-

woorden zijn: minder regels, integrale aanpak en brede

participatie.

Het college van Arjan Nijenhuis, plaatsvervangend

directeur Eenvoudig Beter bij het ministerie van

Infrastructuur en Milieu, gaat over betere processen

bij ruimtelijke ontwikkelingen. Niet de regels staan

centraal, maar het doel. In een goed proces kunnen

partijen met verschillende belangen begrip krijgen

voor elkaar en tot oplossingen komen. Meer vertrou-

wen en de bestuurlijke moed om los te laten, kunnen

frustratie en onnodige kosten besparen in het ruimte-

lijke domein.


▶ ▶

🎬 🎬


m a r k b r e s s e r s ( m i n i s t e r i e e z )

Dienstverlening aan ondernemers

Gemeenten en ondernemers zijn partners. Natuur-

lijk zijn ondernemers er in de eerste plaats om winst

te maken. Maar veel ondernemers willen hun rol

breder oppakken. Samen staan voor werkgelegen-

heid en een bloeiende economie.

Dit college van Mark Bressers, directeur regeldruk

en ICT-beleid bij het ministerie van EZ, gaat over wat

gemeenten kunnen doen om de dienstverlening aan

ondernemers verder te verbeteren. In het verleden

zijn al flinke stappen gezet, maar er zijn meer instru-

menten zoals eHerkenning, het Ondernemersplein,

het Ondernemingsdossier en de Berichtenbox voor

bedrijven waar gemeenten morgen al mee aan de

slag kunnen.

j a n t i n e k r i e n s ( v n g )

Transformatie in het sociale domein

Denk niet dat een blauw lijntje op een landkaart een

rivier is, leerde Jantine Kriens van een docent op de

universiteit. Een prachtig metafoor voor de spanning

tussen de systemen van de overheid en de leefwereld

van burgers.

Dit college van Jantine Kriens, voorzitter van de di-

rectieraad van de VNG, gaat over het vervolg op de tran-

sitie in het sociale domein: de feitelijke transformatie

naar een andere manier van werken. Hoe voorkomen

we dat we een nieuwe bureaucratie optuigen? Hoe

gaan we om met regels die elkaar tegenwerken? Eén

ding is zeker: de zoektocht begint niet bij het systeem,

maar in de echte, weerbarstige werkelijkheid.

▶ ▶

🎬 🎬

i r a h e l s l o o t ( c r i s i s l a b / r a d b o u d u n i v e r s i t e i t )

Vier hoofdzonden bij regelgeving

Veiligheidsbeleid is goed. Nog maar 150 jaar geleden

leefden we gemiddeld 40 jaar, tegen 80 nu. Dat komt

door bijvoorbeeld het aanleggen van riolering. In-

middels kan Nederland haast niet meer veiliger. Toch

geven we jaarlijks miljarden uit aan veiligheidsbeleid.

Denk aan het verwijderen van asbest uit scholen en

aan het aanleggen van extra nooduitgangen in tunnels.

In dit college vertelt Ira Helsloot, hoogleraar Besturen

en Veiligheid aan de Radboud Universiteit/Crisislab

waarom veel investeringen in veiligheid zinloos zijn,

en welke mechanismen een rol spelen bij de besluiten

daarover. Zijn les: een investering in welvaart levert

meer veiligheid op, want welvaart is statistisch de bes-

te voorspeller voor meer gezonde levensjaren.

j a n a n d r i e s w o l t h u i s ( m i n i s t e r i e b z k )

Bij het begin beginnen: dienstverlening vanuit het

gebruikersperspectief

Burgers ervaren hinder in het contact met de over-

heid omdat we vergeten bij het begin te beginnen.

Verminderen van regeldruk begint bij beginnen

vanuit de gebruiker.

Een college van Jan Andries Wolthuis, afdelings-

hoofd bij de directie Burgerschap en informatiebe-

leid van het ministerie van BZK. Professionals bij

de overheid hebben te maken met een dwingende

systeemlogica. Verkokering ligt op de loer. Maar er

zijn aanpakken waarbij overheden er steeds meer in

slagen om aan te sluiten bij het perspectief van bur-

gers. Met informatie op maat, begrijpelijke taal en

een – op oplossingen gerichte – informele aanpak.

Een kwestie van instrumenten en vooral van cultuur,

houding en competenties.

▶ ▶

🎬 🎬


Congresmateriaal opzoeken?Kijk op www.vng.nl/goederegels

Voorbeelden uit de praktijk van de regionale ambassadeurs van Beter en concreter zijn gebundeld op een

digitale kaart. Een inspirerende staalkaart van aanpakken om regeldruk te verminderen en dienstverlening

op een hoger plan te brengen.

Zo heeft Lelystad een snel proces ontwikkeld voor ingewikkelde ruimtelijke plannen. De gemeente Tilburg

gaat in gesprek met ondernemers om WOZ-waarden beter en met minder bezwaren vast te stellen. Gemeen-

te De Wolden introduceerde een vertrouwensaanpak voor de Omgevingsvergunning, wie de juiste docu-

menten overlegt krijgt de vergunning in een half uur mee. Dit is slechts een greep uit het aanbod, op de

kaart staan nog veel meer aansprekende voorbeelden.

De digitale kaart is verschenen in samenwerking met GoedOpgelost.overheid.nl Dit is de veel bekeken web-

site van het ministerie van BZK met goede voorbeelden op het gebied van dienstverlening, slim werken en

dereguleren.

Inspirerende voorbeelden

Bekijk de digitale kaart op www.beterenconcreter.nl

Congresmagazine Beter en concreter

Documents

Transcript of Congresmagazine Beter en concreter